{1}CHARTES DE L’ABBAYE DE CLUNY. 2797. 1027, 28 mars. EPISTOLA JOHANNIS PAPÆ XIX AD UNIVERSOS ECCLESIÆ FIDELES PRO MONACHIS CLUNIACENSIBUS. Johannes, etc. ...Cœnobium Cluniacense... (Bull. Clun., p. 9, col. 2.) (C. 24.) ?? 2798. 1027. «PRIVILEGIUM JOHANNIS PAPÆ [XIX] AD DOMNUM ODILONEM ABBATEM DE QUADAM TERRULA QUÆ VOCATUR CAMSAURUS», QUAM WIGO MAJOR DEDERAT SANCTO PETRO. Johannes, episcopus, servus servorum Dei, Odiloni, dilectissimo {2}filio Cluniacensi abbati, et cunctis successoribus tuis in perpetuum. Ex parte Dei et sancti Petri concedo tibi et habitatoribus loci Cluniaci ad presens et per cuncta succedentia tempora quandam terrulam quæ sita est in regione quæ vocatur Camsaurus, quam bonæ memoriæ Wigo major dedit Sancto Petro, avus scilicet presentis Wigonis junioris, salvo eo censo quod annuatim in archa Sancti Petri deferetur. Domnus Humbertus, episcopus Valentinus, propria manu hoc firmavit. Domnus Wigo, frater ipsius, similiter propria manu hoc firmavit, anno primo consecrationis domni Conradi imperatoris. (C. 26 et 31.) ?? 2799. 1027. EPISTOLA WILLELMI ABBATIS SANCTI BENIGNI DIVIONENSIS AD ODILONEM, ABBATEM CLUNIACENSEM, DE OBITU OTTONIS WILLELMI, COMITIS BURGUNDIÆ, ET RICHARDI III, COMITIS NORMANNIÆ, AC DE REBUS ALIIS, MAXIME AD CŒNOBIUM VIZILIACENSE PERTINENTIBUS. Melle favoque dulciori... (Mabillon, Ann., t. IV, p. 333.) ?? ?? 2800. 1027, environ. «PRECEPTUM ROTBERTI REGIS,» QUO RES MONASTERIO CLUNIACENSI COLLATAS CONFIRMAT ET VETAT NE QUIS IN CONFINIO MONASTERII CASTELLUM VEL FIRMITATEM ÆDIFICET. In nomine sanctæ et individuæ Trinitatis. Rotbertus, divina favente clementia, regni Francorum potenter tenens gubernacula, fidelibus nostris pacis concordiam. Preclarius et laudabilius, jocundiusque {3}nichil esse omnino nostro corroboratur judicio, quam si regnum nostrum tali sub regimine disponatur, ut in disponendis causis una sit minorum ac majorum ratio æquitatis, sicut enim certum est, quia «Deus potentes non abicit,» quippe sine quo potestas non est, ita quoque liquet quod potentum opera interrogabit, et ob hoc sommopere nobis curandum est, ut cum prodesse vel obesse ipso disponente possumus, nostrum posse sub ejus nutu penitus subigentes, quod honori sanctæ ejus æcclesiæ proficiat certatim faciamus: «In proximo est enim ut incipiat judicium a domo Dei, judicia autem ejus sicut multa abyssus.» Cum igitur ipse judex omnium in fine mundi advenerit, constipatus agminibus angelorum, regum ac principum, pusillorum et magnorum opera judicio justo ponderans, impios ac scelestos detrudet in gehennam, ita pios et bene meritos secum promovens collocabit ad patris dexteram. Hæc ergo et hujusce modi regalis nostra magnificentia alta consideratione discutiens et mente pertractans, omnibus sub regno nostro militantibus, presentibus et futuris, notum esse volumus, quod Cluniacense cœnobium per precepta regum et antecessorum nostrorum et per privilegia apostolica ab omni inquietudine vel dominatu omnium hominum est absolutum; ad cohibendam itaque insolentiam pravorum hominum, hoc eis iterato concedimus preceptum. In primis ego Rotbertus rex, duxque Heinricus, cum consensu nostrorum obtimatum, Deo prosperante, ut cunctis palam fiat liberalitas nostra erga locum ipsum et fratrum inibi degentium, precipimus itaque ut in confinio monasterii a civitate Cabilonensi et Maticensi, et Monte Algoio, et castro Chedrelensi, et Monte Sancti Vincentii, nullus homo aut princeps vel dux castellum construat, vel firmitatem ædificet. Quin etiam auctorizamus ac laudamus quicquid sive episcopus, sive comes, sive liber, sive servus, promiscui sexus atque gradus, ad altare eorum delegaverit, ut exturbatis et pulsis omnibus calumpniatoribus atque contradictoribus, firmum ratumque permaneat in perpetuum. Quod si quis nostro precepto non obaudierit, nos ipsi ultores erimus, a {4}parte enim regni nostri adversarius est, qui Deo contrarius existit; ad quid etiam sceptra regalia dextris preferimus, si non etiam inimicos crucis Christi sanctam æcclesiam inpugnare molientes expugnamus? Prosequentes igitur eos, prosternamus ut victricia signa ex hostibus advenienti Christo reportemus. Ut autem hujus nostræ institutionis preceptum firmum obtineat vigorem, anulo nostro regali imprimi jussimus et caractere insigniri precepimus. Amen. S. Rotberti regis, qui hanc scribi jussit, scriptamque firmavit. S. Heinricique ducis, eorumque principum. (C. 52.) ?? 2801. 1027, 20 octobre, à 1028, 19 octobre. CHARTA QUA AYNARDUS ET UXOR EJUS FECEMA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTI GEORGII DE DOMINA. Postquam ob prime reatus culpam, ut supra. Ego Aynardus et uxor mea Fecema, cum consensu et voluntate fratrum meorum dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, cui preest domnus Odilo abba, res meas quæ sunt sitæ in pago Graciopolitano, unam videlicet ecclesiam in honore sancti Georgii consecratam, in villa sibi insita, vocabulo Domina, omnibusque ad ipsam ecclesiam pertinentibus, et justa eam unam vineam cum uno orto insimul tenente, quæ terminat ex omnibus partibus de ipsa hereditate, unam etiam condaminam quæ terminat ex una parte de ipsa hereditate, de alia fluvio Isare, a medio die aqua currente, cognomento Domina, de alia parte de ipsa hereditate, et unum pratum in ipsa villa, {5}qui terminatur ex omnibus partibus de ipsa hereditate; a Sancta quoque Helena unam medietatem de uno piscatore quem ibi habeo, tali quoque conventu ut in proprios usus eas res teneant. Testes: Rodulfus, Wigo, Boso, Osulfus, Wigo. Actum Cluniaco, regnante Rodulfo rege anno XXXV. Rainoardus scripsit. (B. o. 59, LVII.) ?? 2802. 1027, 24 octobre, à 1028, 23 octobre. CHARTA QUA TEUDZA ET FILII EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN MONTE CRAIENCSI ET IN VILLA CUULATIS. Divina pietate largitum est homini, quatinus ex his quæ possidet transitoriis, sine fine mansura valeat mercari. Quapropter noverint cuncti tam presentes quam futuri, quod ego Teudsa et fili me[i Warulfus et] Walterius, tacti amore Dei, simulque pertimescentes venturi diem judicii, quo reddetur cuique secundum quod gessit, tradimus Deo et sanctis ejus apostolis Petro ac Paulo cœnobioque Cluniacensi, aliquid ex rebus juris proprii quod nobis adjacet in pago Maticensi, quicquid scilicet habemus in Monte Craiencsi, et campum cum vinea in villa Cuulatis, ut inde faciant memorati habitatores loci a die presenti quod eis libuerit. Post nostrum vero discessum ab hac vita, concedimus illis Lætardi mansos cum omnibus ad se pertinentibus, in prefata villula, mansum quoque Segerandi, mansum Geraldi cum ipso et uxore sua atque infantibus suis, mansum Aduini, mansum Richerii, et vineam quam Benedictus facit, et quicquid ad predictos mansos aspicit, mansum etiam Gausberti, mansumque Læotardi cum omnibus ad se pertinentiis. Hæc igitur omnia prefata Cluniacensi cœnobio tradimus lege predicta, cum omnibus quæ pertinent ad ea, cum ingressibus {6}et exitibus, cum pascuis et rivis, cum campis et vineis, cum pratis et silvis, ut teneant et possideant omnia habitatores sæpedicti loci absque ullius contradictione hominis. Qui autem contradictor extiterit, non valeat vendicare quod repetit, sed sit dampnatus perpetui vinculo anathematis quandiu in hac sævicia permanserit; et ut firmior habeatur, manibus propriis firmavimus testibusque roborandam tradimus. Sig. Teudse. [S. Warulfi.] S. Walterii. Actum publice Cluniaco, Rodberto regnante anno tricesimo secundo. Ego frater Warnerius rogatus scripsi vice cancellarii. (Bibl. nat. or. 79; cop. 20-230, extraits; B. o. 390, CCCLXXXVII.) (Au dos:) Carta Teuze, Walterii et Warulfi in Cuulato. 2803. 1027, 24 octobre, à 1028, 23 octobre. CHARTA QUA RAYNA DAT MONASTERIO CLUNIACENSI DIVERSAS RES IN VILLA MACIACENSI ET IN ALIO LOCO. Consulens igitur Dei filius humani generis saluti, ait inter cætera salubria verba quæ locutus est suis: «Date, inquit, elemosinam, et ecce omnia munda sunt vobis.» Quæ profecto sententia tanto magis est custodienda quanto utique creditur vera. Hanc vocem audiens ego Rayna, trado Sancto Petro Cluniacensis cænobii quandam vineam, cum terra simul conclusa ac mansione superposita, sitam in Maciacensi villa, in pago Matiscensi, in agro ipsius villæ, terminatam ex tribus partibus ipsa hereditate, et via vicinabili a meridie. Dono et in alio loco unum campum vocatum Mossorium, terminatum a mane via publica, a meridie et occidente terra Sancti Vincentii, a septemtrione muro manu facto; partem quoque cymiterii, pro qua contra monachos Sancti Petri querelam habui. Pro quibus omnibus supradictis omni anno quamdiu vivero reddam in vestitura IIIIor sextaria vini et unum panis. Post meum vero discessum ad prefatum, nullo contradicente, perveniat locum. Si quis autem propinquus aut extraneus contradixerit, {7}sit irretitus vinculo excommunicationis, nisi resipuerit. S. Aydoardi. S. Stephani, Umberti, Willelmi, Joceranni. S. Rayne, datricis hujus cartæ. S. Artaldi, filii ejus. Actum Lordoni, regnante Rodberto rege anno XXXII. (B. o. 117, CXV.) ?? 2804. 1027-1031. CHARTA QUA ARLEIUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS VARENGO ET COLUNGIAS. In nomine Verbi incarnati. Notum sit cunctis fidelibus, quod ego Arleius dono Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum aliquid de mea hereditate quæ sita in pago Matisconense, in villa Varengo. Hæc sunt septem raxiæ, quinque in uno loco, et due in alio: terminant quinque raxiæ, de una parte terra Duranni et terra Sancti Petri, de alia parte terra Ingelberti, de alia terra Sancti Petri de Marziaco; duæ raxie terminant a mane terra Bernardi, a medio die via publica, a sero terra Sancti Petri de Marziaco, a cercio terra Ingelberti. Et in aliis tribus locis dono tres petiolas de prato quæ pertinent ad suprascriptam hereditatem, et in villa Colungias dono unum curtilum cum vinea qui terminat a medio die via publica, de aliis tribus partibus de ipsa hereditate, et dono in alio loco duas petiolas de campo que pertinent ad suprascriptam hereditatem. Hæc dono in presenti; et post meum discessum dono in ipsa villa duas raxias de vinea quæ habent in longo XVIIII perticas et in latum perticas V. Et in ipso loco dono meam partem de medioplantum quam cum Aldebranno parcior. Facio autem hanc donationem pro remedio animæ meæ et uxoris meæ Rocelinæ, et in locum sepulturæ; tali tamen conventu, ut statim post meum obitum perveniat totum ad Sanctum Petrum, aut vivat uxor mea aut non. De hereditate vero Guineberti, quam donavit Sancto Petro in Colungias villa, dimitto querelam quam habebam de franchisia; de alia vero hereditate quam adhuc tenent filii jam {8}dicti Guineberti, dono franchisiam totam ex integro, quæsitum et inquirendum, Sancto Petro. S. Arlegii, qui hanc cartam fecit, testibusque roborandam tradidit. Actum Cluniaco publice, Rothberto rege, cum Heinrico gloriosissima prole sceptra regni Franchorum tenente. S. Heldinus. S. Arleius. S. Stephanus. S. Maiolus. S. Gisleberti. S. Arlebaldi. S. Rotberti. S. Arleius. S. Aimoni. S. Bernardi. (Bibl. nat. or. 93; cop. 20-256, extraits; A. b. 103; B. o. 374, CCCLXXI.) (Au dos:) Arleii in Varengo. 2805. 1027-1033. PRIVILEGIUM JOHANNIS PAPÆ XIX DE ELECTIONE DOMNI ABBATIS CLUNIACENSIS, ETC. Johannes, etc. .....Cum omnium fidelium..... (Bibl. Clun., not. col. 136; Bull. Clun., p. 8, col. 2, nº 2). (C. 23.) ?? 2806. 1028 (?), février. CHARTA QUA WIDO ET UXOR EJUS AMBROSIA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLA SARCIACO. In nomine summi Dei. Notum sit cunctis christianis fidelibus, quod ego Wido et uxor mea Ambrosia donamus Deo et ejus apostolis Petro et Paulo ad locum Cluniacum, de rebus nostris quas Deo propicio adquisivimus. Sunt autem ipsæ res site in pago Matisconense, in villa Sarciaco, unum videlicet curtilem, terminantem a mane terra Jocildis, {9}a medio die terra Beraldi, a sero via publica, a cirtio terra Wichardi. In ipsa villa unum campum in transversum habentem perticas III, a mane pascherio terra Sancti Nazarii, a medio die de ipsa hereditate, a sero Sancti Nazarii. Donamus etiam duas partes ex omni nostra hereditate, quecunque adquirere adque possidere possumus aud valemus in omnibus omnino locis, ubicumque invenire poterint, in tali conventu, ut pars mea, videlicet Widonis, ab hac die ad locum denominatum supra deveniat. Pars autem uxoris meæ jam nominate in vita sua, si ipsa tenere voluerit, ei permaneat; post suum vero discessum ad ante jam dictum locum perveniat. S. Ambrosiæ et filii ejus Duranni, qui hanc cartam firmaverunt et firmare rogaverunt. S. Vendranni. S. Guandalgisi. S. Bernardi. S. Jozaldi. S. Landaldi. Actum in mense febroario, die Saturni, indictione XI, regnante Rodberto rege anno XLmo secundo. Rainardus monacus scripsit. (Bibl. nat. cop. 21-1; B. o. 787, DCCLXXXII.) (Au dos:) Carta Widoni in Sarciaco. {10}2807. 1028, 9 juillet. CHARTA QUA ODDO, CONSENTIENTE FRATRE SUO NARDUINO, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI TERRAS IN VILLIS QUÆ DICUNTUR CAMLOCUS ET VINOSA. Quæcumque per secula firma debent existere, necesse est ea apicum caracteribus adnotare, ut lis futura valeatur comprimere, et Christi karitas inconvulsa permanere. Quapropter ego Oddo, consentiente fratre Narduino, audiens Dominum dicentem: «Si vis perfectus esse, vade, vende omnia quæ habes, et da pauperibus, et veni, sequere me et habebis thesaurum in cælo», trado corpus meum Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum qui vocatur Cluniacus, ubi domnus Odilo abbas preesse dinoscitur. Dono autem simul et terram pauperibus Christi in eodem loco sub regulari disciplina commanentibus, presentibus scilicet et futuris, que sita est in comitatu Cabillonensi, in agro Balorense, in villa quæ vocatur Camlocus. Est campus in eadem villa, qui vocatur Campus Presbiterorum, usque ad inquirendum. Post hunc alterum diurnalem in ipsa villa, qui terminatur a mane terra Sancti Leodegarii, a meridie Sancti Petri, ab occidente via publica, a circio Adalardi clerici. Pratum quoque similiter dono quod est secus torrentem Grisonem, quod circumdat ex omnibus partibus idem torrens. Similiter dono terciam partem silvæ quæ est juxta pratum Guilulfi. Item in villa cui vocabulum est Vinosa et in loco qui vocatur Croso, omnia quæ ego et fratres mei, Narduinus scilicet et Gausmarus usque nunc tenuimus, quantum exquiri potest usque ad Castenearium. Hanc autem elemosinam facimus ego et fratres mei pro animarum nostrarum remedio seu parentum vel propinquorum, ut Dominus pro terrenis dignetur reddere æterna. Si quis vero, quod minime credimus, contra hanc donationem aliquid resultare voluerit, a Deo et sanctis ejus sit segregatus, et diabolo mancipandus tradatur, {11}nisi emendatione congrua fuerit correptus. S. Oddonis, qui hanc cartulam fieri et firmare rogavit. S. Narduini, fratris ejus. S. Adalardi clerici. S. Bernardi presbiteri. Data per manum Oddonis monachi, in mense julio, VII idus ipsius mensis, luna XIII, concurrente I, epacta XXII, regnante Rotberto rege. (B. o. 107, CV.) ?? 2808. 1028-1029. CHARTA QUA WARNERIUS ET UXOR EJUS ASTRIBURGIS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI OMNEM HEREDITATEM QUAM ALDO, PATER WARNERII, EIDEM DERELIQUERAT IN VILLIS TALENTO ET ISTRINIACO. Cunctis sane sapientibus liquido patet, quod Salvator noster suis sanctis monitis nos ammonet dicens: «Date helemosinam, et omnia munda sunt vobis», et iterum: «Tesaurizate vobis thesauros in celo, ubi nec erugo nec tinea demolitur, et ubi fures non effodiunt, nec furantur». Unde noverint cuncti fideles, quod ego Vuarnerius et uxor mea, nomine Astriburgis, cupientes hanc Domini vocem adimplere, donamus Deo et sanctis ejus Petro et Paulo Cluniasensique loco, aliquid ex propria hereditate, in comitatu Cabilonense, in villis his nominibus, Talento et Istriniaco, omnem videlicet partem quam pater meus Aldo in predictis villis habere visus est, tam in servis quam in ancillis, in campis et vineis, consuetudinibus et usuariis, servis et ancillis in supradicta villa, vel fine Talentensi manentibus, vel ubicumque dispersis, seu omni alodo eorum, et uno curtilo in villa Istriniacensi qui habet radalem consuetudinem [in omni silva Braniacensi, alioque curtilo in Talento, qui similiter habet radalem consuetudinem] {12}per totam silvam Braniacensem. De his igitur omnibus prescriptis, totam meam partem, cum omni consuetudine que ad eam pertinet, cum omni alodo meo, cum servis et ancillis, patribus et filiis, presentibus et futuris, vel ibi manentibus, sicut dictum est, vel ubicunque dispersis ad ipsam terram pertinentibus, et cum omni alodo ipsorum, totum dono Deo et Cluniacensi loco, ut faciant ab hodierna die habitatores prefati loci quicquid inde facere voluerint absque ullius contradictione hominis. Si quis autem contraire temptaverit, non valeat vendicare quod repetit, sed insuper judiciaria coactus potestate, auri libram cogatur exsolvere, et inantea presens donatio firma permaneat, stipulatione subnixa; et ut firmior habeatur, manibus propriis firmavimus testibusque roborandam tradimus. S. Vuarnerii et uxoris ejus Astreburgis, qui hanc donationis cartam fieri rogaverunt et firmari. Actum apud Belmontensem villam, regnante Rodberto rege anno XXXIII. (Bibl. nat. cop. 20-255; B. o. 507, DIIII.) (Au dos:) Carta Vuarnerii in Talento. 2809. 1028-1029. CHARTA QUA LAMBERTUS, FRATER JOTZERANNI INTERFECTI, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI, PRO ANIMA EJUSDEM JOTZERANNI, QUASDAM RES IN VILLA CURTIACO. Scriptum est quia «Redemptio viri divitie ipsius». Quapropter noverint cuncti tam presentes quam futuri, quod ego Lambertus dono Deo et sanctis ejus apostolis Petro scilicet ac Paulo et loco Cluniacensi, quasdam res pro anima fratris mei Jotzeranni interfecti; quod est in pago Matisconensi, et resedit in villa Curtiaco: hoc est unum curtilum quem conquisivimus, ego et frater meus Jotcerannus, de Guilibertum cum vinea et bosco et omni usuario quod ad ipsum curtilum pertinet. Et dono in alio loco, in ipsam villam, vinea una quam conquisivimus de Rotberto clerico; et terminat de una parte via publica, de alia parte bosco, de alia parte terra Arbaldi, de quarta parte terra {13}Eldini. Hanc vero donationem facio in loco sepulture et ut Deus omnipotens ejus misereatur anime. Qui autem contradixerit, nisi resipiscat, anathema sit. S. Lanberti, qui istam cartam fieri et firmare rogavit. S. alii Lanberti. S. Leotaldi. S. Oddoni Albi. S. Drogoni. S. Vuarulfi. Actum Lasiaco publice, Rotberto rege anno XXXIIIº. Rotlannus scripsit. (Bibl. nat. cop. 21-5; B. o. 376, CCCLXXIII.) (Au dos:) Lanberti Curciaco. — Carta Lanberti in Curciaco. 2810. 1028-1029. CHARTA QUA BERNARDUS ET FRATER EJUS HUGO DANT MONASTERIO CLUNIACENSI CURTILUM IN VILLA SEIA. Dominus in Evangelio ait: «Date helemosinam et omnia munda sunt vobis». Ideoque notum sit fidelibus cunctis, quod nos, ego scilicet Bernardus et frater meus Ugo, donamus Deo sanctisque ejus apostolis Petro ac Paulo et loco Cluniacensi, pro sepultura fratris nostri Heldrici interfecti, unum curtile in villa Seia cum mansione et vinea, terminatum a sero terra Ramnaldi, via autem publica ex tribus partibus aliis. S. Bernardi et fratris ejus Ugonis, qui hanc donationis cartam fecerunt et rogaverunt firmari. S. Gunduldrici. S. Leotaldi. S. Rodulfi. S. Livonis. S. Stephani. Actum Cluniaco publice, regnante anno tricesimo III Rodberto rege. Vuarnerius scripsit. (Bibl. nat. cop. 21-6; B. o. 189, CLXXXVII.) (Au dos:) Pro [sepultura] Eldrici in Seia. 2811. 1028-1040. CHARTA QUA RAINALDUS, COMES NIVERNENSIS, CONSENTIENTIBUS UXORE ET FILIO SUO, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI CURTEM BELMONTEM. Auctor et largitor totius nostræ salutis perspiciens in labili vitæ presentis discursu inevitabiles humane infirmitatis excessus, contra multiformia {14}et lætalia peccatorum vulnera opponere voluit multiplicia et salubria divinorum preceptorum medicamina; videlicet ut et rebus transitoriis ad sustentationem nostræ fragilitatis nobis ab ipso concessis faciamus nobis amicos qui nos recipiant infra gaudia æternæ felicitatis. Quod ego Rainaldus, gratia Dei comes, animo perpendens, et enormitatem meorum peccaminum futurumque Dei judicium bonorum ac malorum vehementer perorrescens, et non solum pro me, set etiam pro anima patris mei sollicitus, dono Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, aliquid de mea hereditate quæ sita est in pago Nevernense. Hæc est curtis quæ vulgo vocitatur Belmontis, cum omnibus ad se pertinentibus, videlicet villis, terris cultis et incultis, ædificiis, vineis, pratis, campis, silvis, aquis aquarumque decursibus, exitibus et regressibus; et loco qui vocatur Gerrannis cum omnibus se aspicientibus. Facio autem hanc donationem pro remedio animæ meæ et anima patris mei Landrici et matris meæ Matildis et uxoris meæ Advisæ, et filiorum meorum et fidelium meorum qui presentes sunt, videlicet fratris mei Widonis, et Rodberti, et Walterii, Gibaldi, Habonis, Iterii, Hugonis, Ricchardi, Girosi et omnium parentum et fidelium meorum, qui presentes sunt et absentes, et hujus meæ donationis consiliatores et laudatores. Si quis autem contra hanc donationem calumpniam (quod absit!) inferre presumpserit, primum quidem Dei omnipotentis iram incurrat, hac demum judiciaria potestate convictus, in fisco publico auri libras XXti conponat. Hæc vero carta postmodum firma permaneat. S. Rainaldi, comitis et uxoris ejus Advise, hac filii eorum Wilelmi, qui hanc cartam et donationem fecerunt et manibus propriis subterfirmaverunt. S. Walterii. S. Umbaldi. S. Arberti clerici. S. Gibaldi. S. Abonis. S. Iterii. S. Ugonis. S. Richardi. S. Girosi. (Bibl. nat. or. 95; cop. 21-104; B. o. 324, CCCXXII.) (Au dos:) Carte Rainaldi comitis in pago Nevernensis. {15}2812. 1029, 14 janvier. PRÆCEPTUM RODULFI REGIS, QUO ECCLESIAM SANCTI BLASII ET VICULUM IN PAGO GENEVENSI CŒNOBIO CLUNIACENSI CONFERT. In nomine sanctæ et individuæ Trinitatis. Rodulfus, Dei gratia rex. Igitur cum totius ordo religionis, secundum decreta precedentium regum, sanctæ conversationis exordium sumeret, et ad perseverandum in ea, sustentacula alimoniæ his qui districtius atque familiarius in Dei servitio se coercerent, publiga regalis res ad sufficientiam aliis, et minus aliis subministraret, et ita per ordinem sanctæ Dei ecclesiæ status usque ad presens per longa temporum curricula extensus sit: nihilominus dignum est ut nos, qui quasi per novissimos operarios in vinea Dei laboramus, eosdem operarios in exercitio operis Dei deficere non sinamus; quin potius, ut vires suppetunt nobis, usque ad unguem perducere temptemus. Quapropter sciant omnes presenti tempore decedentes et futuri succedentes, qualiter ego Rodulfus, petente atque exortante dilectissima conjuge mea Irmingarda, dono ex hereditaria mea possessione quoddam prediolum ob animæ meæ ac supermemoratæ conjugis meæ remedium, cenobio Sancti Petri quod dicunt Cluniacum, et abbati ejusdem monasterii et monachis ejus præcepto et sancti Benedicti regulæ modo et deinceps obedientibus et ibidem Deo famulantibus, æcclesiam Sancti Blasii et viculum totum, cum omnibus ibidem pertinentibus, in montibus et planiciis, {16}agris, pratis, pascuis, silvis, decimatione, servis et ancillis, et cum omnibus utensilibus; dono ego et prædicta conjunx mea ad suprascriptum monasterium, ut si nos minus idonee injunctum a Deo peregimus officium, delicti nostri et negligentiæ non pro merito recipiamus dispendium, sed per eorum orationes quos sustentamus subministrantes temporalia, ad stadium currentes remuneremur mercede perpetua. Hæc ut a nobis facta credantur et a posteris nostris non infringantur manu nostra roboravimus et sigillari jussimus. Signum Rodulfi regis piissimi. (Monogramme.) Albker indignus presbiter, jussu regis scripsit hæc. Acta sunt hæc in villa Tabernis, quam alio nomine propter fluvium ibidem defluentem, Urba appellant. Data XVIIII kal. febr. anno ab incarnatione Domini MXXVIIII, regnante Rodolfo rege anno regni sui XXXV. (Cop. d’orig. tirée des papiers de M. de Rivaz; C. 73; E. 167.) ?? 2813. 1029, 27 mars. CHARTA QUA FARALDUS EPISCOPUS WAPINCENSIS ECCLESIAM SANCTI ANDREÆ PROPE WAPINCUM, QUAM ANTEA DEDICAVERAT, MONASTERIO CLUNIACENSI SUBJICIT ET DITAT. Faraldus (seu Feraldus), episcopus Wapincensis, ecclesiam in honorem sancti Andree apostoli sitam prope ipsam civitatem, subjecit Cluniacensi monasterio, ubi domnus Odilo abbas preerat, admonitu domni Arbitrii, canonici Sancte Marie, et domni Petri, prepositi Sancti Andree Rosanensis, auxitque dotem ipsius ecclesie concessis decimis ejus civitatis a rivulo Bonna, qui decurrit de summo vertice {17}montis, usque ad alium rivulum dictum Bosonem, usque ad Alogia, ea ratione ut presbyter qui illam ecclesiam tenuerit et sacrum mysterium ibidem fecerit, teneat decimam predictam per manum episcopi Wapincensis, et quotannis mediante octobri persolvat duodecim denarios sancte matri ecclesie Wapincensi preter synodalem censum. Facta donatio ista VI kalendas aprilis, anno incarnationis MXXIX, sub signis Arbitrii, canonici, Poncii cenobite et aliorum. (Bibl. nat. fonds lat. 12659, p. 353, copie.) ?? 2814. 1029, mars (n.s.). CHARTA QUA WARNERIUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI, PRO ANIMA FRATRIS SUI HUGONIS, CURTILUM IN CASOTIS VILLA. Dominus et Salvator hominum, qui omnes homines vult misericorditer salvare, cunctosque sacro fonte renatos ad suam cælestis vitæ ineffabilem gloriam perducere, possessionibus hujus miserabilis seculi fruentibus tale remedium dignatus est concedere, ut unusquisque ex bonis sibi collatis vitam sine [fine] mansuram valeat adquirere, si de rebus transitoriis atque caducis sanctæ æcclesiæ filios pro suo amore studuerit sustentare. Quamobrem presentes et futuri noverint cuncti fideles Christi, quod ego Warnerius, pro redemptione animæ meæ fratrisque mei Ugonis, et pro animabus genitoris ac genitricis meæ, dono Deo sanctisque ejus apostolis Petro et Paulo, et loco Cluniaco, in quo preesse videtur dulcissimus pater Odilo, cum multo fratrum collegio, scilicet unum curtilum qui est in villa Casotis, in pago Maticensi, in agro Salorniacensi; et terminatur a mane et meridie via publica, a sero terra Sancti Petri, a circio terra Humberti. Si quis {18}vero huic nostræ donationi, quod futurum minime credo, calumniam inferre temptaverit, iram incurrat omnipotentis Dei, almique clavigeri Petri, sanctique Pauli, omniumque sanctorum Dei qui fuerunt ab initio mundi et usque in finem seculi sunt futuri. Monachi vero prenominati loci absque ulla contradictione teneant atque ab hac die quicquid voluerint facere faciant. S. Ottonis comitis. S. Achardi, Rodulfi, Ebrardi, Artaldi, Eldini, Constantii presbiteri. Data per manus Iterii monachi, mense marcio, indictione XI, anno ab incarnatione Domini millesimo XXVIII, regnante rege Rotberto. (B. o. 221, CCXVIIII.) ?? 2815. 1029, avril. CHARTA QUA LAMBERTUS MILES DAT MONASTERIO CLUNIACENSI QUASDAM RES IN VILLIS LATONAI ET PERCIACO. Rerum cunctarum creator et moderator ob primi reatus culpam cernens genus humanum sub dæmonice dominationis jugo miserabiliter ancillari, olim per servos suos prophetas multis hac variis traditionibus consulere dignatus est, quatinus excuciens de cervice sua jugum diabolicæ servitutis, tandem aliquando remeare valeret ad regnum æternæ felicitatis. Ita namque loquitur per prophetam clamans, ostendens quomodo possumus mercare nobis æternum hac felicissimum regnum: «Thesaurizate, ait, vobis, thesaurum indeficientem in cælum, quo fur non appropriat, et ubi nulla est demolitio tinearum»; hac deinde: «Date, inquid, date helemosinam, et omnia munda sunt vobis, quia sicut aqua extinguitur ignis, ita helemosina peccatum extinguitur». Quapropter ego, in Dei nomine, Lanbertus miles, talibus et hujusmodi roboratus preceptis, considerans etiam mei corporis infirmitatem, hac peccatorum meorum innumeram multitudinem, dono Domino Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo in locum vocabulo Cluniacum, ubi prodesse magis quam {19}preesse videtur domnus ac reverentissimus Odilo abbas, ex rebus paterno mihi adjectis, unum videlicet mansum situm in territurio Matisconense, in villa vocabulo Latonai, cum omnibus que ad ipsum mansum aspicere videntur, totum ad integrum, quesitum et ad inquirendum, ubi Airoardus stetit. Dono etiam in Perciaco plantas de vinea terminantes a duabus partibus terra Atonis et filii ejus Ugonis, a poio terra Jocerannis, a sero de ipsa hereditate. Facio autem hanc donationem in tali conventu, ut quandiu vixero teneam et possideam, et post meum discessum habitatores de supra jam dicto loco in proprios usus jam supradictas res habeant, nec umquam eas alicui vendere aud dare licentiam [presumant]. Hanc igitur cartam facio pro animæ meæ et anima uxoris meæ hac filiorum meorum, anima quoque patris mei ac matris meæ omniumque parentorum meorum remedio, ut omnium Dominus concedat perpetualiter nos gaudere in suo regno. S. Lanberti et uxoris ejus Dedane hac filiorum eorumdem Attonis et Duranni. S. Rotrudis, uxoris Atoni. Actum pupplice apud Cabilonem civitatem, regnante Rodberto rege, anno XLmo secundo, apud nos vero Domino Jesu Christo. Facta carta in mense aprili, die jovis. Rainoardus monachus, ad vicem cancellarii, scripsit, indictio currente tercia. (Bibl. nat. or. 94; cop. 21-117; B. o. 261, CCLVIIII.) (Au dos:) Carta Lanberti de Marciliaco. — Lanberti, Latoniaco, in Marciliaco. 2816. 1029, mai. CHARTA QUA ISEMBERTUS, PICTAVENSIS EPISCOPUS, NOTUM FACIT CADELONEM VICECOMITEM ET WILLELMUM, FILIUM EJUS, ECCLESIAM SS. JOHANNIS ET PETRI IN LOCO QUI VULGO NUNCUPATUR MULGON SITAM MONASTERIO CLUNIACENSI SUBMISISSE. Quicumque cælestis imperii inspiratus sublimitate, necne Romanorum {20}principatus instructus lege, voluerit erga sanctam Dei æcclesiam quæ est virgo vera mater atque totius mundi regina, Jesu Christi filii Dei vivi, cooperante Spiritu Sancto, sponsa, benivolentiam libenti animo exercere, pro multorum rabie invidorum quæ nec in hoc fluctivago ævo comprobatur evidentissimæ id quod sibi fidelis suus karitose donante consenserit impendere, ne denuo aliquam disruptionem patiatur scriptionis seriæ antiquitus legaliterque libuit alligare sub romana potestate et privilegii auctoritate. Quamobrem ego Isembertus, quanquam non meis meritis, preeunte tamen divina misericordia, in dignitate pontificum positus, cupio intimare omnibus sanctæ Dei æcclesiæ fidelibus, quod, inspirante cælesti gratia, Cadelo vicecomes et filius suus Willelmus itidem vicecomes, reminiscentes vitæ labentis excursus, in semet reversi, uterque in bonum conversi, pio affectu, humili vultu, deprecati sunt per nostræ auctoritatis scriptum, tale a nobis fieri privilegium, ad quandam æcclesiam in honore beatorum Johannis et Petri dedicatam, in Metulensi pago, in loco qui vulgo nuncupatur Mulgon sitam, ut et decimæ et omnia predia ad eam pertinentia, æcclesiastica auctoritate tali tenore ita sint concessa, ut nunquam ille locus amplius vendatur neque comparetur, censum non solvat, nec laicali potestati vel alterius ordini subiciatur, sed sub jussione episcopi hujus loci atque sub regimine monachorum Cluniensium omni tempore regatur. Quod ego audiens, nulla cupiditate coactus, sed factus humili illorum deprecatione placatus, consensi per omnia voluntati eorum, per consensum nostrorum canonicorum seu venerabilis domni Odiloni, abbatis Cluniacensis cænobii, necne omnium Pictavorum abbatum, cunctorumque Aquitanorum principum, pro amore videlicet nostri piissimi redemptoris, qui ad hoc homo dignatus est fieri, ut qui sedebant in tenebris et umbra mortis secum regnarent in cælis luce fulgentes summæ veritatis. Precamur denique ut ea quæ pro redemptione animarum nostrarum adque omnium fidelium christianorum juste et rationabiliter statuimus, omnes nostri successores ita conservent, sicuti sua a suis successoribus optaverint permanere gesta. S. Isemberti, pontificis Aquitanorum. S. Wilelmi vicecomitis. {21}S. Ameliæ, matris suæ. S. Wilelmi comitis. S. Wilelmi, filii sui. Item S. Oddonis, filii sui. S. Jordanis, episcopi Lemovicensium. S. Rohonis episcopi Engolinensium. S. Rannulfi. S. Rainaldi. S. Gozfredi vicecomitis. S. Acfredi vicecomitis. S. Aymerici. S. Wilelmi de Partenaco. Data mense maio, regnante Rotberto rege, necne presidente Aquitanis Wilelmo duce. (B. h. 73.) ?? 2817. 1029. PRÆCEPTUM RODULFI REGIS, QUO ECCLESIAM SANCTI NICOLAI VALLIS JUXTA POLINIACUM CUM ALIIS REBUS MONASTERIO CLUNIACENSI CONCEDIT. In nomine sanctæ et individuæ Trinitatis. Rodulfus, gratia Dei Burgundiorum rex. Sicut certum est quia Deus potentes non abicit, quippe sine quo potestas non est, ita quoque liquet quod potentum opera interrogabit, et ob hoc nobis summopere curandum est ut, cum vel prodesse vel obesse ipso disponente possimus, nostrum posse sub ejus nutu penitus subigentes, quod honori sanctæ ejus æcclesiæ proficiat certatim faciamus. Itaque priscæ serie consuetudinis regalemque christiane religionis morem considerantes, totis nisibus totoque mentis affectu imitari cupimus, et quod ipsi duxerunt ad æcclesiasticæ {22}celsitudinis curam, nos spiritalibus armis et clipeo dominice protectionis defensi eandem curæ sollicitudinem subintremus, sicut qui Deo famulantibus placabiles misericorditer extiterunt. Quapropter cunctis tam regibus quam reliquarum dignitatum personis presentibus vel futuris notum sit, quod petiit a nobis quidam fidelis noster, Reinaldus comes, filius Ottonis, cognomento Vuilelmi, viri inlustrissimi, quatinus Cluniacensi cœnobio in honore primorum cæli, Petri videlicet et Pauli, constructo, cui preest domnus et reverendus pater Odilo, concederemus per hoc nostræ auctoritatis preceptum æcclesiam sive monasterium in honore Dei et Salvatoris nostri Jesu Christi ejusdemque genitricis Mariæ, sanctique Petri apostoli, necnon et beati Nicholay, confessoris almi, consecratum, ad abitandum ibi Cluniacenses monachos, qui tam pro nostra quam pro omnium salute Deo assidue preces et vota persolvant. Concedimus ergo jam dicto cœnobio prefatum locum situm in episcopatu Vesoncionensi, juxta Poloniacum, in loco qui recte Vallis vocatur constitutum, cum terra et decimis, seu omnibus sibi pertinentiis, et a bone memoriæ Ottone, cognomento Vuilelmo, sive Rainaldo ejus filio, vel ab aliquo possessore ibi collatis seu conferendis et cunctis ibi undecumque in regno nostro adquisitis vel in perpetuum adquirendis; ad presens quoque IIII ferreas caldarias, situsque earum in Salinis, et vineas que quondam fuerunt Beatricis, et omnia quæ Cluniacenses monachi in predicto burgo adquisierint; in burgo etiam Grosonensi, quidquid ibi adquisierunt vel deinceps adquirere potuerint; villam quoque Glenonem cum æcclesia et decimis, cum servis et ancillis, cum vineis, silvulis, pratis, rivulis, campis, pascuis, omni omnino terra culta videlicet et inculta, cum cunctis ubicumque positis ad eandem villulam pertinentiis, villam quoque Mediolanium, æcclesiamque cum decimis et omnibus suis pertinentiis maximeque æternam consuetudinem in silva Maydunensi; villam etiam Besanensem cum æcclesia et decimis et cunctis ad eandem villam pertinentiis; locum etiam qui dicitur Mutua et omnia ad se pertinentia; {23}sed et Guntherium Popilianensem cum omnibus que ipse visus est habere, tam in alodis quam in beneficiis comitum et cuncta omnino [in] possessione ejus; piscariam quoque Givriacensem, cum omni terra ad eam pertinenti. Prefati igitur Rainaldi comitis vel aliorum fidelium nostrorum obtemperantes petitioni, cum consensu conjugis Yrmengardis, concedimus, sicut dictum est, Cluniacensi cœnobio omnia superius memorata, ac velut jam diximus, deinceps adquirenda, ad tenendum et jure perpetuo possidendum sine cujuslibet persone vel nobis succedentis in regimine vel alterius cujuscunque ordinis seu dignitatis contradictione vel ulla ab aliquo ibi retenta consuetudine. Et hoc ut a nobis verius esse credatur et a posteris nostris non frangatur, propria manu nostra roboravimus et sigilli nostri impressione insigniri jussimus. Signum domni Roudolfi regis pii. (Monogramme.) Actum Logis, anno incarnationis MXXVIIII, regnante Roudolfo rege anno XXXV. Humbertus, cancellarius, jussu regis, scripsit. (C. 71.) ?? 2818. 1029. EPISTOLA CANONICORUM CARNOTENSIUM AD ODILONEM, ABBATEM CLUNIACENSEM, QUA EUM OBSECRANT NE CONTRA JUS ET FAS THEODORICO, SIMULATO EPISCOPO, FAVEAT. Quem super omnes abbates diligunt, sanctissimo patri, O. etc. (Opera Fulberti, fol. 126 vº; Gall. christ. Sammarth., t. II, fol. 486; Duchesne, Hist. de Fr., t. IV, p. 197; Rec. des hist. de Fr., t. X, p. 510.) ?? ?? 2819. 1029. CHARTA QUA GUNTERIUS ARCHIPRESBYTER DAT MONASTERIO CLUNIACENSI QUASDAM TERRAS IN VILLIS QUAS VOCANT DUMBINAS, BAINAS ET BUFERIAS. In nomine Verbi incarnati. Noverint cuncti Christi caractere insigniti {24}lavacroque sacri baptismatis emundati, quod ego Gunterius archipresbiter, pro redemptione animarum nostrarum, donamus Domino Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, et ad locum Cluniacum, aliquid ex rebus nostris: in tali scilicet tenore, ut quandiu vixero, et teneo et possideo, et post meum discessum ex integro ad Sancto Petro et ad locum supradictum deveniat, ita ut pro hac ipsa hereditate in utroque me sepeliant. Est autem in villa Dumbinas, pratos, campos, silvas. Et dono vobis in villa Bainas unum mansum, qui terminat a mane via buplica, a medio die de ipsa hereditate, a sero terra Sancti Marcelli, de alia parte terra Gotseranni. Infra isto terminio, quantum ad ipsum mansum pertinet, terras, campos, pratos, silvas. Et dono vobis in Buferias unum curtilum, de tres partes vias buplicas, de quarta parte terra Sigaldi. Infra ista terminacione, meam partem totum dono; et facias post isto die quicquid voluerint. Si quis autem hanc donationem distruere voluerit, iram Dei omnipotentis omniumque sanctorum incurrat, nisi ad satisfactionem et emendationem venerit; et ut hæc donatio firma permaneat, manibus propriis firmavimus aliisque firmandam tradimus. S. Gunterii archipresbiteri, qui hanc donationem fecerunt et ipsi firmaverunt, et aliis firmandam tradiderunt. S. Rotzilini. S. Oldevert. S. Ucberti. S. Bernardi. S. Gislardi. S. Ugo. S. Bosoni. S. Bernardi. S. Widoni. S. Constantii. S. Stephani. Facta est carta regnante Rodberto rege annos XXXVIIII. (Bibl. nat. cop. 20-184; B. o. 185, CLXXXIII.) (Au dos:) Carta Gunterii archipresbiteri, in Bainas. 2820. 1029, 24 octobre, à 1030, 23 octobre. CHARTA QUA FRODEGARIUS ET FRATER EJUS ODDO DANT MONASTERIO CLUNIACENSI MEDIETATEM ECCLESIÆ SANCTI MARTINI SERVOSQUE IN VILLA DOMNI MARTINI. Cunctis sub chatolice norma fidei militantibus satis est notum, quod Domini pietas in tantum consulit saluti hominum, ut ætiam ex his {25}quas temporaliter ab eo percipiunt rebus æterna valeant mercari, si eis bene utantur. Inter cætera namque salutifera monita quæ Verbum quod in principio erat apud Deum, et in temporis plenitudine caro pro humani redemptione generis est factum, mentibus suaviter propinavit hominum, hoc quoque uniuscujusque saluti providit remedium, ut sua recte distribuendo pauperibus, thesaurum hinc indeficientem faciat in cælestibus: «Thesaurizate, inquit, vobis thesauros in cælo, ubi nec tinea demolitur, nec erugo, et ubi fures non effodiunt nec furantur.» Alio quoque in loco, ammonens: «Datæ, ait, helemosinam et ecce munda sunt vobis omnia.» Quæ nos duo fratres Frodegarius et Oddo, mente pertractantes, et secundum quod Dominus permiserit adimplere cupientes, donamus interim Deo, omnium largitori bonorum, Petro etiam et Paulo principibus apostolorum, necnon et Cluniacensi cœnobio, cui preest venerabilis pater Odilo, unam nostram medietatem cujusdam æcclesiæ in honore beati Martini Christi pontificis dicatæ, in Lugdunensi episcopatu sitæ, in villa quæ vocatur Domnus Martinus constructæ, cum oblatis vel decimis omnibus omnino ad eam pertinentiis, cujus videlicet alteram medietatem per nostræ donum parentelæ possidere se gaudent prefati loci habitatores; donamus etiam similiter duos servos, quorum unus vocatur Tecfredus, alter vero Bernardus. Hanc itaque donationem facimus pro remedio animarum nostrarum seu parentum nostrorum, et pro salute omnium christianorum, vivorum scilicet ac defunctorum, quatinus predictis apostolis apud justum judicem tam pro nobis quam pro ipsis omnibus in illo ultimi examinis die intercedentibus, dampnationis sententiam evadere possimus, et illam suavissimam Domini vocem qua fideles refovebit dispensatores audire mereamur: «Euge, inquiens, serve bone, et fidelis, quia super pauca fuisti fidelis, supra multa te constituam, intra in gaudium Domini tui.» Faciant igitur ab hodierna die, absque ullius contradictione hominis, Cluniacenses monachi quicquid inde facere voluerint, excepto quod aut in beneficium, vel {26}in custodiam, seu in salvamentum nulli umquam homini tradant. Si quis autem, quod minime fore credimus, huic nostræ donationi calumpniam inferre fuerit ausus, hic talis, nisi resipuerit, a regno Dei exul effectus, tartareis tradatur pœnis sine fine cruciandus et ut firmissimum obtineat vigorem in perpetuum, manibus ex more propriis subterfirmavimus, tradidimusque roborandam testibus. Signum Frodegarii et Oddonis, qui hoc testamentum fecerunt, et rogaverunt firmari. S. Lanberti. S. Arlei. S. Rainaldi. S. Maingaudi. S. Artaldi. S. Adalardi. S. Evæ. Actum Cluniaco, regnante Rodberto rege anno XXXIIII. Vuarnerius ad vicem cancellarii recognovit. (Bibl. nat. or. 81; cop. 21-59, extraits; B. o. 66, LXIIII.) (Au dos:) Carta Frodegarii et Oddonis de æcclesia Domni Martini, in pago Lugdunensi. 2821. 1029, 24 octobre, à 1030, 23 octobre. CHARTA QUA LANDRADA DAT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM IN VILLA SOLOSANO VEL SOLONIACO. In nomine Verbi incarnati. Notum sit omnibus fidelibus, quod ego Landrada dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, de mea ereditate que sita est in commitatu Matisconense, in villa Solosano: hoc est unam vineam que habet in longum perticas triginta sex, [et in latum VI], et terminat ex omnibus partibus de ipsa hereditate, a vento terra vescontali; et in alio loco unam sexteradam de terra. Facio autem anc donacionem in tali conventu, ut quamdiu vixero teneam ipsam vineam, et in vestitura ipsam sextairadam in presenti [dono]. Actum publice apud Cluniacum. Rainoardus levita scripsit, regnante Rodberto rege anno XXXIIII. S. Landrade, qui hanc donacionem facit. S. Adalgardis. S. Arnulfi. S. Livoni. S. Vuillelmi. (Bibl. nat. cop. 21-57; B. o. 395, CCCXCII.) (Au dos:) Landrade in Soloniaco. {27}2822. 1029, 24 octobre, à 1030, 23 octobre. CHARTA QUA ATTO ET UXOR EJUS RODLENDIS VENDUNT MONASTERIO CLUNIACENSI QUASDAM RES IN VILLA CURTILIS. Redemptor humani generis dixit: «Date helemosinam et omnia munda sunt vobis.» Quapropter ego Atto et uxor mea Rodlendis, in Dei nomine, donamus Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo et monachis de Cluniaco, aliquid de rebus nostris que sunt site in pago Matisconense, in villa Curtilis, hoc est unum campum qui terminat a mane rivo currente, a meridie terra Grimberti, ad austrum terra Sancti Petri, a sero via publica: in alio loco alium campum, et terminat a mane rivo currente, a meridie terra Sancti Petri, ad aquilonali parte terra Sancti Petri et Sancti Benedicti, a sero rivo currente: in alio loco unam petiolam, qui terminat a mane rivo currente, a sero et ad austrum terra Sancti Petri, a meridie terra Flotueni: in alio loco campum unum qui terminat a mane terra Oddonis, a sero terra Sancti Petri, a meridie terra Sancti Benedicti. Dono etiam in alio loco duos campos in ipsa ereditate, qui terminant a tres partes terra Sancti Petri, a quarta terra communia Sancti Petri et Odoni ac fratris ejus Letaldi. Et accipio de his omnibus que in ista carta scripta sunt tam in denaris quam in bestiis sive aliis rebus precio valentem solidos viginti. Si quis autem hanc donationem contradicere voluerit, auri libram componat, et postea ista carta firma et stabilis permaneat. S. Attoni, qui hanc donationem facit. S. Rodlennis, uxoris ejus. S. Eldrici filii ejus. S. Humberti. S. Vuinebaldi. S. Girbaldi. S. Gausmari. S. Oddoni. S. Letaldi. Actum Masilias. Rodlannus monachus fecit, regnante Rodberto rege anno tricesimo quarto. (Bibl. nat. cop. 21-58; B. o. 297, CCXCV.) (Au dos:) Carta Attonis in Curtis. {28}2823. 1029, 24 octobre, à 1030, 23 octobre. CHARTA QUA DROGO MILES DAT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAS IN VILLA VALLIS. In nomine summæ Trinitatis. Notum sit fidelibus cunctis, presentibus scilicet atque futuris, quod ego Drogo miles, mente pertractans qualiter possim evadere futuri examen judicii per intercessionem apostolorum Petri et Pauli, dono Deo omnium bonorum largitori, ipsisque apostolis ac loco Cluniacensi, aliquid ex rebus meis, hoc est vineas quasdam, in pago sitas Maticensi, in villa quæ dicitur Vallis; habentes terminationes ab oriente quidem terra Sancti Petri, et ipsam a duabus partibus aliis, a quarta quoque terra Sancti Nicetii. Quam donationem facio pro remedio animæ meæ seu parentum meorum, ea scilicet convenientia, ut quamdiu vixero teneam et possideam, et omni anno loco census IIII sextarios vini exsolvam. Post meum vero ex hac vita discessum, me hujus rei gratia sepulturæ tradito, predictum donum habitatores jam dicti loci absque ullius contrarietate recipiant, et exinde quicquid voluerint faciant. Et ut firmior habeatur presens donatio, manu eam propria subterfirmo testibusque roborandam trado. S. Drogonis, qui hanc donationis cartam fieri firmareque precepit. S. Huberti. S. Bernardi. S. Arlebaldi. S. Sesleni presbiteri. S. Bernardi Rabidi. S. Rannulfi. S. Aymonis. S. Gunteri. S. Bernardi. Actum Cluniaco, regnante Rotberto rege anno XXXIIII. (B. o. 345, CCCXLII.) ?? 2824. 1029, 24 octobre, à 1030, 23 octobre. CHARTA QUA ADALGARDIS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI PRO ANIMA SENIORIS SUI ANSALARDI, QUASDAM RES IN VILLIS NOGLAS ET VAROLGAS. In Christi nomine. Notum sit omnibus christianis fidelibus, quod ego Adalgardis dono Domino Deo et sanctis ejus apostolis Petro et {29}Paulo, ad locum Cluniacum, aliquid de mea hereditate quæ sita est in pago Matisconense, in villa Noglas, hoc sunt duo curtilia: quorum unus terminatur ex omnibus partibus de ipsa hereditate; aliud de una parte via publica, de alia gutta, de alia terra Winisi, de alia de ipsa hereditate: in alio loco, in villa Varolgas, dimidium curtile; et in ipsa villa Noglas, quatuor sextariadas de terra. Facio autem hanc donationem pro anima mea et anima senioris mei Ansalardi, et filii mei, et in locum sepulturæ; in tali conventu, ut ab hodierno die faciant monachi quicquid facere voluerint. S. Adalgardis, quæ fieri et firmare rogavit. S. Arnulfi, filii ejus. S. Wilelmi. S. Livonis. S. Artaldi. S. Landradæ. S. Aysendis. S. Tetbaldi. Actum Cluniaco publice. Rainoardus levita scripsit, anno XXXIIII regnante Rotberto rege. (B. o. 603, DXCVIIII.) ?? 2825. 1029, 30 décembre, à 1030, 29 décembre. CHARTA QUA ADALGARDIS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI PRO ANIMA SENIORIS SUI BERARDI, MEDIETATEM ECCLESIÆ SANCTI MARTINI IN VILLA A LA MURA. Catholicæ fidei professoribus notum sit, quod ego Adalgardis dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, et ad locum Cluniacum, pro remedio animæ senioris mei Berardi et pro corporis ejus sepultura æcclesiam in honore sancti Martini, in pago Matisconense sitam, in villa quæ vocatur a la Mura, super aquam Alselengam, medietatem predictæ ecclesiæ cum omni terra sibi competenti, totum ex integro. Actum Cluniaco. Testes Adalgardis, Gelinus, Girbertus, Bego, Gerardus. Data per manus St[e]pfani, regnante Rodberto rege anno XLIII. (B. o. 64, LXII.) ?? {30}2826. 1030, 19 septembre. CHARTA QUA ROTBERTUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM IN VILLA LASCHERIAS. In Christi nomine incarnati. Cunctis fidelibus sancte Dei ecclesie Cluniensis cenobii, ubi domnus Odilo abbas preesse videtur, ego Rotbertus dono Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo ad locum Cluniacum, de res meas que sunt sitas in pago Matisconense, in fine Griviliaco, in villa Lascherias, est una vinea, pro anima mea et patris mei et matris mea vel parentorum meorum, in locum sepulture mee, in tali tenore, dum ego vixerit, teneo et possideo, in quisque annos in vestitura IIIIor sextarios de vino reddant; qui terminat a mane terra Durant, a medium die et a sero et a certio terra Sancta Maria. Infra istos terminios, faciant rectores ecclesie Sancti Petri que voluerint sine ullo contradicentem et qui contradicere voluerit III libras componat; [et hæc carta] firma permaneat, constipulatione subnixa. [S.] Rotberto, qui fierit et firmare rogavit. S. Geraldus. S. Engelbaldus. S. Durantdus. S. Aalgerius sacerdos. Ego Gerardus monachus scripsit, die sabati, in mense septembrio XVIII, annos XXXXta regnante Rotberto rege. (Bibl. nat. cop. 20-209; B. o. 332, CCCXXX.) (Au dos:) Rotbertus de Lascherias, in agro Grivilliaco. {31}2827. 1030 (?). CHARTA QUA MAIOLUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS TASIACO, CIMANDRAS ET APUD SANCTUM SATURNINUM, ETC. In nomine sancte et individue Trinitatis. Noverit universitas fidelium, quod ego Maiolus deductus ad mortem et veniens ad monastice religionis conversasionem, facio donationem Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo et Cluniensi cœnobio famosissimo sub eorum honore consecrato, de rebus meis que michi jure hereditario debentur, videlicet in Tasiaco villa, omnia que ibi visus sum habere: hoc sunt vinee, campi, prati, silve, aque aquarumque decursus, totum ad integrum. Dono etiam in villa Cimandras unum mansum in eo tenore, ut Letaldo avunculo meo et suis nepotibus filiis Vualterii a senioribus concedatur, si hujus karte firmatores fuerint. Si vero firmare noluerint, ex toto perdant. Dono etiam apud Sanctum Saturninum quicquid ibi habeo. Dono etiam et in Liciaco villa omnem meam partem cum silva sibi subjecta, et quartam partem de portu Antondi cum piscaria. Sunt vero ibi servi et ancille de quibus similem donationem facio Deo et Sancto Petro. S. Maioli, qui dedit et firmavit. S. Odulrici. S. Ottoni comiti. S. Ansedei. S. Acardi. S. Jotseranni. S. Drogoni. S. Livoni. S. Josfredi. S. Gisleberti. S. Achini. S. Hupertus. Data per manu Jozaldi monachi, anno Lmo regnante Rotberto rege. (Bibl. nat. cop. 16-117 bis; B. o. 517, DXIIII.) ?? {32}2828. 1030. NOTITIA WERPITIONIS QUAM FECIT ODDO DE MANSO IN VILLA BASSIACO. Noticia werpitionis quam fecit domnus Oddo clericus, filius domni Maioli, de uno manso et appendiciis ejus, hoc est campis, pratis, aquis aquarumque decursibus, silvis, qui conjacet in pago Matisconense, in villa Bassiaco, quam pater ejus abstulit Sancto Petro et monachis Cluniensium. Werpivit querelas quas ipse et pater ejus habebant in ipso manso et appendiciis ejus, coram Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, et omni conventu Cluniensium. Si quis contra hanc werpitionem aliquam calumpniam inferre temptaverit, nisi citius ad emendationem congruam venerit, sit pars ejus cum illis qui dixerunt Domino Deo: «Recede a nobis, scientia[m] viarum tuarum nolumus». Acto Cluniaco publice. S. Oddoni, qui istam vuerpitionem fieri et firmare rogavit. S. Isimberti presbiteri. [S. Richardus presbiter]. S. Raimbaudi. S. Estephanus. S. Vincencius. S. Brictius. [S. Girbertus]. S. Achardus. S. Gonterius. Anni ab incarnatione Domini MXXX, indictione XIII, regnante Rodberto rege. (Bibl. nat. cop. 21-89; B. o. 358, CCCLV.) (Au dos:) Werpitio Oddonis in villa Bassiaco. 2829. 1030. CHARTA PERMUTATIONIS RERUM IN VILLA ESTRINIACO INTER MONASTERIUM CLUNIACENSE ET DURANNUM. Sacre Dei æcclesiæ que est constructa in honore beatorum apostolorum Petri et Pauli, ubi domnus Odilo abbas presse videtur. Igitur ego Durannus dono ad locum Cluniacum una vinea in pago Cabillonense, {33}in villa Estriniaco, cum una rascia de vinea, qui terminat a mane via publica, a medio die et a cercio de ipsa ereditate, a sero via publica. Dono pro anima mea: in tali tenore, dum ego vivi teneo, post meum discessum [ad] Sanctum Petrum perveniat, et in quisque annos duos sextarios de vinum de investitura [persolvam]. Monachi donant una rascia Duranno in illum locum ad sua vita. Si quis autem donacionem istam calumpniare presumpserit, iram Dei omnipotentis incurrit. S. Duranni, qui donacionem istam fierit et firmare rogavit. S. Ricardus, frater suus. S. Andreas, frater ejus. S. Ardencus. S. Narduino clericus. S. Costancius. S. Evrardus. S. alio Ricardus. Anni ab incarnacione Domini MXXXmo, anno Rodberto rege. (Bibl. nat. cop. 21-90; B. o. 662, DCLVIII.) (Au dos:) Duranni in villa Estri[ni]aco, in pago Cabilonense. 2830. 1030. CHARTA QUA DURANNUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM IN VILLA ESTRINIACO. In nomine Verbi incarnati. Notum sit cunctis fidelibus, tam presentibus quam futuris, quod ego Durannus concedo Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, de mea hereditate unum mansum, cum vineis, campis, pratis, silvis, aquis, aquarumque decursibus, quesitum ad inquirendum, totum vobis dono, qui vocatur ... in pago Cabillonense, in villa Strinniaco vocatur, dono pro anima mea hæc. Igitur monachi predicti loci faciant quæ voluerint. Una terra quam nos habemus in cautione pro XXX solidis medietatem vobis dono. Durandus, qui istam fecit cartam, adfirmare rogavit. S. Ricardi, fratris sui, Constantius, Isenbardus, filii Ricardi. S. Bernardi, Gisonis filii ej[u]s, Ardenti, Martini, Rodberti, Warini, Rainaldi, Constabile. Anno ab incarnatione Domini millesimus trigesimus, anno XXX regnante Rodberto rege. (B. o. 510, DVII.) ?? {34}2831. 1030, environ. CHARTA QUA WIGO VICECOMES ET UXOR EJUS EUFEMIA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS RONNENCO ET NOVA CELLA. Dum in hujus seculi laboriosa vivitur homo peregrinatione, interim dum licet dumque tempus acceptabile atque dies salutis instare videntur, summopere providendum est, ut si qua agere bona valemus, omni dilatione postposita, operari non pigritemus, facientes nostri eos debitores quos veraciter novimus, et inpresentiarum saluti corporum consulere et in futuro judices fore animarum non ambigimus. Quapropter ego Wigo et uxor mea Eufemia, reminiscentes nostrorum peccaminum enormitatem, donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, et ad locum Cluniacum, cui preest domnus Odilo abbas, aliquid ex rebus nostris, quæ sunt sitæ in pago Lugdunensi et in pago Matisconensi, atque in ipsis comitatibus, in villa Ronnenco, de hereditate nostra quantum ibi visi sumus habere; habent vero ipsæ res fines et determinationes a mane fluvio Arari volvente, a medio die terra Sancti Martini, a sero via publica, a cercio Vosana volvente; et in alio loco quæ vocatur Nova Cella, hereditatem quam dedit Aldo et Arnulfus filius ejus Narduino vicecomiti et filiæ ejus Eufemiæ, quæsitum et inquirendum. Hæc omnia donamus Deo et jam dictis apostolis ejus ego Wigo et uxor mea Eufemia pro remedio animarum nostrarum ac patris mei Berardi et matris meæ Blismodis, ac fratris mei Wichardi seu infantibus meis atque omnium parentum meorum; {35}eo tenore ut quandiu vixerimus teneamus et possideamus et post nostrum amborum discessum, ad jam dictum locum perveniant, et in vestitura portum domni Pauli et coloniam in villa Bosco, et quantum ad ipsam coloniam pertinet: hoc sunt campi, prati, silvæ, aquarumque decursibus. Si quis autem, quod futurum minime credimus, nos ipsi aut ullus de heredibus nostris, seu aliqua intromissa persona contra hanc donationem aliquam litem inferre temptaverit, primitus iram omnipotentis omniumque sanctorum cum genitrice Christi offensam incurrat, et a liminibus omnium æcclesiarum extraneus, omnibus maledictionibus quæ in veteri atque in novo Testamento continentur maledictus subjaceat, et nisi ad emendationem venerit, perpetuo anathemati mancipetur; cogente vero judiciaria potestate, auri libras L persolvat, et inantea firma et stabilis permaneat, stipulatione subnixa. S. Wigonis vicecomitis et uxoris suæ Eufemiæ, qui fieri et firmare rogaverunt. S. Willelmi. S. Berardi. S. Leotaldi. S. alius Berardi. S. Jarentonis. S. Unfredi. S. Stephani. S. Udonis. S. alius Udonis. S. Adalardi. S. Aymini. S. Umberti. Data per manum Rodberti monachi, regnante Rodulfo rege anno. (Bibl. nat. or. 68; cop. 19-218; B. o. 23, XXII, et 200, CXCVIII.) (Au dos:) Wigonis vicecomitis in villa Ronnenco et in Nova Cella. 2832. 1030, environ. CHARTA QUA ARTALDUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI VILLAM SANCTI PETRI IN EMBOLICO, ET WERPIT CONSUETUDINES QUAS PATER SUUS ET IPSE REQUIREBANT. In nomine sancte et individue Trinitatis. Noverint cuncti sancte ecclesie filii et fratres, quod ego Artaldus dono Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo et ad locum Cluniacum, ubi reverendus domnus Odilo abbas preesse videtur, unam villam que vocatur Sancti Petri in Embolico, sita in pago Valentinensi, ut ab hac die quicquid facere {36}voluerint in ipsorum sit potestatem. Facio etiam werpitionem ex omnibus querelis atque consuetudinibus quas pater meus Arnaldus et ego usque in presens tempus requisivimus. Si quis vero presumpserit huic nostre donationi atque werpitioni aliquam inferre calumniam, omnibus maledictionibus que sunt site in novo et in veteri Testamento subjaceat, nisi ad emendationem venerit. S. Artaldi, qui fieri et firmare rogavit. S. Garanti, fratris sui. S. Pontii, filius Ademari comitis. S. Umberti. S. Aviti. S. Guntardi. (Bibl. nat. cop. 15-211; B. o. 542, DXXXVIII.) (Au dos:) Artaldi in pago Valentinensi, in villa Sancti Petri in Amboliaco vocatur. 2833. 1030, environ (?). CHARTA QUA GAUFRIDUS DE BONAN MALAS CONSUETUDINES QUAS IN OBEDIENTIA NOMINE ULEELS REQUIREBAT, MONACHIS CLUNIACENSIBUS WERPIVIT. Noticia werpitionis quam fecit Gauffridus de Bonan, de omnibus malis consuetudinibus quas requirebat in burgo Uliensi. Notum sit cunctis fidelibus, quod ego Gauffredus, ob amore Dei et apostolorum Petri et Pauli, perdono et remitto domno Sigaldo priori et omnibus monachis Cluniacensibus, receptum et omnes malas consuetudines quas actenus requisivi in obedientia illorum que Uleels vocatur, excepto beneficio quod enfiteosis dicitur quodque pater meus a sancto Maiolo accepit: hoc sunt leges de campis et reclamationes que ante me venerint. Ego Joffredus hanc cartam firmavi et nepotibus meis Willelmo et Bernardo firmare feci. Quisquis hoc ulterius repetere ausus fuerit, iram Domini incurrat sitque pars ejus cum Datan et Abyron, quos vivos absorbuit terra. Amen, Amen. S. Gauffredi, qui fieri rogavit. S. nepotum ejus Willelmi et Bernardi. (Bibl. nat. cop. 21-91; B. h. 655, DCLVIII.) (Au dos:) Gauffredi de Bonant. {37}2834. 1030, environ (?). CHARTA QUA RICHARDUS PRESBYTER DAT MONASTERIO CLUNIACENSI CURTILUM IN VILLA BUSCIACO. Omnibus in commune Christi karectere insignitis clamat tuba euvangelice [lectionis]: «Facite vobis amicos de Mamona iniquitatis, qui vos recipiant in tabernacula æterne beatitudinis.» Quod ego Ricardus presbiter, in Dei nomine, intenta cordis aure audiens et opere perficere cupiens, pro redemptione meorum peccaminum, dono Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, aliquid de mea hereditate in pago Matisconense. Est autem unum curtilum in villa Busciacho; terminat a mane terra Sancti Petri et Duranni, a medio die fonte percurrente, a sero via publica, a cercio terra Valterii prepositi. Infra his terminibus dono, ut faciant monachi Clunienses quicquid voluerint. S. Ricardi presbiteri, qui istam donationem fecit et firmare rogavit. S. Vulrici. S. Vulrici, filii [ejus]. S. Vuicardi. S. Jocelmi. S. Girberti. S. Azilini. S. Giraldi. S. Rodberti. S. Vuarnerii presbiteri. S. Martini presbiteri. (Bibl. nat. cop. 21-96; B. h. 467, CCCCLXX.) (Au dos:) Ricardi, Busciaco. 2835. 1030, environ. CHARTA QUA ROTLENDIS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI, PRO ANIMA MARITI SUI ET FILII EORUM, QUIDQUID HABEBAT IN VILLIS GLENENSI, CORCLOGIA ET FAGIO. Redemptor humani generis, virtus et sapientia Dei patris, Dominus noster Jesus Christus, previdens humanæ fragilitatis naturam labilem esse ad peccandum et promptam, per semetipsum adversus cotidiana vulnera nostrorum peccaminum elemosinæ donare dignatus est {38}nobis salubre medicamentum. Quod ego Rotlendis, in Dei nomine, considerans, dono ad locum Cluniacum, quod dedicatum est in honore beatorum apostolorum Petri et Pauli, cuique venerabilis memoriæ dunnus Odilo abbas preesse videtur, aliquid de mea hereditate pro remedio animæ meæ et viri mei Herberti et filii mei Bernardi. Est autem ipsa hereditas sita in pago Cabilonense, in villa Glenensi; totum videlicet quod ibi visa sum habere, hoc sunt curtiles, vineæ, campi. Item in alia villa Corclogia, curtile unum ubi Bernardus manet. Item in episcopatu Vesontionum, in villa Fagio, mansum unum cum omnibus appenditiis suis, ubi Rainardus mansit: hoc sunt campi, prata, bosci, cum aquis, viridiari[i]s. Faciant autem rectores Sancti Petri de memoratis rebus ab hac die et deinceps quicquid facere voluerint. S. Frogerii, S. Odonis, qui fieri firmareque rogaverunt. S. Rainaldi Gualonis. S. Atenardi. S. Rotberti. S. Maingaudi. S. Odonis. (B. o. 473, CCCCLXX.) ?? 2836. 1030, environ (?). CHARTA QUA WIDO ET UXOR EJUS HELISABETH FILIUSQUE EORUM PONTIUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM IN VILLA CURCELLIS. Notum sit omnibus fidelibus, presentibus et futuris, magnis et parvis, liberis et servis, quod ego Wido cum conjuge Elisabeth et filio Poncio recordans sentenciæ dicentis: «Facite vobis amicos de Mammona iniquitatis», illiusque: «Date ælemosinam et omnia munda sunt vobis»; ob absolutionem meorum criminum ac cunctæ mee cognationis, offero et dono Deo et ejus sanctis apostolis Petro ac Paulo Cluniensis cœnobii fratribusque inibi commorantibus, portiunculam quandam meæ hereditatis subtus annotatam, jure perpetuo possidendam, videlicet in villa de Curcellis mansum qui dicitur de Ulmo, XII jugera terræ, tria plaustra fœni, usum aquæ, in silva longe lateque quingentorum porcorum pascua, et omnes usus qui fratri hoc idem tenenti fuerint placiti et necessarii. (Bibl. nat. cop. 21-98; B. h. 28.) ?? {39}2837. 1030, environ (?). CHARTA QUA BERNARDUS ET FRATER EJUS SIVUALDUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI CURTILUM IN VILLA BRUIALIAS. In nomine summe et individue Trinitatis. Notum sit omnibus fidelibus, quod ego Bernardus cum fratre meo Sivualdo, pro anima matris nostræ Franburgis, donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo aliquid de nostra hereditate que jacet in pago Matisconense, in villa Bruialias: hoc est unum curtilum in predicta villa situm, qui terminat a mane via publica, a medio die de ipsa hereditate, a sero similiter, a cercio terra Ugonis. Infra istas terminationes, dono ab hodierno die totum ad integrum. S. Bernardi et fratris ejus Sigualdi. S. Tecelini presbiteri. S. Arnulfi. S. Acardi. S. Tetardi. (Bibl. nat. cop. 21-101; B. h. 493, CCCCXCVI.) (Au dos:) Bernardi in Brualias. 2838. 1030, environ (?). CHARTA QUA ENJOLBERTUS ET UXOR FILIUSQUE EJUS VENDUNT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM DE CRIMEL IN VILLA BITCETTI. In nomine sancte et individue Trinitatis. Ego Enjolbertus, cum uxore mea et filio, vendimus quendam mansum qui est situs in Cabilonensi pago, in parrochia Sancti Martini, in villa que vocatur Bitcetti, et ipse mansus vocatur de Crimel: omnem mansum cum appendiciis suis, id est vineis, pratis, silvis, totam terram de ipso manso, et que pertinet ad ipsum mansum ubicumque fuerit, totum ex integrum vendimus Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo atque servis Dei commorantibus in Cluniacensi cenobio, et accipimus LXXta solidos in pretio; talique tenore deposuimus ad scedulam cartam {40}super sacrum altare sanctorum apostolorum Petri et Pauli, ut societas ipsius cœnobii nobis detur, atque in decessu nostro ibidem sepeliemur. In tali vero ratione, ut illi monachi qui ibidem Deo servierint, teneant, possideant, habeant sine ulla contradictione. Si quis enim aut ex heredibus nostris aut successoribus nostris, aliquam calumpniam inferre temptaverit, primum iram Omnipotentis incurrat; dehinc in juditio publico quod habere poterit persolvat usque ad unum nummum. Sane divina falce preciso aperiatur terra, et degluttiet eum cum Dathan et Abiron, descendatque in infernum cum ipsis. Et ut hoc firmum permaneat, amicis meis laudare feci. Joscerannus, frater meus, confirmavit et laudavit. (Bibl. nat. cop. 21-102; B. h. 465, CCCCLXVIII.) (Au dos:) Carta de manso qui vocatur de Crimel. 2839. 1030, environ (?). CHARTA QUA OULDINUS VENDIT MONASTERIO CLUNIACENSI DUAS PERTICAS TERRÆ ARABILIS IN MONTE VARENGO. In nomine Domini, ego Ouldinus vendo aliquid de hereditate mea ad locum Cluniacum, que est in Monte Varengo, duas perticas de terra araria ex lato; et accepi a domno Wilelmo, decano de Lordono, VIII denarios et duos solidos [in pretium], ut ab hodierna die et deinceps in usum monachorum Cluniensium habetur absque dubitatione. Hoc sunt testes de ista venditione: Danihel. S. Girardus. S. Olgodus. S. Adselinus. S. Engelbertus, consobrinus suus. (Bibl. nat. cop. 21-107; B. h. 548, DLI.) ?? {41}2840. 1030, environ. CHARTA QUA RICHUINUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLA DOMBASILA, IN RAINANKIS ET IN GINGIVILLA. Notum sit omnibus fidelibus, quod ego Richuinus pro anima mea et uxoris meæ [Lanzesende] et si Deus nobis filios aut filias dederit, et pro anima patris mei et matris meæ et Ebrardi et Ahadvidis et Bette et Haldegardis et pro omnibus antecessoribus et fidelibus meis, dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, cui preest domnus Odilo abbas, in pago Santensi, in villa Dombasila alodum quem ego monachis demonstravero et in Rainankis totum quod habeo, æcclesiam de Gingivilla, et quartam partem æcclesiæ de Dombasila; et quicquid adhuc Deus miserit in cormeum ad augendum. Regnante Chuonrado imperatore, comite Liutfredo. S. Richuini, qui hanc cartam fieri et firmare rogavit. (Bibl. nat. fonds lat. 17715, nº 58; cop. 21-110 et 111; B. o. 724, DCCXX.) (En monogramme): Ricuinus Cluniacum. (Au dos:) Richuini in pago Santensi. 2841. 1030, environ. CHARTA QUA RICUINUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLA DOMBASILA, IN LOCO RAINANGIS, IN GINGIVILLA, IN VILLA NUNVILLA, IN LEGISVILLA, ETC. Quandiu omnipotens Deus, ut supra. Ego Ricuinus dono Deo et {42}sanctis apostolis ejus Petro et Paulo et ad locum Cluniacum, cui preest domnus Odilo abbas, aliquid de mea hereditate quæ sita est in comitatu Santensi, in villa Dombasila alodum quem adquisivi de Ebrardo; in loco qui vocatur Rainangis, totum quantum visus sum habere, ecclesiam de Gingivilla, et quartam partem æcclesiæ de Dombasila; et in villa que nuncupatur Nunvilla alodum qui fuit Sarailonis, et illum quem emi ab uxore Arnulfi in ipsa villa; in Legisvilla unam sortem de alodo inter pratos ac terras, et excolentes illam terram habeant usum in silva de Petraficta absque servitio; in loco qui vocatur Siblanas, dimidium alodum quem adquesivi a Manelio et medietatem de alodo Siblanas; et dimidium alodum de Monte Malveo; in Vivariis quartam partem de uno manso in pratis et terris, pro remedio animarum omnium fidelium. (B. o. 40, XXXVIIII.) ?? 2842. 1030, environ (?). CHARTA QUA WICHARDUS NOTUM FACIT SE HABITUM MONACHI SUMPSISSE IN MONASTERIO CLUNIACENSI ET MONACHIS EJUSDEM LOCI MANSUM SERVOSQUE IN VILLIS VALLIS ET PEROTINA DEDISSE. Notum sit omnibus, tam viventibus quam posteris, quod ego Wicardus peccator [Dei gratia preventus], pro anime mee redemptione, et pro celestis patrie adeptione, habitum beati Benedicti in loco qui Cluniacus dicitur assumpsi atque eidem loco mansum unum in villa que Vallis vocatur, cum servo tenente ipsum mansum et cum duobus filiis suis, qui servus nomen habet Blainus, concessi, cum laude omnium propinquorum meorum, ac sine omni calumnia donavi. Item in villa Perotina duos servos Petrum adque Adalardum tradidi. Que si quis Sathane instinctu auferre seu inquietare temptaverit, iram omnipotentis Dei et omnium sanctorum suorum protinus incurrerit, et {43}in extremo examine velut raptor et sacrilegus inrevocabilem dampnationis sententiam, nisi digna satisfactione emendaverit, minime evadere potuerit. S. Bernardi, avunculi mei. S. Artaldi, filii sui. S. Achardi, filii sui. S. Stephani. S. Letaldi, fratris mei. (Bibl. nat. cop. 21-113; B. h. 315, CCCXVII.) (Au dos:) Karta Wicardi. 2843. 1030, environ (?). CHARTA QUA ELDRADUS PRESBYTER DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS CASTELLO, MAIRIACO, BIERIAS ET BUGDONO. Dum in hujus labentis seculi palestra decertatur, summo conamine procurandum est ut de terrenis et transitoriis humane sustentationi a Deo collatis, cælistia ac sine fine mansura adquirantur; divina voce protestante et dicente: «Thesaurizate vobis thesauros in celo, ubi nec erugo nec tinea consumit.» Quod ego Eldradus presbiter, mente pertractans, ac de rebus usibus propriis mihi a Deo concessis eterna mercari desiderans, dono Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo [ad locum Cluniacum], partem hereditatis mee que est sita in pago Matisconensi, in agro Galoniacense, in villa Castello, hoc est unum campum ad Fontem Leonis vocat; de duabus partibus terminat terra Arlebaldi, de aliis duabus terra de ipsa hereditate; habet in longum XXXII perticas et VIIII in latum. Et in alio loco dono unum campum in Mairiaco vocat, qui terminat de tribus partibus via publica et de quarta parte de ipsa hereditate. Hec dono in presenti. Cetera que sequuntur dono post obitum meum: scilicet in villa Bierias duos campos, quorum unus terminat a mane de ipsa hereditate, a medio die terra Tetelmi, a sero terra Bernardi, a cercio terra Sancti Petri; alius campus terminat a mane Sancti Petri, a medio die terra Duranni, a sero terra Adalgeri, a cercio semita. In villa Bugdono dono unam vineam, que terminat a mane terra Eldradi, a medio die et a sero {44}terra Becelini, a cercio pascua. [Dono et in ipso loco unum pratum terminatum a mane terra Sancti Petri, a meridie et a cercio Vuichardi, a sero Heldradi.] Hec omnia dono pro remedio anime mee et anime Osanne sanctimonialis. Si quis autem hanc nostram calumniare presumpserit donationis cartam, iram Dei primitus incurrat, deinde sanctorum apostolorum offensam. Carta autem ista stabilis maneat et firma. S. Heldradi [presbiteri], qui hanc donationem fecit. S. Tetelmi presbiteri. S. Alerici. S. Arnaldi. S. Girberti. S. Pontii. S. Adalberti. S. Duranni. S. Ingelberti. (Bibl. nat. cop. 21-115; B. h. 531, DXXXIIII.) (Au dos:) Carta Aldradi presbiteri in Castello. 2844. 1030, environ (?). CHARTA QUA HEINRICUS NOTUM FACIT SE, LAUDANTIBUS UXORE ET FILIO SUO, MOLENDINUM CUM TERRA MONASTERIO CLUNIACENSI WERPIVISSE. Notum sit omnibus fidelibus matris æcclesie, tam presentibus quam futuris, quod ego Heinricus reddo Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo dimidium molendinum; et facio verpitionem, ita ut in usu fructuario habeam, et accipio in precio XXV solidos. Terram autem quæ inibi sita est et molendinum jam dictum, omnia que ibi actenus visus sum habere, totum ex integro reddo, laudante fratre meo Bernardo cum uxore sua Petronilla, quia ab eo emi ipsam terram; et ut post laudaret istam cartam, accepit in precio XII solidos a monachis Cluniasensibus. Hæc omnia superius commemorata laudo et confirmo cum uxore mea, nomine Agna et filio Wichardo, pro remedio animarum nostrarum, [seu parentum nostrorum,] a quibus (heu! pro dolor!) ablata fuit ista terra jamdudum data, et quod pejus est, carta legalis descripta ab ipsis igne exusta. In vita vero mea dimidiarios tres de annona, quamdiu eam tenuero, reddam jam dictis senioribus quisquo anno, et meam partem de servitio molendini, quicquid ibi {45}habeo, in tali tenore ut cum obiero, si nihil aliud acceperint, sepeliant me Cluniaco. Laudatores et firmatores hii sunt: S. Duranni. S. Aderbaldi suorumque fratrum Stephani et Duranni. S. Tedbaldi, Ansedeus. S. Duranni sacerdotis. [S.] Girardi. S. Ildini. Hoc mercatum a domno Stephano monacho est pactum, qui obedientiam de Chiviniis regebat. Si quis vero, aut ex heredibus, aut successoribus nostris, aliquam calumpniam inferre temptaverit, iram Dei super eum manifeste veniat, dehinc judiciaria potestate coactus, quod habere poterit persolvat usque ad unum nummum; quod vero repetit vindicare non valeat. [Balduinus monachus scripsit, feria IIII, mense martio.] (Bibl. nat. cop. 21-116; B. h. 390, CCCXCI.) (Au dos:) Hinrici carta de molendino. 2845. 1030, environ. CHARTA QUA OTTO, COMES MATISCONENSIS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI QUASDAM RES IN VILLA CAVANIACO MOLENDINUMQUE SUPER GRAONNAM. Quisquis catholicorum pia intentione Deo placere appetit, hac ejus mandatis sedulo obsequi, et commissorum suorum penitudinem gerere, oportet, necesse est ut quamdiu in hoc corpore degit, summopere provideat quod eidem in perpetuum expediat; dumque adhuc vacat et donec hodie cognominatur, dumque tempus acceptabile et dies salutis instare videntur, aurem corporis auditui cordis accommodet, et preveniendo faciem Domini in confessione, quantalibet valet satisfactione peccata sua bonis operibus expiare studeat. Quod ego Otto comes perpendens, futurique judicii diem pertimescens, pro remedio anime mee, dono Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo et Cluniacensi cenobio, cui preest domnus ac venerabilis pater Odilo, aliquid de mea hereditate que sita est in Matiscensi pago, in villa Cavaniaco, videlicet totum ad integrum, sicut Stephanus, filius Artaldi, {46}tam in jam dicta villa quam in omnibus appendiciis ejus de me tenebat in beneficio, et nuper moriens, licet inracionabiliter, suam hereditatem faciens, pro elemosina sua delegaverat Sancto Petro. Ego vero injuste ipsius donationi contradicens, irritam feci. Nunc autem pro anime meæ remedio, dono illam Sancto Petro quemadmodum supra tenetur adscriptum. Sunt autem vinee, prati, campi, silve, et unum molendinum supra Graonnam fluviolum, secus Rocam Cavernosam, que sibi adfinis conjacet. Ut autem ista donatio firma permaneat, manu propria firmo, presentibusque fidelibus meis firmare et laudare precipio. S. Ottonis comitis. S. Gauzelini episcopi. S. Adalardi. S. Bernardi. Geraldus monachus scripsit. (Bibl. nat. cop. 238; B. o. 100, XCVIII.) (Au dos:) Carta Ottonis comitis, de Cavaniaco. 2846. 1030, environ. CHARTA QUA ANSEDEUS, CONSENTIENTE SENIORE SUO HUGONE COMITE, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTI NAZARII ET ALIAS RES. Clementia divine bonitatis [etc.]. Ego Ansedeus dono Deo et sanctis apostolis [ad locum] Cluniacum, de rebus meis quas in beneficium teneo de meo seniore comite Hugone, eodem seniore meo mihi benigne concedente, et favente. Sunt autem ipse res sitæ in pago Augustidunense, in vicinio castri Borboni, videlicet æcclesia Sancti Nazarii, cum omnibus terris cultis et incultis, vineis, campis, pratis, silvis, aquis, aquarumque decursibus, totum ad integrum, quesitum et inquirendum, sicut ad ipsam ecclesiam et altare aspiciunt vel aspicere videntur, capellas etiam juxta positas, Sancti scilicet Johannis {47}Baptiste, Sancti Simphoriani, Sancti Petri, Sanctorum Gervasi et Protasi, piscariam quoque de Mulnato, æcclesiam etiam Sancti Petri quæ sita est in villa Leemna, capellam etiam Sancti Prejecti, consensu et voluntate Humberti militis, qui de me illam in benefitium habebat, et sine aliquo scamio, pro redemptione anime suæ, mecum hoc donum fecit, capellam quoque Sancti Baudilii in Pistichiaco cum omni terra quæ ibi pertinet ex ista parte Ligeris, et ultra sicut Gunterius de me habebat, sedem etiam ad piscariam quam vulgo dicunt passeriam faciendam in flumine Ligeris, inter meas duas exclusas, ubicumque melius et aptius inveniri poterit; libertatem etiam ut in omnibus locis superius nominatis, et precipue ubicumque salvamentum habuerit, neque mea vel successorum meorum, neque alicujus de re aliqua violentia sive consuetudo agatur vel lex requiratur, juste vel injuste, nisi a monachis quorum potestati datur. Dono quendam servum, Petrum nomine, cum filiis et filiabus suis, et cum omni terra quam de me habebat. Facio hanc donacionem pro animabus omnium fidelium, tam vivorum quam defunctorum. S. Hugo comes, Tedbaldus comes, Ansedeus, et filius ejus Ansedeus, Vuichardus, Heldinus, Emma, uxor ejus, Iterius, Hildinus, filii eorum; Umbertus, Rainerius, Archimbaldus, Segualdus, Vualterius, Heldegerius, Elgodus, Rainerius, Huulgerius, Dacbertus, Roclenus, Aimo, Rodulfus, Roclenus, Alaldus, Gauzcerannus, Gislulfus, Vualterius, Bernardus, Seguinus. (B. o. 21, XX.) ?? {48}2847. 1030, environ. CHARTA QUA ADALGARDIS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI, PRO ANIMA SENIORIS SUI BERARDI, MANSUM IN VILLA KASOT. In nomine sanctæ et individuæ Trinitatis. Notum sit cunctis fidelibus, tam presentibus quam futuris, quod ego Adalgardis, pro remedio animæ meæ ac senioris mei Berardi et omnium parentum meorum, dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, cui preest domnus Odilo abbas, aliquid ex hereditate mea quæ est sita in pago Lugdunensi, in villa Kasot, unum mansum cum vineis que ibi adjacent; terminat a mane terra Otgerii, a medio die terra Duranni, a sero via publica. Infra istas terminationes, totum trado Deo et supradictis apostolis, et monachis in jam dicto loco servientibus, et faciant ex hac die quicquid ipsis placuerit. Si quis vero hanc cartam et donationem calumpniaverit, iram Dei incurrat. S. Adalgardis, quæ hanc cartam fieri et firmare rogavit. S. Wichardi. S. Ugonis, fratris sui. S. Wichardi. S. Constancii presbiteri. S. Otgerii. (B. o. 96, XCIIII.) ?? 2848. 1030, environ. CHARTA QUA NOTUM EST JOZERANNUM IN EMENDATIONE HOMICIDII QUOD ANTE JANUAM COENOBII SANCTI PETRI CLUNIACENSIS FECERAT, TERRAM IN VILLA CORTILS DEDISSE QUAM POSTEA AGATHA UXOR EJUS ET FILII IN PLACITO ETIAM WERPIVERUNT. Cum omnibus manifestum sit protopsaltum Domini manibus formatum a Maligno fuisse deceptum, non est nimium nobis mirandum si adhuc membra illius e lumbis suis emanantia quæ per Christi misericordiam scit in loco suo fore collocanda non cessat seducere; verum vigilandum nobis est sollicite, quatinus divinis muniti armis {49}illi resistere queamus, deflendo ac satisfaciendo Deo ea quæ illius instinctu gessimus. Proinde notificandum esse curavimus omnibus, quod Jozerannus et socii ejus, illius inimici suasu, ante Cluniacensis cœnobii januam ausu temerario homicidium perpetraverunt. Quem pariter, cum sociis suis, postea Vualterius clericus, et Aldinus miles, et Lambertus atque Nogerius, Humbertus quoque, atque Guarnerius, ac Rannaldus, ad satisfactionem Cluniacum conduxerunt, tempore videlicet quod Rainaldus prioratus regimen in eodem monasterio gerebat, qui hanc satisfactionem accepit, cui etiam Vualterius, Amizo, Leotbaldus, Hugo, Bernardus interfuerunt. Tunc vero ante satisfactionem, quandam terram quam ab eisdem in beneficio diu tenuerat, monachis verpivit et est sita in Cortils quod Oddo Sancto Petro dedit. Quin immo et ipse idem et fidelis ejus Gislabertus, tactis sacris reliquiis, firmaverunt jurando, quod nec ipsi, nec ullus homo aut femina aliquam umquam inferret calumpniam predicto loco. Preterea et alium mansum in Curciaco, quem calumpniabatur, verpivit. Illud vero non pretereundum est, quod LXtos solidos pro malefitio infra salvitatem perpetrato, juxta consuetudinem emendare debuit, pro quibus hi fuerunt vades: Vualterius clericus, pro C; Hildinus, pro C; Lambertus itidem, pro C; Nogerius, pro C; Vuarnerius, pro C; Humbertus, pro C. Sed his ita gestis, placuit huic inserere loco, quod Agatha, uxor ejus, et filius ejus nomine Ansedeus, in die sepulturæ illius, fecerunt verpitionem, videlicet rerum predictarum, astantibus multis etiam cum lapide quodam qui illis in testimonium vel in signum fieret. Opere precium etiam est posteris notificandum, et huic cartæ inserendum, scilicet placitum, quod Tetbaldus comes apud Besorniacum in octabis Pentecosten ex hac terra tenuit, quam Vuicardus et Ansedeus monachis prefati loci contrariabant, eam volentes illis auferre; {50}ubi monachi fideijussores illis dantes, hoc videlicet pacto, ut usque in octabas Sancti Petri, ante domni Hugonis comitis presentiam et Tetbaldi, parati respondere essent, facturi rectum quod eorum curia dijudicaret, justitia dictante; at contra illi similiter eis fideijussores dederunt modo eodem quo supra, scilicet quod si in eis remansisset usque ad prenominatum terminum, finis esset in perpetuum. Hujus conventionis fideijussores fuerunt Leotaldus, Hugo, Bernardus et alter Leotaldus. Item notificanda est verpitio quam Vuichardus, Ansedeus, Vualterius, Erlerius, et illorum mater nomine Agatha de terra quæ est in villa cui dicitur Curtils, fecerunt, deponentes omnem ab hodier[na] die querelam, apponendo signa sua. S. Vuicardi. S. Ansedei. S. Vualterii. S. Erlerii. S. Agathæ, illorum genitricis. S. Algaudii. S. Lanberti. S. Achardi clerici. (B. h. 255, CCLVII.) ?? 2849. 1030. CHARTA QUA STEPHANUS ET UXOR EJUS BILIARDIS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI FILIUM SERVI DOHONI PRO ALIO SERVO QUEM DOHONUS OCCIDERAT. In Christi nomine. Cunctis fidelibus sacrosanctæ æcclesiæ Cluniensis cenobii, cui domnus Odilo abba preesse videtur, ego Stephanus et uxor mea Biliardis et infantes nostri, reddimus unum servum, nomine Durannum, filium Dohoni, pro alio servo, nomine Martino, quem Dohonus occidit, qui et illorum fuit servus: in tali tenore, ut de illo servo, scilicet Duranno, faciant monachi quicquid facere voluerint, nemine contradicente; et qui contradicere voluerit, illi ante stent et stabile faciant. S. Stephani et uxoris ejus Biliardis et filiorum eorum, qui fieri et firmare rogaverunt. S. Unberti. S. Ottonis. S. Landrici. S. Heldini. S. Letscilini. Regnante Rotberto rege anno XXXXmo. (B. o. 703, DCXCVIIII.) ?? {51}2850. 1030, 30 décembre, à 1031, 20 juillet. CHARTA QUA ARSINDIS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI, PRO REMEDIO ANIMÆ SENIORIS SUI, PARTEM SILVÆ MONTIS GOLMERII, ETC. In nomine Domini nostri Jesu Christi. Notum sit cunctis fidelibus, quod ego Arsindis dono, pro remedio anime Constantini, senioris mei, aliquid de rebus nostris que sunt site in pago Matisconensi, supra villa Rufiaco, [scilicet] silvam que vocatur Mons Golmerius, totam meam partem; et dono in alio loco, in villa Bugdono, que in Raverds vocant, totam meam partem: in tali tenore, ut ab odierno die faciant quicquid facere voluerint. Actum pupblice aput Cluniacum. S. Arsindis, qui anc donationem fecit. S. Drogonis. S. Livonis. S. Duranni. S. Aremberti. Ego Rainoardus ad vicem cancellarii scripsi anno XXXXIIII regnante Rodberto rege. (Bibl. nat. cop. 21-45; B. o. 190, CLXXXVIII.) (Au dos:) Carta Arsindis pro anima Constantini senioris sui, in villa Bugdono. 2851. 1031 (avant le 20 juillet). CHARTA QUA ARDENCUS VENDIT MONASTERIO CLUNIACENSI DUAS RASCIAS VINEÆ IN VILLA ASTRINIACO. Noverint cunctis filiis sancte ecclesiæ, presentibus et futuris, quod ego Ardencus vendo monachis Sancti Petri Cluniacensi monasterii, de res meas, que sunt site in pago Cabilonensium, in villa Astriniaco vocitatur, hoc sunt due rascie de vinea; et terminat a mane via publica, a medio die et a certio de ipsa hereditate, a sero via publica. Et accipio ab ipsis XXti IIIes solidos. Si quis autem contra hanc venditionem aliquam litem inferre temptaverit, ira Dei omnipotentis incurrat {52}sanctorumque omnium, nisi citius ad satisfactionem venerit. Aucto Cluniaco publice. S. Ardenci, qui fieri et firmare rogavit. S. Narduini, fratris ipsius. S. Ricardi. [S. Constantii. S. Andree. S. Ebrardi. S. Richardi] alii. S. Ebrardi. Data anno ab incarnatione Domini MXXXI, regnante Rodberto rege. (Bibl. nat. cop. 21-151; B. o. 731, DCCXXVII.) (Au dos:) Vendicio Ardencii in Astriniaco, in pago Cabilonense. 2852. 1031, 11 août. CHARTA QUA ODDO, COMES MATISCONENSIS, CONSUETUDINES QUAS RECLAMABAT IN TERRIS MONACHORUM CLUNIACENSIUM VUERPIT, ET DONATIONEM SILVÆ DE CENVA QUAM ANTECESSORES EJUS FECERANT EISDEM CONFIRMAT. Noticia quam fecit comes Oddo Sancto Petro. Notum sit omnibus, tam presentibus quam futuris, quod ego Oddo comes, interpellatus sive rogatus a monachis Cluniacensibus, domno videlicet Rotberto priore et cæteris fratribus, veni in capitulum et in presentia omnium fratrum feci donationem Sancto Petro de illis consuetudinibus quæ mihi debebantur ex illis terris quæ nunc usque pro helemosina date sunt Sancto Petro, sive alio modo cum rectitudine conquestate, in comitatu Matisconense, et quas ipsi hucusque tenuerunt. Firmo æciam donationem quam antecessores mei fecerunt supradicto loco de silva quæ vulgo Cenva vocatur; ut illam consuetudinem quam habitatores jam dicti loci in villa hactenus habuerunt perpetualiter sine alicujus contradictione habeant et teneant. S. domni Ottonis comitis, qui hanc vuerpicionis noticiam fecit et firmavit. S. Gausfredi, filii ejus. S. Widonis, filii Gausfredi comitis. S. Wichardi. S. Hugonis. S. Letaldi. S. Liceni. S. Odulrici. S. Girberti. Actum Cluniaco, in mense augusto, IIIº idus ejusdem mensis, anno ab incarnatione Domini MXXXI, indictione XIIII, vicesimo V die post transsitum domni Rotberti gloriosi {53}regis Francorum, anno XL regni ipsius, qui est VI filii ejus piissimi domni Henrici, ex quo unctus est in regem super gentem Francorum et Burgundionum. (B. o. 493, CCCCXC.) ?? 2853. 1031, 26 octobre. CHARTA QUA ODILO, ABBAS CLUNIACENSIS, NOTUM FACIT SE QUASDAM TERRAS IN VILLIS CORCLOGIA ET GLENNAS SITAS, A ROTLINDA SANCTO PETRO DATAS, CUIDAM CLERICO NOMINE JOCELINO ET DUOBUS HEREDIBUS EJUS IN PRECARIA CONCESSISSE. Mos antiquitus est institutus nobisque a majoribus traditus, ut quilibet prelatus volens alicui, causa utilitatis, de rebus æcclesiæ sibi commissæ concedere, studeat per testamentum literarum futuris notum facere. Igitur ego Odilo abbas, per consilium fratrum nostrorum, domni videlicet Rotberti prioris et aliorum, gratia communis utilitatis, cuidam clerico, nomine Jocelino et duobus heredibus ejus Richardo et Petro, concedo quandam terram Sancti Petri, quæ data est ad locum Cluniacum a quadam nobili matrona, Rotlinda nomine, in locum sepulturæ; et est sita in pago Cabilonense, in villis Corclogia et Glennas. Concedo autem tali conditione, ut bene et convenienter ædificent, et quandiu vixerint teneant et possideant, omnique anno in vestitura IIII solidos in festivitate sancti Martini, quæ est III idus novembris, persolvant. Duo vero suprascripti heredes, unus post alium, qui supervixerit teneat. Post mortem autem amborum, ad Sanctum Petrum revertatur. Ut vero firmum permaneat, manu propria firmo; et fratribus nostris firmare precipio. S. dunni Odilonis abbatis. S. Rotberti. S. Oddonis. S. Warnerii. S. Siefredi. S. Walonis. S. Bernardi. S. {54}Ugonis abbatis. Actum puplice, apud Sanctum Marcellum, VII kalendas novembris, regnante Heinrico rege Francorum anno I. Almannus monachus ad vicem cancellarii scripsit. (B. o. 626, DCXXII.) ?? 2854. 1031, environ. BULLA JOHANNIS PAPÆ XIX QUA ODILONEM ABBATEM CLUNIACENSEM REDARGUIT QUOD DELATUM AD EUM ARCHIEPISCOPATUM LUGDUNENSEM RECUSAVERIT, ET GAUFRIDUM EPISCOPUM MANDATA SUA EI EXPOSITURUM ESSE MONET. Johannes, etc.... Docente beatissimo... (D’Achery, Spicil., t. III, p. 381; Mansi, t. XIX, p. 418.) ?? ?? 2855. 1031, environ. CHARTA QUA AGNES, COMITISSA (PICTAVENSIS) ET FILII EJUS WILLELMUS ET GAUSFREDUS CONCEDUNT MONASTERIO CLUNIACENSI MONETAM DE ENGELIACO ET CONSUETUDINES DE MOLGONO. Sacrosancto et exorabili loco Cluniaco monasterio, quod est constructum in honore apostolorum Petri et Pauli, cui preest domnus Odilo abba. Ego Agnes et filii mei Willelmus et Gausfredus donamus habitatoribus jam dicti loci monetam totam quam habemus in villa que nominatur Engeliacus; et in alia villa que vocatur Molgonus, omnes consuetudines quas illic solemus habere, et inde faciatis emere sepicas quas soliti eramus dare vobis. Unde etiam postulamus adscribi nomina nostra in missalem in quo recitantur benefactores vestri, quia maximam fiduciam habemus in orationibus vestris vestreque congregationis; et hoc quod conventum habetis adtendite mihi. In hoc anno jam dicta nobilissima comitissa Agnes obsedit castrum Volventem et ut est sua consuetudo, cepit eum. (Bibl. nat. cop. 19-177-2º; B. o. 251, CCXLVIIII.) ?? {55}2856. 