Utemur ergo ob obitu Patris nostri Ardani bis quadragenis & quinque annis, dum millesimus centesimus & quadragesimus ab Incarnatione Domini volveretur annus, una dierum Fratribus pro more religiosa Patrum studia alterutrum conferentibus, inter præcipuos præmemorati Patris defore mentio nequivit, maxime quem, & coram positus sepulturæ locus, & ædificiorum elata constructio, cum cæteris vitæ meritis laudabilem prædicabat. Crebro denique relatu quo ejus meritum certius innotescebat allecti, cœperunt de ejus a tumulo translatione tractare. Præterea fratris cujusdam simplicis satis, & innocentis monachi visio quam senioribus enarravit, non parum eos ad id sollicitavit operis. Huic siquidem erat cura horas divini nuntiare Officii. Hic (ut sibi videbatur) quadam nocte in claustrum Matutinorum congruum tempus cursu syderis exploraturus exierat : cum ecce illi vir Ardanus cum alio quodam apparens, mordaci nimium cœpit increpatione causari, quod scilicet ejus præter modum sepultura irreverens ab omnibus haberetur. Hac, ut diximus, pro causa vehementius provocati, & præcipue venerabilis Sacrista Domnus Guillermus qui olim eodem desiderio valde æstuabat, præparatis his quæ necessaria videbantur, invocato Christi adjutorio, opus cum devotionis affectu, alacriter aggrediuntur : nec prius otium laxavere manibus, quousque rejecta humo sepulcrum tellure nudarent. Quo parumper elato, quantum scilicet cubiti unius porrigitur altitudo, quievere per triduum. Quorum interpositio dierum, nobis sequentium miraculorum primitias consecravit. Dum nullis quolibet languore torpentibus, eo dumtaxat in loco paululum quiescentibus, sanitatis gaudia collata noscuntur. Accessit interim mulier quædam, cui multo jam ex tempore loquendi fuerat negata facultas. Hæc cum spatio fere unius horæ sub sancti viri Sarcofago requievisset, subito multus ex ejus ore cœpit sanguis profluere : quæ statim inde surgens, celeri gradu ad Altare perrexit Dominicum, ubi continuo qua diu carverat, vocis est ei restituta sonoritas. Igitur post salutare mysterii documentum non de judicando Salvatoris allegatione, fidelibus cunctis innotuit, vel etiam in ambiguis præcipitem non debere proferre sententiam. In hujus quoque patroni nostri, beati scilicet Ardani, declarationis primordio virtutis actione commendatur. Locato tumulo ubi nunc esse cernitur, dum sancti viri recens adhuc translationis fama crebrescentibus miraculis perlustraret, Matisconensium ingreditur urbem : in qua civis quidam, nomine Vitalis, audito Trenorchiensium quemdam a sepulturæ loco nuper elatum Abbatem miraculis frequentari multimodis, non solum dictis fidem voluit accommodare, verum etiam subsannando non metuit proferre verba blasphemiæ dicens, numquam loci illius Abbatem vel monachum tanti fuisse, ut miraculis debeat declarari : ac per hoc, inquit, hujus recentis ope nolo juvari. Cujus perfidiam tanta postmodum ejus illata corpori redarguit invalitudo, ut in loco decidens, suis destitutus, aliorum viribus indigeret. Reduxit tandem, sero licet, blasphemus ad memoriam, quæ nuper in sanctum virum Ardanum verba contemptus ediderat, studuitque sine dilatione satisfactione congrua submovere quod negligenter admiserat. Venit ergo cum uxore sua, & quibusdam ex familia, uniusque noctis spatio ante sepulchrum beati viri veniam cum lacrymis implorans vigilavit. Et quamvis non statim ad integrum adeptus fuerit sanitatem, sensit tamen non modicum calamitatis percepisse levamen ; suamque regressus ad domum paulatim convalescendo sanitatem promeruit. Fama deinde paulatim diffundens excitat quaqua versum degentes. Accessit inter multos mulier quædam de vico qui Sanctus Amor vocabatur, quæ anno & dimidio membrorum manserat officio destituta, dicens se monitam fuisse per visionem, ut ad hunc pergeret locum, & peracto voto sanitatem reciperet. Homunculus quodam Salinis castro degens, cujus corpus nimium languor occupaverat, monitus est a quibusdam monachis qui ea quæ apud nos divino munere fiebant, visu didicerant, quatenus Trenorchium, quocumque posset modo, pergere non differret. Sed quia corpori vires deerant quibus fretus hoc aggredi præsumere valeret, fidei se committens arbitrio, sumpto baculo iter nutans aggreditur : nec dum longe processerat, & ecce tumentia cœperunt membra paulatim pristinum recuperare statum. Factus robustior cœptum iter prosequitur ; sicque labor vacuat suetus cumulare laborem. Parum vero quod restabat ægritudinis, ante sancti viri sepulchrum facta oratione & oblatione, purgatur. Die quadam Dominica, dum debitum tertiæ horæ persolveremus officium, una de paraliticis mulier quæ ante sepulcrum S. Ardani jacebat ingenti cum multitudine, surgens e grabato ad Dominicum cœpit Altare pergere. Quo cum turba comitante non modica, pervenisset, nosque cœpto peracto officio laudes inde debitas solveremus ; alia ejusdem infirmitatis morbo detenta, sese suo de lecto excutiens, priori nondum gratiarum actione finita, cum multa populi multitudine venit ante Altare. Nos iterum, priori magno cum gaudio expleta, eandem rursus decantavimus : quam dum adhuc in ore haberemus, placuit Deificæ Trinitati tertium non differre miraculum. Nam quidam ejusdem ægritudinis pressus incommodo, sanitatis ibidem præstolans remedium, ac si pudori sibi foret præcedentibus fœminis paraliticum remanere, illico surrexit & ipse, multisque ante poneque euntibus, Dominicum petit Altare. Sed quia transeunte hora, mysterium aliquantulum differebatur divinum, nos in aliam horam laudes distulimus. Idem vero homo, quoniam imminens eum urgebat obitus, pristinum rediens ad grabatum, in brevi defunctus est. Hæc tria sunt patrata miracula simul, multis cernentibus, Deumque devote laudantibus.