XLII. DE GERRANNO

Gerrannus episcopus, natione Francus, Suessionis oppidi indigena, patre Othardo genitus, matre Giua editus, rexit episcopatus cathedram annos IIII et menses VI, dies XI. Hic ab ortu natiuitatis sue lacteis infantie fomentis educatus, ubi primeuum puerilis eui exorsus est ingredi uestibulum, extimplo prouida parentum animos sollicitante cura, rudibus scole committitur studiis, quibus adhuc tenerrimum stupidumque balbutientis infantie sensum mos est erudiri, modo mulcendo, modo blanda seueritate terrendo. Denique postquam dauiticis est eruditus melodiis, summi auctoris fauente prouidentia, clericatus est normam indeptus atque gloriosi martyris Geruasii contioni allectus. Ubi regulariter institutus et uenerabilium loci illius patrum moriger factus, historicos librorum campos faceto lingue plectro transcurrere atque canoros musice artis modos in aula Christi mellite uocis boatu resonare didicit. Crescebat cotidie in eo specialis sapientia, uita casta, mores probi, et cum his omnibus locuples rerum habundantia. Huius horrea atque cellaria frumento et uino redundantia tenax non possedit filargiria, sed ea omnibus fecit communia, munifica eum inhabitans caritas. Ostium domus eius uiatoribus patuit, beneficia consolationis prebuit, gaudens cum gaudentibus, flens cum flentibus. Detecta miserorum terga uestimentis contexit atque purulenta pupillorum capita lympha cum lomento emaculari fecit. His atque huiuscemodi bonorum operum exibitionibus exornatus, ita omnibus cepit complacere illius ecclesiae patribus fratribusque, quo non iam ut filius, sed uelut pater susciperetur a cunctis. Quid dicam ? Siquidem ab imis ministeriorum gradibus gradatim conscendens ad prepositure promotus est officium, simulque cum eo archidiaconatus promeruit apicem. In qua honorum dignitate sublimatus, ita se modificare uigilanter studuit, quatinus nec fastus typho supra se erigeretur, nec adulantium fauoribus a statu concepte religionis moueretur. Excubias gregis Christi post uigilem pastoris curam instantissime agens, a se et ab aliis uitiorum monstra pro posse abegit, atque conpetentia corporee necessitudinis alimenta ac indumenta fideliter ministrauit. Talibus ut dictum est preconiis et aliis multimodis, usque ad poli sydera euectus, ita mundo opinatissimus enituit, ut et regie maiestati gratissimus, presulibus carus, proceribus acceptus, clericis omnibus uenerandus, militibus dilectus, suppremis humilibusque personis atque utrique sexui foret amabilissimus. Factum est ergo post transitum domni piique pastoris Herifridi Autissiodorensis ecclesiam uariis erumnarum excessibus lacessiri, maximeque pro electione pastorali ad quam nonnulli, non zelo spiritali, sed anxia honoris ambitione anhelabant. Erat autem ea tempestate uir quidam potens Ragenardus nomine, eiusdem ciuitatis uicecomes, fundorum edificiorumque possessionibus locupletissimus, auri argentiue thesauris ditissimus ac rerum omnium habundantia copiosissimus. Parentum nobilitate clarissimus, militum cuneis stipatus et, ut ita dixerim, in aula Richardi magni et florentissimi principis nulli secundus, excepto Manasse eius germano. Qui cum talis ac tantus esset, auaricie uaporibus estuans, omnibus se preferebat, singularis singulariter apparere cupiens. Et ut potens potentior, diues ditior efficeretur, uirulento meditabatur animo, quatinus talem ecclesiae perficeret presulem, quem sue ditioni subdere quiret proprieque uoluntatis consiliis adquiescere urgeret, quique si sibi libita domus dei beneficia inuadere temptaret, penitus tyrannica eius minitante potentia obmutisceret. Nefaria igitur arrepta machinatione ducem Richardum adiit, oblatisque muneribus, ut sibi illius electio ecclesiae daretur expeciit. Denique compos uoti sui effectus, canonicorum uenerabilem chorum adsciuit una cum militari ordine, sciscitans ab eis quem in uoluntate haberent eligendum ordinandumque episcopum. Cunctis uero silentibus nichilque aliud respondentibus, nisi quem Deus elegerit, ego, inquit ille, omnium uestrum dilectionis flamma ardeo, omniumque uoluntati et postulationi fauere satagens, peculiariter uenerari ut patres, honorare ut fidos amicos, cunctos uos pre ceteris usquequaque Deo obsequentibus uolo, si tantumlibet a