1031, environ. CHARTA QUA BERNARDUS, CATURCENSIS EPISCOPUS, ET FRATER EJUS ROTBERTUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTI SATURNINI DE GARENTINIACO. Totius humane salutis auctor, et de peccatis suis digne penitentibus clementissimus venie largitor, contra inevitabilia humanorum excessuum vulnera opponere dignatus [est] salubria preceptorum suorum medicamina, de quibus est illud: «Date helemosinam et omnia munda sunt vobis»; et item: «Sicut aqua extinguit ignem, ita helemosina extinguit peccata»; et: «Facite vobis amicos de iniquo Mammona, qui vos recipiant in æterna tabernacula». Quod ego, in Dei nomine Bernardus, episcopus Caturcensis, et frater meus Rotbertus, cum uxore sua Matfreda [et filio suo Petro, et filia], animo perpendentes ultimique judicii diem pertimescentes, pro remedio animarum nostrarum seu omnium parentum nostrorum atque omnium fidelium christianorum, vivorum vel defunctorum, donamus Deo et Sancto Petro, ad locum Cluniacum, cui preest domnus Odilo abba, quandam nostri juris ecclesiam in pago Caturcensi, in villa Garentiniaco sitam, et in veneratione sancti Saturnini ab antiquis consecratam, cum omnibus appendiciis suis, terris cultis et incultis, campis, vineis, pratis, silvis, aquis aquarumque decursibus, totum ad integrum, sicut ad jam dictam ecclesiam pertinere videtur, excepta tercia parte de paxeria que ibi est, quam sibi retinuit frater meus Rotbertus. Et ne quis presentium sive futurorum calumpnietur, et dicat quod non possumus firmam et solidam donationem de hac ecclesia facere, eo quod sit de jure et hereditate Sancti Stephani et ecclesiæ Caturcensi, cui per Dei gratiam preesse videmur, noverint cuncti tam presentes quam futuri, {56}quod pro ea damus in loco commutationis aliam ecclesiam de nostra propria hereditate in eodem pago, in villa Gramato sitam, [tali tenore ut frater meus jam dictus Rotbertus pro decessoribus nostris in beneficio teneat, sicut jam dictam ecclesiam faciebat.] Fecimus autem hanc commutationem in capitulo Sancti Stephani, [feria VII, in synodo], in presentia canonicorum, abbatum, scilicet archipresbiterorum, archidiaconum, et ceterorum clericorum atque nobilium laicorum. Et ut hec nostra donatio firma permaneat, manibus propriis firmamus, et testibus presentibus firmare rogamus. S. Bernardi episcopi et fratris sui Rotberti, cum uxore sua et filio [Petro et filia]. S. Stephani abbatis. S. Alberti abbatis. S. Arberti archidiaconi. S. Gausberti vice archidiaconi. S. Willelmi canonici. S. Giraldi sacerdotis. S. Grimaldi. S. Andree. S. Constancii. (Bibl. nat. cop. 26-205-1º; B. o. 49, XLVIII.) (Au dos:) Preceptum Bernardi, episcopi Catursensis. 2857. 1031, environ. CHARTA QUA ROTBERTUS, FRATER BERNARDI, CATURCENSIS EPISCOPI ET NONNULLI BENEFICIA ALIQUA EIDEM ECCLESIÆ DE GARENTINIACO LARGITI SUNT. Dono etiam ego Rotbertus specialiter ex mea parte unum boscum quod vocatur Carrigosum. Dono etiam licentiam omnibus qui beneficium ex me tenent, si elemosinam facere voluerint ad supra nominatum locum pro anima sua, ut faciant, et sit helemosina ipsorum. Dono etiam licentiam ut sagenam suam ducant per omnes aquas meas. Dono etiam consuetudinem per omnes boscos meos, ut tantum adprehendant quantum eis necesse fuerit ad calefaciendum. Per cetera noverint cuncti fideles, quod Eusturga, filia Hugonis, fecit {57}donationem Sancto Petro de illa sua parte quam racionabatur in supradicta ecclesia, pro remedio anime sue, laudante et donante seniore suo Petro. [Geraldus quoque de Baderico accepit ab episcopo precium quingentorum solidorum pro medietate ecclesiæ quam tenebat in beneficio, et dedit Sancto Petro. Sed et Rotgerius de Celsiaco accepit ab episcopo precium ducentorum solidorum pro sua parte de hac ecclesia, et dedit Sancto Petro.] Actum Cluniaco publice, regnante Heynrico rege. [Stephanus levita scripsit.] (Bibl. nat. cop. 26-205-2º; B. o. 50, XLVIIII.) ?? 2858. 1031, 20 juillet, à 1032, 19 juillet. CHARTA DOMINI GAUFRIDI, CASTRIDUNENSIUM VICECOMITIS, QUA MONASTERIO SANCTI DIONYSII DE NOVIGENTO PLURIMA BONA CONFERT. In nomine, etc. (Bibl. clun., not., col. 75; Bry, Hist. du Perche, p. 140.) ?? ?? 2859. 1031-1048. CHARTA QUA ILIUS ET UXOR EJUS WALBURGIS ATQUE FILII EORUM DANT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLA VILLARENSI. Dum vivitur unusquisque in hoc fluctivago mundo, considerare debet qualiter adquirere eterna gaudia valeat, et penas perpetuas evadere, et sine fine cum Christo gaudere. Quapropter ego Ilius perpendo enormitatem meorum peccaminum, et uxor mea Vualburgis, et filii mei Gerardus atque Girinus donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro videlicet et Paulo, habitatoribusque Cluniacensis monasterii, ubi preest domnus Odilo abbas, aliquid de nostra hereditate, que sita est in pago Lugdunense, in agro Marcenansense, in villa Villarense, unum curtilum quod vocatur ad Sanias, cum appendiciis suis, videlicet campis, et in tribus locis vineas: unam in Montiniaco, aliam in Veteris Vineis, et alteram ad Clausum minorem; hoc donamus ad presens totum et integrum. Facimus aliam donacionem, alium curtilum in supranominata villa Villarense, qui vocatur ad Curtilum Albuini, {58}cum appendiciis suis, campis, vineis et pratis; et in alio loco qui vocatur Montiniacus, vineam quam Constantius possidet, et unam vircariam totam et integram, et aliam vineam quam Rotbertus in beneficio solebat tenere. Et sunt jam dictæ vinææ in ipso Montiniaco. Eo tenore, ut quamdiu ego Ilius vixero, teneam et possideam, et omni anno in vestitura duas portaturas asini persolvam jam dicto loco. Post vero meum discessum, cum omni integritate huic loco remaneat. Si quis hanc donacionem calumniare voluerit, nisi cito resipuerit, omni maledictioni subjaceat. Actum Cluniaco, in presencia domini Rotberti prioris, die dominico, regnante Eynrico rege. Signum domni Rotlanni clerici. Signum domni Bernardi. (Bibl. nat. fonds lat. 17715, nº 48; B. o. 666, DCLXII.) (Au dos:) Ilius, in pago Lugdunensi, pro filio suo Stephano. 2860. 1031-1048. CHARTA QUA ILIUS, CONSENTIENTIBUS UXORE SUA WALBURGIA ET FILIO EORUM GIRINO, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI PARTEM ECCLESIÆ SANCTI PREJECTI IN VILLA VILLARENSI. Sacrosancto et venerabili loco Cluniensi cœnobio, in honore Dei et veneratione sanctorum apostolorum Petri et Pauli consecratum. Ego Ilius dono duas partes unius ecclesiæ que michi juræ hereditario eveniunt, tertia enim pars sororibus meis est. Itaque de istis duabus nominatis partibus unam ad presens dono Sancto Petro et filio meo Stephano monacho jure hereditario, aliam vero partem dono tali conventu ut uxor mea Walburgis et filius meus Girinus teneant quandiu vixerint, et post eorum mortem, si filius meus legalem heredem de se genitum non habuerit, ad Sanctum Petrum perveniant. Simili modo dono totam medietatem burgi, videlicet ex dextera parte et vineam in eodem loco positam cum duobus tribleriis, unus vocatur Cheret, alter Bechet. Unum etiam curtilum Andraldi dono post mortem meam et uxoris mææ, qui situs est in atrio ejusdem ecclesiæ. Est autem ipsa {59}ecclesia sita in episcopatu Lucdunensi, in agro Marcennacensi, in villa Villarensi. Et est ipsa ecclesia consecrata in honore sancti Prejecti. Facio autem donationem hanc pro remedio anime mee et uxoris mææ, et filiorum meorum, atque omnium parentum meorum, vivorum ac mortuorum. Si quis autem de heredibus meis hanc donationem calumpniare voluerit, omnibus maledictionibus tam vetus Testamentum quam novum continens subjaceat, et in tota mea alia hereditate partem non habeat; hæc autem donatio firma permaneat. S. Ilii, qui hanc donationem fecit. S. Walburgis, uxoris ejus. S. Girini, filii ejus. S. Rodlanni presbiteri. S. Girardi presbiteri. S. Duranni Moschet. S. Berardi. S. Anne, filie ejus. S. Rotlanni militis. S. Bernardi Infantis. S. alii Bernardi militis. S. Affeciæ. S. Adheleydis. (B. o. 81-LXXIX et 667-DCLXIII.) ?? 2861. 1031-1048. CHARTA QUA EBRARDUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI TERRAS IN VILLA BUCIACO. Divina largitate sanctitum est, ut de rebus transitoriis eterna valeat merces promereri. Quapropter ego, in Dei nomine, Ebradus dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, hubi preest domnus Odilo abbas, aliquid de rebus meis que sunt site in pago Matisconense, [in agro Potiaco], in villa que nominatur Buciaco, hoc est vineam unam, que habet in longitudinem perticas sexdecim et in aliis frontibus sex; terminat autem a mane de ipsa hereditate, a medio die terra Jozelmi, a sero terra francorum, a sercio terra Sancti Petri. Dono etiam in ipsa villa jam dicta, unum jornalem de terra, qui terminat a mane terra Sancti Petri, a medio die terra Sancte Columbe, a sercio via publica, a sero terra Sancti Petri de abacia Matisconensi. Quantum enim infra istas denominatas terminaciones habet, {60}totum dono Deo et ad abitatores ad supra nominatum locum, pro remedio anime mee et omnium fidelium christianorum, ut omnipotens Deus concedat eis requiem sempiternam et gaudere cum sanctis angelis suis. Si autem ullus homo, qui contra hanc donacionem ullam calumniam inferre voluerit, primitus iram Dei incurrat, necnon et apostolorum Petri et Pauli, et sit pars ejus cum Juda traditore in inferno, nisi cito resipuerit; et inantea hec donacio stabilis maneat, cum stipulacione subnixa. S. Ebrardi, qui hanc donationem fecit et firmare rogavit. S. Grimaldi. S. alii Grimaldi. S. Duranni presbiteri. S. alii Duranni laici. S. Eldini. S. Ebrardi. S. Constaboli. S. alii Duranni presbiteri. Actum Cluniaco famosissimo cenobio, regnante Aynrico rege. Eldulfus ad vicem cancellarii recognovit. (Bibl. nat. cop. 21-161; B. o. 430, CCCCXXVII.) (Au dos:) Ebrardi in Buciaco. 2862. 1031-1048. CHARTA QUA BELIARDUS ET FILIUS EJUS BRAIDENCUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI CURTILUM IN VILLA CANTRIACO CAMPUMQUE IN VILLA VINCELLAS. Sacrosancto et exorabili loco Cluniaco, quod est constructum in onore apostolorum Petri et Pauli beatorum, ubi domnus abba Odilo videtur majus prodesse quam preesse. Ego Beliardus et filius meus Braidincus donamus Deo et ad sanctum locum aliquid ex rebus nostris que sunt site in pago Matisconensis, in villa que nuncupatur Cantriacus, unum curtilum pro remedio anime Rotberti in locum sepulture; terminat autem ipsa hereditas a mane et a sero atque a sercio vias publicas, et a medio die terra Sancti Vincentii. Et in alio loco qui vocatur Vincellas, unum campum nominatum ad Crucem, qui terminat a mane et a sercio vias publicas, a medio die terra francorum, ab occidente terra Sancti Stephani. Facimus hanc donationem pro anima filii mei Rotberti, et pro animabus nostris, videlicet Beliardi, Braidenci, Leotgardæ, et pro omnibus fidelibus christianis, ut omnipotens Dominus concedat nobis gaudium sine fine mansurum. Et ab hodierna {61}die et deinceps faciant rectores supradicti loci quicquid facere voluerint. Si quis autem contra hanc donationem calumniam inferre voluerit, non valeat vindicare quod repetit, sed coactus libras auri III persolvat; et hec stabilis maneat, et nisi cito resipuerit, sit pars ejus cum Juda in inferno, nisi per emendationem. S. Beliardi et Braidinco et Leotgarda, qui hanc donationem fecerunt. S. Rotberti. S. Raculfi. Acta Cluniaco, mense septembri, feria VI, regnante Heinrico rege. (Bibl. nat. cop. 23-18.) (Au dos:) Carta Braidenci, in villa Cantriaco. 2863. 1031-1048. CHARTA QUA AIRARDUS ET UXOR EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM IN VILLA PERROTO. Omnis homo, quandiu in presenti seculo vite agonizat, summa vi atque ingenio studere debet, ut ex redditibus quos jure hereditario possidere videntur æterna premia mercetur, juxta Precursoris vocem: «Jam securis, inquiens, ad radicem arboris posita est.» Quapropter noverint tam presentes quam futuri, quod ego Airardus et uxor mea Gonzelina [vel] Eva, reminiscens pondera peccatorum nostrorum, donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, cui domnus Odilo abbas preesse videtur, aliquid ex rebus nostris que sunt site in pago Matisconense, in villa Perrotum, hoc est unum mansum cum appenditiis suis, pratis, campis, totum ad integrum, quesitum et inquirendum, sine ullo contradicente. Et si aliquis hanc donationem calumpniare voluerit, auri unctias X conponat; et hec carta firma et stabilis permaneat, constipulatione subnixa. S. Airardi et uxoris sue Gonszelina vel Eva, qui fieri jusserunt et firmare rogaverunt. S. Ricardi. S. Rainaldi. S. Undrada. S. Arbaldi presbiteri. S. {62}Alberico, Duran, Witbert, Isenbalt, Stephanus. Wido scripsit regnante Einrico rege. (Bibl. nat. cop. 23-19; B. o. 642, DCXXXVIII.) (Au dos:) Airardi in villa Perrotum. 2864. 1031-1048. CHARTA QUA INGELELDIS ET FILIUS EJUS BERNARDUS VENDUNT MONASTERIO CLUNIACENSI TRES PECIOLAS VINEÆ CUM CURTILO IN VILLA LACIACO. In nomine Verbi incarnati. Notum sit cunctis fidelibus sancte Dei ecclesie, quod ego Ingeleldis et filius meus Bernardus donamus Deo et sanctis apostolis ejus, videlicet Petro et Paulo, locoque Cluniaco, cui preest domnus Odilo abbas, aliquid de hereditate, jam dicto loco, quam comparavimus ego et maritus meus Arfredus, de agricolis hujus hereditatis. Recepimus enim a monachis hujus loci solidos VIIII. Hec sunt vineæ tres peciolas cum uno curtilo, in villa que nominant Laciaco, in episcopatu Matisconense. Facimus hanc donacionem pro redemptione animarum nostrarum, et ut me recipiant in cimeterio hujus loci. Signum Ingeleldis et filii sui Bernardi, qui hanc donacionem fecerunt. S. Constabuli. S. Vuichardi. Acta Cluniaco, dominico die, in presencia domni Rotberti prioris. Data per manus Eldulfi, regnante domno Eynrico rege. (Bibl. nat. cop. 23-33; B. o. 206, CCIIII.) (Au dos:) Ingeleldis in Laziaco, in pago Matisconense. 2865. 1031-1048. CHARTA QUA HUGO [DISCALCIATUS] ET UXOR EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI CURTILUM IN VILLA ODENTA. In nomine Verbi incarnati. Notum sit cunctis fidelibus sancte Dei {63}ecclesie, quod ego Hugo et uxor mea donamus Deo sanctisque apostolis ejus, videlicet Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, hubi domnus Odilo abba presse videtur, aliquid de nostra hereditate, pro remedio animarum nostrarum et sepultura filii nostri Berardi, que est sita in pago Matisconense, in villa que nominant Odenta, unum curtilum quem Ebrardus tenuit, et in Misiriaco unam piscariam quam Durannus tenet; et faciant rectores Sancti Petri quicquid facere voluerint. Acta Cluniaco, regnante Einrico rege. Signum Hugonis et uxoris sue, qui hanc cartam jusserunt facere. (Bibl. nat. cop. 23-35.) (Au dos:) Hugonis Discalciati. 2866. 1031-1048. CHARTA QUA NOTUM EST LEODEGARIUM CLUNIACENSEM MONACHUM ECCLESIAM IN VILLA SARRIANIS CONSTRUXISSE, ET EAM DITASSE CONSENTIENTE ARELATENSIUM EPISCOPO. Dominus Jesus Christus virginum sponsus et Virginis filius, ut notum est angelis et hominibus, mundo et omnibus seculis, copulavit sibi virginem sponsam, non habentem maculam neque rugam, ecclesiam videlicet sanctam, toto orbe diffusam, quam ut sibi placeret ditavit et dotavit cælestibus donis, et ornavit gemmis spiritalibus; in qua divina et cælesti copulatione gaudet humilis castitas, gratulatur cælebs integritas et omnium virtutum regina regnat et gloriatur sotia et soror angelorum virginitas. De cujus contubernio, non ad mortem, sed potius ei procreantur filii et nascuntur ad vitam; ad cujus exemplum, in quantum potest humana fragilitas, sequi et imitari debet fidelium christianorum devotio, ut valeat placere creatori suo. Quod nunquam melius potest fieri, quam cum honoratur et augmentatur honor et decus æcclesiæ Dei. Ea auctoritate ammonitus, quidam Dei {64}famulus, nomine Leodegarius, Cluniensis monasterii frater et monachus, in villa quæ vocatur Sarrianis, quam Wilelmus, quondam dux Provintiæ et pater patriæ, sanctorum apostolorum Petri et Pauli et monasterio Cluniensi et loco in quo se sepeliri rogavit, et beato Maiolo adhuc in carne vivente et vivens delegavit et moriens donando attribuit, æcclesiam construere studuit, et eam consecrare et dedicare rogavit a domno et venerabili Regimbaldo, Arelatensium archyepiscopo, ad honorem Dei et memoriam dominicæ et victoriosissimæ crucis ac Domini genitricis et sanctorum apostolorum Petri et Pauli et beati Marcelli pape et martiris et beati Saturnini martiris incliti et omnium sanctorum viventium et regnantium cum capite suo Christo per omnia secula seculorum. Donat etiam supradictus frater supradictæ æcclesiæ, die consecrationis suæ, mansum unum ad sustentationem et utilitatem per succedentia tempora inibi Deo servientium. Valeant cuncti fideles hujus nostre operationis laudatores. (Bibl. nat. fonds lat. 11834, nº 3; B. o. 4.) ?? 2867. 1031-1048. CHARTA QUA BERNARDUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI OMNEM HEREDITATEM SUAM IN VILLIS VARENGO, MARZIACO ET TILIACO. Sicut indubitanter fides credentium retinet, ita Christi benignitas mortalibus consulit, ut ex bonis temporalibus quæ lege mortis amissuri sunt, mansura perennis vitæ sibi valeant preparare, ut scriptum est: «Divitiæ viri, redemptio animæ ejus.» Idcirco notum sit cunctis fidelibus, quod ego Bernardus, itinere Jerosolimitano expleto quo salubrius potui, cæpi de salute animæ meæ cogitare. Quapropter notum esse volo fidelibus cunctis, quia dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo atque ad locum Cluniacum, in quo preesse videtur domnus {65}ac venerabilis pater Odilo, omnem partem de mea hereditate, quam habeo cum duobus fratribus meis cum memet ipso. Est enim predicta hereditas in pago Matisconensi, in his villis Varengo, et Marziaco atque Tiliaco, peromnia quantum ad meam pertinet partem, quæsitum et ad inquirendum, in duabus supradictis villis Varengo scilicet et Marziaco, campis, pratis, vineis, silvis, aquis, exitibus et regressibus, atque pascuis, quantum supradictam partem pertinet. In Tiliaco vero nihilominus peromnia quantum ad terciam pertinet partem, cum silva quæ vocatur Vaura. De alia hereditate quam mater mea se vivente retinet, quæ est in supradictis sepe villis, Varengo videlicet et Marziaco, terciam similiter peromnia partem post decessum ejus. Facio autem hanc donationem pro animæ meæ remedio et patris mei ac matris et omnium parentum meorum vivorum ac defunctorum et eorum qui laudatores fuerint de hac donatione. Et ut magis magisque roboretur, ipse propria manu subterfirmavi, testibusque tradidi roborandam. S. Bernardi et Achardi fratrum, qui hanc jusserunt fieri et rogaverunt firmare. S. Constantini, Hildini, Gislamberti, Achini. Actum Cluniaci publice, per manus Arnulfi levitæ, regnante Heinrico rege. (B. o. 199, CXCVII.) ?? 2868. 1031-1048. CHARTA QUA TETBURGA ET FILIUS EJUS NARDUINUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS ACIACO, AIONA, DOMINIO ET ITGIACO. In nomine Verbi incarnati. Notum sit cunctis fidelibus sanctæ Dei æcclesiæ, quod ego Tetburga et filius meus Narduinus donamus Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ubi dunnus Odilo abbas magis videtur prodesse quam preesse, aliquid de nostra hereditate quæ sita est in pago Matisconense, in his villis: in Aciaco, in Aiona, in Dominio, in Itgiaco, totum ad integrum, quantum nobis ibi habere videtur. Facimus hanc donationem pro remedio animarum nostrarum et omnium fidelium christianorum, et in sepultura filii mei Gauceranni. Actum Cluniaco, regnante Heinrico rege, {66}in presentia dunni Rotberti prioris. Si quis contradicere voluerit, nisi cito resipuerit, omnibus maledictionibus subjaceat; et inantea stabilis permaneat. S. Tetburgæ, et filii sui Narduini, qui fecerunt et ipsi firmaverunt. S. item Narduini. S. Gausfredi. (B. o. 570, DLXVI.) ?? 2869. 1031-1049. CHARTA QUA TETSA, CORROBORANTIBUS FILIIS SUIS WARULFO ET WALTERIO, MATISCONENSI EPISCOPO, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI SERVUM, NOMINE DURANNUM, CLERICUM. Notum sit omnibus Christum colentibus, Christum credentibus, Christumque confitentibus, quod ego Tetsa, pro anima mea omniumque parentum meorum vivorum atque defunctorum, dono quendam mei juris servum, nomine Durannum, clericum, ad locum Cluniacum, cui domnus et venerabilis Oudilo abbas preest, ut ab hac die a mea sit servitute et omnium parentum meorum extorris, extraneus et alienus, et liber, quatenus nullius mortali homini servire cogatur, nisi Domino Deo omnipotenti et ejus sanctis apostolis Petro et Paulo et monachis de Cluniaco; tali conveniencia, tali tenore, tali racione, ut supradicti loci seniores illum pro Dei honore et amore diligant, tueantur, et cum omni honore quandiu vixerit custodiant, conservent. Consenserunt autem et laudaverunt hanc meam donationem filii mei Warulfus et Walterius, nunc, Deo auxiliante, Matisconensis episcopus, et corrob[or]averunt sua spontanea voluntate. Post obitum vero supradicti patris Odilonis, electo domno Hugone in loco ejus, residente eo apud Sanctum Marcellum, in diebus sancte quadragesime, {67}iterum supradictus domnus Walterius presul, et Warulfus, frater ejus, et Walterius, filius ejus, in manu jam dicti abbatis hoc donum firmaverunt, et fidelibus suis firmare rogaverunt. S. Walterii episcopi. S. Warulfi, fratris ejus. S. Walterii, filii ejus. S. Bernardi, filii Raierii. S. Landrici. (Bibl. nat. cop. 23-41; B. o. 121, CXVIIII; B. h. 466, CCCCLXIX; D. 154.) ?? 2870. 1031-1059 (22 juin). NOTITIA WERPITIONIS QUAM FECIT BERNARDUS MILES MONACHIS CLUNIACENSIBUS DE QUADAM VINEA IN VILLA BURZIACO. Notitia vuerpitionis sive donationis, si aliquid rectum habuit, Bernardi militis de quadam vinea quæ est sita in pago Matisconense, in villa Burziaco. Fecit enim vuerpitionem cum hoc lapide, in presentia donni Walterii episcopi, Deo et Sancto Petro et monachis Cluniensibus, ut deinceps nec ille nec ullus de heredibus ejus amplius audeat calumpniare; et accepit ab ipsis monachis sex solidos. S. Walterii episcopi, in cujus presentia hoc factum fuit. S. Maioli, S. Walterii, monachorum, qui ibi fuerunt. S. Ingelfredi. S. Heinrici. S. Odonis. S. Adalberti. Actum villa Lascheriaco, X kalendas julii, feria III. Arnulfus scripsit. (B. h. 452, CCCCLV.) ?? 2871. 1031-1060. CHARTA QUA ENSBERTUS, EXMALDUS, ETC. VENDUNT CONSTABULO VINEAM IN IDUSA VILLA. Domino fratribus Costabulus. Ego Ensbertus, Exmaldus, Garnerius, Giraudus, Costancius, vendimus vobis una peciola de vinea, qui {68}est in pago Cabilonensi, in finem Sancti Germani adcensit, Idusa villa resedit; terminet terra Stefanus et Ubertus, canbis, terris, via pullica. Infra istas terminaciones, totum ad integrum vendimus adque transfundimus et acepimus precium in valente soldos III; et faciatis post isto die quicquid facere volueritis, sine ullum contradicentem. Si quis vero, aut si ullus omo est, qui calumniare voluerit, de auro uncia una componat. Actum Sancti Gengulfi ubi fuit facta. Sitnum Ensbertus, Exmaldus, Garnerius, Giraudus, Costantinus, qui vendicione ista fierit et firmare rogavit. S. Ensbert, Exmaudus, Garne[rius], Ermennont. (Bibl. nat. cop. 19-213-1º.) ?? 2872. 1031-1060. CHARTA QUA GERALDUS ET CONSTANTINUS VENDUNT CONSTABULO DUAS RASCIAS VINEÆ IN VILLA CUSLENSI. Ego, in Dei nomine, Geraldus et Contantinus vendimus ad quendam hominem, videlicet nomine Constabulo, duas raschias de vinea et dimedia, et est precium istud solidos VII; et sedit ipsud alodum in villa Cuslensi et de tres partes sunt vie publice et de alia parte alodum Uberti: tali tenore quandiu vixerit teneat, possideat, et quicquid facere voluerit faciat, vendet, donet. Et si ego aut ullus de heredibus meis calunniare voluerit, de auro uncias duas componat; et carta ista firma et stabilis permaneat. S. Geroddi, S. Constantini. S. Ermeneldi. S. Ansberti. S. Aymaldi. S. Garnerii. S. Vuilelmi. Data per manum Aymoni monachi, feria V, regnante Aynrici regis. (Bibl. nat. cop. 19-213-2º.) ?? 2873. 1031-1060. CHARTA QUA GISLEBERTUS ET ALBERTUS VENDUNT BERNARDO ET CONSTABULO FRATRIBUS UNAM RASCIAM VINEÆ [IN VILLA CUSLENSI]. Ego Gislebertus et Albertus vendimus una rascia de vinea duobus {69}fratribus, videlicet Bernardo et Constabulo. Et est ipsa vinea de ipsa hereditate que super scripta est. Et est pretium solidos III et decem denarios. Et sunt ipsimet firmatores qui suprascripti sunt, videlicet Constantinus, Geraldus, Ermeneldis, Vuilelmus, Aymaldus, Garnerius. S. Gisleberti et Alberti, qui carta ista firmare et fieri rogaverunt. (Bibl. nat. cop. 19-123-3º.) ?? 2874. 1031-1060. CHARTA QUA ARTALDUS ET SOROR EJUS ELDEBURGA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM IN HONORE SANCTÆ MARIÆ ET SANCTI PETRI IN VILLA VARENNIS, ET ALIAS RES. Auctor et largitor totius humane salutis, Dominus noster Jesus Christus, consulens nostræ infirmitatis, contra inevitabilia peccatorum vulnera opponere dignatus est salubrium preceptorum medicamina, quæ fideles perducere possint ad vera et æterna gaudia; inter que illud restat precipuum quo precipimur de terrenis et transitoriis æterna mercarii et sine fine mansura. Quod ego Artaldus, cum sorore mea Eldeburga, animo perpendentes, donamus Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, unam nostræ hereditatis ecclesiam in episcopatu Augustodunensi, in pago Brienensi, in villa Varennas sitam, et in veneratione sancte genitricis Dei Marie sanctique Petri apostoli constructam, scilicet post obitum nostrum totum ad integrum ad Sanctum Petrum perveniat, et in presenti damus in vestituram offerendam et baptisterium et sepulturam; dono etiam ego Artaldus circumadjacentem æcclesiæ [terram], quam ad meum proprium laborem teneo et laborari facio, condominicas et clausum Bernardi Vicarii, mansum Bernardi de Bonafonte, tenementum Vuillelmi presbiteri. Addo etiam forestem contiguam, que Cassania cognominatur: {70}hoc quod est super viam publicam in vita mea, quod autem est desubtus planis et plexatis cum suis terminis post obitum meum ad Sanctum Petrum perveniat. Dono etiam Deo et Sancto Petro servos et ancillas meas, filios Duranti Vicarii, et filios Magnalii, et omnes qui de illis egredierint. Addo etiam medietatem hujus æcclesiæ, terram que terminat ab oriente via publica et mansus Benedicti, ab occidente via publica et mansus Martini, meridiano forestea Cassania, septentrione rivulus Collionus. Infra istas terminationes mansis, curtilis, campis, vineis, pratis, pascuis, cum apenditiis suis et cum omnia que ad ipsis tenementibus pertinent dono et concedo Sanctorum Petri et Pauli et ad locum Cluniacum et rectores ejusdem loci, scilicet post obitum meum. Dono ego Artaldus Deo et Sancto Petro, Duranti paromonarii cum infantibus suis et filiabus suis et omnes qui de illis egredierint. Facio autem hanc donationem pro remedio anime mee, patris quoque mei et matris mee et sororum mearum et fratrum, filiorum meorum et uxoris mee Josceldis, omniumque parentum et fidelium meorum. Testes enim Artaldus et Eldeburga, qui hanc donationem fecerunt. S. Ugo. S. Artaldus. S. Gerardus del Barga. S. Ugo Rubius. S. Rotlannus de Scabellis. S. Vuillelmus de Maringas. S. Eldinus de Glana. S. Artaldus de Castello. Vuillelmus, presbiter. Rainaldus, presbiter. Beraldus, presbiter. S. Bernardus Vicarius et S. Vuillelmus, filius ejus. S. Artaldus de Faveriis. S. Agete et Girardus, filius ejus. S. Ugo de Sancto Prejecto. S. Lambertus. S. Gerardus. S. Vuichardus, Jotcerannus, Ugo, Ilionus et uxor ejus et filii eorum. Ragnerius clericus vicie cancellarii rogatus scripsit publice. Actum Varennis, regnante Henrico rege. Eldevrannus. Albertus. Engelbertus. (Bibl. nat. cop. 21-189 et 190; B. o. 27, XXVI.) (Au dos:) Carta Artaldi de ecclesia Varennis. {71}2875. 1031-1060. CHARTA QUA ERMENAUT DAT IN DOTALITIO ET SPONSALITIO SPONSÆ SUÆ ROTRUDI TERTIAM PARTEM FRATERNITATIS IN VILLA A NOALAS. Dilectum multum adque amabile viro meo, ego sponso Ermenaut sponsa mea Rotrudi. Pro amore et bonevolencia et per consilium parentum meorum amborum tibi exponsavit, et si Deo placuerit legitimum sociare volo. In pago Matisconense, in agro Potiaco, in villa resedit a Noalas, dono vobis de la mea fraternitatem qui de patre et matre me advenerit, la terciam partem tibi dono, de campo, de prado, de pascuis, de vineis, de silvis. Dono vobis in exdotalicio, ex in esponsalicio: in tali tenore, si de nos natus exierit, ad illum pervenit; et si de nos natus non exierit, quandiu vivimus usum et fructum, et post suum dicessum a propincos pervenit. Et si nullius hominum est, qui exdotalicio comtradicere volerit, duas huncias d’auro componat. S. Ermenaut, qui exdotalicio fierit et firmare rogaverit. S. Bernart. S. Rofredus. S. Costantinus. S. Girodus, S. Stefredus. In mense kalendas sedtember, in die regnad Einricus. (Bibl. nat. cop. 21-191.) ?? 2876. 1031-1060. CHARTA QUA ARLUINUS ET UXOR EJUS ODILA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS IGGIACO ET DOMANGO. In nomine summi Dei. Ego Arluinus et uxor mea Odila, donamus {72}Deo et Sancto Petro, ad locum Cluniacum, aliquid de nostra hereditate, que sita est in pago Matisconense, in villa Iggiaco, hoc est terciam partem unius curtili, et in alio loco alium curtilum integrum, qui terminat a mane terra Sancte Mariæ, de omnibus aliis partibus terra Sancti Petri. Et in alio loco tres perticas in latum de terra plana, et in longum quantum ipsa terra tenet, et in alio loco duas perticas in latum, et in longum quantum ipsa terra tenet; guerpivi etiam aliam terram que sita est in Aliniaco; et in alio loco dono unam petiolam de bosco in Rogiaco vocat. Ut autem firma sit ista donatio, manu propria firmo et presentibus firmandam trado. Et donamus etiam in Domango villa quinque perticas de terra plana. S. Arluini et uxoris sue Odile. S. Riculfi. S. Vulardi. S. Arnaldi. S. Duranni. Actum Cluniaco publice, regnante Heinrico Francorum rege. Interdico itaque ut nulli detur in benefitio. (Bibl. nat. cop. 21-192; B. h. 233, CCXXXV.) (Au dos:) Carta Arluini in Iggiaco. 2877. 1031-1060. CHARTA QUA CHOTARDUS ET UXOR EJUS GIRBERGA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI CURTILUM IN MONTE MONCANINO. Divina pietate largiente sancitum est, ut de terrenis rebus celestia adquirere debeamus. Quapropter, in Dei nomine, ego Chotardus et uxor mea Girberga donamus Deo et Sancto Petro et Sancto Paulo, ad locum Cluniacum, unum curtilum situm in monte Moncanino; et terminatur de duabus partibus terra Sancti Petri, a certio via publica. Si quis vero hanc donationem calumpniatus fuerit, auri libra III componat, et postea firma et stabilis permaneat, stipulatione subnixa. S. Attonis. S. Warnerii. S. Rotrudis. S. Warnerii. S. Wiberti. S. Tetfredi. S. Ebrardi. S. Huulardi. Regnante Heinrico rege. (B. h. 374, CCCLXXVI.) ?? {73}2878. 1031-1060. CHARTA QUA HUGO ET CONSANGUINEUS EJUS TETBALDUS VENDUNT AIMIRICO, COGNOMINE BERTINO, QUANDAM DESERTAM SALINAM IN MARISCO QUI NUNCUPATUR SCALA. Ego, in Dei nomine, Hugo pariterque Tetbaldus, consanguineus meus, vendimus Aimirico, cognomine Bertino, quandam desertam salinam, in qua jam enim fuerunt areæ LXa, que vocatur Adalgardis; et ille emit de nobis C solidos, edificaturus eam in tantis areis, quante jamdudum fuerunt. Est autem ipsa terra in pago Alnisii, in marisco qui nuncupatur Scala. Ipsaque terra vocatur nomine Adalgardis; et ex parte orientis est sibi superposita salina quæ nominatur Noveta Johannis Vernoriensis, et inter duas illas est exterius maris per quem sunt ambe adequatæ; et ex parte occidentis subditur illi Ormisal altera salina, et ex parte aquilonis est salina quæ vocatur Ebonis, et ex parte meridiei est alter exterius, et quedam salina quæ vocatur Marolio. Et hanc prefatam terram totam liberam, excepta decima, trado atque omnino vendo, quatinus habeat et teneat, faciatque quicquid voluerit, nemine contradicente. Et si quis ex nostris heredibus vult insidias aut aliquam calumpniam huic venditioni imponere voluerit, maledicat illum trina majestas et una deitas. Et tandem si nimis optet habere terram, componat quadringintos solidos, et habeat cum ea maledictionem Dei. Ego Hugo propriis manibus verboque super et supter hanc cartam firmo, et circumstantes firmare rogo. Et Tetbaldus simili modo firmat. S. Achardi Vuigerii. S. Aalmodis, uxoris ejus. S. Aimirici, filii eorum. S. Galonis et Otgerii, filii ejus. S. Aelelmi Albanellis. S. Adalgardis, uxoris ejus. S. Lantberti Bastardi. S. Unberti Sutoris. S. Benaventi presbiteri. Ainricus levita scripsit mense septembri, regnante Heinrico rege Francorum. (B. h. 487, CCCCXC; B. h. 56.) ?? {74}2879. 1031-1060. CHARTA QUA WIDO NOTUM FACIT SE QUERELAM QUAM FACIEBAT MONACHIS CLUNIACENSIBUS DE VERTRE ET DE OMNI TERRA SIBI ADJACENTE WERPIVISSE. In nomine summi et æterni Dei. Noverint cuncti [fideles], presentes et futuri, quod ego Vuido vuerpitionem facio de illa querela quam habebam contra monachos Clunienses de Vertre et de omni terra sibi adjacente, quam illis querelabam, ut habeant ab hac die et deinceps absque ulla mei et heredum meorum vel parentum contradictione. Accepi autem ab ipsis monachis pro hac re XXXta solidos, et partem et societatem de omnibus benefactis eorum, et locum sepulturæ mihi et uxori meæ Adalaiz. Ut autem hæc carta permaneat, manu propria firmo, testibusque roborandam trado. S. Widonis, qui fieri et firmare rogavit. S. Gaufredi. S. Leotaldi. S. Eldini. S. Drogonis. S. Udolrici. Acta sunt hæc mense octobri, dominica die, luna XVI, regnante Heinrico rege. (B. h. 498, DI.) ?? 2880. 1031-1060. CHARTA QUA GAUFREDUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM VINEASQUE ET SERVOS IN VILLIS POTIOLO, BRINANTISQUE ET IN MONTE COARDO. Dominus dicit in Evangelio: «Cum facis elemosinam, nesciat sinistra tua quid faciat dextera tua, quia sicut aqua extinguit ignem, ita elemosina extinguit peccatum.» Ego Gaufredus, cogitans mole peccaminum meorum seu fratris mei Hugonis vel parentum nostrorum, cupio dare aliquid de rebus meis ad domum Dei, videlicet ad monasterium Cluniacensi, pro anima fratris mei Hugoni, videlicet unum mansum cum ancilla et filiis et filiabus ejus. Et est situs ipse mansus {75}in pago Matisconense, et in fine Saviniense, et in villa quæ dicitur Potiolus, totum ad integrum et ad inquirendum, ipsum mansum dono Sancto Petro et rectoribus loci illius pro sepultura fratris mei; et omnia quæ ad ipsum mansum pertinent, hoc sunt campi, prati, silvis: et in alio loco, in villa quæ dicitur Brinantis, dono unam vineam cum campo quod est juxta ipsam vineam; et eandem vineam tenet Johannes: et in alio loco, in monte scilicet Coardo, aliam vineam, et tenet eam Auvardus. Et quod si ego, aut post mortem meam aliquis de heredibus meis vel alius aliquis calumpniam inferre presumpserit, maledictus sit cum Datan et Abiron, et cum Juda traditore Domini. Data per manum Aymoni monachi, II kalendas septembris, regnante Aynrico rege. (A. a. 182; B. o. 791, DCCLXXXVI.) ?? 2881. 1031-1060. CHARTA QUA BERNARDUS GROSSUS NOTUM FACIT SE CONSUETUDINES QUAS HABEBAT IN VILLA MONTINIACO SERVUMQUE MONASTERIO CLUNIACENSI WERPIVISSE. Quia multociens refrigescente karitate et habundante iniquitate, posteri bene gesta priorum cupiditate avariciæ vel causa penuriæ ducti evertere conantur, placuit juxta antecessorum statuta quæ in presenti fieri videmus, ne in posterum futuros lateant, litterarum vinculis alligari. Igitur notum presentibus et absentibus sit, quod Bernardus, cognomento Grossus, consuetudines quas habebat in uno manso, in villa quæ dicitur Montiniacus, quam Theudinus tenet, pro animæ suæ filiique sui uxorisve omniumque suorum parentum salute, Deo et sanctis apostolis ejus verpivit. Insuper cartam fieri quoque jussit quam ipsemet manibus propriis firmavit et super altare beati Petri eam posuit. Donat etiam quendam servum, nomine Muntelmum, cum suis infantibus. Si quis forte heredum vel coheredum meorum, quod tamen nunquam credo futurum, contra hanc donationem aliquam inferre temptaverit calumpniam, non repetat quod querit, sed nisi cito resipuerit, {76}anathematis vinculo subjaceat. Actum est Cluniaco. Et nostra donatio semper rata et inconcussa consistat. Acta rege Einrico regnante. (B. h. 263, CCLXV.) ?? 2882. 1031-1060. CHARTA QUA GIRBERTUS ET FILIUS EJUS ANSELMUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI CURTILUM IN VILLA SACIACO. Cum omnia orta occidant, auctaque senescant, temporalia quoque more aquæ fluentis, non retrorsum ultra undam dilapsam retorquentis celeri lapsu inreparabiliter defluant, preclaraque facies, honor, mundiales gloriæ, precipue divitiæ instabiles, preter hoc vis corporis aliaque hujus modi brevi lapsu in dies dilabi videantur, utile pretium est animam autem aut Domino æterna exercitatione virtutum, aut contagione peccatorum infectam munificentia helemosinarum reddere preclaram, terrena pro cælestibus commutare, cælestia pro terrenis impetrare, sua pauperibus pro Christi amore factis caritative impendere, ut eorum orationibus adipisci regna mereatur cælorum possidere. Quapropter notum omnibus tam presentibus quam absentibus esse volo, quod ego Girbertus et filius meus Anselmus, dominici dicti quo ait non immemores: «Date helemosinam», multaque hujusmodi precepta nobiscum reputantes, donamus Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, pro remedio animarum nostrarum, seu parentum nostrorum, curtilum unum qui est situs in pago Matisconensi, in villa quæ dicitur Saciaco, qui de duabus partibus terminatur de ipsa hereditate, de aliis via publica. Similiter et vineam unam quæ terminatur de ipsa hereditate inter curtilum et vineam via publica, et pratum et omnia quæque ad ipsum curtilum pertinent. In tali conventu, ut quandiu filius meus vixerit, medietatem teneat et possideat, et post suum discessum ad supramemoratum locum perveniat. Et si quis de heredibus nostris forte hanc calumpniare voluerit, excomunicationis anathemate anathematizamus eum, et fiat habitatio ejus cum Datan et Abiron. S. Girberti, qui fieri et firmare rogavit. S. Anselmi, {77}filii ejus. S. Rotlanni. S. Berengerii. Est autem facta hæc carta mense octobri, feria IIII, regnante Heinrico rege. (B. h. 318, CCCXIX.) ?? 2883. 1032 (6 avril et juillet). CHARTA QUA ODILO, ABBAS CLUNIACENSIS, NOTUM FACIT SE TERRAM QUAM GIRBALDUS PRESBYTER MONACHIS DEDERAT, AIÆ ET FILIIS EJUS PER PRÆSTARIAM CONCESSISSE. Notum sit omnibus filiis sanctæ æcclesiæ, tam presentibus quam futuris, quod veniens quidam presbiter, nomine Girbaldus, ad conversionem, ad locum qui vocatur Cluniacus, dicatum summo honore sanctorum Petri et Pauli apostolorum, contulit eodem loco aliquam partem ex hereditate quam sibi juste adquisierat, hoc sunt prata, campi, vineæ, silvæ, aquæ, aquarumque decursus, totum ad integrum supradicto dedit loco. Facta est autem hæc donatio anno ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi M.XXXII, indictione XV, feria V, infra paschalem ebdomadam. Evolutis autem tribus mensibus post peractum hujus donationis testamentum, adiit quædam nobilis femina, vocabulo Aia, denominatum locum, et venit in presentiam domni Odilonis atque aliorum seniorum, et petiit ab eis ut terram quam predictus presbiter Girbaldus illis dederat per prestariam sibi concederent. Cujus petitionibus assensum prebentes, denominatam hereditatem sive prestariam, acceptis ab ea XL solidis et uno mulo valente pretium C solidorum, adjuncto uno bancale, [dederunt]. Faciunt autem hanc donationem eo modo atque ratione, ut quandiu predicta femina et filii sui vixerint, Bernardus atque Gaufredus, teneant et possideant; post discessum vero illorum, hoc quod eis datum est, et totum quod ipsi juxta hæc adquirere potuerint, Sancto Petro dimittant, et omni anno, in festivitate ipsius, III solidos in censum persolvant, et si aliquo anno dimiserint, duplicatum restituant in secundo. S. domni Odilonis abbatis, qui hanc cartam fieri et firmare precepit. S. Rotberti prioris. S. Almanni. S. Armanni. S. Jozaldi. S. Gilini. S. Petri levitæ. (B. o. 592, DLXXXVIII.) ?? {78}2884. 1032 (avant le 6 septembre). CHARTA QUA BERLIO MILES DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTI GERMANI IN INSULA INTER BULBURUM ET CARUSIUM SITAM. Divina pietate largiente concessum est legumque auctoritate sanccitum, ut unusquisque fidelium de rebus transitoriis æterna valeat mercari, dicente Scriptura: «Divitiæ viri redemptio animæ ejus sunt;» et alibi: «Date helemosinam et omnia munda sunt vobis.» Ego igitur, in Dei nomine, Berlio, mundi terminum ruinis crebrescentibus appropinquantem cernens, et magnitudinem peccatorum meorum recogitans, dono aliquid de rebus meæ proprietatis Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo ac monachis Cluniaco cœnobio degentibus, quod monasterium est situm in pago Matisconensi, consecratum in honore Dei ac predictorum apostolorum, cuique preest domnus Odilo venerabilis abba. Ipsæ vero res sunt sitæ in pago Viennensi, in agro Corsoriacense, in Insula sitam inter Bulburum et Carusium, hoc est æcclesiam in honore sancti confessoris Germani dicatam, cum appendiciis suis, scilicet decimis, oblationibus, et sepulturis, seu terris, quicquid est quæsitum vel quod restat inquirendum, totum ad integrum dono atque transfundo, a die presenti et deinceps, in stipendio et alimonia Christi servorum in prefato loco Deo servientium, pro remedio animæ meæ, seu patris mei ac matris, uxoris etiam meæ Ildeardis, ac filiorum meorum Arberti et Artaldi, qui in hac donatione consentientes sunt, et insuper pro salute omnium Christi fidelium, tam vivorum quam defunctorum. Si quis vero, quod futurum non credo, ego ipse aut ullus de heredibus vel coheredibus meis, seu aliqua opposita vel intromissa persona, contra hanc donationem aliquam {79}calumpniam aut litem inferre temptaverit, primitus iram Dei omnipotentis et offensam apostolorum ejus incurrat, parsque ejus fiat cum Datan et Abiron ac Juda traditore Domini; insuper eum fiscali cogente censura, auri libras X coactus exsolvat, et hæc donatio firma et stabilis permaneat, cum stipulatione subnixa. S. Berlionis militis, qui cartam istam fieri et firmare rogavit. S. Ildeardis, uxoris ejus. S. filiorum ejus Arberti et Artaldi. S. Leodegarii, Viennensis archiepiscopi. S. Aimonis, Belensis episcopi. S. Alamanni, prepositi Viennensis. S. Aimonis canonici. S. Dadonis. S. Witfredi militis. S. Milonis. S. Geraldi. S. Sofredi. S. Anselmi. S. Duranni archipresbiteri. (B. o. 788, DCCLXXXIII.) ?? 2885. 1032 (avant le 6 septembre). CHARTA QUA AYMO, BELENSIS ECCLESIÆ EPISCOPUS, NOTUM FACIT SE, PER CONSENSUM CANONICORUM SUORUM, ECCLESIAM SANCTI GERMANI IN INSULA, IN VIENNENSI PAGO PRO ALIA IN VILLA CARENCIACO, IN GRATIANOPOLITANO PAGO CUM BERLIONE MILITE PERMUTASSE. Notum sit omnibus christianis, tam presentibus quam futuris, quod ego Aymo, sanctæ æcclesiæ Belensis episcopus, per consensum et voluntatem fratrum nostrorum canonicorum seu ceterorum amicorum nostrorum, hanc prefatam æcclesiam quæ juris nostri esse videbatur, domno Berlioni commutavimus, percipientes ab ipso aliam æcclesiam cum suis appendiciis, in pago Gratianopolitano sive Salmoniacense sitam, et in honore sanctorum Gervasii et Prothasii dicatam, in villa quæ Carenciacus vocatur; tali ratione ut quamdiu ipse et uxor ejus vixerint teneant et possideant, preter altare quod in vestitura in presenti accepimus. Post obitum vero utrorumque, ad sanctæ matris æcclesiam Belensium, absque ulla calumpnia perveniat sine mora. Ut autem hec amabilis commutatio perpetuum valeat vigorem obtinere, centum solidos a domno Berlione noverit plebs nos percepisse. Ego {80}frater Gausbertus levita et monachus hanc cartam scripsi rogatus, ad vicem cancellarii, anno incarnationis Dominicæ millesimo XXXII, regnante Rodulfo rege. (B. o. 789, DCCLXXXIIII.) ?? 2886. 1032, octobre. CHARTA QUA ADALVUIDIS, CUM CONSENSU MARITI SUI, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM IN VILLA QUAM VOCANT COLONICAS ET MANCIPIA. Divina pietate largitumque humanitate sanctitum est, ut homo ex propriis rebus quas Domino donante percepit, eodem Domino pro redemptione anime sue reddere debeat. Quapropter ego, in Dei nomen, Adalwidis reminiscor peccatis meis preteritis, dono aliquid ex rebus propriis, ad locum Cluniaco, qui est constructus in honore apostolorum Petri et Pauli, necnon et plurimorum sanctorum, ubi domnus Odilo abbas preesse videtur ad regendum: hoc est mansus qui est in villa quam vocant Colonicas, cum campis, vineis, silvis et omnibus suis ajacenciis que ad ipsum mansum aspiciunt vel aspicere videntur; dono pro redemptionem anime mee et seniori meo Stephano. De mancipiis vero dono his nominibus, Engalbert cum infantibus suis et Raina. Si ergo ulla persona emissa qui hanc donacionem calumpniare presumpserit, non vindicet quod repetit, cum Dathan et Abiron et Juda traditore, et cum eis qui dixerunt Domino Deo: «Recede a nobis, scientia viarum tuarum nolumus», sit cum eis perpetualiter dampnatus et anathematizatus, usque incidat in laqueum diaboli maledictus et excommunicatus. S. Adalwidis, qui fieri et firmare rogavit. S. Stephano de Gridilongi, qui uxori sue consensit. S. Ailmodis. S. Adalasia. Datavi ego Andraldus presbiter in mense octobri, in die veneris, regnante Enrico rege anno II. (Bibl. nat. cop. 21-216; B. o. 601, DXCVII.) (Au dos:) Carta de Colonicas, de hoc quod donavit Adalwidis. {81}2887. 1032, 20 juillet, à 1033, 19 juillet. CHARTA QUA RICHARDUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM IN VILLA BESORNIACO. Amator humane salutis et a[u]ctor Deus cernens nostre conditionis mutabilitatem [semper in ima delectari,] divine sue pietatis intuitu studet omnimodis fragilitatem nostram convenire, quatinus bonorum operum et elemosinarum virtutibus conemus pregravantia peccatoris pondera levigare, amonet nos his verbis, dicens: «Date helemosinam et omnia munda sunt vobis». Quapropter noverint cuncti fideles, quod ego Richardus dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo et Cluniensis cenobio famosissimo, cui preesse videtur domnus abba Odilo, videlicet unam vineam que sita est in pago Matisconense, in agro Arniacense, in villa Besorniaco; terminat autem ipsa vinea a mane terra Gouceranni, a medio die terra Sancti Petri, a sero terra Bernardi, de alia parte terra Constancii. Dono etiam ipsa vinea totum et integrum quantum infra istas terminaciones habere videretur, pro remedio anime mee et parentum meorum; eo tenore, ut quamdiu vixero, possideam et unoquoque anno investituræ IIII sextarios de vino persolvam. Post meum discessum ad jam dictum locum perveniat. Si quis vero contra hanc cartam aliquid temptaverit, perpetue maledictionis et excommunicationis vinculis sit ligatus cum Juda traditore in profundum inferni, et jam dicta donacio stabilis permaneat, cum stipulatione subnixa. Signum Richardi, qui hanc donacionem et cartam fieri et firmare rogavit. S. Bernardi. S. Artardi. S. Gislardi. S. Ermenberti. S. Aremberti. S. Bernardi. S. Girbaldi. S. Atto. S. Almerada. Actum Besorniaco villa, anno II regnante Aynrico rege feliciter. Amen. Ego Eldulfus sc[r]ypsit. (Bibl. nat. cop. 21-218; B. o. 713, DCCVIIII.) (Au dos:) Richardo in Besorniaco. {82}2888. 1032-1039. CHARTA QUA ROBERTUS BURGUNDIONUM DUX POSSESSIONEM JULIACI MONASTERIO CLUNIACENSI CONFIRMAT. Ego Rotbertus, Domini gratia dux Burgundionum, filius piæ {83}recordationis Rotberti, regis Francorum, volo ut sciant nostri fideles qui nunc sunt et qui post nos futuri sunt, hujus regni duces et presules, principes et proceres, et omnes utriusque ordinis nominis Christi cultores, quia venit ante presenciam nostram et duorum Hugonum, Autisiodorensium et Linguonensium venerabilium episcoporum, et multorum nostrorum fidelium, nostræ salutis et honoris, fidelis et devotus amicus, Odilo videlicet, Cluniensis monasterii presbiter et monacus, cum quibusdam ejusdem monasterii bonæ opinionis fratribus; in quorum obsequio et solatio adfuit etiam domnus Alinardus, monasterii benignissimi martiris Benigni abbas venerandus, deprecantes ut audirem quo ordine antecessores illorum adquisierunt locum Juliacum, in comitatu Cabilonensi situm, cum æcclesia in honore beati Mauricii consecratam, et ceteris terris, cultis et incultis, ad ipsum locum pertinentibus, et qua occasione, neglegentia principum et violentia quorumdam hominum inimicorum, Aldonis videlicet et heredum illius, perdiderunt, et quo studio et quorum auxilio et benivolentia recuperaverunt. Ordo requirendi inprimis fuit donatio et oblatio, et liberalis, quando Manasses, archiepiscopus Arelatensis, postea Mediolanensis, obtulit et dedit supradictum Juliacum Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo, Cluniaco monasterio, et fratribus inibi per cuncta succedentia tempora Deo servientibus. Fuit enim idem Manasses ex majoribus et nobilioribus proceribus Burgundiæ natus, patre Warnerio, matre vero Teutberga, ex quorum hereditario jure locus supradictus ei successit in hereditate. Audistis ordinem adquirendi; audite occasionem perdendi. Fuerunt quidam pervasores, qui calumpniam et violentiam intulerant supradicti monasterii fratribus. Qui, veniente duce Magno Hugone Francorum in regno Burgundiæ, timentes quod supradicti monachi deberent reclamationem facere, {84}prevenientes eos fraude, suaserunt duci quod ex beneficio illius deberent possidere predictum locum Juliacum. Sed dux, audita nobili et festiva episcopi Manase donatione, et justissima monachorum reclamatione, non curavit de suasionibus satellitum, sed pro sua clementia restituit supradictum [locum] Deo et principibus apostolorum ad sustentationem Cluniensis cœnobii monachorum. Quo decedente, supradicti pervasores et eorum heredes insurrexerunt, et calumpniam et violentiam iterum supradictis monachis intulerunt, usque dum Otto, cognomento Willelmus, Sancto Petro restituit et reddidit. Et quia cognovit se, ex parte ducis Heynrici, Juliacum locum injuste adquisisse beneficium, rogavit ipse domnum regem Rotbertum ut in hac sua redditione et donatione assensum preberet, et ex sua parte Deo et sanctis apostolis donaret et redderet. Quod factum est, et pii regis benigna clementia, et boni principis pia benivolentia; et ut injusta violentia diu illata supradictis monachis omnino cessaret, et perpetuo irrita fieret, calumpniatoribus supradictarum rerum idem comes Willelmus, pro eo quod injuste tenebant, aliud eis dedit beneficium, videlicet pro terris terras, et insuper a monachis non parvas acceperunt pecunias. Postea vero Willelmo et Rainaldo filio ejus precipientibus, [i]idem ipsi calumpniatores iterum aliud receperunt beneficium, et apud Divionense castrum, omnem suam calumpniam deposuerunt, et ut ita dicam, sollempnem et publicam werpitionem fecerunt, coram omnibus principibus et senioribus qui aderant, sponte et voluntarie. His ita gestis, audiens supranominatus dux Rodbertus jam dictum locum Juliacum a possessore suo Manasse archiepiscopo sanctis apostolis Petro et Paulo et fratribus Cluniensibus destinatum et legali testamento confirmatum, et auctoritate regali corroboratum, et calumpniam supradictorum hominum tociens anulatam et evacuatam et ad nichilum redactam, precipiendo precepit, cum consilio fidelium suorum, ut deinceps, supradicti fratres jam dictum locum Juliacum cum omni securitate teneant et possideant, et ut eis placuerit ordinent. Si {85}quis eis, (quod absit!) calumpniam inferre temptaverit, nisi cito resipuerit et congrua satisfaccione emendaverit, sciat se et mundanis legibus obnoxium et celesti propitiatione indignum. Et ut hæc noticia firmum tenorem obtineat, domnus dux Rotbertus manu propria firmavit ac corroboravit, et ut alii firmarent, jussit et rogavit. S. Hugonis, Autisiodorensis episcopi. S. Hugonis, Linguonis episcopi. S. Hugonis, ducis filii, bonæ indolis pueri. S. matris ejus. S. Odulrici decani. S. Ansculfi clerici. S. Arlei clerici. S. fratris ejus Milonis. S. Widonis. S. Unberti. S. Teoderici. S. Rainaldi. S. Bernardi. S. Aldigerii. S. Wileni. S. Araldi. (B. o. 78, LXXVI et 83, LXXXI.) ?? 2889. 1032-1048. CHARTA QUA GELEVERTUS ET FILII EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM IN VILLA SCOCIA, ET DIMITTUNT EMENDATIONEM PRO MORTE HUMBERTI, FILII EJUSDEM GELEVERTI. In nomine Verbi incarnati. Sciant cuncti fideles sanctæ Dei ecclesiæ, quod ego Gelevertus, et filii mei, videlicet Durannus et Constancius, donamus Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo habitatoribus[que] Cluniacensibus, ubi domnus Odilo magis videtur prodesse quam preesse, unam vineam que sita est in villa quam nominant Scociam, totam et integram, cum omnibus appendiciis que in circuitu ejus sunt. Dimittimus quoque mortem fratris nostri Humberti, eo tenore ut me Gelevertum recipiant in cymeterio loci supra nominati. Facimus [autem] hanc donacionem vel werpicionem pro animarum nostrarum ac parentum remedio; insuper dedimus firmatores per manum domni Warnerii prioris, hos: Constabulum, Richelmum, Durannum, Constancium, ut ne nos nec ullus homo sit in damnum contra alium hominem pro morte fratris nostri; sin alias, unusquisque solvat solidos C. Quicumque hanc firmacionem vertere voluerit, nisi cito resipuerit, {86}sit visurus infernum cum diabolis et Juda traditore Domini, et inantea stabilis maneat. Sig. Geleverti cum filiis suis. Actum Cluniaco feria VI, in Parascheve, regnante Eynrico rege. Omnia ergo convenientia atque servitia quæ post mortem Humberti habebamus recepta dimittimus. (Bibl. nat. cop. 21-162; B. o. 598, DXCIIII.) (Au dos:) Gislaberti in Scotia. 2890. 1032, 24 juin. CHARTA QUA HUGO, ARCHIEPISCOPUS VESONTINENSIUM, CONCEDIT MONACHIS CLUNIACENSIBUS DECIMAS MONASTERII VALLIS JUXTA POLINIACUM. Cum cosmi decidentis variante procella firmitatis moderamine solidantur aliqua, rationis intime exposcit norma, quo rei veritas denotetur per apicum signa ut futurarum litium comprimantur machinamenta. Cujus rationis ordo in sancte ecclesie statu custodiendo congruit maxime in qua ea que aguntur perpetua permansura sunt stabilitate, ut eis qui pro redimenda scelerum enormitate misericordie opera adimplentes sua Christi offerunt sponse, hec eadem in eternum profitiant pro adipiscenda eterna retributione. Nam in Testamento veteri, jubente Domino per Moysen, alii lapides pretiosos, alii aurum, alii coccum bis tinctum, alii jacinctum et multa alia obtulisse leguntur ad cultum tabernaculi, quo pontificum ac sacerdotum hinc vestes fierent opere mirabili: quatinus offerentibus Dominus propitiaretur illorum placatus intercessione supplici. Sacerdotes enim et levite ministrantes in Domini templo, inter ceteras tribus nequaquam perceperunt sortes suas jure hereditario, eo quod ipse Dominus pars esset eorum pro hereditatis titulo, sed ex fidelium oblatione viverent sedulo, quatinus legalium victimarum exercitio, et divine contemplationis liberius insisterent {87}studio. Denique postquam per Domini nostri Jesu Christi Salvatoris adventum, per patriarchas et prophetas figuris ac enigmatibus persignatum, et quod est clarius verbum predictum vera lux intime claritatis radiis orbem inlustrasset tenebrosum, idem Salvator sponsam ex omnibus gentibus sinagoga castiorem eligens in sanctitatis introduxit cubiculum, sicut dudum sapientissimus Salomon prophetavit in Canticis canticorum. Ipse autem homo et deus inter homines conversatus probitatis et veritatis seu justitie legibus predictam informavit sponsam, sanctam scilicet ecclesiam, quam proprio sanguine passionisque misteriis redemptam, resurrectionis gloria letificatam, ascensionis exaltatione sublimatam, primum apostolis, deinde episcopis per succedentia tempora commisit regendam. Qorum multi ferventi studio commissi regiminis jura fideliter studuerunt exercere, gregibusque fidelium, clericorum atque monachorum Deo sub abbatum jussione militantium sollicite preesse, donec karitate frigescente malisque fervescentibus in seculi nos fine pigritantes videmur surrexisse. Quapropter, o fratres coepiscopi, surgamus a somno, secundum preceptum apostoli Pauli, bonisque operibus insistamus studio laudabili, locaque sanctorum ubi uberius noverimus abundare gratiam spiritus sancti, quosque amplius perspexerimus misericordie opera sectari, eisdem largiori manu bona nobis commissa hilariter studeamus impertiri, quo eorum remunerationis mereamur participes fieri. Proinde ego Vesontinensium archiepiscopus Hugo, intercedente Cluniacensium monachorum Odilone abbate precipuo, concedo predicto Cluniacensi cœnobio quod Deo dicatum est in honore beatorum apostolorum Petri et Pauli, altare monasterii Vallis, siti juxta castrum Poloniacum, in meo episcopio, tempore domni Walterii archiepiscopi, precessoris mei, constructi a principe Ottone, cognomento Wilelmo; et ut eorum dicioni perpetuo subjaceat exopto. Concedo etiam predicto monasteriolo Vallis, quod a domno Walterio prelibato in honore sancte Dei genitricis Marie constat consecratum, decimas et oblationes {88}et sepulturas, capellamque cum decimis et sepulturis seu ceteris elemosinis oblationum, de villa que dicitur Mediolanum; et in villa Madriaco capelle oratorium Deo in honore sancti Victoris martiris consecratum, et ejusdem ville decimas cum sepulturis et elemosinis oblacionum, eo pacto ut tempore sinodali de paratis et eulogiis quartam partem ejusdem loci rectores rectoribus Sancti Stephani exsolvant in posterum, quos actenus rectores æcclesie Poloniacensis de cujus parrochia noscitur fuisse, traduntur reddidisse per tempus preteritum. Obsecro autem [vos] et obtestor cunctos successores meos, per Dominum, ut pro Dei amore sanctorumque apostolorum Petri et Pauli honore, hoc decretum a me factum inviolatum conservent, ne perhennis dampnationis incurrant periculum. Qui autem servaverunt perpetue mercedis percipiant donum. Addimus etiam ad cumulum hujus nostræ helemosinæ unam bagarnam in Grausono, ea scilicet racione, ut III modios salis pro ea in censum non negligant reddere successoribus nostris omni anno. Ut autem hoc nostræ auctoritatis testamentum inconvulsum ac inviolatum maneat in æternum, manu propria corroboro, sancteque æcclesie Chrisopolitane canonicos ex more confirmare facio. S. Hugonis archiepiscopi, qui hanc cartam fieri jussit, et suis firmari precepit. S. Rozonis prepositi. S. Rotberti abbatis. S. Gibuini archidiaconi. S. Humberti archidiaconi. S. Radaldi abbatis. S. Vuidonis archidiaconi. S. Oddonis capellani. S. Husiconis. S. Rodulfi. S. Dudini presbiteri. S. Berchrini. S. Vuidonis levitæ. S. Huldigisi. S. Alberici presbiteri. S. Rainerii decani. S. Dudini levitæ. S. Hisiconis subdiaconi. S. Euvrardi subdiaconi. S. Durandi. S. Teoderici decani, qui et hanc cartam scripsit. Actum Chrisopoli, anno millesimo XXXmo IIIº ab incarnatione Domini, in die festivitatis sancti Johannis. (Bibl. nat. cop. 22-32; B. o. 39, XXXVIII.) (Au dos:) Hugo archiepiscopus Vesoncionensium, de capellis [et] decimis de Poliniaco. {89}2891. 1033, 27 et 30 juin. «PRIVILEGIUM A DOMINO ET GLORIOSO SANCIO, REGE HISPANIARUM, MONASTERIO SANCTI SALVATORIS, QUOD VOCATUR ONIENSE, CONCESSUM.» Sancius, gratia Dei, Hispaniarum rex, cum omnibus episcopis, ducibus, comitibus, et obtimatibus in provinciis suo imperio subditis degentibus, domino pape presidenti Sanctæ Romanæ sedi et apostolicæ æcclesiæ, et totius orbis archiepiscopis, episcopis, et omnibus æcclesiastici ordinis, cunctisque populis christianis, prospera vite presentis et gaudia supernæ felicitatis. Dum, nullo meo merito, sed solo gratuito dono et misericordia Dei, ad regni gubernacula perveni, regimen et curam, sollicitudinem et vigilantiam, tam æcclesiasticarum rerum, quam secularium, michi esse commissas intellexi. De quibus omnibus Deo immortali regi et equissimo judici, rationem redditurum esse cognovi, pro bene dispositis premia recepturum, pro neglectis vero penas luiturum; et propter hoc, ingenti timore pressus, anxietateque magna sollicitatus, ad exorandam Domini misericordiam, me omni cordis intentione converti, pondus enim honeris michi impositi vires meas, intellectum et sapientiam excedere vidi, et idcirco, quod michi deesse sensi, hoc a Deo fore impetrandum dignum duxi, et in corde meo obtimum judicavi, et quoniam, ammonente appostolo in fide postulavi, et in oratione mea non esitavi, effectum meæ istæ petitionis, Domino concedente, accipere promerui et dispositionem totius regni, preeunte misericordia Dei, nobiliter ordinavi; et, ut notum est universo orbi, magna ex parte oppressa et expugnata spurcissima {90}gente Agarenorum, decentissime fines nostrarum provinciarum ampliavi. Tandem itaque, respectu divine miserationis, omnibus occursibus malis et cunctis adversitatibus remotis, omniumque sacrilegorum hereticorum, quondam religiositatem patriæ pestifere opprimentium, versuciis canonicali disciplina resecatis, incidit meæ menti summa christiane perfectionis, quam Dominus juveni salvationem animæ suæ querenti demonstrans ait: «Si vis perfectus esse, vade et vende omnia que habes, et da pauperibus, et habebis tesaurum in cælo, et veni, sequere me.» Quam perfectionem, dum imperio michi a Deo commisso deesse comperi, vehementer dolui. Nam ordo monasticus, omnium æcclesiasticorum ordinum perfectissimus, tunc temporis omni nostræ patriæ erat ignotus. Dum ergo assiduis precibus Deum exposcere[m], ut michi dignaretur auxilium prebere, ut id quod mente retinebam possem ad efectum perducere et perfectione monastice ordinis tenebras nostræ patriæ illuminare; tandem, inspirante Deo, a prudentibus ac religiosis viris salubre repperi consilium, quibus referentibus, didici quia perfectionem hujus sanctæ quam requirebam professionis nemo perfectius ostendere poterat, quam congregatio monasterii Gluniacensis, que eodem tempore, clarius ceteris monasteriis Benedicti perfecta florebat regulari religione, auxiliante Deo et venerando abbate Odilone amministrante. Igitur, super hoc negotio accepi consilium ab omnibus episcopis nostris et obtimatibus, et unum ex nostris patriotis virum, quantum hominibus possibile est ad cognoscendum, religiosum, et timoratum, vocitatum Paternum cum devoto comitatu religiosorum sociorum misimus ad predictum Cluniacense cenobium, ut in ipso perfectionem monastice vite cognosceret ac disceret, qua sufficienter imbutus ad patriam nostram rediret et sitienti patria nostræ potum monastice professionis propinaret. Quod donante gratia Dei, ut ordinavimus factum est. Nam isdem vir doctrinam disciplinæ regularis cum suis sodalibus perfecte instructus, prospere ad nos reversus est. Quem primo doctorem monasticæ vitæ {91}in monasterio Sancti Johannis Babtiste de Penna constituimus, et ut fratres sub ipso regulariter viverent, eum pastorem animarum perfecimus, et predictum monasterium ut firmiter in stabilitate regularis vitæ persisteret, regalibus donis atque firmissimis privilegiis munivimus, quatinus hoc irritum facere nulli liceret ex nostris successoribus. Hoc ergo monasterio regulari dispositione decenter ordinato, omnes episcopi et principes totius regni communiter consilium inierunt, et ad me venientes, unanimiter petierunt, ut sicut cenobium Sancti Johannis Babtiste de Penna decoraveram monastica religione, sic etiam honestarem eadem regulari beati Benedicti proffessione Oniensem monasterium, quondam a religioso Sancio comite in honore sancti Salvatoris constructum, et amplissimis donationibus prediorum ac preciosissimis suppellectilibus sanctæ Dei æcclesiæ congruentibus ditatum; quam eorum petitioni justam esse considerans, libenter accepi, et ut perficeretur tota mentis intentione destinavi. Viros ergo nobiles semper lateri meo adherentes ad monasterium Sancti Johannis Babtiste de Penna misi et domnum Paternum quem ibi abbatem venerande congregationi perfeceramus ad nos venire cum aliquantis religiosis fratribus expostulavi, qui benigne obediens meæ istæ petitioni, quod ab eo petebam, sine aliqua dilatione impetravi, depulsisque mulieribus in Honiensi monasterio sine aliqua reverentia habitantibus, consensu et voluntate adque petitione omnium patriæ nostræ æpiscoporum ac clericorum, nobilium quoque ac plebeiorum, statuimus ibi congregationem religiosorum monachorum, quibus abbatem Garseam nomine, secundum regulam Sancti Benedicti, communi ætiam fratrum acclamatione preposuimus, domnum vero abbatem Paternum abbate loci diligenter instructo et congregatione honorifice ordinata ad monasterium proprium remisimus. Ut ergo inconvulsa et stabilis in perpetuum permaneat hujus congregationis operatio, munivimus eam rigali et pontificali privilegio; placuitque michi et omnibus ut {92}scriptis traderetur hujus privilegii affirmatio, quatinus omnibus malignis abbatem vel congregationem hujus loci opprimere conantibus omnis auferretur occasio. Igitur, in primis statuimus, et omni canonicali auctoritate roborabimus, ut abbas in hoc monasterio, sicut regula Sancti Benedicti precipit, non eligatur, nisi communi fratrum consensu, et ordinetur ab episcopo diocesis, si catholicus fuerit, et sine precio eum ordinare voluerit. Si vero episcopus catholicus non fuerit, et eum catholice ordinare noluerit, tunc abbas ordinationem a metropolitano æpiscopo requirat; qui, si defuerit, ad apostolicam sedem recurrat. Quod de abbatis ordinatione constituimus, hoc de omnibus ejus fratribus decretum esse volumus. Huic nostræ affirmationi addimus, ut abbas Honiensis monasterii universa subjecta monasteria et æcclesias, villas, terras et omnia sibi pertinentia sine omni molestia et inquietudine regat et possideat. Interdicimus omni auctoritate canonicali, ut nullus rex, dux, comes, episcopus, aut aliqua persona secularis, aut æcclesiastica, idem monasterium inquietare aut invadere presumat, aut aliquit eorum, quæ nunc libere habet, aut in futurum adquisierit, aliquis alienare, invadere, vel opprimere, aut aliqua occasione vexare, aut sine licentia abbatis se intromittere audeat. Super hoc etiam disponimus, ut hoc monasterium et omnes sibi subjecte congregationes nunquam pro excomunicatione circumjacentis provincie, nisi propriis culpis exigentibus, excomunicetur, aut a divino officio suspendatur. Super omnia autem prohibemus divina Patris et Filii et Spiritus Sancti auctoritate et sancti Petri, omnium pastorum principis, et omnium sanctorum conclamatione, ut abbas Honiensis monasterii non deponatur, neque a divino officio suspendatur, nisi canonicali justitia contrastantibus idoneis et justi numeri testibus ac {93}declaratis probatisque culpis capitalibus et certissime invenialibus, et hoc fiat in vere, catholico et generali concilio; sin alias factum fuerit, irritum fiat omnino. Simili modo descernimus de ejusdem loci congregatione, ut nullus eam contra decreta monasticæ vitæ presumat inquietare, sive a proprio loco evellere vel dispergere, aut quod illicitum est, teste omni decreto ecclesiasticorum canonum, aliam congregationem illi super inducere. Igitur, ad honorem Sancti Salvatoris et utilitatem predicti monasterii cupientes hanc nostram constitutionem perpetua stabilitate teneri, omnes contra eam incorrigibili temeritate venire temptantes fulti auctoritate Spiritus Sancti excomunicamus et anathematizamus, et ab omni consortio christianitatis expellimus. Sit pars eorum cum Datan et Abiron, quos resistentes Moysi vivos terra absorbuit; pereant cum Juda traditore, qui vendito Domino Salvatore, vitam proprio laqueo sibi ipsi extorsit, et ad eternam mortem transiit; habeat portionem cum Simone Mago, qui principibus apostolorum resistens et ad alta ascendere cupiens, oratione Pauli et imperio Petri de alto cecidit, et eternaliter periit; jungantur consortio impiorum sine fine cruciandorum et fumus tormentorum illorum ascendat in seculum seculorum. Amen. Nostra vero constitutio stabilis et inviolata permaneat, et quicumque eam pro suo posse et scire roboraverit in presenti vita felix vivat et in futurum cum omnibus electis ad eterna gaudia cum Domino perhenniter regnaturus perveniat. Amen. Ego Julianus, Dei nutu Burgensis æcclesiæ episcopus, hunc privilegium benedicens confirmo †. Ego Pontius, Dei gratia Palentine æcclesiæ episcopus, similiter confirmo †. Ego Johannes, Alavensis æcclesiæ episcopus, confirmo †. Ego Santius, gratia Dei Hispaniarum rex, coram omnibus æpiscopis, {94}ducibus, comitibus et obtimatibus, in provinciis regni nostri degentibus, hunc privilegium Sancto Salvatori et omnibus monachis ibidem Deo famulantibus tradens, confirmo et manu propria hoc signum sancte crucis † pono, coram presente abbate Garseano. Ego Ranimirus factum patris mei confirmo †. Ego Garsea factum patris mei confirmo †. Ego Fredinandus factum patris mei regis confirmo †. Ego ancilla Christi, licet indigna regina, nomine Domna major, factum domini mei regis ac filiorum meorum coram omnibus confirmo †. Et nos suprascripti æpiscopi, qui hic nominamur, hunc privilegium confirmantes cum omnibus optimatibus roboramus et laudamus. Facta carta privilegii era millesima LXIa noto die sabbato Vº kalendas julii. (Monogramme du roi.) Gratia Dei ego Garsia scriba domino {95}meo regi obediens, hunc privilegium scripsi propria manu atque hunc signum (Monogramme du scribe) feci. (Bibl. nat. or. 90; cop. 283-52.) ?? 2892. 1033-1048. CHARTA QUA ERMENGARDIS REGINA DAT MONASTERIO CLUNIACENSI, PRO ANIMA SENIORIS SUI RODULFI, DUOS MANSOS IN VILLIS SIBINGIACO (SILINGIACO) ET CICINLATIS. Sacræsancte ecclesiæ beatorum Petri et Pauli loco Cluniensium vel ceterorum sanctorum in ipsa domo venerantium, ubi domnus abba Odilo preesse dinoscitur. Ego Ermengart regina, cogitans Deum et anime mee remedium sive senioris mei Rodulfi regis, olim in Christo quiescentis, necnon et patris matrisve, seu fratrum meorum vel ceterorum propinquorum meorum salutem animarum, et ut ipsi sancti Dei pro nostris abluendis criminibus et peccatis apud altissimum judicem intercessores piissimi adesse dignentur, sumpsit mihi voluntas ut aliquid de propriis rebus meis ad ipsum sanctum locum et monachis ibidem Deo famulantibus, tam presentibus quam et futuris, concederem ac condonarem, quod et ita feci. Dono itaque ibi per advocatum meum comitem Humbertum in usus monachorum ibidem Deo famulantium, mansos duos in pago Genevense, unum jacentem ex illis in villa Sibingiaco, alium vero in villa Cicinlatis, cum omnibus appendiciis ad ipsos predictos mansos pertinentibus, hoc est casis, casalibus, vineis, pratis, pascuis, silvis, ceterisque arboribus, pomiferis et inpomiferis, vel quicquid ad ipsos mansos pertinet usque ad exquisitum. Et volo ut ab hac die rectoribus prefate Dei ecclesie prefatis mansis libere ac quiete frui liceat. Si quis vero, quod fieri non credo, ego aut ullus {96}de meis propinquis, vel quelibet persona contra hanc cessionem meam ad illum sanctum locum facta venire, dici, aut agere aliquid vel temptare presumpserit, non valeat adimplere quod cupit, sed sit rectoribus ejusdem sancte Dei ecclesie reus et culpabilis, et a liminibus totius matris ecclesie segregatus. (Bibl. nat. cop. 22-25; B. o. 565, DLXI.) (Au dos:) Ermengardis in pago Genevense. 2893. 1034, avril. CHARTA QUA GIRARDUS ET CONSTABULUS ET UXORES EORUM VENDUNT ALBERICO SACERDOTI PECIOLAM CAMPI IN VILLA VALS. Domino fratribus Albericus sacerdos. Ego Girardus et Costabulus et uxores illorum Girburga et Ermenberga venditores, vendidissimus vobis una peciola de campo qui est situs in pago Matisconensi, in fine Saviniacocense, in villa Vals vocat, ubi in Campo Margerio resedit; qui terminet de uno lato terra Eldeard, in alio lato Gisla, in uno front Sancti Nazarii, in alio front silva. Infra istas terminationes, totum ad integrum vendimus adque transfundimus, et accepimus precium in valente solidos III; et faciatis post isto die quicquid facere volueritis, sine ullum contradicentem. Si quis vero, aut si ullus homo est, qui calumpniare voluerit, de auro uncia una componat. Actum Vals Sancti Martini ubi fuit facta. S. Girardus et Costabulus et uxores illorum Girberga et Ermenberga, qui vendicione ista fierit et firmare rogavit. S. Widzo. S. Oterio. S. Jodsaldus. S. Rodbertus. S. Gonfredus. S. Winiterius. S. Tedoenus. (Bibl. nat. cop. 22-39, 1º.) ?? 2894. 1034, avril. CHARTA QUA OSANNA VENDIT ALBERICO SACERDOTI PECIOLAM VINEÆ IN VILLA VALLO. Domino fratribus Albericus sacerdos. Ego, in Dei nomen, Osanna {97}vendo vobis una peciola de vinea qui est situs in pago Matisconensi, in finem Saviniacocense, in villa Vallus vocat; qui terminet de uno lato terra de ipsa ereditate, de uno front aqua curentis, de anbis frontibus via pullica, et de uno front de ipsa ereditate. Infra istas terminationes vel perticaciones, totum ad integrum vendimus adque transfundimus; et accepimus precium invalentem solidos VII. Et faciatis post isto die quicquic facere volueritis, sine ullum contradicentem. Si quis vero, aut si ullus ohmo est, qui calumniare voluerit, de auro uncias una componat. Actum in ecclesia Sancti Jangulfi, ubi fuit facta. Osanna, qui vendicione ista fieri et firmare rogavit. S. Ubertus. S. Landus. S. Girbaudus. S. Ricardus. S. Tetfredus. S. Grontfredus. Lebaudus sacerdo scripsit et adatavit die dominico, mense aprelis, regnante Enrico rege annos III. (Bibl. nat. cop. 22-39, 2º.) ?? 2895. 1034, 20 juillet, à 1035, 19 juillet. CHARTA QUA JOCERANNUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI DUOS MANSOS ET SERVOS IN VILLIS NOGLAS ET VEROLIAS. Redemptor humani generis Jesus Christus, homo pro hominibus factus, per evangelium suum fidelibus suis loquitur dicens: «Thesaurizate vobis thesauros in celo, ubi nec reugo nec tinea demolitur»; et item dicit Scriptura: «Date elemosinam et omnia munda sunt vobis». Qua igitur noverint cuncti filii sancte ecclesie, tam presentibus quam etiam et futuris, quod ego Jocerannus, pro remedium anime fratris mei Vuichardi, dono Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ubi domnus Odilo abbas preesse videtur, de res meas que sunt in pago Matiscensi, hoc sunt duo mansi; unus enim ex eis est in villa Noglas et alter in villa Veriolas, et omnia que {98}ad ipsos pertinent. Dono etiam et unum servum, nomine Ebrardum, cum uxore et infantibus eorum; et quicquid exinde facere voluerint monachi jam predicti loci faciant. Si quis contra hanc donationem aliquam calumniam inferre temptaverit, nisi citius ad emendationem congruam venerit, sit pars ejus cum illis qui dixerunt Domino Deo: «Recede a nobis, scientia[m] viarum tuarum nolumus». Similiter et supradictum servum et hereditatem ejus Sancto Petro tradimus. Si quis contradixerit, pari excommunicationi habeatur. S. Joceranni, qui fieri et firmare rogavit. S. Stephani. S. Artaldi. S. Bernardi. S. Witberti. Data anno quarto regnante Heinrico rege. (Bibl. nat. cop. 22-88; B. o. 575, DLXXI.) (Au dos:) Gauceranni in Nogles et in Verolias. 2896. 1035 (n. s.), janvier-mars. CHARTA QUA GAUCERANNUS ET UXOR EJUS ROTRUDIS ATQUE FILIUS EORUM GERARDUS, DANT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM IN VILLA MONTINIACO. Auctoritas extat ecclesiastica nobisque a majoribus nostris tradita, ut si quis aliquid de hereditate proprii juris Deo vel alicui sancto, pro remedio suæ animæ dare voluerit, per testamentum notum faciat posteris. Quapropter ego Gaucerannus et uxor mea Rotrudis atque filius meus Gerardus, donamus Deo et sanctis ejus [apostolis] Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ubi preest domnus Odilo abbas, aliquid de nostra hereditate quæ sita est in pago Matisconensi, in villa Montiniaco, videlicet unum mansum ubi Durannus residet et uxore sua et filiabus illorum, cum omnibus appendiciis suis, cultum et incultum, pratis, vineis, campis, exitibus et regressibus, totum et integrum, quantum ad ipsum mansum pertinere videtur. Et in bosco quem cognominant Borgia, concedimus ad illum qui in eo manso residerit, ut accipiat de illo bosco quicquid ei necesse fuerit, aut ad porcos, sive ad vineas, seu ad mansiones, sive ad alias res. Facimus hanc donationem pro remedio {99}animarum nostrarum seu parentum nostrorum, et pro omnibus fidelibus christianis, ut omnipotens Deus concedat nobis gaudium sine fine mansurum cum sanctis angelis suis. S. Gauceranni et uxoris ejus Rotrudis, et filii Gerardi. S. Leotbaldi. Actum Cluniaci publice, regnante rege Heynrico, epacta VIIII, concurrente I, indictione III, feria V, anno millesimo XXXIII ab incarnatione Domini. S. Bosonis. Si autem extiterit ullus homo, qui contra hanc donationem aliquam calumniam inferre voluerit, primitus iram Dei incurrat, et nisi cito resipuerit, sit pars ejus cum Dathan et Abiron in inferno; atque presens donatio stabilis ad finem permaneat. (B. o. 218, CCXVI.) ?? 2897. 1035, environ. CHARTA QUA LOBER ET UXOR EJUS ENGELUD VENDUNT RICHIELMO MANSUM ET VINEAM IN VILLA VARENGO. Domino fratribus Richielmo. Ego Lober et uxor sua Engelud, propterea vendimus nos tibi de res nostras que sunt sitas in pago Matisconense, in agro Marciacense, in villa Varengo, oc est maso et vinea qui terminat de duas partes terra Sancti Petri, de alias vias publicas. Infra istas terminationes, la nostra parte tibi vendimus, tradimus et accepimus precium valente solidos V et denarios octo, et faciatis quicquid facere voluerit; et in ipsa villa unum campum de parte Duranno, qui abet in concluso perticas XVI, et faciatis quidquid facere voluerit. Lober et uxor sua Engelud, et Durant, qui fierunt et firmare rogaverunt. S. Vulgerius, Durant, Ermennart, Richar. (Bibl. nat. cop. 14-150.) ?? {100}2898. 1035, environ. CHARTA QUA TEBOLDUS ET ODONO VENDUNT RICHIELMO CAMPUM IN VILLA VARENGO. Domino fratribus Richielmo. Ego Teboldo et Odono, proterea vendimus vobis de res nostras que sunt sitas in pago Matisconense, in agro Marciacense, in villa Varengo, oc est campus, et abet perticas L. Infra istas perticaciones, totum vobis vendimus, et accepimus precium valente solidos III et dimidio, et faciatis quidquid facere volueris; et si ullus omo qui contradicere voluerit, aure uncia I persolvat, firma stabili. Teboldus et Odono, qui fierunt et firmare rogaverunt. S. Crimar. S. Giraldus, Durant. S. Rannaldus, Durant. (Bibl. nat. cop. 17-68, 1º.) ?? 2899. 1035, environ. CHARTA QUA WANDALMARUS ET UXOR EJUS SEGREDA VENDUNT RICHIELMO VINEAM ET CURTILUM IN VILLA VARENGO. Domino fratribus Richielmo. Ego Vuandalmarus et uxor sua Segreda, poterea vendimus tibi de res nostras que sunt sitas in pago Matisconense, in agro Marciacense, in villa Varengo: oc est vinea et curtilo, et abet in concluso perticas XX; et infra istas terminaciones, totum tibi vendimus, tradimus et accepimus precium valente solidos V et dimidio, et faciatis quidquid facere voluerit. S. Vuandalmarus et uxor sua Segreda, qui fierunt et firmare rogaverunt. S. Alatrucda. S. Girar. S. Gimar. S. Ranol. [S.] Ermenjar. S. Gondulfus. Data per manus Bernardi, sub die dominico, in mense marci, annos regnante Agdrico rege. (Bibl. nat. cop. 17-68, 2º.) ?? {101}2900. 1035, environ. CHARTA QUA HUMBERTUS VENDIT RICHIELMO DUOS CAMPOS IN VILLA CURCIACO. Domino fratribus Richielmo. Ego Huncbertus propterea vendimus tibi de res meas que sunt sitas in pago Matisconense, in agro Itgiacense, in villa Curciaco: oc campus qui terminat a mane et a medio terra Sancti Petri, a sero via publica, a cercio de ipsa ereditate. Et abet in longo perticas XI et dimidio, in lato pertica I et dimidio; et in alio loco alio campus, qui terminat a mane via publica, a medio die Beliar et infantibus suis, a sero et a cercio terra Sancti Petri; et abet in longo perticas XI, in lato I. Infra istas terminaciones totum vendimus, tradimus, et accepimus precium valente solidos III; et faciatis quicquid facere voluerit. Et si ullus omo qui contradicere voluerit, auri uncia persolvat; firma stabili permaneat, adtribulacione subnixa. Actum Cluniaco publice. S. Huncbertus et uxor Arenberga, qui fierit et firmare rogavit. S. Gunterius. S. Rotgerius. S. Bernoenus. S. Costancia. S. Bernardi. Data per manum Bernardi, sub die dominico, mense janoarii, annos regnante Agdrico rege. (Bibl. nat. cop. 17-69.) ?? 2901. 1035, environ. CHARTA QUA BERNARDUS ET UXOR EJUS VUIBURGA ATQUE FILIUS EORUM VENDUNT ODONI ET UXORI EJUS CONSTANTIÆ TRES RASCIAS VINEÆ IN VILLA VARENGO. Domino fratribus Odono et uxor sua Costanci. Ego Bernard et uxor sui Vuiburga et filio Ibertus, propterea vendimus vobis de res nostras que sunt sitas in pago Matisconense, in agro Marciacense, in villa {102}Varengo: oc est vinea tres rascias, que terminat a mane terra Durant, a medio die Girbalt, a sero Costancii, a cercio terra Obgoldo; et abet in longo perticas XIII, in lato perticas V et dimidio, in uno fronte V. Infra istas terminaciones, totum vobis vendimus, tradimus, et accepimus precium valente solidos XX, et faciatis quicquid facere voluerit. Et s’ullus omo qui contradicere voluerit, aure uncia I persolvat, firma stabili permane, adtribulacione subnixa. Actum Cluniaco publice. S. Bernar, Vuiburga et filio suo Ibertus, qui fierunt et firmare rogaverunt. S. Durant. S. Costancii. S. Girbal. S. Richar. S. Vendrant. S. Landol. Data per manus Bernardi, sub die sabato, mense aprilis, annos regnante Agdrico rege. (Bibl. nat. cop. 17-70.) (Au dos:) Bernardus, Varengis. 2902. 1035, environ. CHARTA QUA DAVID ET BELOENUS ATQUE UXORES EORUM VENDUNT ODONI ET UXORI EJUS CONSTANTIÆ CAMPUM ET VINEAM IN VILLA VARENGO. Domino fratribus Odono et uxor sua Costanci. Ego David et Beloenus et uxores illorum Offenia et Eldear et Teono, propterea vendimus vobis de res nostras que sunt sitas in pago Matisconense, in villa Varengi, oc est campus et vinea qui terminat de duas terra Richard, de alias duas terra de ipsa ereditate, et abet in longo perticas XVIIII, in lato perticas III, pro solidos IIII; et faciatis quicquid facere voluerit. S. David et Beolenus et uxores illorum Offenia et Eldear et Teono, qui fierunt et firmare rogaverunt. S. Costancius. S. Cristianus. S. Richiar. S. Teono et Durant. S. Girol. S. Rolant. Data per manus Bernardi, sub die marci, mense mai, annos regnante Agdrico rege. (Bibl. nat. cop. 17-71.) ?? {103}2903. 1035, environ. CHARTA QUA RICHARDUS ET UXOR EJUS ERMENTRUDIS, ATQUE GIRBALDUS ET UXOR EJUS ERMENGARDA VENDUNT ODONI ET CONSTANTIÆ UXORI VINEAM ET CAMPUM IN VILLA VARENGO. Domino fratribus Odono et uxor sua Costanci. Ego Riihar et uxor sua Ermentrut et Girbal et Ermensenda, propterea vendimus vobis de res nostras que sunt sitas in pago Matisconense, in agro Marciacense, in villa Varengo, oc est vinea et campus. Vinea terminat a mane terra Sancti Petri, a medio et a cercio terra de ipsa ereditate, a sero via publica. Campus terminat a mane terra Costabulo, a medio Sancti Petri, a sero Dominico, accercio Bernar; et abet perticas LII et dimidio, in lato perticas III. Infra istas terminationes, totum vobis vendimus, tradimus, et accepimus precium valente de vinea solidos V, de campo solidos II et denarios quatuor; et faciatis quidquid facere volueritis. Et si ullus omo qui contradicere voluerit, aure uncia persolvat; firma stabili permaneat, adtribulacione subnixa. Actum Cluniaco publice. S. Riihar et uxor Ermenrut et Gibal et Ermentrut, qui fierunt et firmare rogaverunt. S. Ermensenda. S. Durant. S. Ibert. S. Costancius. S. Girbaldus. S. Landal, Vendrant. Data per manus Bernardi, sub die sabato, mense aprilis, annos regnante Agdrico rege. (Bibl. nat. cop. 17-72.) ?? 2904. 1035, environ. CHARTA QUA MAIOLUS NOTUM FACIT SE CAMPUM ET PRATUM IN VILLA KAMILIACO MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE. In nomine Verbi incarnati. Notum sit omnibus, quod ego Mayolus dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo ad locum Cluniaco, de ereditate mea, pro anima fratris mei Joceranni, que est in {104}pago Matisconense et in villa Kamiliaco: oc est campus et prato qui de Duranno et de Lanberto et de Ramnado conquesivit, totum dono pro anima ejus Joceranno et in locum sepulture. Mayolus, qui hanc donacionem fecerit et firmare rogavit. S. Martinus. S. Vualbertus. S. Arnulfus. S. Dotbertus. S. Ornulufus. Data per manus Bernardi, sub die veneris, mense marci, annos regnante Agdrico rege. (Bibl. nat. cop. 17-73; A. m. 287, CCLXXXVIII.) (Au dos:) Carta de Camiliaco, Joceranni. 2905. 1035, environ. CHARTA QUA BERNARDUS NOTUM FACIT SE OMNES MALAS CONSUETUDINES QUAS REQUIREBAT IN ECCLESIA SANCTI GENGULFI ET MANSOS IN VILLIS NOGEROLS ET CABANNAS MONACHIS CLUNIACENSIBUS WERPIVISSE. Ego, in Dei nomine, Bernardus volo scire omnes heredes juris nostri et possessionis nostræ et cives omnes presentes et supervenientes hujus patriæ, intulisse me injustam calumpniam Cluniensibus fratribus pro quibusdam rebus et terris meæ vicinitati adjacentibus, et modo penitet me aliquid eis contrarietatis et in his et in aliis causis fecisse; et ideo desiderans ab eis indulgentiam et remissionem de inlatis a me sibi injuriis accipere, sub sollempni renunciatione, et ut ita dicam vuerpitione, in presentia domni mei et karissimi senioris Hugonis episcopi et nepotis sui comitis Tethbaldi, reddo et relinquo omnes malas consuetudines et injustas quas requirebam in ecclesia Sancti Gangulfi et in atrio et in cimiterio ipsius ecclesiæ; promitto etiam et constituo ut, si iste qui nunc est presbiter in illo loco aut aliquis qui post eum officium presbiteratus ibi habuerit, si voluerit contra supradictos fratres aliquid contrarietatis agere vel servitium quod habet et ab ipso loco debent habere, nullum apud me neque apud heredes meos abeant refugium et defensionem contra voluntatem supradictorum Cluniensium monachorum. Mansos etiam duos quos socrus mea Adheleyda dedit Sancto Petro, qui sunt siti unus in villa {105}Nogerols et alius in villa Cabannas, et alios duos mansos quos tenet Durannus, qui sunt siti in villa Sancti Gangulfi, si in illis aliquid rectitudinis habeo, totum Deo et Sancto Petro dono et transfundo; et si injustæ retinere presumpsi, penitentiam agens reddo, relinquo et publicam vuerpitionem facio, sub tali conditione et contestatione, ut nullus heredum nostrorum de his supradictis causis injuriam et calumpniam supradictis fratribus inferre presumat; et si aliquis eorum agere contra nostram istam institutionem temptaverit, nisi cito resipuerit et congrua satisfactione emendaverit, sciat se mundanis legibus obnoxium et celesti propitiatione indignum. Ego vero hanc convenientiam non pro his tantum causis de quibus modo tractamus, cum predictis monachis facio, sed ut dilectio et bonivolentia quam inter se dudum habuerunt nostri parentes et Cluniensi monasterii patres et fratres firma et incorrupta permaneat, ita ut supradicti seniores nos et successores nostros, ut fideles amicos et vicinos, diligant; et illi ex nostra parte quamdiu vixerimus fidelitatem et amicitiam habeant, et cum mortui fuerimus, animas nostras Deo commendent et corpora nostra sepulturæ tradant, salvo cumdigno hujuscemodi obsequii benefitio. Et ut hæc descriptio firmum tenorem obtineat, manu propria confirmo et corroboro; et ut aliis quibuslibet ad confirmandum presentetur volo et ammoneo. S. Bernardi, qui fieri et firmare rogavit. S. Emme, uxoris ejus. S. Heymonis. S. Eldebranni. S. Rotfredi. S. Leotbaldi. (Bibl. nat. cop. 17-95; B. h. 439, CCCCXLII.) (Au dos:) Noticia werpicionis, sive donationis quam fecit Bernardus miles de consuetudinibus quas requirebat in potestate Sancti Gangulfi et in ceteris locis. 2906. 1035, environ. CHARTA QUA MONACHI CLUNIACENSES NOTUM FACIUNT LETALDUM DE MUNCNIACO WERPIVISSE CONSUETUDINES QUAS REQUIREBAT IN ALODIO QUOD EIS ADALBERTUS DEDERAT. Quocienscumque inter homines de aliqua re donatio, venditio sive {106}verpitio fit, de quibus nobis succedentes certos reddere volumus, inserendum est litterarum testamento, quatinus ratum et inconvulsum perhenniter maneat. Quapropter nos fratres Cluniacenses dignum duximus posterorum memoriæ verpitionem transmittere, quam fecit Letaldus de Muncniaco Sancto Petro et monachis Cluniacensis cœnobii, in presentia domni Hugonis comitis, et Tedbaldi comitis, nepotis ejus, et in presentia Gaufredi prioris, et aliorum seniorum, Vuarnerii scilicet et Hugonis tunc decaniam Cluniacensem gubernantis, Vualonis quoque et Heinrici, Oddonis decani, Rannulfi Matisconensis prioris. Nam requirebat consuetudines cujusdam alodii quod quidam, nomine Adalbertus, Sancto Petro et fratribus ibidem Deo militantibus dedit, quas hereditario jure sibi dicebat debere reddi: ita videlicet dimisit, ut nullus vel consanguinitatis objectione vel cupiditatis illectione, sive alicujus rei causa nevum querimoniæ inferre presumat; quod si quis fecerit, omnibus maledictionibus quæ novo ac veteri continentur Testamento subjaceat. (B. o. 483, CCCCLXXX; B. h. 425, CCCCXXXI.) ?? 