Sanctus in episcopum Cabilonensem eligitur, cellæ se includit, moritur ; transferuntur ejus reliquiæ, refertur in numerum Sanctorum.
Sub temporis illius spacio, quo bonæ memoriæ pontifex Cabilonensis, Gebderinus nomine, e mundo discesserat, plebs & clerus ejusdem civitatis ad ecclesiam conveniens, quemdam virum mundanæ nobilitatis titulo præclarum, Deo & nomine Gratum & gratia, ad pontificalis culmen regiminis elegerunt, præsulibusque, consecratio quibus debebatur, sanctificandum secundum canonum sanctiones obtulerunt. Quem a primate diœcesis Lugdunensis, ejusque suffraganeis secundum nominis sui Grati dignitatem gratis consecratum, ecclesiæ suæ episcopalis cathedra sublimatum, communi cleri gaudio & plebis restituerunt. Nondum etenim tunc temporis prædecessores illius in urbe manendi locum pressura gentilitatis habuerant. Sed, interposito Arari amne, in ripa Sequanorum [quoddam municipium,] Græco vocabulo Martyrmathon vocatum, repererant : in quo post labores & ærumnas ab impia gente sibi sæpius illatas requiescere consueverant. Nunc prope prænotato adfore videbatur municipio quædam ecclesia noviter constructa in honore levitæ Christi & martyris Laurentii, in qua quotidiani consuetudo celebrabatur Officii.
[2] Hic tamen intimo spiritualium amore filiorum morem sibi imposuit, ut unaquaque Dominica die per Sagonæ pontem transeundo ad majorem ecclesiam veniret ; ibique Missas peragens, astanti populo prædicationis officium exhiberet. Accidit autem quadam die prædicta, quod iter eundo ad ecclesiam, ut plerisque adsolet, curæ plus solito impedirent sæculares. Quibus viriliter expeditis, sanctæ consuetudinis non immemor, dum ad pontis perveniret medium, in spirituali auditu cœlestis Officii, “Ite Missa est” dicentem audivit angelum. Hoc cœlesti perterritus oraculo, dum in pontis moraretur medio, quo tenderet, quid ageret, ignorans, tardioris tamen officii negligentiæ sibi maculas inculcans, ex digito annulum excutiens & in aquam projiciens, hisce verbis se obligavit dicens : Nisi annulum recuperavero, officii pastoralis minister nec dici veraciter, nec esse ulterius potero. Posthæc ad prædicti martyris basilicam rediens, juxta muros illius reclusionis cellulam fieri præcepit, in qua per continuos, & eo amplius, septem annos Deo militans, in vigiliis & orationibus pernoctavit. Huic cellulæ contiguum fabricari jussit tugurium, in quo mater ejus, nomine Celsa, mulier religiosa, in spirituali artificio corpus domuit & extenuavit.
[3] His itaque viventibus & Deo per omnia militantibus, additus est quidam clericus serviens deforis, deferens, quæ necessaria videbantur. Ad hunc innumerabiles locum circumquaque veniebant populi, patrem videre desiderantes & ejus dulcifluis sermonibus saturari. Igitur Gratus sanctissimus inter ea, quæ adventantem continuis populum commonebat precibus, quatenus alium patrem eligerent animabus suis ; nam de illo impossibile esse, nisi soli Deo, videbatur. Hoc magni parvique verbum omnino respuentes, qua poterant assertione testificabantur, quod in ejus sede, eo vivente, nemo succederet alius. In hoc alterno Patris, filiorumque dilectionis affectu, ut veridicorum certissimo patrum didicimus relatu, sic Deus ejus diœcesim suis assiduis protexit orationibus, quatenus fluvius Araris, & circumfluentia videlicet flumina nullum suorum absorbendo necarent, nullum silvestres bestiæ rapiendo devorarent, nulli in criminalibus peccatis sine pœnitentia & Viatico a sæculo moriendo deviarent.
[4] Post aliquantulum vero temporis, jam transacto septem annorum curriculo reclusionis, cum divina pietas tanto labori finem imponere decrevisset, accidit, quod clericus eorum serviens quodam Dominicæ lucis crepusculo ad ripam properans causa emendi pisces, adiit piscatores. Post piscium vero emptionem dum præstolans ad suscipiendum adstaret, piscatorque more solito pisces evisceraret, acumine cultri ex gutture piscis pii annulum extraxit Pastoris. Quem dum manu capere vellet, ut eum sibi retinere potuisset, in navicula cadens, cæteris viscerum internis sonitum reddidit largiorem. Hunc clericus avida manu capiens, & diu fixo oculo Patris annulum recognoscens, ad cellulam statim cursitans, dum Domino suo per fenestræ ostiolum annulum ostenderet, reticuit, quæ verba propalare gaudii magnitudo non valuit. Mox Pater venerabilis suum, quem perdidit, annulum agnoscens, humilitatisque causa prius reticere volens, iram Dei omnipotentis incurrere metuit, quia lumen in tenebris latere non potuit. Cum talia serviens clericus intra se volveret, utrum tacere, an divulgare debuisset, per os piscatoris per urbem & suburbana hæc res mirabilis innotuit, populumque ad seclusionis domunculam innumerabilem congregavit.