uobis promereri ualeo, quod uobis suggerere ad generalem honorificentiam gestio. Illis quoque quedam sibi placentia ad hec respondentibus subintulit. Est quidam francigena michi familiarissimus Deo et hominibus acceptus, uocabulo Gerrannus, morum honestate preclarus, fide precipuus, mentis stabilitate uegetus, qui Deo propitio cum sit suis ciuibus bonus, uobis poterit fore melior, si uestra electione extiterit pastor. At illi animaduertentes roboris eius potentiam et declinare uolentes quas inferre poterat calliditatis eius iniurias, pollicentur se eius parere consilio. Qui protinus negotium accelerare sitiens, prelibati principis nactus licentiam propinquorum amicorumque fultus iuuamine, tandem cleri populique fretus electione, archipresulis domni Gauterii subnixus auctoritate, serenissimum atque piissimum regem adiit Karolum, atque diuino suffragante adminiculo, ut uir ille strenuissimus pontifex eligeretur et ordinaretur promeruit. Qui sanctissimum atque laboriosissimum benedictionis munus adeptus, ab omnibus gratulanter excipitur, et cum ingenti clericorum diligentia innumerabilique populorum frequentia, preeuntibus atque subsequentibus psallentium choris, defertur humeris religiosorum ad aulam primicerii martyrum Christi Stephani, ibique stola pontificali infulatus, in sede sacerdotali honorifice collocatus resedit. Ubi procedente breui temporis curriculo, quam pie uixerit quantasque a prefato Ragernardo atque a barbarica normannorum gente pro suo suorumque munimine persecutiones passus sit, saltem succincte expedire licebit. Siquidem extimplo post potitam episcopatus sedem, isdem Ragenardus malicie uirus, quod uapido delitescebat in pectore, non erubuit in omnium optutibus euomere. Accepta namque occasione quasi ex uoto sponsionis eius, Gaiacum uillam, tribus ab urbe milibus discretam, cum omnibus appendiciis suis ditioni eius ademit, sueque inpudenter aptauit, atque ut in facultates eiusdem ecclesiae minuendas dementior existeret, ipsius suggestione machinante, Manasses frater eius potentissimus, omnibus tunc temporis Gallicanis diuitibus ditior, cunctorumque consiliorum secularium archanissimus perscrutator, unde et regibus et optimatibus cunctis usque ad extremos orbis cardines famosissimus, Narciacum uillam in suos usus redigere non exhorruit. Ille quoque infestissimus hostis eius, ut prelibatum est, Ragenardus, suis eum preceptionibus adeo concludere nitebatur, ut extra consultum ac uoluntatem eius nil agere temptaret. Clericorum illius nullus, militum nemo ei refragari audebat, sed sicut suis, ita illis omnibus imperabat. Interea, dum talibus mens eius infortuniis anxiaretur, inrumpebant et alie calamitates miseriarum, quibus maxime turbaretur seque totum ad diuinum conferre auxilium compelleretur. Normannorum quippe passim bacchabatur seuitia, atque incessabilibus plagis omnem regionem diebus ac noctibus palam et clam depopulabatur, cedibus et predis igniumque deflagrationibus omnem terram exterminans. Quod cum uir heros pastorque eximius cerneret, intolerabili cordis merore concussus, et pro sibi commisso grege occumbere paratus, dominici sermonis non immemor, quo dicitur quia bonus pastor animam suam ponit pro ouibus suis, suos euocat, uerbis hortatur, benedictione corroborat utque bellicis accincti armis secum proficiscantur exorat. Mandat Ragenardo uerbis postulatoriis ut secum ad pugnam exeat, et minime impetrat. At ille cum suis tantum urbe egressus, speculatores premittit, hostesque inuenit. Initur bellum, potitur uictoria, et opitulante diuina gratia profligatis aduersariis, tria illorum reuehuntur labara. Duo illic hostium nobiles capti sunt, quorum unus de muro ciuitatis precipitatus periit, alter eidem Ragenardo datus extitit. Deinde post haec superni numinis uirtute roboratus, quotiens hostiles erumpebant phalanges ad exercendas predas, ipse illorum congressibus se ultroneum ingerebat modo incautos, modo perspectos, occupans, atque non minima strage prosternens. Huius uictrix dextra una cum Richardo et Roberto, duobus maximis proceribus, prelio quod apud Carnotum urbem gestum est interfuit, ubi interuentu Dei genitricis Marie maxima paganorum cedes acta est, in tantum ut innumerabili multitudine palante, inuenta sint