2907. 1035, 20 juillet, à 1036, 19 juillet. CHARTA QUA HYLDINUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI TERRAM ET CONSUETUDINEM IN VILLA QUÆ DICITUR A JOCS. Dum in hujus pretereuntis vitæ mutabilitate unicuique mortalium conceditur vivere, quia nec momentum unius horæ absque aliqua peccati macula valet percurrere, sollicitus id operetur, id expetat, quod sibi in futurum proficere valeat; etenim quia transeuntis ævi tempus ad instar torrentis pretereundo deficit et deficiendo evanescit, illud diuturnitatis et longevitatis tempus omnimodis adquirendum est, quod inmutabiliter manet et manendo indeficiens perseverat. Ad hujus veri temporis et beatæ vitæ premium, nullum aliud verius quam elemosinæ introducit vestigium. Hortatur nos ad hæc per se ipsam Veritas, {107}dicens: «Facite vobis amicos de Mammona iniquitatis, ut cum defeceritis, recipiant vos in æterna tabernacula». Hoc itaque sollicite perpendens et diligenter considerans, ego Hyldinus nomine, pondusque propriæ infirmitatis et peccatorum pertimescens, jam jamque finem vitæ instare non ignorans, facio hanc presentem donationem pro redemptione animæ meæ omniumque parentorum meorum, Deo proprio conditori et redemptori, sanctisque ejus apostolis Petro et Paulo et Cluniensi monasterio in eorum honore consecrato, cui preest domnus abba Odilo, de quadam terra mei juris et proprietatis quæ sita est in pago Maticensi, in agro Alaliacensi, et in villa que vulgo dicitur a Jocs, et in confinio Cluniacensi determinatur. Sunt vero ipsius terræ hæ determinationes: a mane terminationem habet de ipsa hereditate, a sero et a circio terra Sancti Petri. Infra has itaque determinationes quicquid videor habere tam in silvis quam in campis, mansionibus et curtilis, totum ad integrum confero Deo et predicto monasterio, ut ab hodierna die et deinceps in usus monachorum inibi degentium absque ullius contradictione in perpetuum deveniat. Si vero ego, aut aliquis de heredibus meis, vel ulla alia opposita persona huic testamento calumniam inferre temptaverit, iram Dei omnipotentis sanctorumque ejus incurrat, et convictus judiciaria potestate, quod repetit non solum vendicare non valeat, verum etiam legibus mundanis subjaceat et auri libram unam persolvat; atque hæc carta firmum postmodum vigorem in perpetuum obtineat. Ut autem magis magisque roboretur, manu subterfirmavi testibusque roborandam tradidi. S. Hyldini, qui fieri et firmare rogavit. S. Walterii, Widonis, Hildini, Humberti, Hugonis, Wigonis, filiorum ejus. Facio etiam cum hac presenti donatione perdonationem de illa consuetudine quam mihi faciebant homines Sancti Petri pro pastura qua utebantur in terra de qua presens donatio fit. S. Attonis, Tetberti, Tetbaudi. Actum Berziaci publice, anno V Heinrici regis Francorum. Frater Jozaldus ad vicem cancellarii rogatus scripsit. (B. o. 158, CLVI.) ?? {108}2908. 1035-1050. NOTITIA WERPITIONIS TERRARUM ET RERUM MONASTERII CLUNIACENSIS QUAM FECIT BERNARDUS MILES. Noticia werpicionis quam fecit Bernardus miles de quibusdam terris et rebus quas in calumniam habebat contra monachos Sancti Petri Cluniensis in presentia domni Odilonis abbatis, atque Hugonis comitis, et ejus nepotis Tetdbaldi. Post transitum autem domni Odilonis abbatis atque Hugonis comitis, iterum venit Cabillonam in presentia domni Tedbaldi comitis, atque domni Hugonis abbatis, et ad integrum omnia, sicut antecessoribus illorum perdonaverat, ita et istis similiter firmavit ipse et filius ejus Bernardus et Gulferius. (B. o. 156, CLIIII.) ?? 2909. 1036, 1er mars. CHARTA QUA GIRBALDUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM IN LOCO DICTO VIGNIACO. Conditor et redemptor humani generis, Dominus Jesus Christus, salutem fidelium suorum invenire desiderans, per semed ipsum proloqui dignatus est, dicens: «Date helemosinam et omnia munda sunt vobis». Idcirco notum sit omnibus fidelibus, quod ego Girbaldus dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, et ad locum Cluniacum, in quo preesse videtur domnus Odilo abbas, cum aliis quamplurimis fratribus inibi Deo militantibus, unum clausum de vinea. Est ipsa {109}vinea sita in pago Matisconense, in agro Jovenciaco, in ipso loco vulgo dicitur Vigniaco; secus habet fontanam qui vocatur Chadulfo. Sunt vero ipsius vineæ hæ determinationes: a mane terra Sancti Clementis, a meridie de ipsa hereditate, a occidente terra Sancti Nazarii, a aquilone terra Tehaldi clerici. Hanc autem donationem facimus pro redemptione animarum nostrarum, simul etiam parentum nostrorum, omniumque sive vivorum sive mortuorum, et in locum sepulturæ; et ea ratione, ut quandiu vixerimus, faciamus nos ipsam vineam, et monachi supradictum locum medietatem de fructu habeant. Post discessum nostrum, si monachi facere volunt, faciant in dominicatu; si nolunt et aliquid de heredibus meis facere vult, in ipso conventu sicut et nos faciat. Si vero nos (quod absit!), aut aliquis de heredibus nostris, vel ulla alia opposita persona huic testamento calumpniam inferre temptaverit, iram Dei omnipotentis sanctorumque ejus incurrat, et convictus judiciaria potestate quod repetit non solum vendicare non valeat, verum etiam legibus mundanis subjaceat et auri libram unam persolvat, atque hæc carta postmodum firmum vigorem in perpetuum obtineat, stipulatione subnixat. S. Girbaldi, qui fieri et firmare rogavit. S. Engeltrudis, uxoris ejus. S. Costantii. S. Donberti. S. Stephani. S. Ulgerii. S. Tehudini. S. Sigaudi. S. Leotbaldi. S. Ehimaldi. S. Hugonis comitis. S. Thetbaldi comitis. Actum in villa Effondriaco, per manus Arnulfi levitæ, anno nono imperii Heinrici regis Francorum, kalendis martii, dominica die, indicione IIIIa, luna XXma VIIII. (Bibl. nat. or. 101; cop. 22-203; B. o. 197, CXCV et 224, CCXXII.) (Au dos:) Carta Girbaldi in villa Effondriaco. {110}2910. 1036 (?), 1er mars. CHARTA QUA WIDO DAT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM AD VENCIAGO. Ego W[ido], pro redemcio anima mea dabo Sanctum Petrum de {111}Cluniensium una mea vinea ad alode, et est ad Venciago; abet fines de duos latus via publica, de tercio unum pratum, de quarto rivum correncium. Et est de vicaria Monpancerii; et oc est ista vinea que mea avia, nomine Ermenjard, dabit ad unum suum servum, nomine Joan, qui fuit de illa curte que vocamus ad Olliazelt. Omnique tempore firma permaneat. Set quamdiu ego W[ido] voluit eam tenere, reddam de ipsum vinum que vinea producit omnique anni duos modios censum. Et si ullus est homo, qui ista vinea voluit contrariare, cadat in ira Dei, sicut Pharao cum Egiptis et sicut Sodoma et Gomora, cui Dominus maledixit, et sicut Datan et Abiron in infernum permansit. [Actum] in mense, kalendas marcii, regnante Ainrico rege annos V. (Bibl. nat. cop. 22-123; B. o. 651, DCXLVII; B. h. 627, DCXXX.) ?? 2911. 1036 (?), 7 mars. CHARTA QUA EVA ET FILII EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM IN VILLA TISIACO ET CAMPUM IN VILLA PRADELIS. Sicut indubitanter fides credentium retinet, ita Christi benignitas mortalibus consulit, ut ex bonis temporalibus quos lege mortis amissuri sunt, mansura perhennis vite premia sibi valeant preparare, ut scriptum est: «Divicie viri redemptio animæ ejus.» Quapropter notum sit cunctis fidelibus tam presentibus quam futuris, quod ego Æva, uxor Gausfredi, et filii mei Wichardus, Hugo et Jazerannus, donamus, pro redemptione anime ejus, Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo et ad locum Cluniacum, in quo preesse videtur domnus Odilo abbas, duabus partibus de uno manso, sicut visi sumus habere peromnia usque ad inquirendum. Est autem ipse mansus in villa Tisiaco, in loco qui dicitur Roca, et in alio loco, unum campum in villa Pradelis, qui dicitur Motkas, medietatem de ipso campo. Si quis contra hanc donationem aliquam voluerit inferre litem, nisi venerit ad congruam emendationem, a consortio sanctorum sit segregatus, et {112}cum Datan et Abiron demergatur in infernum vivus; ipse autem non vindicet quod repetit, sed partibus ejusdem loci cui aliquam calumpniam fecerit, coactus juditiaria potestate, auri libram unam cogatur exsolvere, et deinceps hæc carta firma stabilis permaneat, cum stibulatione subnixa. Actum Cluniaco, nonas martias, regnante Heynrico rege, indictione IIIIa. Arnulfus recognovit levita. S. Æve, uxoris Gausfredi, qui fieri et firmare rogavit. S. Wichardi. S. Hugonis. S. Jozeranni. S. Constantini. S. Gausfredi. S. Bernardi. S. Aynardi. S. Wigonis. Gaufredus. Actum Cluniaco publice, feria IIIIta. (Bibl. nat. cop. 22-127; B. o. 255, CCLIII.) (Au dos:) Gausfredi in villa Sancti Poncii, in loco qui dicitur Roca. 2912. 1036, 8 juillet. CHARTA QUA TEZA DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM IN VILLA VALLIS MANSUMQUE WERPIT IN VILLA CAVANIACO. Cunctipotentis ineffabilis misericordia omnibus prodesse volens, etiam hoc concessit inter cætera pietatis sue beneficia, ut mortales ex rebus perituris cælestia regna possent promereri. Cujus pietatem atque justitiam ego Teza considerans, dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, aliquid de rebus meis que sunt site in pago Augustidunensi, in villa que dicitur Vallis, hoc est unum mansum cum omnibus apendiciis suis, ubi Durannus residet: habet terminationes de omnibus partibus de ipsa hereditate. Facio autem hanc donationem pro animæ remedio senioris mei Gondoldrici; et facio vuerpitionem de manso qui residet in pago Matisconensi, in Cavaniaco villa, quem habebat supradictus Gondoldricus in feudo de monachis. {113}Si quis autem contra hanc donationem aliquam litem inferre temptaverit, omnibus maledictionibus subjaceat, nisi ad emendationem venerit; et cui litem intulit auri libram unam persolvat, et hec donatio firma permaneat, cum stipulatione subnixa. S. Tezæ, que hanc cartam fieri et firmari rogavit. S. Hugonis, item Hugonis, Bernardi clerici, Bernardi presbiteri, Roberti, Artaldi. Actum Cluniaco publice, octavo idus julii, inditione quarta, anno nono Heynrici regis. Arnulfus levita scripsit feria quinta. (B. h. 599, DCII.) ?? 2913. 1036, 8 juillet. CHARTA QUA WANDALMODIS ET FILIUS EJUS JOZERANNUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI QUICQUID HABEBANT IN JOCS. Priscorum fidelium laudabili religione sancitum est, ut post hujus incertæ vitæ decursum, ipsa exanimata corpora tradantur et recondantur locis sanctorum et memoriis, ut per hoc aliquatenus valeant ipsis suis exui peccatis. Huic igitur sacræ institutioni fides a nobis accommodanda est et pro ipsis ut valeant veniam peccatorum consequi, quantum possibilitas parentum illorum et fidelium inpertit, elemosinarum largitio inpendenda est. Quapropter notum sit cunctis fidelibus, tam presentibus quam futuris, quod ego Wandalmodis et filius meus Jozerannus donamus, pro remedio animæ Wichardi, aliquid de rebus nostris in loco qui vulgo dicitur Jocs, quantum visi sumus habere, videlicet per ipsas terminationes quas Hyldinus dedit. Sunt ipsæ res sitæ in pago Matisconensi, in agro Igiaco. Si quis autem contra hanc donationem litem aliquam inferre temptaverit, iram Dei omnipotentis incurrat, et nisi ad emendationem venerit, anathema sit in perpetuum, et cui litem intulerit auri libram solvat, et hæc donatio firma permaneat, stipulatione subnixa. S. Wandalmodis, S. Jozeranni, qui hanc cartam fieri et firmare rogaverunt. S. Elisabeth. S. Rodulfi, Hugonis, {114}Girlardi. S. Ranulfi presbiteri. Actum Cluniaci publicæ VIII idus julii, luna VIIII, indictione IIII, regnante Heynrico rege. Arnulfus levita recognovit. (B. o. 236, CCXXXIIII.) ?? 2914. 1037 (n. s.), 27 mars. CHARTA QUA GAUSMARUS ET UXOR EJUS LEOTGARDIS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTI PETRI DE JUVILIACO. Salvatoris clementia procuratum est hoc salubre remedium, ut ex rebus transitoriis, si eis bene utantur homines, æterna valeat merces adipisci. Dent scilicet labentia et accipiant mansura. Hac igitur causa ego enim, in nomine Domini, Gausmarus et uxor mea Leotgardis, donamus Deo et sanctis ejus [apostolis], videlicet Petro et Paulo, et ad locum Cluniacum, ubi domnus Odilo abba presse videtur, donamus itaque ex nostra hereditate ecclesiam in honore beati Petri apostoli consecratam, que consistit in episcopatu Matisconensi, in loco Juviliaco. Hæc itaque donamus Deo cum omnibus appendiciis suis et sibi pertinentibus, cultum et incultum, quesitum et inquirendum. Idem ecclesiam cum tota parrochia, pro remedio animarum nostrarum nostrorumque parentum, ea scilicet ratione, ut quamdiu vixerimus teneam et possideam, et in vestitura hoc exsolvamus, videlicet sepulturam de ecclesia ex integro, et per singulos annos duos modios de vino, et de nostro proprio labore omnem decimacionem. Post dicessum vero nostrum, cum omni integritate et sine ulla dilatione ad predictum perveniat locum; et si necesse fuerit, sepulture recipiamus beneficium. Si quis vero, quod futurum esse non credimus, nos ipsi (quod absit!), aut ullus de heredibus nostris aut aliqua intromissa aut aposita persona, contra hanc donationem aliquam calumpniam generare vel litem inferre temptaverit, primitus iram Dei omnipotentis et offensam apostolorum ejus incurrat et cum dampnatis, in infernum cruciandus exurat; et hæc descriptio firma permaneat, cum stipulacione subnixa. Ut {115}autem magis magisque roboretur, manibus propriis subterfirmavimus testibusque tradidimus roborandam. Signum Gausmari et uxori sue Leotgardi, qui hanc cartam fieri rogaverunt et firmare. S. Arlebaldi. S. Heymonis. S. Girardi. S. Tedonis. S. Hugonis. Actum Cluniaco publice, VI kalendas aprilis, die dominico, anno M. XXXmo VIto ab incarnatione Domini, indictione quarta. Bernardus sacerdos et monachus ad vicem cancellarii recognovit. (Bibl. nat. cop. 22-129; B. o. 24, XXIII.) (Au dos:) Gauseranni de una ecclesia in honore sancti Petri consecrata in villa Juviliaco, in episcopatu Matisconensi. 2915. 1037, 14 mai. CHARTA QUA AIA, SANCTIMONIALIS FEMINA, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI DIMIDIAM ECCLESIAM SERVUMQUE IN VILLA DOMNI MARTINI. Priscorum fidelium laudabili religione sanctitum est, ut post hujus incerte vite decursum ipsa exanimata corpora tradantur et recondantur locis sanctorum et memoriis, ut pro hoc aliquatenus valeant ipsis suis exui a peccatis. Huic igitur sacre institutioni fides a nobis accommodanda est, et pro ipsis ut valeant veniam peccatorum consequi, in quantum possibilitas parentum illorum et fidelium inpertitur, elemosinarum largitio inpendenda est. Quapropter notum sit cunctis fidelibus, tam presentibus quam futuris, quod ego Aia, sanctimonialis femina, dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, in quo magis prodesse quam preesse videtur domnus Odilo abbas, pro anime remedio filii mei Rodlanni, unam dimidiam æcclesiam, sicut ipse preceppit adhuc vivens, si subitana mors ei evenerit, videlicet cum cymiterio, decimis, baptisterio et de omnibus que pertinent ad ipsam æcclesiam medietatem, et servo, nomine Ottelmo. Est autem ipsa æcclesia in episcopatu Lugdunensi, in villa {116}que vulgo dicitur Domno Martino. Si quis autem contra hanc donationem aliquam litem inferre temptaverit, omnibus subjaceat maledictionibus, nisi ad emendationem venerit, et cruciatus ab inferni penis suis recipiat meritis, coactusque judiciaria potestate auri libram unam persolvat, et deinde hæc firma et stabilis permaneat, cum stipulatione subnixa. S. Aie, qui fieri et firmare rogavit. S. Willelmi. S. Ysabellis, uxoris ejus, soror Rodlanni. S. Hugonis, filius Berardi. S. Humberti, fratris Berardi. S. Rodlanni. S. Gislaberti. Actum Cluniaco publice, pridie idus mai, ab incarnatione Domini anno M. XXXmo VIImo, indictione quinta. Arnulfus scripsit in sabato die. (Bibl. nat. cop. 22-135; B. o. 19, XVIII.) ?? 2916. 1037, 26 mai. CHARTA QUA GAUSFREDUS ET BERTRANNUS, COMITES PROVINCIÆ, DANT MONASTERIO CLUNIACENSI DILIADAM ET SEPTEM FONTES. Postquam culpa primi parentis, ut supra. Nos duo fratres, comites Provinciæ, Gausfredus atque Bertrannus quandam terram aliquando Sancti Maioli hereditatem, actenus vero possessam a nostris antecessoribus, Diliadam, et Septem Fontes nomine, si quid recti aliquid visi sumus habere aut injuste, donamus vel reddimus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo et ad locum Cluniacum totum ad integrum quiquid in jam dictis villis habere videtur. Actum pubblice apud Serrianum villam, feria V Ascensionis Domini, regnante Chonone imperatore anno X regni sui. Testes Raymbaldus archiepiscopus, Feraldus episcopus, Petrus episcopus, Petrus episcopus Sextericensis, Franco episcopus, Willelmus, Teotbaldus, Isnardus, Berengerius, Dodo, Willemi de Monasterio fratris Isnardi, Adalacis uxoris Isnardi. Eldulfus scripsit. (B. o. 57, LV.) ?? {117}2917. 1037, mai (?). CHARTA QUA WILLELMUS, COMES PROVINCIÆ, ET UXOR EJUS LUCIA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI DILIADAM ET SEPTEM FONTES. Dominus noster Jesus Christus per carnem mortalitatis nostre mundo visibilis apparuit, precipiens fidelibus suis, ut de bonis sibi concessis valeant adquirere perpetuum sibi regnum, quod primus humani generis parens, exigentibus culpis, perdidit. Igitur, in Dei nomine, cunctis mortalibus, tam presentibus quam etiam et futuris notum sit, quod ego Willelmus, nobilissimus comes, et uxor mea, nomine Lucia, memores pondus enormitatem nostrorum peccaminum, quandam terram Sancti Maioli aliquando hereditatem, actenus vero possessam a nostris antecessoribus, nomine Diliadam et Septem Fontes, pro animabus omnium fidelium christianorum, si quid recti aliquid videmur aut injuste visi sumus habere, donamus ac reddimus Deo et sanctis ejus apostolis, Petro videlicet et Paulo, et ad locum Cluniacum, hubi preest domnus Odilo abbas. Sunt autem ipse villule supra nominate, Diliada scilicet et Septem Fontes, site in episcopatu Regensi. Tradimus sive reddimus servis Dei militantibus in Cluniaco monasterio, cum omnibus ad se pertinentibus, videlicet terris, silvis, aquis aquarumque decursibus, farinariis, pratis, pascuis, vineis, campis cultis et incultis, exitibus et regressibus, totum et integrum ut ab hodierna die faciant rectores supradicti loci quicquid facere voluerint. Si autem ullius persona, qui hanc donationem aliquam calumniam inferre conaverit, non vindicet quod cupit, sed coactus in fisco publico auri libras quinque persolvat, et nisi cito resipuerit, omnibus maledictionibus subjaceat; et inantea ista carta stabilis permaneat. Actum publice apud Podii Odolinum monasterium, feria II, anno MXXXVII {118}ab incarnatione Domini, indictione V, regnante Chonone imperatore anno X, regnante Domino nostro Jesu Christo in perpetuum. Signum Willelmi et uxoris sue Lucie, qui hanc donationem fieri jusserunt et coram testibus ad roborandam tradiderunt. S. Aldeberti. S. Pontii. S. Ragnoardi. S. Autolfi. S. Petri. S. Bernardi. S. Poncii Mataroni. S. Arnaldi. S. Rostagni. Eiroardus scripsit. S. Vuillelmi de Monasterio, et fratris sui Isnardi. S. Adalacis, uxoris Isnardi, et filiorum ejus Petri, Raimunni, Emenoni, Girini. S. Aldeberti, filii Poncii Benefilati. S. Gausfredi et uxoris sue Scocie, et filiorum eorumdem Ugoni, Willelmi et Gausfredi. S. Aldeberti de Sancti Georgii, filii Willelmi. S. Ugoni et fratris sui Isnardi. (Bibl. nat. cop. 22-148; B. o. 87, LXXXV.) (Au dos:) Carta de Diliada et VII fontibus, de Willelmi comitis, filii Rodbaldi. 2918. 1037, 5 juillet. CHARTA QUA BERNARDUS, FILIUS ODONIS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI, JUXTA DELEGATIONEM PATRIS SUI, QUASDAM RES IN VILLA PERONNA. Jus hæcclesiasticæ religionis merito propriæ dignitatis optinet, ut quicquid unusquisque fidelium alicubi hæcclesiæ conferre delegare studuerit, sub propriæ titulatione auctoritatis, scripturæ adnotatione una cum fidelium suorum corroboratione solempniter adfirmare decernat. Quapropter notum sit cunctis fidelibus, tam præsentibus quam futuris, quod ego Bernardus dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, et ad locum Cluniacum, aliquid de æreditate patris mei vel mea, sicut ipse Oddo, pater meus, delegavit adhuc vivens. Est autem ipsa hereditas in pago Matisconensi, in villa Perronna, in loco qui dicitur vulgo Malecocto unum curtilum; in alio loco qui dicitur Valzeletas duas peciolas de vineis. Facio autem hanc donationem pro animæ ejus et meæ redemptione, et omnium parentum nostrorum, ut nobis Dominus dignetur esse propitius in extremo judicio. Si quis {119}autem contra hanc donationem aliquam litem inferre temptaverit, Dei omnipotentis incurrat iram, nisi ad æmendationem venerit, anathema sit in perpetuum, et cui litem intulit auri libram persolvat; et hæc deinceps firma et stabilis permaneat, cum stipulatione subnixa. S. Bernardi, filii Oddonis, qui fieri et firmare rogavit. S. Arnulfi presbiteri. S. Andreæ. Iterum S. Arnulfi. Actum Cluniaco publice, furia tercia, anno M. XXX. VII, indicione V, III nonas julii. Arnulfus levita recognovit. (Bibl. nat. or. 96; cop. 22-141, extraits; B. o. 380, CCCLXXVII.) (Au dos:) [Carta] Oddonis in villa Pærronna, de uno curtilo. 2919. 1037, 3 novembre. CHARTA QUA BERNARDUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MEDIETATEM HEREDITATIS SUÆ ET ALIAS RES IN VILLIS SALORNIACO ET BESORNIACO. Cunctis cruore mediatoris Christi redemptis, quadrifidoque orbe diffusis, maxima ejusdem redemptoris nostri patet karitas, largifluaque in omnibus benignitas; a mundi namque origine inimico instigante mors introivit in homine, a qua multis misericordiæ suæ generibus eripere nos dignatus est omnipotentissimus Dominus, inserens etiam multorum genera virtutum in suorum pectora fidelium, prebens singulis qui ejus divinis obtemperant monitis, regnum supernæ visionis, sed et seva tormenta inique agentibus reddens in penis infernalibus. Ego igitur Bernardus, privatus exteriore lumine, ea quæ impiis debentur tormenta perti[mescens], consideransque gaudia quæ adepturos credo facientes ea quæ sunt salubria, abrenuntians presenti seculo, adherere cupio Deo, et ut possim interioris lumine non carere, monasticoque ordini, velut potuero, submitto, ut [in] æternum, quemadmodum supradictum est, gaudere possim lumine. Cedo autem, pro mea redemptione cunctorumque parentum meorum salute cum consilio fratris mei Hugonis, et uxoris meæ Mariæ et aliorum amicorum meorum, aliquid de mea hereditate Domino Deo sanctisque {120}apostolis ejus Petro et Paulo, et ad locum qui cognominatur Cluniacus, sub tuitione dunni Odilonis abbatis constitutum. Est autem sita ipsa hereditas in pago Matisconensi, in ipso episcopatu, in villa Salorniaco: medietatem autem de ipsa hereditate quam ibi visi sumus habere ego et frater meus Hugo dono; aliam vero medietatem retinet ipse. Sunt curtilia, campi, vineæ, silvæ, aquæ, pascuæ, cum exitibus et regressibus, quesitum, ad inquirendum, et cursum de uno farinario, quartam partem; in villa Besorniaco unam perticam de terra arativa; in loco qui nuncupatur Duriaco, dimidiam partem de uno prato quod habet terminationes ab oriente et occidente aquam currentem. Dono etiam dotalitium uxoris meæ Mariæ post discessum ejus in ipsa villa, et unam vineam quam concedo uxori meæ quandiu vixerit; post discessum vero ejus, ad Sanctum Petrum deveniat. Habet enim terminationes de ipsa hereditate. Hæc autem omnia dono pro remedio animæ meæ et patris mei ac matris et fratris mei Hugonis, et uxoris meæ Mariæ, et omnium parentum meorum, et eorum qui laudatores fuerunt hujus donationis meæ. Si quis vero hujus donationis calumpniator estiterit, non vindicet quod cupit, sed coactus, in fisco puplico auri libram unam componat, et nisi cito resipuerit, omnibus maledictionibus novi ac veteris subjaceat Testamenti, et deinceps firma et stabilis hæc permaneat, cum stipulatione subnixa. S. Bernardi, qui fieri et firmare rogavit. S. Hugonis, fratris ejus. S. Mariæ, uxoris ejus. S. Arlerii. S. Bernardi de Olsola. S. Duranni. Actum Besorniaco puplice, anno Mº XXXVIIº ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi, indictione V, regnante Heynrico rege. Arnulfus levita recognovit III nonas novembris. (B. o. 610, DCVI.) ?? 2920. 1037, 12 novembre. CHARTA QUA PONTIUS, COGNOMINE VULVERADUS, FRATER EJUS ARIMANNUS ET CONSOBRINUS EORUM ROSTAGNUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI MEDIETATEM RERUM SUARUM IN VILLA SALA BALDEMARI. Si quis ex facultatibus rerum suarum quippia[m] dare disposuerit {121}sanctuario Dei et in eisdem qui in eodem Christo Domino serviunt, sub optentu adipiscendi æternam beatitudinem, prius eum necesse est facere conscriptionem jure testamentario, et sic deinde manumissionis sue munimine eam corroborare, ut cum omni stabilitate id quod subiciendum est, sine alicujus contradictione in subjecto deinceps fine tenus maneat. Sub quo tenore ego Pontius, cognomen Vulveradus, et frater meus Arimannus, et Rostagnus consobrinus noster, donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, et ad locum Cluniacum monasterium, in quo magis prodesse videtur quam præesse domnus Odilo abbas, aliquid de rebus nostris que sunt site in pago Dyensi seu in episcopatu, hoc est medietatem de his que habemus loco hereditatis in villa Sala Baldemari, aliam vero medietatem retinemus tali conventu, ut ille primus qui de nobis mortuus fuerit sine legali herede, de nobis tribus pars ejus ad alteros remaneat, et ita usque ad alterum. Quod si ultimus sine legali herede mortuus fuerit, totum ad integrum ad Sanctum Petrum deveniat cum omnibus videlicet ad se pertinentibus, ut visi sumus habere, terris, silvis, aquis, aquarumque decursibus, pratis, pascuis, vineis, campis cultis et incultis, exitibus et regressibus, quesitum et adinquirendum, ut supra taxavimus, ab hodierna die et deinceps. Si quis vero huic nostre donationi aliquam calumpniam inferre temptaverit, non vindicet quod cupit, sed oactus, in fisco publico auri libras decem componat, et nisi cito resipuerit, omnibus maledictionibus novi et veteris subjaceat Testamenti, ac cum Datam et Abiron, atque Juda, traditore Domini, dampnatus dispereat, et deinceps fine tenus hec firma et stabilis permaneat, cum stipulatione subnixa; ut magis magisque firmetur, manibus propriis subterfirmamus, testibusque tradimus roborandam. S. Pontii, qui fieri et firmare rogavit. S. Arimanni, fratris ejus. S. Rostagni, consobrini eorum. Actum Cluniaco publice, anno Mº XXXº VIIº ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi, indictione V, {122}pridie idus novembris, regnante Chonone imperatore, anno X regni ejus. Arnulfus levita recognovit. (Bibl. nat. cop. 22-144; B. o. 702, DCXCVIII.) (Au dos:) Poncii, Arimanni atque Rostagni in pago Dyensi, de Sala Baldemari. 2921. 1037. CHARTA QUA ADEMARUS, COMES VALENTINENSIS, ET UXOR EJUS ROTELDIS ATQUE FILII EORUM DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ABBATIAM SANCTI MARCELLI, IN LOCO SALCIACO, IN COMITATU VALENTINENSI. Primo homine transgrediente, ut supra. Ego Ademarus comes et uxor mea, nomine Roteldis, una cum filiis nostris, Pontio videlicet episcopo, Ugone, Lamberto, Gontardo, Geraldo, quendam locum Salciacum nomine, situm in episcopatu et comitatu Valentinæ civitatis, consecratum in honore sancti Marcelli martiris, sub quibusdam abbatibus actenus in neglegentia curæ animarum positum, ut ad statum melioris rectitudinis valeat everti, cum omnibus quæ ad ipsum locum pertinent, videlicet terris, silvis, pascuis, vineis, aquis, molendinis, pratis et cunctis suis appenditiis, donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo et monachis de Cluniaco, quibus preest domnus Odilo abbas, ad possidendum et ordinandum et jurem hereditarium vel quicquid agere voluerint agendum. Ideo autem hæc facimus, quatinus tam nos quam cuncti propinqui et amici nostri, anima etiam domni Lamberti comitis, vel animæ omnium fidelium christianorum mereantur habere societatem et partem orationum servorum Dei Cluniaco monasterio vel in cunctis suis appenditiis Christo militantium. Actum publice anno ab incarnatione Domini millesimo XXXVII, regnante Conone imperatore, anno X regni sui. Testes Ademarus comes et uxor sua Rotildis, qui hanc donationem fecerunt et decem untias auri a monachis pro ea acceperunt, et Edraldus monachus magnum servitium eis fecit, qui Sancto Petro eam adquisivit. {123}Pontius episcopus, Hugo frater suus, et Lambertus, Gontardus, Geraldus, fratres eorum. Rainardus presbiter scripsit dictante Rainoardo. (B. o. 48, XLVII.) ?? 2922. 1037. CHARTA QUA ARCHIMBALDUS, VICECOMES MATISCONENSIS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTI LAURENTII, ET ALIAM DONATIONEM CUJUSDAM MANSI IN VILLA VIGOSETO CONFIRMAT. Omnibus in unitate fidei viventibus notum esse volumus, quod ego Archimbaldus vicecomes dono Deo et apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, cui preest reverendæ memoriæ domnus Oydilo abbas, unam æcclesiam in honore beati Laurentii martyris dicatam, in pago Matisconensi sitam, cum omnibus quæ ad ipsam æcclesiam pertinent, totum ad integrum, quæsitum et inquirendum, in campis, pratis, terris cultis et incultis. Dono etiam in alio loco silvam quæ vocatur Plana Cassanea. Dono etiam unum mansum in villa quæ vocatur Vigoseto; tali convenientia, ut teneant monachi Cluniacenses quousque revertar de Jerusalem. Posquam autem reversus fuero, recipiam eum si voluero. Expleto itinere, dedit eum ita ut hic est scriptum. Notum sit omnibus, quod ego Archymbaldus dono Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo et habitatoribus Cluniacensium mansum quem misi in vadium quando perrexi Jerusalem, totum et integrum, cum omnibus appendiciis, servis et ancillis. Auctorizo etiam donum et cartham quam avus meus Hugo et pater meus Artaldus Sancto Petro fecerunt de curte Monmalardis, ea convenientia ut si ego sine legali herede mortuus fuero, teneant et possideant, sicut in cartha continetur quam ipsi fecerunt. S. Archymbaldi, qui fieri et firmare rogavit. {124}S. Walteri episcopi, Gaufredi canonici, Humberti, Hugonis Buchardi, Hugonis Tosi, Hugonis Maurelli, Artaldi, Humberti de Calvia. Actum publice apud Cluniacum, anno millesimo XXXVII ab incarnatione Domini, indictione Vta, regnante Heinrico rege. Humbertus levita et monachus scripsit. (B. o. 62, LX.) ?? 2923. 1038, 11 janvier. CHARTA QUA RAINOARDUS ET UXOR EJUS MARIA NOTUM FACIUNT SE RES SUAS IN VILLIS MANISIACO ET ITGIACO MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE. Omnibus in Christo licet fidelibus dum canonica auctoritate persistimus, non activa sed contemplativa perscrutari debemus, dicentem Domino, dum in hoc seculo vivimus bonorum operum cessare non debemus, et ita perficiamus in hoc seculo, ut in futuro cum sanctis mereamur porcionem habere. Quapropter notum sit cunctis fidelibus, tam presentibus quam futuris, quod nos ego Rainardus, et uxor mea Maria donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo [et] ad locum Cluniacum monasterium, in quo preese videtur domnus Odilo abba, aliquid de nostra hereditate, que sita est in pago Matisconensi, in agro Igiaco, in villa Manisiaco, unum curtilum scilicet, tres raxas de vinea; habet terminaciones a mane terra Sanctæ Marie, a medio die via publica, ex aliis partibus terra Sancti Petri. Donamus in ipsa villa unum campum; a mane terra Sancti Vincentii, a sero terminatur terra Sancti Petri, ab aquilone de ipsa hereditate. [Donamus et alium campum in eadem villa, in quo dicitur ad Cardros, terminatum a mane via publica, a meridie terra Sancti Vincentii, a sero Sancti Petri, ab aquilone de ipsa hereditate.] In villa Itgiaco unum curtilum, qui terminat ab aquilone Sancte Marie terra, {125}ex aliis partibus a sero terra Sancti Petri. Alium curtilum donamus in ipsa villa, qui terminat a mane et a sero Sancte Marie terra, a meridie et aquilone vie publice. Donamus etiam in ipsa villa unam vineam que habet terminaciones a mane via publica, a meridie et a sero Sancte Marie terra. Donamus etiam in ipsa villa Manisiac unam perticam de prato in loco qui dicitur Putat. Hæc omnia donamus Deo et ad supradictum locum pro redemptione animabus nostris, ea ratione ut quamdiu vixerimus teneamus et possideamus. Post discessum vero nostrum, ad supradictum locum deveniat; donamus vero in vestitura sex sextarios de vino. Si quis vero huic nostre donationi aliquam calumpniam inferre temptaverit, non vindicet quod cupit, sed coactus in fisco publico auri libram unam componat; nisi cito resipuerit, omnibus maledictionibus novi ac veteris subjaceat Testamenti, cum Dathan et Abyron ac Juda traditore dampnatus dispereat, et deinceps fine tenus hæc firma et stabilis permaneat, cum stipulacione subnixa. Actum Itgiaco publice, anno M. XXX. VIII ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi, indictione V, III idus januarii, feria IIII, regnante Chonone imperatore. Arnulfus levita recognovit. S. Rainoardi et uxoris ejus, qui fieri et firmare rogaverunt. S. Adalberti. S. Stephani. S. Ingelberti. S. Achardi. (Bibl. nat. cop. 22-193; B. o. 464, CCCCLXI.) (Au dos:) Rainoardus in Itgiaco. 2924. 1038, 20 juillet, à 1039, 19 juillet. CHARTA QUA HUGO, AUTISSIODORENSIUM EPISCOPUS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTI CIRICI SUPER GRAONAM. Inter cetera divine pietatis, etc. Ego Hugo, per Dei gratiam, Autisiodorensium {126}episcopus, dono Deo et Sancto Petro, ad locum Cluniacum, cui preest domnus Odilo abbas, quamdam ecclesiam in honore sancti Cirici consecratam et potestatem sibi pertinentem, cum omni integritate. Est autem hec æcclesia in episcopatu Cabilonensi et super Graonam fluvium posita: ea ratione ut in presenti duos mansos quos elegerint et medietatem forestem indominicatam in vestituram accipiant; reliquam vero partem Seguino cuidam militi, dum vixerit, in beneficio tenere permittant. Post mortem vero ejus, ad eos redeat. Testes Hugo, Rotbertus dux, Roclenus, Ademarus, Gauzfredus, Johannes abbas, Lanbertus. Actum Autisiodoro, Jozaldo dictante, regnante Einrico anno VIII regni ejus. (Bibl. nat. cop. 22-191; B. o. 45, XLIIII.) (Au dos:) Karta de ecclesia Sancti Cirici que est in episcopatu Cabilonensi, quam jussit facere Hugo episcopus. 2925. [1039, janvier-novembre.] CHARTA QUA GUIGO VICECOMES LUGDUNENSIS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI CASTRUM MONTIS MERULI ET ALIAS RES IN VILLIS LIVER ET ROTNENS. Notum sit omnibus hominibus, tam futuris quam presentibus, quod ego Guigo vicecomes, cogitans de Dei misericordia, et de verbo ejus quo dicit: «Date elemosinam, et omnia munda sunt vobis», dono Deo et Sancto Petro omnibusque fratribus loco Cluniensi manentibus res proprietatis meæ sitas in pago Lugdunensi: hoc est castrum qui vocatur Mons Meruli cum omnibus ibi pertinentibus, scilicet meas res indominicatas quæ ad me jure hereditario pertinent. Et dono eis unum mansum in villa quæ dicitur Liver, cum omnibus appenditiis suis, cum servi ibi inhabitante, nomine Constabulo, cum uxore et infantibus eorum, {127}quesitum et ad inquirendum. In villa quoque Rotnens omnes condaminas quæ ibi ad me pertinent jure hereditario, et totum laborem ibi factum. Quas res ego Deo et Sancto Petro obtuli pro animæ meæ remedio. Si quis vero huic testamento contrarius extiterit, non valeat vindicare quod cupit, sed coactus quinque libras auri persolvat. Ut autem hoc scriptum pleniorem obtineat vigorem, manu mea firmavi manibusque amicorum et propinquorum meorum tradidi roborandum. S. Guigonis vicecomitis. S. Hugonis comitis. S. Tietbaldi comitis. S. Ermessendis vicecomitisse. S. Hugonis. (B. h. 364, CCCLXVI.) ?? 2926. 1039, 29 avril. CHARTA QUA ARNULFUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI CURTILUM IN VILLA VALLIS. In Christi nomine. Notum sit tam presentibus quam futuris, quod ego Arnulfus dono Deo sanctis[que] ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, cui presse videtur domnus Odilo venerabilis pater, aliquid de rebus meis pro animæ uxoris meæ Simeldis redemptione, sicut ipsa jussit adhuc vivens. Est autem unum curtile quod est situm in pago Lugdunensi, in villa quæ nuncupatur Vallis, et habet terminationes a mane terra Wichardi, a medio die aqua currente quæ dicitur Vosana, a vesperi et aquilone terra Sancti Petri. S. Arnulfi, qui jussit fieri. S. Hugonis, S. Bernardi, filiorum ejus. S. Aimonis. S. Azonis. S. Galterii. Actum Cluniaco publicæ, III kalendas maii, anno M. XXX. IX ab incarnatione Domini. Arnulfus levita scripsit. (B. o. 688, DCLXXXIIII.) ?? {128}2927. 1039 (après le 4 juin). CHARTA QUA SIGIBODUS ET UXOR EJUS WOUDTONA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM BEATÆ MARIÆ IN VILLA QUÆ DICITUR SILINGIACUS, IN PAGO GENEVENSI. Legalibus atque antiquissimis instituimur documentis, ut si quis per succedentia tempora aliquid æternaliter vult confirmari, teli testamento se debet muniri ne ullarum incursione personarum in posterum aliquid valeat impugnari. Quamobrem, auxiliante in perpetuum Domino nostro Jesu Christo, ego Sigibodus scire volo omnibus æcclesiæ filiis, tam presentibus quam futuris, qualiter ego cum conjuge mea, nomine Woudtona adhuc illa vivente, donationem fecimus Sancto Petro, loco Cluniacensi, æcclesiam quæ est constructa in honore beatissimæ Dei genitricis Mariæ, et est sita in pago Genevense, in loco qui dicitur Silingiacus, cum omnibus dotis et decimationibus ad ipsam æcclesiam pertinentibus. Dedimus etiam ibi mansum unum de terra in ipsa villa Silingiaco jacentem cum casale et vinea et prato et silva, et quicquid ad ipsum mansum pertinet usque ad exquisitum. Hanc autem donationem fecimus per manum domni Odilonis, supradicti loci abbatis, viri famosissimæ sanctitatis, qui tunc presens affuit. Hanc autem donationem nepotes nostri Letto et Sigibodus in tantum confirmaverunt, ut etiam ipsi postea aliam donationem facerent, et monachis predicti abbatis traderent, et per funem {129}signi æcclesiæ eosdem monacos revestirent, insuper et vuirpitionem illis facerent. Hanc autem donationem idcirco fecimus, ut remedium sit animabus nostris et nostra societas sit in benefactis supradicti loci Cluniacensis, et monachi quos ad habitandum ibi delegaverint habeant semper memoriam nostri seu parentorum nostrorum et maxime illorum qui de benefactis suis hoc agere studuerint, ut locus ille crescat et amplificetur et cultus Dei ab inibi Deo famulantibus sine querela et murmurio adimpleri valeatur. Quod si postea aliquis malignus aliquo tempore istam cartam in aliquid perturbare voluerit, sciat se non solum in hoc seculo nihil proficere, sed etiam in futuro a Deo et a Sancto Petro dampnandum se esse; et ut hæc carta firma et stabilis in ævum permaneat, stipulatione subnixa. S. Sigibodi, qui istam donationem cum sua conjuge et cum suis nepotibus Leutone et Sigibodo fecit et firmare rogavit. S. Bruchardi testis. S. Constantini testis. S. Odolardi testis. Ego frater Girardus, presbiter et monachus, istam cartam rogatus scripsi, anno ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi millesimo XXX. VIIII, indictione VII, regnante Heinrico rege, filium Cunonis imperatoris, anno primo. (Bibl. nat. or. 98; cop. 22-219, extraits; B. o. 46, XLV.) (Au dos:) Sigibodi, Genevense. 2928. 1039 (après le 4 juin). CHARTA QUA LETO DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS SILINGIACO ET CALVOMONTE. Sacrosanctæ Dei æcclesiæ Cluniensi, quæ est constructa in honore beatorum apostolorum Petri et Pauli, cui preesse dignoscitur venerabilis abbas dunnus Odilo. Ego Leto dono III condaminas in villa Silingiaco, quarum una conjacet in campo Aliaco, alia vero jacet subtus Sinlingiaco villam, habens ex uno latere et ex una fronte viam publicam; {130}tertia vero jacet in finem Vivenalem. Similiter facio donationem de uno manso qui jacet in villa Calvomonte, cum molendino quod ibi est, cum pratis, campis, casale, vineis, silvis, et quicquid ad ipsum mansum pertinet usque ad inquirendum. Ego Sigiboldus, frater istius Letonis, istam donationem fieri rogo, laudo et confirmo, laudante et consentiente avunculo nostro item Sigiboldo, ne ullus deinceps contradicere valeat, cum stipulatione subnixa. S. Leutonis, qui fecit et ipse firmavit manu sua propria. S. Sigiboldi, fratris ejusdem. S. Orlardi. S. Berillonis. S. Bernonis. Ego Giraldus, presbiter et monachus, rogatus scripsi anno ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi millesimo XXX. VIIII, indictione VII, regnante Heynrico rege, filio Cunonis imperatoris, anno primo imperii ejus. (B. o. 557, DLIII.) ?? 2929. 1039 (après le 4 juin). CHARTA QUA TORINGUS, ADVOCATUS MATRIS SUÆ AVÆ, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM IN LOCO QUI DICITUR GERMINATA, IN PAGO GENEVENSI. In Christi nomine. Ego Toringus scire volo omnibus christianis, tam presentibus quam futuris, qualiter ego, advocatus matri meæ nomine Avæ, de quodam manso quod ipsa dedit Sancto Petro Cluniacensis cenobii, per manus domni Odilonis, supradicti loci abbatis, in alodum, jacentem in pago Genevense, in valle Albenensi, in locum qui dicitur Germinata; et habet terminationes de uno latus et uno fronte rivulum currentem, et de alio latus terram Sancti Petri Genevensis et terram Bornonis, et ex uno fronte via publica. Et ut hæc carta stabilis et firma in evum permaneat, subscripti testes ydonei confirmant. S. Avane, qui istam donacionem fecit, per advocatum filio suo Toringum, et firmare rogavit. S. Armanni testis. S. Anselmi testis. S. Odelrici testis. S. Bertranni testis. S. Allioldo testis. Ego Girardus, {131}presbiter et monachus, istam cartam rogatus scripsi anno ab incarnacione Domini Dei nostri Jesu Christi millesimo XXX. VIIII, indictione VII, regnante Heinrico rege, filium Cunonis imperatoris, anno Imo. (Bibl. nat. or. 99; cop. 22-226, extraits; B. o. 712, DCCVIII.) (Au dos:) Ave in villa Germinata, Genevense pago. — Carta Toringi, quod fecit Sancto Petro Cluniaco. 2930. 1039 (après le 4 juin). CHARTA QUA DUDINUS, MONACHICUM HABITUM SUSCIPIENS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLA AUSIACO. Ego Dudinus, in Christi nomine, scire volo omnibus sanctæ Dei ecclesiæ filiis, tam presentibus quam futuris, qualiter ego, propter timorem Dei et remedium anime mee, seculum derelinquens monachicumque habitum suscipiens sub norma regule Sancti Petri Cluniacensis cœnobii, in quo venerabilis pater Odilo preest, me et omnem hereditatem meam, que mihi jure parentorum meorum venit, ad ipsum sanctum locum legaliter coram testibus usque ad exquisitum tradens. Quicquid ergo habui in villa que dicitur Ausiacus, in terris, in pratis, in vineis, in silvis, vel ubicumque alio loco aliquid habui, sive in servis vel ancillis vel aliud quicquid habere potui, usque ad exquisitum, sicut jam supra diximus, totum dono et fideliter trado ad ipsum supradictum sanctum locum, Cluniaco videlicet, ob remedium anime mee seu parentum meorum; et ut habeant deinceps ipsi monachi supradicti sancti loci potestatem quicquid voluerint de ipsa hereditate faciendi, vendendi videlicet, commutandi, donandi vel quicquid aliud voluerint faciendi. Et ut hec carta firma et stabilis in evum permaneat, subscripti testes idonei confirmant. Ego Dudinus hanc cartam fieri jussi et firmare rogavi. S. Aymo testis. S. Ricardi testis. S. Hildradi testis. S. Dodoni testis. S. Rechioni testis. Ego frater Girardus presbiter rogatus istam cartam scripsi anno ab incarnatione Domini Dei nostri Jesu {132}Christi millesimo tricesimo nono, indictione VII, regnante Heinrico rege, filium Cunonis imperatoris, anno primo. (Bibl. nat. cop. 22-212; B. o. 567, DLXIII.) (Au dos:) Carta de Ausiauco, quem fecit Dudinus Sancto Petro de Cluniaco, in pago Genevense. 2931. 1039, 18 novembre. CHARTA QUA ERMENGARDA DELEGAT MONASTERIO CLUNIACENSI, PER MANUS DURANNI, QUASDAM RES DE HEREDITATE SUA IN VILLA BUXIACO. Sacro et exorabili loco in honore Dei et sanctorum apostolorum Petri et Pauli et aliorum sanctorum dicato, vocabulo Cluniacus, quod domnus Odilo venerabilis pater regere videtur, ego, in Dei nomine, Ermengarda adhuc vivens, delego aliquid de mea hereditate Domino Deo et ad supra denominatum locum, per manus Duranni, ut ipse cartam precipiat facere ad denominatum locum. Sunt autem ipse res site in pago Matisconensi, in villa que vulgo dicitur Buxiaco, in agro Sigiaco: hoc est unum clausum de vinea; terminatur enim ex omni parte terra francorum. Dono etiam in alio loco duas raxas de vineis, quas emi de Rainoardo, et terminantur autem a mane terra Bernardi, ex aliis partibus terra francorum. Rogamus igitur et precipimus, ut ad nullum sit hominem datum in beneficium. Si quis autem hujus donationis cartam ullus homo, seu de heredibus meis calumpniare voluerit, primitus iram Dei omnipotentis ac sanctorum apostolorum incurrat; cum Datan etiam et Abiron quos vivos terra absorbuit, et cum Juda traditore Domini flammas incendii se sciat esse comburendum in baratro dampnationis, nisi ad emendationem venerit. Juxta etiam mundanam legem, cui litem intulit auri libram cogatur persolvere, et inantea firma et stabilis permaneat, stipulatione subnixa. Actum Cluniaco publice, XIIII kalendas decembris, indictione VII, in anno M. XXX. VIIII, regnantem domnum Jesum Christum {133}in perpetuum. S. Duranni, qui imperavit fieri jussus ab ipsius Ermengarda. S. Girardi. S. Hugonis, S. Wichardi, filiorum ejus. S. Bernardi, cognomento Grosus. S. Aimoni. S. Guichardi, filii ejus. S. Fulcrendis. S. Sigaldi. S. Fulcherii. Arnulfus levita recognovit, in dominico die, ad vicem cancellarii. (Bibl. nat. cop. 22-211; B. o. 725, DCCXXI.) (Au dos:) Ermengarde, in villa Buxiaco. 2932. 1039. CHARTA QUA ARCHIMBALDUS, VICECOMES MATISCONENSIS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM DICTUM VINEALE ET CONFIRMAT DONATIONEM ANTERIOREM ECCLESIÆ SANCTI LAURENTII EIDEM MONASTERIO FACTAM. Qui perpetuæ beatitudinis memores sunt, dum in hac terra vivunt, ex mundalibus quas possident opibus si Christum heredem constituunt, noverint pro certo quia de rebus quas secum auferre nequeunt æterna lucra adipisci possunt. Nam si prudens judicatur agricola, qui sibi in futurum previdens jacta semina terræ committit, ut multiplicate segetis fænore gratuletur, multo magis prudentior judicandus est illæ, qui æternæ mercedis intuitu habita dividit, congregata dispergit, ut in eo impleatur quod scriptum est: «Dispersit, dedit pauperibus, justicia ejus manet in seculum seculi.» Vere enim sapiens et prudens est, qui terrena quæ possidet ante se premittit, quæ in tempore necessitatis, cum tempus operandi jam non erit, metere possit, quorum sumptibus æternæ mendicitatis egestas suppleatur. Quæ ego Archimbaldus vicecomes considerans, fragilitatemque communis humanitatis attendens, de his quæ possidere videor, dum licet, dumque indulta tempora permittunt, Christum heredem constituere desidero, ut in tempore suppremæ necessitatis ipse mihi remunerator occurrat. Dono itaque Deo sanctisque apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, {134}cui magis prodesse videtur quam presse domnus Odilo abbas, aliquid de mea hereditate, quæ sita est in pago Matisconensi, hoc est mansum qui vulgo Vineale vocatur, cum omnibus ad se pertinentibus, scilicet terris, silvis, aquis, aquarumque decursibus, pratis, pascuis, campis, cultis et incultis, exitibus et regressibus, quæsitum et ad inquirendum, totum ad integrum, ut ab hodierna die et deinceps faciant ex his quicquid facere voluerint rectores ipsius loci in Dei famulamine. Feci autem jam, per Dei gratiam, sub alio testamento, donationem de æcclesia Sancti Laurentii juxta positam predictis apostolis ad prefatum locum, eo voto et desiderio ut ex precepto abbatis prelibati loci ibi perpetuam habitationem habeant Cluniacenses monachi, et cum hoc per Dei gratiam impletum fuerit, volo ut hæc quæ supra scripta sunt, et quæ jam in aliis locis dedi, et abhinc inante per Dei voluntatem donavero ad denominatam æcclesiam et ad usus monachorum inibi habitantium pertineant, salva tamen omnimoda dominatione abbatis et prepositorum Cluniacensis loci. Igitur facio hanc donationem pro remedio animæ meæ omniumque parentum et fidelium meorum, ut omnibus nobis proveniat ad indulgentiam et remissionem peccatorum nostrorum. Si quis autem hanc donationem temptaverit calumniari aut scindere, nisi cito resipuerit et congrua satisfactione emendaverit, sciat se et mundanis legibus obnoxium et cælesti propiciatione indignum, coactusque judiciaria potestate, auri libras V persolvat, et hæc firma et stabilis permaneat, cum stipulatione subnixa. S. Archimbaldi vicecomitis, qui fieri jussit et firmare rogavit. S. Hugonis Boccharæ. S. Hugonis de Buxolio. S. Hylii, Gerardi. Actum Cluniaci publice, per manus Arnulfi levitæ, [feria] VIIa sabbati, anno millesimo XXXVIIII ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi, indictione VIIa, regnante Heynrico rege Francorum. (B. o. 141, CXXXVIIII.) ?? {135}2933. 1039-1048. CHARTA QUA THEOBALDUS, COMES CABILONENSIS, REMITTIT MONACHIS CLUNIACENSIBUS INJUSTAS EXACTIONES IN BELMONTE ET JULIACO POTESTATIBUS. Notum sit cunctis fidelibus, tam presentibus quam futuris, quod interventu domni Odilonis abbatis et cæterorum Cluniacensium fratrum, ego Thetbaldus comes remitto exactiones Deo et Sancto Petro, quas comes Hugo, avunculus meus, exigebat per consuetudinem de Belmonte et Juliaco potestatibus Sancti Petri Cluniensis et de omnibus ad ipsas potestates pertinentibus, totum ex integro; ut nihil amplius neque a me, neque a meis exigatur vel requiratur, in receptis videlicet et aliis injustis consuetudinibus. Facio autem hanc remissionem pro Deo et animæ meæ remedio abhinc et in perpetuum per cuncta succedentia tempora. Ut autem firmior sit et stabilior, manu propria firmavi et fidelibus meis firmare precepi. S. Thetbaldi comitis. (B. o. 219, CCXVII.) ?? 2934. 1040, 5 janvier (n. s.). CHARTA QUA JOZERANNUS CALVUS ET ALIUS JOZERANNUS, PARENTES JOZERANNI INTERFECTI, DANT MONASTERIO CLUNIACENSI, PRO ANIMA DEFUNCTI, QUASDAM RES DE HEREDITATE EJUS IN VILLIS EXARTELLIS ET KAVANIACO. Priscorum fidelium laudabili religione sanctitum est, ut post hujus incertæ vitæ decursum, ipsa exanimata corpora tradantur et recondantur locis sanctorum et memoriis, ut per hoc aliquatenus valeant ipsis suis exui a peccatis. Huic igitur sacræ institutioni fides a nobis accommodanda est, et pro ipsis ut valeant veniam peccatorum consequi, in quantum possibilitas parentum illorum et fidelium impertit ælemosinarum largitio inpendenda est. Quapropter notum sit cunctis fidelibus, {136}tam presentibus quam futuris, quod ego Jozerannus, cognomine Calvus, et alius Jozerannus, parentes Jozeranni interfecti, pro animæ ipsius redemptione, donamus aliquid de ipsius rebus, Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, et ad locum Cluniacum, in quo preesse videtur domnus ac venerabilis pater Odilo. Sunt ipse res site in pago Matisconensi, in villa quæ vocatur Exartellis, unum clausum de vinea: terminatur autem ex omnibus partibus terra Sancti Petri; et in alia villa quæ nominatur Kavaniacus, unum curtilum cum vinea et mansione et fonte ad ipsum curtilum pertinente: terminatur autem a mane terra Sancti Petri, a meridie aqua currente, a occidente de ipsa hereditate, ab aquilone terra Sancti Petri. In ipsa vero supradicta villa donamus iterum unum pratum; a mane et a meridie terminatur muro et via publica, a sero de ipsa hereditate, ab aquilone aqua currente et a capite quod est a mane usque ad alium caput quod est ad vesperum, IIIIor perticas erpinales. Rogamus ergo et precipimus, ut nulli homini detur in beneficium, et si hoc factum fuerit, ad heredes illius revertatur. Hanc autem don[a]tionem facimus pro redemptione ipsius animæ et patris ejus Hildini, matris et omnium parentorum ejus vivorum ac defontorum; atque extiterunt laudatores istius cartæ: S. Jozeranni Calvi. S. alium Jozeranni. S. Girbaldi presbiteri. S. Bernardi. S. Girbaldi. S. Oddonis. S. Contardi. S. Artaldi. S. Raimberti. Actum Cluniaco publicæ, per manus Arnulfi levitæ, nonis januarii, M. XXX. VIIII anno ab incarnati[o]ne Domini, indictione VII, regnante Heinrico rege. (Bibl. nat. or. 97; cop. 22-200, extraits; B. o. 328, CCCXXVI.) ?? 2935. 1040, 2 avril. CHARTA QUA GAUSMARUS ET UXOR EJUS PONTIA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI CURTILUM CUM VINEA ET VIRCARIA IN VILLA LAMNARIACO. Quia hujus vite status immusnis a crimine vix a nemine percurritur, oportet [unicui]que pro modulo boni operis strenuitate et elemosinarum {137}largitione, si quis delicta culpe, deluere et eterne mercedis fructum pro posse adquirere. Quapropter noverint cuncti fideles, tam presentes quam futuri, quod ego Gausmarus et uxor mea Poncia, donamus Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo et ad locum Cluniacum, in quo preesse videtur domnus Odilo abbas, unum curtilum cum vinea simul tenente et vircaria. Habet enim ipse curtilus he terminationes: a mane via publica, a meridie, a sero similiter, a aquilone terra Sancti Petri de Matiscone. Est autem ipse curtilus in pago Matisconensis, in agro Fusciaco, in villa Lamnariaco. Si quis autem hanc donationem aliquam calumpniam inferre temptaverit, primitus iram Dei omnipotentis omniumque sanctorum cum genitrice Christi offensam incurrat, nisi ad satisfactionem venerit; cogente vero judiciaria [potestate], auri libram unam persolvat et inantea firma et stabilis permaneat, stipulatione subnixa. S. Pontie, uxoris Gausmari, qui fieri et firmare rogavit. S. Sigaldi. S. Bladini. S. Arberti. S. Vuichardi. Actum Cluniacum publice, IIIIto nonas aprilis, anno VIIII imperante Heinrico rege. Arnulfus indignus levita scripsit. (Bibl. nat. cop. 22-242; B. o. 583, DLXXVIIII.) (Au dos:) Gausmari in Lannariaco. 2936. 1040, 6 avril. CHARTA QUA JOHANNES DAT MONASTERIO CLUNIACENSI, PRO ANIMABUS PARENTUM SUORUM ACHARDI ET ERMENDRAÆ, CONDAMINAM IN LOCO QUI NUNCUPATUR ALBA PETRA. Sacrosancto et exorabili loco in honore Dei et sanctorum apostolorum Petri et Pauli et aliorum sanctorum dicato, vocabulo Cluniacus, quem domnus Odilo abbas regere videtur. Ego igitur, in Dei nomine, Johannes, reminiscens peccatorum meorum enormitatem, simulque pertimescens venturi judicii diem, dono Deo et sanctis supradictis apostolis, et ad locum nominatum, aliquid ex rebus meis quæ sunt sitæ in pago Lugdunensi, in agro Misiriacensi, in loco qui nuncupatur Alba {138}Petra, videlicet unam condaminam, sicut ego visus sum habere. Dono etiam juxta exartum qui nominatur Aldigrimi; terminatur autem a mane terra Sancti Petri, a medio die terra Humberti, a sero terra Aymonis, ab aquilone via puplica. Facio autem hanc donationem pro animæ meæ et patris mei Achardi et matris meæ Ermendraæ remedio, et omnium parentum meorum vivorum ac defunctorum, ut nobis proficiat ad salutem. Si quis autem hujus donationis cartam, aut ego ipse, aut ullus propinquus meus, seu de heredibus meis calumpniare voluerit, primitus iram Dei omnipotentis ac sanctorum apostolorum incurrat, cum Dathan quoque et Abiran, quos vivos terra absorbuit, et cum Juda traditore Domini, flammis incendii se sciat esse cumburendum in baratro dampnationis, nisi ad emendationem venerit. Juxta etiam mundanam legem, cui litem intulerit auri libram cogatur persolvere, et inantea firma et stabilis permaneat, stipulatione subnixa. Actum Cluniaci, per manus Arnulfi levitæ, VI idus aprilis, in die Paschæ, anno M.XL ab incarnatione Domini. S. Johannis, qui fieri et firmare rogavit. S. Pontii. S. Aymonis. (B. o. 663, DCLVIIII.) ?? 2937. 1040, 1er septembre. CHARTA QUA GISLABERTUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI, PRO ANIMA FRATRIS SUI GAUSFREDI INTERFECTI, RES SUAS IN VILLA MUNIACO. In nomine Verbi incarnati. Sciant cuncti fideles sanctæ Dei ecclesiæ, quod nos duo fratres, Gislabertus videlicet et Gausfredus, donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum monasterium, in quo preesse videtur domnus Odilo abbas, aliquid de nostra hereditate quæ sita est in pago Matisconense, in villa quæ vocatur Muniacus, totum ad integrum, quantum ibi visi sumus habere, scilicet campis, vineis, pratis, silvis, aquis aquarumque decursibus, ut ab hodierna die faciant rectores hujus loci quicquid facere voluerint. {139}Facio autem ego Gislabertus hanc donationem pro animæ fratris mei Gausfredi remedio, sicut ipse delegaverat in vita sua; et si ego in hoc pago finiero, seniores recipiant me ad sepeliendum sine aliquo censu, nisi gratanter dederim. Actum Cluniaco publice, die kalendarum septembrium, per manus Eldulfi sacerdotis, regnante Eynrico rege Francorum. Si quis vero hanc donacionem calumniare voluerit, nisi cito resipuerit, omnibus maledictionibus subjaceat, et cui litem intulit auri libram persolvat, et deinceps stabilis maneat, cum stipulatione subnixa. Signum Gislaberti, qui hanc donationem fieri jussit pro se et fratris sui sepultura. Signum Tedulfi clerici. S. Jozaldi. S. Hugonis. Anno incarnationis Domini nostri Jesu Christi M. XL, indictione VIIII. (Bibl. nat. or. 100; cop. 23-14, extraits; B. o. 574, DLXX.) (Au dos:) Gislaberti et Gausfredi interfecti, in villa Moiaco, in pago Matisconensi. 2938. 1040, environ. CHARTA QUA RAINALDUS ET UXOR EJUS TERREDA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI DIMIDIAM ECCLESIAM SANCTI ANDOCHII IN VILLA FONTANEDA. A paradisi amenitate primo parente nostro expulso, in hujus vite peregrinacione ob inobedientiæ culpam constituto, omnipotens Dominus ut sicut exinde ejectus fuerat, speciale ei tribuit quoddam remedium, per quod valeat ad æternum redire unde exierat regnum; dat namque unicuique fidelium speciale peculium, quatinus de conlatis ab eo sibi bonorum temporalium faciat sibi thesaurum indeficientem in celum, quo non ingreditur fur ad furandum, nec ubi nulla est demolitio tinearum, sed et sapientis et justi viri exortantis est vox in qua invitamur ad helemosinæ tribuendum bonum, qualiter nos invitat, dicens in hunc modum: «Fiducia magna est coram altissimo Deo, eis qui sectati fuerint helemosinæ bonum.» Quapropter ego in Dei {140}nomine Rainaldus, cum uxore mea Terredæ nomine, donamus Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ubi prodesse magis quam preesse videtur domnus et reverentissimus Odilo abbas, ex nostrarum temporalium rerum a parentibus nostris jure obvenientium, videlicet dimidiam ecclesiam in territurio Augustudunensi sitam atque in honore sancti martyris Christi Andochii consecratam, cum omnibus que ad medietatem ipsius ecclesiæ pertinere noscuntur. In ipsa etiam villa, ubi eadem ecclesia constructa est, que Fontaneda vocatur, dono supradicto loco servientibus Christo, unum mansum cum omnibus que ad se pertinent, quesitum et inquirendum. Hanc autem donationem ex rebus supra denominatis facio pro anime meæ remedio, necnon et pro anima uxoris meæ Terredæ et pro animabus omnium parentorum meorum salute, quatinus omnipotens Dominus, qui salus fidelium et helectorum suorum est, cum sanctis suis concedat nos gaudere in suo regno; in tali etiam convenientia hec ipsa facio, ut ab hodierno die et deincebs habitatores Cluniacenses ex his quicquid voluerint agant. Quod si quis huic nostræ donationi contrarius esse voluerit vel calumniam inferre temptaverit, omnium maledictionum que in divinis litteris continentur maledictione punitus, anatemate perpetuo damnatus intereat. S. Rainaldi et uxoris ejus Terrede, qui hanc donationem fecerunt. S. Landrici. S. Tedrici. S. Rolanni. S. Ansegisi. (Bibl. nat. or. 63; cop. 40-176, extraits; B. o. 29, XXVIII.) (Au dos:) Rainaldus, de ecclesia Fontaneto, Augustuduno. 2939. 1040, environ (?). CHARTA QUA BEATRIX, UXOR ARCHIMBALDI VICECOMITIS MATISCONENSIS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM IN VILLA SALZETO. Quæque statu proclivi temporis firma debent persistere, necesse est ex litterarum caracteribus solidare, quo veritatis noticia agnoscatur et futuræ litis affectus comprimatur. Quapropter notum sit fidelibus cunctis, tam presentibus quam supervenientibus, quod ego Beatrix {141}dono Deo et sanctis apostolis ejus, videlicet Petro et Paulo, ad locum Cluniacum monasterium, in quo preesse videtur domnus Odilo abbas, aliquid de rebus meis quæ sunt sitæ in pago Lucdunensi, in loco qui vocatur Salzeto, videlicet unum mansum cum omnibus ad se pertinentibus, quem incolit Umbertus. Facio autem hanc donationem pro animæ meæ remedio et omnium parentum meorum, quique laudatores hujus donationis extiterint, ut nobis in commune proficiat ad salutem. Si quis vero hanc ælemosinam calumpniare aut scindere voluerit, a me libenter ex juris meis factam, nisi citius resipuerit, omnibus subjaceat maledictionibus, et cui litem intulit, coactus judiciaria potestate, auri libram exsolvat; hæc quoque firma et stabilis permaneat, cum stipulatione subnixa. Signum Beatricis, uxor Archimbaldi vicecomitis nuper defuncti, quæ fieri jusit et firmare rogavit. [S. Hugonis. S. Baldini. Actum Cluniaco publice, mense maio, per manus Arnulfi levite, regnante Domino nostro Jesu Christo sine fine in evum.] (Bibl. nat. fonds latin 17715, nº 33; B. o. 766, DCCLXI.) (Au dos:) Beatricis in Salzeto, in pago Lugduno, de uno manso. 2940. 1040, environ (?). CHARTA QUA GAUSFREDUS ET FRATER EJUS DALMACIUS NOTUM FACIUNT SE WERPIVISSE IN MANU ODILONIS, ABBATIS CLUNIACENSIS, REFECTIONEM QUAM EXIGEBANT IN VILLA IVUIRANDA. Notum sit cunctis tam presentibus quam futuris, quod ego Gausfredus cum fratre meo Dalmacio vuerpicionem facimus de receptione {142}quam exigebamus de villa Ivuiranda, in presentia et in manu domni Odilonis abbatis omniumque fratrum Cluniensium, ut ab hac die inantea non requiramus, neque nos neque aliquis heredum nostrorum in perpetuum; tali conventu, ut in anniversario patris mei Dalmacii ipsa refectio senioribus Cluniacensibus lautissime preparetur, ut libentius ipsi fratres memoriam illius habeant in cunctis divinis obsequiis. Quod si aliquis hoc presumpserit [calumpniare] de nostra progenie, omnibus maledictionibus subjacebit. S. Gausfredi, qui hanc vuerpicionem fecit. S. Dalmacii, fratris ejus. (Bibl. nat. cop. 15-208; B. o. 548, DXLIIII.) (Au dos:) Werpicio Gausfr[e]di de servitio quem exigebat de obedientia Igoranda. 2941. 1040, environ. CHARTA QUA ACELINUS CLERICUS DAT PIGNORI INGELELMO VINEAM IN VILLA VARENGIS. In nomine sancte Trinitatis. Noverint cuncti fideles Christi, tam presentes quam futuri, quod Acelinus clericus misit unam vineam in villa Varengis in contrawadium Ingelelmo pro XXXta quinque solidos Genevenses; in tali convenientia, ut si supradicta vinea non fuerit redempta usque ad quinque spacium annorum, sit enporpec in loco venditionis. S. Stephani. (Bibl. nat. cop. 23-12.) (Au dos:) Carta Maioli in villa Warengis. {143}2942. 1040, environ. CHARTA QUA NOTUM EST SENALDUM SACERDOTEM, ET SOROREM EJUS ENGELBERGAM TERRAS IN VILLA CAVANIACO MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE. Noverit congregatio sancti Cluniacensis cenobii, quod quidam ejusdem monasterii postea monachus, nomine Senaldus sacerdos, veniens ad sancte conversationis habitum, dedit Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo sanctoque Cluniacensi loco, quandam portionem terre que est in villa Cavaniaco. Soror quoque ejus, nomine Engelberga, longo post tempore, dedit aliam portionem terre que sui juris esse videbatur; tali convenientia ut in cunctis ipsius loci benefactis deinceps partem haberet, et post mortem, si fieri posset, Cluniaco sepeliretur. Factum est autem hoc donum tempore domni Widonis, prefati loci prioris; quod et longe post confirmatum est et conscriptum in manu domni Fulcherii, Lurdonensis decani. S. Engelberge, que hoc donum renovavit. S. filiorum ejus Bernardi, Stephani, Giraldi. S. Fulcherii, decani et totius familie Lurdonensis, que hujus rei testis est. (Bibl. nat. cop. 23-13; B. h. 198, CC.) (Au dos:) Carta de Engel[berga] de Lordo[no]. 2943. 1040, environ. CHARTA QUA LIETALDUS ET STEPHANUS WERPIUNT MONASTERIO CLUNIACENSI SERVOS ET ANCILLAS IN OBEDIENTIA QUAM VOCANT CAVANIAS ET SOLUSTRIACUM. Notum sit omnibus sanctæ Dei æcclesiæ fidelibus, quod nos duo fratres Lietaldus et Stephanus, filii Stephani, pro amore Dei omnipotentis et sanctorum apostolorum, [et] pro redemptione animarum nostrarum et omnium parentum nostrorum et maxime patris nostri Stephani, annuimus donum illud et conventionem quam fecit ipse pater {144}noster prenominatus Stephanus, de servis et ancillis quos calumniabatur, qui pertinebant ad obedientiam Cavanias et Solustriacum. Hos etiam nos calumniabamur post mortem patris nostri; sed sicut diximus, nunc ex toto werpimus, et conventionem illam et donationem confirmamus, et in propria carta signamus, acceptis triginta solidis a domno Stephano decano eidem obedientiæ, præter alios duodecim solidos quos Martinus monachus, similiter ejusdem obedientiæ decanus, dederat patri nostro Stephano. Hanc conventionem et cartam, si quis amplius infringere voluerit, anathema sit, et in inferno cum diabolo et angelis ejus perpetuis tormentis puniatur. Hujus donationis testes sunt: Maiolus de Vincele, qui etiam testis fuit in donatione patris nostri, Durannus similiter et Walterius etiam in dono patris testes sunt, et alii presentes testes: Girbertus, Dalmacius, Arlebaldus et frater ejus Stephanus, Petrus. (Bibl. nat. cop. 23-15; B. h. 356, CCCLVII.) ?? 2944. 1040, environ. CHARTA QUA BERNARDUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI PARTEM SUAM SILVÆ FAVERCENSIS, ETC. Mundi termino appropinquante, ruinis crebrescentibus jam certe signa manifestantur. Idcirco ego Bernardus, in ultimo positus, dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo et ad locum Cluniacum, cujus preest domnus Odilo abba, pro remedio anime mee et uxoris mee Ermengardis et filiorum meorum et omnium parentorum meorum, quasdam res site in pago Matisconense, unam silvam que vocatur Faversensis, totam partem quam ibi visus sum abere, eam dono et custodiam cum omni integritate, ab aqua que vocatur Margarita usque ad crucem. Infra istas terminaciones, totam et integram meam partem cedo habitatoribus supradicti monasterii. Dono eciam duos pratos, unus tenet cum supradicta silva Favercensi; alius tenet inter duas aquas Margaritam et Rivum Rusticum. Dono etiam unum campum, qui {145}vocatur in Chivronelnum: terminat a mane terra Raymbaldi, a meridie terra Sancti Petri et Sancti Johannis, a sero terra Sancti Vincencii, a septentrionali via publica. Dimitto etiam querelam quam habebam in quadam vinea qui est in villa Mariesontis, quam tenebat Otbertus; terminat a mane terra Girardi, a medio die via publica, a sero terra ipsius Bernardi, a cercio cutta currente. Istas nominatas res atque suprascriptas donamus, sicut jam diximus, ad prefatum locum, pro remedio animarum nostrarum; et volumus ut he res semper sint in elemosina fratrum Cluniensium. Si quis vero, nos ipsi, aut ulla intromissa persona contra hanc donationem venerit, iram Dei omnipotentis incurrat et sanctorum apostolorum, nisi emendaverit. Cogente etiam potestate, auri libras quinque solvat, et inantea stabilis maneat. Actum Besorniaco publice, regnante rege Heinrico. S. Bernardi et uxoris sue Ermengardis, qui firmaverunt. S. Gausfredi, filii sui. S. Tedze, filie sue. S. Ugonis, filii sui. S. Elgodis, filii sui. S. Waldalmode, filie. S. Bernardi. S. Humberge. (Bibl. nat. cop. 23-16; B. o. 470, CCCCLXVII.) (Au dos:) Carta Bernardi in Besorniaco. 2945. 1040, environ. CHARTA QUA GAUCERANNUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI PARTEM SUAM SILVÆ FAVERCENSIS, ETC. Mundi termino appropinquante, ruinis crebescentibus (sic), jam certe signa manifestantur. Idcirco ego Gaucerannus, in ultimo positus, dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, et ad locum Cluniacum, cui preest dunnus Odilo abba, pro remedio animæ meæ et uxoris meæ Richeldis, et filiorum meorum, videlicet Stephani, Wausfredi, et Hugonis, quasdam res sitas in pago Matisconense, scilicet unam silvam quæ vocatur Favercensis, totam partem quam ibi visus sum habere, eam dono et custodiam cum omni integritate, ab aqua quæ vocatur {146}Margarita usque ad crucem. Infra istas terminationes, totam et integram meam partem habitatoribus supradicti monasterii [dono]. Dono etiam duo prata, unum quod vocatur Pratum Rotundum, aliud quod conjacet inter duas aquas, quarum una nominatur Margarita, altera Rivulus Rusticus; et in uno manso, qui vocatur Cruciacus, consuetudinem quam ibi habeo totam et integram; et in alio manso, qui vocatur Platea, similiter totam consuetudinem. Istas nominatas res suprascriptasque donamus, sicut jam diximus, ad prefatum locum, pro remedio animarum; et volumus ut hæ res semper in alimonia fratrum Cluniensium. Si quis vero, nos ipsi, aut aliqua intromissa persona contra hanc donationem venerit, iram incurrat Dei omnipotentis et sanctorum apostolorum, nisi cito ad emendationem venerit. Cogente etiam potestate auri libras V solvat, et inantea firma et stabilis permaneat. Actum Cluniaco publice, regnante Eyrico rege. S. Gauceranni, qui fecit et ipse firmavit. S. Richeldis, uxoris ejus. S. Stephani. S. Gausfredi. S. Milonis. S. Hugonis. S. Bernardi. S. Gauceranni. Data mense augusti. Eldulfus ad vicem cancellarii recognovit. (B. o. 639, DCXXXV.) ?? 2946. 1040, environ. CHARTA QUA RAIMODIS REDDIT MONASTERIO CLUNIACENSI TERRAM CASOIAM, OLIM A MONACHIS LEODBALDO EPISCOPO LOCO PRECARIÆ CONCESSAM. In nomine Verbi incarnati. Ego Raimodis, uxor quondam domni Wichardi, olim defuncti, nunc vero juncta matrimonio domno Ansedeo seniori meo, eodem consentiente sive favente, pro anima supradicti senioris mei Wichardi, dono vel potius reddo quandam terram que vocatur Casoia Sancto Petro et loco Cluniaco. Que quidem terra ante fuit Sancti Petri et supradicti loci. Sed ab abbate et monachis data est loco precarie domno Ledbaldo tunc quidem clerico, postea Matiscensi {147}episcopo. Ipse vero Leodbaldus, contra justiciam faciens, alienavit eam ex toto a Sancto Petro, et donavit eam Gauzeranno loco emendationis pro suo parente, Berengario nomine, quem interfecerat. Hanc itaque reddo Sancto Petro pro anima senioris mei Wichardi et patris ipsius supradicti Gauzeranni. Dono etiam unam ancillam, nomine Adalgardam, cum infantibus suis et totam hereditatem similiter pro anima ipsius senioris mei Wichardi et filie mee Wiceline et mea. Si quis autem hanc donationem calumniare voluerit, vindicare non valeat, sed in thesauro publico auri libram componat. S. Raimodis, que hanc cartam fieri et firmare rogavit. S. Ansedei. S. alterius Ansedei. S. Achardi. S. Walterii. S. Costabuli. S. Ugonis. (Bibl. nat. cop. 26-213 bis; B. o. 467, CCCCLXIIII.) ?? 2947. 1040, environ. CHARTA QUA PONTIUS COMES DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN PAGO TREVIS, IN LOCIS DICTIS VILLETAS, MERDUZANA ET MOTA. Dum in hac vita sumus, cogitare debemus qualiter ad vitam æternam unde ejecti sumus, reverti mereamur. Quapropter ego Pontius, divino nutu compunctus, recognoscens enormitatem meorum peccaminum, dono Deo sanctisque ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ubi domnus Odilo piissimus abba magis videtur prodesse quam preesse, aliquid de mea hereditate, pro redemptione animæ meæ et patris ac matris meæ, parentum meorum ac omnium fidelium christianorum, ut omnipotens Deus concedat nobis gaudium sine fine mansurum. {148}Est autem ipsa hereditas sita in pago Trevis, in tribus locis, unus vocatur Villetas, alius Merduzana, atque alius Mota, juxta rivulum qui appellatur Lota, totum et integrum, cultum et incultum, cum campis et pratis, cum omnibus his quæ ad istum mansum positum in istis locis supranominatis, quem ego in dominicatu laborare faciebam, pertinere videntur, concedo habitatoribus Cluniensis monasterii, ut faciant quicquid facere voluerint. Si autem ullus homo contra hanc donationem aliquam calumpniam inferre voluerit, nisi cito resipuerit, sit pars ejus cum Dathan et Abiron, quos terra vivos deglutivit, et inantea hæc elemosina stabilis permaneat, cum stipulatione subnixa. Actum castro Torana, feria V, luna XXI, indictione VII, epacta XV, regnante Domino nostro Jesu Christo sine fine in perpetuo. S. donni Pontii comitis, qui fieri jussit. S. domni episcopi Cononis. S. Arberti et fratris sui Hunberti. S. Arberti. S. Leotaldi. Et si aliquis homo aut femina de beneficio quod habuerint in mea potestate habitatoribus loci supra nominati dare voluerint, hoc firmiter concedo, et manu propria firmo. (B. o. 680, DCLXXVI.) ?? 2948. 1040, environ. CHARTA QUA PONTIUS COMES DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS VILLEAS, MERDUSANA, ERON, ETC. Ego Pontius comes dono Deo sanctisque apostolis ejus Petro et Paulo, monachis habitantibus Cluniaco monasterio, condaminas et unum pratum quem habeo in his villis: una vocatur Villeas, alia Merdusana, cum omnibus ad se pertinentibus; unam medietatem de ecclesia quæ [sita est in pago qui dicitur Trevis, in episcopatu Diensi, in loco qui] nominatur Eron, cum XII sextaradias de terra juxta eam; unam cellam in agro quæ vocatur Lunis. Et si aliquis homo aut femina {149}de mea hereditate vult dare Deo et supra nominato loco, hoc similiter dono et laudo. Istam donationem facio ad presens sine ulla terminatione, aliam facio in alio tenore de loco qui nominatur Gentiacus, cum viridiario jacente juxta eum, et unum clausum similiter prope, et de meis vaccis quas in dominicatu possideo: de clauso vero IIII sextarios de vino et de vaccis unam in vestitura omnique anno, eo tenore ut quamdiu vixero teneam; post meum discessum jam dicto loco revertatur cum omni integritate. Est autem facta audiente domno Aimone, Arberto, Berengerio, alio Arberto. (B. o. 805, DCCC.) ?? 2949. 1040, environ. CHARTA QUA ROBERTUS, DUX BURGUNDIONUM, CONFIRMAT POSSESSIONES MONACHORUM CLUNIACENSIUM IN OMNIBUS TERRIS, UBICUMQUE SINT CONSTITUTÆ, ET NOMINATIM IN GIVRIACENSI POTESTATE. In nomine Verbi incarnati. Notum sit fidelibus cunctis, tam presentibus quam futuris, quod ego Robertus, dux Burgundionum, veniens Cluniacum causa orationis et ad sollempnizandum gaudium Dominice resurrectionis, susceptus sum cum magna reverentia et devotione a totius congregationis Deo devota fraternitate. Egressurum vero de monasterio et ad propria reversurum, adierunt me domnus Gaufredus prior cum simul tota congregatione, obnixe rogantes ut per testamentum litterarum notum facerem posteris insigne amicitiæ et familiaritatis, quam ab eis in Dei nomine accepi, adjutorii quoque et protectionis atque defensionis quam in omni loco quocumque potuero eis promisi, et precipue nominatim de Giviriacensi potestate, quam episcopus Hugo, Cabilonensis nominatus comes, cum matre sua et sorore olim dederunt Sancto Petro. Hanc ergo justam eorum petitionem perpendens et sinceram in Dei famulamine conversationem perspiciens, libentissime annui, et tam presentibus precipio quam futuris denuntio, ut qui meam fidelitatem integre voluerint custodire et meam {150}amicitiam perfecte habere, huic loco, sive habitatoribus ejus in quocumque loco nostræ dominationis vel potestatis, nullo modo quamlibet torturam aut contrarietatem presumat inferre. Quod si quis fecerit, meam amicitiam vel gratiam habere non poterit. Et ut stabile firmumque permaneat, manu propria firmo, presentibusque fidelibus meis firmandam committo. Signum Roberti ducis, qui hoc testamentum fieri precepit. Signum Iliæ, uxoris ejus. Actum Cluniaco publice. Rogo etiam omnes episcopos et presbiteros et monachos, ut excommunicent et anatematizent omnes illos qui hanc preceptionem infregerint, et sint a societate cunctorum fidelium alienati, et in inferno trudendi cum Dathan et Abiron et cum Juda, proditore Domini. S. Eyrardi vicecomitis. S. Bernardi. S. Vualterii. Item Vualterii. S. Balduini. S. Ingelerii. S. Vuarini. S. Humberti. S. Duranni. S. Johannis. S. Gisleberti. S. Rainerii. Ego Eldulfus scripsi ad vicem cancellarii. (C. 117.) ?? 2950. 1040, environ. CHARTA QUA ODILO, ABBAS CLUNIACENSIS, NOTUM FACIT SE OMNEM HEREDITATEM QUAM FILII FROTGERII MONASTERIO DEDERANT, PETRO MILITI, CONSANGUINEO DONATORUM, IN PRECARIA CONCESSISSE. Notum sit cunctis fidelibus, tam presentibus quam futuris, quod ego frater Oudilo, consentientibus et laudantibus senioribus et fratribus nostris, domno Hugone priore, Heinrico, Wichardo, Almanno, Walone, Rotberto et cæteris omnibus nostræ fraternitatis, dono huic militi, nomine Petro, loco precarie, omnem illam hereditatem quam sui consanguinei, filii Frotgerii, dederunt Sancto Petro in hora sui exitus de corpore, ut teneat et possideat quamdiu vixerit; et post ejus mortem, totum ex integro Sancto Petro remaneat, sine ullo contradicente. Reddat autem omni anno in vestitura V solidos. S. domni Oudilonis abbatis, qui hanc convenientiam fecit. S. Hugonis prioris. S. Heynrici, Wichardi, Almanni, Walonis. S. Rotberti. (B. o. 215, CCXIII.) ?? {151}2951. 1040, 20 juillet, à 1041, 19 juillet. CHARTA QUA PONTIUS COMES ET ROTLANNUS MILES DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAS SANCTÆ MARIÆ ET SANCTI JOHANNIS IN PAGO TREVIS, IN LOCO HERON. Dum in hac vita sumus, cogitare debemus qualiter ad eternam vitam, unde ejecti sumus, revertere mereamur. Quapropter ego Poncius comes et Rotlannus miles donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, et ad locum Cluniacum, cui preest domnus Odilo abba, unam ecclesiam in honore sanctæ Dei genitricis Mariæ, alteram in honore sancti Johannis Babtiste, cum decimis et presbiteratu, totum ad integrum, quantum habemus in his rebus quæ ad ecclesiam pertinent, et in circuitu æcclesiæ XII sextaradias de terra. Est autem ipsa ecclesia in pago qui dicitur Trevis, in episcopatu Diense, in loco qui dicitur Heron. Facimus hanc donacionem pro remedio animarum omnium fidelium christianorum. Testes Poncius comes, Rotlannus et filii sui Milo, Arbertus, Wido, Arnaldus. Anno X regnante Eyco rege. Eldulfus scripsit. (B. o. 53, LI.) ?? {152}2952. 1040, 20 juillet, à 1041, 19 juillet. CHARTA QUA BLADINUS, FILIUS ATONIS ET BLISMODIS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI QUATUOR CURTILOS, SCILICET DE LONGA VALLE, ETC. In nomine Verbi incarnati. Ego Bladinus, verens enormitatem scelerum meorum, pro remedio animæ meæ, et patris mei Alonis, et matris mee Blismodis, dono Deo et sanctis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, cui donnus Odilo abbas preest, de rebus meis que michi ex majorum successione contingunt, [scilicet] unum curtilum de Longa Valle, ubi Constantius Cornutus stabat, et alium curtilum ad Oredur, ubi Constantius Brunus versabatur, et alium curtilum ad Scolam, quem Josbertus incolebat; item aliud curtilum ad Jamp Segedes, in quo Stephanus morabatur, et in eodem loco partem quam ego habere videor in franchisia in qua Girbertus habitat: et hec omnia in comitatu Matisconensi sita sunt. Facio etiam vuerpicionem de rectitudine quam mater mea querelabat in obœdientia de Sancto Pontio. Et ut hec donatio firma permaneat, manu mea subterfirmavi, testibusque tradidi firmandam. Signum Bladini, qui hanc cartam fieri rogavit et firmavit. S. Gislardi. Actum publice loco Cluniaco, sabbato, regnante Heinrico rege, anno X regni ejus. (Bibl. nat. cop. 23-104; B. o. 299, CCXCVII.) (Au dos:) Bladini in Longa Valle. 2953. 1040, 20 juillet, à 1041, 19 juillet. CHARTA QUA WIGO DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS FLORIACO, CORTATON ET VUALENS. Communitate generis humani orbis terrarum spaciaque aquarum, Dei omnipotentis dono, est adtributum; tamen, crescente humana {153}sobole, traditum ac datum est a majoribus primo possidentibus minimis eorum prosapiis exemptis. Crevit tandem devotio fidelium, data Christi bonitate, circa servientes sanctæ æcclesiæ. Quapropter, inter reliquos qui de suis propriis ditaverunt æcclesiam, extiti ego, in Dei nomine, Wigo, qui de meis rebus trado ac dono ad locum quem Cluniacum vocant, qui est conditus in honore almi clavigeri Petri necnon doctoris gentium Pauli ac reliquorum apostolorum, presente domno Odilone abbate cum reliquis fratribus, in villa Floriaco curtiles III et quicquid ad ipsos pertinet. Dono etiam pratum unum in prata conjacentia ibi in ipsa villa, et in villa Cortaton unum curtilum, sicut est conclusum. In alia etiam villa quæ vocatur Vualens mansum unum et quicquid ad ipsum pertinet, cum silvis, pascuis ac pratis. Dono vobis in presentia Dei, pro remedio animæ meæ, ac patris ac matris meæ, et omnium parentum meorum; ita perpetua stabilitate, ut neque ego, neque ullus ex parentela mea eam valeat repetere. Si quis vero ex parentibus vel heredibus meis, vel alius aliquis hanc donationem calumpniaverit, sit maledictus et excommunicatus, et anathematizatus, cum Cam, et Core, et Datan, et Abiran, et Juda, et Barraban, et cum Judeis, ac paganis, et scimaticis, et his qui dixerunt Domino Deo: «Recede a nobis»; pereatque cum diabolo et angelis ejus in secula seculorum. Hi sunt firmatores ac suadatores. S. Guigonis. S. Guichardi. S. Guigonis, quem vocant Paganum. S. Gibergiæ, sororis Guigonis, qui dedit, laudavit, firmavit. Data mense julio, die dominico, regnante rege Heynrico feliciter, X anno regni ejus. (B. o. 445, CCCCXLII.) ?? 2954. 1041, février. CHARTA QUA NARDUINUS ET UXOR EJUS MARIA VENDUNT BERNARDO ET TETSANÆ UXORI CURTILUM, MANSUM ET VINEAM IN VILLA VINOSA. Domino fratribus Bernardo et uxor sua Tetsana. Ego Narduino et uxor sua Maria, vendo vobis curtylo, maso con supraposito et vinea insimul tenente, que xitus in pago Cabilonense, in fine Balorense, in {154}villa Vinosa sedit: terminat de uno latus Vincenti, de alio latus francorum, de uno front de ipso hereditate, de alio front via pullica; abet in lungo perticas XIII, de uno front perticas duas et dimei. Et dono tibi alia vinea in ipsa villa vocat: terminat de quatuor partes Sancti Petri; abet in longo perticas XV, et de ambis frontibus perticas V. Trado adque transfundo, et faciatis quod volueris, pro solidos XVIII et denarios novem. Et si ullus homo est, qui calumniare voluerit, auro uncias V conponat; inantea firma stabilis permaneat et constipulacione sunnixa. Actum in villa Vinosa ubi facta. Signum Narduino et uxor sua, qui vendicione fierit et firmare rogavit. S. Walterio. S. Giroldus. S. Oldemanno. S. Vincenti. S. Tetulfo. S. Duranno. Ego Arvei escrisit, datavit die dominica, mense febroario, anno X regnante Henrico rege. (Bibl. nat. cop. 23-98.) ?? 2955. 1041 (?), 3 mars. CHARTA QUA ANDREAS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI CURTILUM ET VINEAM IN VILLA SANCTI GENGULFI. Dum in hujus pretereuntis vitæ mutabilitate unicuique mortalium conceditur vivere, quod nec momentum unius horæ absque aliqua peccati macula valet percurrere, sollicitus id operetur, id expetat, quod sibi in futurum proficere valeat, dicente Domino: «Facite vobis amicos de Mammona iniquitatis, ut cum defeceritis, recipiant vos in æterna tabernacula.» Quapropter ego, Andreas nomine, pondus propriæ infirmitatis et peccatorum pertimescens, jam jamque finem vitæ instare non ignorans, dono Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, et ad locum Cluniacum, in quo preesse videtur domnus Odilo abbas, pro redemptione animæ meæ, unum curtilum et unam vineam in pago Matisconensi, in villa Sancti Gengulfi. Habet ipse curtilus determinationes a tribus partibus de ipsa hereditate, a sero rivo currente. Ipsa vinea determinatur a meridie terra Bernardi, ex aliis partibus de ipsa hereditate. {155}S. Andreæ. S. Arluini. S. Constantii, Gisloldi, Arluini, Aredi. Actum Sancti Gengulfi publice, imperante Heinrico Francis, V nonas martii, feria III; frater Arnulfus levita indignus scripsit. (B. o. 294, CCXCII.) ?? 2956. 1041, 15 mars (n. s.). CHARTA QUA WIGO, FILIUS WILLELMI, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI CURTILUM CUM SERVO IN VILLA BERZIACO. Notum sit tam presentibus quam futuris, quod ego Wigo, filius Willelmi, dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, et loco Cluniaco, in quo magis prodesse quam preesse videtur domnus Odilo abbas, aliquid de mea hereditate quæ sita est in pago Matisconensi, in villa quæ nuncupatur Berziacus, videlicet unum curtilum cum omnibus appendiciis suis, campis, pratis, vineis, egressibus et regressibus, quæsitum et ad inquirendum, totum perpetualiter dono atque transfundo, ut monachi de supranominato monasterio faciant quicquid facere voluerint, tenendi, vendendi, scammiandi. Habet autem has terminationes: a mane aqua currente, a vesperi via publica, ab aquilone terra Adalberti presbiteri. Dono etiam servum, nomine Gondricum. Hanc vero donationem facio pro animæ meæ et patris mei Willelmi et matris meæ Gertrudis remedio, et omnium parentum meorum vivorum ac defunctorum, ut in commune omnibus proficiat. Actum Cluniaci publice, die dominica in Ramis palmarum, per manus Arnulfi levitæ. S. Guigonis, qui fieri et firmare rogavit. S. Gausfredi comitis. S. Gauzeranni, Achardi, Bernerii, Martini prepositi. Actum anno millesimo XL ab incarnatione Domini, regnante Heynrico {156}rege Francorum. Quisquis [hoc] contradicere voluerit anathema sit, nisi citius ad emendationem venerit, et cui litem intulerit auri libram cogatur exsolvere. (B. o. 296, CCXCIIII, et 794, DCCLXXXIX.) ?? 2957. 1042, 1er juillet. CHARTA QUA AINARDUS ET UXOR EJUS GONTELDIS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI VERCHERIAM ET DUOS BOVES IN VILLA BUFERIAS. In nomine sanctæ et individuæ Trinitatis. Ego Ainardus et uxor mea Gonteldis, cum consilio filiorum nostrorum ac filiarum, et pro remedio animarum nostrarum, donamus Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo et ad locum Cluniacum, unam vercheriam in Buferias, ubi Nadalis manet, in loco sepulture nostre. Die etiam obitus mei, ego Ainardus dono supradicto loco duos boves obtimos aut XX solidos. Dono vero hoc pro remedio animæ meæ, uxoris etiam, filiorum et filiarum, et omnium christianorum fidelium. Si quis autem hanc donationem calumpniare voluerit, Dei omnipotentis iram incurrat, et separetur a congregatione justorum, nisi cito ad emendationem veniat. Acta publice Cluniaco, kalendis julii, luna VI, regnante Heinrico rege Francorum, anno regni sui XII. S. Ainardi, qui hanc cartam fieri et firmare rogavit. S. Gonteldis, uxoris ejus. S. Hugonis. S. Richardi. (Bibl. nat. cop. 23-145; B. h. 485, CCCCLXXXVIII.) (Au dos:) Ainart in Buferias. 2958. 1042, 20 juillet, à 1043, 19 juillet. CHARTA QUA LEDBURGIS ET FILIUS EJUS GISLEBERTUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI PRATUM IN VILLA BAINAS, SILVAMQUE NOMINE BUSCEDAM. In nomine Verbi incarnati. Notum sit omnibus fidelibus, quod ego Ledburgis et filius meus Gislebertus, donamus Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, pro remedio animarum nostrarum, loco etiam {157}sepulturæ nostræ, ad locum Cluniacum, in quo preest domnus ac venerabilis Odilo abbas, unum pratum in villa Bainas; unam etiam silvam quæ vocatur Busceda, unumque campum juxta Buscedam, [terminat] a medio die terra Sancti Marcelli, a mane terra Eldeverti atque Bernardi, de alia parte terra Ansedei, atque de alia parte terra Aidoardi. S. Ledburgis et filii ejus Gisleberti, qui hanc cartam fieri et firmare rogaverunt. S. Ansedei. S. Aidoardi. S. Adcelini. S. Ornadi. S. Wichardi. S. Rodberti. S. Adzoni. Si quis autem hanc donationem calumpniare voluerit, iram omnipotentis Dei incurrat, omnibusque maledictionibus subjacebit quæ in veteri et in novo Testamento continentur. Acta publice Cluniaco, regnante Heinrico rege anno XII. (Bibl. nat. cop. 23-122; B. h. 600, DCIII.) (Au dos:) Carta Ledburgis et filii ejus Gisleberti in Bagenas. 2959. 