[5] Tunc propensius divina dispensatione ab omnibus murum effodere cœperunt, &, confractis spiritualis custodiæ repagulis, Episcopum nolentem totisque viribus renitentem extraxerunt. Quem protinus barba crinibusque privatum & diutinæ pœnitentiæ vestibus exutum navalibus vehiculis per Araris alveum ad Matrem ecclesiam cum magno psallentium tripudio deportaverunt. Post hæc sacerdotalis habitus insula redimitus, sacrosancti Corporis & Sanguinis Jesu Christi mysterio munivit, & manu dextra, annuli, diu perditi, fulgore radiante, episcopali, diuque desiderata benedictione sanctificavit. Omnibus cœlestium Sacramentorum mysteriis rite peractis, populoque ad propria reverso, Episcopo quoque intra Sancta Sanctorum Dei serviciis inhærente, post dierum moras viginti incommodo arreptus corporali, clerum sibi iterum præcepit accersiri : cui congregato temporalem suæ carnis & spiritus dissolutionem adesse prædixit ; & ut in ecclesia beati Laurentii, in qua diu Domino servierat, sepeliretur, inter cætera precibus obtinuit  multis.
[6] Mox febre corporis diu macerati ingravescente, ut Christianum decet, in cinere & cilicio recubando humilitatis, clero coram posito, ad cœlos spiritum exhalavit octavo Idus Octobris. Corpus ejus, veterum ex more compositum, cum hymnis psallentium dolentiumque cuneis ad suæ sedis basilicam deportatum. In qua nocte Vigiliarum Dominus servum suum multis miraculorum signis declarans, verum Israëlitam, in quo dolus non fuerat, ostendit. Mane facto, populoque provinciæ ad Patris exequias aggregato, corpus ejus sanctissimum trans flumen est delatum honorifice, &, quo prædixerat, Deo donante, meruit habere sepulcrum. Ibi Deo vivens, singulorumque rectas petentium preces obaudiens, infirmis & ægrotantibus, Dei opitulante clementia, innumera sanitatum munera largitur. Celsa vero beatissima Filii, patrisque sui spiritualis solatio temporali desolata, specus suum relinquens in beati Pontisicis pœnitentiale ergastulum ingressa, quamdiu advixit, ad promerendam Dei gratiam modis omnibus laboravit. Post denique gloriosum vitæ finem pro sanctitatis merito Dei familiaris ab omnibus cognita, sub altario ejusdem ecclesiæ a religionis amatoribus venerabiliter est tumulata : amboque mater scilicet & Filius, quibus divina pietas cœlorum palatia dederat latissima, sub quodam domicilio terrenæ requiei, qualicumque perpessi sunt perfrui sepultura.
[7] Post nimios siquidem ævi labentis temporum decursus, dum Cabilonensem Hugo præsul regeret ecclesiam, primusque comes civitatis ejusdem Lambertus nomine, comitatus obtineret monarchiam ; jam incepta ab eodem consule binomii loci “Aureæ Vallis” videlicet atque “Paredi” perfectaque basilica, Sanctorum pignoribus valde indigens fuerat locus ille. Accessit autem prædictus comes ad serenissimi genua pontificis solo tenus flagitans, quatenus Grati beatissimi corpus sanctissimum ad prælibatum transferri sineret cœnobium, ut ampliori monachorum veneraretur officio, & Præsul diligentiori comitis deserviret dominio. Favit inconsultus, ut aiunt, præsul tanto precatui, & quia cleri consensum habere non poterat id agendi, intempestæ noctis silentio a comitis officialibus beati Patris confracto sarcophago, miserunt preciosa membra in capsam argenteam opportune decoratam, tantoque Sacerdoti congruam ; & ita cum diligentia, qua valuerunt, ad prædestinatum transtulerunt locum. Hac beati Confessoris translatione manifestata Lugdunensium, Viennensium, Matisconensium, Æduorum, Briennensiumque populis, ingenti volitante fama, omnes utriusque sexus obviam venientes gressu non segni, tanti muneris superno gratias retulere Largitori. Et in omni loco dignoscitur, cujus apud Deum gratiæ fuerat, qui portabatur. Suscepit Paredum tertio Idus Maii cum magno honore & lætitia Grati sanctissimi reliquiarum munera preciosa, enarrarique non potest, quanta tunc temporis concepit gaudia, quæ per illum loci illius incolis utriusque vitæ felicitatis addita sunt incrementa.
[8] Hujus, cæterorumque Cabilonensis ecclesiæ patrum, pariterque pontificum Flavii, Tranquilli, Desiderii, Joannis, Silvestri, Agricolæ, Lupi, Verani natalicios dies & annuas solemnitates censuit celebrari Papa Joannes, & in Sanctorum serie Martyrologii nomina eorum memorialibus gestis apud Cabilonem viginti dierum moras agens cum Gilbaldo, venerabili pontifice, dum a Ludovici Balbi, gloriosissimi Francorum regis, a se facta, rediret consecratione.