iugulatorum cadauera plus quam sex milia quingenta, exceptis his quos uorago fluminis Audure absorbuit, longusque fuge tractus siluarumque uastitas uulneratos et exanimes optinuit. Alia quoque tempestate succedente, cum normannice feritatis furor pagum niuernensem diriperet et inmensitatem prede etiam cum onustis plaustris ageret, inuictissimo illis occurrente Richardo isdem Gerrannus episcopus, in prima cum paucis acie positus, illos imperterritus adgressus est. Moxque in fugam uersis, ita uis hostilis superata est atque deuicta, ut hii qui remanerent, amissa nobilium bellatorum confidentia, nulla ulterius conserere prelia, nullas deinceps depopulari terras auderent, sed se Francorum imperio ultroneos dederent, atque iugo Christi colla submittentes, demonicis ludificationibus spretis, lauachrum baptismatis libenter appeterent, et demum dono regis et principum inhabitabilem regni partem eorum, antea alligurriente uesania desolatam, sibi dispertitam incolerent. At Ragenardus eius pertinax calumniator, talibus eum pollere successibus liuidis intuens aspectibus, morbo tabescebat inuidie, animauertens illum secundis ad omnia que moliebatur proficere auspitiis, suosque quos meditabatur conatus cotidianis deficere detrimentis. Hic itaque gloriosus pastor, cum pro pace sancte Dei ecclesiae atque ouilis Christi tuicione, ut inexpugnabilis athleta bellico instare non trepidaret agoni, prouido sollicitudinis oculo saluti ouium suarum quemadmodum sagacissimus opilio inuigilabat, et a uipereo inuisibilis inimici astu per se perque suos eas indesinenter eripere anhelabat. Cuius circa eas amoris magnitudo in affamine, in conuictu, in receptu, quanta extiterit, nequit mortalis explicare lingua, sed tamen quanta fuerit, ipsa donorum eius dapsilitas euidenter declarat. Atqui ad sollempne sue electionis memoriale celebrandum dilargitus est usibus canonicorum Logniacum uillam et Solium, ut ex eis ad luminaria ecclesiarum sancte Marie et sancti Iohannis sanctique Stephani modius olei I persoluatur, et Nancradus et Lupinus stipendiis fratrum cedant. In die quoque suo ordinationis eisdem fratribus delegauit in comitatu Laticensi Gagiacum cum omnibus appendiciis suis ; et uineam, quľ est in suburbio ciuitatis et uocatur Cirseredus, quam qui habuerit per cartam pro eius amore det eisdem fratribus canonicorum uini modium I ad minorem mensuram. Et in comitatu Autissiodorensi Tauriacum cum adiacentiis suis et Villarem Quoopertorium, et in Milleprisciaco mansum I, et in comitatu Senonico super fluuium Ormentionem in Germiniaco mansum I, et super Belcam fluuiolum Ceruernum, quem ipse emit de Bocardo fratre Gauterii archipresulis, cum seruientibus et omnibus appendiciis suis. In die uero obitus sui eorumdem stipendiis accumulare aliqua satagebat, sed in itinere positus, preuentu mortis interceptus, ultimum uitae exalauit flatum. Proficiscebatur siquidem in Franciam, quatinus regie maiestatis aures interpellaret pro supradictis uillis sibi, sicut prescriptum est, ablatis, si forte imperiosa regis iussione et optimatum postulatione atque Richardi cluentissimi ducis assentatione, eas posset recuperare. Sed cum peruenisset ad urbem Suessionem, antequam enim eam adtingeret, iam paululum infirmari ceperat, grauari exorsus est langoris incommodo. Ubi honorifice exceptus, cum se loeto propinquare cerneret, luctuosos a corde erumpebat gemitus, profusos lacrimarum ymbres effundens, clamans se quamquam esset in patria, uelut profugum et peregrinum, absque presentia dilecti gregis obiturum, ac sine eorum exequiis, quibus se committere ardentissime satagebat, terre gremio insinuandum. Ex hinc ingruente funeris articulo acceptoque dominici corporis et sanguinis sacramento, commendans se sibique populum commissum Deo saluatori omnium, emisit spiritum. Migrauit autem ad dominum V kalendas augusti, ibique iuxta auunculi sui Rodohini, ipsius loci quondam presulis, sepulchrum ab Abone eiusdem ciuitatis uenerando pontifice aliisque duobus episcopis ad offitium sepulture illius occurrentibus, adgregatis diuersarum collegiis ecclesiarum, cum himnidicis laudibus decenter tumulatus, patriam sortitus est urnam. Fuit ecclesia sine episcopo a XII kalendarum ianuarium usque ad VI kalendarum martiarum.