1042, 20 juillet, à 1043, 19 juillet. CHARTA QUA BERNARDUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI CAPELLAM SANCTÆ MARIÆ IN VILLA BRACNIACO ET VILLARE MASNILE. Omnipotens clementia Christi, ut supra. Ego Bernardus dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, cui preest domnus Odilo abbas, capellam sanctæ Dei genitricis Mariæ, sitam in pago Cabilonensi, in loco qui vocatur Bracniacus, cum tota terra quæ ad ipsam capellam pertinent, sive altare, jure hereditario, ubicumque sit, sicut Vuido, avunculus meus, moriens mihi et fratri meo Vuidoni commendavit. Dono etiam illam quæ ad ipsum altare post mortem domni Vuidonis adcrevit, et totam offerendam quæ ad ipsum altare venerit, et medietatem de omnibus mercatis, et medietatem census de cellariis, et in adjacenti silva usum ad quotquot porcos habuerint in dominicatu, usum etiam [ad] alia necessaria tam ipsis monachis quam hominibus qui in terra illorum, in ipsa villa foris salvamentum habitaverint. Dono etiam, exceptis suprascriptis quæ avunculus meus Deo delegavit, ex mea parte villare quod vocatur Masnile, cum adjacenti terra, bosco, pratos, campos, infra istas terminaciones, a Camburdicia {158}sicut via vadit usque in Graunna, et usque ad fossatum de Cerlei et campum de Cerlei, pro remedio animæ omnium christianorum. Testes Bernardus [et] uxor ejus Ema, Tetbaldus comes, Dalmatius, Bernardus, Aeynricius, Anselmus, Arleus, Aimo, Gausfredus, Archimbaldus. Regnante Heynrico, anno regni sui XII. (B. o. 30, XXVIIII.) ?? 2960. 1044, environ. CHARTA QUA GIRARDUS MILES NOTUM FECIT SE CONSUETUDINES, QUAS DE CAROLOCO COENOBIO EXIGEBAT, MONACHIS CLUNIACENSIBUS SUPER ALTARE SANCTI STEPHANI LUGDUNENSIS DIMISISSE. In nomine Domini Dei et Salvatoris nostri Jesu Christi. Ego Girardus, miles, notum esse volo cunctis præsentibus et futuris, quod proclamantibus se monachis Cluniacensibus, videlicet Almanno, decano claustrensi, et Rodberto, priore Cariloci, cum coessentibus sibi fratribus, ante præsentiam domni Odulrici, Lugdunensis archiepiscopi, et quamplurimorum nobilium clericorum ac laicorum regionis, vuerpitionem feci super altare Sancti Stephani, de omnibus aliis consuetudinibus et executionibus quas exigere solebam, quas pater meus non habuit, sed ego allevavi, non solum infra munitionem salvamenti monasterii, verum etiam in circumjacentibus terris et villis ad præfatum locum pertinentibus, etc., ut ab hac die et deinceps, neque ego, neque alius pro me, exigam qualicumque occasione omnibus diebus vitæ meæ; sed neque post mortem meam aliquis ex hæredibus meis ullam rationem habeat requirendi. Quod si quis hoc præsumpserit, iram Dei, etc. incurrat, præsentis quoque domni archiepiscopi Odulrici anathematizatione colligatus fiat, etc.; et in fisco publico auri libram componat. Signum Girardi, qui hanc vuerpitionem feci. Testes sunt vuerpitionis domnus Odolricus archiepiscopus, domnus Surannus decanus, frater ejus Rollannus (et viginti quinque alii, quorum nomina præterimus). (Severt. Lugd. archiep., Ed. 1628, p. 206.) ?? {159}2961. 1045, 6 novembre. CHARTA QUA HUGO, NIVERNENSIUM EPISCOPUS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ABBATIAM SANCTI SALVATORIS. Sollertissimæ prelati sanctæ Dei æcclesiæ procurare debent ut omnia sibi a Domino credita ita constituant ne proruant, et quæ viderint depravata, juvante Domino, prout potuerint in melius restituant. Quapropter ego, in Dei nomine, Hugo, Nivernensium humilis presul, cernens quandam abbatiam in honore Domini nostri Salvatoris rite fundatam sanctoque Cyrico delegatam, priscis temporibus monasticæ hordinis decoratam, sed nostrorum predecessorum incuria valde depravatam, atque regulam almi confessoris Christi Benedicti pæne foris eliminatam, cupiens in pristinum restituere gradum, cum consilio Adalelmi, ejusdem rectoris loci, cæterorumque clericorum et omnium fidelium nostrorum, tradimus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, et loco Cluniaco, cui preest domnus Odilo abbas, suisque successoribus, ob requiem animarum nostrarum et antecessorum et successorum nostrorum, hunc locum sublimatum, quatenus eorum frequentia precum omnes mereamur asscribi in libro vivencium, cum appendiciis et adjacentiis et sibi coherentiis, adquisitis scilicet et adquirendis, ut ab hodierna die et deinceps predicti rectores loci teneant et possideant, et quomodo melius eis secundum regulam Sancti Benedicti visum fuerit, absque alicujus contradictione et calumpnia disponant, manus nostras a cecitatis munere excucientibus, successores vero et posteros nostros propter Deum et pro Deo obtestamur, ut hoc testamentum a nobis conscriptum inviolatum conservent, ne quandoque cavillancium vigente versucia in reliquum fiet irritum; ut autem hoc {160}privilegium a nobis editum in posterum maneat inconvulsum, manu propria firmantes, clericis et laicis confirmandum tradidimus. Hugo, Nivernensis æcclesiæ episcopus, huic testamento subscripsi. Actum civitate Nivernis publice in sancta synodo, anno Dominice incarnacionis millesimo quadragesimo quinto, indicione undecima, regnante Heinrico rege Francorum. S. Hugo episcopus, Adalelmus, Gosfridus decanus, Malguinus archidiaconus, Gosfridus thesaurarius, Hugo prepositus, Rannulfus presbiter, Landricus, Engelbertus, Ildebertus, Bernardus, Rannulfus, Rodulfus, Rotbertus, Roclenus, Raginardus, et alii quamplurimi. Odo preceptor atque cancellarius scripsit octavo idus novembris. (B. o. 80, LXXVIII.) ?? 2962. 1046. CHARTA QUA HUGO, CHRYSOPOLITANÆ ECCLESIÆ ARCHIEPISCOPUS, PETENTE HUGONE CLERICO, POSSESSIONES ECCLESIÆ LAUDONENSIS CONFIRMAT. In nomine sancte et individue Trinitatis. Hugo, Dei gratia sancte Crisopolitane ecclesie archiepiscopus humilis. Si fidelium, necnon amicorum nostrorum vota justa equanimiter suscipimus, id nobis profuturum in eternum esse credimus. Quapropter omnium tam futurorum quam presencium noverit industria, qualiter domnus Hugo, honestus religiosus ac clericus, constructor et amplificator Laudonensis ecclesie, imploravit nostram clemenciam, ut quasdam ecclesias in nostro episcopatu sitas, quas ipse ad eundem locum acquisivit, nostro pontificali {161}confirmaremus privilegio: cujus peticioni, quam justam conspeximus, gratanter annuimus; laudamus igitur atque pontificali auctoritate confirmamus donum quod petiit, scilicet ecclesiam unam, Calx nomine, in honore sancte Marie, cum omnibus appendiciis suis, sicut Hildeberga quedam nobilis matrona et heredes ejus tenuerunt, aliam in honore sancti Albini cum omnibus appendiciis suis, sicut ad predictam pertinet, terciam in honore sancti Simphoriani martiris, cum omnibus appendiciis, et ut hoc firmum, ratum, inconvulsum inviolatumque permaneat, interdicimus pontificali auctoritate, excommunicamus et dampnamus anathemate ne aliqua persona potens aut vilis conetur infringere. Si quis autem, quod minime credimus, hoc fecerit, sit pars ejus cum Dathan et Abiron, quos vivos absorbuit terra. Quod ut firmius habeatur, sigilli nostri inpressione in sigillo nostro insigniri jussimus. Ego Hugo, Dei gratia Crisopolitanus dictus archiepiscopus, hanc cartam propria manu firmo posterisque nostris tenendam transmitto. S. Willenci prepositi. S. Theodorici, decani Sancti Johannis. S. Lamberti, decani Sancti Stephani. S. Wichardi, Sancti Pauli decani. S. Roberti archidiaconi. S. Girardi archidiaconi. Ermenfredus, Crisopolitane ecclesie cancellarius, recognovit. Acta Bisuncii, anno Dominice incarnationis Mº quadragesimo VI, indictione VI, rege Henrico. (B. o. 51.) ?? 2963. 1047 (?), 3 mars. CHARTA QUA JOHANNES DAT MONASTERIO CLUNIACENSI TRES PECIOLAS VINEÆ IN VILLA CROHET ET SEX PECIOLAS CAMPI CUM USU IN BOSCO DE BORGA. Conditor et redemptor humani generis, Dominus Jesus Christus, salutem fidelium suorum invenire desiderans, per semet ipsum proloqui dignatus est dicens: «Date elemosinam et omnia munda sunt vobis.» Quocirca notum sit omnibus fidelibus, presentibus [et futuris], quod ego Johannes dono Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo et ad {162}locum Cluniacum, in quo preesse videtur domnus Odilo abbas, cum aliis quamplurimis fratribus inibi Deo militantibus, meam hereditatem que sita est in pago Matisconense, in villa Crohet. Sunt autem tres petiolas de vineis, in uno loco due raxæ cum curtilo simul tenente. Habent ipse raxæ hæ determinationes, a mane vinea Thegrini, a meridie terra Sancti Sufferini, a occidente terra Rabinardi et Petri, a aquilone via publica. Alia raxa habet a mane terra Thegrini, a meridie et aquilone via publica. Et dono sex petiolas de campis cum usu de bosco qui vocatur Borga, a foreste Brinanni usque ad montem Gohaldi, sine aliqua calumpnia, totum ad integrum, dono quantum ego videor habere. Hanc autem donationem facio pro remedio anime mee, et sit pars et societas omnibus propinquis meis vivis et defunctis. Si quis vero hanc cartam a me libenter factam aliquis persona scindere aut calumpniare presumpserit, primitus iram Dei omnipotentis et sanctorum apostolorum omniumque sanctorum offensam incurrat, et cui litem intulit auri libram unam persolvat, et hec carta deinceps firma et stabilis permaneat, stipulatione subnixa. S. Johannis, qui fieri et firmare rogavit. S. Alberici presbiteri. S. Vuinzonis. S. Petri. S. Bernardi. S. Grimaldi. S. Girardi. S. Arluini. Actum Santo Gengulfo publice, per manus Arnulfi levite, Vº nonis martii, feria III, regnante Henrico rege Francorum, indictione quarta. (Bibl. nat. cop. 22-124; B. o. 168, CLXVI.) (Au dos:) Carta Johannis in villa Crohet. {163}2964. 1047. EPISTOLA CLEMENTIS PAPÆ II AD EPISCOPOS ET PRINCIPES GALLIÆ SEU AQUITANIÆ, NE ULLA MONACHIS CLUNIACENSIBUS MOLESTIA INFERATUR. Clemens, etc. Scitis, fratres dilectissimi, quia, etc. (Bull. Clun., p. 12, col. 1, nº 1.) (C. 16.) ?? 2965. 1047, environ. CHARTA QUA WALTERIUS, MATISCONENSIS EPISCOPUS, CONFIRMAT MONASTERIO CLUNIACENSI DONATIONEM TERRÆ IN VILLA CUELES A MATRE SUA TESCENDA FACTAM. Ego Walterius episcopus confirmo donationem de terra que est in villa Cueles, quam dedit mater mea Tescenda, pro remedio anime Walterii, filii Warulfi, fratris mei, qui mecum hanc donationem fecit et firmavit. Et ut hec donatio firma permaneat, nepotibus meis Walterio, Bernardo et Ottoni supradictam donationem firmare feci, in presentia Hugonis prioris et multorum fratrum Cluniacensis congregationis. S. Walterii episcopi, Warulfi. S. Hugonis prioris, Bernardi vicarii. (Bibl. nat. cop. 21-188; B. o. 179, CLXXVII.) ?? 2966. 1048, environ. CHARTA QUA WICHARDUS DE MINCIACO, CONSENTIENTE UXORE SUA ALGARDE, WERPIVIT MONASTERIO CLUNIACENSI QUARTAM PARTEM ECCLESIÆ TAZIACENSIS, ETC. Noticia vuerpicionis quam fecit Wichardus de Minciaco, Deo et Sancto Petro, in presentia domni abbatis Odilonis et omnium fratrum, {164}in capitulo Cluniacensi. Notum sit omnibus fidelibus, tam presentibus quam futuris, quod ego Wichardus vuerpicionem facio Deo et sancto Petro de omnibus querelis quas hucusque habui contra monachos Cluniacenses, videlicet de servis, de ancillis, de terris cultis et incultis, silvis scilicet et pratis, et de quarta parte ecclesiæ Taziacensis, quam calumniabar ex parte uxoris mee, et de omnibus omnino querelis quæ qualicumque modo excogitari vel requiri possunt, ut ab hac die non requiram neque aliquis pro me, non frater neque ullus ex parentibus meis, non uxor, non filius, non filia, neque aliquis ex heredibus meis in perpetuum. Quod si aliquis hoc presumserit, omnibus maledictionibus que sibi ex parte Dei et sancti Petri atque omnium sanctorum evenire possunt, subjacebit. Et ut firmum sit, manu propria firmo testibusque roborandam trado. S. Wichardi, qui hanc vuerpicionem facit. S. Algardis, uxoris ejus. S. Jodceranni, filii ejus. S. Gaufredi comitis. S. Achardi clerici. S. Constantini de Maliaco. S. Wichardi de Marziaco. S. Leotaldi. S. Humberti. S. Jodcelini. (Bibl. nat. cop. 15-147; B. o. 75, LXXIII.) (Au dos:) Werpitio Wicardi de Minciaco. 2967. 1048, environ. CHARTA QUA ARLEIUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS, SILVAS, SERVOSQUE IN VILLA TILIACO. In nomine summe et individue Trinitatis. Ego Arleius, reminiscens peccatorum meorum enormitatem, dono Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo, et ad locum Cluniacum, in quo domnus ac venerabilis Odilo abbas preesse videtur, aliquid ex hereditate mea, pro redemptione anime mee, pro redemptione etiam anime Arleii, avunculi mei, et uxoris mee Rodceline filiique mei Agnonis, medietatem {165}[scilicet] de omnia quecumque habeo in villa Taliacensi, videlicet pratis, silvis, silvam etiam que nuncupatur Vaure, aliamque silvam que vocatur Pradela, aliamque silvam Forestillam, unum etiam molenarium quantum in ipsa villa habeo, de omnia super memorata medietatem [tribuo]. Dono etiam servos: Honoratum et uxorem ejus Adalgisam, filiumque ejus Durannum filiamque Eldegardim, Rotrudimque cum infantibus suis. S. Arlei, qui fieri et firmare rogavit. S. Rodceline, uxoris ejus. S. Agnonis, filii ejus. S. Gausfredi comitis. S. Archimbaldi vicecomitis. S. Guilendi de Tisiaco. S. Rannulfi prepositi. S. Gausfredi clerici. S. Ebrardi. S. Stephani. S. Otonis. S. Gislaberti. S. Gausfredi. S. Gauterii. S. Acardi. S. Hugonis. S. Ainonis. S. Achardi clerici. S. Stephani, mariti ejusdem Rotceline. (Bibl. nat. cop. 20-36, 1º; B. o. 186, CLXXXIIII.) (Au dos:) Arlei in villa Tiliaco de suis (silvis) et de uno molendino. 2968. 1048, environ. CHARTA QUA AGNO, FILIUS ARLEII, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI, PRO ANIMA MATRIS SUÆ RODCELINÆ, QUASDAM RES IN VILLIS DONZIACO ET VARENGIAS. Post mortem quoque ipsius Rotceline, filius ejus Agnus dedit, pro anima ejusdem matris sue, in villa Donziaco, unam vineam et unum curtilum quem tenet Constancius forestarius, servus Sancti Petri; {166}in villa quoque Varengias dedit supradictus Agnus, filius ejus, unam partem prati que erat in extrema parte prati monachorum, illam partem quam pater ejus Arleius tenuit, unam etiam vineam in eadem villa Varingas. Hec omnia Agnus filius ejus dedit Sancto Petro pro anima matris sue. (Bibl. nat. cop. 20-36, 2º; B. o. 186, CLXXXIIII.) ?? 2969. 1048, 20 juillet, à 1049, 1er janvier. CHARTA QUA EBRARDUS ET UXOR EJUS GERLENDIS ATQUE FILII EORUM DANT MONASTERIO CLUNIACENSI QUICQUID HABEBANT IN PODERNIACO. Notum sit omnibus fidelibus christianis, quod ego Ebrardus et uxor mea Gerlendis et filii mei Humbertus et Teotgerius, donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, Cluniaco monasterio cui preest domnus Odilo abba, totum et integrum quod habemus in Poderniaco, quesitum et inquirendum cum servo, nomine Duranno, quem contra eos tenebamus. Facimus hanc donationem pro redemptione animarum nostrarum et pro redemptione anime filii mei Begonis, ut omnipotens Deus concedat nobis suam perpetuam gloriam. Si quis contra insurrexerit, omni maledictioni subjaceat; et nisi cito recipuerit, auri libras IIII persolvat: donacio vero stabilis maneat. S. Ebrard et Gerlendis uxoris ejus; Humbertus, Letgerius, ac Elena sororis eorum; Hugo, Leotaldus et frater suus Durannus; Rodulfus, Vuigo et Wilelmus fratres ejus, testes. Acta Cluniaco feria VII, regnante Aeynrico anno XVIII. Adulfus scripsit. (Bibl. nat. cop. 24-73.) ?? 2970. 1048, 20 juillet, à 1049, 1er janvier. CHARTA QUA WIDO, LAUDANTE FRATRE SUO WALTERIO, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM CUM SERVO IN VILLA TORNIACO. In nomine Verbi incarnati. Notum sit omnibus sancte Dei æcclesiæ fidelibus, quod ego Witdo, dono Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, cui preest dunnus Odilo abbas, unum mansum {167}cum omnibus apenditiis suis, videlicet vineis, campis, pratis, silvis, exitibus et regressibus, cum uno servo, nomine Tetberto. Est autem ipse mansus situs in pago Matisconense, in villa quæ vocatur Torniacus. Facio autem hanc donationem pro redemptione animæ meæ et omnium christianorum. Quam si quis calumpniare voluerit, omni subjaceat maledictioni, nisi cito resipuerit; et ista carta firma permaneat et stabilis. S. Widonis, qui fecit. S. Walterii, fratris ejus, qui laudavit et propria manu firmavit. S. Wigonis. S. Constantii. S. Wilelmi. S. Wigonis. S. Gauceranni. Signum Adaleydis. Acta Cluniaco publice, feria II, regnante Einrico rege anno XVIII. (B. o. 750, DCCXLVI.) ?? 2971. 1048, 20 juillet, à 1049, 1er janvier. CHARTA QUA CONSTANTIUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS VALLE ET MONTINIACO. Omnibus in fide Christi manentibus notum sit, quod ego Constantius, noviter ad conversionem monasticæ veniens religionis, sacro et exorabili loco Cluniaco monasterio dedicato in honore apostolorum Petri et Pauli, cui preest donnus Odilo abba, dono de mea hereditate, quæ conjacet in pago Matisconense, et in agro Aynacense, et est sita in duabus villis: in villa quæ dicitur Vallis unum curtilum cum omni integritate simul et vineam; terminat autem a mane terra Sancti Tadii, a sero terra Sancti Petri et a medio die similiter. Et in alio loco, qui vocatur Alodium Berteldi, duas perticas de vinea, et terminant ex omnibus partibus terra Sancti Petri, excepto a medio die quæ est de ipsa hereditate; et in villa Montiniaco unam petiolam de terra quæ terminat a mane publica via, et a medio die terra Sancti Petri, ab aquilone terra Wizoni, et faciant rectores jam dicti loci quicquid facere voluerint. Acta Cluniaco feria I, regnante Eynrico anno nono decimo. (B. o. 790, DCCLXXXV.) ?? {168}2972. 1048, 20 juillet, à 1049, 19 juillet. CHARTA QUA ACARDUS MILES NOTUM FACIT SE MANSUM IN VILLA ROMANIS MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE. In nomine Verbi incarnati. Notum sit cunctis ecclesie Christi fidelibus, quod ego Acardus miles dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, Cluniaco monasterio, unum mansum, hoc totum quod habebam indominicatum in ipso manso, et est ipse mansus positus in villa que vocatur Romanis: ea ratione ut filius meus Wichardus, si voluerit eum redimere, det pro ipso manso habitatoribus supranominati loci XX solidos; sin alias, ipsi monachi teneant et possideant. Facio hanc donationem pro redemptione anime mee et omnium christianorum; hoc donum laudaverunt Amedeus, Vuigo, Girinus et mater illorum Blismodis. Si quis contra hanc donationem litem inferre conaverit, nisi cito resipuerit, omni maledictioni subjaceat. Actum Cluniaco, regnante Eynrico, anno regni sui XVIII. Eldulfus scripsit. (Bibl. nat. cop. 24-70; B. h. 395, CCCXCVIII.) ?? 2973. 1048-1049 environ. CHARTA QUA BERNARDUS, FILIUS BERNARDI ET AREMBURGIS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI QUASDAM RES ET SERVOS IN VILLA CAVANIACO. Universitatis conditor et humani generis redemptor et Salvator hanc {169}salutarem medicinam conferre dignatus est suis fidelibus, scilicet ut de temporalibus et transitoriis conquirant sibi æterna et sine fine mansura, dicens: «Date helemosinam, et omnia munda sunt vobis»; et «Facite vobis amicos de Mammona iniquitatis, qui vos recipiant in æterna tabernacula.» Quod ego Bernardus animo perpendens et enormitatem peccatorum meorum reminiscens, pro eorum remissione dono Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, cui preest domnus Odilo abba, aliquid de mea hereditate que sita est in pago Matisconense, in villa Cavaniaco, hoc est franchisiam Adacri et filiorum ejus, et franchisiam Alberti et Bernardi, consanguinei ejus, et stationem Costabuli. Dono etiam servum, nomine Dominicum, cum uxore et filiis suis et tenementum suum, tali conditione ut teneam in vita mea et post meum obitum ..... si legalem heredem de uxore habuero, si tenere voluerit, ducentos solidos sive solidatas tales que recupiende sint .... redimi. Facio autem hanc donationem pro redemptione anime patris mei Bernardi, et matris mee Aremburgis, et pro anima mea, ut sit mihi salus et redemptio peccatorum meorum omnium. Ut autem hec donatio firma sit, manu propria firmo, testibusque roborandam trado. S. Bernardi, qui hanc donationem fecit. (Bibl. nat. cop. 15-212 1º; B. o. 711, DCCVII.) (Au dos:) Carta Bernardi de Cavaniaco, 2974. 1048-1049, environ. CHARTA QUA BERNARDUS SUPRADICTUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI QUASDAM RES ET SERVUM IN VILLA CACHIACO. Supra hec ego Bernardus [pro] anime mee salute ac propinquorum {170}meorum vel remissione, dono sanctis apostolis Petro et Paulo ad [eundem] locum Cluniacum, cui preest Hugo abbas, aliquid de mea hereditate, in pago Eduensi, et in villa Cachiaco, hoc est divisionem illarum terrarum que mihi evente sunt in predicta villa, [ex] parte avunculi mei Rotcleni, et servum, nomine Petrum, ac mansum qui dicitur Colonia, quam Rambaldus tenuit, ad integrum, pro remissione peccatorum meorum, ut sit mihi salus utriusque vite; tali conditione ut in vita mea teneam [et possideam], et post meum obitum ecclesie predicte remaneat. Si quis autem hanc donationem contradicere vel calumniare voluerit, [ex] parte beate Marie ac beatorum apostolorum Petri et Pauli sit excommunicatus, neque in aliam remanentem hereditatem rectum habeat, sed prorsus confusus quod tenet perdat. Alamannus scripsit. (Bibl. nat. cop. 15-212 2º; B. o. 711, DCCVII.) ?? 2975. 1048-1100, environ. CHARTA QUA ACHARDUS, MILES ET CLERICUS, WERPIVIT MOLENDINUM DE MARZIACO, QUOD WITBERTUS MONASTERIO CLUNIACENSI DEDERAT. Quidam homo, nomine Witbertus, cum consensu uxoris sue, nominæ..... et filiorum suorum Rotberti et Witberti, donavit Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniensem, cui tunc temporis sanctus Odilo abba magis prodesse quam preesse videbatur, unum molinum in Marziaco, pro salute animæ suæ et redemptione peccatorum suorum; quem molinum, post obitum predicti viri, elapso prolixi temporis intervallo, cum vidisset quidam miles et clericus, nomine Achardus, desolatum et adnihilatum ob malorum oppressionem hominum et cari temporis angustiam, contra voluntatem et contra {171}dictum prioris Cluniacensis Gunterii reedificavit, congregatis his quæ congrua edificationi erant. Tandem vero hujusmodi factum calumnians alter prefati loci prior, nomine Sigaldus, compulit invasorem ad placitum venire, in quo finita altercatione, pacificati sunt tali modo monachi Clunienses et Achardus, ut medietatem molini teneret quoad viveret, et post mortem ejus ab integro monachi possiderent, eo scilicet modo quo in vita ejus unam medietatem tenuerunt cum his quæ ad molinum pertinent, cum piscinis scilicet et ingressu ejusdem molini ac exitu. Si quis vero ex parentela ejus aut alius quilibet aliquam calumniam inferre deinceps temptaverit eisdem monachis de ipso molino, iram Dei omnipotentis incurrat. Amen. (B. o. 208, CCVI.) ?? 2976. 1049, 10 juin. PRIVILEGIUM LEONIS PAPÆ IX, QUO LIBERTATEM CLUNIACENSI MONASTERIO AB ANTECESSORIBUS SUIS CONCESSAM, PETENTE HUGONE ABBATE, CONFIRMAT, ETC. Leo, etc... Convenit apostolico moderamini, etc... (Bibl. Clun., col. 1824, d’après E., et Bull. Clun., p. 12, col. 1, nº 2, d’après la Bibl. Clun.; Mansi, t. XIX, p. 683.) (B. h. 1; C. 34 et 36; E. 4.) ?? 2977. 1049, 4 décembre. PRÆCEPTUM HENRICI III IMPERATORIS QUO CONFIRMAT HUGONI, ABBATI CLUNIACENSI, MONASTERIUM PATERNIACUM, ROMANUM MONASTERIUM, ETC. In nomine sanctæ et individuæ Trinitatis. Heinricus, divina favente clementia, Romanorum imperator augustus. Si pauperum et Dei servorum necessitatibus pio affectu subvenire studuerimus, ut a {172}nobis exigit imperialis dignitas et professio, sine dubio speramus nos perfectam beatitudinem recepturos a Domino. Quapropter omnium sanctæ Dei æcclesiæ fidelium nostrorumque presentium scilicet ac futurorum noverit industria, qualiter adiit nostram presentiam Hugo, venerabilis abbas Cluniensis cœnobii, orans humiliter et obsecrans ut auctoritate precepti nostri corroboraremus, concedendo sibi suisque successoribus, imperatoria et regalia precepta. Cujus petitionem gratanter accipientes, propter antiquam familiaritatem et caritatem quam ipse suique antecessores cum nostris predecessoribus regibus et imperatoribus habuerunt, orando ad Dominum pro stabilitate regnorum et imperii, et salute animarum eorum; ut deinceps nobis eandem caritatem exhibeant, interveniente dilectissima contectali nostra Agnete imperatrice augusta: concedimus predicto fratri et fideli nostro secundum petitionem suam suisque successoribus monasterium in loco Paterniaco, in honore Dei genitricis consecratum, et a regina Berta, matre videlicet Conradi regis et imperatricis Adelaidis, post mortem matris ditatum, constructum et nobilitatum; et duas cortes in Alsatia, Ethinehim et Columbra, quas Rodulfus dux, frater supradictæ imperatricis a primo et maximo Ottone adquisivit, et omnia ad supradictum monasterium pertinentia, et in Burgundia et in Alsatia. Corroboramus etiam atque concedimus predicto fratri Romanum monasterium in honore apostolorum Petri et Pauli consecratum, suisque successoribus, ut predictum est, æcclesias, terras ad ipsum locum juste et legaliter pertinentes; cellam etiam Bethuatiam, a Rodulfo quondam bono viro Cluniacensi monasterio traditam; cellam vero in archiepiscopatu Bisonticensi, quæ vocatur Vallis, in honore sanctæ Dei genitricis subtus castrum Poloniacum. Confirmamus etiam monasterium ad honorem Domini genitricis et memoriam beati Maioli, in urbe Papia constructum, et omnes terras et predia quæ eidem loco a bonis hominibus conlata sunt. Et concedimus eidem loco {173}usum quem fratres ibi habitantes habuerunt ex multo tempore in regali nostra silva quæ vocatur Carbonaria. Confirmamus, laudamus. corroboramus illam convenientiam, ad honorem et utilitatem Genevensis æcclesiæ quæ facta est inter bonæ memoriæ Hugonem ejusdem civitatis episcopum, et felicis memoriæ venerabilem Ogdilonem, Cluniacensem abbatem, dictante imperatrice Adeleida, Rodulfo rege laudante, faventibus in hoc fratre ejus Burcardo archiepiscopo ceterisque regni principibus. Concedimus etiam sibi suisque successoribus monasteria, cellas, æcclesias, omnesque possessiones, quas ipse dictus frater suique antecessores in nostris possederunt et possident per imperialia et regalia precepta, et decreta episcopalia, comitum, marchionum ceterorumque fidelium Dei dapsilitate largissima, in archiepiscopatu et comitatu Lugdunensi, Viennensi, Arelatensi et Valentinensi, et in omni regione illa, quæ proprio nomine vocatur Provincia, et quicquid per succedentia tempora ipse suique successores juste et legaliter adquirere potuerint, optando precipimus et precipiendo optamus, ut remota omni inquietudine et calumnia, ad honorem Cluniensis monasterii et utilitatem fratrum sibi adherentium teneant et possideant. Et ut hæc nostri imperialis precepti sanctio incorrupta permaneat et firma, manu propria roborantes sigilli nostri inpressione insigniri jussimus. Signum domni Heinrici secundi serenissimi Romanorum (Monogramme) imperatoris augusti, Burgundionum primi. Hugo archicancellarius et archiepiscopus recognovi. Datum II nonas decembris, anno Dominicæ incarnationis M.XLVIIII, indictione III, anno domni Heinrici {174}tercii regis invictissimi ordinationis ejus XXI, regni quidem XI, imperii vero III. Actum Argentine, feliciter. Amen. (Bibl. nat. or. 202; cop. 24-122; C. 76.) (Au dos:) Preceptum Heinrici III imperatoris, de Colubra et locis in Alsatia sitis. 2978. 1049. CHARTA QUA WILLELMUS ARNALDI, ET FILIUS EJUS PETRUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM BEATÆ MARIÆ ET VILLAM MOYRIACUM, ETC. Orbe in transitorio dum quis vivitur more humani generis semper ad deteriora labendo, si non ad primam, terciam vel sextam, ad nonam vel saltim ad XImom horam accedens, cum «jam securis ad radicem arboris posita est», jactet vel tunc cogitatum suum in Domino, reminiscendo non solum factori sed redemptori proprio Jesu Christo, qui non solum incarnari, set et mori voluit, pro nostræ salutis pretio. Quiquis ergo te letaris tali redemptum sub salutari pretio, oculorum orbes, id est pure mentis studium, mundiciamque manuum figas oro in Domino, a quo salvandum te credas sine dubio, si hujus mundi caduca, fragilia et diatim usque ad exicium pertraencia fuerint a te pede cristiano viriliter conculcata, ad quem jam accedens uberrimos elemosinarum fructus in necessitatibus fratrum secundum illud beati Tobie erogat sedulo; dicit enim filio: «Si multum tibi fuerit, habundanter tribuito, sin autem modicum, ipsum modicum libenter impertire studeto.» Reminiscaris et beati prophete Danielis ortamento; dicit enim regi Nabucodonosor: «Rex consilium meum placeat tibi oro et male a te commissa per elemosinarum largitatem ut [redimas] moneo»; et propheta: «Absconde elemosinam in sinu pauperis, et ipsa orabit pro te ad Dominum sedulo.» His et quam plurimis formati testimoniis, ego Willelmus Arnaldi, [sicut et] filius meus Petrus, notum {175}esse volumus, tam presentibus quam futuris, quod pro redemptione animarum nostrarum et omnium parentum nostrorum, aliquid ex nostra ereditate [quæ nobis] jure evenit, donamus Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, et ad locum Cluniacum, ubi domnus Ugo abba magis prodesse quam preesse videtur. Dona[mus ad predi]ctum locum æcclesiam quandam beate Marie Virginis, Moiriaco vocatam, [cum] omni villa et parrochia ad ipsam ecclesiam pertinentem, cum primiciis, dec[imis, oblationibus] et ceteris omnibus quecumque ibi Arnaldus, pater meus, habere visus est [vel] nos usque hodie abemus et inante adquirere poterimus in alodo et in bene[ficio, in campis, silvis], pratis, aquis aquarumque exitibus et regressibus, pascuis, et comanda, et guarda. Donamus etiam similiter æcclesiam de Albar, sicut supra dictum est [de Moyriaco], cum omnibus ibi pertinentibus, villam et parrochiam, totum ex integro, quæ[situm] et inquirendum, sicut abuit Arnaldus et tenuit. Donamus quoque quartam p[artem æcclesie] Sancti Martini de Lairaco, cum omnibus ad ipsam partem pertinentibus. Hanc e[nim] dedi Saxeto, decano, filiolo meo quo adjuvaret in benefitio, ita ut post mortem ejusdem Saxeti meum ad dominium reverteretur; nunc autem do et hanc Deo et ejus genitrici Mariæ de Moyraco. Donamus etiam de Salenis similiter quantum ibi a[bemus, cum] omnibus a fine usque in finem, sicut Arnaldus tenuit aut aliquis vivens pro eo. Donamus similiter ecclesiæ medietatem des Kirs, sicut tenuit Arnaldus, pater meus, et Garse[as, filius e]jus, cum villa et parrochia et omnibus ibi pertinentibus quantum ipse abere visus est. Donamus et omnem terram, tam alodum quam beneficium, quantamcumque [inter Geirs] et Aurona abemus vel alius per nos et Arnaldus possedit; ecclesiamque Sancti Amancii cum omnibus quæ ad eam pertinent, et portum de Agenno; æcclesiam quoque de Launiano cum villa et parrochia, cum omnibus quæ ad eam pertinere videntur, et villam San[c]tæ Columbe, sicut Arnaldus, pater meus, possedit et abuit, et terra quæ vocatur {176}Karrils cum terra Desluc. Concedimus etiam æcclesiam Sancti Lupercii, quæ est in episcopatu Basatensi posita, inter Garonam et Bevera fluvius, et villa cum parrochia et piscationibus; quam ecclesiam Sancti Lupercii habebat pater meus Arnaldus propriam et sine aliqua calumnia in die qua misit eam in pignore ad Arnaldum de Sauniaco per C. solidos, eo tenore ut ipsis redditis ad se aut ad filios Willelmum Arnaldum reverteretur. Hoc totum et integrum, sine ulla retentione nostra vel alicujus mortalis, quesitum et inquirendum, donamus Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo et ad locum Cluniacum. Si quis autem hanc donationem calumpniaverit, nisi resipuerit, ira Dei maneat super eum et pars ejus sit cum Juda traditore et Datan et Abiron, et insuper judiciaria potestate cohactus, centum uncias auri componat. Quod ut firmum maneat, manibus propriis firmamus et firmandum tradimus domno Hugoni abbati, anno incarnationis Dominicæ M.XLVIIII, regnante Henrico, Francorum rege, Bernardo Agencium episcopo, et G. Pictaviensium comite. S. domni abbati Hugonis. S. Bernardi episcopi. S. Duranni episcopi. S. Willelmi Arnaldi. S. Petri, filii ejus, et S. Anne, matris ejusdem Petri, qui hanc donationem fecerunt. S. Warini monachi. S. G. Pictavorum comitis. S. Rodlanni militis. S. Garsia Arnaldi, et alii quam plures. (Bibl. nat. cop. 24-124; B. h. 45.) (Au dos:) Preceptum Willelmi et Petri filii ejus, de Moyriaco. 2979. 1049, environ. CHARTA QUA OTTO, COMES MATISCONENSIS, ET FILIUS EJUS GAUFREDUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI QUASDAM RES IN VILLA CAVANIACO, ETC. Quisquis catholicorum pia intentione Deo placere appetit, ac ejus {177}mandatis sedulus obsequi, et commissorum suorum penitudinem gerere, necesse est ei, ut quandiu in hoc corpore degit, sommopere provideat quod eidem in perpetuum expediat, dumque adhuc vacat et donec hodie cognominatur, dumque tempus acceptabile et dies salutis instare videntur, aurem corporis auditui cordis accommodet; et preveniendo faciem Domini in confessione, quantalibet valet satisfactione peccata sua bonis operibus expiare studeat. Quod ego Otto, comes Matisconensis, et filius meus Gaufredus perpendentes, futurique judicii diem pretimescentes, pro remedio animarum nostrarum, donamus Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo et Cluniacensi cenobio, cui preest domnus ac venerabilis pater Hugo, aliquid de nostra hereditate que sita est in pago Matisconense, in villa Cavaniaco, videlicet totum ad integrum, sicut Stephanus, filius Artaldi, tam in jam dicta villa quam in omnibus appendiciis ejus de nobis tenebat in beneficio, et nuper moriens licet irrationabiliter suam hereditatem faciens pro elemosina sua delegaverat Sancto Petro. Nos vero injuste ipsius donationi contradicentes irritam fecimus. Nunc autem pro animarum nostrarum remedio donamus illam Sancto Petro beatoque Paulo, quemadmodum supra tenetur adscriptum. Sunt autem vinee, prata, campi, silve, et unum molendinum supra Graonnam fluviolum secus Roccam Cavernosam que sibi adfinis conjacet. {178}Facimus quoque Otto comes et filius meus Gauffridus aliam donationem sanctis apostolis Petro et Paulo et supradicto loco, ut quicumque in comitatu Matisconensi sive liber sive servus donare voluerit monasterio Cluniacensi de alodio suo vel feudo aut emptione vel libertate, licentiam et liberum ex parte nostra habeat arbitrium. Ego enim et filius meus Gaufridus remittimus ipsis cunctis donationem supradicto cenobio facientibus, omnem consuetudinem et censum quem nobis ex illis Deo datis terris reddebant, ut nos atque ipsi cunctorum a Deo remissionem mereantur habere delictorum, et partem omnium que in eodem sancto loco fiunt bonorum. Ut autem ista donatio firma permaneat, manu propria firmo presentibusque fidelibus meis firmare et laudare precipio. Signum Ottonis comitis. S. Gaufridi filii. S. Gauzleni episcopi. S. Adalardi. S. Bernardi. (Bibl. nat. cop. 19-154.) (Au dos:) Carta Ottonis comitis Matisconensis Cavaniaco. 2980. 1049, environ. «NOTITIA VURPITIONIS QUAM FECIT BOSO DE COMANDA DE POLLIACO» IN MANUS GERALDI COMITIS. Venit Boso ad quendam placitum ad æcclesiam quæ dicitur ad Cella, ubi fuerunt isti nobilissimi homines cum Geraldo, comite: Girinus, Garento, Arbertus, Girardus, Ugo, et multi alii quod longum enarrare [foret] clericorum, monachorum, et juravit hoc sacramentum, ita dicens, manu sua propria: «Audi, Geralde comes; ego Boso, nec meus conductus me jubente, homo nec femina ad meam artem, nec ad meum ingenium in Polliaco nec in ejus obædientia sive in apenditiis ejus comandam non requiram, prensionem nullam faciam de bove, de vaca, de porco, de agno, de vervece, de feta, de capra, de asinis, de equis, de mulis, de annona, de feno, nec de ulla causa calumpniæ, me sciente, amplius. Ego nec meus conductus, homo, nec femina manum {179}mittat; et si ego aut meus conductus, homo aut femina, aliquam comandam vel prensionem fecerit, illum cui calumpniam intulerit post XV dies postquam sciero, vel ad rationem missus fuero per te, Geralde, vel per tuos missaticos, sive per abbatem qui modo est, vel per ipsum qui inantea erit, vel per monachum qui ipsam obedientiam tenuerit, captanea emendabo, et postea ad tuam misericordiam, Geralde, veniam, sive ad abbatem vel ad monachum qui modo est vel inantea erit, et postea in hanc convenientiam stabo. Ego Boso hanc vurpitionem feci et juravi.» (B. o. 323, CCCXXI.) ?? 2981. 1049-1054. EPISTOLA LEONIS PAPÆ IX AD RAIMUNDUM, AUSCIENSEM ARCHIEPISCOPUM, PRO CIMITERIO PRIORATUS SANCTI ORIENTII. Leo, etc. Pervenit ad aures nostras, etc. (Bull. Clun., p. 13, col. 1, nº 1.) ?? ?? 2982. 1049-1060. CHARTA QUA AIMERICUS BERTINUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI SEXAGINTA AREAS SALINARUM IN MARISCO DE SCALA. Ego Aimericus, cognomento Bertinus, dono Deo monasterioque Cluniacensi constructo in honore Dei memoriaque beatorum apostolorum Petri videlicet et Pauli, pro redemptione anime mee et pro {180}amore et dilectione nepotis mei Aimerici, in Cluniensium fratrum congregatione conversantis, LX areas salinarum in marisco quod dicitur Scala, ut fratres ibi Deo servientes, quibus Dei gratia domnus Ugo abba potius videtur prodesse quam preesse, habeant et possideant, et insuper quicquid voluerint faciant. Areas autem istas salinarum coemi a Tescia, sorore domini Isemberti de Castro Alionis, consanguinea mea, C solidos, subtractis tamen quinque solidis de centum. Terra ista vocatur Novella Adalgardis; adjacet sibi ex parte septentrionali terra que vocatur Ebonis, quam monachi possident de Castro Acardi, australi quoque parte adjacet sibi esterius Marolionis, et ex parte occidentali terra quæ dicitur Ormissal. Hanc itaque terram alodi mei dono Deo, sicut jam dictum est, et sanctis apostolis Petro scilicet et Paulo, rogatu et voluntate et confirmatione parentum meorum, ut fratres apud Cluniacum Deo die nocteque servientes æternaliter habeant et possideant, et quicquid voluerint faciant. Hanc igitur donationem cum parentibus meis confirmo, aliosque nobiscum eam confirmare deposco. Si quis vero ex heredibus meis aut consanguinitate propinquis, excitus spiritu malignitatis, huic donationi calumpniam inferre voluerit, dupplici morte animæ videlicet et corporis dampnetur, socius nefandissimorum principum, Anthiochi scilicet et Herodis; deleatque Deus nomen ejus de libro vite, et quod querit consequi non valeat. Tamen si in malicia sua perseveraverit, solvat quatuor libras auri, et habeat cum æterno interitu anime sue quod querit. Terra ista data est mense febroario, regnante imperium Romanorum Henrico augusto pacifico, regnum vero Francorum Henrico, Roberti filio. S. Isemberti et uxoris ejus Claricie, et Eblonis, filii eorum. S. Aimerici Bertini, et Gunbaldi, fratris ejus. S. Lanberti Baldemari. S. Magenguisi. S. Amalberti. S. Gausberti Benengarii. S. Alduini Narmandi. S. Aldoini Dapiferi. S. Mainardi Juvenis. S. Gouscelmi Niortensis. S. Ugonis {181}et Berengarii fratrum, filiorum Gousberti. S. Gunbaldi Senis. S. Unberti, filii Amalberti. S. Wilelmi Serpentini. (Bibl. nat. cop. 24-250; B. h. 55 et 218, CCXX.) (Au dos:) Carta Aimerici de Salinis. 2983. 1049-1060. CHARTA QUA ISEMBERTUS ET UXOR EJUS CLARISCIA FILIUSQUE EORUM EBLO DANT MONASTERIO CLUNIACENSI INSULAM QUÆ VULGARITER VOCATUR AIAS. Cunctis sane considerantibus liquet [quod ita Dei] dispensatio quibusque ditibus consulit, ut ex rebus que transitorie possidentur, si eis bene utantur, semper mansura premia valeant promereri. Quod scilicet divinus sermo possibile ostendens atque ad oc omnino suadens, dicit: «Divitie viri redemptio anime ejus.» Quod ego Isembertus, filius Eblonis, sollicite perpendens, ac proprie saluti, dum licitum est, providere cupiens, [ratum, immo] pernecessarium duxi, ut ex rebus que temporaliter collate sunt [mihi], ad emolumentum anime mee aliquantulum imperciar. Igitur ego Isembertus et uxor mea Clariscia, pro salute animarum nostrarum et parentum nostrorum atque filiorum, donamus Deo et sanctis apostolis Petro videlicet et Paulo Cluniacensi monasterio, cui donnus Hugo abbas, largiente Deo, pocius videtur prodesse quam preesse, insulam que vulgariter vocatur Aias, totam ex omni parte, cultum et incultum, cum omnibus adjacentibus sibi. Hanc autem donationem facimus nutu et voluntate propinquorum sive amicorum nostrorum. Si quis forte, quod absit et quod per Dei misericordiam et patrocinia sanctorum evenire non estimo, [vel] ex propinquis aut extraneis, vel ex qualibet conditione aut potestate {182}qualicumque calliditate contra hoc testamentum, quod pro Dei amore omnipotentis ac veneratione sanctorum apostolorum fieri sancivi, aliquam concussionem inferre temptaverit, primum quidem iram Dei omnipotentis incurrat; auferat Deus partem istius de terra viventium, et deleat nomen ejus de libro vite, fiatque pars illius cum his qui dixerunt Domino Deo: «Recede a nobis», et cum Dathan et Abiron, quos terra aperto ore deglutivit et vivos in inferno absorbuit, perhennam incurrat damp[n]ationem, socius quoque Jude, Domini proditoris, effectus, eternis cruciatibus retrusus teneatur; et ne presente seculo humanis oculis impune [transire] videatur, in corpore quidem proprio future dampnationis tormenta [experietur, sortitus] duplicem direptionem cum Eliodoro et Antiocho, quorum alter diris verberibus coercitus vix semivivus evasit, alter vero nutu superno percussus, putrescentibus membris, scatentibus vermibus miserrime interiit, ceterisque sacrilegis qui erarium domus Domini temerare presumpserunt, particeps existat; habeatque, nisi resipuerit, archiclavium totius monarchie ecclesiarum Petrum obstitorem, et ameni paradisi aditus contradictorem. Secundum mundialem vero legem, is quibus intulerit calumpniam, centum auri libras, cogente judiciaria potestate, compulsus exolvat, et congressio illius frustrata nullum omnino obtineat effectum; sed hujus firmitas testamenti omni auctoritate suffulti semper inviolata hac inconcussa permaneat, cum stipulacione subnixa. Hec donatio facta est Castro Alionis, mense febroario. S. Isemberti. S. Claricie, uxoris ejus. S. Eblonis, filii eorum. S. comiti Pictaviensi. S. Hugoni vicecomitis. S. Aemari Mala Capsa. (Bibl. nat. cop. 31-13; B. h. 27.) (Au dos:) Karta quam fecit Eblo miles et uxor ejus Clariscia de insula que vocatur Aias, nutu amicorum suorum. {183}2984. 1049-1060. CHARTA QUA ARDUINUS MILES DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MEDIETATEM CONDAMINÆ SUBTUS ECCLESIAM SANCTI BAUDILII JUXTA CASTRUM QUOD VOCATUR ALESIO. Notum sit cunctis fidelibus, presentibus et futuris, quod ego Arduinus miles, filius Joscende nobilissimæ mulieris, Cluniacum ad limina apostolorum Petri et Pauli intravi in capitulum fratrum, ubi, accepta societate et parte omnium quæ ibi geruntur bonorum, dedi eis medietatem condaminæ quæ subtus æcclesia beati Baudilii est, meam scilicet partem: ipsi possidebant jam alteram partem illius condaminæ dono fratris mei Monaldi, quod fecit pro filio suo Wilelmo, quem eis nutriendum et perpetuo tenendum tradidit sub habitu Sancti Benedicti. Istud equidem donum tali feci convenientia, ut pro meorum absolutione peccatorum Deum semper nocte et die exorent, et pro redemptione animarum patris et matris aliorumque parentum meorum, ut in die juditii misericordiam Domini mereamur invenire. Ipsi vero fratres presentaverunt mihi hanc convenientiam facienti, sponte et cum bona voluntate, de Sancti Petri bono aliquid, quod et ego conpulsus precibus eorum suscipere non rennui, unam mulam et quindecim solidos. Hanc autem cartam ego jussi scribere, et posui super altare Sancti Petri, die festivitatis illius quæ vocatur ad Vincula, astantibus fratribus Almanno, consobrino meo, et Aldulfo, et Arnaldo maximaque parte fratrum, atque Pontio milite, Mainerio cognomento, et Algiso clerico. Domnus abbas Hugo presidebat tunc predictis fratribus, et Sigaldus prior, rexque Henricus regnabat. Si quis vero huic dono meo aliquam calumpniam inferre temptaverit, anathema sit, iramque Dei incurrat, ipsa vero stabilis et firma permaneat. Est autem ipsa condamina sita in pago Valentinense, juxta castrum quod vocatur Alesio. (B. h. 226, CCXXVIII.) ?? {184}2985. 1049-1060. CHARTA QUA WALTERIUS BERZIENSIS WERPIVIT MALAS CONSUETUDINES QUAS REQUIREBAT IN TERRA MONASTERII CLUNIACENSIS. Convenientia quam fecit Walterius Berziensis contra domnum H[ugonem] abbatem Cluniensem, et fratres sibi subditos. In presentia eorum se representavit, culpabilem de pluribus que erga eos fecerat se recognovit, et misericordiam de his que male egerat impetraturus accessit, cuncta que possidebat in eorum jure posuit, ad ultimum corpus et animam suam Deo et illis reddidit. Wirpitionem autem fecit de his omnibus que calumniabat, tam de servis quam de ancillis, terris, agris, silvis, aquis, et quicquid adversitatis sibi intulerant seu monachi sive liberi eorum ac servi. Idcirco hoc fecit ut sibi et animabus patris ac matris sue misererentur spiritualiter et corporaliter, necnon filiis suis post decessum ejus consilium non denegent et adjutorium impendant, dampnum eorum non perquirant nec volentem perquirere recipiant. Cujus cum vidissent benivolentiam et subjectionem satis humillimam, ex misericordia moti quam omnibus affluenter impendunt, omnia perdonaverunt et satis amicabiliter eum receperunt. Hoc scriptum ipse scribere jussit, quatinus firma permaneat vuirpitio quam fecit in perpetuo; si non tenuerit, anathema sit. Acta sunt hec in presentia domni H. abbatis, Gunterii prioris, Isnardi monachi, Petri monachi, Duranni monachi, Walterii Matisconensis episcopi, Rannulfi, Gonfredi archipresbiteri, Hugonis agnomento Buccardi, Olrici, Lietzelini, Constantini, Ebrardi, Jozeranni. (Bibl. nat. cop. 40-41; B. h. 587, DXC.) ?? {185}2986. 1049-1060. CHARTA QUA LAMBERTUS, COGNOMINE BALDEMARUS, ET UXOR EJUS RAINGARDIS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI TERRAM QUÆ DICITUR FOSSA IN MARISCO QUI VOCATUR VULTRONUS, ETC. Ego Lanbertus, agnomine Baldemarus, dono Deo, ego et uxor mea Raingardis, et monasterio Cluniacensi constructo in honore Dei memoriaque beatorum apostolorum Petri videlicet et Pauli, terram quæ dicitur Fossa, terram alodi mei bonam et optimam, pro redemptione animarum nostrarum et pro amore et dilectione domni Aimerici, privigni mei, filii videlicet uxoris meæ: quam terram comparavi de Bernerio de Raret, nutu et voluntate et rogatu ac ammonitione fratrum et propinquorum suorum. Ille vero eo tenore Bernerius terram [mihi vendidit], nutu et voluntate fratrum suorum propinquorumque, ut fratribus suis redderet fraternitatem pro terra ista. Est autem terra ista in marisco qui vocatur Vultronus, quam totam liberam, excepta decima et quatuor panibus, dono Deo et sanctis apostolis ejus, Petro [scilicet] et Paulo et congregationi sanctorum patrum Cluniacensium, quibus Dei gratia pocius videtur domnus Hugo abbas prodesse quam preesse. Illis igitur eam dono ita firmiter, ut habeant et possideant et quicquid facere voluerint faciant nunc et in perpetuum. Ista vero terra est salina, et habentur in ea XL et duæ areæ. [Dono quoque Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo et Cluniacensi congregationi dimidium vittum vineæ quod comparavi de Odelino de Lislello post dicessum meum.] Donationem istam quam facio ego et uxor mea Deo, qui calumpniare voluerit vel temptaverit, Deus deleat nomen {186}ejus de libro vitæ, ut quod cupit namscisci non possit. Tamen si omnino cupit terram habere hanc, reddat sanctis patribus Cluniacensibus V libras auri, et habeat quod querit non longe possessurus eam, tamen amissurus proinde vitam eternam. S. Lanberti Baldemari, qui hanc donationem fecit et signum uxoris suæ. S. Isemberti et uxoris ejus Clarisciæ, et filii eorum Eblonis. S. Agnetis, sororis Aimerici monachi, filiæ Lanberti et Raingardis. S. Aimerici Bertini. S. Maienguisi. Terra ista data est mense julii, regnante Henrico rege, filio Rotberti. S. Gausberti Berengarii. S. Gonbaldi senis, item alterius Gonbaldi juvenis. Signum Mainardi juvenis. S. Hugonis Bordeti. S. Arberti Lorelli. S. Heliæ de Sancto Germano. (B. h. 54, et 227, CCXXIX.) ?? 2987. 1049-1060. CHARTA QUA ERBERTUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI DUOS MANSOS IN VILLA SINICIACO. In nomine Verbi incarnati. Notum sit cunctis fidelibus sanctæ Dei æcclesiæ, quod ego Erbertus dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ubi donnus Hugo abba magis videtur prodesse quam preesse, duos mansos cum suis conclusis, qui sunt siti in pago Matisconensi, in villa quæ vocatur Siniciacus; et faciant rectores {187}supranominati loci ab hodierno die et deinceps quicquid voluerint. Facio autem hanc donationem pro remedio animæ meæ et patris ac matris meæ, et pro sepultura fratrum meorum Hugonis et Drogonis; et ea ratione ut homines qui super ipsos mansos manserint accipiant de silva quæ vocatur Naxa totum quod eis necessarium fuerit, sive ad suum focum, sive ad suas vineas vel ad suas mansiones construendas, vel ad pascendos suos porcos. Si quis contra hanc donationem aliquam calumpniam inferre voluerit, nisi cito resipuerit, omni maledictioni subjaceat. Actum Cluniaco, die II regnante Heinrico rege. S. Erberti, qui hanc donationem fecit et ipse firmavit. S. Achardi clerici. S. Hugonis Rabinelli. S. Odonis de Cluniaco. Eldulfus scripsit. (B. h. 225, CCXXVII, et 358, CCCLIX.) ?? 2988. 1049-1060. CHARTA QUA HILDINUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI DUOS MANSOS CUM SERVIS IN VILLIS MARCIACO ET MASILIACO. Sacrosancto et exorabili loco Cluniensis cenobii, ubi preest donnus Hugo abba, ego Hildinus, in ultimis positus, in Dei nomine, dono aliquid de mea hereditate, quæ est sita in pago Matisconense, in villa Marziaco, videlicet unum servum, nomine Walterium et filium ejus Durannum, et mansum super quem ipse residet, cum omnibus consuetudinibus quæ ad ipsum mansum pertinent, exitibus et regressibus, absque ullius contradictione, terris etiam cultis et incultis, silvis, pratis, vineis. Dono etiam in alia villa Masiliaco alium mansum cum omnibus appenditiis suis, et omnibus consuetudinibus suis. Dono quoque unam ancillam quam servus Sancti Petri tenet, nomine Ansaldus, qui manet in supradicto manso, et nomen ancillæ Eldiardis. Facio autem hanc donationem Deo et sancto Petro, pro remedio animæ meæ, et omnium parentum meorum, ut adipisci mereamur remissionem peccatorum nostrorum. Si quis autem calumpniari presumpserit, iram {188}Dei incurrat, et omnibus maledictionibus subjaceat, et quod requirit vindicare non valeat. Sed ut permaneat stabilis et firma, firmo eam manu propria, et testibus trado firma[n]dam et robora[n]dam. S. Ildini, qui fieri et firmare rogavit. S. Sosfredi. S. Achardi. S. Agnonis. S. Consta[n]tini presbiteri. S. Arlebaldi. S. Jotceranni. S. Ugonis. Actum Cluniaco publice, regnante Heinrico rege. (B. h. 484, CCCCLXXXVII.) ?? 2989. 1049-1060. CHARTA QUA ODILA DAT MONASTERIO CLUNIACENSI CAMPUM JUXTA MOLENDINUM DE PULVOREL. Ego Odila, recognoscens peccatorum meorum enormitatem, dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo habitatoribusque Cluniensis monasterii, ubi donnus Hugo abba preest, unum campum qui est juxta molendinum, nomine Pulvorel; et terminatur a mane aqua volvente, a mane et a meridie terra Sancti Petri. Facio autem hanc donationem pro remedio animæ meæ, ut omnipotens Deus mihi et omnibus fidelibus christianis concedat gloriam paradisi. Actum Cluniaco. S. Poncii. S. Adalgardis. S. Advis. S. Beatricis. S. Agroardi. S. Lantberti. Accipio autem a Vuarnerio decano solidos V. Regnante Heinrico rege. (B. h. 488, CCCCXCI.) ?? 2990. 1049-1061 (?). CHARTA QUA BERNARDUS COMES ET UXOR EJUS ERMENGARDIS ATQUE FILII EORUM DANT MONASTERIO CLUNIACENSI MONASTERIUM SANCTI JOHANNIS DE SANCTO MONTE. Notum sit omnibus hominibus, quod ego Bernardus comes et uxor mea Ermengardis et filii nostri Arnaldus atque Geraldus donamus Domino Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, {189}cui domnus abba Hugo magis prodesse quam preesse videtur, quoddam monasterium juris nostri ad Sanctum Johannem Babstistam in Sancto Monte vocatum, cum omnibus ibi pertinentibus nunc et quecumque ibi in perpetuum pertinebunt, ut faciant rectores ejusdem, loci quicquid facere voluerint amodo et usque in seculum seculi, sine ulla contradictione. Si quis vero, (quod absit!) hanc nostram donationem contradicere vel irritam facere voluerit, quod infringere cupit non vindicet, sed sit super eum ira Dei omnipotentis et beati Johannis Baptiste et sanctorum apostolorum Petri et Pauli veniantque super eum omnes maledictiones veteris et novi Testamenti, nisi resipuerit et ad emendationem venerit. Ut autem hec carta firma atque stabilis permaneat, manu propria firmavi testibusque firmandam tradidi. Signum domni Bernardi comitis, qui hanc donationem fecit. Signum filii ejus Arnaldi. Signum filii ejus Geraldi. S. Unaldi de Alerach, vicecomitis, postea monachi. S. Ermengardis, uxoris ipsius comitis. (Bibl. nat. cop. 28-93; B. h. 13.) (Au dos:) Carta Bernardi comitis, de Monte Sancti Johannis. 2991. 1049-1064. CHARTA QUA ROTGERIUS, COMES FUXENSIS, ET UXOR EJUS, DANT MONASTERIO CLUNIACENSI LOCUM SANCTI ANTONINI DE FREDOLEIZ. Domno Hugoni abbati Cluniacensi, Rotgerius, comes de Foys, et uxor ejus, amici, et omnino servi pro posse sui, a salvatore Deo salutem et opem. Notum est nobis, pater et magister animarumque pastor, teste humano genere passim cotidie obeunte, non nos semper {190}corporaliter vivere posse. Ideo consilio inito inter nos ad remedium et nostrarum salutem animarum, remissionemque quæ egimus peccatorum, ex hereditate, quam in presentiarum possidere videmur, transitoria, dare vobis partem jam disposuimus, ut perpetuam mereamur cum Domino mercedem, qua post corporum finem nostrorum in cælesti feliciter vivamus requiæ. Quod quoque vestri ordinis meritis et precibus credimus adquirere superabundanter, quam petimus Christi misericordiæ affluentia desuper nobis pie lapsura, cui in nobis vos fidutialiter cum predicta donatione commitemus; verbi gratia, Domino Deo creatori, ac Redemptori nostro Jesu Christo, genitricique ipsius sanctæ Virgini Mariæ et apostolis sanctis Cluniacensis cœnobii Petro et Paulo, necnon tibi, Hugo, sancte viventi, famosissimo per orbem Cluniensi abbati, ego R. et conjux mea, pro acquisitione vitæ æternæ concedimus, cum omnibus ad se pertinentibus, cum assensu et ultroneo consilio comitis Tolosani, locum Sancti Antonini, qui vulgo vocitatur Fredoleiz, quatenus ibi monastici habitus, te statuente, regularis inseratur ordo, ad provectum profectumque nostrarum omniumque fidelium animarum. (B. h. 12.) ?? 2992. 1049-1065. NOTITIA WERPITIONIS SERVORUM CUM TERRIS EORUM QUAM FECIT MONASTERIO CLUNIACENSI WICHARDUS DE MINZIACO. Notitia vuerpitionis quam fecit Wichardus miles de Minziaco sancto Petro et monachis Cluniensibus, in manu donni Gonterii prioris et fratrum qui cum eo fuerunt, de servis et ancillis, et de terris, quas in presenti possident et inantea adquisierint. Hanc autem vuerpitionem fecit ipse et fratres ejus qui ibidem fuerunt, Ansedeus, Arleius, ante presentiam donni Gausfredi comitis et nobilium seniorum qui cum eo fuerunt, Odolrici, Otgerii, Gerini, Ebrardi prepositi ejus in civitate Matisconis. (B. h. 642, DCXLV.) ?? {191}2993. 1049-1095. CHARTA QUA ODILO ET UXOR EJUS BERLOTH ATQUE FILII ET FILIÆ EORUM DANT MONASTERIO CLUNIACENSI QUINQUE ECCLESIAS JUXTA CASTRUM UR, IN PAGO VALENTINENSI. Notum sit omnibus fidelibus christianis, presentibus et futuris, quod ego Odilo et uxor mea Berloth et omnes filii nostri et filie donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo et senioribus Cluniacensis cœnobii, pro redemptione animarum nostrarum et omnium parentum nostrorum, de possessione nostra quantum ad presens potuimus: hoc est in pago Valentinensi, juxta castrum Ur, de quinque æcclesiis medietatem, excepta quinta parte. Est autem una de ipsis æcclesiis constructa in honore sanctæ Mariæ, altera in honore sancti Petri, cum aliis tribus quæ ad ipsas pertinent. Si quis autem hanc nostram donationem de filiis nostris vel filiabus aut aliquis ex parentibus nostris infringere voluerit, nisi ad satisfactionem venerit, iram Dei omnipotentis et sanctorum apostolorum Petri et Pauli et aliorum omnium sanctorum incurrat, atque excommunicatione anathematis subjaceat; sive judiciaria potestate constrictus, Xcm auri libras persolvat, et omnia suprascripta dimittat. S. Odilonis, qui hanc donationem fecit et testes firmare rogavit. S. Berloth, uxor mea. S. Adonis, filii ejus. (Bibl. nat. cop. 19-208; B. h. 131, CXXXIII.) (Au dos:) De quinque ecclesiis in castro Ur. {192}2994. 1049-1109. CHARTA QUA OLIVERIUS MILES HABITUM MONACHICUM ACCIPIENS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MOLENDINUM DE CASSENOLIS CUM QUADAM TERRA ET SERVIS. Audiant et sciant universi presentes et futuri, quod Oliverius miles, seculum deserens et habitum monachi apud Cluniacum accipiens, dedit Deo et sancto Petro monachisque Cluniacensibus molendinum de Cassenolis cum omni usuario quod ad molendinum pertinet, laudante et concedente Seguino de Burzeio cum filiis suis Gausfredo, Bernardo et Guidone, necnon Joceranno Asinobruno, avunculo ipsius Oliverii similiter laudante et concedente. Hubertus Ungro quoque, et Dalmatius de Gineio, avunculus ejusdem Oliverii hoc idem laudaverunt et concesserunt: de quo videlicet Dalmatio supradictus Oliverius molendinum ipsum habebat in feodo. Waldricus etiam de Colchis, de quo Dalmatius illud possidebat, hoc donum laudavit et concessit cum filiis suis Arleio et Guidone, coram Dalmatio Ungro monacho, et coram Hugone de Masonis. Sed et episcopus Augustidunensis de cujus capite erat, similiter laudavit et concessit. Soror quoque ipsius Oliverii cum marito suo Hugone de Salduno, hoc idem laudavit et concessit, et altera soror ejus quæ dicebatur Surda. Sciendum preterea quod in eadem villa Cassenolis dedit Dalmatius de Gineio et uxor ejus, soror Landrici Grossi, monachis Cluniacensibus, terram juxta hoc molendinum sitam et pratum eidem terræ contiguum, et quendam servum, nomine Martinum, cum uxore sua et filiis ex eisdem {193}natis et nascituris. Dato insuper fidejussore Uberto Ungro, ut si quis terram hanc eisdem monachis calumniaret, Dalmatius de Gineio pro eis inde responderet. (Bibl. nat. or. 111 1º; cop. 40-45 1º; B. h. 167, CLXIX.) ?? 2995. 1049-1109. CHARTA QUA BERNARDUS DE BUSSERIA DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MOLENDINUM DE AINNATE, ETC. Sciant presentes et futuri omnes, quod Bernardus de Busseria dedit Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo monachisque Cluniacensibus molendinum de Ainnate, et plateam de Inter Duas Aquas, laudantibus et concedentibus filiis suis Letaldo, Gausfredi, Bernardo et Artaldo, et uxore sua Bernearde. Quod donum Bernardus Grossus, de cujus feodo erat, laudavit et concessit, audientibus Warnerio famulo camerarii et Bertranno de Ver. Similiter hoc donum laudaverunt et concesserunt Walterius de Amugne, et nepos ejus Jocerannus, audientibus hoc Guidone Amadei et Guidone de la Sala, et Aalaudo cellarario. Hoc quoque donum Landricus Grossus auctorizavit coram domno Hugone, abbate Cluniacense, testibus et videntibus Bernardo de Busseria, qui hoc donum fecit, et Milone de Umble et Ilio de Crai, et Uberto Ungro, Hunberto quoque de Curtevas. (Bibl. nat. or. 111 2º; cop. 40-45 2º; B. h. 168, CLXX.) ?? 2996. 1049-1109. CHARTA QUA ANSEDEUS DE UMBLE DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MOLENDINUM DE CROSET. Nosse volumus universos presentes et futuros, quod Ansedeus de Umble et filii ejus Bernardus et Rotbertus dederunt Deo et sancto Petro monachisque Cluniacensibus molendinum de Croset; et Bertrannus de Ver, qui in feodo illud habebat, laudavit hoc idem et concessit; necnon Jocerannus Rainerii, et Hunbertus de Curtevas, qui hoc in feodo possederant, laudaverunt et concesserunt. Sed et Landricus, {194}Benedictus et Bernardus, fratres, quicquid ibi habebant similiter Deo et monachis dederunt, teste Hunberto de Curtevas. Omnes hi, quod ut diximus, dederunt cum omni usuario quod ad molendinum pertinet, dederunt et concesserunt. (Bibl. nat. or. 111 3º; cop. 40-45 3º; B. h. 169, CLXXI.) ?? 2997. 1049-1109. CHARTA QUA DALMATIUS DE GINNIACO NOTUM FACIT SE TERRAM DE BERTIACO AB AVUNCULIS SUIS ANTEA DATAM MONACHIS CLUNIACENSIBUS WERPIVISSE. Omnibus recte credentibus luce clarius patet, secundum baptismum in helemosina fideliter erogata constare, secundum illud Domini dictum: «Date helemosinam et omnia munda sunt vobis.» Item alibi veridica Scriptura dicit: «Sicut aqua extinguit ignem, ita helemosina extinguit peccata.» Igitur ego Dalmatius de Ginniaco prenominatus, his misericordiarum preconiis me inseri cupiens et optans, cedo et vuerpio quandam querimoniam seu calumpniam quam adversus sanctum Petrum et locum Cluniacum et monachos ibi habitantes habere videbar. Namque prefati loci habitatores, scilicet monachi Cluniacenses, acceperunt quiddam honoris a duobus avunculis meis, quem dederunt Deo et sancto Petro pro animabus suis, scilicet Rotbertus et Vuigo. Donaverunt enim eis terram de Bertiaco pro animabus suis, sicut in carta et testamento ab ipsis facto continetur, a fluvio Graonna usque ad terminos prefixos ipsius honoris, quæ constat in silvis, pratis, vineis, campis cultis et incultis, aquis aquarumve decursibus, exitibus et regressibus, secundum quod veracium testium id debonnare poterit testimonium. Quod donum ego non primitus laudavi, sed calumpniatus sum verbis. Nunc vero omnibus votis illud laudo, volo, et opto; et si aliquid recti in isto honore habere me putabam, per hanc manumissionis cartulam vuerpio, finio et cedo, ita ut ab hac die ibi aliquam consuetudinem vel excussionem requirere non presumam, nec ego nec aliquis heres, aut proheres meus, vel aliqua inmissa persona. Si denique aliqua persona id attemptare presumpserit, ut huic dono aliquam {195}calumpniam inferat, iram Dei omnipotentis incurrat, nisi digne emendaverit. S. Dalmatii, qui hanc vuerpitionem fecit et hanc cartam firmavit. S. Gausleni. S. Dalmatii, fratris ejus. S. Oddonis de Craio. S. Gondoeni presbiteri. S. Huberti de Tuciaco. S. Girardi. (Bibl. nat. or. 170; B. h. 175, CLXXVII.) (Au dos:) Karta Dalmacii militis de Ginniaco. 2998. 1049-1109. CHARTA QUA DURANNUS DE SANCTO CHRISTOPHORO REDDIT HUGONT, ABBATI CLUNIACENSI, BOSCUM DE COLONGIA, ETC. In nomine Domini. Noverint omnes sanctæ æcclesiæ filii, quod ego Durannus de Sancto Cristoforo, sine omni retinaculo reddo et verpio Domino Deo et sancto Petro, in manus domni Hugonis Cluniacensis abbatis, boscum de Colongia et terram adhærentem eidem bosco, et decimam et offerendam de Plaanied, sicuti eam habueram et tenueram, quæ omnia pertinent ad domum de Escuzoliis. Cujus rei testes et laudatores sunt Wido Salvagius, Hugo de Dardre et Wicardus, frater ejus et Constantinus cellararius. Facta est hæc verpicio Cluniaci, in cella novitiorum, in manus domni Hugonis abbatis, per manum domni Rotgerii, decani de Escuzoliis, presente camerario domno Bernardo et multis aliis Cluniacensibus fratribus. (Bibl. nat. or. 110; B. h. 684, DCLXXXVII.) (Au dos:) Werpitio quam fecit Durannus de Sancto Cristoforo in obedientia d’ Escuz[ol]io. 2999. 1049-1109. CHARTA QUA HYLARIA ET FILII EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI SERVUM, NOMINE LANDULFUM, CUM PROSAPIA SUA. In nomine Domini. Notum sit omnibus fidelibus, quod ego Hylaria {196}et filii mei Vuinebald, Atto et Rago, donamus sancto Petro et monachis Cluniacensibus unum servum, nomine Landulfum, et faciant quicquid facere voluerint. S. Hylarie et filiorum ejus Vuinebaldi et Attonis et Ragonis, qui hanc donationem fecerunt. S. Adalelmi. Signum Leodegarii. (Bibl. nat. cop. 17-40; B. h. 286, CCLXXXVII, et 620, DCXXIII.) ?? 3000. 1049-1109. CHARTA QUA WILLELMUS MILES DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MEDIETATEM ECCLESIÆ SANCTI SYMPHORIANI IN VILLA MEDIOLANO, COLONIAMQUE CUM SERVIS IN VILLA VOCATA AD VILARS, ETC. Divine pietatis miseratio, que semper revocat errantes ad viam salutis atque a dominio antiqui exterminatoris avulsos indesinenter perducit ad summum et perhenne gaudium, mihi Vuillelmo dignata {197}est in cor, ob remedium meorum peccaminum, ut aliquid ex his que mihi dedit, illi offeram. Dono igitur ego Wilelmus miles Domino Deo et sanctis ejus Petro et Paulo et ad locum Cluniacum, ubi domnus Hugo abbas magis prodesse quam preesse videtur, pro remedio anime mee, aliquid ex his que a progenitoribus mihi jure hereditario relicta sunt, medietatem scilicet presbiteratus unius ecclesie que est dicata in honore almi testis Christi Simphoriani, et est sita in episcopatu Eduensis civitatis, in villa que dicitur Mediolanum. Dono insuper et domum meam que est edificata juxta ipsam ecclesiam. Dono et medietatem prati qui vocatur ad Pradalas, qui est positus in villa Mediolanum. Dono et unam coloniam valde bonam, et omnia ad eam pertinentia ex integro, terram cultam et incultam, cum pratis, aquis, silvis et aquarum decursibus. Reddit autem annuale servitium, sicut plenum mansum, porcum scilicet, arietem, agnum, oblationes plenas, et corvadam, et cetera omnia que a pleno manso requiruntur. Est autem sita ipsa colonia in villa que dicitur ad Vilars. Dono autem et servum in ipsa colonia manentem, nomine Geraldum, et unam ancillam, nomine Petronillam, et alium servum, nomine Undradum. Et hoc donum [ideo] facio ut Deus omnipotens det mihi et omnibus propinquis meis indulgentiam omnium delictorum, et societatem omnium electorum suorum. Et ut hoc donum omnibus fidelibus notum sit, sive presentibus, sive futuris, corroboro et coram testibus mando. S. Willelmi, qui hanc cartam fieri fecit et firmare rogavit. S. Hugonis. S. Artaldi. S. Wigonis. S. Dalmatii. S. Willelmi. S. Stephani, avunculi eorum. S. Nazarii. (Bibl. nat. cop. 30-80; B. h. 34 et 552, DLV.) ?? {198}3001. 1049-1109. CHARTA QUA BLISMODIS ET FILII EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI QUASDAM RES IN VILLIS SANCTI LEODEGARII, GALUMNIACO, ETC. Omnibus sanctæ matris æcclesiæ filiis presentibus et futuris notum esse volumus, quod ego Blismodis cum filiis meis, Rotberto, Maiolo, Hugone, Willelmo atque Stephano, pro remedio animæ mariti mei Gislardi, donamus Deo et sanctis apostolis [ejus] Petro et Paulo Cluniensibusque fratribus, XIIcim denarios in manso Walberti, et in villa Sancti Leodegarii; atque pro anima filii mei Bernardi, in villa de Galumniaco, partem nostram terræ appellatæ de Duabus Sororibus; et in Malliaco campum de petra, sicut erat noster; et in villa Buddoni, omnes terras quas homines de ipsa villa tempore sancti Maioli et beati Odilonis vendiderunt et donaverunt monachis et servis et francis beati Petri et Pauli, auctorizamus, laudamus et werpimus. S. Blismodis, cum filiis suis, qui donum fecerunt. S. Lanberti Discalciati. S. Artaldi Isperonis. S. Hugonis de Centarben. (Bibl. nat. cop. 32-130; B. h. 351, CCCLII, et 551, DLIIII.) (Au dos:) Carta Blismodis. 3002. 1049-1109. CHARTA QUA ODO MILES DE SEGER NOTUM FACIT SEMET IPSUM FECISSE MONACHUM ET RES SUAS IN VILLIS CURTILIACO ET ESICIACO MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE. Dum in hujus seculi laboriosa vivitur peregrinatione, agendum est ut unusquisque homo ex rebus a Deo sibi collatis peccata sua helemosinis redimere festinet, ut Christum omnium conditorem in die ultimo valeat reperire misericordissimum. Ut autem emamus regnum {199}sempiternum, properemus agere bonum; etenim scriptum est: «Regnum Dei tantum valet quantum habes.» Valet enim regnum Dei his qui sua pauperibus et egenis larga manu distribuunt. Quapropter notum sit omnibus hominibus, tam presentibus quam futuris, quod ego Odo miles de Seger, abrenuntio hujus seculi vanitates, et accipio abitum Sancti Benedicti; et dono Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, et ad locum Cluniacum, ubi domnus Hugo abbas prodesse magis quam preesse videtur, et offero aliquid de hereditate mea quæ mihi legibus jure obvenit, videlicet omnia que habeo vel habere debeo in villa Curtilliaco, et in villa Esiciaco mansum quem tenet Arnulfus villanus, totum ex integro dono et laudo supradicto loco, videlicet duodecim denarios quem redebat mihi supradictus villanus per unumquemque annum; item campos cultos et incultos, pratos, silvas, arbores fructiferos [et infructiferos], totum ex integro dono ego supradictus Odo loco supradicto pro remedio anime mee, ut Deus omnipotens det mihi partem et societatem cum sanctis et electis suis in regno celorum. Amen, amen, fiat, fiat. S. Odonis, qui hoc donum fecit et testes firmare rogavit. S. Josceranni, filii mei. S. Bernardi, filii mei. S. Ugonis, filii mei. (Bibl. nat. cop. 32-177; B. h. 483, CCCCLXXXVI.) (Au dos:) Carta Oddonis, militis de Seger. 3003. 1049-1109. CHARTA QUA HUGO, ABBAS CLUNIACENSIS, NOTUM FACIT SE SERVUM A SERVITUTE ABSOLVISSE, PRO EO FRATREM EJUS WALTERIUM SERVUM ACCIPIENS. Notum sit omnibus, tam presentibus quam futuris, quod ego Hugo, Cluniacensis abbas, astante et laudante domno Warmundo priore nostro, Hugonem quemdam juvenem, qui nobis, dono et concessu Achardi et Oddonis fratrum, in servitutem venerat, eisdem fratribus supradictis Achardo videlicet et Oddone laudantibus et rogantibus, a {200}servitute absolvi, et pro eo fratrem ejus, Walterium nomine, in servum recepi. Preposituram autem nostram quam tenebat idem supradictus Hugo et feodum et quicquid juste vel injuste de nostro tenere videbatur, ex toto dimisit spontanea voluntate, ita ut nec ipse, nec aliquis pro eo requirat vel calumpnietur quod dimisit. (Bibl. nat. cop. 32-183; B. h. 470, CCCCLXXIII.) (Au dos:) De Waltero servo pro Hugone. 3004. 1049-1109. CHARTA QUA AUTRANNUS ET UDALRICUS FRATRES, CUM UXORIBUS ET FILIIS SUIS, DANT MONACHIS CLUNIACENSIBUS ET SANCTI PANTALEONIS ECCLESIAM SANCTÆ MARIÆ IN TERRITORIO NOMINE VORZIO. Dum quis consistit in hoc seculo, de futuro debet semper tractare concupiscenti animo. Unde nos fratres Autrannus et Udalricus et uxores nostræ et filii nostri presumimus de Dei misericordia, atque timemus æterne gehenne supplicium; donamus Deo omnipotenti et beato Petro apostolorum principi, qui habet potestatem animas ligandi atque solvendi, et ad locum Cluniacensis monasterii, ubi domnus Hugo abbas preesse videtur, et ad locum Sancti Pantaleonis ac monachis ibidem manentibus, pro redemptione animarum nostrarum vel parentum nostrorum, aliquid de hereditate nostra que est sita in pago Sisteriense, in territorio quem nominant Vorzio: hoc est totum quantum nobis obvenit vel obvenire debet, cum ecclesia que est consecrata in honore sancte Marie et omnium sanctorum, cum omnibus ad se pertinentibus, cum cimiteriis, primiciis, offerendis, terris cultis et incultis, silvis, arboribus, pratis, aquis aquarumque decursibus, exitibus et regressibus et quicquid ibi ex alode parentum meorum mihi obvenit, totum dono Deo et a supradicto loco Cluniaco. Si quis autem nobilis vel ignobilis persona hanc donationis cartam fregerit vel violaverit vel {201}aliq[u]am calumpniam fecerit, omnes maledictiones que in veteri et in novo Testamento contemptoribus legis imprecantur, accipiat et in domo ejus non sit qui inhabitet; sed vagus et profugus sicut Cain fratricida, et cum Datan et Abiron, Barrabam atque Pilato divine ultionis penas inferni retrusus persolvat. Facta carta ista in mense augusto, feria VIa, regnante Heinrico imperatore. Signum Autranni, S. Udalrici, qui hanc cartam scribere fecerunt et rogaverunt firmare. (Bibl. nat. cop. 32-185 1º; B. h. 314, CCCXV, et 474, CCCCLXXVII.) (Au dos:) Carta Autranni et Udalrici. 3005. 1049-1109. CHARTA QUA GODISCALCUS ET FRANCO FRATRES, CUM UXORIBUS ET FILIIS SUIS, DANT MONACHIS CLUNIACENSIBUS ET SANCTI PANTALEONIS ECCLESIAM SANCTÆ MARIÆ IN TERRITORIO NOMINE VORZIO, ETC. Dum, etc. (Bibl. nat. cop. 32-185 2º; B. h. 475, CCCCLXXVIII.) ?? 3006. 1049-1109. CHARTA QUA BERNARDUS ET FRATRES EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS BASENENS, ET SANCTI VICTORIS JUXTAQUE CASTRUM CASTELLIONEM. In nomine Domini nostri Jesu Christi. Notum sit omnibus hominibus, presentibus et futuris, qualiter ego Bernardus cogitavi de misericordia Dei, ut merces mea crescat apud Dominum. Propter hoc ego accepi habitum Sancti Benedicti in monasterio Cluniaco, ubi domnus Hugo abbas preest, et donavi ad ipsum locum supradictum de rebus meis que resident in pago Lugdunensi. He sunt res in villa que vocatur {202}Basenens, unum curtilum cum vinea; et juxta castrum quod dicitur Castellio, unum mansum cum duobus appendiciis suis qui vocatur ad Rispas, et in villa Sancti Victoris, unum mansum cum omnibus appendiciis suis, pratis, campis, silvis, et omnia quecumque pater meus Grimardus habuit in ipsa villa. Et si quis ex propinquis meis calumniam inferre voluerit, iram omnipotentis Dei incurrat; et sit anathema omnibus diebus vite sue usquedum ad satisfactionem veniat. S. ipsius Bernardi. S. Achardi, fratris ejus. Signum Stephani, fratris ejus. S. Umberti. S. Vuidonis Lombardi. S. Grimarii. S. Bonazi. S. Bernardi, prepositi de Cavariaco. (Bibl. nat. cop. 32-192; B. h. 527, DXXX.) ?? 3007. 1049-1109. CHARTA QUA BERNARDUS ET UXOR EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI SERVUM, NOMINE ROTBERTUM. Notum sit omnibus ecclesie Dei fidelibus, quod ego Bernardus et uxor mea Inima, annuentibus filiis nostris Bernardo, Milo, Jozeranno, Igmaro, dedimus Deo et Sancto Petro, presente Hugone abbate, quemdam nostrum servum, nomine Rotbertum. S. Odonis. S. Giraldi monachi. S. Guidonis. S. Ansaldi. (Bibl. nat. cop. 32-193; B. h. 500, DIII.) ?? 3008. 1049-1109. CHARTA QUA HUMBERTUS ET UXOR EJUS ADELEIDIS FILIIQUE EORUM DANT MONASTERIO CLUNIACENSI CAPELLAM IN.... ET ADJACENTIA. Notum sit omnibus fidelibus futuris et presentibus sanctæ Dei ecclesie, auctore omnium Deo cuncta faciente eoque vidente bona complesse, in sublimioris creature quam sui similem formaverat jure omnia tradente, ac ipsa quam ceteris altius honoraverat et dilexerat, {203}quanto cercius et humilius deberet auctorem et datorem cognoscere, atque ejus obedire mandatis, tanto proterve, instimulante diabolo, est ab eo prolongata et sibi contrarior facta. Cetere namque creature ut valent servire ei student; homines vero ab initio usque nunc contra ejus precepta pugnare non cessant. Cujuscumque sint ordinis relinquunt sua et honesta, aliena vero atque vana curant peragere. Horum ego Humbertus et uxor mea Adeleidis, una cum filiis nostris Wichardo, Bladino et Petro, reminiscentes, ideo donamus Deo et sanctis ejus apostolis, Petro videlicet et Paulo, de hereditate nostra quantum nostre possibilitatis est, videlicet unam capellam que est sita ..... et unum cortile quem tenet Adalardus, et unum campum et unam vineam, que omnia circumjacent huic capelle. Hæc omnia supradicta donamus Deo et supradictis apostolis, pro redemptione animarum nostrarum et omnium parentorum nostrorum, et propter presentem prosperitatem et propter vitam eternam, Cluniensis habitatoribus, ubi domnus Hugo abbas magis prodesse quam preesse videtur. Si autem successor ullus extiterit, qui hanc cartam frangere voluerit, non possit quod quesierit vel agere temptaverit efficere quod reppetit. (Bibl. nat. cop. 32-195; B. h. 2.) (Au dos:) Carta Humberti et Adeleidis, uxoris ejus. 3009. 1049-1109. CHARTA QUA RAIMBALDUS, UNA CUM FILIIS ET NEPOTIBUS SUIS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ABBATIAM SANCTI PONTII. Auctore omnium Deo cuncta faciente, eoque vidente bona complesse, {204}in sublimioris creature quam sibi similem formaverat jure omnia tradente, ac ipsa quam ceteris alcius honoraverat et dilexerat, quanto cercius et humilius deberet auctorem et datorem cognoscere atque ejus obedire mandatis, tanto proterve, instimulante diabolo, esse ab eo prolongata et sibi contrarior facta. Cetere namque creature, ut valent servire ei student; homines vero ab initio usque nunc contra ejus precepta pugnare non cessant. Cujuscumque sint ordinis relincunt sua et honesta, aliena vero atque vana curant peragere. Horum ego Rainbaldus imitator existens, cui tantam Deus prudentiam atque honorem concessit, et quem ultra meos similes exaltavit, non enim que Deo placita erant curavi; sed vanitates et laudes humanas semper amavi. Ob hoc etenim Dei res male tractavi. Episcopatus quippe mee potestatis ac abbatiam injuste ordinavi, et tandiu ista peregi quousque abbatia Sancti Pontii est dissipata, et pene ad nihilum redacta. Unde valde doleo, et ex intimo gravia educo suspiria; cumque animadvertere cepissem qualiter ista emendare valuissem, nullatenus habiliore consilium reperi, quam ut in patris spiritalis sanccioris et religiosioris loci eam tradidissem. Quapropter notum sit omnibus hominibus, quod ego in Dei nomine Rambaldus una cum filiis meis et nepotibus meis dono abbatiam Sancti Pontii, cum omnibus appenditiis suis, ad domnum Ugonem abbatem Sancti Petri Cluniacensis, eo tenore ut abbates qui ibi fuerint per manum et donum abbatum Cluniacensium eligentur atque ordinentur et constituantur. Rambaldus, qui cartam istam vel donationem scribere et fieri rogavit, manu sua firmat. Episcopus de ... nense firmavit. Willelmus Gardilonis firmavit. Pontius [firmavit. Aicardus firmavit]. (Bibl. nat. cop. 32-198; B. h. 75; D. 50.) ?? {205}3010. 1049-1109. CHARTA QUA ARTALDUS DE ARGENTACO, CUM UXORE ET FILIIS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAS SANCTI PRIVATI, SANCTI ANGELI, ETC. Notum sit omnibus, tam futuris quam presentibus, quod ego Artaldus, miles de Argentaco, et uxor mea Fica et filii mei Ademarus atque Wilelmus, pro remedio animarum nostrarum, pro spe salutis et incolumitatis nostre, necnon pro requie parentum nostrorum, donamus, concedimus et transfundimus Deo et beatis apostolis Petro atque Paulo, atque loco Cluniacensi, cui preest domnus Hugo abbas, ecclesiam Sancti Privati, atque ecclesiam Sancti Angeli, necnon quoque capellam Sancti Lamberti, in territorio castri Roannaci sitas, et unum pratum et quandam condaminam et unam cabanariam que dicitur Cornetz, et aliam cabanariam que pertinet ad ecclesiam Sancti Lamberti, atque tertiam partem de decimis Clarimontis. Dedimus etiam in pago Vellagico, duas ecclesias, eclesiam Sancti Petri de Grazac, atque ecclesiam Sancti Stephani de Rocolis cum feodis sacerdotalibus. In pago quoque Viennensi donavimus capellam castri Clavazonis, ecclesiamque Sancte Marie de Monte Castaneo. Concessimus etiam, ut si quis hominum nostrorum de feodis vel possessionibus quas a nobis habent, aliquid loco supradicto conferre voluerit, absque omni contradictione, liberam habeat facultatem. Hec superius nominata laudavimus, corroboravimus, et loco jam dicto in perpetuum sine omni inquietudine possidenda tradidimus. Si quis autem callidi temptatoris instinctu de suprascriptis quicquam surripere vel calumpniare seu auferre presumpserit, nisi cum digna satisfactione emendaverit, cum Anna et Caipha, et Pilato, et Juda, iram Dei omnipotentis et sanctorum apostolorum incurrens, perpetuis cremetur ignibus eternisque defitiat suppliciis atque doloribus; faustores vero et laudatores et dona {206}nostra aucmentantes, Domini benedictionibus repleantur, et indulgentiam delictorum suorum consequantur, regnaque celestia pro devotionis sue merito adipiscantur. S. Gerentonis, qui dedit et laudavit hoc quod habebat in capella castri Clavazonis et ecclesiam Sancte Marie. S. Wilelmi Botze. S. Gotseranni et Gelini. S. Artaldi de Vallegelata. S. Petri. S. Arberti. S. Guigonis. S. Archinbaldi. S. Wilelmi, filii Hugonis, et Ademari, fratris sui, et Lamberti. (Bibl. nat. cop. 32-202; B. h. 32.) (Au dos:) Carta Artaldi, militis de Argentaco, de VII ecclesiis. 3011. 1049-1109. CHARTA QUA HUGO MILES DAT MONASTERIO CLUNIACENSI QUARTAM PARTEM ECCLESIAE IN VILLA TREMBLENSI CUM SERVIS, ALIASQUE RES IN VILLA JULIACENSI, ETC. Notum sit cunctis fidelibus et filiis sancte matris æcclesiæ, presentis temporis et futuri, quod ego Hugo miles, recordans sentencie dicentis: «Diviciæ viri redemptio anime ejus», meorum peccatorum magnitudine perterritus, cum essem sine heredibus, Deum et sanctos ejus apostolos Petrum et Paulum et Cluniacense cenobium, ubi domnus Hugo preest, feci heredes, dans eis, in villa Tremblensi, quartam partem æcclesiæ, sicut ad eam æcclesiam pertinet, et unam coloniam, et unam condaminam, et unum brollum sive pratum, et duas ancillas cum duobus filiis in eadem villa, et duos servos, nomine Adalardum et Rotbertum, et vineam de Rocein, rasamque quam habeo in clauso de Sancto Pontio. In villa quoque Juliacensi, unam vineam et campum unum ibidem; omnes etiam usus quos homines Sancti Petri in omnibus meis terris habent concedo et trado, ut deinceps sine ullis malis consuetudinibus et serviciis que actenus ab eis injuste exegi, habeant et teneant. Et si quis propinquus aut alter aliquis hujus donationis sive carte calumpniator sive contradictor extiterit, iram Omnipotentis incurrat, et sit particeps Judæ, traditoris Domini, et Datan et Abiron, {207}in inferni baratro, nisi penituerit et emendaverit. S. Hugonis, qui hoc donum fecit et cartam fieri precepit. (Bibl. nat. cop. 32-203; B. h. 72.) (Au dos:) De ecclesia de Tre[m]blens. 3012. 1049-1109. CHARTA QUA JOTSERANDUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI PRATUM JUXTA VILLAM CORTEVACUM, OMNESQUE SUAS CONSUETUDINES IN POTESTATE BREIACO. In nomine Verbi incarnati. Notum sit cunctis fidelibus sanctæ matris æcclesiæ, quod ego Jotserandus, pro amore Dei et redemptione animæ mee et pro animabus omnium parentorum meorum, dono Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, cui preest domnus Ugo abbas, aliquid de hereditate mea: hoc est pratum unum que est juxta villa Cortevaco, a Vaurelia. Et si hoc persolvere non possum, de meum meliorem pratum vobis emendo a Rotundo Salice. Deinde omnes consuetudines quas in potestate Breiaco habebam et in circuitu villas, in vestris terris et in servis et in liberis et in ancillis, totum ad integrum dono Deo et jam dicto loco pro anime patris mei et matris meæ et pro anime Wichardo de cujus honore exiit; et hoc donum laudo quod pater meus vobis fecit in sua vita, et fratres mei similiter laudant. (Bibl. nat. cop. 32-209; B. h. 181, CLXXXIII.) ?? 3013. 1049-1109. CHARTA QUA DESIDERIUS ET UXOR EJUS ET FILII DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTI JOHANNIS BAPTISTÆ IN VICO ET CAPELLAM IN CASTELLO AVALONENSI. Creator humani generis, Deus, sciens nos absque peccati contagione vite hujus incolatum transire non posse, ex rebus transitoriis precipit nostra crimina diluere sua gratuita pietate. Scriptum namque novimus in Euvangelio, dicente Domino discipulis suis et per ipsos nobis: {208}«Facite vobis saculos qui non veterescant, thesorum indeficientem in celis, quo fur non appropriet neque tinea corrumpat.» His et pluribus hujusmodi roborati preceptis, ego Desiderius et uxor mea Aiba et filii nostri Humbertus, Aimardus, Nantelmus, Wido, Petronilla, donamus omnipotenti Domino ex rebus ab ipso nobis concessis, et apostolis ejus Petro et Paulo, et ad monasterium Cluniacum, ubi preest domnus abbas Hugo, aliquid de nostra hereditate, ecclesiam videlicet sancti precursoris Domini Johannis Baptiste, que est sita in vico vel burco apud castrum qui vocatur Avalonis, et capellam que est in ipso castello dimediam, cum oblacionibus et sepulturis, et unum mansum quem tenuit Ritbertus del Prado, et vineam que fuit de manso Ansoldo. Hec omnia supramemorata pro nostris animabus largitori omnium bonorum damus, ad sustentacionem fratrum apud illum locum degencium, ut participes esse mereamur regni celorum. (Bibl. nat. cop. 32-212; B. h. 24 et 451, CCCCLIIII.) (Au dos:) Karta Desi[de]rii et uxoris sue Aibe de ecclesia Sancti Johannis de Avalone. 3014. 1049-1109. CHARTA QUA EMMA DAT MONASTERIO CLUNIACENSI PARTEM HEREDITATIS SUÆ IN VILLA ESTAVELS. In nomine Verbi incarnati. Noverint cuncti fideles sancte Dei ecclesie, quod ego Emma, reminiscens enormitatem peccatorum meorum, nequaquam tamen immemor Verbi dominici quo ait: «Date elemosinam et omnia munda sunt vobis», itemque illud: «Facite vobis amicos de Mammona iniquitatis, ut cum defeceritis recipiant vos in eterna tabernacula.» His ergo et aliis quamplurimis testimoniis credula, pro remedio anime mee patrisque mei Achini et matris mee Inguile {209}et avunculi mei Widonis atque senioris mei Gausfredi et filiorum meorum, dono Domino Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, sub cura domni Hugonis abbatis constitutum, aliquid de mea hereditate que mihi jure hereditatis devenit: hoc est omnem meam partem hereditatis quam in villa que vulgo Estavels appellatur habere videor, cum omnibus inibi pertinentibus, pratis, silvis, pascuis, usque ad inquisitum et ad inquirendum. Eo videlicet tenore, ut quamdiu vixero possideam et in vita mea fratres Cluniensium in vestituram habeant unum campum ubi Grimaldus manet, et unam vineam quam Bertrennus Boninus tenet. Post discessum vero meum, cum omni integritate ad predictum locum revertatur, sine ullo contradicente. Si autem ego in proximo loco defuncta fuero, predicti fratres Cluniensium pro hoc isto dono me recipiant; sin vero in alia regione vel ab aliquo mortali homini corpus meum per vim fuerit subtractum, fratres Cluniensium supradictam elemosinam teneant et possideant. S. Emme, qui hanc cartam fieri et firmare rogavit. S. Gauffredi. S. Ansel. S. Heldegrini. S. Bertran Bonin. S. Bernardi famuli. (Bibl. nat. cop. 32-213; B. h. 625, DCXXVIII.) ?? 3015. 1049-1109. CHARTA QUA WIGO ET FRATRES EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM CUM SERVIS IN VILLA VILARS. Compaciens humane miserie, misericors et clemens medicus dedit nobis consilium quod possimus evadere per helemosinas pœnas gehenne, dicens: «Date helemosinam et ecce omnia munda sunt vobis», et in alio loco: «Sicut aqua extinguit ignem, ita helemosina extinguit peccatum». Idcirco ego Wigo, reminiscens pondus peccatorum meorum, dono Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, et ad locum Cluniacum, ubi preesse videtur domnus Hugo abba, aliquid {210}de hereditate mea, pro remedio anime mee, videlicet unum mansum qui est situs in pago Augustodunensi, in villa que dicitur Vilars, sicut in vita patris mei tenuit eundem mansum Wilbertus; videlicet ut mansionem suam faciat de silva et quod ei opus fuerit, excepto quod non det aut vendat quicquam hisdem homo qui in eodem manso steterit. In tali convenientia damus predictum mansum, ego et fratres mei, monachis predicti loci, ut non dent alicui nec vendant predictum mansum, nisi nobis, si nos poterimus deservire eis, nec pertineat in aliqua obedientia nisi Massilias. S. Atonis et Gauceranni et Wilelmi. Item et unum servum damus, qui vocatur Latardus et ancillas. Set et ego Ato, cum consilio fratrum meorum et pro redemptione fratris mei Lanberti, dono unum servum, nomine Durannum, Deo et sanctis apostolis ejus. (Bibl. nat. cop. 32-215; B. h. 316, CCCXVII.) (Au dos:) Carta Wigonis de Vilars. 3016. 1049-1109. CHARTA QUA GIGO DE CACIACO ET FRATER EJUS BERNARDUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM CUM SERVO IN VILLA CAVANIACO. Notum sit omnibus hominibus, tam presentibus quam futuris, quod ego Gigo miles de Caciaco, veniens ad extremum diem mortis meæ, dono Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo et loco Cluniaco, ubi domnus Hugo abbas magis videtur prodesse quam preesse, et fratribus ibidem Deo servientibus presentibus et futuris, dono ego supradictus Guigo unum mansum in locum sepulture, pro remedio anime mee, ut Deus det mihi partem et societatem in omnibus beneficiis que fient in supradicto loco. Est autem ipse mansus in villa Cavaniaco, quod vulgariter nominatur ad Angulos. Dono ego et frater meus Bernardus omnia que ad ipsum mansum pertinent, vineas, pratos, et omnem censum quem mihi reddebat per unumquemque {211}annum, totum ad integro dono, laudo et confirmo loco prenominato, sine ullo calumpniatore. Item dono unum servum, nomine Durandum cum filiis et filiabus suis. Si quis autem hanc nostram donationem infringere voluerit (quod absit!), in primis iram Dei omnipotentis et sanctorum apostolorum et aliorum omnium sanctorum incurrat, nisi ad satisfactionem ad emendationem venerit. Si quis vero observator huic nostre donationis extiterit, veniant super eum omnes benedictiones novi et veteris Testamenti. Amen, amen, fiat, fiat. S. Gigonis, qui hoc donum fecit et testes firmare rogavit. S. Bernardi, fratris sui. (Bibl. nat. cop. 32-234; B. h. 298, CCXCIX.) (Au dos:) Carta Gigonis de Caciaco, de uno manso in villa Cavaniaco et de uno servo Durando. 3017. 1049-1109. CHARTA QUA GAUFFREDUS BERALDI MILES DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS CASELLIS, BREIA, ETC. Sciant omnes futuri et presentes, quoniam ego Gauffredus Beraldi miles, dono Deo et sancto Petro monachisque Cluniacensibus, quibus domnus Hugo abbas preesse videtur, quicquid omnino habuisse vel reclamasse dicor in villa de Casellis, et quicquid Jocerannus de Gaupera in eadem villa eisdem dedit et concessit; ego quoque do et concedo tam in terris et pratis quam in aquis et molendinis, sive omnibus omnino eidem ville pertinentibus. Dono etiam eisdem quicquid in condamineis de Cinzoch habui umquam, vel reclamavi et quicquid in villis Breiæ et Scotiæ super eos umquam reclamavi, et peram quam in Cluniaco reclamabam similiter werpivi eisdem et dedi; et quod in villa Miolanis super eos reclamavi similiter dedi, et quod in villa Noeros super eos querebam similiter werpivi; servos quoque et {212}ancillas, si in aliquibus supradictarum villarum habui, aut super eos alicubi aliquando reclamavi, sed et quicquid calumniæ aut reclamationis in eos usquam habui, werpivi, finivi et dedi. Hanc etiam cartam quia firmam manere volui, factam super altare Sancti Petri manibus meis firmavi; et postea domno Hugoni abbati obtuli. Testes autem et confirmatores carte hujus fuerunt: Yvo prior et Hugo cellararius, et Artaldus, decanus Lordoni, monachi; milites quoque isti: Hugo de Salduno, item Hugo de Leemnite, et Bernardus Grossus, sed et Stephanus Bernardi Contantini filius, Oddo Capellanus, et Hugo Metaforis, et plures alii. Facta vero sunt hec per manum Bernardi camerarii, et ipse testis est. In cujus manu ego Gauffredus manum meam misi et fide firmavi quod hec omnia sicut scripta sunt stabiliter et firmiter teneam; et si aliquando (quod non credo futurum) violavero, potestatem eidem dedi aut cuicumque ipse preceperit, me oppignerandi. Et ut contra omnes fratres meos fidelis adjutor et protector super hoc existam promisi, et ut dixi, fide firmavi. (Bibl. nat. cop. 32-235; B. h. 160, CLXII.) (Au dos:) Carta de Gausfr[e]do Beraldi. 3018. 1049-1109. CHARTA QUA JOSCERANNUS DE BIERA DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM ANTE VILLAM VOCATAM PETRICLOS ET FEODUM SUUM IN BERZIACO VILLA, ETC. In nomine sanctæ et individuæ Trinitatis. Joscerannus ego nomine, cognominatus de Biera, dono sanctis apostolis Petro et Paulo in monasterio Cluniacensi, et domno abbati Hugoni cum ceteris fratribus ejusdem loci, pro anime mee ac parentum meorum remedio, mansum unum ad Fontem Seguini, ante villam que Petriclos nominatur, et quicquid feodii habui de Sancto Petro apud Berziacum villam. Dono etiam in eadem villa mansum unum quod habui in alodio, et mansum illum nominatur Drosiacum, cum omnibus appendiciis ad {213}ipsum mansum. Dono etiam ut villanus manens in hoc manso habeat cursum ad usus suos in silvis quos habeo, scilicet in Vinchesia et in ceteris. In augmentum ipsius mansi pratum dono quod habui apud Fontem Bassiaci et terre particulam apud Berziacum villam, juxta condaminam Sancti Petri, que condamina Naia dicitur. Dono etiam in eadem villa ancillam, Raimbergam nomine, cum fructu ipsius, in villa que Biera dicitur. Dono in manso quod fuit Hugonis, nepotis mei, terciam partem omnium appendicium ad ipsum mansum. Hanc donationem facio presentibus et laudantibus his quorum nomina subscripta sunt: Garulphi de Berziaco, Widonis de Sancto Nicecio et fratris ejus Durandi, Hugonis de Soloniaco, et ut hoc donum firmum in perpetuum sit. Si quis contradixerit, volo Dei iram incurrat et sanctorum apostolorum Petri et Pauli; peticio vero ejus irrita sit. (Bibl. nat. cop. 33-24; B. h. 581, DLXXXIIII.) (Au dos:) Carta Josceranni, cognomento de Biera. 3019. 1049-1109. CHARTA QUA BERNARDUS DE BUXERIA DAT MONASTERIO CLUNIACENSI TRES CAMPOS IN VILLA BUXERIA ET PRATUM IN VILLA EXARTELS. Notum sit omnibus hominibus, tam presentibus quam futuris, quod ego Bernardus de Buxerias, veniens ad extremum diem mortis; [et] reminiscens enormitatem peccatorum meorum, dono Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad loco Cluniaco, ubi domnus Ugo abbas regimen videtur tenere, et monachis ibi Deo servientibus, aliquid de hereditate mea, pro remedio anime mee, et ut sepultura mihi ibi concedatur. Ideo ego Bernardus dono tres campos in villa Buxerias cum arboribus fructiferis que ibi sunt plantate, et in villa Exsartels unum pratum, ut Deus concedat mihi partem in beneficiis eorum. [Signum Bernardi, qui hoc donum fecit.] Signum uxoris ejus Aldesindis. Signum Constantini, filii ejus. S. Duranni, filii ejus. {214}S. Tetfredi, filii ejus. S. Arlebaldi prepositi. S. Duranni consobrini eorum. Si quis hanc nostram donationem fringere voluerit, nisi resipuerit et ad satisfactionem venerit, sit anathema maranatha. (Bibl. nat. cop. 36-93; B. h. 268, CCLXX.) (Au dos:) Carta Bernardi de Buxerias de III campos et de uno prato. 3020. 1049-1109. CHARTA QUA HENRICUS DE CASTANIACO DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLA VERNOLLIO, ETC. Notum sit cunctis fidelibus christianis, tam presentibus quam futuris, quod ego Enricus de Castaniaco Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ubi preesse videtur domnus Hugo abbas, aliquid de mea hereditate, que est sita in pago Matisconensi, in villa que dicitur Vernollio, donavi, videlicet de molendini qui est super Craonnam fluvium et terra secus illum que est Inter Duas Aquas, et de alia parte listam terre que tenet a terra Sancti Petri usque ad viam, omnem partem quam ibi habebam. Hoc autem notum sit omnibus, quod in hac hereditate habebam omnem medietatem. Ut autem suprascripta hereditas libera remaneret, accepi ego Enricus a Stephano monacho triginta et quatuor solidos denariorum, et unum cartallum frumenti, et tres sextarios vini. Propterea hanc donationem firmo et laudo ego Henricus et uxor mea Agnes et filii mei Wichardus et Giraldus, et frater meus Bernardus, et uxor sua et filii sui, et Bernardus miles de Vernolio, consobrinus meus. Stephanus monachus hoc fecit, et testi sunt: Lanbertus prepositus, Arlebaldus prepositus, Durannus presbiter de Mooin et frater ejus Arlebaldus, et Giraldus Mostillius. (Bibl. nat. cop. 36-94.) ?? {215}3021. 1049-1109. CHARTA QUA NOTUM EST ROTBERTUM CORNUTUM PETIISSE AB ABBATE CLUNIACENSI, UT RECIPERET FILIUM SUUM ADHUC TENERRIMUM AD ORDINEM VITÆ MONASTICÆ; QUOD CERTIS CONDITIONIBUS FACTUM EST. Notum sit tam presentibus quam supervenientibus, quendam nostrum proprium famulum, nomine Rothbertum, cognomento Cornutum, nostram id est mei Hugonis peccatoris adiisse presentiam, et quod ejus filium adhuc tenerrimum ad ordinem vite nostre habitumque reciperemus postulasse. Cujus voluntatis petitionem implentes, parvulum suum, nomine Bernardum, pro quo nos est deprecatus recepimus, ita sane ut apud quandam obedientiam nostram que dicitur Bisurniacum usque ad X annos, ex illa qua fuerat die receptus commoraretur, necnon ab obedientiario ejusdem loci doceri, vestiri, nutriri usque ad tempus prefinitum sollicite disponeretur precepimus. Hoc tempore sicut determinavimus completo, interpellaretur infans pro receptione predicta, si tamen illemet adhuc semonere non posset; quod si vellet se congregationi incorporari, sine ulla contradictione reciperetur. Sin autem quoadusque recipi voluntarie rogaret, proprio in predicta obedientia relinqueretur arbitrio. (Bibl. nat. cop. 36-97; B. h. 436, CCCCXXXIX.) ?? 3022. 1049-1109. CHARTA QUA HUGO DAT MONASTERIO CLUNIACENSI TRES MANSOS A LA VERRERIA ET IN ALIIS LOCIS. Domnus Hugo dedit ad locum Cluniacum duos mansos a la Verreria pro se et patrem suum et matrem, vel mulierem suam, et alio in Monte ubi Sinbrannus maneat, et uxor sua Helisabeth, al Chamialas {216}Plantas, de justo Juliaco, dedit pro anima sua. Post decessum Ugoni vel matrem vel uxorem suam, istas terras supranominatas totum ab integrum remaneat; et testis ejus Girberto decani et Arlebaldo decani, [quos] in memoriam habeant monachi de Cluniaco. Facta hec carta in presentia domni Hugonis abbatis, domni Almanni, domni Gausmari, domni Tetfredi. [Balduinus rescripsit.] (Bibl. nat. cop. 36-99; B. h. 446, CCCCXLIX.) ?? 3023. 1049-1109. CHARTA QUA ADALTRUDIS, MATER ROBERTI DE VITRIACO MILITIS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM SERVUMQUE IN VILLA TULGIACO. Dum in hujus seculi laboriosa vivitur peregrinatione, agendum est ut unusquisque homo ex rebus a Deo sibi conlatis, peccata sua helemosinis redimere festinet, ut Christum omnium conditorem in die ultimo valeat reperire misericordissimum. Ut autem emamus regnum sempiternum, properemus agere bonum; etenim scriptum est: «Regnum Dei tantum valet quantum habes. Valet enim regnum Dei his qui sua pauperibus et egenis larga manu distribuunt.» Quapropter notum sit omnibus hominibus, tam presentibus quam futuris, quod ego Adaltrudis femina, mater Rodberti, militis de Vitriaco, veniens ad extremum diem mortis mee, et reminiscens enormitatem peccatorum meorum, dono Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo et loco Cluniaco, ubi donnus Ugo abbas videtur magis prodesse quam preesse, et fratribus ibidem Deo servientibus, presentibus et futuris, concedo pro remedio anime mee et in loco sepulture, dono ego jam {217}denominata femina, unum mansum in villa Tulgiaco, et servum Letbaldum qui ipsum mansum tenet, cum uxore sua et filiis et filiabus, totum ab integro et sine ullo calumpniatore; laudo et confirmo ego Adaltrudis quicquid ibi habeo vel habere debeo, et quod mihi evenit ex parte parentorum meorum, maxime patris vel matris, ut ego et ipsi partem habeamus in orationibus, in helemosinis, in vigiliis et in aliis bonis que fiunt in eodem loco et in omnibus locis ad ipsum pertinentibus. S. Adaltrudis, qui hoc donum fecit et testes fieri rogavit. S. Unberti presbiteri. S. Rotberti, filii sui. S. Ugonis, filii sui. S. Blismodis, filie sue. Si quis autem hanc nostram donationem infringere voluerit, nisi ad satisfactionem venerit, sit anathema maranatha. (Bibl. nat. cop. 36-111; B. h. 270, CCLXXII et 537, DXL.) (Au dos:) Carta Adaltrudis de Vitriaco de uno servo, nomine Ledbaldo et de uno manso in villa Tulgiaco. 3024. 1049-1109. CHARTA QUA DALMACIUS DE CRISTUL DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM IN VILLA ESTAVEL. Notum sit cunctis fidelibus sancte Dei æcclesie, tam presentibus quam futuris, quod ego Dalmatius de Cristul, veniens ad extremum diem vite mee, et recognoscens me multum peccasse contra Dominum et sanctos ejus, accipio bono animo habitum sancte religionis in loco Cluniaco, ubi domnus Hugo abbas magis videtur prodesse quam preesse; ideoque ego Dalmacius dono Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo et loco supradicto, et fratribus ibidem Deo servientibus, unum mansum in villa Estavel, quam tenet villanus Espiuns, et omnia que ad ipsum mansum pertinet, nisi tantum ipsum {218}villanum et uxorem ejus et filios et filias, qui ipsum mansum incolunt, qui non erant mei. Si quis autem hanc nostram donationem infringere voluerit, nisi ad satisfactionem venerit, iram omnipotentis Dei et sanctorum apostolorum Petri et Pauli incurrat. S. uxoris sue. S. filii sui. S. Joslen, fratris sui. S. Rotberti, fratris sui. S. Joseranni de Cortevas. S. Ingeberti, fratris sui. (Bibl. nat. cop. 36-113; B. h. 471, CCCCLXXIIII.) (Au dos:) Carta Dalmaz de Cristul de unum mansum in villa Estavel. 3025. 1049-1109. CHARTA QUA WILLELMUS SE IPSUM ET FILIUM SUUM, CUM ECCLESIA IN VILLA QUÆ DICITUR MEDERIO, MONASTERIO CLUNIACENSI DAT. Ego Willelmus consideravi amorem celestis patrie et de Dei misericordia confidens, idcirco offero me ipsum et quendam filium meum, nomine Arteman, cum oblatione quam michi laudaverint amici mei Deo et Sancto Petro Cluniacensi, in manu domni Hugonis abbatis et ad locum Carentenaci, cui ipse preest, pro salute mea et parentum meorum. Insuper etiam cedimus et confirmamus, ego ipse Willelmus et propinqui mei Bernardus Bufetus et frater ejus Raimundus, necnon et Geraldus et Bernardus, participes nostri, quandam ecclesiam que est sita in pago Caturcino, in villa que dicitur Mederio, cum cunctis rebus que sibi attinere videntur, preter decimum quem adhuc tenent milites in potestate sua, Domino Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo, et specialiter domno Hugoni abbati, ut ipse deinde animabus nostris magnam curam habeat, et in beneficio Cluniacensi nos suscipiat. Ego Willelmus cons. S. Willelmi, qui hoc incepit, et ceteri firmare fecit. S. Bernardi et Raimundi fratrum. S. Geraldi et Bernardi fratrum. S. Bermundi Geraldi sacerdotis, qui hoc donum confirmavit. {219}S. domni Hugonis Castri Novi, de cujus honore et potestate est. S. Geraldi de Palmas. S. Grimaldi [de] Liviniaco. (Bibl. nat. cop. 36-118.) ?? 3026. 1049-1109. CHARTA QUA WICARDUS DE BICEG, MILES, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ALODIUM SUUM IN VILLA SARCIACO ET HEREDITATEM INTER GRAONNAM FLUVIUM ET DIRRO. Notum sit omnibus hominibus, tam presentibus quam futuris, quod ego Wicardus miles, vocabulo de Biceg, dono Domino Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo et loco Cluniaco, ubi domnus Hugo abbas magis videtur prodesse quam preesse, et fratribus ibidem Deo servientibus, presentibus et futuris, omnem alodem quem habeo in villa Sarciaco, et omnia que in eadem villa comparavi, in campis, in vineis, in pratis, in silvis, in arboribus fructiferis et infructiferis, totum dono et laudo loco suprascripto. Facio autem et aliam donationem loco jam supradicto de omni hereditate quam habeo inter Graonnam fluvium et Dirro, hoc est in campis, in vineis, in pratis, in silvis, in arboribus cultis et incultis. Omnem autem donationem que superius scripsimus, facio pro remedio anime mee et uxoris et omnium parentum meorum, patris et matris, et maxime pro anima filii mei Hugonis, quem Cluniaco sepilivi, ut Deus det ei partem et locum refrigerii cum electis et fidelibus suis. Si quis autem hanc nostram donationem infringere voluerit, nisi resipuerit et ad satisfactionem venerit, sit anathema maranatha. Signum Wicardi de Biceg, qui hoc donum fecit et testes firmare rogavit. Sig. Ansedeus de Oblad. S. Algodi [militis?]. (Bibl. nat. cop. 36-119; B. h. 165, CLXVII.) (Au dos:) Carta Wichardi de Biceg. {220}3027. 1049-1109. CHARTA QUA GAUFREDUS DE CLUNIACO WERPIT MONASTERIO CLUNIACENSI CALUMNIAM SERVITUTIS QUAM BERNARDO ET CONSTABULO IMPONERE VOLUERAT. Notum sit omnibus hominibus presentibus et futuris, quia ego Gaufredus de Cluniaco, diu studueram calumpniam servitutis imponere duobus fratribus Constabulo et Bernardo. Sed post multa placita longasque contentiones, comperi nichil esse omnino quod calumpniatus eis fueram. Unde tandem pro Dei timore, et pro anime mee et omnium antecessorum meorum remedio, finio et sine omni retencione vuerpio calumpniam quam eis non recte imponebam, et si quid juris in eis habebam totum dimitto et dono Domino Deo et sancto Petro, laudantibus et concedentibus filiis meis, Vilenco, Dalmatio et Ulrico ceterisque omnibus. Idcirco si amodo aliquis de cognatione mea, eis vel eorum propaginum jugum servitutis imponere presumpserit, nisi cito ad emendationem venerit, et dignam Deo et sancto Petro satisfactionem fecerit, perpetua servitute cum Juda traditore dampnetur. Actum est hoc fideliter apud Galenniacum in horto juxta ecclesiam, in presentia quorum Cluniacensium monachorum, videlicet Willelmi decani de Cluniaco, Artaldi decani de Lorduno, Stephani de Galenniaco, Wigone et Leotaldo de Masiliis, tempore domni Hugonis, Cluniacensis abbatis. Testes et auditores sunt isti: Wichardus de Marze et Milo, filius ejus, Hugo Burdinus, Hugo de Miolan, Pontius de Salone, Otto de Marze, Durannus de Sancto Nicetio, Bernardus, presbiter de Sancto Nicetio, et Petrus, frater ejus, Seguinus de Galenniaco. (Bibl. nat. cop. 36-123.) ?? 3028. 1049-1109. CHARTA QUA DALMATIUS, FILIUS ARLUINI DE MARCILIACO, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI HEREDITATEM SUAM IN VILLIS MUSION ET VARENNAS. Notum sit cunctis fidelibus christianis, tam presentibus quam futuris, {221}quod ego Dalmatius, filius Arluini de Marciliaco, veniens ad habitum monachicum, donavi Domino Deo et sancto Petro et beato Paulo et ad locum Cluniacum, ubi preesse videtur domnus Hugo abba, aliquid de hereditate mea, videlicet omnem illam hereditatem quam habeo de ista parte Sagunne que evenit mihi ex parte Arluini, patris mei, et Achardi, avunculi mei, totum quod ipsi duo fratres habebant in villa de Musion: hoc est unum clausum quod in ipsa villa habebant. In alia villa que dicitur Varennas, totum quod habebant jam dicti duo fratres, videlicet campos, prata, silvas, omnem terram cultam et incultam, quam ego ibi habebam. Hoc autem notum fiat omnibus, quod Achardus jam dictus in jam dicta hereditate habebat omnem medietatem. Accidit autem ut, pergens Romam, judicio Dei preventus, mortuus est; et remanserunt quinque filii ejus et uxor ejus. Ut autem suprascripta hereditas libera remaneret sancto Petro et loco Cluniaco, donavi ego Dalmacius congruens excambium, sicut ipsi voluerunt et gratanter receperunt, jam dictis quinque fratribus et matri eorum, in villa que dicitur Condesiacus. S. Raingarde, qui hoc donum fecit. S. Guiardi. S. Stephani. S. Rotboldi. S. Gausmari. S. Hugonis clerici. Mater Dalmacii suprascripti, nomine Agia, et filius ejus Achardus, donaverunt suprascriptum excambium Raingarde et suprascriptis filiis ejus, in villa Condesiaco. Hoc autem factum est per manum Manasse militis, vocabulo de Chavinaco. Arbertus cognatus Dalmatii hoc donum laudavit et cartam firmavit. S. filiorum Manasse, Hugonis et Stephani. S. Desiderii. Stephanus monachus hoc fecit, et Lanbertus prepositus testis est. Si quis hoc donum calumniare voluerit, iram Dei omnipotentis incurrat et omnium sanctorum ejus, nisi digne penituerit. (Bibl. nat. cop. 36-124.) ?? {222}3029. 1049-1109. CHARTA QUA PETRUS ALMERADUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI QUASDAM PARTES DECIMI DE MONT, DE VERNEI, ETC. Notum sit omnibus presentibus et futuris, quod domnus Petrus, cognomento Almeradus, frater domni Arnaldi, Cluniasensis monachi, rogatu et consilio ejusdem fratris, emit quamdam terram ad opus Cluniaci, pro redemptione anime sue et conjugis necnon et genitorum suorum, duas videlicet partes decimi de Mont, et quinque de Vernei et del Bruschet et de Lausedat, de Petro Racatin, et Bertrando fratre ejus, ubi dedit trecentos solidos. De qua etiam sunt testes: Iterius de Vertamisi, Jarento et Wigo, fratres ejus; Avitus Rinco, et Wido frater ejus, Avitus de Celsac, Renco Arnaldus, Petrus presbiter de Vertamisi, Arbertus presbiter; et in ecclesia de Roculas, de censu Betsoni presbiteri, quindecim solidos et quinque sextarios annone, ubi dedit centum solidos, et mater Willelmi de Chatzac centum solidos. Hæc omnia dedit Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo; voluitque et a domno abbate constitutum est et in capitulo Cluniensi recitatum atque Iaudatum, ut prior de Grazac, sub cujus custodia hæc terra est et cui respondet, omni anno, pro salute anime sue et conjugis sue Poncie, patris etiam sui ac matris sue, feria III post diem Ramis Palmarum, unum generale Cluniaco fratribus in refectorio preparet. Placuitque domno abbati et ceteris fratribus et eidem Petro Almerado, ut quando obierit, hec refectio ad diem anniversarii ejus transferretur, ut et fratres pro eo memoriam agerent, et Deus omnipotens anime ipsius fieret propicius. Hec conventio facta apud Sanctum Ypolitum ante domnum et venerabilem Hugonem abbatem. (Bibl. nat. cop. 36-132.) (Au dos:) Carte Petri, cognomento Almeradi, de anniversario suo. {223}3030. 1049-1109. CHARTA QUA STEPHANUS DE SALEG, MILES, NOTUM FACIT SE ACCEPISSE HABITUM SANCTI BENEDICTI IN MONASTERIO CLUNIACENSI ET EIDEM MONASTERIO ALODIUM DE SALEG MOLENDINUMQUE, ETC. DEDISSE. Dum in hujus seculi laboriosa vivitur peregrinatione, agendum est ut unusquisque homo ex rebus a Deo sibi conlatis peccata sua helemosinis redimere festinet, ut Christum omnium conditorem in die ultimo valeat reperire misericordissimum. Ut autem emamus regnum sempiternum, properemus agere bonum, etenim scriptum est: «Regnum Dei tantum valet quantum habes. Valet enim regnum Dei his qui sua pauperibus et egenis larga manu distribuunt.» Quapropter notum sit omnibus hominibus, tam presentibus quam futuris, quod ego Stephanus, miles de Saleg, decidens in infirmitate, et video me inde non convalescere, timore mortis perterritus, atque cognoscens me in Deum et in sanctos ejus peccasse me multum, ideo derelinquo hujus seculi vanitates, et accipio habitum Sancti Benedicti; et dono Domino Deo et sanctis ejus Petro et Paulo et loco Cluniaco, ubi domnus Ugo abbas magis videtur prodesse quam preesse, et fratribus ibidem Deo servientibus, presentibus et futuris, videlicet dono ego Stephanus supradictus, pro remedio anime mee et omnium parentum meorum, unum molendinum qui est justa ipsum pratum in villa Saleg, et medietatem de la Forest del Mas, et unum mansum ad Vilarem Mainulfum, cum omnibus que ad ipsum mansum pertinent, et censum et quicquid mihi reddebat ille qui ipsum mansum tenebat, totum ex integro dono loco supradicto. Item ego jam supradictus Stephanus facio aliam donationem loco prenominato de omni alodio meo quem habebam in seculo, et tenebam sine ullo calumniatore, ut si duo filii mei quos in seculo dimisi, mortui fuerint sine heredibus, nullus de parentibus meis omnino nihil in ipso alodio ibi aliquid {224}requirant, sed totum ex integro dono, laudo et confirmo loco Cluniaco et fratribus ibidem Deo servientibus, presentibus et futuris, sine ullo calumniatore. Si quis autem hanc nostram donationem (quod absit!) infringere voluerit, nisi ad satisfactionem venerit, sit anathema maranatha. S. Stephani, qui hoc donum fecit et testes firmare rogavit. S. tribus filiis suis, Bernardi, Gausfredi et Rodberti monachi. S. uxoris sue Pontie. S. Johannes de Chrax. S. Ansedei de Oblat. (Bibl. nat. cop. 36-134; B. h. 237, CCXXXIX.) (Au dos:) Karta Stephani militis de Saleg. 3031. 1049-1109. CHARTA QUA ARTALDUS DE CALAMONT, MILES, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN MILGIACO ET IN MULTIS ALIIS LOCIS. Notum sit cunctis filiis sancte ecclesie Dei christianis, tam presentibus quam et futuris, quod ego Artaldus miles de Calamont, filius Alatrudis, relinquens hujus seculi vanitatem propter amorem regni celestis adipiscendi, accipio habitum Sancti Benedicti in loco Cluniacensi, ubi domnus Hugo abbas magis videtur prodesse quam preesse. Igitur ego jam dictus Artaldus dono Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo et loco supradicto, et fratribus ibidem Deo servientibus, presentibus et futuris, pro remedio anime mee et omnium parentum meorum, nullo contradicente, set magis laudantibus omnibus et firmantibus, dono ego videlicet jam predictus Artaldus, de hereditate mea quod evenit mihi ex parte matris mee. In primis dono mansum de Milgiaco cum villano et quicquid ad ipsum mansum pertinet; item dono alium mansum de Liriaco et omnia que ad ipsum mansum pertinent; mansum videlicet alium de Colongis, cum omnibus ad ipsum mansum pertinentibus, item franchisiam quam Constantinus et Aimo frater ejus de Senoenes reddebant mihi; item dono in bosco de Alines totum usum quem accipiebant ipsi qui tenebant mansum de {225}Milgiaco et mansum de Liriaco; item dono quicquid mihi evenit ex parte patris mei, videlicet mansum quem tenet Wigardus, et omnia que ad ipsum mansum pertinent, item duos mansos in villa Fiscals, qui fuit Stephani de Calamunt, cum omnibus que ad ipsos mansos pertinent; [item unam cabaneriam quam tenet Sigibertus et Achardus, et quicquid habet Artaldus de Lisca, cultum et incultum, boscum et homines, totum ab integro dono supradicto loco; item quicquid habeo in Satanea, totum ab integro dono eidem loco, et mansum Johannis Blanci, et omnia que ad ipsum mansum pertinent] et mansum de Lavilers, et quicquid ad ipsum mansum pertinet; et quicquid habeo in villa que dicitur Capella, totum ad integrum dono supradicto loco, item medium mansum de Salas; item unum mansum in Corcellas, quem tenet Johannes, et Abundus, dono supradicto loco post mortem matris mee; item alium mansum dono eidem loco post mortem patris mei, quem tenet Durandus de Roanon; alium mansum dono quem tenet Durandus de Montozol, post mortem patris mei; alium mansum de Curon dono eidem loco; item dono una vertgeria al Perer ad Perroias; item dono duas vertgerias ante castrum de Calamonte; unum mansum etiam dono ad Romanesca, qui fuit Sigeberti et quicquid ad ipsum mansum pertinet; dono etiam in villa ad Rispas quicquid ibi habeo vel abere debeo; dono etiam in eadem villa ad presens duas partes de decimis de villa Rispas, et terciam partem post mortem Pontii; item dono in villa Capella mansum quem tenet Adalardus post mortem patris mei, tali tenore ut pater meus alicui persone, neque filiis neque filiabus, possit dare neque vendere, propter hoc quia mihi fecit primitus donum de omni honore suo post mortem suam. Si quis autem hanc nostram donationem infringere voluerit (quod absit!), veniant super eum omnes maledictiones veteris et novi Testamenti, nisi ad satisfactionem venerit. {226}Amen, amen. Signum Artaldi de Calamont, qui hanc donationem fecit. S. Stephani Catene, testis. S. Duranni de Sandrens, testis. (Bibl. nat. cop. 39-260; B. h. 388, CCCLXXXIX.) (Au dos:) Carta Artaldi de Calamont. 3032. 1049-1109. CHARTA QUA ELGODUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM UNUM IN VILLA PERUSIA ET ALTERUM QUI VOCATUR AD ALTAM CURTEM. Omnis homo quamdiu in salo presentis vite agonizat, summa vi summoque ingenio studere debet ut ex rebus perituris æterna premia mercetur, juxta Precursoris eterni vocem: «Jam securis ad radicem arboris posita est.» Unde noverint tam presentes quam etiam futuri Christi tyrones, quod ego Elgodus, cum consilio parentorum et amicorum meorum, dono Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, et ad locum Cluniacum, in quo preest venerabilis et domnus Hugo abbas, duos mansos, pro anima et sepultura fratris mei Hugonis, et pro anima mea, et pro animabus omnium parentorum meorum vivorum hac defunctorum: totam videlicet terram quam tenebat Durannus et Litbrannus [in villa que vocatur Perusia] cum pratis [et cum omnibus], sicut vivente fratre meo domno Hugone tenebant de eo; ita, absque aliqua diminutione, dono Domino Deo pro anima fratris mei Hugonis, excepto medietatem unius condemine que dividitur cum domno Stephano de Salliaco. Alium vero mansum qui vocatur ad Altam Curtem, cum omnibus vineis que ad mansum ipsum pertinent, ex integro cum omni integritate, sicut Girbaldus Faber tenebat vivente fratre meo [Hugone], ita similiter dono pro anima ejusdem fratris mei, excepto illam terram que vocatur ad Iharavatam, et cursum quem solebat habere in Cragi, habeat in Gondors. Si quis autem, quod futurum minime credo, extiterit, ego aut aliqua intromissa persona, qui contra donationem istam aliquam calumpniam inferre {227}conaverit, non valeat vindicare quod repetit, sed primitus iram Dei omnipotentis et sanctorum apostolorum ejus incurrat; sitque pars ejus cum Juda traditore Domini et cum Datan et Abiron, omnibusque maledictionibus que continentur in veteri [et in novo] Testamento subjaceat; et postea donatio ista firma et stabilis permaneat. Laudatores autem et firmatores fuerunt hii: S. Elgodi; Letaldus qui vocatur Caprea firmavit; Walterius de Biciaco firmavit; Stephanus de Salliaco firmavit; Boso de la Verreri firmavit; Ansedeus de Oula firmavit; Robertus de Vitriaco firmavit; Drogo, filius ejus, firmavit; Bernardus de Oula firmavit. (Bibl. nat. cop. 40-7; B. h. 469, CCCCLXXII.) (Au dos:) Carta de duobus mansibus qui fuerunt sanctis apostolis ejus Petro et Paulo dati pro anima domni Hugonis de Salliaco. 3033. 1049-1109. CHARTA QUA HUMBERTUS DE MUSIO DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ANCILLAM NOMINE SIBERTAM. Ego Humbertus de Musio facio donum et werpitionem Domino Deo et sancto Petro et ad locum Cluniacum, ubi domnus Hugo abbas magis prodesse quam preesse videtur, de una ancilla, nomine Siberta; omne rectum et querelam quam in ea habebam, omnia dono Deo, accipiens ab eis X solidos. Facio autem hoc pro remedio anime mee et omnium parentum meorum, ut Deus omnipotens det nobis vitam eternam cum sanctis suis. Amen. (Bibl. nat. cop. 40-22; B. h. 434, CCCCXXXVII.) ?? 3034. 1049-1109. CHARTA QUA HUGO, CELLERARIUS CLUNIACENSIS, NOTUM FACIT SE, EX PRÆCEPTO DOMNI HUGONIS ABBATIS ET FRATRUM, CONVENTIONEM FECISSE CUM PROPINQUIS SUIS DE QUIBUSDAM REBUS IN VILLA SARCEG, QUAS DEO DIMITTUNT. Notum sit omnibus hominibus, tam presentibus quam futuris, quod {228}ego Hugo, indignus monachus et peccator atque cellararius Cluniacensis, ex precepto domni Hugonis abbatis et aliorum fratrum Cluniacensium, facio conventionem seu comparationem cum avunculis meis et aliis parentibus seu cum aliis hominibus, de omne alodum quod habent vel habere debent in villa Sarceg, et quod eis evenit ex parte parentum suorum, vivorum et defunctorum, quem donant et dimittunt Domino Deo et beatis apostolis Petro et Paulo, et loco supradicto atque pro peccatis suis et pro animabus parentum suorum vivorum et mortuorum, et maxime ut habeant partem et societatem [horum] que fiunt in loco supradicto, in vita et in morte; et precipuæ quia receperunt a nobis de pecunia Sancti Petri pro eo quod laudaverunt et firmaverunt omnia que in villa Sarciaco juste vel injuste tenere videbantur. In primis vendidit nobis Landricus, cognomento Grossus, unum mansum in eadem villa quam tenebat Gandalgarius [et accepit] unam loricam valentem C solidos. Item in eadem villa Wichardus avunculus meus totum quod abebat dedit beatis apostolis Petro et Paulo et loco supradicto, pro anima filii sui Hugonis; et frater suus Bernardus laudavit, et pro eo quod firmavit accepit a nobis VI solidos. Walterius vero, avunculus meus, dedit nobis omnem alodum quem habebat in supradicta villa, et accepit a nobis XV solidos. Item Letaldus avunculus meus, accipiens habitum beati Benedicti in loco supradicto, omne quod habebat in eadem villa dedit nobis, [id est] in servis et ancillis, in campis, et in vineis, in pratis, in silvis, in arboribus, totum quod ibi habebat. Hugo de Vallis dedit similiter omne alodum nobis quod habebat in supradicta villa que evenit ei de uxore sua, et accepit a nobis XXXV solidos et unum porcum. Hugo de Sisillas totum alodum similiter quod habebat ibi propter uxorem suam dedit nobis, et accepit a nobis XL solidos, et dedit fideijussorem Hugonem de Vallis, ut ejus uxor laudaret. Similiter uxor Hugonis de Curtils dedit nobis totum alodum quod habebat in supradicta villa, et accepit a nobis XL solidos, et dedit fidejussorem Letaldum de Civignone, ut omnes filii {229}sui laudarent, et accepit a nobis Letaldus qui eis fecit facere X solidos, et servi ejusdem femine solidos II. Ansedeus de Borbon, pro eo quod laudavit et donavit nobis libertatem Johannis et Verrannis quem [ipse] tenebat, accepit a nobis solidos XV; filii [quoque] Soffredi de Tazech, [pro] eo quod laudaverunt omnia suprascripta, acceperunt XV solidos. Item Engelelmus et Gontardus, qui hoc laudaverunt, acceperunt similiter XV solidos. Humbertus Ungles et Humbertus de Cortavex, et Deodatus de Sancto Yppolito, et Azo de Moniacho sunt fideijussores de Bernard de Sarcech de omne alodum quem habebat in supradicta villa, et dederunt Sancto Petro, et ne amblius ibi [quicquam] requirant, acceperunt a domno Hugone unum equum, et est ille ipse Bernardus de se ipso fidejussor. Mulier Josceranni Tanihel similiter donavit et laudavit Sancto Petro omne quod habebat in eadem villa, accepit a nobis C solidos. Gaucerus de Sancto Licerio, qui justum placitum fecit ei facere, accepit a nobis unas pelles qui valebant VI solidos. [Item] Arbertus de Cortambleis dedit nobis unam vineam, et ego frater Hugo aut ipse qui obedientiam de Sancto Yppolito tenuerit, debemus ei dare unam pelliceam veterem per unumquemque annum interdum ipse vixerit. Si quis autem hanc donationem vel comparationem ex supradictis parentibus aut ex heredibus eorum, vel alius qualiscumque homo, infringere voluerit, nisi ad satisfactionem venerit, sit anatema maranata. (Bibl. nat. cop. 40-35; B. h. 180, CLXXXII.) (Au dos:) Karta Hugonis monachi et Cluniacensis cellerarii de comparatione quam fecit in villa Sarzeg cum avunculis suis et aliis hominibus de omne allodium quod ibi abebant. {230}3035. 1049-1109. CHARTA QUA WIDO DE SOLONGIACO DAT MONASTERIO CLUNIACENSI IN VILLA SOLONGIACO MANSUM QUI VOCATUR OROUR, CUM SERVO, ETC. Ego, in Dei nomine, Wido de Solomgiaco dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ubi domnus Hugo abba preesse videtur, aliquid de res meas que sunt site in pago Matisconensi, in villa Solomgiaco; pro anima mea et sepultura dono unum mansum quod vocatur Orour et quicquid ad ipsum pertinet, et in ipsa villa unum servum, nomine Ulduerium, et unam plantam que vocatur de Perrun, et omnem meam partem in bosco quod dicitur Exart Ritbert; ut ab isto die monachi ejusdem loci hæc omnia teneant et possideant sine ulla calumpnia in sempiternum. Quod si quis contra hanc donationem contradicere voluerit, sive clericus, sive laicus, sit anathema maranatha. Amen. S. Widonis, qui hanc donationem fecit, et firmare rogavit. S. Lecelini et Petri, filii ejus. (Bibl. nat. cop. 40-60; B. h. 279, CCLXXX, et 539, DXLII.) (Au dos:) Carta Widonis de Solomgiaco. 3036. 1049-1109. CHARTA QUA PETRUS, BERTRAUS ET ALTER PETRUS, FRATRES, ETC. DANT MONASTERIO CLUNIACENSI VILLAM CALCEDONENSEM CUM ECCLESIA SANCTI JOHANNIS. Clemens et largiflua misericordia Dei multis modis compatitur fragilitati {231}humane, ut quia vix sine peccati contagio vivere nequid, in promptu habeat medicinalem occursum, videlicet ex propriis rebus helemosine subsidium. Qua de causa nos consanguinei fratres, id est ego Petrus et uxor mea Helison, cum universis filiis nostris, ego quoque Bertraus et conjux mea Rainuis, et frater noster Petrus, et nepos noster alter Petrus, Humbertus quoque qui habet neptam nostram, considerantes nos per fragilitatem humane conditionis multis modis delinquere, donamus Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo et ad locum Cluniacum, cui preest domnus Hugo abba, aliquid de hereditate nostra que sita est in episcopatu Diensi, videlicet villam vocabulo Calcedonensem, cum æcclesia que in ipsa villa habetur, que dicata est in honore sancti Johannis. Quicquid igitur in ipsa villa per hereditatem habemus, cum manso indominicato et omnibus appendiciis suis, totum ad integrum jam dicto loco et monachis ibi habitantibus ad hodierno die et deinceps concedimus et donamus, ut habeant, teneant et possideant jure hereditario, sicut ipsa villa determinata est, per vineas et campos, et terra culta et inculta, per reditus et introitus, ingressus et regressus, et per omnia confinia ipsius ville, sicut ab antiquo premonstratur per testimonium veratium testium. (A. a. 37.) ?? 3037. 1049-1109 (?). NOTITIA WERPITIONIS TERRÆ IN VILLA MARCHEUSOT A WALTERIO MONASTERIO CLUNIACENSI FACTÆ. Notitia vuerpitionis quam Vualterius fecit de terra quæ est in villa Marcheusot. Seniores enim Cluniacenses dederant ei eam tali conventione, ut se vivente teneret; defuncto autem, terra senioribus remaneret. Ipse autem vivens et sanus hanc vuerpitionem fecit. (B. h. 14.) ?? {232}3038. 1049-1109 (?). CHARTA QUA CONSTANTIUS VENDIT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM IN VILLA GALINIACO. Ego Constantius vendo monachis vineam in Galiniaco pro tribus solidis et VI denariis; et faciant quicquid voluerint. Habet XXVIII perticas. S. Constantii. S. Aalgodi. S. Constantini. S. Ildini. (B. h. 16.) ?? 3039. 1049-1109 (?). CHARTA QUA MAINGAUDUS NOTUM FACIT SE SERVUM, NOMINE BERNARDUM, MONASTERIO CLUNIACENSI WERPIVISSE. Notum esse volo ego Maingaudus omnibus hominibus, quod vuerpitionem facio Deo et sancto Petro de querela quam habebam de quodam servo, nomine Bernardo et de infantibus ejus; et donationem ad locum Cluniacum, si aliquam drecturam in eis habeo, ut ab hodierna die et deinceps habeant illos monachi sine ulla contradictione et calumpnia. S. Maingaudi, qui hanc vuerpitionem et donationem fecit. S. Artaldi. S. Adalardi. S. Evæ. Accipio autem a monachis XV solidos. (B. h. 20.) ?? 3040. 1049-1109 (?). CHARTA QUA BERNARDUS, FILIUS DANIHELIS, VINEAM IN VETUS CANAVAS MONASTERIO CLUNIACENSI DAT. In Dei nomine, ego Bernardus, filius Danihelis, dono ad locum Cluniacum aliquid de rebus ipsius in agro Rufiacense, in Vetus Canavas, hoc est vineam Inam; terminat in tres partes terra Sancti Petri, a sero Pedrono. Infra istas terminationes, totum ad integrum; faciant quod voluerint. S. Bernardi. S. Martini. S. Bernardi. (B. h. 22.) ?? {233}3041. 1049-1109 (?). CHARTA QUA HUBERTUS, PAPIENSIS, DAT ECCLESIÆ SANCTI MAIOLI, CELLÆ CLUNIACENSI, HEREDITATEM SUAM APUD CASULATUM. Ego Hubertus, Papiensis, sanctæ Romanæ æcclesiæ subdiaconus, hereditatem quam pater meus dimisit michi, quæ est apud Casulatum, quam Paganus, consanguineus meus, tenet, dono æcclesiæ Sancti Maioli cellæ Cluniacensis quæ est Papiæ, pro redemptione peccatorum patris mei et meorum. (B. h. 25.) ?? 3042. 1049-1109. CHARTA QUA STEPHANUS ET UXOR EJUS ADELEIDIS, ETC. DANT SIVE VENDUNT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTI MARTINI IN VILLA VALS. Consuetudo est pagi istius, ut qui venditionem et comparationem facere volunt, simul et cartulam scribere faciant, ut nullus calumniator atque inquietator calumniare possit quod manibus hominum affirmatum fuerit. Et ideo ego Stephanus et conjux mea Adeleidis, filius quoque noster Milo et conjux ejus Ingeltrudis, nepotes et nostri Stephanus, Berardus, filii Milonis, considerantes nos per fragilitatem humanæ conditionis multis modis delinquere, ideo donamus Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, cui preest domnus Hugo abbas, aliquid de hereditate nostra quæ sita est in episcopatu Lugdunensi, in villa quæ dicitur Vals, hoc est æcclesiam Sancti Martini, pro redemptione animarum nostrarum: ea convenientia, ut partem et societatem haberemus in omnibus beneficiis eorum. Insuper placuit nobis ut acciperemus aliquantulum precii, quod et fecimus. Dedit nobis domnus Durannus, Cluniensis secretarius, quatuor untias auri et decem solidos. Terminum hujus donationis ita est a termino crucis, quicquid inter duas vias habemus. Si autem quis extiterit aut undecumque venerit, qui hanc donationem {234}frangere voluerit, non possit quod quæsierit efficere, sed componat auri libras VII. S. Duranni, Berardi, Willelmi, Adalberti, Molonis. (B. h. 35.) ?? 3043. 1049-1109 (?). CHARTA QUA STEPHANUS DAT VINEAM ET CONDAMINAM MONASTERIO CLUNIACENSI. Dignum est ut omnis homo misereatur proximo, quia hæc est magna dilectio et maxima karitas, quoniam caritas operit multitudinem peccatorum, apostolo dicente: «Qui non diligit proximum quem videt, Deum, quem non videt, quomodo potest diligere?» Hoc reminiscens ego Stephanus, dedi pro Wilenco milite, qui subitanea morte occubuit, unam vineam ita terminatam: duabus arboribus des le pomer jusc al perer; ita ut ipsi habeant fruges arborum et unam condiminam, ea conv[eni]entia ut ipse miles Wilencus particeps sit in omnibus beneficiis eorum, et ipsi Domini clementiam deprecentur pro ejus anima, ut Dominus eam in sinu Abrahe collocare dignetur. Amen, fiat. (B. h. 36.) ?? 3044. 1049-1109. CHARTA QUA HELMERUS ET FILII EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTI STEPHANI DE MONTE RECULATO. Helmeruz et filii sui, videlicet Petrus et Boso et Remestagnus et Girbertus, dederunt æcclesiam beati martyris Stephani quæ est sita in loco qui vocatur Mons Reculatus, pro salute animarum suarum vel propinquorum suorum, omnipotenti Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ubi domnus Hugo videtur regere dominatum, cum primiciis et oblationibus et helemosinis. (B. h. 41.) ?? {235}3045. 1049-1109. CHARTA QUA AIMO MILES DAT MONASTERIO CLUNIACENSI POTESTATEM QUÆ VOCATUR TROALLIS, IN EPISCOPATU LINGONENSI. Precedentium patrum congrua et saluberrima auctoritate informatus, necnon divina et autentica voce commonitus, quæ nos amicos de Mammona iniquitatis in æterna tabernacula postmodum nos recepturos debere facere instruit et hortatur; et alibi: «Date helemosinam et ecce omnia munda sunt vobis»; illud quoque sollicite perpendens quod per Salomonem dicitur: «Quodcumque potest manus tua instanter operare, quia nec opus, nec ratio, nec consilium valebunt apud inferos.» Ego Aimo miles, tam preteritorum malorum meorum enormitate perterritus, quam desiderio et amore cælestis patriæ succensus, tamque mihi in posterum providendi quam parentibus et predecessoribus meis veniam et salutare remedium cupidus impetrandi, de facultatibus et alodio meo quæ mihi ex propinquorum jure hereditaria successione proveniunt, cum laude et assensu matris meæ et aliorum amicorum meorum, Deo et beatis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacensem, cui domnus et venerabilis Hugo abbas non preesse tantum quam prodesse dinoscitur, trado, dono et ex integro transfundo potestatem quandam quæ vocatur Troallis in territorio Lingonensis episcopii sitam, cum æcclesia et cimiterio, campis, silvis, vineis, pratis, fontibus, aquis aquarumque decursibus, servis et ancillis, posttremo cum omnibus appendiciis suis, ubicumque sint, maneant vel jaceant; tali tenore talique conditione ut prefati loci fratres, absque cujuslibet personæ calumpnia seu inquietudine vel exactione, per succendentia tempora habeant et possideant. S. Girardi militis de Duisma, qui donationi huic interfuit illamque laudavit, atque nostræ donationis instinctu et Sancti Spiritus ammonitione provocatus, {236}alodium quod in villa Masscilico hereditario jure sibi contingebat, cum laude fratrum et amicorum suorum, cum omnibus appendiciis suis supradicto loco Cluniacensi pro remedio animæ suæ et parentum suorum contulit. S. Walterii militis. Quisquis autem huic donationi nostræ benignus fautor et devotus corroborator, necnon de possessiunculis suis vel rebus pius cooperator extiterit, pro suæ devocionis merito in presenti beatorum apostolorum gratiam, et in futuro ab omnipotente Deo vitam æternam optinebit. Qui vero, quod non optamus, Zabuli instinctu vel propriæ malignitatis astu, inquietare vel calumpniare seu inde aliquid defraudare vel modicum subripere impia temeritate presumpserit, divino judicio percussus, et sanctorum apostolorum et apostolicorum virorum anathemate perforatus, cum Anania et Saphira et cum Juda, traditore Domini, dampnatus, suppliciis eternis et inextinguibilibus flammis, vermibusque qui non moriuntur pro suo contemptu deputabitur. Fautoribus, gratia Dei et vita æterna; presu[m]ptuosis contradictoribus, ruina et dampnatio sempiterna. (B. h. 43.) ?? 3046. 1049-1109. CHARTA QUA WIGO ET FRATRES EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM QUÆ APPELLATUR AD CUITH ET CAPELLAM CASTRI SAXOLE. Quisquis cupit heres effici illius terræ de qua dicit Psalmista: «Credo videre bona Domini in terra viventium», istam terram quam pedibus calcamus et quam vermes hereditant pro illa dare non pigritetur, ut expiatus ab omni labe peccatorum, illam vocem Domini quam istis in die judicii dicturus est: «Venite benedicti Patris mei, possidete preparatum vobis regnum ab inicio seculi.» Quapropter notum sit cunctis fidelibus, quod Wigo et fratres mei Dalmacius et Boso, et consobrinus noster Willelmus, dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, pro remissione peccatorum nostrorum, ad locum Cluniensem, {237}ubi domnus abbas Hugo magis prodesse quam presse videtur, æcclesiam quæ appellatur ad Cuith, cum decimis, et capellam castri Saxole, et francigias quas rustici pro salute animarum suarum dederint, et curtilum sacerdotale et unam contaminam, et ad XXXta porcos pascua in bosco de Saxole. De quo etiam tribuit eis quantum voluerint ad omnia scilicet edificia et ad focum, necnun et eis qui in ipsa terra manserint per jussionem monachorum. Hanc autem cartam nobiscum firmaverunt Tedbertus sacerdos, Archimbaldus miles, Giraldus miles. (B. h. 49.) ?? 3047. 1049-1109. CHARTA QUA AZO NOTUM FACIT SE ECCLESIAM DE ALNAI ET ALIAS RES MONASTERIO CLUNIACENSI, PRO SE ET PRO FRATRE SUO GALTERIO, DEDISSE. Notum sit omnibus fidelibus, quod ego Azo, veniens in capitulum Cluniense, in presentia domni Hugonis abbatis, dedi, pro me et pro fratre meo Galterio, sanctis apostolis Petro et Paulo ibidemque fratribus Deo servientibus, ecclesiam de Alnai cum molendino et terciam partem decimæ de Bonceis, et villas Coldres et Corcellas, et in Masnil Blaun terciam partem, de molendino medietatem, et apud Noilei clausum de vinea. De quibus omnibus quisquis prefato Cluniensi loco ausus fuerit inferre calunniam, pro sua presumptione Dei incurrat vindictam. (B. h. 52.) ?? 3048. 1049-1109. CHARTA QUA MONALDUS ET UXOR EJUS ATQUE FRATER DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTI MAURICII IN CASTELLO ALESIO. Noverint omnes Christi fideles, tam presentes quam posteri, quod ego Monaldus et uxor mea et frater meus Wigo, et ceteri qui per successionis posteritatem ex nobis nascituri sunt, donamus et auctorizamus {238}Deo et beato Petro apostolorum principi, ad Cluniacense monasterium, cui preest domnus Hugo abbas, ad æcclesiam beati Baudelii martyris, in castello Alesio, æcclesiam parrochialem Sancti Mauricii, et omnia quæ habebamus pro ipsa æcclesia nos et alii pro nobis. Donamus quoque terciam partem decimæ quam nos habebamus et alii pro nobis. Hæc omnia quæ hic presenti scriptura continentur, confirmamus et transfundimus jure perpetuo retinenda in potestatem predicti monasterii Cluniacensis. Quod si quis hanc nostram donationem infringere aut violare aut calumniari presumpserit, quod temptaverit nunquam obtineat, et nisi resipuerit eternam maledictionem incurrat. Hujus firmationis testes sunt: in primis Berengerius presbiter, Leodegarius frater ejus, Godrannus, Pontius Mainerii, Eldenus, Pontius Buxeria, Arduinus, Lanbertus Vicarius, Umbertus de Sivono, et Abbo frater ejus, Rainerius Isnardi, Pontius Lunains. (B. h. 53.) ?? 3049. 1049-1109. CHARTA QUA RODULFUS, AVUNCULUS HUGONIS MONACHI, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSOS IN CLAUSTRO SANCTÆ CRUCIS AURELIANENSIS. Notum sit fidelibus sanctæ æcclesiæ, quod ego Rodulfus, domni Hugonis Cluniacensis monachi avunculus, memor salutis meæ, non in quantum debeo, sed quantum humane inbecillitati extorquere valeo, dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, et domno Hugoni, abbati Cluniacensi, et omni gregi sibi commisso, mansiones meas quæ sunt in claustro Sanctæ Crucis, in civitate Aurelianensi, post mortem meam, hereditario jure sibi in perpetuum possidendas; simul etiam omnia utensilia quæ hodie continentur in ipsa domo, sicut ego domno Hugoni demonstravi et ipse sua voluntate judicavit fieri, tali tenore ut misereamini animæ meæ, et dum vivo participem me faciatis in familiarium vestrorum oratione. Hanc autem donationem feci in presentia {239}ejusdem Hugonis, nepotis mei, presentibus etiam fratribus suis, Dalmatio, Mainardo, Lanberto, Tetbaldo, et avunculo eorum domno Gausfredo, Sancti Aniani preposito. S. Rodulfi. S. Gausfredi. S. Dalmacii. S. Mainardi. S. Lanberti. Hanc autem cartam volumus in armadio conservari cum hoc ligno, quousque quantum Deus dederit possit donum augeri. (B. h. 60.) ?? 3050. 1049-1109. CHARTA QUA RODULFUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM DE WASCICORTE DECIMAMQUE ANNONÆ ET TELONEI QUOD TENEBAT IN PORTU MEDANTÆ. In nomine Domini. Notum sit omnibus hominibus presentibus et futuris, quod Rodulfus, gratia Dei conpunctus, annuente uxore sua Eva et filiis suis Tetbaldo scilicet et Rotberto, Rodulfo, Widone, et Widrico, pro animæ suæ redemptione et animarum istorum et antecessorum eorum dedit Cluniacensi æcclesiæ in honore beati Petri apostoli consecrate et domno Hugoni abbati ac Deo illic servientibus, æcclesiam de Wascicorte, et decimam annonæ videlicet et vini cæterarumque rerum illic pertinentium, et decimam telonii quod tenebat in portu Medantæ. (B. h. 66.) ?? 3051. 1049-1109. CHARTA QUA WILLELMUS SACERDOS DUOS GORDOS DAT ET ALTEROS DUOS IN VADIUM PONIT MONASTERIO CLUNIACENSI IN VILLA WASCICORTE. Omnis noscat homo, quod Willelmus sacerdos supramemoratæ æcclesiæ dedit duos gordos et duos in vadimonio pro XIIII solidis nummorum in aqua quæ fluit sub Rotonio, in presentia testium subterscriptorum. S. Rodulfi, qui fieri et firmare precepit. S. Ævæ. S. Tetbaldi, Rotberti, Rodulfi, Widonis, Widrici. S. Goscoldi monachi. S. Willelmi sacerdotis. (B. h. 67.) ?? {240}3052. 1049-1109. CHARTA QUA WILLELMUS ET UXOR EJUS ADELEIDA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI TERRAM CAVEROSSAM IN PAGO LIMAGNIÆ. Cum divinæ nobis scripturæ per Salomonem testetur auctoritas: «Diviciæ viri redemptio animæ ejus», itemque idem ipse asserat: «Protegit sapientia, protegit et pecunia»; denique per se Salvator noster saluberrima nos doctrina instituat: «Facite vobis amicos de Mamona iniquitatis»; omnibus quos aut diviciæ amplificant aut pecuniæ locupletant, sollerti diligentia providendum est, quatinus ita distribuantur ut in salutem animæ proficiant, et quæ possessores suos sæqui morientes non possunt, in actoris obsequium expensa præmittantur. Magna siquidem est hæc conditoris clementiam, cum se pro nobis ipse tradiderit ut redimeremur, nostra non dedignantis suscipere, ut peccatorum veniam consequamur. Has divinæ admonitionis sententias considerantes, ego Wilelmus et uxor mea Adeleida, ob remedium animarum nostrarum et antecessorum nostrorum, de amplitudine preditorum quæ dedit nobis Deus, beatis apostolis ejus Petro et Paulo, ad monasterium Cluniacense, cui venerabilis abba Hugo preesse videtur, donare aliquid statuimus in pago Limagniæ, terram scilicet nomine Caverossum cum continentia sua et finibus suis; ea ratione, ut jus alodiare et quicquid proprietatis aut dominicaturæ in ea possideo, predicto loco et monachis inibi Deo famulantibus, delegem et transfundam perpetualiter obtinendum. Et ut hæc traditionis carta firma et inviolabilis permaneat, nostra auctoritate roboravimus, fidelium nostrorum assensu laudari et astipulari fecimus. S. Wilelmi filii ejus. S. Stephani, fratris ejus. (B. h. 76.) ?? {241}3053. 1049-1109. CHARTA QUA STEPHANUS MILES, SUSCIPIENS HABITUM MONACHICUM IN MONASTERIO CLUNIACENSI, DAT EIDEM MONASTERIO ECCLESIAM ET CIMITERIUM IN VILLA FRONTENAI. Notum sit omnibus fidelibus christianis, tam presentibus quam futuris, quod ego Stephanus, secularis hactenus miles, ab hac die inantea soli Deo militare desiderans, in Cluniacensi cenobio sanctæ religionis habitum suscipio, et ut a Domino veniam de preteritis peccatis consequi merear, dono sanctis ejus apostolis Petro et Paulo et senioribus ejusdem congregationis de hereditario alodo meo, loco elemosinæ, aliquam porcionem perpetuo possidendam: hoc æst dimidia æcclesia et dimidium cimiterium in villa quæ dicitur Frontenai, et quicquid in eadem villa habere videbamur ego et fratres mei, totum ex integro, sicut pater meus tenuerat, planum, boscum, pratum. Et ut hæc donatio semper firma et stabilis, a nullo penitus vel me vel alio quolibet contradici vel calumpniari possit, fratres meos Berardum et Robaldum ad laudandum et confirmandum adhibeo, qui et propria manu confirmaverunt et dederunt, et in presenti cartula mecum notari et scribi pecierunt. Actum est in capitulo Cluniacensi, tempore domni Hugonis religiosissimi abbatis. S. Stephani, qui hoc donum fecit. S. fratrum ejus Berardi et Robaldi. (B. h. 79.) ?? 3054. 1049-1109. CHARTA QUA FALCO ET UXOR ATQUE INFANTES EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ET ECCLESIÆ DE FRONTENAI ECCLESIAM DE BANOLS. Ego, in Dei nomine, Falco et uxor mea Adalaidis et filii mei Rotbertus et Aimo, donamus Domino Deo et Cluniacensi monasterio, in honore beatorum apostolorum Petri et Pauli consecrato, cui venerabilis Hugo abbas preesse videtur, et æcclesiæ Sanctæ Mariæ in Frontenai {242}constructæ æcclesiam de Banols cum cimiterio, et burgo, et presbiteratu, et decimis, et oblationibus et omni terra quocunque locorum sit sita. Donamus etiam prefato loco terram Gonvens quam pretio comparavimus. Sed prefatus abbas, cavens aliis facere quod eum constat sibi fieri nolle, fideijussores a nobis exegit quod de hac ecclesia et de hac terra nulli monasterio vel homini donationem vel convenientiam fecerimus; quod nos libenter amplectentes, fidejussores Agnum, cognomento Catullam, Emblardum et Wilelmum venerando abbati dedimus. Hujus donationis testes, laudatores et firmatores sunt Berardus, Agno, Wilelmus, Amblardus, Wichardus, Durandus, Poncius et Gerardus. Si quis homo vel femina hanc cartam calumpniare voluerit, maledictus et escommunicatus a choro sanctorum separetur, et in perpetuum infidelitatis suæ luens cum infidelibus dampnetur. (B. h. 80.) ?? 3055. 1049-1109. CHARTA QUA ADO ET UXOR EJUS ANNA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI SEPTEM ECCLESIAS ET ALIAS RES IN TERRA CAMPI SAUREI, IN EPISCOPATU WAPICENSI. Dum in hujus vitæ laboriosa vivitur peregrinatione, interim cum licet dumque tempus acceptabile atque dies salutis instare videtur, summopere providendum est, ut si qua agere bona valemus, omni dilatione postposita, operari non pigritemus. Quia enim post mortem nil boni facere homo potest, opere precium credidi, antequam ad illius subtile et inevitabile ducar examen, oculto judici satisfaciens manu penitentiæ in istius evi brevitate qualitercunque potero maculas peccatorum meorum, Deo auxiliante, tergere non desistam. Igitur ego Ado et uxor mea Anna, scelerum nostrorum enormitatem considerantes, et quod est salubrius illam Domini nostri Jesu Christi dulcissimam vocem gratanti animo amplectentes, qua ait: «Date helemosinam et omnia munda sunt vobis»; illud etiam: «Diviciæ viri redemptio animæ ejus sunt», propterea damus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, et ad locum Cluniacum, de nostro alodo qui est {243}in episcopatu Wapicensi, in terra quæ appellatur Campum Saureum, videlicet septem æcclesias, unam quæ est dicata in honore beati Mauricii, atque aliam in honore sancti Jacobi, itemque aliam in honore beatæ Mariæ semper virginis, aliam in honore sancti Viatoris, aliamque in honore sancti Petri, necnon et aliam in honore beati Martini, et aliam in honore sancti Eusebii martiris Christi. Dono etiam sex alpes ex integro, et omnia que habere solitus eram. Facio autem hanc donationem pro remedio animæ meæ, patris quoque ac matris, et pro salute omnium fidelium vivorum ac defunctorum, ut Deus omnipotens dignetur nobis esse propicius. Itemque piscariam quæ vocatur Serascha, quæ incipit a manso Geraldi inantea; omnia dono Deo atque apostolis ejus Petro et Paulo et loco Cluniaco, in quo domnus Hugo abba magis videtur prodesse quam preesse, videlicet æcclesias cum decimis, vel omnia quæ ad eas pertinent, ut exinde faciant habitatores Cluniacenses quicquid facere voluerint. S. Adoni. (B. h. 128, CXXX.) ?? 3056. 1049-1109 (?). CHARTA QUA STEPHANUS ET FRATRES EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI OCTAVAM PARTEM ECCLESIÆ SANCTI JOHANNIS DE DANZIACO ET ALIAS RES. Quisquis cupit heres effici illius terræ de qua dicit Psalmista: «Credo videre bona Domini in terra viventium», istam terram quam pedibus calcamus et quam vermes hereditant, pro illa dare non pigritetur, ut expiatus ab omni labe peccatorum, illam Domini vocem quam Dominus in die judicii dicturus est audiat: «Venite, benedicti patris mei, possidete preparatum vobis regnum ab initio seculi». Quapropter notum sit cunctis fidelibus, quod ego Stephanus et fratres mei [Fulcherius et Julinus] donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniensem, ubi donnus Hugo abba magis {244}prodesse quam preesse videtur, pro animabus nostris vel omnium parentum nostrorum, hoc est octavam partem æcclesiæ sancti Johannis quæ vocatur Dunziaco, cum omnibus quæ ad ipsam pertinent vel pertinere videntur, in cimiterio, offerendis, decimis, et primitiis sive terra ubicumque fuerit inventa, insuper tres pedas in ipsa villa. Dono etiam juxta villam unum campum. S. Rotberti. S. Hunberti. S. Fulcherii. S. Juliani. S. Stephani. S. Rotbaldi. S. Rotlanni presbiteri. S. Gausmari presbiteri. S. Bernardi. (B. h. 130, CXXXII, et 463, CCCCLXVI.) ?? 3057. 1049-1109. CHARTA QUA WITBERTUS DE PONTEVERI DAT MONASTERIO CLUNIACENSI QUARTAM PARTEM ECCLESIÆ DE POSIACO. Ego, in Dei nomine, Witbertus de Ponteveri dono Domino Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ubi domnus Hugo abbas preesse videtur, quartam partem æcclesiæ quæ vocatur Posiaco; post mortem videlicet meam et in vita mea IIIes solidos in vestitura. S. Witberti, qui hanc donationem fecit. S. Pagani militis. (B. h. 137, CXXXIX.) ?? 3058. 1049-1109 (?). CHARTA QUA DUO FRATRES, ARNULFUS ET ALBUINUS, DONATIONEM ECCLESIÆ SANCTÆ MARIÆ IN EPISCOPATU ARVERNENSI A DALMATIO MONASTERIO CLUNIACENSI FACTAM LAUDANT ET CONFIRMANT. Noverint fideles Christi presentes et futuri, quod nos duo fratres Arnulfus et Albuinus factum habemus de ecclesia Sanctæ Mariæ quæ est posita in episcopatu Arvernensi et prope Castellum. Quam cum domnus Dalmatius voluisset donare sancto Petro et monasterio Cluniacensi, nos pro peccatis nostris diu contradiximus nec consentire {245}voluimus, ut suam bonam voluntatem posset adimplere. Tandem aliquando cognoscentes aliter nos egisse quam expediret ad nostrarum salutem animarum, donationem ejus laudamus et confirmanus, et guirpimus omnem querelam quam habebamus de eadem æcclesia, ita ut nichil omnino ultra queramus nec amplius nos ullo modo intromittamus vel de capellano vel baptisterio vel sepultura ejus. Et preterea cum quidam homines de decima ad ipsam æcclesiam pertinente per manum nostram sint beneficiati, si quis illorum partem suam sancto Petro et prefato monasterio donare voluerit, hoc etiam nos laudamus et simul cum ipso donamus jure perpetuo tenendum et possidendum. Quod nimirum non pro alia reconpensatione facimus, nisi ut prosit in presencia Christi animabus parentum nostrorum et nos ipsi remissionem peccatorum nostrorum per ipsius misericordiam et per beati Petri intercessionem consequamur. Amen. (B. h. 138, CXL.) ?? 3059. 1049-1109. CHARTA QUA GAUFREDUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTÆ MARIÆ ET CLAUSUM SANOSIACUM, ETC. Dum in istius seculi erunnosa peregrinatione unusquisque fidelis christianus vivit, interimque dum tempus acceptabile instat, in quo peccata sua abluere potest, studeat animam suam emundare et ab omni facere peccato, quantum valet, alienum. Idcirco nanque Deus homini hujus vitæ dies ad inducias relaxat, ut dignos fructus pœnitentiæ peragat, sicut Doctor gentium predicat dicens: «An nescis quia pacientia Dei ad penitentiam te adducit?» Non itaque vult Dominus mortem peccatoris, sed diutius eum in istius transitoriæ vitæ miseria vivere sinit, ut animam suam redimat a peccatis. Quapropter notum sit cunctis fidelibus, quod ego Gaufredus dono Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, pro redemptione animæ meæ et peccatorum {246}meorum remissione, ad locum Cluniacensem, ubi domnus Hugo abbas magis prodesse quam preesse videtur, aliquid ex rebus meis, hoc est æcclesiam Sanctæ Mariæ, et clausum Sanosiacum et tres mansos cum his quæ appendunt ad eos, pratis scilicet, campis, silvis, aquarumque decursibus, servis et ancillis. Dono etiam predicti loci fratribus medietatem molini de Rocha, et unum mansum, eum videlicet qui est ante portam cum prato ei contiguo, et contaminam que est jux[ta] predictam rocham, et usuarium silvarum ad pascua porcorum, et edificii opus et ad focum. Huic dono adnecto terciam partem prati quod vocatur Broilus ad pasturam boum. Dono etiam medietatem silvæ de Perronna, eam scilicet partem quam pater meus habuit, et super aquam Velæ, in villa Flacciensi duos molinos. Reddo preterea illis salvamentum quod habebam in illo alodio quem pater meus dedit sancto Petro, et consuetudines quas requirebam. (B. h. 140, CXLII.) ?? 3060. 1049-1109 (?). CHARTA QUA EMMELZ, VIDUA HUGONIS BERALDI, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI PARTEM ECCLESIÆ DE CHASELLIS. Prudentia et industria veterum mos inolevit ut commutationes et tradiciones rerum, ne forte noticia earum oblivione deleatur, inserantur cartis et scripta in posterum reserventur, tam ad cautelam decedentium quam ad utilitatem succedentium. Ideo et nos hunc morem sequentes notum facimus tam presentibus quam futuris, quod Emmelz vidua, uxor quondam Hugonis Beraldi, donat Deo et sancto Petro, ad locum Cluniacum, suam id est terciam partem de æcclesia de Chasellas, et de cimiterio et de terris quæ sunt foris, et de silvis, de servis etiam et ancillis suam terciam partem. Gaufredus filius ejus hoc donum laudat. Ansedeus etiam de Borbono, qui huic dono calumpniabatur, nunc eum laudat. Joscerannus quoque de Jopera et uxor ejus donant similiter ad locum Cluniacum partem quam habebant in ipsa æcclesia, et adcrescit cimiterium XXXta tensas, et partem suam quam habebat {247}in molendinis, et rivatgium de rivo Drundei ad stagnum faciendum et ad molendinos, et unum campum qui tenet a molendino usque ad castellum, et usuarium de bosco quantum necesse fuerit in illa terra; et ad porcos monachi proprios pascuarium gratis, et propter hoc sparsim et separatim accepit ipse et uxor ejus a monachis munus XXtiv solidorum et de pecunia quindecim libras. (B. h. 146, CXLVIII.) ?? 3061. 1049-1109. CHARTA QUA PETRUS ITERIUS MILES, WILLELMUS QUOQUE ET PONTIUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ALODIUM ET ECCLESIAM IN PODIO SANCTI MARTINI. Notum sit omnibus fidelibus, quod quidam miles, Petrus Iterius nomine, pro redemptione animæ suæ ac filiorum suorum suæque conjugis, dat Deo omnipotenti et cœnobio Sancti Petri Cluniacensi, et Hugoni ejusdem monasterii abbati, necnon monachis tam presentibus quam futuris ibidem Deo famulantibus, alodium quod ipse habet in podio Sancti Martini, in vertice ipsius podii. Willelmus et Pontius frater ejus dant supradicto cenobio æcclesiam ejusdem podii et cimiterium cum omnibus appendentiis; similiter pro remissione suorum peccatorum, Bertrannus et uxor ejus, filii quoque ipsius, amore Dei omnipotentis, tribuunt eidem sancto quicquid videbantur habere in predicto loco. Si autem quandoque aliquis homo, vel de progeniæ illorum, vel aliorum, contra hæc dona insurgere temptaverit, vel si in aliquo infringere conatus fuerit, veniat super eum ira et furor omnipotentis Dei et omnium sanctorum suorum, et cum Juda traditore æternaliter dampnetur. (B. h. 149, CLI.) ?? 3062. 1049-1109. CHARTA QUA DIERNA DE BERZIACO DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM SANCTI SULPICII, ET QUASDAM CONSUETUDINES REMITTIT. In Christi nomine. Hæc [est] carta donationis quam dedit dunna {248}Dierna de Berziaco castro, mulier dunni Artaldi, moriens, pro anima sua, monasterio Cluniacensi, tempore dunni Hugonis abbatis, cum prioratum teneret frater Geraldus. In primis de alodo suo mansum Sancti Sulpicii. Deinde donavit et vuerpivit Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, et fratribus Cluniacensibus capturas garbarum quas servientes ejus tempore messis capiebant, nominatim in manso Curciaci, receptum unum totum ex integro, excepto beneficio dunni Udolrici Belgi. Hæc omnia ubicumque capiebant deinceps concedit et remittit, et ut hæc carta perpetuo stabilis et inconvulsa perseveret, firmaverunt eam et auctorizaverunt testes subscripti: ipse dunnus Artaldus, cum uxore sua et filio suo Hugone. S. Wigo. S. Otto. S. Joscerannus. S. Arleius. S. Siguinus. S. Wichardus. (B. h. 154, CLVI.) ?? 3063. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ARNALDUS MONASTERIO CLUNIACENSI SE IPSUM ET ECCLESIAM SANCTI JOHANNIS BAPTISTÆ IN MEDITIACO LOCO DAT. Redemptor generis humani ac conditor cum prothoplasti culpis atque cotidianis delictis cerneret homines terrena solummodo quere[re], cælestia fastidire, multimoda sua miseratione ad se venientibus et peccatorum onere pressis, cepit consulere dicens: «Venite ad me omnes qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam vos; tollite jugum meum super vos, et discite quia mitis sum et humilis corde et invenietis requiem animabus vestris; jugum enim meum suave est et onus meum leve.» Quapropter ego Arnaldus, meorum agnoscens enormitatem peccatorum, simulque metuens diram dampnationem reproborum, atque reminiscens magnitudinis Domini Dei nostri misericordiarum, salutis confugio ad portum. Etenim Domino Deo pro posse meo atque Cluniensi monasterio, quod memoria et honore beatissimorum apostolorum Petri et Pauli habetur insigne, dono Meditiacum locum, æcclesiam scilicet Sancti Johannis Baptistæ, cum æcclesiastico honore jure perpetuo, et insuper memet ipsum. Ergo ut abbas {249}predicti sanctissimi cenobii et fratres sine molestia teneant ac possideant, dedi pro isto honore fratri meo Ademaro villam nomine Gulba, necnon accepi fidem ipsius christianitatis coram testibus, nunquam se calumpniam moviturum contra hanc donationem, ponens missale super altare. Similiter et Petrus meus consobrinus fecit. Si quisquam homo de subjectione Cluniacensis loci subtrahere voluerit locum supradictum, sit extraneus a benedictionibus Dei omnipotentis, sitque oppressus dampnalibus maledictionibus cum Datan et Abiron et Juda traditore, nisi emendaverit; benefactores et adjutores sint participes regni celestis. (B. h. 158, CLX.) ?? 3064. 1049-1109. CHARTA QUA BERNARDUS DE CHALENTO MILES ET FRATRES EJUS DANT ECCLESIÆ SANCTÆ MARIÆ DE KARITATE ALODIUM SUUM, NOMINE BONIACUM. In nomine sanctæ et individuæ Trinitatis. Quisquis heres effici cupit terræ illius de qua dicit Psalmista: «Credo videre bona Domini in terra viventium», istam quam pedibus calcamus et quam pecudes vermesque nobiscum hereditare dinoscimus, pro illa commutare vel respuere non pigritemur, quatenus advenam et peregrinam se hujus exilii veraciter agnoscens et exhibens, dulcissimam Domini vocem cum electis in ultimo judicii die audire mereatur, dicentis: «Venite, benedicti patris mei, possidete preparatum vobis regnum a constitutione mundi.» Quam sibi Bernardus miles de Chalento ad obtinendam supernæ hereditatis dignitatem promulgari exoptans, una cum fratribus suis, Rainaldo scilicet clerico et Umbaldo milite, Deo et Sanctæ Mariæ de Karitate juris sui allodum quod puplice Boniacus nuncupatur tradidit, et absque retentione, cum omnibus quæ ex eadem potestate in Domino habere videbantur, terris videlicet cultis et incultis, silvis, aquis, pratis, servis et ancillis, liberis sive cumlibertis, reditibusque consuetudinariis, necnon et reliquis si qua reperiantur apenditiis, ad stipendia fratrum inibi commorantium perenni inmunitate concessit; primo quidem in manu dunni Hugonis, {250}Cluniensium abbatis, ibidem cum dunno Girardo priore, ceterisque fratribus innumerisque diversæ conditionis presentis; deinde vero apud Cluniacum, sub presentia eorumdem, instintu ipsius domni Girardi, de Karitate prioris. Hujus autem allodi divisionem sese contingentem, facta donatione, Rainaldus clericus, predictorum germanorum unus, quandiu adviveret, sibi retinuit, conditione scilicet interposita, ut nullius necessitatis occasione quoquomodo ea impediret, sed liberam atque indempnem predictorum dominio fratrum moriens redintegraret. Primæ itaque donationis apud Boniacum factæ testes habentur Bernardus miles de Grananto, Almelus prepositus et Vitalis de Batiliaco, Umbaldus de Ligeriaco cum fratre suo Radulfo, aliisque multis. Secundæ vero donationis quæ Cluniaco facta est, testes habentur prefatus miles de Grananto Bernardus; Anseisus quoque miles, Tetbaldi de Arbursa filius; Dominicus de Luciaco; Vitalis, hospitator Boniacensis, cum aliis quamplurimis. S. Bernardi de Chalento. S. Rinaldi, ejusdem fratris. S. Umbaldi, utrorumque fratris, cum imprecatione eorumdem. Si quis igitur, quod futurum minime speramus, nos ipsi aut ullus heredum nostrorum (quod absit!) vel alicujus intromissa persona contra hanc donationem litem sive calumpniam commovere presumpserit, primo quidem filium Virginis, Redemptorem nostrum, iratum sibi sentiat, postremo beatos apostolos Petrum et Paulum interclusores paradisi sibi inveniat, cogente etiam fisco, ne hic indempnis transire videatur quibus litem calumpniamve inde molitus fuerit, auri libras L exsolvat, et hæc donatio soliditate plena vigorem perpetuum obtineat, cum stipulatione subnixa. Actum feliciter. Amen. (B. h. 159, CLXI.) ?? 3065. 1049-1109 (?). CHARTA QUA LETALDUS, ET MATER EJUS EMA DANT MONACHIS CLUNIACENSIBUS MANSUM CUM SERVO IN VILLA AMONIACO, ET WERPIUNT EISDEM MALAS CONSUETUDINES IN ALTERO MANSO. In nomine Verbi incarnati. Notum sit cunctis fidelibus christianis, quod ego Letaldus et mater mea, nomine Ema, donamus Deo et sanctis {251}ejus apostolis Petro et Paulo aliquid de mea hereditate pro fratris mei Walterii anima, hoc est mansum unum situm in episcopatu Matisconensi, in villa Amoniaco; terminatur a mane via publica, a meridie terra Andreæ, a sero Ansedei, a certio Sancti Stephani. Dono etiam servum unum, nomine Itgerium. Facio autem hanc donationem, tali conventu, ut ab hac die et deinceps ex rebus supra denominatis faciant monachi de Cluniaco quicquid facere voluerint. Facio autem et wirpitionem de consuetudine quam requirebam in manso qui pro patre meo Odilone fuerat datus, ut nec in isto nec in illo supradenominato ab hodierno et deinceps ego aut ullus homo quicquam requirat. S. Letaldi et Emæ, matris ejus. S. Warulfi. S. Hugonis. S. Arlei. S. Wicardi. S. Joceranni. S. Ragonis. S. Nadali presbiteri. S. Rotberti. (B. h. 163, CLXV.) ?? 3066. 1049-1109 (?). CHARTA QUA LANDRICUS GROSSUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS A VIA QUÆ VADIT SECUS CONDAMINAM DE TALANGUNTO USQUE AD BOSCUM DE TREMBLE, ETC. Audiant et sciant universi presentes et futuri, quoniam Landricus Grossus dedit Deo et sancto Petro apostolorum principi, videlicet Petro gentium doctori, monachisque Cluniensibus, quicquid habebat a via quæ vadit secus condaminam de Talangunto usque ad boscum de Tremble et usque ad villam de Tayse et usque ad poscum de Truncei, et quicquid supradicti monachi inter hos terminos emere et excambiare a quocumque possent concessit et dedit eis, et frater ejus Bernardus Grossus hoc auctorizavit. Preterea sciendum quoniam Landricus supradictus similiter dedit Deo et sancto Petro monachisque Cluniacensibus servum quendam, nomine Rotbertum, cum uxore sua et filiis, et mansum suum in quo idem servus manebat. Necnon et alium servum Ilium uxoremque ejus et filios cum terra quam possidet, sed et omnes servos et ancillas quos habebat in Cimandris et in Sarceio {252}similiter dedit et concessit, testibus Engerberto de Curtevas, et Ilio de Crai et Bertranno de Ver. Sciendum quoque quoniam Jocerannus Grossus dedit Deo et sancto Petro monachisque Cluniensibus servum quendam, nomine Engilelmum, et uxorem ejus et filios, et terram quam idem servus tenebat et habebat, consuetudines quoque quas debebat, et Landricus et Bernardus fratres ejus hoc auctorizaverunt. (B. h. 164, CLXVI.) ?? 3067. 1049-1109. CHARTA QUA NOTUM EST JOCERANNUM DE DIGONIA CLAUSUM QUOD EST IN VORMINIACO DEDISSE MONASTERIO CLUNIACENSI, CUI ETIAM ALII SUA JURA IN EODEM CLAUSO RELIQUERUNT. Noverint universi sanctæ matris ecclesie filii, presentes videlicet et futuri, quod Jocerannus de Digonia dedit Deo sanctisque ejus apostolis Petro et Paulo, monachisque Cluniensibus, pro animæ suæ antecessorumque suorum remedio, clausum quod dicitur et est in Vorminiaco, ita scilicet ut post suam mortem totum illud monachis habendum et possidendum concederet, et in vita sua unum vini modium in vestitura eisdem monachis ex eo daret. Post mortem vero ejus, Letbaudus de Digonia, filius ejus, hoc patris sui donum laudans, eisdem monachis gratanter clausum omnem cum omni usuario, clauso ipsi et prato seu monacho ibidem commanenti necessario, concessit et dedit, dato insuper supradictis monachis uno servo, nomine Stephano, cum uxore sua et filiis. Quod etiam donum filius eipsius Leubaudi, Letbaudus junior, sicut et pater ejus in capitulo Cluniacensi laudavit et fecit, teste Gaufredo de Turre et Letbaudo de Copetra. Sciendum preterea quod juxta hoc clausum monachi Sanctæ Mariæ de Tornoto habebant quandam terram pro qua excambitionem gratanter a monachis Cluniensibus acceperunt, et ipsam terram monachis Cluniensibus dederunt, auctorizante Letbaudo de Digonia cum filio suo Letbaudo, coram Gaufredo {253}de Crai et alio Gaufredo de Turre. Sciendum etiam quod in hoc clauso Wicardus de Besorniaco habebat decimam, quam dedit et concessit Deo monachisque Cluniensibus, et filius ejus Gaufredus hoc idem laudavit et concessit, teste Girardo Viride et Gaufrido Viride. Episcopus quoque Matisconensis, de cujus capite erat, hoc laudavit. Umbertus de Salie et Bernardus de Umble similiter hoc laudaverunt et concesserunt. Monachi vero Paredi in hoc eodem clauso habebant decimam, quam dederunt et reliquerunt monachis Cluniensibus, una cum priore suo domno Hugone, in capitulo Paredi, laudante domno Hugone, abbate Cluniacensi. Similiter in hac supradicta villa Vorminiaci extra clausum habebant supradicti monachi Paredi terram et vineas, quam et quas dederunt et concesserunt monachis Cluniacensibus in capitulo suo apud Paredum, acceptis inde CCtis XVcim solidis. (B. h. 170, CLXXII.) ?? 3068. 1049-1109. CHARTA QUA DURANNUS PRESBITER MONACHUS FACTUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAS IN VORMATIACO. Nosse volumus omnes homines presentes et futuros, quoniam Durannus, presbiter de Cavant, ad habitum monachi veniens, a quodam fratre suo et ab uxore sua gratanter excambiavit vineas in Vormatiaco sitas, laudantibus et concedentibus Letbaudo de Digonia cum filio suo Letbaudo, atque Ilio de Crai cum fratribus suis, et excambiatas Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo monachisque Cluniensibus dedit eas. (B. h. 171, CLXXIII.) ?? 3069. 1049-1109. CHARTA QUA MATILDIS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ALODIUM SUUM IN VORMINIACO VILLA. Audiant et sciant universi presentes et futuri, quoniam Matildis, in {254}infirmitate de qua e[s]t mortua posita, dedit Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo monachisque Cluniensibus alodium suum omne quod habebat et tenebat in Vorminiaci villa, laudantibus et concedentibus fratribus suis omnibus, Gaufredo de Crai cum ceteris. (B. h. 172, CLXXIIII.) ?? 3070. 1049-1109. CHARTA QUA STEPHANUS ET HUMBERTUS WERPIUNT TERRAM QUAM IN VORMINIACO MONACHIS CLUNIACENSIBUS AUFEREBANT. Item sciant qui sunt et qui futuri sunt, quoniam Stephanus Musela et Ubertus de Cavone terram quam in Vorminiaco monachis Cluniacensibus auferebant eisdem monachis vuirpiverunt, laudaverunt et concesserunt habendam et possidendam, teste Milone de Umble. (B. h. 173, CLXXV.) ?? 3071. 1049-1109. CHARTA QUA ILIUS DE CRAI MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM INTRA CLAUSUM VORMINIACI CERTO PRETIO CEDIT. Item sciri volumus, quoniam Ilius de Crai dedit Deo et apostolis ejus Petro et Paulo monachisque Cluniensibus vineam quam intra clausum Vorminiaci habebat, et Walterius et Gaufredus fratres sui hoc laudaverunt et auctorizaverunt, testibus eisdem fratribus suis, Walterio et Gaufredo et Seguino, monacho de Crai. Quando vero hoc donum ipse Ilius fecit, tres uncias auri inde accepit quas in via Jerusalem portavit. (B. h. 174, CLXXVI.) ?? 3072. 1049-1109 (?). CHARTA QUA NOTUM EST LETBALDUM DE DIGONIA MONACHIS CLUNIACENSIBUS WERPIVISSE VINEAM DE CLAUSO MORVEUGNI QUAM PATER SUUS EISDEM DEDERAT ET PRATUM INSUPER ADJECISSE, ETC. Quia non potest humana natura in una eademque stabilitate rerum {255}persistere, eo quod ipse res decessione et successione semper variantur, idcirco noticiam eorum que geruntur scripto traditam ad posteros provide et utiliter transmittere procurat. Proinde notificamus tam presentibus quam futuris, quod Jocerannus de Digonia dedit Deo et sancto Petro et ad locum Cluniacensem grandem vineam quam vocant clausum de Morveugni; et hæc fecit in capitulo Cluniacensi. Post mortem vero ejus Letbaldus, filius ejus, rennuit assensum prebere donationi patris sui, quin potius abstulit, sibique eundem vendicavit clausum, et tenuit per multum tempus. Donec postea resipuit, et timens ne animæ patris sui sueque esset noxia talis rapina, reddidit jam dictam vineam monachis Cluniacensibus, accepta pro hac redditione peccunia tredecim et quinque solidorum. Hugo monachus, decanus de Sancto Ypolito, redemit ipsum clausum pecunia quatuordecim solidorum. Adjecit autem Letbaldus quoddam pratum secus eandem vineam positum, et de silva quantum opus fuerit ad focum monachorum qui ibi in ipsa terra manserint, et quicquid fieri oportebit in ipsa vinea et in mansione monachorum et servum suum, Stephanum de Morvegni. Laudavit autem hoc donum uxor Letbaldi et filius ejus Letbaldus. (B. h. 177, CLXXIX.) ?? 3073. 1049-1109 (?). CHARTA QUA NOTUM EST BERNARDUM GROSSUM ET ALIOS WERPIVISSE MONACHIS CLUNIACENSIBUS CONSUETUDINES QUAS REQUIREBANT IN MONTINIACO ET IN ALIIS VILLIS SANCTI PETRI. Audiant et sciant universi presentes et futuri, quoniam Bernardus Grossus quicquid injustum et consuetudinis non rectæ in Montiniaco et in Vallibus et in Alta Curte villis Sancti Petri accipiebat, vuerpivit et finivit Deo sanctoque Petro, monachis Cluniensibus, quodam filio suo Joceranno defuncto propter hoc apud Cluniacum sepulto. Landricus quoque Grossus et Bernardus, filii ejus, hoc idem auctorizaverunt. {256}Qui etiam Landricus, et Bernardus, frater ejus, quicquid consuetudinis et salvamenti in illis villis habebant similiter vuerpiverunt et finierunt. Unbertus Ungro quoque et Letbaldus de Camge hoc idem fecerunt, qui de eis hoc in feodo habuerunt. (B. h. 184, CLXXXVI.) ?? 3074. 1049-1109 (?). GISLEBERTUS DE MONTINIACO DAT MONASTERIO CLUNIACENSI PARTEM SUAM TERRÆ ET PRATI IN VILLA VALLIS. Item qui sunt et qui futuri noverint, quoniam Gislebertus de Montiniaco in villa Vallis dedit Deo et sancto Petro monachisque Cluniensibus partem quandam terræ et partem prati in pratis illis quæ vocantur de Bulneto. (B. h. 185, CLXXXVII.) ?? 3075. 1049-1109 (?). ROBERTUS LORIPES DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ALODIUM SUUM IN ALTA CURTE ET IN VALLIBUS. Item sciant presentes et futuri omnes, quod Rotbertus Loripes dedit Deo et sancto Petro monachisque Cluniacensibus, pro anima sua suorumque antecessorum, quicquid alodii et terræ habebat in Alta Curte et in Vallibus supramemoratis villis. (B. h. 186, CLXXXVIII.) ?? 3076. 1049-1109 (?). BERNARDUS DE PRONA ET FRATER EJUS ARVEUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI TERRAM INTER MONTINIACUM ET VALLES. Rursus audiant et sciant omnes, quod Bernardus de Prona et Arveus, frater ejus, dederunt prefato loco ac ejus habitatoribus terram quam habebant inter Montiniacum et Valles, teste Bernardo de Umble. (B. h. 187, CLXXXIX.) ?? {257}3077. 1049-1109 (?). CHARTA QUA NOTUM EST JOCERANNUM GROSSUM CONDAMINAS DE SARCEIO ET ALIAS RES MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE. Sciant qui sunt et qui futuri sunt, quoniam Jocerannus Grossus, ad habitum veniens monachicum, dedit Deo et sancto Petro monachisque Cluniensibus condamineas de Sarceio et pratum Curtisvas, laudante et concedente Bernardo Grosso, fratre suo; testibus Bernardo de Busseria et Engelberto de Curtevas. Preterea sciendum quoniam Bernardus Grossus, monachum se profitens, dedit Deo et sancto Petro monachisque Cluniensibus condamineas de Talangunt, et vineam, et Rodulfum servum et uxorem ejus, mansumque ejusdem, et mansum Clementis, ipsumque Clementem, et uxorem suam et unum filium ejus et unam filiam, uxoremque ejus filii, laudante et concedente Humberto de Curtevas. Et hoc donum laudaverunt et auctorizaverunt Landricus Grossus et Bernardus Grossus fratres ejus. Sciendum etiam quoniam Humbertus de Curtevas dedit Deo sanctoque Petro monachisque Cluniensibus terram quam habebat super condamineam de Talangunt, testibus Ilio de Crai et Umberto Ungro. Rursus scire volumus tam presentes quam et absentes, quoniam Bernardus Grossus iterum dedit Deo et prefato loco monachisque Cluniacensibus clausum de Monte, laudantibus filiis suis et auctorizantibus. (B. h. 191, CXCIII.) ?? 3078. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ANSEDEUS ET UXOR EJUS BERTA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM IN VILLA MACIACO. In nomine Verbi incarnati. Notum sit fidelibus cunctis, quod nos, {258}in Dei nomine, Ansedeus et uxor mea Berta donamus Deo et apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, de nostra hereditate quæ sita est in pago Matisconensi, in villa Maciaco, unam videlicet vineam in eadem villa sitam, quæ terminatur a certio et vento terra Adde, a mane bosco, a sero Jochenrio terminatur. S. Ansedei et Bertæ, qui hanc cartam fieri jusserunt. S. Hugonis. S. Addæ. S. Achardi. S. Girardi. Item alterius Girardi. S. Heinrici. (B. h. 193, CXCV.) ?? 3079. 1049-1109 (?). CHARTA QUA HUGO ET UXOR EJUS ADDA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAS ET CAMPUM IN VILLA SACIACO. Notum sit cunctis christianis fidelibus, quod ego Hugo et uxor mea Adda donamus Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, de nostra hereditate, sita in pago Matisconensi, in villa Saciaco, hoc est vineam unam quam ad Britonescam vocant, et aliam ad Jenuas sitam. Terminatur una a sero terra Joceranni, a mane terra Aidoardi; alia terminatur a sero terra Sancti Petri, a mane similiter. In alio etiam loco unum campum quem vocant ad Montem. S. Hugonis et uxoris ejus Addæ, qui hanc donationem fecerunt. S. Achardi. S. Ansedei et uxoris ejus Bertæ. S. Girardi. Item alterius Girardi. (B. h. 194, CXCVI.) ?? 3080. 1049-1109 (?). CHARTA QUA LIVO RES SUAS IN VILLA POSUL MONASTERIO CLUNIACENSI DAT. In nomine Verbi incarnati. Noverint cuncti fideles sanctæ Dei ecclesiæ, quod ego Livo dono Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, Cluniacensi monasterio in eorum nomine consecrato, aliquid de rebus meis quæ sunt sitæ in pago Cabilonensi, totum videlicet quod habeo in villa Posul, quod ex patris mei hereditate possideo, pro animæ remedio meæ corporisque sepulturæ, si infra X leugas a Cluniaco mortuus {259}fuero, ut ipsi monachi me adportare faciant. S. Hugonis, qui hanc fecit cartam. S. Sigualdi. S. Vuidonis. S. Monierii. Signum Gausberti. (B. h. 195, CXCVII.) ?? 3081. 1049-1109 (?). CHARTA QUA RICHELMUS ET UXOR EJUS LEDBERGA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLA SARCIACO. Ego, in Dei nomine, Richelmus et uxor mea Ledberga donamus Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, in eorum honore constructum, aliquid de rebus nostris in pago Matisconensi, in villa Sarciaco sitis, ad Morterios vocatur: scilicet campos, prata, silvas totamque meam partem quam in ipsa villa habeo, eo videlicet tenore, ut quandiu vixero tenere mihi liceat, singulisque annis censualiter in beatorum festivitate apostolorum IIII denarios persolvam. Post meum vero discessum, ad predictum revertatur locum, nemine contradicente. S. Richelmi et Ledberge, uxoris sue. S. Amalberti. S. Ingelelmi. S. Christiani. Actum Cluniaco. (B. h. 197, CXCIX.) ?? 3082. 1049-1109 (?). CHARTA QUA NOTUM EST ANSEDEUM DE UMBLE SERVOS MANSUMQUE MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE. Ad instruendam posterorum ignorantiam, refellendamque calumpniatorum versutiam, necessarium duximus acta diebus nostris ut litteris traderemus. Ideo volumus esse notum tam presentibus quam et futuris, quoniam Ansedeus de Umble dedit Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo monachisque Cluniacensibus servum quendam, nomine Rotbertum de Confranzo et uxorem ejus et filios et mansum unum, Bernardo ac Rotberto filiis ejus hoc auctorizantibus. (B. h. 199, CCI.) ?? {260}3083. 1049-1109 (?). CHARTA QUA NOTUM EST ANSEDEUM DE UMBLE, ETC., MANSUM DE PUTEO ET BORDELERIAM MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE. Item sciendum est, quoniam ipse supradictus Ansedeus de Umble et filii ejus Bernardus et Rotbertus, necnon et Jocerannus cum filiis suis, dederunt Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo monachisque Cluniacensibus mansum qui dicitur de Puteo et bordeleriam quæ secus Puteum est. (B. h. 200, CCII.) ?? 3084. 1049-1109 (?). CHARTA QUA NOTUM EST HUMBERTUM DE CURTEVAS VERCHERIAM DE PUTEO ET TERRAM QUAMDAM MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE. Item sciri decrevimus, quoniam Humbertus de Curtevas dedit Deo et predictis apostolis monachisque Cluniacensibus vercheriam de Puteo, et terram quæ est inter viam et concisiam de Romunto, laudantibus filiis ejus et hoc auctorizantibus. (B. h. 201, CCIII.) ?? 3085. 1049-1109 (?). WERPITIO WICHARDI DE CASELLIS DE MALIS CONSUETUDINIBUS QUAS REQUIREBAT IN MANSO GELAVERT. Noticia verpitionis quam fecit Vuichardus de Casellas Domino Deo et beatis ejus apostolis Petro et Paulo, de omnibus malis consuetudinibus quas ipse et antecessores ejus inmiserant in omnibus terris quæ in eorum videbantur esse custodia. Omnes enim malas consue tudines et unum receptum quem querebat in manso Gelavert, excepto uno multone, et cetera omnia ad integrum ego Vuichardus {261}perdono Deo, preter eas consuetudines quas Vuichardus avus meus habere videbatur in eisdem terris ante unum diem obitus sui. Hæc facio pro animæ remedio meæ et omnium parentum meorum. (B. h. 203, CCV.) ?? 3086. 1049-1109 (?). CHARTA QUA STEPHANUS PEILAGAIS NOTUM FACIT SE SERVUM NOMINE TETBALDUM MONASTERIO CLUNIACENSI REDDIDISSE. Notum sit fidelibus cunctis infra matris sanctæ Dei æcclesie gremium degentibus, presentibus scilicet et futuris, quod ego Stephanus miles, cognomento Peilagais, hominem cujusdam juris Sancti Petri nomine Tetbaldum calumpnians, qui mihi jure proprio debebatur, volebam mihi jure perpetuo subici. Unde me recognoscens in hoc reum factum, veni ad dominum ejus qui ei preerat ex obedientia sibi commissa, et reddens illum sibi, partim ob meorum remissionem peccatorum, partim acceptis ab eo pecuniis, beatis apostolis Petro et Paulo omnino perpetualiter delegavi. S. Gisleberti prepositi. S. Clementis, fratris sui. S. Rainaldi. (B. h. 204, CCVI.) ?? 3087. 1049-1109. CHARTA QUA BERNARDUS DE CURTILIS NOTUM FECIT SE ANCILLAM, NOMINE LETBERGAM, CUM OMNI JURE SUO, MONACHIS CLUNIACENSIBUS WERPIVISSE. Quodcunque persistere firmum atque immobile cupimus ad posterorum noticiam instruendam et ad refellendam calumpniatorum versutiam, scripto committendum est. Ideoque cunctis pateat, quod ego in Dei nomine Bernardus miles de Curtilis, dono Deo omnipotenti et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo ancillam unam, nomine Letbergam, {262}rectum etiam omne quod habebam in eadem villa pro salute animæ meæ omniumque meorum antecessorum; obtulique eam in ecclesia beatorum apostolorum Petri et Pauli Cluniacensis in die festivitatis sancti Marcelli papæ, coram testibus, accipiens ab ipsa ancilla una vice V solidos, [et] alia vice VI solidos. Testes autem hujus doni hi sunt: S. Bernardi de Curtilis, qui hanc vuerpitionem fecit. S. Rotberti filii ejus, item Wigonis, Bernardi, Widonis, filiorum ejus. S. Hugonis Burzini. S. Gisleberti prepositi. S. Seguini de Curte Humberti. S. Engelfredi de Lordono. S. Gauzberti de Lavals. S. Bernardi de Varengis. S. Benedicti Multonis. (B. h. 205, CCVII.) ?? 3088. 1049-1109 (?). CHARTA QUA DURANNUS DE CAVAGIACO PRESBYTER DAT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAS IN VILLA MORVEGIACO ET TERRAM IN VILLA MULNET. Notum sit tam presentibus quam absentibus, quod ego Durannus sacerdos, cognomento de Cavagiaco, dono Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo conventuique Cluniensi, duas vineas quæ in pago sitæ sunt Matisconensi, in villa quæ nuncupatur Morvegiacum, unam quarum terminat ab una parte terra Sanctæ Mariæ et Sancti Philiberti, ab altera parte via publica; alteram terminat terra Leotbaldi de Craus ab una parte, et ab alia similiter via publica. Iterum dono aliam terram cultam similiter sitam in eodem episcopatu, in villa quæ vocatur Mulnet divisam in tribus partibus, concedente Leotbaldo fratre meo et Adelina uxore ejus, cujus erat alodium hæc hereditas, quæ tamen pro remedio animæ suæ et antecessorum suorum et pro benefitio loci a me accepit voluntarie commutationem. Testibus Leotbaldo sacerdote, et Ugone de Ulsola, et Bosone de Aurea Valle. (B. h. 207, CCIX.) ?? {263}3089. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ODILO MONACHUS TERRAM DESERTAM IN VILLA LORNANT FAMULO SUO TETBALDO DAT, EA RATIONE UT POST MORTEM EJUS IN DOMINICATUM MONASTERII CLUNIACENSIS PERVENIAT. Notum sit cunctis fidelibus, tam presentibus quam futuris, quod ego frater Odilo dono huic nostro famulo, nomine Tetbaldo, quandam nostram terram quæ ad presens videtur esse deserta, ad hedificandum et construendum, et ut teneat in beneficium quandiu vixerit, et post mortem ejus totum ad integrum in dominicatum Sancti Petri perveniat. Est autem unus mansus cum omnibus ad se pertinentibus in villa Lornant; et in loco qui vocatur Exartellis unus clausulus qui fuit Gauzeranno. Et ut firmum sit, manu nostra simul cum fratribus nostris firmavi, Armanno, Rotberto, Gualone, Ainrico, Bernardo, Ariberno. (B. h. 209, CCXI.) ?? 3090. 1049-1109 (?). CHARTA QUA NOTUM EST OCENDAM ET FILIOS EJUS TERRAM SUAM IN AMUGNIACO MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE. Notum sit cunctis fidelibus, tam futuris quam presentibus, quod ego Ocenda et filii mei Leotaldus, Jocerannus, Stephanus et Hunbertus werpivimus sanctis apostolis Petro et Paulo et monachis Cluniensibus {264}omnem illam terram quæ nobis jure debebatur in villa Amugniaco, in pago Matisconensi, videlicet vineas, campos, prata, cultam et incultam, exitus et reditus, et omnia quæ ad ipsum mansum pertinere videntur, cum omni integritate donamus et concedimus, sive vuerpimus, pro remedio animarum nostrarum et parentum nostrorum, qui hoc donum ante nos fecerunt sancto Petro, et manibus propriis cartam hanc firmamus heredibusque nostris firmare rogamus. S. Oscendis et filiorum ejus Leotaldi, Joceranni, Stephani, Unberti, Dodæ sororis eorum, qui fieri et firmare rogaverunt. S. Joceranni et fratris ejus Ansedei. S. Bernardi, et Uberti fratris ejus. (B. h. 210, CCXII, et 543, DXLVI.) ?? 3091. 1049-1109. CHARTA QUA ROSTAGNUS ET CETERI DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTI BAUDELII IN CASTELLO ALESIO. Providentia ac industria priorum decretum est, ut commutationes seu rerum traditiones quæ fiunt cartis inserantur et scripta, ne forte oblivione deleantur, posteris conserventur, tam ad instruendam bonorum ignorantiam, quam ad refellendam impiorum versutiam. Quocirca nos auctoritatem patruum valde necessariam observare cupientes, volumus cunctis infra gremium sanctæ Dei matris æcclesiæ tam presentibus quam absentibus esse notum, quod ego Rostagnus et frater meus Redemptus vocabulo, et Wido, et Arbertus, et omnes filii nostri Wilelmus et Odilo, et cognati nostri Monaldus et Wido, ceterique qui per successionis posteritatem ex omnibus his nascituri sunt, cum mulieribus nostris Azelina et Leodegarda, donamus et auctorizamus beato Petro et Paulo, et Cluniensi monasterio in eorum honore dedicato, cui preest domnus Hugo, venerabilis abbas, videlicet æcclesiam beati Baudelii martiris, in castello Alesio, cabanaria quoque Aimoini, {265}necnon servos et ancillas qui eam tenebant, quorum nomina hæc sunt: Johannes et nepos ejus, alter Johannes et neptes ejus, Jozuariam, et Osannam, et Elenam, et Lantilclam, omnemque eorum generationem ex eis processuram. Hæc omnia quæ hic in presenti scriptura continentur, confirmamus et tran[s]fundimus jure perpetuo retinendum in potestatem predicti monasterii. Quod si quis hanc donationem nostram infringere aut violare vel calumpniare presumpserit, quod temptaverit nunquam obtineat, et nisi resipuerit, eternam maledictionem incurrat. Hujus firmationis testes sunt: Goderamnus, Pontius Mainerius, item alter Poncius Buxerius, Arduinus presbiter, Lambertus vicarius, Umbertus de Sivono, Poncius Junianus, Rainerius Isnardus. (B. h. 214, CCXVI.) ?? 3092. 1049-1109 (?). CHARTA QUA EMMA DAT MONASTERIO CLUNIACENSI TRES CURTILOS IN VILLIS CLITGIACO ET MISIRIACO. Divina auctoritate permittente legumque permissione concedente, statutum est atque sancitum, ut perliberam habere debeat libertatem quicunque pro animæ suæ remedio, aliquid alicui sanctorum de propriæ jure hereditatis dare affectaverit, seu instante necessitate alicui vendere voluerit, quod et per litterarum testamentum ad posterorum notitiam transmittere studeat. Quapropter cunctis sub norma fidei militantibus Christique adventum prestolantibus notum esse volumus, quod ego, in Dei nomine, Emma, caractere vivifice crucis in baptismo insignita, dono Domino Deo et sanctis ejus apostolis Petro videlicet et Paulo, ad locum Cluniacum, pro anima mea et patris mei et matris meæ ac senioris mei Bernardi, olim defuncti, in Christo quiescentis, itemque senioris mei Gaufredi, et pro incolomitate animæ meæ corporisque mei et infantum nostrorum, aliquantulum meæ hereditatis, scilicet duos curtilos in Clitgiaco, ad Paludem vocant; item alium videlicet {266}tercium in Misiriaco similiter concedo, et quantum ad ipsos aspicit vel aspicere videtur: hoc sunt campis, vineis, pratis, silvis, campis, servos et ancillas utriusque sexus et etatis, ut deinceps rectores loci prefati quod utile eis visum fuerit de his faciant. Preterea dono etiam terram illam quam tenet Aldebaldus canonicus ad medium plantum. Si quis autem hanc donationem calumpniare vel destruere conatus fuerit, non adquirere quod repetit valeat, sed beati Petri gladio evaginato feriatur, et nostra donatio firma et perpetua existat. Actum Cluniaco publice. S. Emmæ, quæ fieri et firmare rogavit. S. Gauzeranni. S. Leotaldi. S. Umberti. S. Quiterberti. S. Bernardi. S. Rotberti. S. Gotefredi. S. Ingelberti. S. Quitberti. S. Gozelini. (B. h. 217, CCXIX.) ?? 3093. 1049-1109. CHARTA QUA WILENCUS DE TISIACO NOTUM FACIT SE ANNONAS DE PRUINDA CUMBA ET DE BERNECES, ETC., MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE. Notum sit generationi presenti et future, quod Wilencus de Tisiaco, ob emendationem malorum quæ fecerat fratribus Cluniacensibus, venit in presentiam domni Hugonis abbatis, et ut quæ perperam egerat sibi indulgeret, dedit Domino Deo et beatis apostolis Petro et Paulo, et quos offenderat fratribus, annonam de Pruinda Cumba, annonam etiam de Berneces, ut jure perpetuo possideant eam predicti fratres. Receptum etiam quod habebat aput Sanctum Victorem ita dedit in manu prefati patris, ut si absque herede legitimo obiret, juri monasterii Cluniacensis, pro animæ suæ remedio, in perpetuo cederet, et quia idem receptum annis singulis XV solidis ab eo redimebatur, X solidis sibi retentis, V eisdem fratribus in perpetuum, sive heredem habeat, sive non habeat, delegavit, annuente et factum laudante Arberto patre suo. Hoc quoque placito adnexuit, ut si domnus abbas receptum ipsum quia in vadimonio erat redimeret, V annis illud de manu ejus ipse non redimeret. Hujus donationis et conventionis testes, fidejussores atque confirmatores sunt Giraldus, cognomento Viridis, Arbertus Blancus, {267}Arbertus Truant. Redemit autem domnus abbas illud C sexaginta solidis Lugdunensis monetæ probatæ et publicæ, redimendum ab eo ejusdem monetæ denariis qui fuerint receptibiles illo quo redemerit tempore. Quod et si ante quinque annos redemerit, ante quinquennium tamen nihil de illo recepturus erit. Testes hujus redemptionis a domno abbate facti sunt: Arbertus Truant, Hugotus, Durannus de Solario, Bonuspar. (B. h. 219, CCXXI.) ?? 3094. 1049-1109 (?). CHARTA QUA HELGODUS ET UXOR EJUS GONDRADA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI DUOS CURTILOS IN VILLA ITGIACO FILIUMQUE SUUM DEO SERVITURUM. Dum vivitur in hac peregrinatione, necesse est unumquemque certatim ad superna gaudia concurrere sine fine mansura. Unde si deinter undas hujus pervagantis seculi recte a Domino eripi, quo ne quis inoffenso calle graditur et ad litus eterne tranquillitatis duci docte querimus; studendum summopere est ne interno judici in illo justæ exaggerationis examine ubi cunctis scire cuncta queque gessimus in carne licebit, penitus infructuosi inveniamur. Ob quam rem ego Helgodus, in extremis vitæ positus, delego Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, pro animæ meæ remedio, aliquid de mea hereditate in pago Maticensi, in villa Itgiaco, hoc est medietatem unius curtili; aliam vero medietatem cum uno alio curtilo, donamus ego et uxor mea Gondrada pro filio nostro Bernardo puero, quem simul tradimus Christo perpetualiter in regulari habitu serviturum. Sunt autem hii duo curtili ambo in eadem villa constituti. Terminus autem unius curtili est a mane terra Sancti Petri, a medio die via publica, a sero terra Sanctæ Mariæ, a certio terra Otgisi de ipsa hereditate. Alius curtilus terminatur a mane via publica, a medio die terra Sanctæ Mariæ, similiter a sero, et a certio terra Sanctæ Mariæ. Si quis autem huic donationi nostræ contrarius diabolico excitus spiritu esse voluerit, anathematis vinculo, nisi resipuerit, subjaceat. Ut autem firmum permaneat, manibus nostris firmavimus testibusque tradidimus roborandam. {268}S. Elgodi uxorisque ejus Gondradæ, qui hanc cartam facere preceperunt. S. Bernardi, filii eorum. S. Guarnerii. S. Adalberti. S. Richardi presbiteri. S. Bernardi presbiteri. S. Constantii presbiteri. S. Amalberti. Rogo autem ego Elgodus, ut hæc terra nunquam alicui detur in beneficium, sed semper sit in usibus fratrum. (B. h. 221, CCXXIII.) ?? 3095. 1049-1109 (?). CHARTA QUA WALTERIUS NOTUM FACIT SE PRATUM IN VILLA VERRANGIS ET MANSUM CUM SERVO MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE. Notum sit cunctis fidelibus, quod ego Walterius miles, filius Walterii militis et monachi, dedi fratribus Cluniensibus sancto Petro famulantibus unum pratum ad villam quæ vocatur Verrangis, et unum mansum cum servo qui vocatur Gunterius et quicquid ad ipsum mansum pertinet. Ex una enim parte prati decurrit aqua quæ vocatur Tyla, et ex altera parte aqua quæ dicitur Malsbet. Ex alia vero parte prati, hoc est ex tertia parte, currit Tortanoa. Hanc vero cartam laudavit Gaufredus et firmavit uxor quoque ejus, accipiens propter hoc viginti solidos a monachis Cluniensibus. (B. h. 223, CCXXV.) ?? 3096. 1049-1109 (?). CHARTA QUA OTGERIUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM ET PRATUM IN VILLA CONFLANS. Dum in istius seculi erumnosa peregrinatione quisquis christianus vivit, interimque dum tempus est acceptabile, in quo peccata sua munificentia elemosinarum bonorumque aliorum operum obnubilare potest, mores suos vitamque omni mentis conamine emendare studeat; iccirco namque homini hujus vite dies ad inducias misericordissima Dei clementia concedit, ut pravam vitam suam in bonum convertat deinceps recte vivendo, testante apostolo: «An ignoras quoniam Dei {269}benignitas te ad penitentiam adducit?» Quocirca ego Otgerius, cognoscens me multum deliquisse, dono Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo Cluniensique monasterio, pro animæ meæ remedio filiique mei Gerardi, sive etiam tam pro mea quam et pro illius sepultura, aliquid ex rebus meis: videlicet unam vineam in agro Vueriæ determinatam, et in villa Conflens sitam, habentem in transversum perticam unam et dimidiam, et in longum XV. In circuitu vero terminatur ex eadem hereditate. Dono etiam in eadem villa quoddam pratum quod mihi parte fraterna procedit. S. Otgerii, qui fieri et firmare rogavit. S. Geraldi, fratris ejus. S. Duranni, fratris ejus, atque Ildini fratris ejus. S. Bernardi presbiteri. S. Otgerii, filii supradicti Otgerii. (B. h. 228, CCXXX.) ?? 3097. 1049-1109 (?). CHARTA QUA NOTUM EST FROTMUNDUM, OTBERTUM ET HUGONEM ATQUE MATREM EORUM, WERPITIONEM TERRÆ GIVRIACENSIS MONASTERIO CLUNIACENSI FECISSE. Precedentium religiosorum hominum hoc instituit auctoritas, ut litteris mandari debeat quod in futurum inconvulsum servare debeat succedens posteritas. Quapropter noverit æcclesia fidelium, quod quidam milites, filii Frotmundi, Frotmundus videlicet, Otbertus, Hugo, et mater illorum Arimburgis, querelam habentes contra monachos Sancti Petri Cluniensis monasterii, pro quadam terra Givriacensi, quam Frotmundus pater illorum adquisivit in benefitium, dato pretio non exiguæ quantitatis, a Gausfrido domino suo; postmodum divino respectu advenientes Cluniaco pro salute et redemptione suarum animarum et patris omniumque suorum parentum fecerunt publice vuerpitionem ex supradicta terra quam calumpniabant contra monachos predictos, facientes Deo et principi apostolorum Petro ejusque coapostolo Paulo, et sub honore eorum consecrato Cluniacensi cænobio: {270}ea videlicet ratione ut in eodem loco illorum fides et memoria in perpetuum vigeat et bonorum omniumque ejusdem monasterii participes existant. Si quis vero forte ex ipsis vel ex suis heredibus, quod futurum minime credimus, vel aliquis qualiscumque persona premisis monachis de predicta terra contrarius extiterit, omnium maledictionum vinculis inretitus, iram incurrat omnipotentis Dei omniumque sanctorum ipsius, qui fuerunt ab initio mundi et usque in finem mundi sunt futuri. S. Frotmundi et Otberti, qui hanc vuerpitionem prompta devotione fecerunt testibusque corroborandam tradiderunt. S. Heldradi. S. Gerardi. Acceperunt autem hujus vuerpitionis gratia predicti milites a monachis prefati loci VI libras denariorum. (B. h. 230, CCXXXII.) ?? 3098. 1049-1109. CHARTA QUA WALTERIUS DE BICIACO MILES DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM IN VILLA CACHIACO. Quod fixum et stabile esse cupimus, necesse est litterarum vinculis adnotari, et sic ad posterorum noticiam dirigi, ne decessione seu successione queat destrui. Quamobrem notum esse omnibus, tam presentibus quam absentibus, volumus, quod ego Walterius miles de Biciaco, ad extremum veniens diem mortis meæ, accipiens habitum Sancti Benedicti in loco Cluniaco, dono Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, Cluniacensi loco, ubi domnus Hugo abbas magis prodesse quam preesse videtur, fratribusque ibidem Deo incessanter servientibus, presentibus et futuris, pro animæ meæ remedio, omnia quæ habeo vel habere debeo in villa Caciacho, videlicet partem hereditatis meæ quam cum fratribus meis divisi: hoc est mansum unum et unum servum et quicquid ad ipsum mansum pertinet, videlicet campos, vineas, prata, silvas, terras cultas et incultas, et omnem censum quem mihi reddebant per unumquemque annum. {271}Totum ad integrum dono, laudo et confirmo loco prenominato, nullo contradicente. S. Walterii, qui hoc donum fecit et testes firmari rogavit. S. Wichardi fratris sui, atque Letaldi fratris sui. S. Bernardi nepotis sui, et Wilelmi nepotis sui. Si quis vero hanc donationem nostram infringere voluerit (quod absit!), sit anathema maranatha. (B. h. 231, CCXXXIII.) ?? 3099. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ACTOARDIS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS ANCILLAMQUE IN VILLIS VARENGO ET COLONIA. Quisquis cupit æternæ vitæ effici heres, summa vi summoque ingenio studere debet, ut ex rebus perituris eterna premia mercetur, juxta Precursoris enim vocem: «Jam securis ad radicem arboris posita est.» Quapropter noverint tam presentes quam et futuri, quod ego Actoardis, reminiscens enormitatem peccatorum meorum, dono Deo et apostolis ejus Petro et Paulo aliquid ex rebus meis que sitæ sunt in pago Matisconensi, in agro Marciacensi, in villa Varengo, cortilum unum; et in villa Colonia campum unum, et unam plantam quam Teodericus hedificavit. Item in alio loco duas peciolas de campo, ubi vocatur Templedo, totum ad integrum. Hanc autem donationem faciam pro remedio animæ meæ vel parentum meorum, quatinus Dominus de penis inferni nos eripiat et ad vitam nos perducat æternam. Ad hoc dono etiam ancillam unam, Albergam vocabulo. Actum Lordoni. S. Acdoardis, qui fieri et firmare rogavit. S. Ingelelmi. S. Herlegi. S. Hugonis. S. Suffredi. S. Siguini. S. alterius Arlegi. (B. h. 234, CCXXXVI.) ?? 3100. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ARTALDUS, GIRALDUS ET HUGO NOTUM FACIUNT SE QUASDAM RES IN VILLA BURGUNDIA ET IN ALIIS LOCIS MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE, PRO FRATRE SUO GIRARDO, QUI HABITUM MONACHICUM INDUERAT. In nomine Verbi incarnati. Noverint fideles cuncti, quod nos fratres {272}uterini, Artaldus, Girardus et Hugo, donamus Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, pro jam dicto fratre nostro Girardo, qui, relictis negotiis secularibus, semet ipsum tradidit Deo sub habitu monasticæ religionis perpetualiter serviturum, aliquid de nostra hereditate, et in pago Matisconensi, in villa Burgundia, unum mansum quem tenet Achardus, cum omnibus quæ ad ipsum pertinent mansum; in pago Augustudunensi duas franchisias, unam Gosberti et aliam Agbaldi, cum uxore ipsius Eldegarda, et omnibus ad ipsas franchisias pertinentibus, silvis, campis. Si quis autem hanc donationem contrariaverit, a Deo condempnabitur; et ut firma permaneat, manibus nostris firmamus et presentibus firmare rogavimus. S. Artaldi. S. Hugonis. S. Gotberti. S. Ottardi, filii ejus. (B. h. 239, CCXLI.) ?? 3101. 1049-1109. CHARTA QUA ANSEDEUS DE BUXERIA NOTUM FACIT SE VESTEM MONACHICAM RECEPISSE ET RES SUAS IN VILLIS BUXERIA ET OGGET, ETC., MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE. Dum in hujus seculi laboriosa vivitur peregrinatione, agendum est ut unusquisque homo ex rebus sibi a Deo collatis peccata sua helemosinis redimere festinet, ut Christum, omnium conditorem, in die ultimo valeat repperire misericordissimum. Ut autem emamus regnum sempiternum, properemus agere bonum; etenim scriptum est: «Regnum Dei tantum valet quantum habes.» Quapropter notum sit omnibus hominibus, presentibus et posteris, quod ego Ansedeus de Buxeria, seculo abrenuncians, accipio habitum Sanctissimi Benedicti, in loco qui vocatur Cluniacus, in honore beatorum apostolorum Petri et Pauli fundatus; et dono prefatis apostolis et domno Hugoni abbati, fratribusque ibidem Deo servientibus, mansum unum et terciam partem unius vineolæ, cum omnibus que ad ipsum pertinent, in villa quæ Buxeria [vocatur], tres servos [.....], Bernardum atque Hugonem; et in alia villa quæ dicitur Monasterium Capaciense terciam partem unius mansi; necnon in villa Ogget duas particulas vineæ reddentes {273}per annos singulos modium vini; et in Curtiromagstag terciam partem unius mansi et unum servum Martinum; et in via Paliengis terciam partem unius mansi, et V partem unius nemoris, et octavam partem unius molendini. In alia quoque villa, quæ dicitur Chachisel, terciam partem unius mansi, et duorum nemorum V partem, pro remedio anime mee et parentum meorum, quatinus prefatus locus absque ulla calumpnia in perpetuum habeat et possideat. Hanc cartam cum laude parentum et amicorum meorum, ego ipse, Ansedeus, propria manu firmavi, et, ut inconvulsa permaneret, Bernardum Germiniacensem, nostrum consanguineum, firmare feci. Si quis autem, aliqua temeritate agitatus, supradicta donaria Deo et apostolis antefatis auferre presumpserit vel calumpniare, anathematis spiculo transfossus utpote sacrilegus eternorum ignium supplicium cum diabolo et angelis ejus in perpetuum paciatur. S. Ansedei, qui hoc donum fecit et testes firmare rogavit. S. Bernardi de Germanat. S. Constantii, prepositi de Marades. S. Odilæ matris meæ. S. duarum sororum mearum. S. Seguini. (B. h. 240, CCXLII.) ?? 3102. 1049-1109 (?). CHARTA QUA BERNARDUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI CAMPUM ET VINEAS IN VILLA DUMBINIS. Unigenitus Dei filius, homo inter homines apparens, contra lætalia peccata dignatus est opponere salutaria monita; inter que unum maximum ac precipuum commendare curavit cunctis, generaliter dicens: «Date helemosinam, et hæc ipsa pro vobis orabit ad Dominum.» Hujus ammonitionis verba salubria ego Bernardus intenta aure percipiens, dono Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, pro redemptione animæ meæ ac filiorum meorum et omnium parentum meorum, aliquid ex hereditate mea, que est sita in pago Matisconensi, in villa Dumbinis. In primis unum campum qui vocatur Cotiacus, et totum quod ad ipsum aspicere videtur. Item unam plantam et unam raxiam {274}de vinea in loco qui vocatur Craosus, et totum quod ad ipsum pertinet. Item aliam vineam quæ vocatur Forcellis, et quicquid ad ipsam videtur pertinere. Item totum quod Gislebertus in predicta habebat villa, quod vendere et donare poterat, videlicet campos, prata, vineas et omnia quæ sua esse videbantur, excepto hoc quod uxor illius ad presens tenere videtur, quæ post ejus obitum supradictis apostolis in reliquum tempus cedent. Item duo filii ipsius Gisleberti, Uldricus videlicet ac frater ejus Drogo, quandiu vixerint teneant [et] possideant, post eorum obitum monachi prefati loci teneant. S. Bernardi, qui hanc cartam fieri et firmare rogavit. S. Clementis, S. Adalelmi, S. Sigbaldi, filiorum Bernardi. S. Raimbaldi. S. Gauzberti. S. Adalacis, uxoris Gisleberti. (B. h. 244, CCXLVI.) ?? 3103. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ROTBERTUS ET UXOR EJUS JOZA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI CURTILUM ET PRATUM IN VILLA FLACILERIAS. Dum in istius erumnosa seculi vivitur peregrinatione, interimque dum tempus instat, in quo ablui peccata redemique possunt, debet homo ex rebus sibi a Deo conlatis ea delere atque ad cæleste regnum gressus suos tota cordis aviditate dirigere. Unde ego Rotbertus, in Dei nomine, et uxor mea, Joza nomine, cognoscentes nos per fragilitatem carnis multum deliquisse, donamus Deo et sanctis ejus apostolis, pro animabus nostris, curtilum unum in villa quæ Flacilerias dicitur. Preter hoc in ipsa eadem villa etiam pratum quoddam donamus, ut a die presenti et deinceps ejusdem loci habitatores quod illis visum fuerit faciant. Terminatur de duabus partibus via publica, a mane terra Sancti Petri, de quarta parte terra Leotaldi. S. Rotberti et uxoris ejus Jozæ. S. Dominici. S. Bernardi. Actum villa Scotialas. (B. h. 245, CCXLVII.) ?? {275}3104. 1049-1109. CHARTA QUA DURANNUS DE SANCTO NICETIO ET FRATER EJUS WIDO DANT MONASTERIO CLUNIACENSI SERVOS SUOS IN VILLIS SOLEMPGIACO, CURTIACO ET TURNIACO. Testante sacro eloquio, cognovimus quod omnibus christianis de hac vita migrantibus, helemosinis et orationibus subvenire debeamus, quanto magis fratribus et propinquis. Quamobrem noverint omnes filii sanctæ hujus æcclesiæ monasterii Cluniacensis, quod Durannus de Sancto Nicetio et frater ejus Wido dederunt Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ubi domnus Hugo abbas magis prodesse quam preesse videtur, pro anima et sepultura fratris sui Gaufredi, in villa Solempgiaco, duos servos, Durannum et Constantium, et duas ancillas, Arsendam et Belesendam; in Curtiaco quoque Grimaldum et Constantinum, necne duas ancillas, Anastasiam et Pulilinam; et in Turniaco suam partem filiorum Andreæ et uxoris ejus. Hæc autem donatio facta est in manu domni Jozeranni, cognomento Grossi, tunc temporis prioris Cluniacensis, videntibus nobilissimis viris, Ansedeo de Oblado, et Umberto Ungro, et Gaufredo de Cluniaco, et multis aliis, ut monachi ejusdem loci hæc omnia teneant et possideant in sempiternum. Quod si quis vivens homo, sive clericus, sive laicus, aut femina huic donationi contradixerit, nisi cito resipuerit aut emendaverit, iram Dei omnipotentis et sanctorum apostolorum Petri et Pauli in presenti seculo et in futuro incurrat. Fiat, fiat, amen. S. Duranni et Vuidonis, qui hanc donationem fecerunt et firmare rogaverunt. S. Ansedei de Obladi (sic). S. Unberti Ungro. S. Gaufredi de Cluniaco. (B. h. 246, CCXLVIII.) ?? {276}3105. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ILDINUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM QUI VOCATUR PLATEA, ETC., ET DURANNUS WIDOQUE DANT SERVOS IN VILLIS SOLOGIACO, CURTIACO ET TURNIACO. Quos amor ad se alligat Christi, cogitantes operante Sancto Spiritu de animarum suarum salute, sub capitulo uno placuit annotari ac nuncupari. Proinde omnibus, tam presentibus quam absentibus, infra matris æcclesiæ gremium degentibus notificare curabimus, quod quidam, Ildinus nomine, Dei gratia conpunctus, Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo Cluniensique monasterio in eorum memoria constructo ac dedicato, unum mansum dedit qui vocatur Platea, partes quoque suas de silvis duabus, quarum nomina sunt Marchio et Nurulio. Ad hoc Durannus et Wido dederunt similiter duos servos quorum nomina hæc sunt: Durannus et Constancius, duas etiam ancillas, Alsendam et Belesendam, in villa Sologiaco. Item in Curtiaco alios duos, Grimaldum et Constantinum, et duas itidem ancillas, Anastasiam et Pililinam. Preterea suam etiam partem filiorum Andreæ et uxoris ejus in Turniaco villa. (B. h. 250, CCLII.) ?? 3106. 1049-1109. CHARTA QUA ILDINUS DE SISILIS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI, UBI MONACHUM FIERI VULT, MANSUM DE PLATEA ET PARTEM SILVARUM DE MARCHIO ET NURULIO. In nomine Verbi incarnati. Ego Ildinus de Sisilis dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ubi me monachum fieri volo, ubi donnus Hugo abba preesse videtur, aliquid {277}de rebus meis quæ sunt sitæ in pago Matisconense, in villa Solomgiaco: hoc est unum mansum qui vocatur de Platea; et quicquid visus sum habere in duabus silvis, Marchio et Nurulio, ut ex hoc die monachi ejusdem loci Cluniaci, absque ulla contradictione, teneant et possideant in perpetuum. S. Ildini, qui fieri et firmare rogavit. Si quis autem huic donationi contradictor estiterit, nisi cito emendaverit, anathema sit. (B. h. 557, DLX.) ?? 3107. 1049-1109 (?). CHARTA QUA NOTUM EST VULARDUM VENDIDISSE MONASTERIO CLUNIACENSI CAMPUM QUI VOCATUR A SALNA. Notum sit omnibus, quod quidam, nomine Vulardus, campum monachis quendam qui a Salna vocatur Cluniensibus vendidit, accipiens precium ab eis denariorum XVIII. Habet in longum perticas XXV, in una fronte perticam et dimidiam. Infra has terminationes, totum vobis vendo, ut deinceps faciatis quod volueritis. S. Vulardi. S. Giroldi. (B. h. 251, CCLIII.) ?? 3108. 1049-1109 (?). CHARTA QUA LAMBERTUS ET UXOR EJUS LODOARA NOTUM FACIUNT SE MANSUM IN VILLA BRENIS MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE. Quoniam cuncta quæ gerimus transitoria et vana sunt, et semper sollicitos et miseros sui amatores relinqunt, opere precium esse credimus quoddam statuere quod eternum et inconcussum pro eternæ vitæ desiderio permaneat. Unde omnibus infra sanctæ Dei æcclesiæ gremium viventibus presentis temporis et futuri notum sit, quod ego Lanbertus et uxor mea, nomine Lodoara, et filii nostri, quorum nomina hæc sunt: Ansericus, Ismido, Balduinus, divino amore conpuncti, peccaminum nostrorum molem cognoscentes, presertim illam vocem Dominicam quæ dicit: «Date helemosinam», et item: «Facite vobis amicos de Mamona iniquitatis» adimplere cupientes, donamus {278}Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, aliquid de nostra hereditate quæ est sita in pago Wiennensi, in villa Brenis, in vicaria Sancti Donati. Ecce est unus mansus cum omnibus ad se pertinentibus, vineis, campis, silvis, aquis aquarumque decursibus, totum ad integrum quod ibi habemus, quesitum et inquirendum. Facimus autem hanc donationem pro animarum nostrarum et omnium parentum nostrorum atque fidelium christianorum remedio. Ut autem firma perpetualiter permaneat, manibus propriis firmavimus et fidelibus nostris, tam presentibus quam absentibus, quantum ratio expetierit firmare precipimus. S. Lanberti et uxoris ejus Lodoaræ et filiorum [Anserici, Ismidonis], Balduini. S. Vuigonis Gaimenæ. S. Albonis, cognomento Segnereto. S. Hugonis Palete, item alterius Huigonis. S. Arberti. (B. h. 252, CCLIIII.) ?? 3109. 1049-1109. CHARTA QUA RITFREDUS NOTUM FACIT SE IPSUM ET QUASDAM RES IN VILLA NUNCUPATA VILLA MONASTERIO CLUNIACENSI PRO SE ET FILIO SUO DEDISSE. Dum in hujus seculi erumpnosa vivitur peregrinatione, dum licet tempusque congruum instare cernitur, summopere cuique fidelium maximeque laicali professione viventium providendum est, ut Domini dicentis voci aurem accommodet suam: «Venite ad me, omnes qui laboratis et honerati estis», et cetera, et in alio loco: «Qui amat patrem aut matrem plus quam me, non est me dignus». Igitur in nomine summæ et individuæ Trinitatis, omnibus Christi caractere insignitis clareat, quod ego Rietfredus, hujus muneris capessendi gratia, Christi amore preventus, a negociis secularibus memet ipsum abstrahere cupiens, et in Dei servitio deinceps occupare vitam meam sub regulari norma desiderans, dono mecum Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo aliquid de mea hereditate, quæ est sita in pago Viennensi, {279}in loco qui vulgato nomine vocatur Villa: hoc sunt campi, vinæe, prata, molendina, aquæ aquarumve decursus, silvæ, terræ cultæ et incultæ, totum ad integrum dono quod habere ibi videor. Item quoque in Rispacias villa, quicquid ibi visus sum habere totum concedo. Terminatur autem memorata hereditas de latere uno strata publica Viennensi, et de alio latere Villa. Facio autem donationem hanc pro me et filio meo Otmaro, quem in pueritia constitutum mecum trado Deo perpetualiter serviturum. Retineo autem quandiu vixero et filius meus Otmarus, medietatem de Viriaco ad usus nostros; et ut firmum permaneat, manu propria firmo et testibus roborandam trado. S. Ricfredi, qui hanc donationem fecit et firmare rogavit. S. Otmari, filii ejus. (B. h. 253, CCLV.) ?? 3110. 1049-1109 (?). WERPITIO QUERELARUM IN VILLIS DONZIACO ET TERVI QUAS FACIEBANT MONACHIS CLUNIACENSIBUS ALDEBURGA ET FILIUS EJUS GAUZMARUS. Notitia verpitionis acta Cluniaco. Venit Aldeburga et verpivit tam ipsa quam filius ejus Gauzmarus omnem querelam Deo et sancto Petro de his querelis quas in villa Dontiaco sive Tervi contra monachos de Cluniaco habebant. Si quid actenus justæ querelæ habere visi sunt, hoc omnimodis pro anima Girbaldi prefato loco tribuunt et concedunt. Si quid vero injuste actenus aliquid querere visi sunt, omnia propter amorem Dei et pro animarum suarum, pro anima quoque Girbaldi, tam Aldeburga quam filius ejus Gauzmarus ac si qui aliqui ex eis calumpniatores supersunt redemptione ab hodierna die dimittunt, ut nullam calumpniam deinceps monachi habeant et sine ulla contradictione in pace possideant. S. Aldeburgis, quæ hanc cartam et verpitionem fecit et firmare rogavit. S. Annonis. S. Gauzmari. S. Girberti presbiteri. S. Gislardi. (B. h. 254, CCLVI.) ?? {280}3111. 1049-1109 (?). CHARTA QUA BERARDUS DE VALLE BUFERIA ET UXOR EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI TRES CURTILOS IN VILLA MARLIACO, ETC. Quemadmodum quis pelagi profundum ingressus videns undisonas procellas turgere, ne naufragium paciatur ad tranquillitatis portum pervenire obtat, sic nos in hujus mundi pelago positi vitare fluctus vitæ hujus debemus, properantes semper ut ad tranquillitatis portum quo nemo sustinet naufragium, valeamus pervenire. Quo non pervenitur nisi prius hic sua quis larga manu tribuat operariis Christi in vinea ipsius laborantibus, quatinus eorum precibus una cum eis adipisci mereatur supernum gaudium. Quo accensus desiderio, ego Berardus de Valle Buferia dono aliquantulum de mea hereditate Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo locoque Cluniacensi in eorum nomine dedicato, cui domnus Hugo abbas prodesse magis quam preesse videtur, unum videlicet curtilum quem Rainerius tenet super fluvium Essintiam cum vinea et cum omnibus appenditiis suis; et in villa quæ Marliacus dicitur similiter duos curtilos, unum ad presens, alium vero post discessum uxoris meæ, vocabulo Annæ, cum omnibus quæ ad ipsum pertinent, cui illum possidere dum vita comes fuerit fas sit, eo scilicet tenore ut singulis annis pro vestitura monachis censualiter unius asini onus de vino reddat. Ecce hæc terra est in agro Quintiaco, in eadem villa Marliaco sita. Dono etiam cujusdam planti medietatem, scilicet post discessum uxoris predictæ. Quod ut firmum et inconcussum permaneat, manibus propriis firmavimus testibusque roborandam concessimus. S. Berardi. S. Annæ, uxoris ejus. S. Stephani. S. Ilionis. S. Hugonis. S. Rotlanni. S. alterius Hugonis. (B. h. 256, CCLVIII.) ?? {281}3112. 1049-1109 (?). CHARTA QUA BERNA DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM IN VILLA NOGIANT. Quos Christi dilectio in unum copulat, de animarum salute suarum cogitantes, dignum sub uno titulo annotari fuit. Unde omnibus Christi caractere insignitis, presentis temporis et futuri pateat, quod ego, in Dei nomine, Berna, divino amore conpuncta, de animæ meæ ac senioris mei Raiherii ac filiorum meorum Valterii, Bernardi atque Ottonis, incolomitate cogitans, dono aliquid nostræ hereditatis cum consilio et voluntate eorum Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo locoque Cluniensi, specialius tamen pro sepultura nostra: hoc est unus mansus cum omnibus appenditiis, qui est situs in pago Cabilonensi, in villa quæ Nogiant vocatur. Terminatur autem de uno latere terra Sancti Petri Cabilonensis, de alio vero terra Sancti Philiberti, a mane et a sero via publica. Infra istas terminationes, totum ad integrum dono ac transfundo ad locum Cluniacum, ut ejusdem rectores loci quicquid illis visum fuerit deinceps faciant, nemine contradicente. Si quis vero forte, quod minime fore spero futurum, heredum vel coheredum nostrorum vel nos ipsi, (quod absit!) huic dono a mæ (sic) facto spontaneæ contradicere voluerit vel inquietaverit, omnes maledictiones quæ in novo et veteri continentur Testamento super eum, nisi cito resipuerit, descendant. S. Bernæ, quæ donum hoc fecit et rogavit firmari. S. Vualterii filii ejus. S. Bernardi, S. Ottonis filiorum ejus. (B. h. 257, CCLIX.) ?? 3113. 1049-1109 (?). CHARTA QUA NOTUM EST LOTERIUM ET UXOREM EJUS INGELBURGEM QUASDAM RES IN VILLA SEIA MONASTERIO CLUNIACENSI VENDIDISSE. Quia presens vita labilis est et multis miseriis plena, decentibus (sic) {282}succedentibusque hominibus, idcirco quæ in presenti fieri videmus, ne in posterum futuros lateant, scripto comendare curavimus. Quamobrem notum omnibus presentibus et futuris sit, quod ego Loterius et uxor mea Ingelburgis, venditores, vendidimus monachis Sancti Petri Cluniensis monasterii, quandam hereditatem quam simul habemus in pago Matisconensi, in agro Laliacensi, in villa quæ dicitur Seia, quam dedit Bernardus, filius Maienbodi, uxori meæ, antecessor meus, et quantum visi sumus habere, hoc sunt campi, vineæ, prata, curtiferi, silvæ, edifitia, pascuæ, aquæ, aquarumque decursus. Similiter et aliam hereditatem quam uxor mea de Ragembaldo et Alemaro conquisivit. Pro quibus precium triginta solidorum ab eis accepimus, et curtilum videlicet unum in escammium in villa quæ dicitur Sanctus Martinus, scilicet per X solidos, et omne quod visi sumus habere totum vobis vendimus atque transfundimus ex integro, quesitum et inquirendum, ut a die presenti et deinceps loci ejusdem rectores quicquid voluerint facere faciant. Si quis vero huic venditioni contradicere voluerit, non ejus vex audiatur, sed semper rata et immobilis nostra permaneat venditio, stipulatione subnixa. S. Loterii, S. Ingelburgis, qui fecerunt et firmare rogaverunt. S. Bernardi. S. Huberti. S. Rotberti. S. Oddonis. S. Vualterii. S. Heldeberti. Actum est Besorniaco publice. S. Aymonis scriptoris. (B. h. 259, CCLXI.) ?? 3114. 1049-1109. CHARTA QUA ARDRADUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI SERVOS ET ANCILLAS, PRO ANIMA UXORIS SUÆ ALDANÆ. Scriptura divina nos ammonet et exortatur, ut quandiu vivimus, non, si qua agere valemus bona, postposita omni cunctatione pigritemur, facientes nostri eos debitores quos veraciter novimus et inpresentiarum corporum saluti consulere et in futuro animarum judices fore minime dubitamus. Quia vero nil boni post mortem agere possumus, opere precium esse credimus, ut antequam debitum humanum exsolvamus, et ad juditium subtile et tremendum perducamur, {283}in istius vitæ brevitate a nobis comissa neglegenter penitentiæ manu qualitercumque possumus tergere non desistamus. Idcirco ego Ardradus dono Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo Cluniacensique monasterio, pro anima mea et uxoris meæ Aldanæ, quosdam ex servis prefatæ mulieris, qui ei jure hereditario obvenerant; et vocantur his nominibus Leutaldus, Raimbaldus, Bernaldus, et quedam soror eorum, nomine Rotberga, mater vero eorum Dominica. Hos ergo servos et ancillas, tam ipsos quam etiam posteritatem ipsorum germinis, trado atque transfundo ad jam dictum cænobium, pro animarum nostrarum remedio, et faciant ex his servis supradicti loci habitatores deinceps quicquid eis placuerit. Si quis autem hanc donationem calumpniare voluerit, non valeat vendicare quod repetit, sed arbitrum juditio convictus, auri libras duas cui litem intulerit persolvat, et inantea firma et inconvulsa, stipulatione subnixa, permaneat. S. Ardradi, qui fieri et firmare rogavit. (B. h. 260. CCLXII.) ?? 3115. 1049-1109 (?). CHARTA QUA WICHARDUS DE MINCIACO DAT MONASTERIO CLUNIACENSI TERRAM QUAM VOCANT MONTEM SERENUM SERVOSQUE ET CONSUETUDINES DIMITTIT. Si quis mente integra sollicite quam labilis et crebris doloribus plena presens vita existat perpendat, divino illuminatus dono, non esse confidendum in ea vel congregandas divitias cognoscet, sed ad illam vitam omnem mentis intentionem integre fore dirigendam quæ nullo clauditur fine dierum, quo nemo perveniet, nisi is qui suas hic prius bene Christi pauperibus ac caritative dispensaverit, juxta Domini preceptum, quo ait: «Si vis ad vitam ingredi, serva mandata Dei». Hujus adipiscendi gratia itaque doni, ego Vuicardus de Minciaco, reminiscens me valde peccatorem, extremumque diem metuens, dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo Cluniensique monasterio, {284}fratribusque ibidem Deo famulantibus, aliquid de mea hereditate, et hoc pro sepultura mea, videlicet illam terram quam Montem vocant Serenum, medietatem de omnibus quæ in ea visus sum habere usque ad inquirendum; concedo etiam eis quendam servum cum filiis et filiabus suis, nomine Rotbertum de villa Curtilis. Remitto etiam omnem illam consuetudinem quam Oddo accipiebat in illis terris quæ in Ciciaco sunt. Similiter quoque dimitto V modios vini, quos requirebam ex toto. Omnes vero servos et ancillas et terras quas in presenti habent vel possident, si aliquam calumpniam juste vel injuste in eis habeo, totum dono et remitto Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo et monachis Cluniensibus, pro animæ meæ remedio parentumque meorum. Unum quoque mansum in Sarciaco similiter dono et remitto, ut habeant omnia in perpetuum sicut et possident. Facio autem hanc donationem sive verpitionem in domni Sigaldi presentia, tunc temporis prioris, accipiens scilicet unam mulam ab eo. S. Vuichardi, qui hanc cartam rogavit fieri. S. Arlebaldi. S. Achardi. S. Constantini. S. Lanberti. S. Vuarnerii. S. Alghardis, uxoris Vuichardi. S. Jozeranni, filii ejus. S. Ansedei. S. Arlei. (B. h. 261, CCLXIII.) ?? 3116. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ORNADUS ET UXOR EJUS ALTASIA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM IN VILLA DUMBINAS. Auctoritas divina nos vigilanter admonet, ut dum vivitur in hujus seculi pelago, certatim ad gaudia currere mansura sine fine debeamus. Quapropter si deinter undas hujus pervagantis seculi misericorditer a Domino volumus eripi et ad portum quietis pertrahi cupimus, summopere providendum nobis est, ne justo judici in illo justæ exagerationis examine penitus, ubi cunctis patebunt cuncta quæ quis in carne gessit, inveniamur infructuosi. Unde omnibus Christi caractere insignitis notum sit, quod ego Ornadus et uxor mea, nomine Altasia, Domini amore conpuncti, pariter et juditii futuri terrore perterriti, {285}donamus Deo et ejus apostolis Petro et Paulo, et loco Cluniensi, in eorum veneratione consecrato, aliquid de nostra hereditate quæ sita est in Matisconensi pago, in villa quæ Dumbinas nuncupatur: hoc est mansum unum, cum omnibus ad se pertinentibus, pratis, silvis, pascuis, cum convicinalibus ceteris consuetudinibus et omnibus quæ in ipsa villa mihi esse videntur. Facio autem hanc donationem, eo videlicet conventu, ut quandiu vixero teneam et omni anno pro investitura duos vini modios persolvam; post obitum vero meum, ex integro prefato loco remaneat et ut mihi sepulturæ locus, si forte in ista provincia finis meus advenerit, honorifice tradatur. S. Ornadi, qui donum fecit et firmare rogavit. S. Altasiæ, uxoris ejus. S. Gudulrici. S. Achardi. S. Johannis. S. Girardi. (B. h. 262, CCLXIIII.) ?? 3117. 1049-1109 (?). CHARTA QUA GAUFREDUS, MATISCONENSIS CANONICUS, ET FRATER EJUS OGGERIUS RENOVANT DONATIONEM MONASTERIO CLUNIACENSI A FRATRE EORUM WICHARDO FACTAM, MANSUM QUOQUE DE BERGESON ET ALIAS RES TRADUNT. Specialius Christi preceptum nemo fidelium esse dilectionem dubitat; quæ quanto minus inter hujus mundi amatores habundat, tanto plus habundare inter spirituales debet, videlicet ut alter alterius subveniat necessitati, quia omnes in Christo fratres sumus. Proinde in nomine sanctæ et individuæ Trinitatis, ego Gaufredus, Matisconensis canonicus, et frater meus Oggerius renovamus et nostra donatione confirmamus donationem fratris nostri Vuichardi. Tradimus etiam ad altare sanctorum apostolorum Petri et Pauli, terram videlicet quam Bernardus tenet de Salmoie, mansum quoque de Bergeson, quem Lietbaldus tenet. Facimus insuper verpitionem de feudo de Lochier. Hæc omnia a die presenti et deinceps monachi predicti loci sine alicujus contradictione teneant et ut firma usque et inconvulsa permaneant manu firmamus propria. S. Gaufredi, qui donum hoc fecit et firmare rogavit. S. Oggerii. (B. h. 265, CCLXVII.) ?? {286}3118. 1049-1109. CHARTA QUA ACHINUS MILES NOTUM FACIT SE QUASDAM RES SERVOSQUE IN VILLIS DUNZIACO ET MONTELLO MONACHIS CLUNIACENSIBUS DEDISSE. Quoniam presens vita peregrinatio est et labilis, et qui ad vitam suspirat perpetuam, ei tormentum est, quamvis blanda esse ac dulcis videatur, idcirco toto mentis conamine, quantum nobis divina opitulante clementia permissum est, elaborare jugiter debemus, ut deposito carnis honere admittamur in illam quæ caret fine. Igitur cunctis Christi caractere insignitis notum esse volo, quod ego Achinus miles, Dei amore ductus, reminiscens sententiæ dicentis: «Thesaurizate vobis thesauros in cælo», et alibi: «Redemptio animæ viri substantiæ ejus», dono Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo ac monasterio Cluniensi, cui domnus Hugo abba preesse pariter et prodesse videtur, aliquid de rebus meis jure mihi hereditario succedentibus. En sunt site in pago Maticonensi, in villa quæ vocatur Dunziacus: hoc est unum mansum qui vocatur ad Crosum, cum omnibus appendiciis ad se pertinentibus, videlicet vineis, pratis; et unum pratum in loco qui ad Prelium vocitatur, meam videlicet partem. Itemque similiter in eadem villa terram et boscum quæ habeo cum ipsis monachis jam supradicto loco. Preter hoc in villa quæ dicitur Montellus medietatem meæ partis et quicquid visus sum habere, necnon et quendam boscum qui Silviniacus vocatur, terciam scilicet partem. Insuper quoque duos servos et ancillam unam, cum infantibus suis, quorum nomina hæc sunt, Bernardus, Briccius, Eva. Si quis vero forte, quod minime spero venturum, heredum aut coheredum meorum, diaboli fascibus inflamatus huic donationi a me sponte factæ contrahire voluerit, iram Dei omnipotentis et suorum apostolorum primitus incurrat, sitque ejus societas cum Juda, Christi proditore, et cum Datan et Abiron, {287}necnon cum his qui dixerunt Deo: «Recede a nobis», nisi a sua cessaverit perversitate; deinde judiciaria potestate cogente, cui litem inferre presumpserit auri libram exsolvere cogatur. Et nostra donatio rata et immobilis stipulatione subnixa permaneat. S. Achini, qui hoc donum fecit et firmavit testibusque firmandum contradidit, quorum nomina hec sunt: Hugo cui cognomen est Petracampo, Hugo de Dunziaco, Siguinus, Wilelmus, Durannus [presbiter], Wilelmus decanus, Theotardus monachus, Gontardus prepositus, Artaldus miles, Gozerannus, Rozelinus presbiter, [Humbertus, Ochinus monachus.] (B. h. 266, CCLXVIII, et 606, DCIX.) ?? 3119. 1049-1109 (?). CHARTA QUA NOTUM EST JOZERANNUM DE MAZEROLO DUOS CAMPOS IN VILLA BURZEI MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE. Quantum sensus ac intellectus humanus sagaciter existimare ac sollerti indagine perpendere potest, nihil amplius in hujus seculi lucem valet de fugitiva gaudia lucrare, quam ut de rebus temporalibus Christi fidelibus in elemosinam aliquid inpendatur. Unde sciant omnes Dei et sanctæ æcclesiæ fideles, presentes et futuri, quod Jozerannus de Mazerolo, peccatorum suorum a Deo promereri remissionem desiderans, ut sanctos apostolos Petrum et Paulum intercessores habere possit, dedit eis ad locum Cluniacum in eorum honore constructum et dedicatum, et ad fratres in eodem cœnobio Deo servientes, de alodo suo aliquam portionem, duos scilicet campos in villa quæ vocatur Burzei, ut supradicti fratres sine alicujus contradictione eos in perpetuum teneant. Et ut hæc donatio ulterius non possit calumpniari, propria manu firmavit et firmandam testibus tradidit. Nomina quorum hec sunt: S. Bertranni de Burzei, S. Constantii de Santemei, et alii quamplures qui tunc aderant. (B. h. 269, CCLXXI.) ?? {288}3120. 1049-1109 (?). CHARTA QUA INGELBERTUS ET DUO FRATRES EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSOS DUOS IN VILLA BICEI. In nomine Domini nostri Jesu Christi. Notum sit omnibus ubique terrarum sanctæ ecclesiæ Dei fidelibus, quod liberi homines, et sine contradictione omnino alicujus, Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, et ad locum Cluniacum, contulerunt de alodiis suis quæ sibi jure hereditario contingebant, in villa cui vocabulum est Bicei, pro redemptione animarum suarum et omnium parentum suorum: Ingelbertus unum scilicet mansum ex toto sicut tenuit in silvis, in terris, in aquis; Bernardus similiter et frater ejus Stephanus unum mansum. Istarum donationum testes et conlaudatores sunt boni et legales viri. Bernardi et Stephani testes sunt avunculi eorum Bernardus et Ubertus et Wilelmus fratres; Ingelberti vero Jozerannus, frater ejus, et Ubertus cognomento Ungeres. (B. h. 271, CCLXXII bis.) ?? 3121. 1049-1109. CHARTA QUA RAIMODIS, UXOR ANSELMI DE BRICTIIS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI FRANCHISIAM IN VILLA CIRGAS TERRAMQUE IN VILLA MONTE. Notum sit omnibus presentibus et futuris, quod ego Raimodis, uxor Anselmi de Brictiis, recognoscens multum me peccasse contra Deum et sanctos ejus, ideo ego perterrita et pavore commota propter metum gehennæ, ignis penas inferni, confugio ad fontem misericordiæ Dominum nostrum Jesum Christum et ad vocem Evangelii in quo ipsa Veritas loquitur, dicens: «Date helemosinam et ecce omnia», et cetera. Item in Evangelio proclamat dicens: «Quia sicut aqua extinguit ignem», et cetera; et Scriptura loquitur dicens: «Peccata tua {289}helemosina redime». Quapropter ego Raimbodis veniens ad extremum diem mortis meæ, dono Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo et predicabili loco Cluniaco, cui domnus Hugo abbas prodesse videtur magis quam preesse, fratribusque ibidem Deo servientibus, presentibus et futuris, dono ego supradicta femina, pro animæ meæ remedio et loco sepulturæ, ut possim habere partem et societatem in omnibus beneficiis quæ ibi fiunt, franchisiam quam habebam in villa Cirgas, totum ab integro, sine ullo calumpniatore, videlicet sex gallinas, duas aucas, tres panes et tria sextaria vini et totidem sextaria de civata. Item in villa Monte dono unam peciam de terra quæ mihi obvenit ex hereditate mea, et quam tenebam legitime per alodum. S. Raimodis, quæ donum hoc fecit et testes rogavit firmare. S. Girardi, filii sui. S. Rotberti, filii sui. [S.] Dalmatii, filii [sui]. S. Vuidonis, filii sui. (B. h. 273, CCLXXIIII.) ?? 3122. 1049-1109 (?). CHARTA QUA MALLENUS, FILIUS TRUANNI ET AZÆ, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM IN VILLA VENNONE. Quia presens vita labilis et caduca ac multis calamitatibus plena est, summopere debemus ad illam quæ nullo diei terminatur termino intentionem nostræ mentis dirigere. Quapropter notum sit tam presentibus quam absentibus, quod ego Mallenus, ad illam desiderans pervenire vitam, dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo locoque Cluniacensi, in eorum veneratione consecrato, aliquid de rebus juris meæ hereditatis quæ est sita in pago Wiennensi, in villa cui vocabulum est Vennone. Est autem vinea quæ terminatur a certio de ipsa hereditate et perario, similiter a medio die de ipsa hereditate, a mane via publica. Fatio autem donationem hanc pro remedio animæ meæ et anima patris mei Truanni matrisque meæ Azæ et fratris mei Gausmari omniumque parentum meorum, ea tamen conditione, ut quandiu vixero teneam et possideam, et omni anno in vestitura onus unius asini de vino persolvam. Post meum vero discessum, totum ex {290}integro ad Sanctum Petrum perveniat. Si quis vero hanc donationem irritam fecerit, omnibus maledictionibus subjacebit, et cum Juda Christi traditore in inferno mansionem habebit. Ut autem firmum et inconvulsum consistat, propria manu firmavi testibusque roborandam tradidi. S. Malleni, qui donum hoc fecit et firmavit et firmare precepit. S. Gausmari fratris ejus. S. Aalbaldi presbiteri. S. Gausmari. (B. h. 275, CCLXXVI.) ?? 3123. 1049-1109 (?). CHARTA QUA GIRBALDUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLA PESTONGIAS. Dum in hujus seculi vivitur peregrinatione, et dum licet et tempus idoneum instare videtur, convenit unicuique fidelium precipue laicali professione viventium, de salute animæ suæ cogitare. Proinde quantum humanus sensus ac intellectus sagaciter perpendere atque sollerti indagine rimari potest, nihil utilius in hujus vitæ lucem valet de fugitiva gaudia lucrari, quam ut de bonis temporalibus Christi fidelibus aliquid hælemosine subsidium inpendatur, quatinus a summo Patrefamilias in remuneratione denarii cum ipsis remunerari mereantur. Hujus itaque remunerationis gratia, ego Girbaldus dono Deo et apostolis ejus Petro et Paulo aliquid de mea hereditate quæ est sita in pago Matisconensi, in villa quæ dicitur Pestongias: hoc est unum scilicet curtilum et duo prata. Terminatur curtilus a mane via publica, a meridie Abundii, a certio terra Sancti Petri, a sero de ipsa hereditate. Unum pratum terminatur a mane terra Sancti Mauritii, a sero aqua volvente, a medio die de ipsa hereditate, a certio terra Rotgerii. Aliud vero pratum terminatur a sero terra Sanctæ Mariæ, a mane via publica, a meridie terra Sancti Petri, a certio terra Sancti Vincentii. Fatio autem hanc donationem tali conditione, ut quandiu vixero teneam, et reddam inter vineam et prata, in vestitura, IIIIor sextaria vini. Dono etiam in alio loco unam vineam quæ terminatur a mane terra Sanctæ Mariæ, a sero murus de ipsa hereditate, a certio Sanctæ Mariæ, a {291}medio die Sancti Petri. Item in alio loco unum campum; terminatur a mane de ipsa hereditate, a sero terra Sancti Vincentii, a medio die terra Abundii, a certio Sancti Petri. Dono in vestitura de curtilo et de campo regis terræ. Et ut firmum permaneat, manu propria firmavi, et testibus roborandam tradidi. S. Girbaldi, qui donum fecit. (B. h. 276, CCLXXVII.) ?? 3124. 1049-1109 (?). CHARTA QUA UBERTUS UMGRES DAT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM IN VILLA FLAVIACO. In nomine Dei omnipotentis. Sciant presentes et futuri fideles Dei et sanctæ æcclesiæ, quod Ubertus, qui vocabatur Umgres, pro remedio animæ suæ suorumque omnium amicorum, destinavit Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo, et senioribus Cluniensis cenobii, de allodo suo, unam vineam quæ appellatur Meplanz, ut supradicti seniores hereditario jure in perpetuum teneant sine aliqua contradictione et sine ullo respectu. Est autem sita eadem vinea in villa Flaviaco. Hanc autem donationem confirmavit et annuit filius ejus Bernardus. Cujus donationis testes sunt Bernardus, cognomento Umgres et Jozfredus et Durannus. (B. h. 277, CCLXXVIII.) ?? 3125. 1049-1109 (?). CHARTA QUA BERNARDUS, FRATER MALGUINI, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI CURTILUM CUM VINEA IN VILLA SEIA. Conpatiens humanæ infirmitati, auctor generis humani contra cotidianos nostros excessus diversa et salutifera dignatus est conponere medicamenta, quibus nostra lœtifera curentur vulnera. E quibus unum precipuum esse credimus, helemosinæ largitionem, dicente eodem Domino: «Date helemosinam», et alibi: «Facite vobis amicos de {292}Mamona iniquitatis», et cetera. Ideoque noverint cuncti fideles, quod ego Bernardus dono Deo et apostolis ejus Petro et Paulo, et ad locum Cluniacum, aliquid de rebus meis quæ sunt sitæ in pago Maticensi, in villa Seia, unum videlicet curtilum ad Vallem vocatur; terminatur a mane via publica, a meridie terra Bernardi, a sero terra Alberti, a certio terra Petri. Dono etiam vineam unam in ipso curtilo, quod dedit mihi Ildinus pro nece fratris mei Malguini, ut eum Dominus absolvat: terminatur de tribus partibus via publica, a medio die terra Sancti Petri. Facio autem hanc donationem pro anima mea patrisque matrisve et parentum meorum, æa videlicet conditione, ut dum vixero mihi liceat possidere, et omni anno pro investitura duo sextaria vini persolvam, et in loco sepulture meæ et matris. Si quis autem hanc donationem infringere voluerit, vendicare quod repetit non valeat, sed juditiaria potestate cogente, auri libram cui injuriam intulerit coactus persolvat, et nostra donatio semper firma et stabilis consistat. Actum est Cluniaco publice. S. Bernardi, qui fieri et firmare rogavit. S. Leotaldi. (B. h. 278, CCLXXIX.) ?? 3126. 1049-1109 (?). CHARTA QUA RICHARDUS ET FILII EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS UBI DICUNT AD MONTEM SERENUM. Cunctis recte credentibus ac infra matris æcclesiæ gremium manentibus claret, quod ex bonis temporalibus ac juste adquisitis divina concedente clementia celorum regnum mercetur. Unde summopere est studendum, ut si qua bona valemus agere, postposita omni cun[c]tatione, non pigritemur, facientes eos nostri debitores, quos veraciter novimus et inpresentiarum saluti corporum multum consulere et in futuro animarum judices minime ambigimus. Igitur notum sit omnibus Christi caractere insignitis, quod Richardus Dei amore succensus una cum filiis suis Hugone et Tetberto, dedit Domino Deo et apostolis {293}ejus Petro et Paulo locoque Cluniensi in honore eorum consecrato, aliquantulum de hereditate sua quæ in pago Matisconensi videtur sita, in loco qui dicitur ad Montem Serenum: hoc sunt campi qui dicuntur Kasantlimerio, et propriam condaminam suam, et curtilos usque ad Bargisserenum, quesitum et inquirendum, totum prefato reliquit loco pro animarum suarum et suorum parentum remedio. S. Richardi, qui hanc donationem fecit et firmare rogavit. S. Hugonis atque Tetberti filiorum ejus. S. Duranni. Utile precium fuit hoc in loco inserendum, quod Ainardus et Gonterius fratres ejus hoc laudaverunt et firmaverunt factum donum, videlicet quia jure hereditario sibi hæc pertinebant. S. Ainardi. S. Gonterii. (B. h. 281, CCLXXXII.) ?? 3127. 1049-1109 (?). CHARTA QUA GIRBALDUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI HEREDITATEM SUAM IN OBLADO VILLA. Inter cetera quæ humano dignatus est generi medicamina Deus ac Salvator noster tribuere, unum maximum ac precipuum omnibus preposuit, dicens: «Date helemosinam et ecce omnia munda sunt vobis». Idcirco ego Girbaldus, monitis obsecundare divinis affectans, ob meorum molem peccaminum, dono Deo et beatis ejus apostolis Petro et Paulo et loco Cluniensi, meam hereditatem que sita est in pago Matisconensi, in villa Oblato, ea videlicet ratione, ut quandiu mihi comes vita fuerit, licitum sit eam tenere, et omni anno pro investitura IIIIor vini sextaria censualiter exsolvam. Post discessum vero meum ex integro prefato remaneat loco. Et ut mihi fratres predicti loci eorum societatem tribuant, et si forte ad inopiam devenero, beneficiis suis me sustineant; et ut firmum ac ratum per omne permaneat tempus, manu propria firmavi testibusque firmandam tradidi. S. Girbaldi. S. Ascherii. S. Alerici. S. Isembaldi. S. Herlanni. S. Otelini. S. Martini. (B. h. 283, CCLXXXIIII.) ?? {294}3128. 1049-1109 (?). CHARTA QUA GIRBERTUS PRESBYTER DAT MONASTERIO CLUNIACENSI PRATUM IN VILLA MISIRIACO. Quoniam hæc vita misera et caduca est, et se diligentibus multa adversa in presenti tribuens quosque decipere potest ad Tartara dirigit, ideo nobis cogitandum summopere est de illa quæ caret fine. Ad quam nemo pervenire valebit, nisi hic res sibi a Deo creditas prius fideliter Christi pauperibus dispensaverit, et ideo ego Girbertus presbiter, sciens me valde reum esse mei ordinis, trado Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, pro animæ meæ remedio, et loco Cluniensi, aliquid mee heræditatis, unum videlicet pratum in villa Misiriaco situm, tali pacto ut ab hac die et deinceps sine contradictione alicujus quidquid facere voluerint faciant. Quod si quis temerario ausu cupiditate avaritiæ ductus huic dono contrahire voluerit, non vendicare quod repetit valeat, sed nisi cito resipuerit, iram Dei omnipotentis et sanctorum apostolorum Petri et Pauli incurrat perpetuo igne dampnandus. S. Girberti presbiteri, qui firmavit et firmare oravit. S. Annonis. S. Tetelmi. S. Aaldranni. S. Gisembardi. S. Gozberti. (B. h. 284, CCLXXXV.) ?? 3129. 1049-1109 (?). CHARTA QUA GOZERANNUS, UXORQUE EJUS ODILA ET FILII EORUM DANT MONASTERIO CLUNIACENSI TERRAS IN PARROCHIIS VARENNIS, DOMNIQUE MARTINI ET IN VILLA MANSTRUACO. Quia refrigescit karitas, et habundat iniquitas, et quædam bene gesta plerumque a nonnullis injuste usurpantur, iccirco auctoritate priorum sanccitum est, ut ea quæ in presenti fiunt tam ad instruendam bonorum ignorantiam, quam ad refellendam reproborum pertinatiam, {295}litterarum vinculis comitantur. Et quoniam semper tempore necessitatis ad ea tutanda vel defendenda aliquando debitum humanæ conditionis exsolventes, seu aliis preoccupati negociis presentes existere nequeunt, saltim suis ea auctoritatibus ac testamentis defendant. Quamobrem notum omnibus infra sanctæ matris æcclesiæ sinum degentibus sit, quod quidam, nomine Gozerannus, et uxor ejus Odila et filii eorum, pro animarum suarum remedio, dederunt Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo quasdam terras quas in parrœchia Varrennis et Domni Martini et in villa Manstruaco possidere videbantur, videlicet cum omnibus ad illas pertinentibus, id est cum servis et ancillis et ceteris. Quod etiam Vuichardus, qui hanc cartam fieri rogavit, laudavit ita habendum et possidendum monachis, nemine contradicente. S. Vuichardi. S. Adalberti. S. Huberti de Borna. S. alterius Huberti de Tileriis. (B. h. 287, CCLXXXVIII.) ?? 3130. 1049-1109 (?). CHARTA QUA SICBALDUS WADIATOR ATTONIS PARTIM DAT, PARTIM VENDIT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM ET TERRAM IN VILLA RUFIACO. Sacrosancto ac venerabili loco in honore Dei et beatorum apostolorum Petri et Pauli dicato Cluniensis monasterii, ego igitur, in Dei nomine, Sicbaldus, vuadiator et helemosinarius Attoni, dono etiam supradictis apostolis, pro anima ipsius, sicut ipse moriens per andelannum delegavit, ut mos est legis salicæ, aliquid de rebus nostris quæ in pago Maticensi sitæ videntur, in villa cui dicitur Rufiacus: hoc est vineam et terram quæ terminatur a mane terra Duranni, a meridie et a certio terra Sancti Petri, a sero via publica. Infra istas terminationes, totum ad integrum dono atque transfundo unam medietatem, pro anima ejus, et aliam medietatem quæ mihi jure obvenit pro XII denariis. Si quis autem, quod futurum esse minime credo, ego ipse aut ulla intromissa persona contra hanc donationem seu venditionem aliquam inferre calumpniam voluerit, non valeat quod repetit vendicare, {296}sed coactus potestate juditiaria, cui litem intulit auri uncias quatuor persolvat, et inantea omnique tempore stabilis consistat, stipulatione subnixa. Actum est Cluniaco publice. S. Sicbaldi, qui fieri et firmare rogavit. (B. h. 289, CCXC.) ?? 3131. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ROTRUDIS, CUM FILIO ET SENIORE SUO, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM ET CURTILUM IN VILLA VETUS CURT. Divina clementia opitulante, homini concessum est, ut quia nostra conditio labilis et prona est ad peccandum, saltim si deinceps vitam emendare suam voluerit, habeat unde sua obnubilare possit peccata, pauperibus Christi sua largiendo manu largiflua; dicente in Evangelio Domino: «Date helemosinam et ecce omnia munda sunt vobis.» Quocirca ego, in Dei nomine, Rotrudis et filius meus Vulgerius, necnon et senior meus Otgerius, divinis obtemperare preceptis cupientes, donamus Deo et beatis ejus apostolis Petro et Paulo, et Cluniensi cœnobio in eorum honore consecrato, unam vineam cum curtilo in villa Vetus Curt. Habet quippe viginti perticas in longitudinem et in latitudinem duas perticas et dimidiam. Facimus autem hanc donationem pro animarum salute nostrarum, quatinus per eorum suffragia, celorum mereamur possidere gaudia, et ut a presenti die et deinceps ejusdem loci rectores quod illis visum fuerit inde faciant, absque alicujus calumpnia. Et ut firmum omni tempore permaneat, propria manu firmavimus et testibus roborandam tradidimus. S. Rotrudis. S. Vulgerii. S. Otgerii. S. Rotardi. S. Girbaldi. S. Ramnaldi. S. Armari. S. Constantii. S. Aalberti. S. Ramnaldi. S. Aalberti. Actum est Cluniaco publice. S. Senoldi. S. Ledpranni. (B. h. 291, CCXCII.) ?? {297}3132. 1049-1109 (?). CHARTA QUA JOZERANNUS, FILIUS HISRAELIS ET INGELBURGÆ, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS VERTIACO, LANTENA ET COLUMBA. Redemptor humani generis inevitabilibus nostræ fragilitatis casibus consulens, contra juges excessus nostros multa et diversa medicamina conficere dignatus est, quibus sordidata per baptismum denuo ad misericordiam consequendam conditio restauretur. Quorum unum precipuum esse credimus helemosinam, quodque omnibus anteposuit dicens: «Date helemosinam et ecce omnia», et cetera. Igitur ego Jozerannus, filius Hisrahelis et Ingelburgæ, audiens Domini vocem dicentis: «Vendite quæ possidetis, et date helemosinam», non rectius putavi aliis pauperibus hanc helemosinam esse largiendam, quam illis de quibus Dominus in Evangelio: «Beati, inquam, pauperes spiritu, quia vestrum est regnum Dei.» Horum esse particeps cupiens, dono Domino Deo et beatis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, quod mihi competit jure hereditario, in istis tribus villis, in Vertiaco, in Lantena, in Columba, meam partem de meo alodo cum servis et ancillis, ut ab hodierna die teneant et possideant monachi Clunienses sine ullo contradicente mortali homine. Si quis vero contradixerit, iram Dei cum Juda traditore incurrat, nisi cito emendaverit. S. Jozeranni. S. Bosonis prepositi Genevensis æcclesiæ. S. Petri prioris. S. famulorum ejus, id est Gausberti, Tulumberti, David, Duranni, Marini. (B. h. 292, CCXCIII.) ?? {298}3133. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ARLEIUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI TERTIAM PARTEM SILVÆ DE VERNEDO. In nomine Verbi incarnati. Notum sit cunctis fidelibus, quod ego Arleius, in ultimis vitæ positus, dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, aliquid de mea hereditate, in pago Matisconensi, scilicet meam partem de silva Vernedo, hæc est tercia pars. Facio autem donationem hanc pro animæ meæ remedio, et ut corpus meum honorifice fratres ejusdem monasterii tradant sepulturæ. Quod si quis hanc evertere voluerit helemosinam, fiat anathema maranatha. Et ut firma sit ista donatio, propriis manibus firmavi et testibus roborandam delegavi. S. Arlei, qui donationem fecit. (B. h. 293, CCXCIIII.) ?? 3134. 1049-1109 (?). CHARTA QUA RAMNALDUS ET UXOR EJUS BERTA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS VETUS CANABIS, BUGDONO, ETC. Divinæ clementia pietatis mittens unicum filium suum ex servili forma incarnandum in hunc mundum, in forma nostræ mortalitatis, ne conditio humana maligni fraude seducta, post lapsum periret, ex hoc enim apparet quanta nos dilectione dilexit, videlicet quod dignatus est nostræ misereri naturæ eam assumendo, quod non est post ruinam angelicæ creaturæ. Quocirca quia ipse prior nos dilexit, tanto magis sincero et puro diligendus est et timendus amore, ne juste in illo justæ exaggerationis examine pro tot beneficiis nobis a se inpensis nos sibi ingratos puniat. Proinde ego Ramnaldus et uxor mea, Berta nomine, ejus ducti amore, donamus sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, aliquid de nostra hereditate que sita esse videtur in pago Matisconensi, in villa Vetus Canabis, hoc est medietatem unius cortili. {299}Dono iterum in villa quæ vocatur Bugdonum partem unius campi, hoc est unam tiliam quam donaverunt mihi Osbertus et Fredoenus. Dimitto etiam illum boscum quem habebam in querelam contra illos. Hæc omnia reddo eis in presenti, eo videlicet tenore, ut me et uxorem meam in suam societatem recipiant. Iterum post mortem meam dono eis in supradictam villam Bugdonum unam condaminam quam mihi donavit Ascherius; quæ terminatur sic: a mane via publica, a certio terra Noerii, a vento pascheria, a sero terra Adalelmi. Similiter dono in villa Tendriaco unum campum quem donavit mihi Ascherius. Dono etiam in villa Raverias unam vineam quam Adraldus mihi donavit et medietatem silvæ quæ vocatur Canavanilis. Facio autem hanc donationem pro animæ meæ et uxoris meæ remedio, et ut nobis defunctis corpora nostra honeste sepulture inibi tradantur; ea videlicet conditione, ut quandiu vixerimus nos duo, nobis fas possidendi ea sit, ita ut cum aliquis nostrum ab hac luce migraverit, pars ejus, id est medietas, ad jam prescriptam casam perveniat. Post discessum vero amborum ex integro totum ad jam dictum transeat locum, nemine contradicente. Si quis vero hanc descriptionis cartulam diaboli fascibus succensus calumpniari presumpserit, non optinere quod repetit valeat, sed insuper juditiaria potestate cogente, auri libras C constrictus persolvat, et nostra donatio tempore perpetuo, stipulatione subnixa consistat. Et ut rata et inconcussa permaneat, propriis manibus firmavimus, testibusque tradidimus roborandam. S. Ramnaldi et uxoris ejus Bertæ, qui fieri et firmare rogaverunt. S. Bernardi. S. Rotberti. S. Clementis. S. Arlei. S. Raimberti. S. Vuichardi. S. Richardi. S. Adalelmi. S. alterius Rotberti. S. Rainardi. S. Bernardi, Constantini, filiorum ejus. (B. h. 294, CCXCV.) ?? 3135. 1049-1109. CHARTA QUA JOZFREDUS DE SALA DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM IN VILLA BERISIM. Quia diu hic nobis non est manendum, oportet res nostras quo {300}mansuri sumus vigilanti studio premittere. Unde ego Jozfredus de Sala, peccatorum pondera meorum cognoscens, atque extremi juditii diem pertimescens, penasque inextinguibilis ignis evadere volens, cum voluntate et assensu filii mei Vuichardi filiæque meæ, talem terram qualem visus sum habere, et talem mansum in villa Berisim, et omnia quæ ad eundem videntur mansum pertinere, dono Domino Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, et ad monasterium Cluniacum, in honore eorum consecratum, cui venerabilis abbas domnus Hugo videtur preesse pariter ac prodesse, pro æternæ vitæ desiderio, et pro animarum parentum meorum salute, et propter hoc specialiter ut Deus mihi indulgeat, si eum predam et rapinam faciendo de possessionibus ejusdem monasterii in aliquo offendi. Si quis autem forte, quod minime credo futurum, de parentibus meis hanc destruere donationem voluerit, fiat, nisi resipuerit, anathema; et ut firmum et stabile permaneat per evum propria designavi manu, testibusque tradidi roborandam, quorum nomina sunt hæc: Vuichardus de Marsi, Durannus de Sancto Nicetio, Gosfredus de Colunges. (B. h. 295, CCXCVI.) ?? 3136. 1049-1109. CHARTA QUA BERNARDUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI PRO SE ET PRO FILIO SUO NUTRIENDO RES SUAS IN VILLIS KAVARIACO ET MASERIACO. Notum sit omnibus fidelibus christianis presentibus et futuris, quod ego Bernardus, divina inspiratione conpunctus, pro salute animæ meæ, seculum deserere cupiens, talem donationem de bonis meis quæ mihi jure hereditario subvenerunt facio, statuo et confirmo. Dono namque Cluniacensi monasterio, in quo me propter timorem futuri juditii et propter amorem cælestis patriæ, seculo renunciare velle profiteor, fratribus ejusdem monasterii perpetuo tenendum ac possidendum, hoc quod hæc carta in subsequenti continet: apud villam Kavariacum, quæ sita est in Lugdunensi pago, unam mansionem cum vinea quæ eidem adjacet mansioni, pratum unum, partem unius agri, {301}in quo potest unum sestarium seminari, quintam partem unius silvæ; apud Maseriacum insulam unam. Quæ omnia dono sancto Petro in cujus honore illud constructum est monasterium, fratribusque Deo inibi servientibus, pro animabus parentum meorum et pro me, necnon et pro parvulo filio meo adhuc, si Deus voluerit, monacho futuro, addita super tali conditione pro predicto puerulo, ut interim a monasterii stipendiis nutriatur, donec ad etatem eam pervenerit qua in monasterio recipi valeat; et quicunque prenominata terra monasterio fraudem facere voluerint, deleantur de viventium libro et cum justis non scribantur. Facta est autem hæc donatio, regente hoc idem monasterium domno Hugone abbate, laudantibus et confirmantibus eodem ipso Bernardo preposito, Ainardo, Robpoldo. (B. h. 296, CCXCVII.) ?? 3137. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ODILO DAT MONASTERIO CLUNIACENSI TERRAM IN MINCIACO VILLA, SI EAM RECUPERARE POSSIT AUT VIGINTI SOLIDOS. Auctor humanæ salutis Dominus noster Jesus Christus saluti nostræ consulens, ac contra cotidianos nostros excessus salutifera apponens medicamina, inter cetera omnibus misericordiam preposuit, in Euvangelio inquiens: «Date helemosinam et omnia munda sunt vobis». His omnibus preceptis ego Odilo optemperans, pro anime redemptionis uxoris meæ, nomine Alexandriæ, facio hanc convenientiam de quadam terra sita in pago Matiscensi, in villa Minciaco, quam quidam homines mihi contendunt, ut si ab hac die usque in Pentecosten non potuero quietam facere, XXti solidos reddam pro ea. Quod si stabilem et sine calumpniam potuero habere, Deo et sanctis apostolis ejus, Petro et Paulo, monachisque Cluniacensibus possidendam tradam jure perpetuo; et si quis deinceps vim aliquam inferre presumpserit, sit portio ejus atque hereditas in eternam conbustionem. (B. h. 297, CCXCVIII.) ?? {302}3138. 1049-1109 (?). CHARTA QUA VULARDUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI CAMPUM ET PARTEM VINEÆ IN VILLA GALONIACO. In nomine Domini. Ego Vulardus dono Deo et Sancto Petro partem meam de vinea in Galoniaco, pro redemptione animæ meæ: habet in concluso perticas XXXV; terminatur ex omni parte terra Sancti Petri. Item, in eadem villa, campum unum qui terminatur de tribus partibus Sancti Petri terra, de quarta parte Almanni terra; habet in concluso perticas XXV. Æcce precio accepto undecim solidis ab eis monachis, quatinus a die presenti et deinceps liberam faciendi facultatem habeant quod libuerit illis. S. Vulardi. S. Giliardi. S. Martini. S. Arnulfi. S. Girardi. S. Girberti. S. Alberici. S. Aldeleni. (B. h. 300, CCCI.) ?? 3139. 1049-1109. CHARTA QUA RAIMODIS, UXOR GUIDONIS DE LA ROCHA, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM CUM CENSU SUO IN VILLA MONTELORIO. Redemptor humani generis humanæ casum conditionis presciens, nostræ consulens erectioni, diversa ac salutifera dignatus est prebere medicamina, que nostra curare valeant vulnera letifera. Inter quæ unum maximum ac precipuum omnibus anteponens, dixit: «Date elemosinam et ecce omnia munda sunt vobis»; et alibi: «Thesaurizate vobis thesauros in celo, quo fur non appropriat», et cetera. Unde ego Raimodis, uxor Guidonis de la Rocha, cupiens dominicis obsecundare mandatis, ob animæ meæ redemptionem, dono Deo et sanctis ejus apostolis Petro, apostolorum principi, et coapostolo ejus Paulo, gentium doctori, Cluniensique loco eorum in honore fundato et consecrato, cui domnus Hugo abbas magis prodesse quam videtur presse, et fratribus ibidem Deo servientibus, presentibus et futuris, unum {303}mansum in villa vocabulo Montelorio, et omnia quæ ad eundem mansum pertinent, omnemque censum quem mihi per unumquemque reddebat annum, totum ab integro dono, laudo et confirmo loco prenominato, laudante viro meo Widone, et filiis meis Ademaro et Widone, et fratribus meis Girardo et Artaldo. Si quis autem hanc nostram donationem temerario auso diaboli fascibus inflamatus, infringere temptaverit (quod absit!), nisi ad satisfactionem venerit, sit anathema maranatha. S. Raimodis, quæ donum hoc fecit et firmavit et firmandum testibus tradidit. S. Widonis, viri sui. S. Ademari et Widonis, filiorum ejus. S. Girardi et Artaldi, fratrum ejus. (B. h. 302, CCCIII.) ?? 3140. 1049-1109. CHARTA QUA GUNDRUDIS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI SERVUM CUM UXORE ET INFANTIBUS SUIS. Auctoritas divina unumquemque vigilanter admonet, dum vivitur in hac miserabili peregrinatione, certatim quod debeat ad gaudia sine fine mansuræ (sic) percurrere. Unde si deinter undas hujus pervagantis seculi quo ne quis inoffenso graditur calle a Domino recte eripi, et ad perpetuæ portum tranquillitatis docte querimus prothrai, summopere studendum est nobis ne in illo justæ exagerationis examine judici, ubi ea cunctis quæ quisque dum in carne vixit gessit patebunt, inveniamur infructuosi. Quamobrem notum esse tam presentibus quam absentibus cupimus, quod ego Gundrudis peccatrix, Dei misericordia conpuncta, seculo abrenuncians atque monachicum habitum sumens, dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo locoque Cluniensi, aliquid juris meæ proprietatis, videlicet unum servum, vocabulo Durannum, cum uxore sua et infantibus, absque alicujus calumpnia. Et ut ista firmior donatio ultronea a me facta permaneat, manu propria subscribo {304}confirmando atque meis heredibus firmandam trado. S. Guntrudis. S. Fredelis, filiæ ipsius. S. Huberti. S. Gunterii archipresbiteri. S. Gislardi. S. Adalelmi. (B. h. 304, CCCV.) ?? 3141. 1049-1109 (?). CHARTA QUA EREMBURGIS DE SALINES DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM GRIMALDI DE PARCE, MANSUMQUE ENGONIS ET ALIAS RES. Cunctis recte sapientibus claret, quod ex rebus juste adeptis æternam valeant adipisci patriam, sicut scriptum est: «Regnum Dei tantum valet quantum habæs.» Ergo ut Dei regnum valeamus habere, studeamus bene agere. Illis bene valet regnum Dei, qui sua pro Christi amore caritative student Christi pauperibus distribuere. Unde ego Eremburgis de Salines dono Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo sanctoque conventui Cluniacensi mansum Grimaldi de Parce; item alium mansum Engonis, et pro investitura eorum dat per unumquemque annum nobis duas asinarias vini. Dat etiam preter hæc quandam vineam quæ est juxta mansum Grimaldi, silvam quoque et planum. (B. h. 305, CCCVI.) ?? 3142. 1049-1109 (?). CHARTA QUA LETBERGA ET FILII EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAS IN VILLA MONCELLIS ET IN SARCIACO. Divina miserante clementia homini cito labefactanti concessum est, ut qui non se continere per carnis fragilitatem a lapsu valet, habeat unde sua, si deinceps vitam suam a malo abstinuerit, obnubilare peccamina queat, tribuens manu largiflua Christi vocem portantibus sua pro ejus amore, quatinus deposito carnis honere, sibi in eterna concedat una cum eis gaudia exultare. Proinde ego Letberga et tres filii mei Bernardus, Constancius atque Giso, Dei amore ducti, sperantes {305}per Dei misericordiam ad illa supernorum gaudia pervenire, donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, pro animarum nostrarum remedio, et pro anima senioris mei Richelmi, donamus ad locum Cluniacum aliquid ex rebus nostræ proprietatis, vineam videlicet quandam quam conparavimus de Martino, tenentem in longitudine perticas XVII, et de uno fronte perticas III et duos pedes et dimidium, et de alia parte similiter III perticas et VII pedes, et de ambobus frontibus habet IIIIor perticas. Est autem ipsa vinea in Moncellis villa. Item donamus et raxiam unam de vinea in Sarciaco, et cuncta quæ ibi sumus visi habere. In prefata quoque villa Moncellis aliam vineam XVII in longitudine perticas habentem, per utrosque frontes IV perticas. Quod si forte (quod minime unquam evenire credimus), aliquis nostrorum heredum vel coheredum, cupiditate ductus avaritiæ, hanc nostram donationem infringere voluerit vel calumpniaverit, iram Dei omnipotentis et suorum apostolorum incurrat, sitque ejus societas cum Juda, Domini proditore, et cum Datan et Abiron, quos tellus vivos absorbuit, nisi ad satisfactionem venerint, immo cogente potestate juditiaria, cui litem intulerit I auri libram coactus persolvat. Nostra autem donatio inviolabilis semper et inconcussa permaneat. S. Letbergæ et Bernardi et Constantii atque Gisonis, filiorum ejus, qui hanc cartam fieri et firmare rogaverunt. S. Eldini. S. Gaurenguadi. S. Gisonis. (B. h. 306, CCCVII.) ?? 3143. 1049-1109. CHARTA QUA DUO FRATRES, DURANNUS ET WIDO MILITES, DANT MONASTERIO CLUNIACENSI COLONIAM PERTINENTEM AD AGIONAM. Hæc est carta donationis quam duo fratres germani, milites Durannus et Vuido fecerunt in manu domni Hugonis abbatis, in capitulo Cluniacensi, et in presentia fratrum inibi consistentium, de colonia quadam quæ pertinet ad Agionam, quam tenent coloni isti duo, Aldebertus de Arbon, et Lambertus, in qua videbantur habere IIIIor capones et IIIIor panes, denarios IIIIor, sextaria IIIIor vini, et duos cartallos de {306}cibata. Hæc omnia tradiderunt sanctis apostolis in perpetuam possessionem retinenda, ut jam deinceps neque ipsi, neque ullus eorum successor reclamationem istius doni facere presumat. Si quis vero, diaboli fascibus succensus (quod absit!), temptaverit, non ad effectum causam quam cepit perducere valeat, set, nisi resipuerit, anathematis vinculo subjaceat; et nostra donatio perpetuo rata et inconvulsa consistat, subnixa stipulatione. (B. h. 307, CCCVIII.) ?? 3144. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ELDEBERTUS PRESBYTER DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS CROPIA, VALLE ET CASSINIACO. Cunctorum conditori devote ac vigilanter bonorum servire cupientibus, ac ad supernum regnum pervenire per Christi misericordiam sperantibus christicolis omnibus, tanta devotio ac perfecta caritas inesse debet et habundare, ut bona comissa quæ a Domino distribuenda Christi fidelibus, non in propriis usibus retinenda acceperunt, impendere caritative ac sollerter studeant. Scriptum quippe est: «Hilarem enim datorem diligit Deus». Idcirco ego Eldebertus presbiter, cognonscens me per carnis fragilitatem multa deliquisse, dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, pro animæ meæ redemptione, de rebus meis quæ sunt in pago Matisconensi, in agro Fusiacense, in villa Cropia, hoc est curtilum unum et vineam unam; terminatur a mane terra Sancti Clementis, a medio die et a sero via publica, a certio Sancti Clementis. Infra istas terminationes, medietatem vobis dono. Item et in alio loco, in villa Vallis ubi dicitur, mansum unum et vineam insimul tenentem; terminatur a mane rivo decurrente, a medio die terra Duranni et heredum ejus, a sero terra Sancti Petri, a certio rivo influente. Rursum etiam in villa quæ vocatur Cassiniaco, unum curtilum et vineam unam; terminatur a mane et a sero, a certio terra {307}Sancti Petri, a medio die via publica. Infra has terminationes, totum ad integrum vobis dono. S. Eldeberti, qui donum hoc fecit et scripto commendare rogavit. S. Duranni presbiteri. S. Isnardi. S. Giraldi presbiteri. S. Gauzberti. S. Alboeni. S. Andreæ. S. Rainardi presbiteri. S. Anselmi. S. Rotberti. (B. h. 308, CCCIX.) ?? 3145. 1049-1109 (?). CHARTA QUA BERNARDUS, COGNOMINE LANCEA ACUTA, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI PORTIONEM TERRÆ IN VILLA MAZEROIT. Si quis pro redemptione animæ suæ sanctæ aliquid æcclesiæ ex propriis rebus conferre voluerit, scripto comittere studeat, ut ad posterorum noticiam tam ad piorum agnitionem quam ad impiorum repressionem transmittatur. Unde ego Bernardus, cognomento Lancea Acuta, divina Dei clementia aspiratus, meorum cognoscens enormitatem peccaminum, atque extremi timens examen juditii, ac perpendens animo penas impiorum debitas, premiaque justorum promissa, mecum cogitare cepi qualiter conditorem omnium, quem multis modis a primordio meæ etatis offenderam, placare possem, quatinus in futuro eum pium invenirem. Verum nihil utilius longo tractatu evoluto repperi, quam ut ex mea copia servorum Dei inopiam assiduis laudibus sibi servientium supplerem, ut illi meam in futuro ex eorum ubertate juxta Dominicum dictum: «Facite vobis amicos de Mamona iniquitatis», et cetera quæ secuntur, repleant. Proinde dono Deo et apostolis ejus Petro et Paulo et loco Cluniensi, ob animæ meæ omniumque parentum meorum remedium, unam terræ peciolam quæ est in villa Mazeroit. Hanc autem donationem facio annuente et auctorizante uxore mea, ad cujus jus eadem pertinet terra. (B. h. 309, CCCX.) ?? {308}3146. 1049-1109 (?). CHARTA QUA BERNARDUS DAT VEL VENDIT MONASTERIO CLUNIACENSI CAMPUM IN VILLA LORNANT. Dum licet, decet studiose unumquemque bene agere, et ut de bonis quæ temporaliter possidet, mercari eterna gaudia satagat. Quod ego Bernardus facere cupiens, dono aliquantulum de mea hereditate Deo et sancto Petro, quæ est sita in pago Matisconensi, in villa quæ dicitur Lornant, partim pro animæ meæ salute, partim jure venditionis, accipiens ab eis in commutationem precii denarios XX. En est campus unus qui terminatur de tribus partibus terra Sancti Petri, a sero via publica. Eo videlicet pacto illis trado, ut liberam a die presenti et deinceps agendi quod voluerint facultatem habeant, sopita alicujus controversia. S. Bernardi, qui fieri rogavit. S. Tedaldi. S. Adalberti. S. Ramnulfi. S. Jozberti. (B. h. 310, CCCXI.) ?? 3147. 1049-1109 (?). CHARTA QUA BRAGDENCUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MEDIUM PLANTUM IN VILLA POLIACO. Sacrosancto exorabili loco Cluniensi cænobio, in honore beatorum apostolorum Petri et Pauli consecrato, ego Bragdencus, de salute meæ animæ Deo miserante cogitans, dono aliquid ex jure hereditatis meæ, quæ est sita in pago Matisconensi, in villa Poliaco, hoc est medium plantum quem tenet Bernardus. Facio autem hanc donationem pro animæ meæ remedio et matris meæ locoque sepulturæ ejus. S. Bragdenchi, qui fieri et firmare rogavit. S. Landrici. (B. h. 311, CCCXII.) ?? {309}3148. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ATO ET UXOR EJUS ROLLENDIS DANT VEL VENDUNT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLA CORTILI. Quicumque illius terræ effici heres de qua per Psalmistam dicitur: «Credo Domini bona in terra videre viventium» cupit, hanc quam pedibus calcamus, vermes et multa utilia et inutilia germinantem, pro Christi amore dare operariis in vinea sua laborantibus non dubitet, ut a summo Patrefamilias in remuneratione denarii cum eis munerari mereatur. Quocirca ego Ato et uxor mea Rollendis, peccatorum reminiscentes nostrorum, immo illam Dominicam vocem oblectantes adimplere, quæ dicit: «Date helemosinam», et cetera, donamus aliquid de rebus nostris quæ sunt sitæ in pago Matisconensi, in agro Mediolanensi, in villa Cortilis, Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo locoque Cluniensi: hoc est unum campum, qui terminatur a mane rivo currente, a meridie terra Grimberti, ab austro terra Sancti Petri, ab aquilone terra Sancti Petri et Sancti Benedicti, a sero gutta currente; et in alio loco campum unum, qui terminatur a mane rivo currente, a meridie terra Sancti Petri. Item in alio loco unam petiolam quæ terminatur a mane rivo currente, a sero et ab austro terra Sancti Petri, a meridie de colonia Flotveni. In alio quoque loco raschiam unam quæ ita terminatur: a mane terra Odonis, a sero terra Sancti Petri, a meridie terra Sancti Benedicti. Dono etiam in alio loco duos campos in ipsa hereditate, qui terminantur undique terra Sancti Petri. Hæc supradicta omnia dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, partim pro animæ meæ et uxoris meæ Rollendis remedio, partim pro pretio pretaxato, scilicet solidis XXti valente, id est in denariis, in bestiis seu in aliis rebus. Si quis autem hanc donationem seu venditionem nostram ex heredibus vel coheredibus calumpniare temerario ausu presumpserit, non audiatur ejus vox, sed auri libram cui litem intulerit, cogente juditiaria potestate, coactus persolvat; et nostra {310}donatio sic stabilis et inconcussa fixa, cum stipulatione, permaneat. S. Attonis, qui istam jussit facere cartam. S. Rotlendis, uxoris ejus. S. Eldrici, filii ejus. S. Huberti, filii ejus. S. Vuinibaldi. S. Jerbaldi. S. Gaumari. S. Oddonis. (B. h. 327, CCCXXVIII.) ?? 3149. 1049-1109 (?). COMMUTATIO TERRARUM IN VILLA COTA INTER DEDINCUM ET FRATRES EJUS, EX UNA PARTE, ET MONACHOS CLUNIACENSES, EX ALTERA. Provida precedentium patrum industria sanctitum antiquitus est, ut ea quæ in presenti fieri decrevimus, ne nostra bene gesta oblivionem patiantur, ad posterorum agnitionem transmittantur. Quia si forte aliqua progenies minus frigida amore parentum successerit, bene gesta eorum destruere avaritiæ causa cupiens, non ei fas sit, sed inviolata et inconvulsa perpetuo permaneant. Ideoque notum hoc fieri volumus, quod Dedincus et fratres ejus fecerunt scamium cum Sancto Petro et cum domno Rainaldo monacho de prato uno, quod situm est in villa Cota. Habet autem in longum perticas XXti V et pedes IIIIor, et in latum perticas II et pedes VIII, et quantum superest supra istas terminationes, totum ex integro. Deinde monachi jam dicto Dedinco et fratribus ejus campum unum deliberant, qui habet in lato XI perticas et VIIII pedes, et in longo XVI perticas; terminatur a mane terra Vuichardi, a medio die terra Dedinci et fratrum ejus, a sero terra Isembranni, et ab alia parte terra Sanctæ Mariæ. S. Dedinci, qui fieri et firmare rogavit. S. Adalelmi. S. Adæ. S. Geraldi. S. Aymonis. S. Tedaldi. (B. h. 332, CCCXXXIII.) ?? 3150. 1049-1109. CHARTA QUA NOTUM EST ACHARDUM FRANCHISIAM QUAM REQUIREBAT IN MOLENDINO QUOD DURANNUS PRESBYTER A MONASTERIO CLUNIACENSI TENEBAT WERPIVISSE. Quia plerumque bene gesta variantur, et cuncta quæ sub sole fiunt mutantur, et ipse res in diebus nostris cito oblivioni dantur a nobis {311}actæ, nisi litterarum vinculis alligentur, idcirco decretum est a prioribus patribus scripto commendari quæ fiunt, quatinus ad posterorum noticiam tam ad bonorum eruditionem, quam ad reproborum depressionem dirigantur. Quapropter omnibus tam presentis temporis quam futuri notitia hæc verpitionis manifesta sit, quam fecit Achardus cum domno Hugone abbate de quadam terra. Quendam molendinum tenebat Durannus presbiter de domno abbate Hugone et monachis Cluniensibus in quo Achardus requirebat franchisiam, videlicet in esclosam quæ ad ipsum molendinum pertinet. Fecit autem verpitionem de ea querela in domni Hugonis abbatis manu, et accepit IIIIor solidos a decano de Lordono, in tali convenientia, ut si aliqua persona in eadem querela aliquam calumpniam quesierit, ipse omnes tacentes faciat, et omnibus ipsis hanc cartam firmare faciat. (B. h. 333, CCCXXXIIII.) ?? 3151. 1049-1109 (?). CHARTA QUA WICHARDUS MILES DAT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM IN VILLA VESCORT. Quoniam hæc vita qua utimur brevis et caduca esse cernitur et nullum se diligentibus certum tribuit finem, ideo summopere providendum est, ut ad supernam omni conamine mentis requiem debeamus festinare. Quapropter notum sit cunctis Christi caractere insignitis, presentibus et futuris, quod ego Vuichardus miles in extremis vitæ positus, per consensum fratris mei Vualterii et aliorum parentum meorum et amicorum, dono aliquid de mea hereditate ad locum Cluniacum pro animæ meæ vel meorum parentum salute, videlicet unam vineam quæ sita est in parrœchia Matisconensi, in villa Vescort. De una parte terminatur ipsa vinea terra Sancti Petri, et de alia terra de ipsa hereditate. Hoc autem donum factum est per laudamentum Bernardi de Vissandono et Hugonis et Gozeranni, fratrum ejus. S. Vuichardi, {312}qui hoc donum fecit. S. Vualterii fratris ejus, qui laudavit. S. trium fratrum suprascriptorum Hugonis, Bernardi et Jozeranni. (B. h. 334, CCCXXXV.) ?? 3152. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ARENBERTUS ET GISLEBERTUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI, PRO ANIMABUS FRATRUM SUORUM ORNADI ET BERNARDI, MANSUM IN CROSIROLIO ET TERCIAM PARTEM CAMPI IN FILGEROLAS. In nomine Verbi incarnati. Notum sit cunctis fidelibus, quod nos duo fratres, Arembertus et Gislebertus, donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, locoque Cluniacensi, aliquid de nostra hereditate, pro remedio animarum fratrum nostrorum Ornadi et Bernardi, videlicet unum mansum in Crosirolio, qui terminatur a medio die terra Aremberti, a certio via publica, de aliis partibus terra Sancti Petri. Similiter in Filgerolas terciam partem tocius campi quæ mihi accidit. Et ut firmum sit, manibus propriis firmamus testibusque roborandam delegamus. S. Gisleberti et Aremberti fratrum, qui fieri et firmare rogaverunt. S. Drogonis. S. Arebaldi. S. Rodulfi. (B. h. 337, CCCXXXVIII.) ?? 3153. 1049-1109 (?). CHARTA QUA INGELBERTUS DE CURTEVAZ DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLA BICEI. In nomine Dei omnipotentis. Sciant omnes fedeles christiani, quod ego Ingelbertus de Curcevaz, divina inspiratione compunctus, dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad Cluniacense cænobium, et senioribus ibi Deo servientibus, tam futuris quam presentibus, aliquid de rebus meis jure hereditario in perpetuum possidendum, scilicet quicquid habeo vel habere visus sum in villa quæ appellatur {313}Bicei. Hujus donationis testes extiterunt et collaudatores Jocerannus frater ejus, et Hunbertus, qui cognominatur Ungers. (B. h. 339, CCCXL.) ?? 3154. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ANSELMUS ET FRATER EJUS MANNO DANT MONASTERIO CLUNIACENSI TERRAM IN VILLA MAZEROIT. Sciant omnes fideles Dei, quod Anselmus et frater ejus Manno dederunt Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, et monachis Cluniacensibus, pro remedio animarum suarum et omnium amicorum suorum, unam peciam de terra in villa quæ appellatur Mazeroit. Fecerunt autem istam donationem annuentibus et laudantibus omnibus fratribus et sororibus suis. Testes fuerunt Bernardus Ruil et Bernardus Lancea Acuta, Constancius de Mazeroit. (B. h. 340, CCCXLI.) ?? 3155. 1049-1109 (?). CHARTA QUA AICHARDUS, WICHARDUS ET GAUFREDUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI, PRO ANIMA MATRIS SUÆ, MANSUM IN CAVANIACO. Dum quisquis consistit in hoc seculo, de futuro debet semper tractare concupiscenti animo. Propterea ego Aichardus, Wichardus, Gaufredus, considerantes scelerum nostrorum enormitatem, donamus Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo, aliquid de hereditate nostra, pro redemptione animæ matris nostræ, hoc est unus mansus quem Wido excolit, in pago Matisconensi, in villa Cavaniaco; et terminatur a meridie et a sero via publica, a certio terra Sancti Petri, a mane terra Ornadi, et omnia que ad ipsum mansum pertinent, hoc est vineam, pratum, terra aridiva, totum ab integro donamus ad jam dictum locum, sine aliqua contradictione. S. Aichardi, S. Wichardi et {314}Gausfredi, qui fieri et firmare rogaverunt. S. Milonis. S. Bernardi, filii Wichardi. S. Gaufredi, et Joceranni, filii Aichardi. Baldulfus scripsit et subscripsit. (B. h. 341, CCCXLII.) ?? 3156. 1049-1109 (?). CHARTA QUA GUNDRANNUS ET UXOR EJUS CONSTANTIA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM IN VILLA VERZIACO. Redemptor humani generis per Evangelium loquitur dicens: «Date elemosinam et omnia munda sunt vobis». Quapropter omnibus christicolis [notum facio] quod ego, in Dei nomine, Gundrannus et uxor mea Constantia, donamus aliquid de rebus nostris, quæ sunt sitæ in pago Matisconense, in agro Iggiacensi, in villa Verziaco, videlicet unam vineam quæ vocatur a Felis Vulpes, et terminatur a mane terra Lantberti, a meridie viventium de ipsa hereditate, a sero et a certio terra Sancti Petri et Sancti Vincentii; et in tali tenore, ut quandiu vixerimus teneamus, et qui prior nobis duobus obierit, ejus pars ad Sanctum Petrum perveniat, et post amborum mortem totum ad integrum in locum sepulturæ. Porro in vestitura singulis annis vitæ nostræ IIIIor sextarios de vino in vestitura persolvemus. Si quis autem contradicere voluerit, iram incurrat Dei omnipotentis, et cum diabolo et angelis ejus in infernum demergatur; et nostra donatio firma et stabilis permaneat, stipulatione subnixa. S. Gu[n]tranni et uxoris ejus, qui fieri et firmare rogaverunt. S. Constabuli. S. Warnerii. S. Wandalgerii. S. Addonis. (B. h. 342, CCCXLIII.) ?? 3157. 1049-1109 (?). CHARTA QUA GUNTERIUS ET UXOR EJUS VIRGINILIS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLA VALLE. In nomine Verbi incarnati. Notum sit cunctis christianis fidelibus, quod ego Gonterius et uxor mea Virginilis, pro animarum nostrarum remedio, donamus Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo, ad locum {315}Cluniacum, aliquid de nostra hereditate quæ sita est in territorio Lugdunensi, in villa Vallis, hoc est prata, campos, vineas, boscos, molendina, quesitum et ad inquirendum, totum ad integrum, illam partem quam in ipsa villa habemus vel habere visi sumus juxta æcclesiam Sancti Benigni; et faciant ipsius loci rectores quicquid voluerint. S. Gonterii et uxoris ejus Virginalis. S. Bernardi. S. Ermengerii. S. Rannulfi. (B. h. 344, CCCXLV.) ?? 3158. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ARBRANNUS ET FRATRES EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI CAMPUM IN VILLA RUFIACO. Notum sit omnibus hominibus, quod ego Arbrannus et fratres mei Ainaldus et Dominicus et Bernaldus donamus Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo, in elemosina fratrum Cluniensium, pro anima patris nostri et omnium parentum nostrorum, unum campum qui est situs in villa Rufiaco; et habet in longum perticas X et VIII, in latum VIIII; terminaturque de omni parte terra Sancti Petri. Signa eorum qui fieri et firmare rogaverunt, videlicet Arbranni, Ainaldi, Dominici, Bernaldi. (B. h. 347, CCCXLVIII.) ?? 3159. 1049-1109 (?). CHARTA QUA GAUFREDUS ET FRATER EJUS JOTSERANDUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI RES QUAS BENEFICII JURE HABEBANT IN FLAGIACO ET VARENGO. In nomine Domini. Nos fratres Gaufredus et Jotserandus, filii Achardi clerici, facimus verpitionem per hanc cartam de terra Sancti Petri quam Segaldus prior dedit nobis in beneficio. Est autem unus mansus in Flagiaco, et dimidius mansus in Warengo, sicut avunculus noster Arleius quondam dedit Sancto Petro. Accipimus vero pro hac vuerpitione a donno Wilelmo, decano de Lordono, unum caballum bonum valde et precium. Accepimus etiam duos canes pro quadam parvula silva que est sita inter duas vias. (B. h. 348, CCCXLIX.) ?? {316}3160. 1049-1109 (?). CHARTA QUA BERNARDUS ET UXOR EJUS EMMA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI CAMPUM ET PRATUM IN VILLA VALLIS. Igitur ego Bernardus, in Dei nomine, dono ad locum Cluniacum aliquid de rebus meis quæ sunt sitæ in pago Matisconense, in villa Vallis, unum campum et unum pratum. Terminatur autem campus a mane via publica, a meridie terra Sancti Petri, a certio Deziæ terra; et pratum terminatur a mane terra Sancti Petri, a meridie similiter, a certio terra Drogonis. Et hanc donationem facio pro remedio animæ meæ et uxoris meæ Emmæ, et in locum sepulturæ nostræ. S. Bernardi et uxoris ejus, qui fieri et firmare rogaverunt. S. Hugonis et Arlebaldi et Gislardi, filiorum eorum. S. Girberti. S. Anscherii. S. Tetelmi presbiteri. S. Deodati. S. Alcherii. Richardus scripsit sabbato, III kalendas augusti. (B. h. 349, CCCL.) ?? 3161. 1049-1109 (?). WERPITIO QUAM FECIT AGNUS, FILIUS ARLEI CALVI, DE QUADAM REQUISITIONE QUAM VINDICABAT IN TERRIS MONASTERII CLUNIACENSIS. Hæc est notitia vuerpitionis quam fecit Agnus, filius Arleii Calvi, de querela quam habebat pro manso quem pater ejus tenuit. Werpivit enim idem Agnus requisitionem ejusdem mansi in presentia prioris G., eo pacto ut aut XX solidos currentis monetæ daret, aut si expectare mallet, bestiam sibi quantivis pretii prestaret, et ipse de suo alodo post discessum suum dedit ad Cluniacum unum mansum bonum, et partem terræ quam tenet de Sancto Petro post mortem suam cum eodem manso remisit habendam; ita ut vel si habitum monachi expeteret susciperetur, vel in seculo finiret, Cluniaco sepeliretur, uxori {317}quoque suæ sepultura daretur. Similiter ceteris calumpniis remissis, in bona pace et concordia remansit nobiscum, excepto capite census, si quid erat sibi requirendum. (B. h. 353, CCCLIIII.) ?? 3162. 1049-1109. CHARTA QUA ALBERICUS PRESBYTER DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS VALLE, MASIROLIAS ET ORODES. Notum sit omnibus, tam futuris quam presentibus, quod ego Albericus presbiter dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, cui preest donnus Hugo venerabilis abba, aliquid de mea hereditate quæ est sita in episcopatu Matiscensi. In primis dono in villa Vallis unam mansionem cum vinea et trolio quæ vocatur ad Casalis; ibidem in eadem villa, ultra rivum, dono aliam vineam quæ terminatur a cirtio terra Sancti Benedicti, a mane terrava publica, a sero de ipsa hereditate. Dono etiam in villa Masirolias aliam vineam. Dono etiam medietatem unius campi in villa Orodes; in eadem quoque villa alium campum arabilem dono, est etiam campus qui vocatur Campus Mercatus. Et in eodem loco, alium campum arabilem. Et in campo Martinisco alium campum. Hæc omnia dono Deo et supradictis apostolis pro remedio animæ meæ et omnium parentum meorum, ut indulgentiam omnium peccatorum nostrorum consequi mereamur. S. Alberici presbiteri, qui fieri et firmare rogavit. S. Girardi presbiteri. S. Ingelberti. S. Arloeni. (B. h. 354, CCCLV.) ?? 3163. 1049-1109 (?). CHARTA QUA LEUPRANNUS ET FRATRES EJUS WERPITIONEM FACIUNT SERVORUM MONASTERII CLUNIACENSIS QUOS INJUSTE CALUMPNIABANT. Ego Leuprannus et fratres mei Lantbertus, Gaucerannus, Hunbertus, facimus verpitionem de familia quam injuste calumpniabamur Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo et monachis Cluniensibus, {318}hoc est de Duranno et uxore sua et filiis et filiabus et omni progeniæ illorum. Facimus autem hanc vuerpitionem pro anima fratris nostri Teudulfi et patris nostri Leotaldi et omnium fidelium defunctorum. Quam si quis calumpniatus fuerit, sit pars ejus cum Juda, traditore Domini, et inantea firma permaneat et stabilis. S. Wichardi et Bernardi de Bosco. S. Oudolrici. S. Wigonis et fratris ejus Wilelmi; werpimus Ingalbergam. (B. h. 357, CCCLVIII.) ?? 3164. 1049-1109 (?). NOTITIA DONATIONIS ECCLESIÆ SANCTI JOHANNIS IN VILLA ALOSIO A PETRO DE CASTRO MAURITANIA, SEU FRATRE EJUS OLIVERIO, MONACHIS CLUNIACENSIBUS FACTÆ. Miles quidam Petrus de castro Mauritania habuerat in voto sanctos apostolos Petrum et Paulum in Cluniacensi cœnobio visitare et de suis donis honorare. Sed quia in itinere romano obiit, quod per se non potuit, per fratrem suum Oliverium implevit. Nam eum illuc direxit cum duobus suis militibus, Arberto et Josfredo, qui vice illius dederunt Deo et sanctis apostolis et senioribus predicti cenobii, æcclesiam unam Sancti Johannis, in episcopatu Pictavensi, in villa Alosio, et unum molinum, et septem arpenta de vinea, et quinque de prato et tantum de bona terra quod sufficiat octo bobus ad colendum. (B. h. 361, CCCLXII, et 677, DCLXXX.) ?? 3165. 1049-1109. CHARTA QUA PONTIUS DE BUXERIA SACERDOS, SEMETIPSUM FACIENS MONACHUM, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLA VISCURT. Ego, in Dei nomine, Pontius de Buxeria dono unum mansum et {319}quicquid ad ipsum pertinet, campos scilicet, vineam, prata, curtilum, et est situs in pago Matisconensi, in villa Viscurt, in parrochia de Castello, Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ubi preest venerabilis abba Hugo, et ubi, donante Deo, monachus esse volo, pro remedio animarum patris ac matris meæ aliorumque parentum meorum, ut monachi ejusdem loci in perpetuum possideant. S. Pontii sacerdotis, qui fieri et firmare rogavit. S. Girardi, fratris mei. S. Duranni. (B. h. 362, CCCLXIIII.) ?? 3166. 1049-1109 (?). CHARTA QUA LETGERIUS ET HELDEBERTUS, WADIATORES BERNARDI, DANT PRO ANIMA IPSIUS, MONACHIS CLUNIACENSIBUS VINEAM ET MANSIONEM IN VILLA VERCHESOT. In nomine Verbi incarnati. Noverint cuncti fideles Christi, quod nos Letgerius et Heldebertus, vuadiatores Bernardi, donamus pro anima ejus Deo et sancto Petro, ad locum Cluniacum, unum curtilum indominicatum cum vinea et mansione simul tenente, qui est situs in pago Matisconense, in villa Verchesot; et terminatur a mane terra Sanctæ Mariæ, de aliis tribus partibus terra Sancti Petri, et faciant ipsius loci seniores quicquid voluerint. Actum Prisciaco villa publice. S. Letgerii et Heldeberti, qui fieri et firmare rogaverunt. (B. h. 365, CCCLXVII.) ?? 3167. 1049-1109. CHARTA QUA BERNARDUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS LONGAVILLA, IDOLAS ET FONTENELLAS. In nomine Domini nostri Jesu Christi. Notum sit omnibus, qualiter ego Bernardus, cogitans de Dei misericordia et de æterna retributione, apud Dominum mercedem accrevi. Quippe ego Bernardus accepi habitum Sancti Benedicti in monasterio Cluniaco, ubi donnus Hugo preesse videtur, et dono ad ipsum locum, in pago Lugdunensi, in Longavilla, unum mansum cum omnibus appenditiis suis, pratis, {320}campis, vineis, silvis. Et dono in eadem villa dimidium mansum cum omnibus appenditiis suis, campis, vineis, pratis, silvis, aquis, et servos et ancillas. Et dono alium mansum in villa quæ vocatur Idolas, cum omnibus appenditiis suis. Et in pago Matisconensi, in parrochia Sancti Clementis, in villa quæ vocatur Fontenellas, dimidium mansum cum omnibus appenditiis suis, campis, pratis, vineis, silvis, aquis. Hoc dono et corroboro. Sane si ullus ex propinquis meis vel aliqua alia persona huic donationi calumpniam inferre voluerit, iram incurrat Dei omnipotentis, et cum Datan et Abiron et Juda, traditore Domini, sit participatio ejus omnibus diebus usque dum satisfaciat. Et ut inantea carta ista firma et stabilis permaneat, firmo eam manu propria testibusque idoneis roborandam contrado. S. Bernardi, qui fieri et firmare rogavit. S. Adalardi, fratris ejus, qui laudavit. S. Hugonis, monachi, qui hoc donum recepit. S. Bernardi, prepositi. S. Aimonis. S. Christiani. S. Duranni, fratris ejus. Signum Giroardi ipsius fratris. S. Umberti. S. Ermengodi fratris ejus. Hii sunt testes et habitatores de ipsa terra. (B. h. 366, CCCLXVIII.) ?? 3168. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ERMENGARDIS ET FILIUS EJUS ISARNUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI DUOS MANSOS IN VILLA ERATTIS. Aliquid jure hereditario possidentibus divinis precipitur jussionibus ut inde amicos faciant in presentiarum tempore rerum, a quibus cum deficere ceperint, in æternum recipiantur habitaculum. Quod nos facere cupientes, ego quidem Ermengardis et filius meus Isarnus tradimus sanctis apostolis Petro et Paulo et Cluniensi cenobio, duos mansos ex nostris rebus, unum scilicet ad vinum et alium ad vinum; et sunt siti in pago Vienensi, in villa Erattis, in ipsa vicaria, terminatos ex omni parte de ipsa hereditate, quos Arboldus excolit, ubi et insunt magni edificii muri. Hanc autem donationem facio pro remedio animarum nostrarum et senioris mei Wagonis et filii mei Wagonis, patrisque mei Leodegarii, necnon et matris meæ Fecimæ vel omnium parentum {321}nostrorum, ut omnibus nobis proficiat in æternum. S. Ermengardis et filii ejus Isarni, qui fieri et firmare rogaverunt. S. Tetberti presbiteri. S. Arnaldi. S. Arnulfi. S. Archingaudi. Signum Girardi. (B. h. 368, CCCLXX.) ?? 3169. 1049-1109 (?). CHARTA QUA JOSLENUS ET UXOR EJUS HODIERNA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI DUOS MANSOS APUD KISSEI ET UNUM APUD CAMPANIACUM. Notum sit omnibus sanctæ Dei æcclesiæ fidelibus christianis, quod Joslenus et uxor ejus Hodierna, et filius ejus Bernardus, dederunt Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, pro redemptione animarum suarum et omnium parentum suorum, tres mansos, duos apud Kissei, unum apud Campaniacum. Hanc donationem annuit et confirmavit frater ejusdem Josleni Rotbertus, in capitulo apud Cluniacum. (B. h. 373, CCCLXXV.) ?? 3170. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ROTBERTUS PRESBYTER DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS BESIRIACO ET VALGELETA. Igitur ego Rotbertus presbiter dono Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, unum curtilum qui continet in se vineam cum manso, et est situs in pago Matisconensi, in villa Besiriaco; terminatur autem a mane terra Sancti Laurentii et Duranni de ipsa hereditate, a meridie terra Duranni et Tetsæ, a sero Sancti Cirici, a certio via publica. Dono etiam in ipsa villa alium curtilum cum vinea simul et manso; qui terminatur a mane et a meridie via publica, a sero terra Sancti Vincentii, a certio Duranni de ipsa hereditate. In ipsa villa iterum dono unum campum, qui terminatur a mane terra Sancti Cirici, a meridie Duranni de ipsa hereditate, a sero Sancti Laurentii, a certio via publica. Similiter in eadem villa alium campum terminatum a mane terra Duranni de ipsa hereditate, a meridie et {322}a sero Sancti Vincentii, a sero Sancti Petri. Dono etiam in ipsa villa unam peciam de campo in quo est salcetum; et terminatur a mane et a meridie terra Sancti Vincentii et Avanæ, a sero et a certio Sancti Vincentii. Et in ipso loco duas perticas erpinales de campo. In ipso loco similiter alium campum, qui terminatur a mane terra Sancti Vincentii et terra Beraldi, a meridie et a certio terra Avanæ, a sero Sancti Vincentii. Dono etiam in alia villa, que vocatur Valgeleta, alium campum qui terminatur a mane terra Sancti Stephani, a meridie Sancti Vincentii et Sancti Petri, a sero rivo currente, a certio terra Sanctæ Mariæ. Dono etiam pratum quoddam situm juxta Sagunnam, et terminatur a mane terra Sancti Vincentii, a meridie Sancti Vincentii, a sero Duranni de ipsa hereditate, a certio terra Ascelini. Dono adhuc in villa Besiriaco partem meam, id est tertiam partem de bosco quem habemus hic ego et fratres Durannus et Adso. S. Rotberti, qui hanc donationem fecit et manu sua firmavit. S. Rikardi presbiteri. S. Adsonis. S. Odulberti. S. Adsonis. S. Bernardi. S. Duranni, fratris Rotberti presbiteri, qui hanc cartam jussit fieri. (B. h. 375, CCCLXXVII.) ?? 3171. 1049-1109 (?). CHARTA QUA LIVO DAT MONASTERIO CLUNIACENSI CURTILUM IN VILLA SEIA ET CAMPUM IN VILLA MISIACA. In nomine Verbi incarnati. Notum sit sanctæ Dei ecclesiæ filiis, tam presentibus quam futuris, quod ego Livo dono ad locum Cluniacum unum curtilum in villa Seia, qui terminatur de duabus partibus via publica, a meridie terra Sancti Petri, de quarta parte terra Leotaldi. Dono etiam unum campum in villa Misiaca inter duas vias publicas; et terminatur a meridie de ipsa hereditate, a quarta parte similiter. S. Livonis, qui fieri et firmare rogavit. S. Rainaldi. S. Vulardi. S. Rotberti. S. Saliverti. Richardus levita scripsit. (B. h. 376, CCCLXXVIII.) ?? {323}3172. 1049-1109 (?). CHARTA QUA OGERIUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS BESORNIACO ET SOLORNIACO. Ego igitur, in Dei nomine, Ogerius dono Domino Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, totam meam hereditatem, quæ mihi a paterno vel materno jure advenit, quæ sita est in pago Matisconense, in villa Besorniaco, videlicet prata, campos, vineas, terras cultas et incultas, silvas, aquas aquarumque decursus, servos et ancillas, totum ad integrum, quæ mihi in ipsa villa obvenire videntur. Similiter in Solorniaco dono vineas, campos, prata, terras cultas et incultas, aquas et excursus aquarum, servo[s] et ancillas, totum ab integro quæ mihi in eadem villa pertinere videntur. Hanc donationem facio pro remedio animarum patris ac matris meæ, et pro salute animæ meæ et omnium fratrum meorum. S. Otgerii, qui fieri et firmare rogavit. (B. h. 377, CCCLXXIX.) ?? 3173. 1049-1109 (?). CHARTA QUA GUILLELMUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM IN LOCO GASCONUM VOCATO, IN PARROCHIA SANCTÆ MARIÆ VANOSCI. Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ego Gilielmus dono, pro animæ meæ et omnium parentum meorum remedio, unum mansum qui est situs in episcopatu Vienensi, in aico Annonacensi, et in parrochia Sanctæ Mariæ Vanosci, locusque Gasconum vocatur. Facio autem hanc donationem cum omni integritate et omni libertate; quam si ullus ex heredibus meis infringere voluerit, non vindicet quod repetit, sed iram incurat Dei omnipotentis, et inantea firma permaneat, stipulatione subnixa. S. Gilelmi. (B. h. 379, CCCLXXXI.) ?? {324}3174. 1049-1109 (?). CHARTA QUA EUFEMIA DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM IN VILLA RUFIACO ET CAMPOS TAM IN IPSA VILLA QUAM IN LOCO QUI DICITUR FOSSA. Notum sit cunctis fidelibus christianis, tam presentibus quam futuris, quod ego Eufemia vidua, veniens ad exitum mortis, dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, unum mansum qui dicitur ad Fans, in quo stat Gunterius; et est situs in villa Rufiaco, in parrochia Sancti Germani, in episcopatu Matisconensi; terminaturque ab omni parte terra Sancti Petri. Dono etiam in eadem villa unum campum in loco qui dicitur Monmoret, quem conquisivi de duobus fratribus Drogone et Ornado. In loco etiam qui dicitur ad Aiseraulo dono alium campum qui continet duos jornales, terminaturque ex omnibus partibus terra Constantini de Malie. Itemque in loco qui dicitur Fossa paulatim dono alium campum. Hæc omnia dono Deo et sancto Pætro, ad locum Cluniacum. S. Eufemiæ. S. Constantini, fratris ejus, de Malie. (B. h. 380, CCCLXXXII.) ?? 3175. 1049-1109 (?). CHARTA QUA AGATHA DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM DE NIGRA FONTANA ET ALTERUM MANSUM IN VILLA PESTONIAS. In hujus seculi miserabili atque deceptoria peregrinatione quisquis consistit, omnimodo debet satagere ac sollerter perpendere, ut animæ suæ redemptionem per elemosinarum largitionem non deferat prout valet redimere. Unde notum sit omnibus christicolis, quod ego Agatha, pro remedio animæ meæ et omnium parentum meorum, et pro anima senioris mei Rotberti, dono Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, mansum de Nigra Fontana, ubi Mainaldus sedet. Dono etiam alium mansum in villa Pestonias, cum omnibus quæ ad ipsos mansos pertinent, videlicet campis, vineis, {325}pratis, aquis, silvis; tali tenore, ut quandiu vixero teneam vel possideam, et post meum obitum ad predictum locum perveniant. Si quis hoc donum calumpniatus fuerit, veniant super eum omnes maledictiones quas continet novum et vetus Testamentum; cogente etiam judiciaria potestate, auri libras C componat, et deinceps permaneat firmum, stipulatione subnixa. S. Agathæ, quæ fieri et firmare rogavit. S. Gauzeranni. S. Wicardi. S. Gauzeranni. S. Oddonis. S. Lantberti. S. alius Lantberti. S. Odonis. S. Seguini. S. Arlei. (B. h. 383, CCCLXXXIIII.) ?? 3176. 1049-1109 (?). CHARTA QUA BERNARDUS MILES DONATIONEM RERUM IN VILLA SANCTI JANGULFI A FRATRE SUO WIDONE MONACHIS CLUNIACENSIBUS FACTAM CONFIRMAT. Omnipotens clementia Christi postquam invidente diabolo per inobedentiam a patriæ cælestis dignitate ceciderat nostræ conditionis fragilitas, carnis infirmitate velata, ad nos venire dignata miseriis humanæ conditionis conpatiendo, multimoda mortalibus tribuens beneficiorum suorum carismata, inter alia ei concessa a suæ divinitatis potentissima gratia, hoc quoque tribuere dignatus est, videlicet ut de temporalibus bonis unicuique sibi ab eo concessis valeat quisque fidelium optinere permansura et perpetua gaudia. His et hujusmodi mandatis roboratus dominicis, ego Bernardus miles laudo et confirmo donationis hujus cartam quam frater meus, in extremis positus, nomine Wido, Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo dedit monachisque Cluniensibus, ad habendum et possidendum contradidit. Est autem cartæ hujus donatio talis, quatinus per eam teneant omnia infra subjecta, clausum videlicet de vinea prope ecclesiam Sancti Jengulfi situm, qui terminatur desursum via publica, de alia parte rivo currente, de aliis duabus partibus terra Sancti Jengulfi. Dono etiam in alio loco forenstem de bosco unam quam Ledbaldi vocant, sicut via vadit, {326}currente juxta ipsam rivo. Dono etiam partem de cellariis in burgo Sancti Jengulfi quæ nobis ibi veniebat, et tantum de terra supra quantum ad cellarios eis facere placuerit. Hanc cartam donationis quam frater meus Wido fecit, ego Bernardus frater ejus laudo et confirmo et contrado ad supradictum locum Cluniacum, sicut superius scriptum est, pro animæ ipsius et meæ et omnium parentum meorum sive omnium fidelium defunctorum salute. S. Bernardi, qui hanc cartam fieri jussit et ipse firmavit. S. Leotbaldi presbiteri. S. Aymonis. S. Bernonis. (B. h. 385, CCCLXXXVI.) ?? 3177. 1049-1109. CHARTA QUA BERNARDUS VOCATUS SENEX, CLUNIENSIS MILES, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM AD PALUDEM JUXTA ECCLESIAM DE BUCIACO. Notum sit omnibus hominibus, tam futuris quam presentibus, quod ego Bernardus Cluniensis miles, qui Senex vocor, veniens ad extremum mortis diem, non inmemor peccatorum multitudinis meorum, pro remedio animæ meæ et in loco sepulturæ, dono Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo, in loco Cluniaco, ubi donnus Hugo abba magis prodesse quam preesse videtur, unum mansum qui cognominatur ad Paludem, juxta ecclesiam de Buciaco, cum omnibus ad ipsum mansum pertinentibus, videlicet campis, vineis, silvis, aquis, pratis, terris cultis et incultis. Si quis hanc donationem nostram infringere voluerit, nisi ad emendationem venerit, anathema sit. S. Bernardi, qui fieri et firmare rogavit. S. uxoris ejus Avæ. S. filiorum ejus Joceranni et Oudulrici. S. Umberti, prepositi de Cluniaco. S. Gausfredi fratris ejus, prepositi de Masilias. (B. h. 386, CCCLXXXVII.) ?? 3178. 1049-1109 (?). WERPITIO QUAM FECIT ATTO CLERICUS QUARUMDAM RERUM QUAS ODDO, CONSANGUINEUS EJUS, MONASTERIO CLUNIACENSI DEDERAT. Notitia vuerpitionis quam fecit Atto clericus de hereditate Oddonis, {327}consanguinei sui, quam ipse Oddo donaverat sancto Petro, et ipse Atto injuste expetebat. Venerunt itaque monachi, scilicet donnus Rainaldus prior et donnus Warnerius decanus et alii ex monachis; et habuerunt puplicum placitum apud Cluniacum. Et venit alius Atto, germanus supradicti Oddonis, et fecit sacramentum de ipsa hereditate ad opus Sancti Petri, et ibi vuerpivit memoratus Atto ipsam hereditatem totam ex integro, sicut est in carta quam ipse Oddo fecit Sancto Petro. S. Attonis. S. Letaldi. S. Oddonis. S. Gisleberti. S. Drogonis. (B. h. 387, CCCLXXXVIII.) ?? 3179. 1049-1109. CHARTA QUA WICHARDUS DE MARZEIO MILES DAT MONASTERIO CLUNIACENSI PARTEM BOSCI DE VINCHEIO. Auctoritatem catholicæ fidei sectantes, noverint tam presentes quam futuri, quod ego Wichardus, miles de Marzeio, dono Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo monachisque Cluniensibus, partem quam habebam in bosco de Vincheio dicto; uxoremque et filios meos omnes hoc idem concedere et laudare facio, scilicet pro animæ meæ filiorumque meorum salute, sed et pro parentum vel antecessorum meorum requie, et ut me viventem bonorum suorum participem faciant, et defunctum, si eis allatus fuero, sepeliant. S. Wichardi, qui hanc cartam fieri jussit et ipse firmavit. S. donni Ivonis, prioris Cluniacensis. S. Seguini monachi, donni abbatis H[ugonis] camerarii. S. Sergii monachi. S. Hunberti prepositi, filiorumque ejus Alarici et Bernardi. (B. h. 389, CCCXC.) ?? 3180. 1049-1109 (?). CHARTA QUA BERNARDUS ET HUBERTUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI, PRO ANIMA PATRIS SUI GISONIS, VINEAM IN VILLA DUNZIACO. Sacrosancto ac exorabili loco Cluniensi cænobio nos igitur, in Dei nomine, Bernardus et Ubertus, filii Gisonis, cupientes redemptionem {328}animæ ejus, donamus aliquid de rebus nostris pro ejus anima jam prefato loco, quæ sunt sitæ in pago Maticensi, in villa Dunziaco, hoc est vineam unam indominicatam, quæ terminatur de uno fronte juxta terram Aigleni, de alio autem juxta terram Achardi, et de alio secus terram Sancti Petri, a mane via publica; ita vero concedo ut a presenti die et deinceps rectores ejusdem loci quod illis visum fuerit faciant. S. Bernardi atque Uberti, qui firmare rogaverunt. S. Duranni. S. Achardi. S. Ildini. S. Arlei. S. Vuini. S. Aydoardi. Actum Cluniaco publice. (B. h. 393, CCCXCV.) ?? 3181. 1049-1109 (?). CHARTA QUA THEOTBALDUS DE ROTILIACO, MILES, CUM GUALTERIO BERG, ET HUMBERTO DE ROTILIACO, MILITE, QUOSDAM SERVOS MONASTERIO CLUNIACENSI DANT. Quos Christi amor de animarum salute cogitantes copulat, dignum fuit sub unius tituli stilo comprehendi. Proinde notum omnibus infra sanctæ matris æcclesiæ gremium degentibus ubique terrarum sit, quod ego Theotbaldus, miles de Rotiliaco, cum Gualterio, cognomento Berg, filio Oddonis de Domo Martini, nepote meo, atque Humberto, milite de Rotiliaco, donamus Deo et apostolis ejus Petro et Paulo, in quorum honore supradictum cœnobium noscitur esse dicatum, hunc servum nostrum, nomine Ingelbertum cum uxore sua ac filiis et filiabus. Hoc autem donum actum est publice apud Sanctum Triverium, presente domno Humberto, Cluniacensis villæ decano. Deinde apud castellum quod Bellum Forte nuncupatur, coram domno Johanne monacho, qui eo tempore caldariis salinarum supradicti monasterii preerat, laudaverunt ipsum donum Vuido [miles] cognomento Ruilat et uxor ejus, Beatrix nomine, necnon etiam tres filiæ ejus domni Gualterii, militis de Rotiliaco, quarum nomina hæc sunt: Aldesmaida, Agnes atque Agia, pro anima supradicti Vualterii, patris sui. Insuper etiam Vualterius, cognomento Berg, supra jam nominatus dedit eidem {329}monasterio partem suam quam habebat in quodam servo, nomine Constantino. Hoc itaque donum pro salute animarum suarum cuncti fecere, et ut participationem haberent in omnibus benefactis supradicti monasterii, in helemosinis scilicet, orationibus, missis, psalmis, Christo annuente, qui vivit et regnat in secula seculorum. Amen. (B. h. 397, CCCC, et B. s., 22.) ?? 3182. 1049-1109 (?). CHARTA QUA LETALDUS ET FILII EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM FONTIS CUM MOLENDINO IN VILLA COLONGIS. Qui terrenis rebus adherent, quantum divina adjuvante clementia eis locus prestandi conceditur, tantum promptiores in dandis helemosinis summopere existere debent. Ideo ego Letaldus et filii mei, videlicet Bernardus, Hugo, Wigo, donamus beatis apostolis Petro et Paulo Cluniensi monasterio mansum Fontis, cum molino ceterisque appenditiis suis in villa Colongis; laudantibus beneficis, scilicet Atone Rufino et Gausmaro fratre ejus. (B. h. 399, CCCCII.) ?? 3183. 1049-1109 (?). CHARTA QUA HELDUINUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM DE JUSSIACO. Sicut fides christiana indubitanter tenet et credit, ita Christi benignitas tribuit ac humanæ fragilitatis casibus consulit fidenter, ut ex temporalibus rebus gloria supernorum civium mercetur. Quamobrem ego, in Dei nomine, Helduinus, reminiscens peccatorum meorum atque expavescens extremi diem juditii ac post de Christi bonitate et misericordia cogitans ac confidens, dono Domino Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, in quorum honore Cluniacense monasterium constructum ac dedicatum esse cernitur, pro eternæ vitæ desiderio et pro anima patris mei matrisque omniumque parentum meorum, æcclesiam que dicitur Jussiaco, illud videlicet feudum quod Rotbertus {330}presbiter tenet; ea scilicet conditione, ut a presenti die et deinceps prefati loci rectores quod illis utile visum fuerit, nemine contradicente, faciant. (B. h. 401, CCCCIIII.) ?? 3184. 1049-1109. CHARTA QUA ARTALDUS DE GUNZIACO, SUMENS VESTEM MONACHICAM, QUOSDAM SERVOS MONASTERIO CLUNIACENSI DAT. Si quis desiderans esse consors ælectorum Dei sua pro ejus amore relinquentium, non et ipse differat adimplere quod Dominus in evangelio ammonet, dicens: «Si quis amat patrem aut matrem plus quam me, non est me dignus». Unde ego Artaldus de Gunziaco divinis parere cupiens preceptis, videns meorum enormitatem peccatorum, atque ideo seculo penitus abrenuncians, pro eternæ vite desiderio sumpsi in monasterio Cluniacensi religionis sanctæ habitum, videlicet deinceps ibidem sub Sancti Benedicti regula, vita mihi comitante, militaturus. Ubi quosdam servos quos jure hereditario possidere videbar, reliqui, Girbertum scilicet nomine et Gundricum cum ceteris quoque pertinentibus. Quod est tempore Hugonis abbatis factum, et tunc temporis existente Oddone priore. (B. h. 406, CCCCIX.) ?? 3185. 1049-1109 (?). CHARTA QUA VUILFINUS ET UXOR EJUS ESTIBURGA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI DUOS MICHOS IN BURGO GROSONO. Notum sit omnibus hominibus, tam presentibus quam futuris, quod ego Vuilfinus et uxor mea Estiburga donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo et Cluniacensi monasterio, duos michos in burgo Grosoni, ad censum duos solidos, juxta viam publicam, pro animarum nostrarum sive parentum nostrorum remedio, ut Deus nos liberet de penis inferni; tali videlicet conditione, ut quandiu vixerimus teneamus et possideamus. Post descessum vero nostrum, teneant rectores {331}Sancti Petri sine ulla contradictione. S. Vulfini, qui istam donationem fecit. S. Estiburgæ, uxoris ejus. S. Gisleberti. S. Isulfi. S. Rotberti. S. Gunterii presbiteri. S. Rainardi. S. Flogerii. S. Girberti. S. Girardi. S. Duranni. S. Johanni. (B. h. 407, CCCCX.) ?? 3186. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ROLENDIS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI CAMPUM ET PECIOLAM VINEÆ IN VILLA LORNANDO. Quoniam cuncta quæ in presenti gerimus transitoria ac caduca esse videntur, non profutura sese diligentibus immo nocitura quos sibi allicere possunt ac ad inferos eos missura, ideo oportet statuere quoddam quod eternum ac ratum consistat per evum ac proficiat illud statuentibus. Proinde ego Rolendis femina, meorum perpendens sarcinam peccaminum, gratia Christi me visitante, metuensque ultimum juditii diem penasque ignis inextinguibilis, mortis terrore perterrita, dono Deo et beatis apostolis ejus Petro et Paulo, aliquid ex rebus meis, pro remedio animæ meæ, quæ sunt sitæ in pago Matisconensi, in agro Rufiacensi, in villa Lornant, videlicet campum unum, a mane terram Ocdelonis terminantem, a medio die terram Sanctæ Mariæ, a sero Isenbranni, a certio juxta terram Sanctæ Mariæ; et habet in fronte perticas XIIII et in longo XX. Item in eadem villa peciolam unam de vinea conclusa ex omnibus partibus terra Sancti Petri, ut ab hodierna die et deinceps ejusdem loci rectores quod illis ex his placuerit, nemine contradicente, faciant. Si quis vero heredum aut coheredum aut aliqua subintroducta persona diaboli fascibus succensa (quod minime evenire speramus!), aliquam calumpniam inferre temptaverit, non valeat sibi vendicare quod repetit; sed cogente juditiaria potestate auri libras tres cui injuriam intulerit persolvat, et ista donatio a me facta ultronea, stipulatione subnixa, firma et inmobilis perhenniter perseveret. Actum est hoc Lordono publicæ. S. Rolendis, quæ hanc donationem fecit et firmare rogavit. S. Odonis. S. Thedaldi. S. Vuiberti. S. Ansedei. S. Algausi. (B. h. 409, CCCCXII.) ?? {332}3187. 1049-1109 (?). CHARTA QUA WALTERIUS ET ELDEBURGIS VENDUNT MONASTERIO CLUNIACENSI DUOS CAMPOS VINEAMQUE IN VILLA MONTELIO. Cum inter homines de qualibet re conventio sive venditio aut donatio seu commutatio fit, posterorum memoriæ intimandum est stilo, ut valeat ratum et inconvulsum perhenniter permanere. Ideo omnibus Christi caractere insignitis clareat, quod Vualterius et Eldeburgis monachis Cluniacensis cœnobii quædam rerum suarum in villa cui Montellio dicitur, scilicet vineam unam et campos duos vendiderunt, accipientes inde IIII solidos et X denarios. Vinea nempe in longo perticas VIII videtur habere, in lato IIII. Sed campus unus perticas XII habet in longum et quinque in transversum, alter autem VI pedes in latum, et XL perticas in longum. (B. h. 410, CCCCXIII.) ?? 3188. 1049-1109 (?). CHARTA QUA SIGALDUS, PRÆPOSITUS CLUNIACENSIS, DAT CUIDAM MARTINO ET UXORI ET FILIO EJUS VINEAM AD MEDIUM PLANTUM. Notum sit tam presentibus quam absentibus, qualiter domnus Sigaldus, prepositus Cluniacensis, dedit vineam unam ad medietatem plantationis Martino et uxori ejus Sufisæ et uni filio suo, nomine Constantio, in vita tantum eorum. Et post eorum descessum, alii eorum parentes teneant ad medietatem. (B. h. 411, CCCCXIIII.) ?? 3189. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ANSEIDUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS MACIACO, SOREL, ETC. Notum sit omnibus fidelibus, tam presentibus quam futuris, de {333}quodam milite, nomine Anseide, qui tantum dedit Sancto Petro de terra et de vinea et de prato in villa Maciaco, ad locum Cluniacum, pro remedio animæ suæ, ubi duos mansos habere potuerit, hoc est terciam partem de una condamina quæ est juxta forest Maciaco, et terciam partem in duas cumbas quæ sunt juxta condaminam, et a pascua quæ est in ipsa villa in unum campum terciam partem juxta pascua, et unum clausum totum, qui est subtus Sorel a monte Maciaco; et prope clausum unam rasciam quæ a Casals vocatur, et unam condaminam quæ est a fonte Maina terciam partem usque in viam publicam juxta pratum, et in alio prato juxta rivum Oblatum similiter terciam partem. Item quoque in una broxia quæ vocatur Sorol totam terciam partem et usariam per totum. Totam cartam istam laudavit Anseidus, affirmando quod nemo huic dono suorum parentum calumpniam aliquam inferre presumat; quod si quisquam fecerit, gladio anathematis, nisi resipuerit, feriatur. S. Anseidi, qui hoc donum fecit et rogavit firmari. S. Bernardi. S. Isengardi. S. Vualterii. S. Vuilelmi. (B. h. 412, CCCCXV.) ?? 3190. 1049-1109. CHARTA QUA LECENDIS, UXOR DURANNI, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLA CHINDETTA. Dum in hujus vitæ exilio quisque vivit, et locus et tempus instare congruum esse videtur, debet peccata sua helemosinis redimere, quatinus post curricula hujus vitæ feliciter ad optata valeat pervenire. Idcirco enim homini induciæ in dies tribuuntur, ut ad penitentiæ medicamentum recurrat et mala quæ gessit orationibus fletibusque jugibus ac crebris helemosinis puniat. Unde ego Lecendis femina, gratia hujus muneris capiendi, et peccatorum meorum sarcinam dimittendi, Deo satisfaciens cui in multis sum a principio obnoxia, dono Deo et beatis apostolis ejus Petro et Paulo locoque Cluniacensi, aliqua juris mee hereditatis, unum scilicet curtilum et quoddam pratum, vineamque unam, necnon et servum quendam, nomine David, hanc colentem {334}cum filiis suis. Ecce curtilus est in villa situs quæ vulgato nomine Chindetta nuncupatur. Propter quod venerabilis abba domnus Hugo et ceteri fratres dederunt mihi et marito meo, nomine Duranno, societatem et beneficiorum quæ ibi et in aliis locis sibi subditis circumquaque participationem fiunt, et ut nobis defunctis honorifice, si illuc fuerimus advecti, sepulturæ nos tradant. (B. h. 413, CCCCXVI.) ?? 3191. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ROTBERTUS ET FRATRES EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM SIGALDI DE ALGEI ET BORDELERIAM IN MONTE CUIGET. Quamquam oporteat omnes christianos solatium auxilii fratribus in necessitate positis inpendere, specialius tamen filiis convenit, ut parentibus subveniant. Proinde omnibus Christi fidelibus notum sit, quod Rotbertus et fratres ejus Falco et Bernardus dederunt Deo et beatis apostolis ejus Petro et Paulo fratribusque cœnobii Cluniacensis, pro anima matris suæ, mansum Sigaldi de Algei totum ex integro, cum omnibus appenditiis, planum, boscum, pratum. Dederunt etiam unam bordeleriam in pago Augustudunensi, in Monte Cuiget. Huic donationi interfuit Jozerannus de Villei. (B. h. 416, CCCCXIX.) ?? 3192. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ODDO, GISLEBERTUS ET LEOTALDUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLA CURTILIS. In nomine Verbi incarnati. Notum sit cunctis Christi fidelibus, quod nos Oddo et Gislebertus et Leotaldus donamus Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, locoque Cluniensi, aliquid de nostra hereditate, quæ sita est in pago Matisconensi, in villa Curtilis, hoc est unus curtilus qui terminatur a mane via publica, a certio et a sero juxta terram Sancti Benedicti, a medio die juxta terram Sancti Martini. {335}Donamus similiter et unum campum in eadem villa, terminantem a mane terram Bernardi, a sero rivo currente, a certio et a meridie juxta terram Attonis. Donamus insuper medietatem prati Guisiardi, quia cujus medietatem aliam jam conquisierant monachi prefati loci de consanguineis nostris, Attone scilicet et Oddone. Facimus autem hanc donationem pro remedio animæ nostræ sororis, nomine Jocildis, et pro loco ejus sepulturæ, eo videlicet conventu, ut nemini detur in beneficium, sed semper sit in alimonia fratrum. S. Gisleberti. S. Letaldi. S. Alimburgis. S. Vuilelmi. S. Attonis. S. Petri. S. Oddonis. (B. h. 417, CCCCXX.) ?? 3193. 1049-1109. CHARTA QUA HUGO DE CASTELLIONE MILES, POSTEA MONACHUS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ALODIUM SUUM IN CASTELLO CLARAVALLIS ATQUE TELONEUM EJUSDEM CASTRI CUM DECIMA ANTOLIENSIS VILLÆ. Omnibus in unitate veræ fidei manentibus notum sit, quod ego Hugo quondam miles de Castellione castro, quod est situm juxta Salinis villam, postea vero Cluniacensis cœnobii monachus, pro desiderio vitæ sempiternæ, spernens terrena atque caduca, cum consensu et dono matris meæ, Deo devotæ, nomine Pontiæ, cum consilio etiam atque consensu fratrum meorum atque amicorum, dono omnipotenti Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ac supranominato Cluniacensi monasterio, in honore ipsorum consecrato, cui domnus Hugo ac venerabilis abbas magis prodesse quam preesse videtur, totum alodum meum, quod habere visus sum in castello quod Claravallis dicitur, in terris scilicet, in silvis, in servis et ancillis, in decimis, molendinis, piscariis. Dono etiam totam partem meam de teloneo quod habui in portu ejusdem castelli ex integro, cum tota decima Antoliensis villæ, quam jure parentali possederam. Hæc omnia trado simul et concedo sanctæ Cluniacensium congregationi, ut Deus omnipotens tam mihi quam etiam matri meæ Pontiæ omnibusque parentibus meis seu antecessoribus vitam conferre dignetur eternam. De cetero interdico ex {336}parte Dei omnipotentis et omnium sanctorum ejus, omnibus vicinis meis seu consanguineis, vel etiam extraneis, ne quis hoc donum calumpniari presumat. Quod si quis agere temptaverit, eterni anathematis maledictionem cum Juda traditore feriatur, nisi concite penituerit. S. Hugonis monachi. S. Pontiæ, matris ejus. S. Vualcherii, filii ejus. (B. h. 419, CCCCXXII.) ?? 3194. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ARBERTUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLA MONTESONO. Cum omnia orta occidant auctaque senescant, temporalia quoque more aquæ fluentis retrorsum ultra dilapsam undam non retorquentis celeri lapsu inreparabiliter defluant, preclaraque facies et honor gloriæ mundialis, precipue fallaces divitiæ, preter hoc vis corporis aliaque hujuscemodi brevi tempore in dies dilabi videantur, opere pretium est animam autem aut æternam exercitatione virtutum preclaram Deo reddere, aut munificentia helemosinarum temporalia pro eternis dare, pauca pro magnis commutare, sua Christi pauperibus pro æternæ vitæ desiderio factis tribuere ea deserendo, quatinus una cum eis mereatur gaudia cælorum possidere. Igitur ego Arbertus, hoc succensus desiderio, cognoscens me male vitam duxisse meam, divina gratia me visitante, Deo satisfaciens dono apostolis sanctis Petro et Paulo aliquit ex rebus proprietatis meæ, quæ sunt sitæ in pago Maticensi, in villa cui dicitur Montesono, hoc est unus curtilus, cujus termini sunt hi: a mane terra Sancti Stephani, a meridie terra Ledendi, a sero ipsa hereditas, a certio terra Ermendradæ. Item in eadem villa medietatem unius prati dono, quod a mane juxta terram de Mediolano terminatur, a certio et a sero similiter, a meridie terra Vuinierii; et campum unum a mane terram Sancti Stephani terminantem, a meridie terram Mediolani, a certio et a sero de ipso donatore, qui vulgato nomine vocitatur ad Equales, videlicet medietatem. Infra has terminationes dono prefato cœnobio, pro anima patris mei et mea, ut a die presenti et deinceps {337}ejusdem loci predicti rectores quod eis visum exinde fuerit faciant, absque ullius calumpnia. Actum est hoc Cluniaco publice. Si quis vero calumpniam aliquam contra hoc donum diabolico excitus stimulo temptaverit inferre, Dei omnipotentis et sanctorum apostolorum iram incurrat; parsque ejus sit cum Juda, Domini proditore, et Dathan et Abiron, et cum his qui dixerunt Domino Deo: «Recede a nobis», nisi ad condignam pervenerit emendationem. S. Arberti, qui donum hoc fecit et firmare rogavit. S. Anselmi presbiteri. S. Vuinerii. S. Ledendi. S. Arlebaldi. S. Gausberti. (B. h. 422, CCCCXXV.) ?? 3195. 1049-1109 (?). CHARTA QUA UXOR BERTRANNI DE BURZEI DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM IN VILLA NOILLEI. In nomine Dei omnipotentis. Sciant presentes et futuri, quod uxor Bertranni de Burzei, de peccatis suis a Domino veniam promereri desiderans, pro animæ suæ suorumque amicorum omnium dedit Deo et apostolis ejus Petro et Paulo, et senioribus Cluniacensis monasterii, loco helemosinæ, de allodo suo quantum ad presens potuit, unum videlicet mansum cum omnibus appenditiis in villa quæ appellatur Noillei. Donationis hujus testes et collaudatores sunt Jocerannus cognomento Etnebrunus et Girbertus de Burcei. (B. h. 423, CCCCXXVI.) ?? 3196. 1049-1109 (?). CHARTA QUA STEPHANUS DE SALIACO ET FRATRES EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS CROSIAGO ET CHIMILIACO. Dominus noster Jesus Christus humanum cupiens a diaboli laqueis genus eripi, a quo per primum hominem captivum detinebatur, nova mandata preposuit contra insidias illius quibus ad misericordiam denuo reparetur, dicens: «Date helemosinam, et ecce omnia munda sunt {338}vobis». Quamobrem omnibus in unitate christianæ fidei degentibus, presentibus et absentibus pateat, quod ego Stephanus de Saliaco, cum fratribus meis Hugone et Gaufredo, cognoscentes, divino igne conpuncti, nos multum a principio contra christianitatis nostræ professionem egisse, atque penas eterni ignis evadere cupientes, donamus Deo et beatis apostolis ejus Petro et Paulo, fratribusque Cluniacensis monasterii, aliquit ex facultatibus nostris, pro animarum nostrarum remedio, unum curtilum in villa cui vocabulum est Crosiacus, et similiter unum pratum in villa quæ Chiminiacus nuncupatur, necnon et unum campum cum condamina quadam, eo scilicet pacto ut qui hæc tenuerit, cursum habeat in silvam, absque ullius calumpnia, sive aliqua consuetudine, quam cuique mortalium faciat. (B. h. 424, CCCCXXVII.) ?? 3197. 1049-1109 (?). CHARTA QUA BLISMODIS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI CAMPUM IN VILLA QUÆ DICITUR AD OBLAT. Quia per primi lapsum parentis genus humanum labile et pronum est ad peccandum, Omnipotentis gratia post baptismi donum aliud etiam genus suis fidelibus concessit, quo ad misericordiam pervenire consequendam possint animarum redemptionem, videlicet helemosinarum largitionem. Quocirca ab eo precepta dantur, ut quotquot volumus regna nobis reddi perdita, statuamus nobis amicos de Mamona, dantesque temporalia mansura perhennis vitæ precipiamus æterna. Ideoque ego Blismodis reminiscens multiplices excessus mundanæ conversationis, assentientibus filiis et amicis meis, dono Domino Deo et beatis ejus apostolis Petro et Paulo et loco Cluniacensi, in eorum veneratione dedicato apostolorum, aliquit de jure meæ hereditatis in loco beneficii et sepulturæ. Est autem unus magnus campus positus in villa quæ ad Oblat dicitur, ab omni parte determinatus suis finibus et concisis {339}fruticum diversarum arborum. Deforis autem circumdatur a parte una publica via, ab alia parte vineis, a tercia villa supradicta. Si quis vero hoc destruere voluerit vel inquietare donum, fiat anathema maranatha. S. Blismodis, quæ donum hoc fecit et rogavit firmare. S. Artaldi, [et] Gaufredi filiorum ejus, qui hoc laudaverunt et firmaverunt. (B. h. 425, CCCCXXVIII.) ?? 3198. 1049-1109 (?). CHARTA QUA WALTERIUS DE MARCHISOTO SÆCULO ABRENUNCIANS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM IN VILLA BURDONO. Si quis eorum qui Domini amore seculo abrenuntiaverunt consors esse desiderat, vestigia eorum immitari sua relinquendo minime differat, ut eorum gaudiis juge Domino jubilum reddentium interesse valeat. Itaque ego Vualterius de Marchisoto, hujus gratia muneris capiendi, perpendens quam inutilis est gloria et honor temporalis, quin quin quam nocivus et inlecebrosus illum diligentibus ad æternam vitam percipiendam, contuli me ad misericordiam Dei in monasterio Cluniacensi, seculo penitus abrenunciantem, ibi deinceps sub regula sancti patris nostri Benedicti Deo militaturum. Ubi aliquit de jure meæ hereditatis tradidi, unum videlicet mansum in villa cui dicitur Burdono, ab eis fratribus sine aliqua calumpnia vel consuetudine inibi Deo servientibus tenendum et jure perpetuo possidendum. S. Bernardi de Vissando. S. Joceranni, S. Hugonis fratrum ejus et aliorum quamplurium. (B. h. 426, CCCCXXIX.) ?? 3199. 1049-1109. CHARTA QUA WICHARDUS DE CASTELLO PRESBYTER, SUMENS VESTEM MONACHICAM, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM IN VILLA BIERIASI. Notum omnibus hominibus, tam presentibus quam absentibus, sit, quod ego Vuichardus, presbiter de Castello, derelinquo hujus seculi vanitates pro desiderio regni cælorum, accipiens sanctæ religionis habitum {340}in monasterio Cluniacensi, pro peccatis meis, ut possim habere partem et societatem cum Dei electis in regno cælorum, et dono Domino Deo ac sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, et loco supramemorato, cui domnus Hugo abba magis prodesse quam preesse videtur, fratribusque ibidem Deo servientibus, presentibus et futuris, dono ego supradictus Vuichardus unum mansum in villa Bieriasi, quem tenet Bernardus villanus, cum omnibus ad ipsum mansum pertinentibus, et cum omni censu quem mihi per unumquemque annum reddebat, id est sex denarios, et tres panes, tresque gallinas, duo quoque sextaria vini, et omnia quæcumque ibi volebam accipere, totum ab integro dono, laudo et transfundo ad supradictum locum. Si quis vero hanc donationem, diaboli fascibus inflamatus, evertere conatus fuerit, gladio anathematis feriatur, nisi ad satisfactionem pervenerit. Quod vero ratum et inconcussum per evum permaneat, propria consignavi manu, testibusque roborandam contradidi. S. Vuichardi, qui hoc donum fecit et firmare rogavit. S. quatuor fratrum meorum, nomina quorum sunt hæc: Ornadus, Bernardus, Hugo, Rodbertus. (B. h. 427, CCCCXXX.) ?? 3200. 1049-1109 (?). CHARTA QUA DURANNUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI CAMPUM UNUM QUEM PATER SUUS TENUIT AD ESCELETAS. Clemens ac largiflua Christi misericordia humanæ infirmitati multis modis conpatitur, ut quia quis absque peccati contagio vivere minime valet, saltem in promptu occursum habeat medicinalem ex facultatibus propriis, videlicet subsidium helemosinæ. Ideoque, in Dei nomine, ego Durannus, Dei amore conpunctus, dono Domino Deo et beatis apostolis ejus Petro et Paulo, et loco Cluniacensi, campum unum quem pater meus tenuit ad Esceletes. Hoc sane donum confirmamus nos fratres ejusdem Duranni, Bernardus, Rotbertus, Hugo, Geraldus. (B. h. 429, CCCCXXXII.) ?? {341}3201. 1049-1109 (?). CHARTA QUA NOTUM EST FOLCRANNUM ET LEOTBALDUM, FILIOS HELIONIS, WERPIVISSE TERRAM IN VILLA MARISIACO MONASTERIO CLUNIACENSI. Priscorum patrum usu edocemur, auctoritate informamur, ut ea quæ in presenti agere videmus, ne in posterum futuros lateant, litterarum vinculis committere debeamus, neque successione vel decessione umquam valeant variari. Quamobrem omnibus esse volumus notum noticiam verpitionis quam fecerunt Folcrannus et Leotbaldus, filii Helionis, Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, de quadam terra quæ in duas videtur esse partes divisa. Pars una in villa cui dicitur Masiriacus; alio vero pars est circa Siccam Vambre. Hæc omnia pro amore sancti Petri verpivimus, et pro animarum nostrarum omniumque parentum nostrorum, quatinus omnipotens Deus per inmensam suam clementiam nos gaudiis electorum suorum frui faciat. (B. h. 430, CCCCXXXIII.) ?? 3202. 1049-1109. CHARTA QUA BERNARDUS DE MALEG, SUMENS HABITUM MONACHICUM, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI CLAUSUM VINEÆ IN VILLA MALEG. Notum sit omnibus hominibus, tam presentibus quam absentibus, quod ego Bernardus de Maleg, recognoscens me multum peccasse contra Deum et sanctos ejus, ideo pavore perterritus, derelinquens hujus seculi vanitates, accipio habitum sanctæ religionis in loco Cluniaco, seculo penitus abrenunciando, pro vitæ eternæ desiderio, cui domnus Hugo abba prodesse magis quam preesse, divina clementia disponente, videtur; et dono Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, et prefato loco fratribusque ibidem Deo servientibus, presentibus et futuris, unum clausum de vinea, et arbores quæ ibi sunt, in villa quæ dicitur Maleg, quem tenet Durannus: medietatem {342}de omnibus quæ in eadem vinea accipiebam, servitium quoque quod Durannus mihi reddebat, sicut ego videbar habere, totum ab integro dono, laudo supradicto loco. Si quis autem hanc donationem infringere voluerit, nisi cito resipuerit, Dei iram et sanctorum apostolorum Petri et Pauli incurrat. S. Bernardi, qui donum fecit et testes firmare fecit. S. Nocherii, fratris sui. S. Bernardi atque Ansedei, fratrum suorum. S. Constantini, avunculi sui. (B. h. 431, CCCCXXXIIII.) ?? 3203. 1049-1109 (?). CHARTA QUA EMALFREDUS ET FILIUS EJUS VUICHARDUS REDDUNT MONASTERIO CLUNIACENSI TERRAM IN VILLA SANCTI GERMANI DE IPGIACO, QUAM EIS DEDERAT SIGALDUS, PRIOR EJUSDEM MONASTERII. In nomine Domini. Ego Emalfredus et filius meus Vuichardus donamus Deo et Sancto Petro quicquid terræ habemus in villa Sancti Germani nomine Itgiaco, pro salute animæ meæ, eo videlicet tenore, ut me solum seniores propter hoc sepeliant, si in finem dierum meorum illam dedero. Quam terram prior Sigaldus tali conventu etiam mihi uxorique meæ, nomine Ermengardi, filioque meo Vuichardo dedit, ut in vestitura omni anno monachis quatuor vini sextaria et dimidium reddam. Post descessum vero nostrum, ad prefatum sepe locum revertatur, postposita omni alicujus querimonia. (B. h. 433, CCCCXXXVI.) ?? 3204. 1049-1109. CHARTA QUA GIRARDUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM AD CURTEM BESONIS ET ALTERAM AD RUBRAM TERRAM. Quisquis illius terræ heres effici vult de qua dicit Psalmista: «Credo videre bona Domini in terra viventium», hanc terram quam pedibus conculcamus et quam vermes hereditant, debet Deo dare dum vivit. Quod ego Girardus cupiens facere, dono ad locum Cluniacum, ubi domnus Hugo abbas magis prodesse quam preesse videtur, duas {343}vineas, cum consensu fratrum meorum. Quorum una est ad Curtem Besonis, altera vero ad Rubram Terram; et hoc tenore ut monachi prefati loci semper Domini pro me clementiam exorent, et pro meis genitoribus ac fratribus. Si quis vero huic mee donationi aliquam inferre litem temptaverit, iram Dei omnipotentis incurrat. S. Girardi et fratrum ejus. (B. h. 440, CCCCXLIII.) ?? 3205. 1049-1109 (?). CHARTA QUA EVA VENDIT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM IN VILLA VALLE. In nomine Domini nostri Jesu Christi. Notum sit fidelibus cunctis, tam presentibus quam absentibus, infra matris æcclesiæ gremium ubique terrarum degentibus, qualiter ego Eva femina genere nobilis vendo, trado atque transfundo monachis Sancti Petri Cluniensis monasterii unam vineam quæ mihi tradita fuit in dotalitium a marito meo; ut faciant ab hac die et deinceps quicquid facere voluerint, habendi, vendendi, donandi seu commutandi licentiam, et accipio ab illis pro vinea supradicta inter vinum et annonam duos modios. Residet autem ipsa vinea in comitatu Matisconensi, in villa cui vocabulum est Vallis; et terminatur a mane de ipsa hereditate, a sero via publica, a meridie terra comitis, a certio de ipsa hereditate. Sane si quis, aut ego, aut ullus propinquorum meorum vel aliqua subintroducta persona contra venditionem istam aliquam inferre calumpniam voluerit, non quod repetit vendicare valeat, sed iram Dei et apostolorum suorum Petri et Pauli incurrat, quin quin cogente juditiaria potestate cui litem ausu temerario intulerit, auri libram coactus persolvat. Et postea venditio nostra rata et inconcussa per evum stipulatione subnixa consistat. S. Evæ. S. Aalardi, qui fieri et firmare rogavit. (B. h. 441, CCCCXLIIII.) ?? {344}3206. 1049-1109 (?). CHARTA QUA GAUFREDUS NOTUM FECIT SE SERVOS QUOSDAM MONASTERIO CLUNIACENSI CONCESSISSE. Notum sit fidelibus Christi presentibus ac futuris, quia ego Gaufredus habui duos proprios servos, Fulcherium videlicet et Odilonem; et erat quædam ancilla, nomine Liudberga, quæ non erat ex toto mei juris, sed eam communiter possedi cum æcclesia Cluniacensi. Quibus cunctis tribus cum plus placeret esse in dominio prefatæ æcclesiæ quam in meo, adquievi eis et hoc quod ultro mihi dederunt recepi, scilicet LXX solidos; et concessi eos ac tradidi Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, fratribusque atque senioribus qui morantur in monasterio Cluniaco, ut eos perpetuo jure possideant absque contradictione hominum. Et hanc vicissitudinem rogo ab eisdem Dei servis, ut eorum merear habere societatem, ut eorum oraciones et helemosinæ mihi ad salutem animæ et animabus parentum meorum succurrant, ut peccatorum veniam consequantur et ab eterna morte liberentur. Et hoc donum meum ut firmum ac ratum sit, ego ipse feci et hanc rogavi cartam conscribi, ut sit in signum et testimonium traditionis meæ. (B. h. 442, CCCCXLV.) ?? 3207. 1049-1109 (?). CHARTA QUA GAUFREDUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI TRES CURTILOS IN VILLIS MOLLETO ET MONTILIO. Refulgens Christi incarnatio salutifera, qua minoratus paulo minus ab angelis ab arce patris ad nostram deveniens servilem amictus cinctorium patriam, nec linquens supera, conversari non erubuit in ima. Igitur ego Gaufredus, ut mihi pius ipse in suo adventu propitiari dignetur, dono ad locum Cluniacum aliquid ex rebus meis quæ resident in comitatu Augustidunensi, in villa Molleto, hoc sunt curtili {345}duo cum superpositis et quæ ad ipsos pertinent, cum campis, pratis, silvis, aquis, pascuis, aquarumque decursibus, totum a die presenti. In villa etiam Montilio dono alium curtilum cum supraposito, qui terminatur a mane et a certio via publica, a medio die et a sero terra Hugonis, faciantque post hunc diem quicquid facere voluerint. Hanc autem donationem fatio pro anima etiam patris mei et matris meæ omniumque parentum meorum, ut eis Dominus propicietur. Si quis vero contra hanc donationem garrire, diaboli fascibus succensus, temptaverit, non ejus vox a quoquam suscipiatur, immo cogente judice L solidos exsolvat cui injuriam intulerit. S. Gaufredi, qui donum hoc fecit et firmari peroravit. S. Blismodis, uxoris ejus. (B. h. 443, CCCCXLVI.) ?? 3208. 1049-1109. CHARTA QUA INGELBERTUS, SUMENS HABITUM MONACHICUM IN MONASTERIO CLUNIACENSI, DAT EIDEM MONASTERIO PRÆDIUM SUUM DE SULSENO. Notum sit omnibus sanctæ Dei ecclesiæ fidelibus, quod ego. Ingelbertus spontanea voluntate habitum sanctæ religionis et normam Sancti Benedicti suscipere cupiens, me ipsum monasterio apostolorum Petri et Pauli, quod Cluniacus dicitur, cui preesse donnus abba Hugo videtur, ad salvandum, Deoque perpetuo serviendum trado. Et quoniam qui semetipsum a semetipso removet, preter se nihil omnino aliud habere vel debet, vel potest, ideo predicto loco quicquid eadem die qua de patria exivi habebam, perpetualiter habere concedo, predium videlicet meum, quod ex paterna hereditate et fraterna partitione mihi obvenerat, nomine Sulseno, et quicquid pertinet ad illud vel pertinere videtur, in agris, silvis, pratis, vineis, aquis aquarumque decursibus, piscationibus, venationibus, cultis et incultis, quatinus ab hac die et deinceps fratres nominati loci secure habeant, cum quiete possideant, sine alicujus contradictione retineant. Et ut hæc donatio nostra firma et stabilis permaneat, vigeat perseveretque, testes invoco videntes et audientes, et per omnia scientes me eadem die {346}qua de patria exivi quicquid hic denominatum est, juxta velle et libitus meos valentem dare, transfundere, imperatorem videlicet donnum et dominum nostrum, Coloniensem etiam archiepiscopum, duces, marchiones et comites, necnon ejusdem totius regionis utriusque sexus et dignitatis. Si autem (quod minime credo!) huic nostræ donationi aliquis aliquam temptaverit inferre molestiam, ad testium curam vel animarum salutem pertinebit, et quod justum est defendere et malorum presumptionem. (B. h. 448, CCCCLI.) ?? 3209. 1049-1109. CHARTA QUA HUGO DAT MONASTERIO CLUNIACENSI PARTEM SUÆ HEREDITATIS IN VILLA ARTIACO ATQUE TERCIAM PARTEM PORTUS EJUSDEM LOCI. Conditor et creator universorum Dominus, ut ostenderet mortalibus quia de perituris et terrenis atque transitoriis rebus possint æternam ac perpetuam adquirere vitam, dixit: «Date elemosinam, et ecce omnia munda sunt vobis.» Et Salomon: «Sicut, inquit, aqua extinguit ignem, ita elemosina peccatum.» Quapropter ego Hugo, maximam spem et fidutiam habens de Omnipotentis misericordia, ac multum pertimescens et reformidans atrocissima inferni supplicia et perpetua tormenta, ex toto ad sinum pietatis et portum misericordiæ confugio. Et ut meum votum meumque de[siderium] perveniat ad effectum, orationibus me attentius committere volo, et desiderio Cluniensium fratrum, quibus preesse et prodesse videtur donnus Hugo abba. Et iccirco in ultima infirmitate positus, trado ad ipsum locum partem aliquam de mea hereditate, in villa quæ vocatur Artiaco, videlicet tenementum Gislardi, sive in campis, sive in silvis, et de porto tertiam partem. (B. h. 449, CCCCLII.) ?? {347}3210. 1049-1109. CHARTA QUA GAUSMARUS DE PERCIACO ET UXOR EJUS LITGARDIS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTI PETRI DE JULIACO. Dum adhuc in hoc corpore sumus et in hac misera vita conversamur, totis viribus nobis est elaborandum quatinus de collatis ac concessis divinitus bonis temporalibus satagemus adquirere nobis amicos et advocatos, ut pro transitoriis et quandoque perituris rebus post depositionem hujus corporis ab ipsis mereamur recipi in æternis mansionibus. Sic enim Deus et Dominus noster in quodam sui sancti Evangelii nos ammonere dignatus est ita dicens: «Facite vobis amicos de Mammona iniquitatis, ut cum defeceritis recipiant vos in æterna tabernacula.» Quapropter ego Gausmarus de Perciaco et uxor mea Litgardis nomine, donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo ad locum Cluniacum aliquid ex hereditate nostra, videlicet æcclesiam quæ est sita in pago Matisconense, nomine Juliaco, cum omnibus quæ ad altare pertinent, videlicet baptisterium, sepulturam et decimam. Hoc autem totum donamus Deo et sanctis apostolis supradictis pro remedio animarum nostrarum et omnium amicorum nostrorum in loco Cluniaco, cui preest donnus Hugo abbas. Igitur nepotes illius dominæ, videlicet Ugo et Durannus, similiter quicquid visi sunt habere dederunt ad ipsum locum Cluniacum, tali tenore, ut si aliquis surrexerit calumpniam faciens super his rebus monachis supradicti loci, ipsi fratres duo sint eis in adjutorium et in testimonium in omnibus locis. S. Aymonis Judicis. S. Renchonis de Caatzo. S. Gausmari et uxoris Litgardis ac nepotum ejus, Ugonis et Duranni, qui hanc cartam suis manibus firmaverunt. Signum Artaldi, qui quantum visus est habere dedit Sancto Petro. Est autem ipsa æcclesia dicata in honore beati Petri principis apostolorum. (B. h. 450, CCCCLIII.) ?? {348}3211. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ROTBERTUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLA BICIACO. In nomine sanctæ et individuæ Trinitatis. Notum sit cunctis christiano nomine insignitis, quod ego Rotbertus, in extremis, immo in gravi infirmitate constitutus, considerans pondus meorum peccaminum, dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, aliquid de rebus meis quæ sunt sitæ in pago Cabilonense, in villa Biciaco nomine, unum videlicet campum cum simul tenente in se prato, qui terminatur a mane terra Sancti Mauricii, desursum terra communi, a sero terra Rotberti, a cirtio rivo currente. Dono etiam in alio loco, in ipsa villa, unam vineam quæ terminatur a duabus partibus terra Rotberti, ab una fronte terra Sancti Petri, ab alia via publica. Hanc autem donationem in tali conventu facio, ut quandiu vixero teneam et possideam. Post meum quoque discessum, habitatores prefati loci ex eis quicquid voluerint faciant. Sed et in ipsa villa dono pro his in vestitura mansum cum vinea in ipso sita, cingente in circuitu muro. Sane si quis huic meæ donationi calumpniam inferre voluerit, omnibus maledictionibus quæ in libris divinis sunt dampnatus subjaceat, atque nostra elemosina firma permaneat, stipulatione subnixa. S. Rotberti, qui hanc cartam fieri jussit et ipse firmavit. S. Lisanæ. S. Aldegardis. S. filiorum ejus. S. Fulcranni presbiteri. S. Rotberti presbiteri. S. Gunduini clerici. S. Tetgrimmi. (B. h. 453, CCCCLVI.) ?? 3212. 1049-1109 (?). CHARTA QUA RICHARDUS ET UXOR EJUS ATQUE FILII DANT MONASTERIO CLUNIACENSI VERCHERIAM CUM DUOBUS SERVIS IN [VILLA] CURTILIS. In Christi nomine. Ego Richardus et uxor mea Peronia et filii nostri, {349}Durannus et Hunbertus, donamus Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, unam verchariam quæ est in Gurtilis, pro animabus nostris. Et donamus duos servos, Ubaldum et Cirbertum, cum infantibus suis. S. Richardus et uxor sua Peronia et filii eorum; et seniores donant XXX solidos. (B. h. 454, CCCCLVII.) ?? 3213. 1049-1109. CHARTA QUA ANSEDEUS ET DURANNUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI PRATUM IN VILLA MASILIACO. Igitur Ansedeus et Durannus dederunt Deo et Sancto Petro de Cluniaco, pro redemptione animæ fratris sui Jozeranni et omnium parentum suorum, unum pratum quod est situm in villa Masiliaco, in manu donni Hugonis abbatis. Et Wigo decanus dedit illis quatuor solidos. (B. h. 455, CCCCLVIII.) ?? 3214. 1049-1109 (?). ROTBERTUS ET HUGO DANT MONASTERIO CLUNIACENSI VERCHERIAS IN VILLIS CURTILIS ET CAPELLA. Iterum Rotbertus et Ugo dederunt Deo et Sancto Petro et monachis Cluniensibus duas vercharias in villa Curtilis et tres in villa Capella, pro fratre suo Stephano, ut facerent monachum predicti seniores, quod et fecerunt. S. Rotberti et Ugonis, qui donaverunt et ipsi firmaverunt. (B. h. 456, CCCCLIX.) ?? 3215. 1049-1109. CHARTA QUA RAINALDUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI SERVUM QUEMDAM NOMINE MARTINUM. In nomine sanctæ et individue Trinitatis. Dono ego Rainaldus Deo {350}et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, cui venerabilis abba Hugo preest, servum istum, nomine Martinum, pro anima avunculi mei Hugonis, sicut ipse in vita sua constituit, [una cum] consensu parentum meorum, eo scilicet tenore, ut omni anno duodecim denarios solvat ad refectionem sancti conventus ejusdem loci. Quod si, donante Deo, substantia illius creverit, census etiam pro oportunitate crescat. Hanc donationem ne quis infringere presumat interdico, et ut firma et stabilis permaneat, legali carta et propria manu et proprio signo confirmo. (B. h. 458, CCCCLXI, et 604, DCVII.) ?? 3216. 1049-1109 (?). NOTITIA POSSESSIONUM MONASTERII CLUNIACENSIS IN SILVIS DE VISCO, DE SEIA, ETC. In silva quæ vocatur Visco habet Sanctus Petrus in dominicatu ab integro medietatem pro Rotrude nobili femina, Bota, et pro Akardo, quodam milite, in alia medietate tertiam partem; et in alio bosco similiter qui dicitur Sein; in Erlo similiter, in Exartels proprie pro Achardo tertiam partem in omnibus locis; in alio loco qui dicitur Angusta, in tertia parte medietatem, et in alia parte, quæ residua est de ipsa tertia parte, habemus tertiam partem; et in tertia parte Narduini, de Angusta, habemus duas partes; et de Monte Meiano et in Comba Otgerii similiter. (B. h. 460, CCCCLXIII.) ?? 3217. 1049-1109 (?). CHARTA QUA LANTBERTUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM IN VILLA LATONIACO. In nomine Verbi incarnati. Notum sit cunctis fidelibus intra gremium {351}sanctæ matris æcclesiæ consistentibus, quod ego Lantbertus dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, pro remedio animæ meæ, aliquid de mea hereditate quæ sita est in pago Matisconense, in villa Latoniaco, hoc est unum mansum in quo Ayroardus quondam mansit, cum omnibus quæ ad ipsum aspiciunt vel aspicere videntur, in silvis scilicet, campis, pratis, vineis, exitibus et regressibus, et pascuis, totum ab integro cum omni integritate. Facio autem hanc donationem pro me et pro patre meo Attone et avunculo meo Ildino, a quo mihi hæc hereditas obvenit, sed et pro cunctis parentibus tam vivis quam defunctis: tali condictione ut quandiu vixero teneam, et omni anno in festivitate sancti Petri, kalendis augusti, XII denarios pro censu reddam; post meum autem discessum ad Sanctum Petrum perveniat. S. Lantberti, qui fieri et firmare rogavit. S. Walonis. S. Achardi. S. Leotaldi. S. Constantini. S. Wazilini. (B. h. 461, CCCCLXIIII.) ?? 3218. 1049-1109 (?). CHARTA QUA BERNARDUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI DUOS CAMPOS IN VILLIS BESORNIACO ET ARNIACO. Dum pro certo constet nullum mortalium in hac vitæ miseria inmunem fore a diversorum noxa discriminum, oportet unicuique pro posse largitorem fieri temporalium, ut non solum liber esse valeat a delictis peccatorum, verum etiam particeps existat æternorum bonorum. Quapropter noverit omnis æcclesia fidelium, quod ego, Bernardus nomine, jam ultimum anhelans spiritum, dono bonorum omnium largitori Deo et Cluniensi monasterio, in honore beatorum apostolorum Petri et Pauli consecrato, aliquid de mihi jure debita hereditate in Besorniaco sita, videlicet unum campum habentem in longum perticas C et in latum novem; et alterum campum in Arniaco, habentem in longitudine perticas LX et in latum IIII. Hæc igitur do Deo et predicto loco Cluniaco ob animæ meæ redemptionem et corporis tumulationem, sine ullius contradictione. S. Tedaldi, filii ejusdem {352}Bernardi, qui ad vicem patris fieri et firmare rogavit. S. Ebrardi, filii ejus. S. Tedrici. S. Leterii. S. Eldrici. S. Otgerii. S. Bernardi. S. Christianæ, uxoris ejusdem Bernardi. S. Johannis, filii ejus. S. Constantini. S. Clementis. S. Tetcendis. S. Witburgis. S. Emmæ. Actum Cluniaco, die dominica. (B. h. 462, CCCCLXV.) ?? 3219. 1049-1109 (?). CHARTA QUA PONTIUS ET UXOR EJUS GUNDRADA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI CURTILUM CUM VINEA IN VILLA IPGIACO. Ego, in Dei nomine, Poncius et uxor mea Gondrada donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, aliquid ex rebus nostris quæ sunt sitæ in villa Ipgiaco, hoc est curtilum cum vinea ubi vocant ad Molnedum; et terminatur a mane terra Rainaldi et Bernardi, a meridie bosco, a sero terra Airoardi, a cirtio via publica. Hanc autem donationem tali tenore facio, ut quandiu vixero teneam; et post meum discessum ad jam dictum locum perveniat. Si quis autem contradictor extiterit, non vindicet quod repetit, sed hæc donatio firma permaneat, stipulatione subnixa, et stabilis. S. Poncii et uxoris ejus Gondradæ, qui fieri et firmare rogaverunt. S. Ingelelmi. S. Aymonis. S. Silvii. S. Gonzonis. S. Otgerii. Actum Cluniaco, mense febroario, feria quinta. Balduinus scripsit. (B. h. 464, CCCCLXVII.) ?? 3220. 1049-1109. CHARTA QUA PONTIUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI TRES MANSOS AD MACIACUM, AD SATONAM, ETC. Ego Pontius dono Sancto Petro unum mansum ad Maciacum, et unum ad Satonam, quod ibi juris habeo, et medietatem eorum de Felcheriis a via insursum; item mansum de Polotangis, situm in villa de Cinniaco. (B. h. 472, CCCCLXXV.) ?? {353}3221. 1049-1109. CHARTA QUA GAUFREDUS DE MARCIACO, SUMENS HABITUM MONACHICUM, NOTUM FACIT SE MANSUM IN VILLA MARCIACO SERVOSQUE IN HAC VILLA ET IN VILLA CLUNIACO MONACHIS CLUNIACENSIBUS DEDISSE. Notum sit cunctis Christi fidelibus, futuris et presentibus, quod ego Gaufredus de Marciaco, decidens in infirmitate per longa tempora, et veniens ad extremum diem vitæ meæ, accipio bono animo habitum Sancti Benedicti, in loco Cluniaco, et dono, pro remedio animæ meæ Deo et sancto Petro et sancto Paulo et loco supradicto, ubi donnus Hugo abba magis videtur prodesse quam preesse, et fratribus ibidem Deo servientibus, futuris et presentibus, unum mansum in villa Marciaco, quæ tenet Giraldus cum uxore sua et filiis et filiabus suis, cum omnibus quæ ad ipsum mansum pertinent, sine ulla calumpnia. Dono etiam unam ancillam cum filiis et filiabus suis in villa Cluniaco, meam videlicet partem. Fevum etiam de Egiaco, quam dedit Sigaldus prior patri meo et pater meus mihi dimisit, vuerpio et dimitto. S. Constantini, avunculi mei, de Cluniaco. S. Hugonis Burdin. S. Gotseranni, fratris sui. S. Odonis, fratris sui. S. Bernardi de Cluniaco, sacerdotis. Si quis autem hanc donationem infringere voluerit, anathema sit. (B. h. 473, CCCCLXXVI.) ?? 3222. 1049-1109 (?). CHARTA QUA WICHARDUS DE BRUIERE TRADIDIT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM ET SERVOS IN VILLA PERCEI. In nomine Dei. Wichardus de Bruiere tradidit Beato Petro Cluniensi, unum mansum de Percie, et quicquid ad ipsum mansum pertinet, sive agros sive lucos sive prata; servum quoque cum uxore et liberis, tam filiabus quam filiis. Post mortem quoque suam in predicta {354}villa Percei quicquid vel modo habet vel habiturus est, sive jure hereditario sive alio modo, superiori donationi totum ascribit. Hujus traditionis testes fuerunt: Stephanus de Bruiere et Otbertus. (B. h. 476, CCCCLXXIX.) ?? 3223. 1049-1109 (?). CHARTA QUA HUMBERTUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MOLENDINUM ET PRATUM IN VILLA COBLAISOLAS. Unusquisque christianorum fidelium in quantum se peccatorum pondere gravatum esse conspicit, in tantum studere debet atque elaborare, ut de bonis a Deo temporaliter sibi concessis valeat æternum et perpetuum regnum mercari. Quapropter, in Dei nomine, ego Hunbertus, pondus peccatorum meorum reminiscens, dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, aliquid de mea hereditate, quæ sita est in episcopatu Matisconense, in villa Coblaisolas, unum videlicet molendinum et unum pratum valentibus duos mansos, in tali conventu, ut quandiu vixero teneam et possideam, post meum quoque discessum in proprios usus monachi Clunienses habeant, et quando obitus mihi advenerit me sepeliant; atque in vestitura omni anno aut VI denarios aut servitium de molendino quandiu vixero accipiant. S. Hunberti, qui fieri et firmare rogavit. S. Poncii de Vicorzo. (B. h. 477, CCCCLXXX.) ?? 3224. 1049-1109 (?). CHARTA QUA NOTUM EST CONSTANTINUM, GIRBALDUM, ETC. MONASTERIO CLUNIACENSI WERPIVISSE QUOSDAM SERVOS IN VILLA CORBONIACO HABITANTES. In nomine Domini nostri Jesu Christi. Notum sit fidelibus cunctis, tam presentibus quam futuris, quod nos Constantinus, Gisbaldus, Rotbertus, Aldegarda, Ava, vuerpimus omnem querelam quam actenus habuimus contra monachos Clunienses de quibusdam servis qui habitant in pago Matisconensi, in villa Corboniaco. Facimus autem {355}non solum vuerpitionem, verum etiam legitimam donationem firmamus, ut post discessum nostrum nos in suo sepeliant cimiterio. S. Constantini. S. Girbaldi. S. Rotberti. S. Bernardi. S. Rotberti. S. Johannis. (B. h. 478, CCCCLXXXI.) ?? 3225. 1049-1109 (?). CHARTA QUA TEDZA NOTUM FACIT SE MANSUM IN VILLA CROSIACO MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE. Notum sit viventibus cunctis, quod ego Tedza, cum finis vitæ meæ appropiavit, in loco sepulturæ mee, dedi Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, et monachis Cluniensibus, unum curtilum in villa Crosiaco, cum consensu et laudatione filii mei Bosonis, atque cursum in silva Crosiacensi, homini qui ipsum curtilum tenuerit. (B. h. 479, CCCCLXXXII.) ?? 3226. 1049-1109 (?). NOTITIA WERPITIONIS SERVI, NOMINE BERNOINI, QUAM DROGO MILES ET INFANTES EJUS MONASTERIO CLUNIACENSI FECERUNT. Notitia vuerpitionis quam fecit quidam miles, nomine Drogo, et filii sui et filiæ, de quodam servo, nomine Bernoyino, in presentia donni Rotberti prioris, Almanni, Teotfredi, Ainrici, Walterii, Gondolrici. Si quis (quod absit!) hanc verpitionem calumpniatus fuerit, nisi cito resipuerit, primitus iram Dei incurrat, et inantea firma et stabilis permaneat. (B. h. 481, CCCCLXXXIIII.) ?? 3227. 1049-1109 (?). CHARTA QUA GAUSMARUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI DUAS VINEAS ET UNUM MANSUM IN VILLA MARCHISIACO. Quia in hujus vitæ miseria quisque mortalis inmunis non fit a delictorum noxa, oportet pro viribus ut quod inconsulte commisit, elemosinarum {356}largitione redimat. Quapropter noverint Christi fideles, quod ego Gausmarus, ob redemptionem animæ meæ, dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, quandam vineam cum curtilo adjacenti in villa Marchisiaco, et in pago Matiscensi. Dono etiam ibidem aliam vineam quam a Constabulo digno pretio conquisivi. Facio autem hanc donationem ea ratione, ut quandiu vixero teneam; et in vestitura singulis annis duos sextarios de vino persolvam. Post mortem vero meam, predicto loco Cluniaco remaneat sine ullius contradictione. Et ut hæc carta firma et stabilis permaneat, manibus subterfirmavi, testibusque idoneis roborandam tradidi. S. Gausmari, qui fieri et firmare rogavit. S. Letbaldi. S. Guldrici. S. Rotberti. S. Constantini. (B. h. 482, CCCCLXXXV.) ?? 3228. 1049-1109 (?). CHARTA QUA TETBRANNUS ET FRATER EJUS ERMENALDUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS APUD CONFLANT. In nomine Verbi incarnati. Notum sit omnibus fidelibus Christi, quod ego Tetbrannus et frater meus Ermenaldus, pro redemptione animæ Ayroardi, consobrini nostri, donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, aliquid ex hereditate nostra, quæ est in pago Matiscensi, in loco quem vocant Conflanc: hoc sunt vineæ, prata, campi, cum omnibus quæ ad illum pertinere videntur, exceptis duabus peciolis de terra quæ sunt in loco qui vocatur Nebrum. Hæc autem omnia supradicta tradimus ad jam dictum locum sine alicujus contradictione. Quod si quis contradicere voluerit, æternæ subjaceat maledictioni. S. Tetbranni. S. Ermenaldi. S. Rotberti. (B. h. 486, CCCCLXXXIX.) ?? {357}3229. 1049-1109 (?). CHARTA QUA FRATER ISEMBARDUS DIMITTIT MONACHIS CLUNIACENSIBUS MANSUM IN VILLA CROSA ET OMNIA BENEFICIA SUA. Ego frater Isembardus dono Cluniaco monasterio habitatoribusque ejus unum mansum in pago Viennense, in villa quæ vocatur Crosa, cum omni integritate ad ipsum pertinente, qui terminatur ex omni parte terra Sancti Petri. Beneficia autem in omnibus ubicumque pater meus habuit et ego habeo vel habuero a vestra potestate sumpta, dono vobis jam dictis habitatoribus sine aliquo precio vel contradictione. (B. h. 489, CCCCXCII.) ?? 3230. 1049-1109. CHARTA QUA ROTDULFUS ET PETRUS, FILII WARINI DE BELLAURA, NOTUM FACIUNT SE TERRAM QUAM PATER IPSORUM DE MONASTERIO CLUNIACENSI ACQUISIERAT, EIDEM MONASTERIO REDDERE. Omnibus tam futuris quam presentibus per hanc recordationis cartam notum esse volumus, quod Rotdulfus et Petrus, filii Warini de Bellaura, venientes coram donno Hugone abbate ceterisque fratribus in capitulum Cluniense, hanc conventionem fecerunt de terra illa quam pater eorum adquisierat de Sancto Petro, ut medietatem fructus ipsius terræ deinceps jam omni anno eidem Beato Petro ac supradictis fratribus consuetudinarie redderent, hoc videlicet nihilque aliud interposito, ut in morte si Cluniaco delati fuerint, a fratribus pro caritate recognoscantur et sepeliantur. Conventum est etiam ut post mortem ipsorum duorum, Rotdulfi videlicet et Petri, seu Hugonis, filii ejusdem Rotdulfi, suprascripta terra de qua loquimur, absque alicujus querimonia, Sancto Petro ex integro remaneat; et nullus eam quasi hereditario jure de eorum genere ulterius requirere debeat. Interim autem omni anno pro censu debent unum porcum de duobus solidis {358}et cetera omnia quæ pro uno manducare debentur equaliter, sicut pro illo alio manducare debent pro alia vinea. (B. h. 490, CCCCXCIII.) ?? 3231. 1049-1109. CHARTA QUA NOTUM EST STEPHANUM DE CURTEVAZ ET FRATREM EJUS BERNARDUM MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE RES SUAS IN VILLA BICEI. In nomine sanctæ et individuæ Trinitatis. Petimus notum fieri omnibus omnipotentis Dei cultoribus, quod duo fratres, scilicet Stephanus de Curtevaz et Bernardus, divina miseratione tacti, inspirati, preterita peccata sua abhorrentes, ut de eis veniam mererentur, obtulerunt loco elemosinæ Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, de rebus suis quantum ad presens potuerunt, scilicet quicquid habebant in villa quæ dicitur Bicei. Et ne aliquis, instigatione diaboli inflammatus, hanc donationem aliquando infringere aut calumpniare velit, idoneos testes et collaudatores adhibuerunt avunculos suos Bernardum et Ubertum. (B. h. 491, CCCCXCIIII.) ?? 3232. 1049-1109 (?). CHARTA QUA BERTRANNUS DE BURZEI DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM IN VILLA BALATEIR. Notum sit omnibus Dei et sanctæ æcclesiæ fidelibus, quod ego Bertrannus de Burzei, divina gratia inspirante, compunctus, ut de preteritis sceleribus suis veniam consequeretur et a futuris divina protectione observaretur, obtulit Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo, loco elemosinæ suæ, de alodo suo, quantum ad presens potuit, scilicet mansum unum in villa Balateir, cum omnibus appenditiis suis. Et ut donatio firma et stabilis esset, fratres suos Seguinum et Jocerannum adhibuit ad testificandum et confirmandum. (B. h. 492, CCCCXCV.) ?? {359}3233. 1049-1109. CHARTA QUA PETRONILLA DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM QUI VOCATUR AL PERER. Noverint cuncti fideles christiani, tam presentes quam futuri, quod ego Petronilla dono Deo et sancto Petro, ad locum Cluniacum, ubi preest donnus ac venerabilis abba Hugo, quendam mansum qui de nomine arboris piri vocatur vulgo al Perer, cum omnibus appenditiis suis. Hoc autem facio consentientibus filiis meis Bernardo et Gaufredo necnon Emmena, filia mea, pro remedio animæ meæ et infantum meorum et omnium parentum meorum, ut Dominus nos eripiat a penis inferni, sed et tali tenore ut ipsi fratres me sepulturæ tradant, sicut ipsam cui predictus pater societatem ipsius loci et omnium locorum ad ipsum pertinentium concessit. (B. h. 494, CCCCXCVII.) ?? 3234. 1049-1109. CHARTA QUA LETALDUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI COLONICAM QUAMDAM CUM SERVO IN VILLA CATONACO. Ego Letaldus, reminiscens pecatorum meorum, dono Domino Deo et sanctæ Mariæ et sancto Petro, cui Dominus potestatem ligandi et solvendi, et ad locum Cluniacum, et donno Hugoni abbati, pro remissione peccatorum meorum, unam colonicam totam in Catonaco villa; et unum campum juxta aquam Licentiam; et de alia terra totam medietatem, de campis, aquis, aquarumve decursibus, silvis, rispis, terris cultis et incultis, totum usque ad inquirendum. Dono etiam servum, nomine Tetbertum, et medietatem infantum ejus. Ego Letaldus et filii mei Bernardus et Wigo hoc donum facimus pro animabus {360}nostris, et hanc cartam scribere precipimus, et manibus propriis firmamus, firmarique jubemus. S. Huberti de Exartis. S. Letaldi de Caloei. S. Seguini de Culminas. S. Anselmi, filii ejus. (B. h. 502, DV.) ?? 3235. 1049-1109 (?). CHARTA QUA DURANNUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI PORTIONEM VINEÆ IN VILLA SEIA. Sacrosancto et exorabili loco Cluniaco, qui est constructus in honore beatorum apostolorum Petri et Pauli, dono ego Durannus peciolam de vinea in pago Matisconense, in villa Seia; de tribus partibus terra Sancti Petri, a sero Adaltrudis. Sed in tali tenore, ut quandiu vixero teneam, et in vestitura singulis annis IIIIor sextarios de vino persolvam; et post meum discessum, ad jam dictum locum perveniat. S. Duranni, qui fieri et firmare rogavit. S. Oulberti. S. Duranni. S. Rannulfi. (B. h. 506, DIX.) ?? 3236. 1049-1109 (?). CHARTA QUA VULBERTUS ET FILIUS EJUS DURANNUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM IN VILLA SEIA. Ego, in Dei nomine, Vulbertus et filius meus Durannus donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo ad locum Cluniacum, unam vineam in pago Matisconense, in villa Seia, terminatam de tribus partibus terra Sancti Vincentii, de quarta parte Sancti Petri. S. Vulberti et filii sui Duranni, qui fieri et firmare rogaverunt. S. Duranni. S. item Duranni. S. Rannulfi. (B. h. 507, DX.) ?? {361}3237. 1049-1109 (?). CHARTA QUA DURANNUS ET UXOR EJUS GISLA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM IN VILLA SOLINIACA ET CAMPUM IN CURIACO. Ego Durannus et uxor mea Gisla donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, unam vineam, in pago Matisconense, in villa Soliniaca, terminatam a mane de ipsa hereditate, a meridie terra Alindradanæ, a certio Sancti Petri et Sancti Cirici. Sed in tali tenore, ut quandiu vixero teneam, et singulis annis in vestitura dimidium modium de vino persolvam. Et in alio loco, qui nominatur Curiaco, campum unum qui habet in longum perticas LXII, in utraque fronte VIIII, et omni anno tascas persolvam; et post nostrum discessum ad jam dictum locum pro remedio animarum nostrarum et in locum sepulturæ perveniat. S. Duranni et uxoris ejus, qui fieri et firmare rogaverunt. S. Vulberti. S. Rannulfi. S. Duranni. (B. h. 508, DXI.) ?? 3238. 1049-1109 (?). CHARTA QUA OUDALRICUS DE BELGIACO REDDIDIT MONACHIS CLUNIACENSIBUS QUINQUE MODIOS VINI QUOS ANNUATIM DE OBEDIENTIA PERONNA CAPERE SOLEBAT. Noverint omnes sanctæ Dei æcclesiæ fideles, tam posteri quam presentes, quod Oudalricus de Belgiaco, per hanc presentis scripturæ cartam, in capitulo Cluniensi fratrum cœtu coadunato, reddidit atque laxavit Deo et sancto Petro, in manu donni Hunaldi prioris, V modios vini quos annuatim de obædientia Pronna capere solebat, acceptis de pecunia Sancti Petri CCC solidis; ejusdemque redditionis cartam, ut stabilior esset, manu sua super altare Sancti Petri posuit. Hujus rei testes sunt: Bernardus, Artaldus, Maiolus. (B. h. 509, DXII.) ?? {362}3239. 1049-1109 (?). CHARTA QUA DODO, ARMARUS, ETC., VENDUNT MONASTERIO CLUNIACENSI QUASDAM RES DE HEREDITATE SUA IN VILLA VISCURTO. In nomine Verbi incarnati. Nos venditores Dodo et Armarus, Durannus, Aymo, vendimus monachis Sancti Petri Cluniensis, de hereditate nostra quæ residet in villa Viscurto, in agro Galeniaco, et terminatur a mane et a cirtio terra Sancti Petri, a meridie et a sero terra Adalgerii; et accepimus ab ipsis monachis IIII solidos, et faciant post hunc diem quicquid voluerint. S. Dodo et Armarus et Durannus et Aymo, qui vendiderunt. S. Girbaldus. S. Stephanus. S. Arbertus. S. Bernardus. S. Otbertus. S. Rannaldus. Rotbertus levita scripsit. (B. h. 510, DXIII.) ?? 3240. 1049-1109 (?). CHARTA QUA RODULFUS ET UXOR EJUS EUFEMIA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS MAXILIACO, VEROLIAS, ETC. Virtutum omnium Dominus, previdens humanum genus per varios delabi casus, hoc remedium contulis mortalibus, inquiens: «Date elemosinam, et ecce omnia munda sunt vobis». Quapropter ego Rotdulfus et uxor mea Eufemia donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, aliquid de rebus nostris quæ sunt sitæ in pago Matiscensi, in villa Maxiliaco. In primis dono ego Rotdulfus, in ipsa villa, curtilum unum et pratum et omnia quæ in ipsa villa habeo. Terminatur a mane Graonna currente, a meridie terra Milonis, a certio rivo currente, a sero terra Sancti Vincentii. Infra istas terminationes totum ad integrum dono a die presenti. Et in alio loco, in villa Verolias, dono curtilum cum vinea simul tenente, tali tenore, ut quandiu vixero teneam, et post meum discessum ad Sanctum Petrum perveniat; et terminatur de tribus partibus terra {363}Sancti Petri, de quarta Sancti Georgii. Et ego Eufemia, uxor ipsius Rotdulfi, dono ad predictum locum Cluniacum, in villa Tisiaco, pratum quod vocant ad Pratum Perrono, meam videlicet partem; eo tenore ut quandiu vixero teneam, et post meum discessum ad Sanctum Petrum perveniat. Et in alio loco, ad fontem, ubi dicitur a Suriaco, dono unum campum in vestitura a die presenti, et faciant quod voluerint; qui terminatur de duabus partibus terra Sancti Petri, de tertia parte terra Sancti Nicetii, de quarta terra Drogonis. Facimus autem hanc donationem pro animabus nostris et in locum sepulturæ nostræ. S. Rotdulfi et uxoris ejus Eufemiæ, qui donaverunt et ipsi firmaverunt. S. Huberti. S. Adalais, sororis ejus. S. Rannaldi. S. Arlei. S. Aldini. S. Petri. S. Ascherii. Actum Cluniaco puplice. Rotbertus sacerdos scripsit, die sabbati, mense augusto, regnante Domino nostro Jesu Christo. Amen. (B. h. 513, DXVI.) ?? 3241. 1049-1109 (?). CHARTA QUA RANNALDUS ET FRATER EJUS GISLEBERTUS TRADUNT MONACHIS CLUNIACENSIBUS TERRAS QUAS FRATER EJUS DODO MORIENS EISDEM MONACHIS DELEGAVERAT IN VILLIS BESORNIACO ET DUNZIACO. In nomine Verbi incarnati. Notum sit cunctis, tam presentibus quam futuris, quod ego Rannaldus et Gislebertus, frater meus, tradimus per testamentum literarum Sancto Petro, ad locum Cluniacum, quandam terram quam frater noster Dodo moriens delegavit eidem apostolo. In villa Besorniaco, curtilum cum vinea, qui terminatur de duabus partibus via publica, de tertia terra Attonis, de quarta de ipsa hereditate; et habet in longum perticas XIIII, in latum VI. Hanc conquisivit de Bernardo jure emptionis. In Dunziaco, curtilum cum duabus raxis de vinea, qui terminatur de duabus partibus via publica, de tertia terra Isembaldi et Hildrici, de quarta terra Rotdulfi. Hanc conquisivit de Achardo et filio ejus Beringerio. In Curte Bosonis, peciolam unam de vinea, quæ terminatur de una parte terra Sancti Nicetii, de alia via publica, de tertia Sancti Petri. Facimus autem hoc pro remedio animæ {364}ipsius Dodonis et in locum sepulturæ. Et ut firmum permaneat, manibus eam firmamus testibusque idoneis roborandam tradimus. S. Rannaldi. S. Gisleberti. S. Aldeberti. S. Rannaldi. S. Johannis. S. Adelelmi. (B. h. 516, DXVIIII.) ?? 3242. 1049-1109 (?). CHARTA QUA DURANNUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM UNUM IN VILLA VILARIAS. In nomine Verbi incarnati. Notum sit omnibus, tam presentibus quam futuris, quod ego Durannus, veniens ad mortem, et reminiscens peccatorum meorum innumerabilium, dono Domino Deo et sanctis apostolis [ejus] Petro et Paulo, pro remedio animæ meæ, unum mansum de terra situm in pago Matisconense, in villa Vilarias, et terminatur ex una parte terra Blaini, a meridie rivo currente, ab alia parte via publica. S. Duranni, qui fieri et firmare rogavit. S. Bernardi. S. Berardi. S. Milonis. S. Stephani. S. Duranni. (B. h. 524, DXXVII.) ?? 3243. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ASCELINUS ET UXOR ATQUE FILII EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI MEDIUM PLANTUM ET CAMPUM IN VILLA MASSILIENSI. Quia in hac presenti vita dum vivitur, carere vitiis et peccatis omnino est impossibile, placare districtum judicem per opera misericordiæ oport[et] unumquemque. Quod perpendens ego Ascelinus nomine, cum consilio uxoris mee et filiorum meorum, dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, medium plantum quod in terra Sancti Petri feci, videlicet illam meam partem quæ mihi jure pro meis laboribus obvenit, sed tali ratione, ut quandiu vixero teneam; et post mortem meam ad predictum locum absque ullius calumpnia perveniat. Dono etiam quoddam pratum cum campo arabili simili tenore quo supra. Terminatur vero pratum quod etiam {365}in prato Unberti est situm, a certio terra Sancti Petri, a sero Sancti Vincentii, ex aliis partibus silva publica. Campus etiam ita terminatur: a certio terra Briccii, a sero Sancti Vincentii, a vento Sancti Quintini. Est autem hic campus cum predicto medio planto in villa Massiliensi. Si quis hanc donationem voluerit contradicere, perimatur æterna dampnatione, hoc testamento salvo manente. S. Ascelini et Rainburgis, uxoris ejus. S. Josberti et Andreæ, filiorum ejus. S. Dodonis. S. Huberti. S. Waldrici. S. Mainboldi. (B. h. 529, DXXXII.) ?? 3244. 1049-1109 (?). CHARTA QUA AIMO DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM IN VILLA FLAGIACO. Igitur ego Aimo, pro redemptione animæ meæ et parentum meorum, dono Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, aliquid de mea hereditate quæ sita est in villa Flagiaco, in pago Matisconense, hoc est unum mansum, et quicquid ad ipsum pertinere videtur, totum ab integro, tali tenore ut quandiu vixero teneam, et post meum discessum ad supradictum locum perveniat, et in vestitura singulis annis unum sextarium de vino persolvam. Et dum moriar, si illuc deportatus fuero, corpus meum sepeliant. S. Aimonis, qui fieri et firmare rogavit. S. Aichardi. S. Constantini. S. Soffredi. S. Gaufredi. S. Joceranni, filii Aichardi. S. Gontardi. (B. h. 530, DXXXIII.) ?? 3245. 1049-1109 (?). CHARTA QUA UMBERGA ET FILII EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLA MAZEROIT ALODUMQUE SUUM IN VILLA BICEI. In nomine Domini nostri Jesu Christi, volumus et petimus notum fieri omnibus christianis fidelibus, quod Unberga, annuentibus omnibus infantibus suis, dedit Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum et senioribus ejusdem cenobii, de hereditario {366}alodo suo villulam que vulgo appellatur Mazeroit, pro redemptione animæ suæ et omnium parentum suorum. Postea etiam filii ejus, bono ejus exemplo instigati, Bernardus scilicet et Unbertus et Dalmatius et etiam Bertannus, qui habebat filiam Widonis, fratris eorum, dederunt ad supradictum locum Cluniacum totum alodum quem habebant in villa quæ vocatur Bicei, qui eis hereditario jure contingebat ex parte ejusdem matris suæ, campos, vineas, prata, molendina. (B. h. 532, DXXXV.) ?? 3246. 1049-1109. CHARTA QUA ANSEDEUS CONCEDIT ACHARDO MILITI SUO UT COMMUTET CUM MONASTERIO CLUNIACENSI PRATUM IN VILLA BESORNIACO. Ego Ansedeus, in Dei nomine, et uxor mea et filii nostri, notum fieri volumus omnibus sanctæ Dei æcclesiæ fidelibus, quod quidam ex nostris militibus, nomine Achardus, nostram adiit presentiam humiliter deprecans, ut ex terra Sanctæ Mariæ quæ vulgo dicitur Belmontensis quæ ei nostra largitate in beneficio concessa est, unum campum in pago Matisconense, in agro Erniacense, in villa Besorniaco situm, in parte orientali, fere IIIbus perticis distantem a clausula Salvamenti, et ex aliis partibus terra Sancti Petri terminatum, liceat cum monachis Cluniensibus pro alia terra scamiare. Cujus petitione et fidelium nostrorum consilio compuncti, prefatum campum tradimus predictis monachis eternaliter possidendum. Et ut hæc carta inconvulsa permaneat, manibus propriis eam firmamus, et manibus fidelium nostrorum firmari jubemus. (B. h. 533, DXXXVI.) ?? 3247. 1049-1109 (?). CHARTA QUA TETBURGIS, UXOR OILARDI, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS PRADELLIS ET MONTELIO. Dum in hujus seculi laboriosa vivitur peregrinatione, interim dum licet dumque tempus aceptabile atque dies salutis instare videntur, {367}summopere providendum est, ut si qua agere bona valemus, operari non pigritemur, facientes nostri eos debitores quos veraciter credimus nostris Deum exorare pro reatibus. Quapropter noverint cuncti sub norma catholicæ fidei agonizantes, quod ego Tetburgis dono Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, aliquid de rebus meis quæ sunt sitæ in pago Matisconense, in fine Cardoniacense, in villa quæ dicitur Pradilis: hoc sunt curtili tres in dominicatum, cum omnibus appenditiis suis, campis, pratis, silvis, vineis, aquis aquarumque decursibus, quesitum et inquirendum; totum ab integro, excepto medio planto, et tribus araturis de terra quas dono Ardinco et uni ex suis heredibus, si legalis fuerit. Et hoc eo tenore facio, ut quandiu ipsi duo vixerint usum fructuarium habeant, et post illorum discessum ad jam dictum locum perveniant. Et in alio loco qui dicitur Montelio duas vineas. Hæc omnia dono ad predictum locum pro remedio animæ meæ ac senioris mei Oilardi et patris ac matris meæ et omnium parentum meorum, necnon omnium fidelium defunctorum, et pro salute, et incolumitate filiorum. Dono etiam in predicta villa servos his nominibus: Contaldum cum infantibus suis, Gotmundum cum uxore et infantibus suis V. Si quis autem hanc donationem a me libentissime factam scindere aut calumpniari voluerit, primitus iram Dei omnipotentis ac sanctorum omnium incurrat, et nisi ad emendationem venerit, in perpetuum pereat. Insuper coactus auri libras VIII persolvat, et inantea firma et stabilis permaneat, stipulatione subnixa. Actum Cluniaco publice. S. Tetburgis, quæ fieri et firmare rogavit. S. Narduini filii ejus. S. Girberti. S. Sendeleni. S. Warulfi. S. Odilonis. S. Alberici. S. Baldrici. S. Aymonis. S. Oddonis. Data per manum Aldebaldi, regnante Domino nostro Jesu Christo. (B. h. 536, DXXXIX.) ?? {368}3248. 1049-1109 (?). CHARTA QUA STEPHANUS SACERDOS ET PATER EJUS CONSTANTIUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM IN VILLA MUGUNENSE. Cunctipotens Deus ineffabili misericordia omnibus prodesse volens, etiam hoc concessit mortalibus, ut ex rebus temporalibus æterna et sine fine mansura mercentur. Quapropter ego Stephanus sacerdos et pater meus Constantius donamus Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, aliquid de rebus nostræ proprietatis quæ sunt sitæ in pago Lugdunensi, in agro Patiense, in villa Mugunense, scilicet mansum indominicatum cum domo et torculari; qui terminatur a mane de ipsa hereditate, a meridie terra Rotlandi, a sero Artaldi, a certio via publica, et omnia quæ ad ipsum mansum aspiciunt vel aspicere videntur, ea ratione ut quandiu vixerimus teneamus, et post nostrum discessum ad Sanctum Petrum perveniat. Donamus denique XXti sextaradas de terra arabili in ipsa villa, et duo prata inibi conjacentia. Facimus autem hanc donationem, pro remedio animarum nostrarum et animabus Bernoeni et Constantii, qui nobis hanc terram dederunt, ut nobis Dominus in futuro judicio dignetur esse propitius. In vestitura vero singulis annis donamus dimidium modium inter panem et vinum. Actum Cluniaco publice. S. Stephani sacerdotis et Constantii patris ejus, qui fieri et firmare rogaverunt. S. Rainaldi. (B. h. 541, DXLIIII.) ?? 3249. 1049-1109 (?). CHARTA QUA JOHANNES ET UXOR EJUS PETRONILLA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM ET CAMPUM IN VILLA RUFIACO. Ego, in Dei nomine, Johannes et uxor mea Petronilla donamus Sancto Petro aliquid ex rebus nostris quæ sunt in villa Rufiaco: hoc est unam vineam quæ terminatur a mane et a sero terra Sancti Petri, a {369}meridie rivo volvente, a certio terra Otberti. Donamus etiam unum campum in ipsa villa, qui terminatur de tribus partibus terra Sancti Petri, de quarta terra Rainberti, et faciant monachi Clunienses quicquid voluerint. S. Johannis et uxoris ejus Petronillæ et filii eorum Ornadi. S. Adelelmi. S. Arnulfi. S. Petri. S. Dominici. S. Abraham. S. Arnaldi. S. Rannaldi. Actum Cluniaco publice. (B. h. 544, DXLVII.) ?? 3250. 1049-1109. CHARTA QUA NOTUM EST DOMNUM HUGONEM, ABBATEM CLUNIACENSEM, DEDISSE DURANNO DE SANCTA MARIA, IN VITA SUA TANTUM, VINEOLAM JUXTA LORDONUM. Notum sit omnibus tam futuris quam presentibus, quod donnus Hugo abba vineolam quandam Sancti Petri juxta Lordonum, quam quondam tenuit Bodo, dedit Duranno de Sancta Maria dicto; ita sane ut in vita sua ipse tantum eam possideat, post mortem vero suam nulli filiorum aut heredum suorum eam dimittere illi liceat, nec ullus ex ipsis ejus heredibus se sine licentia donni abbatis de ea intromittat. (B. h. 547, DL.) ?? 3251. 1049-1109 (?). CHARTA QUA JOHANNES DAT MONASTERIO CLUNIACENSI, PRO ANIMA UXORIS SUÆ, CAMPUM ET PRATUM IN VILLA VARENGO. Ego Johannes, pro anima uxoris meæ et in loco sepulturæ ejus, dono ad monasterium Cluniacum unum campum et unum pratum qui simul tenentur; et terminantur a mane terra Rainberti, a meridie via publica, a sero terra Ingelelmi, a certio Rotberti. Est autem ista terra sita in villa Varingo; et faciant seniores Clunienses quicquid voluerint. S. Johannis, qui fieri et firmare rogavit. S. Bernardi. S. Heldini. S. Duranni. S. Bernuini. S. Mainfredi. (B. h. 550, DLIII.) ?? {370}3252. 1049-1109 (?). CHARTA QUA WILLELMUS DE VEVRA DAT MONASTERIO CLUNIACENSI QUINQUE SOLIDOS ANNUATIM IN TERRA QUAM VOCANT NOGLAS. In Christi nomine, ego Wilelmus dono Domino Deo et sancto Petro, ad locum Cluniacum, V solidos quos accipiebam in terra de Noglas, quam dedit Arnulfus de Olsola sancto Petro; et ego habebam eos de seniore meo Letaldo. Vidente ipso Letaldo et laudante, vidente etiam et laudante Duranno de Olsula, qui ipsos V solidos habuit de Arnulfo de Olsola, videntibus ipsis et laudantibus, dono istos V solidos Deo et sancto Petro, ut Deus mihi in suo judicio misereatur et indulgeat mihi peccata mea. S. Wilelmi de Vevra, qui hoc donum fecit. S. Letaldi de Cailloe, qui laudavit. S. Duranni de Olsola, qui laudavit. Testis extitit Hugo de la Porta. Actum apud Cadrellam, in claustro monasterii. (B. h. 553, DLVI.) ?? 3253. 1049-1109 (?). RADVIZ DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ANCILLAM NOMINE TEDRADAM CUM INFANTIBUS. Sacro loco Cluniaco, ego, in Dei nomine, Radviz dono unam ancillam, nomine Tedradam, post mortem meam et illos infantes qui de Arlaldo, servo Sancti Petri, nati fuerunt. S. Radviz. S. Drogo. S. Ildinus. (B. h. 554, DLVII.) ?? 3254. 1049-1109 (?). CHARTA QUA GAUFREDUS DE MARZIACO, UXORQUE EJUS BLISMODIS ET CETERI WERPIUNT MONASTERIO CLUNIACENSI QUERELAM QUAM HABEBANT IN BERZIACO VILLA. Cunctis fidelibus notum sit, tam presentibus quam futuris, quod ego Gaufredus de Marziaco et uxor mea Blismodis, et filii mei Gausfredus {371}et fratres uxoris meæ, vuerpivimus quandam querelam quam habebamus in terra de Berziaco villa, Domino Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ubi donnus Hugo abba preesse videtur, ut neque nos, neque ullus propinquorum nostrorum aliquid amplius requiramus. Si quis autem supradictam vuerpitionem calumpniare voluerit, iram incurrat Dei omnipotentis. (B. h. 558, DLXI.) ?? 3255. 1049-1109 (?). CHARTA QUA NOTUM EST WICHARDUM DE MARZIACO ET FRATREM EJUS DEDISSE MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM IN VILLA CHAVANIACO. Notum esse volumus cunctis hominibus, quod Wichardus et Achardus clericus de Marziaco donaverunt Cluniaco, pro matre sua Emma, in villa Chavaniaco, unum mansum cum omnibus ad ipsum pertinentibus, qui terminatur a duabus partibus terra francorum. (B. h. 559, DLXII.) ?? 3256. 1049-1109 (?). CHARTA QUA HUGO, RICHARDUS ET ORNATUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM IN VILLA SALIACO. Notum sit omnibus, quod ego Ugo et frater meus Richardus donamus, pro animarum nostrarum remedio, æcclesiæ Beati Petri Cluniacensis, duas partes unius mansi in villa Saliaco, cum servo nomine Eldrico et infantibus ejus. Alteram vero partem ipsius mansi tertius frater noster, nomine Hornatus, huic æcclesiæ dedit tali tenore, ut in sua vita teneat et post obitum suum Sancto Petro remaneat. (B. h. 561, DLXIIII.) ?? 3257. 1049-1109 (?). CHARTA QUA FREDEBERTUS INCAUTIONAT MONASTERIO CLUNIACENSI HEREDITATEM SUAM IN VETUS CURT. Ego, in Dei nomine, Fredebertus mitto omnem hereditatem meam {372}quam habeo in Vetus Curt in cautione ad monachos Clunienses usque ad V annos; tali tenore, pro viginti et octo solidis, ut si tunc non habuero redditos ipsos solidos, Sancto Petro in perpetuum remaneat omnis ista hereditas. Hujus conventionis fidem fecerunt Rannaldus, Berno, Grifo, Sisbaldus, Atto, Anschericus, Alaricus. (B. h. 562, DLXV.) ?? 3258. 1049-1109 (?). CHARTA QUA WILLELMUS NOTUM FECIT SE MANSUM QUI VOCATUR IN ARDEUM MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE, ETC. In nomine sanctæ Trinitatis. Notum sit cunctis sane sapientibus, quod ego Wilelmus dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, aliquid de mea hereditate quæ est sita in pago Matisconense, in villa Masiriaco, videlicet unum mansum cum omnibus appenditiis suis, scilicet campis, pratis, silvis, et unum servum, nomine Albericum, et mansus vocatur in Ardeum, totum ab integro, quesitum, ad inquirendum, transfundo de mea potestate in monachorum Cluniensium dictionem. Si quis autem hanc nostram donationem calumpniare presumpserit, maledictus sit; et ut firmum permaneat, manu firmavi propria. S. Wilelmi, qui fieri et firmare rogavit. S. Gonterii. (B. h. 563, DLXVI.) ?? 3259. 1049-1109 (?). CHARTA QUA NOTUM EST VINEAM TERMINATAM A MERIDIE TERRA SANCTI SYRI MONASTERIO CLUNIACENSI A CLEMENTE DATAM FUISSE. In nomine Dei omnipotentis. Notum sit omnibus hominibus, quod ego Clemens, consentientibus filiis meis, dono Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, unam vineam terminatam a mane terra Sancti Petri, a sero similiter, a meridie terra Sancti Syri. Facio autem hanc donationem tali conventu, ut quandiu vixero teneam; et nulli unquam alicui detur ipsa vinea ad exercendum, {373}nisi filiis meis, quandiu ipsi voluerint edificare. S. Clementis. S. Sigerii. S. Bernoarii. S. Dede. S. Undrede uxoris ejus. S. Eldigerii. S. Tetardi. S. Duranni. S. Eldrici. (B. h. 567, DLXX.) ?? 3260. 1049-1109 (?). CHARTA QUA THEODERICUS ET UXOR EJUS CONSTANTIA ATQUE ALII VENDUNT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLA LORNANT. Ego Teodericus et uxor mea, nomine Constantia, et istæ alteræ feminæ Letberga, Ermenalda, quæ sunt sorores, vendimus ad monasterium Cluniacum, de nostra hereditate, terminata a mane, a meridie, a sero in media terra Sancti Petri, excepto Idberto ad medium diem in una parte, uno campo; et est sita in villa Lornant, videlicet qualem partem ibi habemus, pro XX denarios donamus. S. Teoderici, et Constantiæ, et Letbergæ, et Ermenaldæ, et istorum hominum: Bernardi, Bernuini, qui simul cum eis firmaverunt. (B. h. 568, DLXXI.) ?? 3261. 1049-1109 (?). CHARTA QUA AIMO DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS SERVUMQUE IN VILLA SARERIAS. Dominus ac Redemptor noster, compatiens humanæ naturæ, ostendit qualiter per elemosinarum fructus possimus adipisci æterni regni aditum, dicens: «Date elemosinam, et omnia munda sunt vobis.» Igitur ego Aymo, pro remedio animæ meæ, dono et concedo unum curtilum in villa quæ dicitur Sarerias, et omnia quæ ad ipsum pertinent, videlicet ut usuarium in aquis, in silva, in pratis [habeat] homo qui super ipsum manserit; et unum servum, nomine Tetfredum, cum uxore sua et infantibus suis, et omnia quæ idem servus comparavit. Hæc omnia dono Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum. Si quis autem contra hanc donationem ire voluerit, iram {374}Dei omnipotentis incurrat, et pars ejus sit infernus. Hujus donationis sunt testes: Bragdingus clericus, avunculus meus, et fratres mei, Maiolus, Grimerius, Rotbertus. (B. h. 570, DLXXIII.) ?? 3262. 1049-1109 (?). WERPITIO MALARUM CONSUETUDINUM IN DIVERSIS LOCIS QUAM FECIT HUGO DE BUXERIA MONASTERIO CLUNIACENSI. Convenientia inter monachos Cluniensium et Hugonem de Buxeria, in presentia donni Segaldi, de malis consuetudinibus quas requirebat in terra Sancti Petri et pater ejus tenuit juste aut injuste, videlicet Gausfredus nomine et filius ejus Hugo, in servos et ancillas, omnia vuerpivit ante donnum Segaldum; et illas terras quas habebant monachi Sancti Petri ipso die omnia dimisit, excepto illas consuetudines quas homines Sancti Petri recte et per usum faciebant ei per suam terram. Æcclesiam vero quam vocant Juiliaco, quæ est in honore beati Petri, sicut domina Litgardis dedit Sancto Petro, et ipsi similiter omnia ex toto dimisit. Igitur elemosinam quam fecit frater ejus, Jocerannus nomine, et ipse firmavit et laudavit; et illam consuetudinem quam ipse Jocerannus requirebat in manso de Noianto, quam dimisit pro anima sua, iste Hugo laudavit et corroboravit, in tali convenientia, ut monachi absolvant animam patris sui et suam et omnium amicorum suorum, et dent ei partem et societatem in omnibus beneficiis jam dicti loci. Testes sunt, isti qui affuerunt: videlicet Girbertus decanus, Silvius monachus, Achinus decanus, Arleius decanus, Wigo decanus; isti sunt omnes monachi. Milites vero qui fecerunt placitum isti sunt: Constantinus de Maliaco, Odulricus de Cluniaco, Litcelinus et frater ejus, Jocerannus de Saloniaco. (B. h. 571, DLXXIIII.) ?? {375}3263. 1049-1109 (?). CHARTA QUA BLADINUS ET UXOR EJUS EDA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM ET CAMPUM IN VILLA SISIRIA. In nomine Domini. Ego Bladinus et uxor mea Eda donamus Deo et Sancto Petro unam vineam quæ est sita in pago Matisconense, in agro Matiacense, [in villa] quæ Sisiria vocatur, et habet in longum XIIII perticas et in latum VIIII; et in ipso agro Matiacense donamus unum campum qui habet in longum XXII perticas et in latum sedecim. Sed eo tenore, ut quandiu vixero teneam vel possideam, et post meum discessum Sancto Petro ad locum perveniat; omnique anno in vestitura de ipsa vinea IIIIor sextaria de vino persolvam. S. Bladini et uxoris ejus, qui fieri et firmare rogaverunt. S. Anselmi, filii ejus, qui consensit. S. Wiberti. S. Anselmi. S. Aremberti. S. Rainberti. S. Idberti. S. Eldrici. (B. h. 573, DLXXVI.) ?? 3264. 1049-1109 (?). CHARTA QUA BERARDUS PRESBYTER DAT MONASTERIO CLUNIACENSI SEXTAM PARTEM BOSCI QUI DICITUR EXART RIBERT. In nomine sanctæ Trinitatis. Ego Berardus presbiter dono Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ubi donnus Hugo abba preesse videtur, pro anima mea, sextam partem in bosco qui dicitur Exart Ribert, ut monachi teneant et possideant in æternum. S. Berardi presbiteri, qui hanc donationem fecit, et manu propria firmavit. (B. h. 576, DLXXIX.) ?? 3265. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ACHARDUS, WALO ET LEOTALDUS, FRATRES, DANT MONASTERIO CLUNIACENSI DUOS MANSOS IN VILLIS MONTE ET NUYROLIS. Divina providente clementia concessum est hominibus, ut ex rebus {376}quas jure possident æterna valeat merces adquiri. Quamobrem nos fratres Achardus, Walo et Leotaldus donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, aliquid ex rebus nostris, pro anima fratris nostri Livonis, et in locum sepulturæ, videlicet unum mansum in Monte, in pago Matisconense, una cum servo qui vocatur Restaldus, cum uxore sua et infantibus suis; et alium mansum in villa quæ vocatur Nuyrolis, cum omnibus quæ ad ipsos mansos pertinent, vineis, pratis, silvis, pascuis, campis, perviis et inviis. Et ut hæc nostræ donationis legatio firma et inconvulsa permaneat, cum stipulatione subnixa; et nos firmavimus et firmare rogavimus. Qui autem scindere voluerit, non vindicet quod repetit, sed coactus componat libram auri, et nisi emendaverit, maledictus sit. S. Walonis, Achardi et Leotaldi, qui fieri et firmare rogaverunt. S. Lantberti. S. Wacelmi. S. Ugonis. S. Aydoardi. S. Gausberti. S. Teogrini. S. Rodulfi. S. Joceranni. S. Bernardi. (B. h. 577, DLXXX.) ?? 3266. 1049-1109 (?). CHARTA QUA TEUZA ET FILIUS EJUS CONSTANTINUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM CUM CURTILO IN VILLA DUMBINAS. Dum in hujus exilii erumpna consistimus et peccatis, prout humana fragilitas se habet, peccata adicimus, oportet unumquemque propriis insistere virtutibus et ex possessionibus sibi concessis dando in elemosinam redimere suorum culparum nexus. Quapropter noverint quique fideles, quod ego Teuza et filius meus Constantinus, pro remedio animarum nostrarum, donamus Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo aliquid ex rebus nostris, videlicet quandam vineam cum adjacenti curtilo in villa Dumbinas sitam, et in pago Matisconensi constitutam, ut ab hodierno die et deinceps monachi Clunienses in usus proprios habeant, absque ulla contradictione. S. Teuzæ et filii ejus Constantini, qui donaverunt et ipsi firmaverunt. S. Bernardi. S. Guuldrici. S. Girardi. S. Achardi. S. Duranni. Balduinus, utinam monachus! scripsit, regnante Domino nostro Jesu Christo. Amen. (B. h. 578, DLXXXI.) ?? {377}3267. 1049-1109. CHARTA QUA MULIER GAUFREDI DE MARCIACO ET FILII EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM IN VILLA BERZIACO. Neminem melius thesaurizare quam in pauperes et filios æcclesiæ, divina admonemur voce, cum nobis amicos de iniquo Mammona qui nos in æterna recipiant tabernacula jubemur adciscere. Igitur ego mulier Gaufredi de Marciaco filiique nostri, pro anima ipsius et nostris animabus, donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ad refrigerium Christi famulorum ibi manentium, unum mansum in villa Berziaco, juxta æcclesiam, vergentem ad aquilonem, situm juxta viam, sicut clausuræ ambitus continetur. Hoc donum frater ejus donnus Vuichardus laudavit, et hanc cartam scribi rogavit. Testes fuere Vuigo Verullus, Durannus de Senesiaco. (B. h. 580, DLXXXIII.) ?? 3268. 1049-1109 (?). CHARTA QUA WALTERIUS ET ARTALDUS UXORQUE EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM IN VILLA BERZIACO, ETC. Notum sit memoriæ posterorum, quod ego Vualterius et Artaldus et uxor ejus Dierna donavimus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad monasterium Cluniacum, unum mansum situm in pago Matisconensi, in villa Berziaco, quem tenet Ildinus et frater suus Martinus; et unam alteram terram juxta condominam. Cujus donationis testes sunt hii qui subnotantur: Siguinus, Vuichardus, Constantinus, Gaufredus, Artaldus Ruilus, Durannus, Albertus presbiter. (B. h. 582, DLXXXV.) ?? {378}3269. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ARTALDUS ET UXOR EJUS GUANDALMODIS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM DE FRONTONAT. Notum sit omnibus, tam presentibus quam futuris, quod ego Artaldus et uxor mea Guandalmodis donamus æcclesiam de Frontonat beatis apostolis Petro et Paulo et donno Hugoni, abbati Cluniensis cænobii, et ceteris illius æcclesiæ Deo servientibus posterisque eorum in eodem servitio successoribus. Si quis hanc donationem aliquo modo infringerit, anathemati subjaceat, nisi resipuerit, et abbati et fratribus satisfecerit. Actum Cluniaco. S. Berardi. S. Agno[nis. S. Pontii. S. Girardi, Pontii, Stephani.] S. Duranni. Isti [sunt] testes, laudatores, et auditores. (B. h. 584, DLXXXVII, et 652, DCLV.) ?? 3270. 1049-1109 (?). CHARTA QUA DURANNUS COGNOMINE BERZIS ET UXOR EJUS ROTRUDIS FILIIQUE EORUM VENDUNT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLA BERZIACO. Presentibus et futuris emptionem quandam memoriæ tradere cupimus, quam Durannus, cognomento Berzis, uxor ejus et filii eorum ad augmentum rerum Cluniensium, presente donno Segaldo priore et cæteris hominibus qui adfuerunt, fecerunt. Vendidit namque supradicto priori et cæteris monachis Cluniensibus quinque petias de terra quæ sunt site in pago Matisconensi, in villa Berziaco. Adjacet autem una pars istius terræ in varenna quæ vocatur Mandor, cum prato juxta ipsius terre illam terram quam per alodum tenuit et possedit ipse et pater ejus. Alie due sunt in Misiriaco, ad Sazet una petia, in conba ad Campum Spinosum alia particula. Pro his autem supradictis partibus {379}dedit memoratus prior viginti solidos et unum equum. Dedit etiam Durannus unum curtilum in Aleicoda. Hanc cartam firmavit ipse Durannus et uxor ejus Rotrudis, et filii eorum Durannus et Bernardus. (B. h. 586, DLXXXIX.) ?? 3271. 1049-1109. CHARTA QUA ROTHARDUS NOTUM FACIT SE TERRAM SUAM IN VILLA RUFIACO MONACHIS CLUNIACENSIBUS PIGNORI MISISSE. Noverint omnes, quod ego Rothardus mitto terram meam in Rufiaco monachis Sancti Petri in loco cautionis pro X et octo solidis usque in diem solutionis. Fidem fecerunt Arnulfus et Armarus. S. Rotardi, Odgerii, Euvrardi, Arnulfi, Armari. (B. h. 591, DXCIIII.) ?? 3272. 1049-1109 (?). CHARTA QUA LEDUINUS NOTUM FACIT SE TERRAM SUAM IN MALIACO MONACHIS CLUNIACENSIBUS PIGNORI DEDISSE, ETC. Noverint omnes, quod ego Leduinus dono monachis Sancti Petri terram quæ est in Maliaco, quam habebam, in loco cautionis pro XI solidis; in ipsa villa Ansegisus duos solidos, in Rufiaco X solidos de Rotardo, in Vetus Curtis de Algodo III solidos, de Gulrico IIII solidos, de Dominico duos solidos. S. Leduini, Rothardi, item Rothardi, Oulgerii, Arnulfi, Armari, Evrardi. (B. h. 592, DXCV.) ?? 3273. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ELISABETH, UXOR BERNARDI DE CAPCHIACO ET FILIA U. BOCCARDI, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN ECCLESIA DE MASIRIACO ET IN VILLA A NUURUELS. In nomine Patris et Filii et Spiritus sancti. Ego Elisabet, uxor B. de {380}Capchiaco et filia U. Boccardi, dono Deo et sancte virginis Mariæ necnon sancti Petri apostoli, ac donni Hugonis abbatis, et omni congregationi Cluniacensi, ego Elisabet et vir meus Bernardus donamus vobis terram quæ de matre mea michi advenit et de antecessoribus meis. Ego dono vobis pro remedio animæ meæ et domini mei Bernardi, eo laudante et conse[n]tiente, necnon pro anima patris ac matris meæ, et pro salute omnium fidelium defunctorum seu vivorum, ut omnibus in commune proficiat, et ego dono vobis de mea hereditate meam portionem que mihi jure contingit in ecclesia de Masiriaco, quæ est constructa in honore sancti Petri, cum aliis terris quæ his sunt apendentes, sive servis sive franchisiis. Et in alia villa que vocatur a Nuuruels feci matri meæ suam partem laudare. Et ego Elisabet et vir meus Bernardus in æcclesia de hereditate mea meam partem et omnia alia que his pertinentes sunt, omnia ex omnibus tam servis quam etiam liberis, omnia pro remissione patris anima vel matris et filiæ meæ Elisabet et viri sui, et pro omnium parentum suorum, pro vivis necnon et defunctis, et pro illorum vel illarum qui istam donationem et elemosinam laudaverunt vel laudant, ut Dominus per gratiam suam absolutionem omnium suorum peccatorum eis concedat. (B. h. 593, DXCVI.) ?? 3274. 1049-1109 (?). CHARTA QUA HUGO ET FRATER EJUS ARLEBALDUS MONACHICUM HABITUM SUMENTES DANT MONASTERIO CLUNIACENSI HEREDITATEM SUAM IN VILLA MONTE. Dum in hujus seculi vivitur laboriosa peregrinatione, interim dum licet dumque tempus acceptabile atque dies salutis instare videntur, summopere providendum est, ut si qua agere bona valemus, omni dilatione postposita, operari non pigritemur, facientes nostri eos debitores quos veraciter novimus et in presentiarum corporum saluti consulere et in futuro animarum judices esse minime dubitamus. Quia {381}enim post mortem nil boni agere possumus, opere pretium credimus antequam ad illud subtile et inconprehensibile ducamur examen, occulto judici satisfaciendo neglegenter a nobis commissa manu penitentiæ in istius evi brevitate qualitercumque possumus tergere non desistamus. Quapropter nos duo fratres Hugo et Arlebaldus, divini judicii severitatem pro nostrorum facinorum enormitate metuentes, simulque de ejusdem judicis misericordia presumentes, diabolo huic mundo principanti et mundo blandimentis fallacibus filios suos in interitu perducenti abrenuntiando, pro animarum incolomitate nostrarum, sanctissime conversionis habitum et christianitatis certissimum fundamentum secundum Beati Benedicti regulam elegimus et in perpetuum, Deo auxiliante, nos in hoc proposito perseveraturos spopondimus. Et hujus gratia perseverationis Cluniacum locum religiosissimum in honore beatorum apostolorum Petri et Pauli consecratum adivimus, et animas ac corpora Deo et sanctis apostolis donnoque Hugoni supradicti loci patri venerabili reddidimus. Necnon quoque tam pro nostris quam pro parentum nostrorum animabus, partem nostre hæreditatis quæ est in villa quæ Mons nunccupatur, supradicto loco tradidimus et in perpetuum habendam et possidendam, absque ullius personæ calumpnia vel contradictione concessimus; tam in servis quam in ancillis, tam in campis quam in vineis, pratis, silvis, aquis aquarumque decursibus, arboribus, et omnino quicquid ibi habebamus, et servitium quod ibi annuatim villani debebant, omnia dedimus et transfundimus, totum ab integro donamus, laudamus et confirmamus. Si quis autem hanc donationem (quod absit!) infringere voluerit, in primis iram omnipotentis Dei et sanctorum apostolorum incurrat, et anathematis gladio confossus, nisi emendando resipuerit, cum Dathan et Abiron, quos terra deglutivit, intereat, et cum Juda traditore Domini et cum eis qui dixere Domino Deo: «Recede a nobis», eternis incendiis concremandus in tormentis contabesscat. S. Hugonis, qui hujus carte auctor et firmator extitit et firmari fecit, et Arlebaldi fratris ejus, qui similiter firmavit. S. Atanulfi et Hugonis, consanguinei sui, et Trobanni avunculi sui. S. Vuifredi de Mercant, Stephani de {382}Aristol, Rolanni de Nontaniaco, Bernardi de Vicursoni, Berardi fratris sui, Hugonis de Centarben, et Girardi et Gotseranni, Gotheranni de Centarben. Qui huic donationi fautor et observator extiterit, et quod pie factum est ex parte sua laudaverit et corroboraverit, benedictionem et gratiam omnipotentis Dei et sanctorum apostolorum necnon et sanctorum omnium sentiat et habeat, et vitam æternam pro bonæ voluntatis exibitione suscipiat. (B. h. 597, DC.) ?? 3275. 1049-1109 (?). CHARTA QUA DROGO MILES, FILIUS ROBERTI DE VITRIACO, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM IN VILLA NOGLAS. Noverit tam presentium quam posterorum devotio fidelium, quod quidam miles, nomine Droco, filius Roberti de Vitriaco, dum adhuc viveret, mansum quendam de Noglas cum servis et ancillis et cum omnibus apendiciis suis, tam pro sua quam pro patris sui anima beatissimis principibus apostolorum Petro atque Paulo dedit, sine omni exactione vel inquietudine a fratribus Cluniacensibus in perpetuum possidendum, ubi tam ipse quam pater jam interfectus sepeliendi erant; post quorum tumulationem uxor predicti Roberti, tam ex parte sua quam filiorum suorum Hugonis et Roberti, hanc eandem donationem fecit et corroboravit, addens insuper et condominiam quandam pro anima filii sui parvuli prius apud Cluniacum sepulti. Quam videlicet condominiam supradictus Robertus et conjunx ejus in vita sua loco Cluniacensi destinaverat, inter Besorniacum et Noglas sitam. Huic autem presentes adfuerunt donationi Ilius de Crai, Jotserannus et Ingelbertus de Cortavas, Bernardus de Civiniaco, Robertus de Briccia et alii plures laudantes et unanimi a[s]sensu corroborantes. (B. h. 601, DCIIII.) ?? {383}3276. 1049-1109. CHARTA QUA HUBERTUS ET UXOR EJUS ATELA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS BESORNIACO, DUNZIACO, ETC. In nomine Verbi incarnati. Notum sit omnibus fidelibus christianis, quod ego Ubertus et uxor mea Atela donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, cui preest donnus Hugo abbas, aliquid in potestate Besorniaco, una frangisia quam tenent duo fratres Josbertus et Tetbertus, et in alio loco, juxta frangisia, alia peciola terra in alodo, et in loco qui vocatur Talicola mea parte que in Forestilia habeo similiter, et in villa Dunziaco unum mansum cum servo in loco qui vo[catur] a Prato Moro, et in Salorniaco, in æcclesia Sancti Mauricii, medietatem quæ michi pertinet, in terris et in pratis; et in alodio quod Bernardus de Gorraterio tenebat de mea medietate, dono similiter, et in Briennensia, in alia villa quæ vocatur a Salis, donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Marciniaci, quicquid in ipsa villa habemus, totum ad integrum donamus. (B. h. 611, DCXIIII.) ?? 3277. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ARLEIUS MILES, ASSUMENS HABITUM MONACHICUM IN MONASTERIO CLUNIACENSI, DAT EIDEM MONASTERIO MANSUM IN VILLA COLUBRINIS. Sanctæ Dei matris ecclesiæ filii, tam posteri quam presentes [sciant], quod ego Arleius miles, seculo abrenuntians habitumque Beati Benedicti in monasterio Cluniacensi assumens, dono eidem monasterio, pro animæ meæ remedio, quendam mansum in villa quæ dicitur Colubrinis, cum omnibus apendiciis suis, videlicet vineis, campis, pratis, silvis, et terris cultis et incultis, et cum villano servo, qui dicitur Adalelmus, {384}cum filiis et filiabus suis, assentiente et laudante matre mea et fratribus meis et propinquis, quatinus supradictus locus sine omni contradictione seu inquietudine habeat et possideat. Ego Arleius firmavi et firmare rogavi. S. Vualburgis matris mee. S. Vuidonis, Vualterii, Bernardi, Albuini fratrum meorum. S. Rodulfi nepotis mei. (B. h. 615, DCXVIII.) ?? 3278. 1049-1109. CHARTA QUA HUGO WERPIT MONACHIS CLUNIACENSIBUS RES QUAS ACELINUS DE MASCO MILES EIS DEDERAT IN VILLA KACALA. Notum sit omnibus hominibus, tam presentibus quam futuris, quod ego Acelinus miles de Masco et uxor mea et filius meus, donamus Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, et loco Cluniaco et fratribus ibi Deo servientibus, presentibus et futuris, aliquam partem hereditatis meæ que est in villa Kacala, totum quod ibi habemus vel habere debemus donamus propter remedium animarum nostrarum vel parentum nostrorum, ut nos recipiant in societatem et in benefactis eorum, sive in loco sepulture, ut sepiliant nos post mortem nostram in loco supradicto; quod ita factum est. Post dicessum vero eorum venit Vuichardus miles de Miciaco, nepos supradicti Acelini, et vi abstulit Sancto Petro et a loco Cluniacensi ipsam terram. Igitur postquam ventum est ad [a]ures do[n]ni Odilonis abbatis, habuit placitum cum eo, atque ita definitum est: ut supradictus abbas dimitteret terram et omnem servitium quod ipsa terra reddit Vuicha[r]do, unum annum. Post transacto vero anno, ita definitum est, ut sine ulla difficultate vel aliqua retinentia relinqueret Vuichardus servitium donno abbati et loco Cluniaco in perpetuum. Post quod Vuichardus factum, non tenens conventionem quam fecit, aponens iniquitatem super iniquitatem, ipsam terram dedit cuidam militi, Aimino nomine, in feudum. Ipse autem Aiminus post mortem suam dimisit filio suo Hugoni. Hugo vero, recognoscens peccatum illorum quod fecerant, nolens permanere in eo, compunctus corde, sive, ut credimus, a Deo inspiratus, {385}reddidit Cluniaco, tali tenore, ut in vita sua possideret et censum redderet omnique anno supradicto loco, videlicet decem sextarios vini, duodecim denarios, VI panes, IIII mitedarios de civada. Omnia autem supradicta ego Hugo, post mortem meam, ex integro loco supradicto dimitto, sine aliqua retinentia, ut nullus ex heredibus meis vel parentibus meis ibi aliquid requiratur. Si quis autem nostram donationem infringere voluerit vel vuerpitionem, nisi ad satisfactionem venerit, sit anathema maranatha. Omnia vero que possidere sive tenere videbar in villa Kacala, totum ab integro reddo, videlicet campos, vineas, prata, arbores, servos et ancillas, cultum et incultum, sine ulla retinentia, ut dent michi societatem et partem in benefactis eorum. Accepi autem ego Hugo a fratribus Cluniacensibus et a Stephano decano de Caviniaco unum mulum cum sella et freno, et triginta solidos denariorum de moneta Lugdunensi pro eo quod talem placitum feci eis. S. Hugonis, qui hoc donum fecit et firmari rogavit. S. Dalmatii de Verned, qui pro hoc placito X solidos accepit, Sandaleni, Jodmari de Peset, Maioli de Vincella, Stephani Niel, Stephani de Peset, Stephani de Anidelstos, Girini de Elstols, Stephani de Cassanias, Gocmari de Cassanias, Ardradi de Mont Faver, Rolanni de Mont Alger, Stephani decani, Stephani Girardi, Arleballi prepositi, Petri prepositi, Duranni presbiteri de Cavaniaco, Lamberti prepositi. (B. h. 617, DCXX.) ?? 3279. 1049-1109. CHARTA QUA GIRBERTUS ET UXOR EJUS INGILILDIS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI PRATUM IN VILLA SANCTI PONTII ET CAMPUM IN VILLA GALONIACO. Ego igitur, in Dei nomine, Girbertus et uxor mea, nomine Ingilildis, pro animarum nostrarum remedio et parentum nostrorum, donamus Deo et sancto Petro unum pratum in episcopatu Matisconensi, in villa Sancti Pontii, ita terminatur: a cirtio terra Sancti Benedicti, {386}ex omnibus aliis partibus Avalosa aqua currente. Dono etiam unum campum in scamium pro una vinea que est in villa Galoniaco et pro aliis rebus quas michi tradunt et concedunt seniores mei. S. Girberti et uxoris ejus Ingilildis, et filiorum ejus Arlebaldi, Bernardi, Girberti, Gislardi, Bernardi, Tedberti, Sigbaldi. (B. h. 618, DCXXI.) ?? 3280. 1049-1109 (?). CHARTA QUA LANDRADA DAT MONASTERIO CLUNIACENSI QUEMDAM BOSCUM PRO CABALLO. In nomine Verbi incarnati. Notum sit omnibus hominibus tam presentibus quam et futuris, quod ego Landrada, pro anime meæ remedio et senioris mei et filiorum meorum, dono Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo et Cluniacensi loco, unum boscum, terminante ab una parte terra Sancti Petri, ab altera terra Sancti Andreæ. Facio autem hanc donationem tali conventu, ut dent michi monachi de Cluniaco unum caballum valente solidos triginta, et post mortem meam corpus meum recipiant et sepeliant. S. Landradæ, quæ fieri firmarique rogavit. S. Hugonis, Uperti, Bernardi, Rodberti, Girberti, Vuidonis, Bonifilii. (B. h. 619, DCXXII.) ?? 3281. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ADDA ET FILIUS EJUS LETALDUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI CAMPUM ET PRATUM IN PARROCHIA DE MACIACO. Sicut indubitanter fides fidelium credit et Salomon testatur: «Redemptio animæ viri sunt proprie divitiæ, si eas recte et fideliter dispensaverit.» Quapropter ego Adda femina, ut Deus mei misereatur, dono aliquid de hereditate mea Deo et sancto Petro ad locum Cluniacum, hoc est unum campum in parrochia de Maciaco; terminatur ipse campus a mane via publica, a meridie similiter via publica, ab alia parte terra Sancti Petri. Dono etiam unum pratum juxta rivulum {387}qui vocatur Elna. Hoc autem donum facio pro remedio anime meæ et filii mei Letaldi, qui hoc donum laudavit et hanc cartam fieri jusit. (B. h. 621, DCXXIIII.) ?? 3282. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ENGELGARDIS, UXOR RICHARDI, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ALIQUID DE REBUS SUIS, SCILICET MONTGOBET. In nomine Domini nostri Jesu Christi. Notum esse volumus omnibus in Christo renatis, quod ego Engelgardis, pro salute anime meæ et omnium parentum meorum, dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, aliquid de rebus meis quæ michi hereditario jure contingunt, scilicet Montgobet, annuente et donum confirmante legittimo marito meo Richardo, acceptis pro caritate L solidis a priore domno Warmundo, ea scilicet ratione, ut hec donatio inconvulsa in eternum permaneat, et eandem terram undique sicut antecessores mei et ego post ipsos tenui, sic rectores Cluniacenses et seniores ibi Deo servientes sine contradictione habeant. Quod si quis ulterius calumpniari voluerit, per potestatem repressus nullo modo prevaleat, et datis pro injustitia duodecim libras auri, ipse in inferno perpetuis tormentis mancipetur. (B. h. 624, DCXXVII.) ?? 3283. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ALINDRADA DAT MONACHIS CLUNIACENSIBUS VINEAM IN CAMPONERIAS ET WERPIT EISDEM QUERELAM QUAM HABEBAT PRO SILVA SEYA. In nomine Domini. Ego Alindrada dono Deo et Sancto Petro Cluniensis monasterii unam vineam quæ residet in Camponerias; et terminatur ex omni parte terra Sancti Petri. Et illam quærelam quam habeo in silva super Seya totam reddo. S. Alindradæ, quæ fieri et {388}firmare rogavit. S. Ebrardi. S. Eldeberti. S. Rannulfi. S. Duranni. S. Wandalmundis. Rotbertus levita sc[r]ipsit. (B. h. 628, DCXXXI.) ?? 3284. 1049-1109 (?). CHARTA QUA WIDO DAT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM IN VILLA SOLONIACO. Notum sit omnibus Dei et sanctæ æcclesiæ fidelibus, quod Wido, pro redemptione animæ suæ et fratris sui Wilelmi, et pro sepultura ejusdem, dedit Deo et sancto Petro atque Paulo et senioribus Cluniensis cænobii, de possessione sua, unam vineam in villa quæ dicitur Soloniacus, infra casam Sancti Petri, que terminatur a meridie et a sero via publica. Donationem istam confirmavit mater ejusdem Widonis, nomine Raimodis, et patruus ejus Lietzelinus. Testes hujus rei sunt: Gosfredus de Sancto Nicetio, Elgaldus de Soloniaco. (B. h. 629, DCXXXII.) ?? 3285. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ROTBERTUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI QUODDAM EX MANCIPIIS SUIS, GIRBERTUM NOMINE, CUM UXORE ET INFANTIBUS EORUM. Sacrosancto et exorabili loco Cluniaco in honore beatorum apostolorum Petri et Pauli dicato, ego, in Dei nomine, Rotbertus dono quendam ex meis mancipiis, Girbertum nomine, cum uxore sua et filiis et filiabus suis, et cum omni hereditate, quam in pago Matisconense conquesivit. Si quis autem huic nostræ donationi aliquam calumpniam inferre temptaverit, ego videlicet aut aliquis ex meis heredibus, primitus iram Dei incurrat sanctorumque apostolorum et omnium sanctorum, sitque excommunicatus et abhominatus a consortio omnium fidelium. S. Rotberti et uxoris ejus Gualburgis, qui fieri et firmare rogaverunt. S. Wigonis. S. Ugonis. (B. h. 631, DCXXXIIII.) ?? {389}3286. 1049-1109 (?). CHARTA QUA EMPLENA TERRAM CUM VINEA IN VILLA DUMBINIACO MONACHIS CLUNIACENSIBUS WERPIVIT. Notitia verpitionis quam fecit Emplena vidua femina de terra simul cum [vinea] quam in villa Dumbiniaco calumpniaverat. Werpivit et donavit Deo illa[m] querelam totam quam requirebat in ipsa villa, ad locum Cluniacum, ante donnum Wilelmum, decanum de Lordono; in tali convenientia, ut si obitus sibi advenerit in alia patria, filium suum Wilelmum sepeliant seniores Clunienses pro conventu ipsius, et si illa finierit in ista patria, cum honore eam sepeliant. Terminatur autem vuerpitio de tota parte terra Sancti Petri, ut ab hodierno die et deinceps in usus monachorum teneatur, absque alicujus contradictione. (B. h. 632, DCXXXV.) ?? 3287. 1049-1109 (?). CHARTA QUA WANDALMODIS ET FILIUS EJUS WICHARDUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM CUM CURTILO IN VILLA BIERIAS. In nomine Verbi incarnati. Noverint cuncti fideles sanctæ Dei æcclesiæ, quod ego Wandalmodis cum filio meo Wichardo dono Deo, et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo et Cluniensi monasterio sub eorum honore consecrato, pro redemptione animæ et corporis sepultura alterius filii mei Constantini, unam vineam cum adjacenti curtilo, in pago Matiscensi et in villa Bierias sitam; et terminatur a mane via publica, a certio terra Sancti Petri, a meridie et a sero de ipsa hereditate. S. Wandalmodis, quæ fieri et firmare rogavit. S. Wichardi et Joceranni, filiorum ejus. S. Elisabet, sororis eorum. S. Bernardi. S. Berardi. S. Rannulfi. S. Tetelmi. (B. h. 633, DCXXXVI.) ?? {390}3288. 1049-1109 (?). CHARTA QUA RODULFUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM CUM MANSIONE ET PRATO IN VILLA ROCHETTA. Dum in hujus seculi vivitur laboriosa peregrinatione, considerandum nobis est quod in futuro nobis expediat. Iccirco ego, in Dei nomine, Rotdulfus, frater Leotaldi, dono Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo aliquid ex rebus meis, pro anima ejusdem Leotaldi, quæ sunt sitæ in pago Augustidunense, in villa Rochetta, unum videlicet mansum cum mansione et prato et omnibus quæ ad ipsum mansum pertinent, sicuti ego visus sum tenere. S. Rodulfi, qui fieri et firmare rogavit. S. Ornadi. S. Nocherii. S. Constantini. S. Hunberti. Balduinus scripsit. (B. h. 635, DCXXXVIII.) ?? 3289. 1049-1109 (?). CHARTA QUA NOTUM EST ODDONEM, CÆCUM, PORTIONEM TERRÆ IN VILLA MAZEROIT MONACHIS CLUNIACENSIBUS DEDISSE. Notum sit omnibus Dei et sanctæ æcclesiæ fidelibus, quod quidam cecus, nomine Oddo, dedit Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo et monachis Cluniacensibus unam peciam de terra in villa quæ appellatur Mazeroit. Fecit autem hanc donationem cum consensu infantum suorum ad quos pertinere videbatur. Et ne ulterius calumpniari possit vel a se, vel ab ipsis infantibus suis, vel ab alio aliquo, testes adhibuit Rotbertum de Bicei, Constantium de Mazeroit. (B. h. 636, DCXXXIX.) ?? 3290. 1049-1109 (?). CHARTA QUA NOTUM EST ACHARDUM DE MARZIACO, CLERICUM, MEDIETATEM CUJUSDAM MOLENDINI SUPER GRAONAM, IN PARROCHIA DE MARZIACO, MONASTERIO CLUNIACENSI WERPIVISSE. Notum sit cunctis fidelibus christianis, quod Achardus clericus de {391}Marziaco calumpniabatur et tollebat monachis de Cluniaco medietatem unius molendini quod situm est super Graonam fluvium, in ipsa parrochia de Marziaco. Post multas igitur querelas et requisi[ti]ones monachorum, acceptis a donno Wilelmo de Lordono centum solidis, finivit et reddidit partem illam molendini Deo et sancto Petro ad locum Cluniacum, laudantibus et confirmantibus filiis et filiabus suis ipsum donum, et cunctis propinquis suis, insuper et uxore sua, quæ vocatur Emeldis, filiique sui Gaufredus, Jocerannus et Otto, et Rocelina, filia ejus, qui confirmaverunt, et Hugo, cognomento Burdinus. (B. h. 637, DCXL.) ?? 3291. 1049-1109 (?). CHARTA QUA ESMIO ET FILIUS EJUS HUGO DANT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLA SANCTI BRANCARII. In nomine sanctæ et individuæ Trinitatis. Ego Esmio et filius meus Hugo donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, spatium terræ in villa quæ dicitur ad Sanctum Brancarium, pro animabus nostris et antecessorum nostrorum, ut Deus nobis misereatur in suo judicio. Terminatur autem ipsa terra de una parte via publica, de alia terra donni Gerini, de duabus aliis partibus de ipsa hereditate. Dono etiam in campo subtus viam illam partem quam divisi, videntibus Bernardo de Colonicas et Tetberto Fabro, et Rotberto qui stat in ipsa villa, et Berengerio et Vulgerio. Dono etiam in alio loco, ad Puteum, unum mansum cum omnibus appenditiis suis, campis, pratis, silvis, aquis, aquarumque decursibus, sicut Christianus et Joscelmus tenuerunt usque ad inquirendum. In villa etiam ad Sanctum Brancarium dono unum servum, nomine Rotbertum, ut serviat Deo et Sanctæ Mariæ et monachis Candrilensis loci. Dono etiam post mortem meam omnem hereditatem meam quam habeo ad Sanctum Brancarium, in illa parte quam ibi visus sum habere, et servum {392}meum, nomine Durannum, filium Vulgerii, in tali convenientia ut si monachus effici voluero, pro hoc me recipiant, aut si aliter mortuus fuero, pro hoc me sepeliant, aut Cluniaco aut apud Carrolam. Hoc donum facio pro anima mea et filii mei Hugonis et animabus antecessorum meorum, apud Cluniacum, sanctis apostolis Petro et Paulo. S. Esmionis, qui hoc donum fecit. Durannus, presbiter de Seduno, vidit et audivit, et Mainfredus, Rotbertus, Tetbertus Faber, Vulgerius, Durannus, Tetbaldus frater ejus. S. Rotlanni militis. (B. h. 638, DCXLI.) ?? 3292. 1049-1109 (?). CHARTA QUA GAUFREDUS DE MARZECH NOTUM FACIT SE HABITUM MONACHICUM SUMERE ET MANSUM IN VILLA COLONGIAS MONACHIS CLUNIACENSIBUS DARE. Notum sit omnibus hominibus, tam futuris quam presentibus, quod ego Gaufredus de Marzech, veniens ad extremum diem mortis, derelinquo hujus seculi pompam, et accipio sanctæ religionis habitum in loco Cluniaco, ubi donnus Hugo abba magis videtur prodesse quam preesse; et dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo ad eundem locum, pro remedio animæ meæ, unum mansum, id est una cabanaria quem tenet Letaldus villanus in villa Colongias, et omnia quæ ad ipsum mansum pertinent, hoc est censum, campos, vineas, prata, arbores, totum ab integro. S. Gausfredi, qui hoc donum fecit. S. Joceranni, fratris ejus. S. Oddonis, fratris ejus. (B. h. 640, DCXLIII.) ?? 3293. 1049-1109. CHARTA QUA SIVUALDUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI CURTILUM ET VINEAS IN VILLA MONZANIACO. In nomine Verbi incarnati. Ego Sivualdus dono Deo et sanctis apostolis {393}Petro et Paulo ad locum Cluniacum, pro remedio animæ meæ, terram sitam in comitatu Matisconensi, in villa Monzaniaco, hoc est curtilum unum cum vinea, qui terminatur a mane terra Sancti Benedicti, a meridie Sancti Andochii, a sero et a certio via publica; et in alio loco, in ipsa villa, vineas duas et omnia quæ ad ipsum curtilum aspiciunt usque ad inquirendum, excepto quod sororibus meis donavi. Et hoc facio tali tenore, ut quandiu vixero teneam, post meum autem discessum ad Sanctum Petrum perveniat. S. Sivualdi, qui fieri et firmare rogavit. S. Evæ matris ejus. S. Hugonis. S. Anscherici. S. Gausberti. S. Josmari. S. Petri. (B. h. 641, DCXLIIII.) ?? 3294. 1049-1109 (?). CHARTA QUA WICHARDUS DE MARZIACO DAT MONASTERIO CLUNIACENSI VERCHERIAM ET PARTES DUAS PRATI IN PARROCHIA DE MASILIACO. Notitia doni quam fecit Wichardus de Marziaco pro uxore sua Helisabeth. Donavit itaque unam verchariam in parrochia de Masiliaco, in villa quæ dicitur Namchi. Ibidem quoque duas partes de uno prato donavit, et in ipsa villa unum jornale de terra. Est autem ista hereditas de alodo supradictæ mulieris Helisabeth, quam dedit Wichardus, vir ejus, ad locum Cluniacum, in locum sepulturæ ejus, tam pro anima ejus quam pro sua et omnium filiorum suorum, ut Dominus eripiat eos a penis inferni et det vitam æternam. (B. h. 644, DCXLVII.) ?? 3295. 1049-1109 (?). NOTITIA WERPITIONIS CUJUSDAM TERRÆ IN VILLA VIROLAS QUAM BERNARDUS MONASTERIO CLUNIACENSI FECIT. Notitia vuerpitionis quam fecit Bernardus Sancto Petro de una terra quæ est in Virolas, et illam terram tenent et possident de senioribus {394}Cluniensibus Durannus et Raynardus atque Petrus. Pro qua verpitione recipiunt seniores Clunienses ipsum Bernardum in societatem beneficiorum suorum et in locum sepulturæ. S. Bernardi, qui fieri et firmare rogavit. S. Hugonis. S. Josfredi. S. Gisleberti. (B. h. 645, DCXLVIII.) ?? 3296. 1049-1109 (?). CHARTA QUA TETBRANNUS ET UXOR EJUS TECA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS BRUALIAS ET CONFLANZ. In nomine Verbi incarnati. Noverint omnes fideles, tam futuri quam presentes, quod ego Tetbrannus dono Deo et Sancto Petro, de mea substantia et mea hereditate, quæ inferius tene[n]tur adscripta: videlicet in pago Matisconense, in villa Brualias, duas raxias de vinea vestita, quæ terminatur a mane et a certio terra Sancti Petri, a meridie de ipsa hereditate, a sero terra Eldini; et in villa Conflanz unam raxiam de vinea quæ terminatur a mane et a sero terra Sancti Petri, a certio Rotberti, a meridie Stephani. Et in ipsa villa tres jornales de campo; et in alio loco tres peciolas de terra, duæ arativæ et una de prato. S. Tetbranni et uxuris ejus Tecæ, qui fieri et firmare rogaverunt. S. Ermenaldi, fratris ejus. (B. h. 648, DCLI.) ?? 3297. 1049-1109 (?). CHARTA QUA GIRBERGA DAT MONASTERIO CLUNIACENSI DUOS CURTILOS IN VILLIS GILINIA ET VALLIS. Noverint cuncti fideles, quod ego Girberga dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, aliquid de mea hereditate, pro remedio animæ meæ, videlicet duos curtilos, unum in villa Gilinia, alium in villa Vallis, quæ villæ sunt sitæ in pago Matisconensi. Actum Cluniaco publice. S. Girbergæ, quæ fieri et firmare rogavit. S. Wichardi, senioris ejus. S. Pagini. S. Adalardi. (B. h. 649, DCLII.) ?? {395}3298. 1049-1109 (?). CHARTA QUA AIA ET VIR EJUS WICHARDUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI PRATUM CONSUETUDINARIUM IN VILLA SANCTÆ COLUMBÆ. Notum sit cunctis fidelibus, quod ego Aia et senior meus Wichardus, una cum filio nostro Hugone, donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, unum pratum consuetudinarium, in villa Sanctæ Columbæ, pro redemptione animæ filii nostri Lupi. Si quis hoc donum calumpniatus fuerit, iram incurrat Dei omnipotentis. S. Aiæ, quæ hoc donum fecit. S. Wichardi, sponsi ejus. S. Hugonis, filii ejus. S. Rotberti de Vitreaco. S. Ansedei de Oblato. S. Uberti Jacob. (B. h. 650, DCLIII.) ?? 3299. 1049-1109 (?). CHARTA QUA GAUSFREDUS DE CLUNIACO, MILES, CONCEDIT MONACHIS CLUNIACENSIBUS OMNIA QUÆ COMMUNITER HABEBAT CUM EIS IN PODIO RUFIACENSIS VILLÆ. Ego, in Christi nomine, Gausfredus miles de Cluniaco, previdens hujus temporalis vitæ finem mihi jam jamque imminere, multasque atque multimodas offensiones in illa more fragilitatis humanæ me contraxisse, decrevi aliquid de his quæ in seculo videor jure possidere, pro remedio animæ meæ, et filiorum meorum, omniumque antecessorum meorum, Deo et sancto Cluniacensi cœnobio relinquere, omnia scilicet quæ communiter habere visus sum cum Cluniacensibus monachis in podio Rufiacensis villæ, in vineis scilicet, nemoribus, silvis, terris cultis sive incultis, et quicquid inter IIII vias publicas cum eis huc usque possedi in eodem manso, preter illa duntaxat quæ juris mei proprie esse cernuntur, ea fide et intentione, ut nullus umquam mei generis vel posteritatis heres de his ausu temerario presumat contingere. S. Gausfredi. S. Wilenci, filii ejus, ac fratrum ipsius Dalmacii, {396}Bernardi, Odulrici. S. Asterii nepotis ejus S. Gausceranni Vetuli et fratris ejus. (B. h. 654, DCLVII.) ?? 3300. 1049-1109. CHARTA QUA STEPHANUS DE BRUGERIA MILES MONACHICUM HABITUM INDUENS MONASTERIO CLUNIACENSI JUS SUUM IN MANSO DE CERNIACO DAT. In nomine cunctipotentis Dei cunctaque regentis, ego Stephanus, quondam miles de Brugeria, divini muneris respectu ad sanctæ conversationis habitum veniens, dedi simulque reliqui eidem omnipotenti Deo et Cluniacensi cænobio quod est consecratum in honore beatissimorum apostolorum Petri et Pauli, cui etiam donnus Hugo abbas preesse pariter ac prodesse dinoscitur, quoddam jus meum quod habebam in manso de Cerniaco. Quem scilicet mansum donnus Wigo quondam miles de Germola jam dicto monasterio tradiderat possidendum, sed postea medietas ejus prava cupiditate in cujusdam militis jus devenit, de cujus alia medietate quæ habetur in custodia decani villæ quæ dicitur Arpagiacus, tertia pars nihilominus mihi jure parentali obvenerat, quam uti prefatus sum, ex integro tradidi supradicti cænobii fratribus, in manu simul atque presentia donni Hugonis abbatis, laudantibus fratribus meis, Achardo scilicet atque Artaldo, cum servitio duorum denariorum quotannis et quicquid ibi possederam, in vineis videlicet, silvis, pratis etiam et pascuariis. S. Stephani, qui hoc donum fecit. S. Achardi atque Artaldi, fratrum ejus. (B. h. 658, DCLXI.) ?? 3301. 1049-1109. CHARTA QUA GAUSFREDUS DE BERZIACO MILES DAT MOLENDINUM MONASTERIO CLUNIACENSI. Quia juxta veritatis sententiam hujus seculi divitæ fallaces sunt, {397}unicuique fideli christiano et maxime negociis secularibus implicato, ut easdem divitias contempnendo et in melius transmutando illas quæ veræ sunt et æternæ valeant invenire. Proinde ego Gausfredus miles, nepos donni Ottonis, quondam militis de Berziaco, ista recogitans simulque ante oculos divinæ majestatis reum me de peccatis meis considerans, dono omnipotenti Deo et beatis apostolis ejus Petro et Paulo et Cluniacensi cænobio, cui donnus Hugo abba preesse pariter ac prodesse cernitur, unum molendinum quod idem donnus Otto olim supradicto concesserat monasterio, sed postea in jus sororis ejus, matris scilicet mee, dotis occasione devenerat. Conventus itaque de hac re a donno Bernardo, jam dicti loci camerario, et a donno Humberto, ejusdem villæ decano, accipiens ab eis loco muneris aliquantam pecuniam, in manu ipsorum hoc donum feci, laudavi, pariter et confirmavi, teste donno Hugone de Berziaco, consobrino meo, et Milone milite de Marziaco, et aliis plurimis, qui huic placito interfuerunt. Si quis vero hoc donum calumpniatus fuerit, anathema sit. (B. h. 659, DCLXII.) ?? 3302. 1049-1109. CHARTA QUA GAUSCERANNUS DE BERESI NOTUM FACIT SE IPSUM FECISSE MONACHUM IN CLUNIACENSI MONASTERIO ET OMNEM HEREDITATEM SUAM EIDEM MONASTERIO DEDISSE. Sciant cuncti presentes et futuri, quod ego Gauscerannus de Beresi in primis offero me ipsum Domino Deo ad serviendum ei sub habitu regulari, in Cluniacensi monasterio, cui preest venerabilis abbas donnus Hugo; et de rebus meis hereditarie mihi a progenitoribus relictis eidem monasterio facio donationem, ut peccatorum meorum merear remissionem et in proposito quod aggredior perseverantiam usque in finem, laudantibus matre mea, Walterio quoque et Bernardo, fratribus meis, et factum confirmantibus. Dono ergo Deo et beatis apostolis Petro et Paulo atque Cluniacensi monasterio, medietatem de bosco de Moncel, terram quæ est inter Broariam et Moncel, prati ad Aguilun medietatem, mansum de Moncels, vercariam de eodem manso {398}a via vetere usque ad aquam et usque ad pirum; bruariarum omnium quæ sunt inter viam quæ dicitur Brunichildis et aliam viam, terramque Sanctæ Mariæ medietatem; ad la Sera Vela, super Lancum, posam unam; item juxta terram quam tenet Hugo de Muncels posam unam; item juxta terram Sanctæ Marie super Lancum posas II; in Orgivals, juxta condaminam Sancti Petri, posam unam; super Lancum, juxta mansum de Givirunt, petiolam unam; juxta terram Sanctæ Mariæ subtus domum Uldrici Panperdut, petiolam unam; subtus pontem Sancti Petri, juxta pratum fratrum meorum, posam unam, medietatem cundaminæ juxta plantum Pontii militis de Solongei usque ad fontem et usque ad salicem juxta pontem de Aguilun, juxta terram Sanctæ Mariæ terræ quæ adjacet medietatem; plaustrum quod habebant illi de Beresi in Perronna, cursum in bosco Fai et bosco Breza usque ad veterem viam ad opus rusticorum qui in terra ista habitant ad omnia sibi necessaria facienda; cursum in Bruaria quæ est inter defensum de Muncels, et Lai similiter, et omnes Muncelenses terras ubicunque sitas cum silvis, campis, pratis, aquis aquarumque decursibus, exceptis his pratis et pratis quæ Vualterius, pater meus, suis dedit sororibus et filiabus. Si quis autem hanc donationem calumpniare voluerit, non optineat quod requirit, sed iram omnipotentis Dei et predictorum apostolorum incurrat, nisi digne pænitendo resipiscat; et hæc donatio firma et stabilis in perpetuum permaneat. Hujus vero donationis testes sunt Wichardus et Bernardus fratres mei, Landricus Grossus, Gausfredus de Munzi, Bertrannus de Ver, Bernardus de Longei, Hugo Bastart, et Hubertus Ungrus. (B. h. 660, DCLXIII.) ?? 3303. 1049-1109 (?). NOTITIA WERPITIONIS QUAM FECIT JOTSERANNUS MONACHIS CLUNIACENSIBUS DE SERVIS ET TERRIS. Notitia vuerpitionis quam fecit Jotcerannus in presentia donni Viviani subprioris, de servis: hoc est de Lanberga femina cum suis pueris et de terris quæ ad ipsos pertinent, quæ ipse injuste interpellabat sine causa; {399}et si aliquid justum habere visus fuerit, amore Dei fretus, de sua jure dominatione exuatur, illis cædit usibus ab hodie et in reliquo. Si quis invasor contra hanc notitiam irrepserit, et vi eam inferri temptaverit, non valeat adipisci quod repetit, sed cæcatus incurrat offensa Domini, et hæc notitia rata permaneat, stipulatione subnixa. S. Jozseranni. S. Rannaldi. S. Constantii. (B. h. 661, DCLXIIII.) ?? 3304. 1049-1109. CHARTA QUA STEPHANUS DE OBLATO DAT MONASTERIO CLUNIACENSI HEREDITATEM SUAM IN EADEM VILLA. In nomine Domini Dei summi. Noverint fideles cuncti, presentes et futuri, quod ego Stephanus de Oblaco, peccatorum meorum pondus perpendens, et de his æterni judicis discussionem pertimescens, ut aliquam requiem in die ultimi examinis inveniam, dono Deo et beatis apostolis Petro et Paulo Cluniacensique monasterio, cui preest pariter et prodest reverendus pater donnus Hugo, omnem hereditatem meam in pago Matisconensi, in villa Oblaco sitam, id est totius hereditatis partem quartam quæ mihi obvenit hereditario jure, facta cum tribus fratribus meis divisione. Hanc ergo hereditatem cum omnibus ad ipsam pertinentibus, id est domibus, edificiis, vercariis, campis, silvis, vineis, pratis, pascuis, molendinis, aquis aquarumque decursibus, terris cultis et incultis, cum omni integritate, dono Deo et prefatis apostolis Petro et Paulo, pro anime meæ et omnium parentum meorum, vivorum et defunctorum, et omnium christianorum remedio, ut partem et societatem mereamur habere in Dei regno, et rectores Cluniacensis monasterii eam teneant et jure perpetuo possideant, et quicquid voluerint ex ea faciant. Si quis autem hanc donacionem calumpniare voluerit, non vendicet quod requirit, sed omni maledictioni et perpetuæ excommunicationi subjectus, Deum et beatos apostolos peccati sui ultores inveniat, nisi resipuerit. S. Stephani, qui hoc donum fecit. S. Willelmi archidiaconi, Milonis et Hugonis, {400}fratrum ejus. S. Ansedei avunculi ejus. S. Gaufredi de Burzi, qui habet sororem ejus, et aliorum multorum. (B. h. 663, DCLXVI.) ?? 3305. 1049-1109. CHARTA QUA ARTALDUS BOUTES DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM IN VILLA LIVIS. In nomine Domini. Notum sit omnibus futuris et presentibus, quod ego Artaldus, cognomento Boutes, pro remedio animæ meæ et omnium parentum meorum vivorum et defunctorum, dono Deo et beatis apostolis ejus Petro et Paulo atque Cluniacensi monasterio mansum mææ proprietatis qui est situs in villa Livis cognominata, ab omnibus hominibus liberum et quietum, nullique hominum quicquam servitii debentem, filiis meis Hugone et Bernardo consentientibus et factum laudantibus. Hanc autem donationem facio in manu domni Hugonis abbatis, ut ab hodierna die et deinceps ipse et ceteri rectores Cluniacensis æcclesiæ mansum cum omnibus ad ipsum pertinentibus quiete possideant, teneant, et quicquid facere voluerint licentiam habeant. Factum est hoc donum apud Lordonum castrum, presentibus prefatis filiis meis, et laudantibus, qui et testes hujus doni existunt. Si quis hanc donationem calumniari vel infringere voluerit, non obtineat quod requirit, sed usque ad emendationem anathemati subjaceat; et hoc donum nichilominus inconvulsum et stabile permaneat. (B. h. 672, DCLXXV.) ?? 3306. 1049-1109. CHARTA QUA HUGO DE BERZIACO DAT MONASTERIO CLUNIACENSI SERVUM QUEMDAM, NOMINE GIRBERTUM. Notum sit omnibus futuris et presentibus, quod ego Hugo de Berziaco {401}dono Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo, Cluniacensique monasterio, cui preest pariter et prodest domnus abbas Hugo, unum de servis meis, nomine Girbertum, ut ab hac die a mea et omnium meorum servitute liber et securus in servitio seniorum Cluniacensium maneat devotus. Si quis autem hanc donationem, aut ego ipse, aut aliquis heres vel parens meus irritam facere voluerit, anathema maranatha sit, omnique maledictioni veteris et novi Testamenti subjaceat, insuper et iram omnipotentis Dei incurrat, nisi digna satisfactione peniteat. Donum vero hoc stabile et inconvulsum maneat in perpetuum. Hujus autem doni testes fuerunt: Durannus de Sancta Maria, Bernardus Rainuars, Benedictus Pistor, Norbertus Blanchez, Constantius nepos Constantii, Wido de Bagienes, Hugo, Gislebertus; et super omnes hos monachi nonnulli, super quos etiam Deus, quem nichil latet. (B. h. 673, DCLXXVI.) ?? 3307. 1049-1109 (?). CHARTA QUA HINCMARUS DE CAPELLA MILES DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ANCILLAM NOMINE MARIAM. Idcirco quæ a majoribus bene aguntur litteris et memoriæ commendantur, ut eorum recordatio artius posterorum inhereat animo, eorumque observatio fiat illis in bonum emulatio. Unde ego Hincmarus miles de Capella notum fieri volo presentibus et futuris omnibus, quoniam unam de ancillis meis, nomine Mariam, quæ mihi ex hereditate uxoris meæ Ermengardis obvenit, cum filiis suis Ermenfredo et Duranno, dono Deo et Sancto Petro Cluniacensique monasterio, ut ab hac die a mea et omnium meorum servitute liberi, in servitute sancti Petri et monachorum Cluniacensium de reliquo maneant devoti, et pro hoc dono ab ipsa ancilla sexaginta solidos accepi. Si quis autem huic dono contradicere et calumniare illud presumpserit, maledictionibus omnibus veteris novique Testamenti subjaceat, nisi ad satisfactionem et emendationem venerit. S. Hincmari, qui hoc donum fecit. S. Ermengardis, uxoris ejus, quæ consensit et laudavit. S. Petri de Sancto Gengulfo, {402}monachi, per cujus manum factum est. S. Wigonis, militis de Sarciaco. S. Engelmanni presbiteri. (B. h. 676, DCLXXVIIII.) ?? 3308. 1049-1109. CHARTA QUA GAUFREDUS DE CLUNIACO MILES, ET CÆTERI, DANT SIVE VENDUNT MONASTERIO CLUNIACENSI QUIDQUID HABEBANT IN PODIO DE RUFIACO. Notum sit presentibus et futuris omnibus, quod pro Dei amore et animarum nostrarum redemptione, nos, ego quidem Gaufredus, et filii mei, uxor quoque mea, Bernardus quoque nepos meus, Asterius etiam frater Bernardi, mulier etiam Bernardi Vetuli, et filii ejus Gauzerannus et Hugo, donamus Deo et beatis apostolis Petro et Paulo Cluniacensique monasterio, per manum donni Hugonis cellerarii, presidente ipsi æcclesiæ donno Hugone venerabili abbate, quicquid habuimus vel habere visi sumus in podio de Rufiaco, sicut terminatur in quatuor viis, excepta una francisia quæ est inter vineas et boscum, ut monachi Cluniacenses ex hac die quiete teneant et jure perpetuo possideant. Et licet hoc pro anima nostra faciamus, a prefato cellerario accepimus ego Gaufredus, miles de Cluniaco, cum uxore et filiis meis, trecentos solidos; Bernardum nepotem meum defunctum susceperunt monachi et sepelierunt, et ejus partem ipso donante acceperunt. Ego autem Asterius quattuor libras Lugdunensis monetæ; ego vero uxor Bernardi Vetuli et filii mei trecentos solidos. Si quis hanc donationem vel venditionem calumniari et contradicere voluerit, non valeat vendicare quod requirit, sed iram omnipotentis Dei et beatorum apostolorum incurrat, nisi resipuerit; et anathemati tamdiu subjaceat, quoadusque quæ inique pervaserat restituat. (B. h. 678, DCLXXXI.) ?? {403}3309. 1049-1109. CHARTA QUA DURANNUS ET GIRARDUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI PARTEM PRÆDIORUM SUORUM. Notum sit omnibus fidelibus in Christo, quod nos Durannus ac Girardus partem prediorum nostrorum Cluniacensi monasterio in honore beatorum apostolorum Petri et Pauli consecrato et Hugoni abbati atque omni congregationi sibi submissæ, damus et concedimus, hactenus a nobis possessam, sine ullo contradictore. Istud decretum factum est a nobis duobus, et a nostris proximis subnotatis: Ganentius sacerdos laudavit. Bernardus. (B. h. 687, DCXC.) ?? 3310. 1049-1109. EPISTOLA WIDRICI DANOBRIENSIS VENERABILI HUGONI, ABBATI CLUNIACENSI, QUA ORAT EUM UT CAPELLAM MAGNI VICI VELIT SUSCIPERE. Venerabili abbati ac totius religionis decore adornato patri H[ugoni] Cluniacensis, senior Widricus Danobriensis et Gepa conjunx ejus atque ipsorum duo filii Balduinus et Rainbaldus, devotum famulamen atque æternæ felicitatis munus. Inter spem metumque positi, dum hanc labilem vitam agimus, auxilio Dei consultuque suorum fidelium de salute animæ aliquid pro posse disponere volumus, quatenus in futuro remissionem delictorum et vitam perpetuam percipere mereamur. Est nobis in predio proprio, in villa que vulgo dicitur Magnus Vicus, capella quædam in honore Christi martyris Christofori constructa, quam procurat quidam monacus Walterius dictus, asserens se vestræ subjectionis esse per omnia. Inibi, Deo cooperante, per merita predicti martyris plurima fiunt mirabilia. Jam ibi contradidimus tantum {404}araturæ terræ quantum potest octo bobus ad arandum sufficere. Dedi huic æcclesiæ unam salinam sedem et unam patellam, uxorque mea unam patellam perpetuo jure; et dabimus adhuc nostrique successores. Non parum vobis videatur, vestræ damus æcclesiæ Cluniacensi annuatim, festo sancti Andreæ, carratam salis, et si Deus rem multiplicaverit, emendabimus et nos vobis in donis. Oramus sanctitatem vestram ut prefatum locum velitis in vestra cura et in subjectione pro Dei amore suscipere, ut per vos nomen Domini laudetur ubique. Jam enim in prefato loco monachilia habitacula honeste sunt incepta, quæ perficientur, Deo annuente, instanti cura. Mittimus litteras nostra parte beatitudini vestræ, ut notificetis nobis quid super hoc velitis facere. Nolumus enim usque pactionem ex hac re facere, donec rescierimus si nos velitis in hac peticione exaudire. Hoc sciat pietas vestra, quoniam si vobis placuerit suscipere, nullum jus seu advocationem, nec ego, nec posteritas nostra, volumus retinere. Alioquin si nolueritis, consilium queremus in aliis locis, sed libentius apud vos conversio esset nobis. Valete semper. (B. h. 705, DCCVIII.) ?? 3311. 1049-1109. CHARTA QUA GIRARDUS BLAVIENSIS PRINCEPS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI QUASDAM RES APUD BLAVIAM. Notum sit cunctis presentibus atque futuris, quod ego Girardus, Blaviensis princeps, pro salute animæ meæ patrisque mei Willelmi Freelandi aliorumque parentorum meorum, do atque concedo Cluniacensi æcclesiæ in honore beatorum apostolorum Petri et Pauli constructæ, ac venerabili domno meo Hugoni, Cluniacensium abbati, {405}ipsiusque successoribus, omnia nervilia Aturricorum ad me pertinentia, quæ michi apud Blaviam censualiter annuatim persolvuntur, ut ea ex integro colligant, atque in perpetuum possideant. Si quis autem heredum vel successorum meorum hoc donum cassare presumpserit, iram Dei incurrat, et gladio beati Petri multatus male direpta conpulsus restituat. Testes qui viderunt et audierunt: Helias de Didona, Helias prior Sancti Georgii, Geraldus monachus, Otbertus monachus. Signum Girardi. (B. h. 722, DCCXXV.) ?? 3312. 1049-1109. CHARTA QUA PAGANUS, MAINFREDUS ET ALII DANT QUAMDAM ECCLESIAM MONASTERIO CLUNIACENSI, ROGANTES UT NOMINA PARENTUM SUORUM MARTYROLOGIO INSCRIBANTUR. Paganus et Mainfredus et Lanfrancus, Totdilus, cum uxoribus suis, atque Albericus, cum fratribus suis et cum matre, et donnus Lanfrancus, cum matre, atque Petrus, cum cunctis familiaribus istorum dominorum, domno Hugoni, Cluniacensi abbati, fidele servitium. Ecclesiam quam dedimus vobis et beatissimo Petro apostolo, pro redemptione animarum nostrarum et parentum nostrorum contulimus; rogamus et obsecramus vos, ut intercedere dignemini pro nobis ad Deum, quatenus vestris orationibus mereamur invenire perpetuam vitam, et de anniversariis parentum nostrorum flagitamus ut faciatis scribere in vestro martirlogium: Idus decembris obiit Oprandus; tertio nonas junii obiit Albericus; XIIII kal. januarii obiit Vuida; nonis martii obiit Lanfrancus; kalendis maii obiit Todilus et Oliza et Oprandus; XVII kal. augusti obiit Adelasia; VIII kal. julii obiit Vuilelmus; IIII nonas februarii [obiit] Ingelberga; XII kal. martii obiit Rolinda; XV kal. octobris {406}obiit Otta; XII kal. januarii obiit Bernardus; XV kal. februarii obiit Gaieldus; VII kal. septembris obiit Gisentruda. (C. 113.) ?? 3313. 1050, 26 octobre. PRIVILEGIUM LEONIS PAPÆ IX, QUO DONATIONEM ECCLESIÆ DE RANINGIS MONASTERIO CLUNIACENSI A REQUINO DE DARNEIO FACTAM CONFIRMAT. Leo, episcopus, servus servorum Dei, Hugoni venerabili abbati Cluniacensis cœnobii suisque successoribus in perpetuum. Convenit apostolico moderamini pia pollentibus religione assensum pietatis prebere. Quoniam postulasti a nobis, frater, confirmari apostolica auctoritate quedam bona concessa a quibusdam viris Deum timentibus nostræ Cluniacensi æcclesiæ, per hanc nostræ preceptionis paginam confirmamus illa tibi tuisque successoribus, secundum petitionem tuam, quoniam eam rationabilem conspeximus et honestam. Proinde scuto nostræ defensionis corroboramus predicto cœnobio æcclesiam cum predio quod dicitur Raningas, sub nomine cellæ constructam, quam dedit bone memoriæ Requinus de Darneio, consentiente uxore sua Lanceda nomine, nostro prefato monasterio, videlicet ipsum predium Raningas cum omnibus appenditiis, in terris cultis et incultis, pratis, silvis, aquis, aquarumque decursibus, pascuis, servis, ancillis et omnibus usuaribus quecunque ibi visi sunt possidere, æcclesias, servos et ancillas, predia quoque, sicut sunt a predicto Riquino scripta, laudante et consentiente Tullensis sede pontifice, salva tamen auctoritate et honore suæ æcclesiæ, confirmamus tibi in perpetuum; predium etiam quod Hugo de Longa Aqua dedit Sancto Petro Cluniensis æcclesiæ, qui caput est hujus nostræ cellæ confirmamus tibi; insuper et alia quecunque a bonis hominibus predicto loco postea sunt {407}concessabiliter justo adquisita, vel in futuro poterunt adquiri eodem modo laudamus et confirmamus. Statuentes apostolica censura ut nullus rex, archiepiscopus, episcopus, dux, comes, vicecomes, vel alia aliqua judicialia persona audeat aliquam inferre calumniam contra hanc nostram defensatricem paginam, quam quicumque studuerit servare et custodire inlesam, habeat nostram benedictionem cumulatam; qui autem contrarius extiterit, anathematis nostri jaculo percussus in morte animæ jacens ad vitam æternam numquam, nisi resipuerit, mereatur resurgere. (Monogramme.) Data VII kal. novembris, per manum Udonis, Tullensis primicerii, sanctæ apostolicæ sedis cancellarii et bibliothecarii, anno domni Leonis VIIII papæ IIº, indictio IIIIa. (C. 37.) ?? 3314. 1050, environ. CHARTA QUA WIGO WERPIVIT DUOS MANSOS IN VILLA CURTIACO, QUOS ADALGERIUS JAM DEDERAT MONASTERIO CLUNIACENSI. Notum sit cunctis fidelibus christianis, tam presentibus quam futuris, quod quidam fidelis christianus, nomine Adalgerius, prepotens Alberici, quondam comitis Matisconensis, consiliarius et amicus, donavit aliquid de hereditate sua Domino Deo et sanctis apostolis [ejus] Petro et Paulo et ad locum Cluniacum, ubi tunc temporis proderat magis quam preerat domnus et venerabilis abbas Odilo: duos videlicet curtilos qui adjacent villæ Curtiaco, cum his quæ ad ipsos curtilos aspicere videntur, terra videlicet culta et inculta, totum ad inquirendum quæsituque dignum. Modernis autem temporibus, iniqua orbatus cupiditate, invasit et preripuit eos quidam miles, nomine Wigo. Proclamantibus autem {408}se monachis Cluniacensibus de ipsius fraudulenta pervasione, tandem permotus aliqua pietate, remisit domno Hugoni abbati eandem calumniam, et accepta peccunia inmodica, werpivit tam ipsam terram quam aliam quæ vocatur Los, ut ab hac die, nec ipse, nec aliquis heres, aut proheres ejus in supradictis coloniis requirere aliquando aliquid audeat. Quod si quis huic testamento contrarius existere cupit, omnibus maledictionibus subjaceat, nisi digna emendatio subvenerit. S. Wigonis, hujus cartæ firmatoris. (B. o. 238, CCXXXVI.) ?? 3315. 1050, environ. CHARTA QUA WILLELMUS DE TIERNO DAT MONASTERIO CLUNIACENSI QUIDQUID HABEBAT IN VILLIS DE CARMIS, DE CIVRAC, ETC. Dum constet certissimum fore cunctis recta sapientibus, quod videlicet omnis presentis seculi gloria sive, ut verius dicatur, vana et deceptoria fallacia, tota transiet velut visio nocturna, summa opere nitendum est, ut abdicatis tenebris, tendamus ad gaudia perænnis claritatis, quatinus illi valeamus grati et accepti fore, qui nos transferre dignatus est in regnum filii claritatis suæ; satagendum enim est nobis ut, concepto salubri consilio, intra archana nostræ mentis, illisque quæ velut umbra recedunt relictis, ea quæ sola veraciter ac singulariter semper persistencia dicenda sunt expetamus, ne, quod Deus avertat! cum umbris, si secuti fuerimus umbras, transeamus. Quid enim tam dignum, quam ut des lutum et accipias aurum? Quid tam letum, quam ut relinquas exilium et adeas regnum? Quid tam obtabile, quam ut deseras hujus mundi carcerem et adquiras tibi celestis palacii amplitudinem? Quid tam conveniens, quam ut despecta funditus ista {409}fumiganti vita in qua nobis nil extat certum, et non solum annorum vel mensium, set etiam ipsarum cunctis manet incertus numerus horarum, ambiamus tota mente illam in qua certissimum habemus nos infinita longevitate annorum regnaturos cum Christo per secula seculorum? Hæc igitur ego Willelmus de Tierno mente versans simulque multitudinem peccatorum in quibus nunc usque sum deversatus lacrimoso corde considerans, ratum duxi ut juxta Danielis consilium, peccata mea helemosinis redimerem, et quia a viriditate bone accionis, heu pro dolor! pene arui hæstu secularium voluptatum, illos saltem sustentarem quorum pia vita fructum affert bonarum jugiter virtutum, eo quod a Christo velut lignum fructiferum sint plantati juxta fluenta sanctarum scripturarum. Dum enim me sciam fecibus iniquitatum mearum inmersum, cunctis pietatis expoliatum esse plumis, illorum qui cunctarum mundi cupiditatum visco exuti assumunt pennas ut aquilæ et ad superna indeficienter evolant mentis contemplatione, me confido ad regna celorum sustolli pennis. Hujus ergo rei gratia, dono Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo, patrique domino meo donno Hugoni abbati et ceteris senioribus meis fratribus Cluniacensibus, quedam ex meis rebus, ut ipsi deinceps ea jure perpetuo possideant, et prout voluerint disponant. Sunt vero hec: in primis quicquid in æcclesia vel villa de Carmis in dominium habeo, reditus videlicet vel consuetudines omnes, et vicarias omnes ibi pertinentes, quicumque illas habeat, ut sicut ego usque nunc tenui, ita deinceps ea seniores Cluniacenses teneant. Dono etiam villam de Sivrac sicut eam tenebam, et consuetudines et vicarias ibidem pertinentes similiter; simili modo villam de Espentegni cum consuetudinibus et vicariis omnibus, medietatem quoque de clauso de Venzac cum vicaria sua; item quicquid habebam ad Sanctum Portianum de Borno cum vicariis et consuetudinibus, et quantum una leuga tenet de silva de Borno in eo loco ubi ipsi monachi elegerint; item quadraginta modios debitales de vino omni anno in Tiernensi pago, et decem corvisia, et unum {410}semimodium de melle, et quinquaginta rusticos cum consuetudinibus quas debebant, et quinquaginta porcos, totidemque multones. Petrus de Artona, Eldinus de Montalegra, Petrus de Terzac: isti sunt testes qui hoc viderunt et audierunt. (Bibl. nat. or. 106; B. h. 721, DCCXXIIII.) (Au dos:) Carta Willelmi de Tierno. 3316. 1050, environ. CHARTA QUA RAINALDUS DE SANCTA HELENA DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MEDIETATEM ECCLESIÆ IN HONORE SANCTI ANDOCHII, ETC. Notum sit cunctis fidelibus christianis, tam presentibus quam futuris, quod ego Rainaldus, cognomen habens de Sancta Helena, et uxor mea Terreda, Achardus quoque filius meus, donamus Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo et ad locum Cluniacum, ubi prodesse magis quam preesse videtur domnus Hugo abbas, medietatem cujusdam æcclesiæ sive capellæ que consecrata est in honore sancti Andochii pretiosi martyris; terram quoque omnem quæ ad medietatem ipsius æcclesie pertinet, totam ad integrum dono; que scilicet per veracium testium approbatione ad medietatem ipsius æcclesiæ pertinere comprobabitur. In ipsa quoque villa dono unum mansum sine aliquo retinemento et colongiam que ad ipsum mansum pertinet. Hoc autem donum facio pro remedio animæ meæ et uxoris supradicte et filii prenominati; eo tenore et convenientia, ut si quis ex nobis tribus obierit, si fuerit qui Cluniaco nos deferat, seniores loci nos honorifice sepeliant, et Dominum deprecentur pro animabus nostris. Si quis autem hoc donum infringere putaverit, sive ego, sive filius aut filia, vel aliquis heres aut proheres meus, iram Dei omnipotentis et sanctorum ejus incurrat, nisi digne emendaverit. S. Rainaldi. Testes sunt Beraldus et Fredelandus milites. S. Achardi. (Bibl. nat. or. 107, cop. 32-201; B. h. 50.) (Au dos:) Volumus autem ut hæc ecclesia proprie in cellarium in servitium fratrum deputetur. {411}3317. 1050, environ. CHARTA QUA WALTERIUS ET UXOR EJUS ERMENGARDIS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI CURTILUM IN VILLA BUDONO. Notum sit omnibus sancte ecclesie filiis, presentibus et futuris, quod ego Walterius mulierque mea Ermengardis, pro remedio animarum nostrarum donamus Deo sanctisque apostolis ejus Petro et Paulo loco Cluniensi, in villa Budono, unum curtilum sicut clausura circumdatur. Hoc autem ego Walterius ex ipsius mulieris conjunctione adquisivi. Eoque pacto hoc dedimus, ut, nobis defunctis, fratres predicti loci corpora nostra terre tradant. Sin autem ego vivus monachus volo fieri, me suscipiant mulierque mea beneficii ipsorum sit particeps. S. Wa[l]terii, qui hanc cartam firmavit. S. Ermengardis, uxoris ejus. S. Wichardi, filii eorum. (Bibl. nat. cop. 17-67; B. h. 282, CCLXXXIII.) ?? {412}3318. 1050, environ. CHARTA QUA ERMENGARDIS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM QUI VOCATUR ENVES. Quicumque illius terræ vult heres effici de qua Psalmista dicit: «Credo videre bona Domini in terra viventium», hanc terram quam pedibus calcamus et quam vermes inhabitant, ne pigritet dare pro ipsa. Quod ego Ermengardis cupiens facere, dono ad locum Cluniacum unum mansum qui vocatur Enves, cum consensu mei mariti Walterii et filiorum meorum Wigonis et Stephani, et nepotis mei Rotlanni, pro redemptione peccatorum meorum et salute animæ meæ; in quo loco donnus Hugo abba magis prodesse quam preesse videtur. Si quis huic meæ donationi aliquam calumpniam vel litem inferre temptaverit, iram Dei omnipotentis incurrat, nisi emendaverit. (B. h. 549, DLII.) ?? 3319. 1050, environ. CHARTA QUA DEODATUS SACERDOS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM IN VILLA CHROMERIS. Noveritis universi filii æcclesiæ, quod ego Deodatus sacerdos dono Domino Deo et beatis apostolis ejus Petri et Pauli, aliquid ex rebus meis, hoc [est] una vinea et residet in villa [cui nomen est] Chromeris; {413}terminet de uno latus via publica, de alio latus terra infantibus Osanne, de tercio terra Vualterii, de quarto terra Artaldi. Hanc autem donationem facio pro remedium anime mee et omnium parentum meorum; et pro animam Hugoni Albi, ut omnibus in commune proficiant, et tunc donatio hec rata permaneat, stipulatione subnixa. Acta Cluniaco. S. Deodati sacerdotis, huic donum datori. S. Arnulfi. S. Vualterii. S. Rainaldi. (Bibl. nat. cop. 24-195; A. o. 68.) (Au dos:) Carta Deodati sacerdotis in villa Cromeris. 3320. 1050, environ (?). CHARTA QUA ADEMARUS, PODIENSIS CANONICUS, ET FRATER EJUS ARMANNUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM UNUM JUXTA CASTRUM AUREL. Sciant omnes Dei et sancte ecclesiæ fideles, presentes et futuri, quod Ademarus, Porensis canonicus, et frater ejus Armannus, divina gratia inspirati, Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo et senioribus Cluniacensis cenobii dederunt unum mansum in pago Diensi juxta castrum Aurel, totum cum appendiciis, molinis, pratis, vineis, boscum etiam in Serro Adraldi, et vineam Otgerensem, et unam condaminam in villa Trevetes, super fluvium Dromam. Hanc donationem laudaverunt et firmaverunt fratres eorum, Bermundus, Wilelmus, Attenulfus. (Bibl. nat. cop. 24-206; B. h. 569, DLXXII.) ?? {414}3321. 1050, environ. CHARTA QUA AMALUINUS, CANONICUS ECCLESIÆ SANCTI SEVERINI BURDEGALENSIS, ET ALII FRATRES EJUSDEM LOCI HANC ECCLESIAM MONASTERIO CLUNIACENSI DANT. [Futu]ris [et] presentibus notum iri cupimus universis æcclesie sanctæ rectoribus atque cultoribus, quod ego Amaluinus, [Burde]galensis ecclesie Sancti Severini canonicus, et domnus Austendus precentor, et alii fratres in unum consentientes, nos et nostram ecclesiam ecclesie Cluniacensi damus atque concedimus, et in quantum possumus in jus ipsius tran[s]fundimus, optantes atque sperantes, ut per ordinationem illius sancte congregationis ecclesia nostra non solum in antiquam dignitatem reformetur, verum etiam multo excellentius Deo juvante promoveatur, et in rigore sacre religionis stabiliatur. Et ut hec carta nostre petitionis atque donationis firma et immutabilis maneat, propriis eam manibus insignimus, ac nominum nostrorum subtitulatione sanccimus. S. Amaluini. S. Austendi precentoris. S. Goframni. S. Hini. S. Wilelmi. S. Raimundi. S. ..... S. Fortis, Arnaldi. (Bibl. nat. cop. 24-207.) (Au dos:) Carta canonicorum Burdegalensium. 3322. 1050, environ. CHARTA QUA WILLELMUS, DUX AQUITANORUM ET COMES PICTAVORUM, CONCEDIT MONASTERIO CLUNIACENSI CONSUETUDINES IN VILLA MOLGON, ETC. Notum sit cunctis fidelibus, quod ego Willelmus, Aquitanorum dux, comes autem Pictavorum, reminiscens enormitatem peccatorum meorum, suadente insuper matre mea et fidelibus meis, dimitto et vuerpitionem {415}facio Domino Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo et ad locum Cluniacum, quod est constructum in honore eorum, in quo domnus Hugo abbas magis prodesse [quam preesse] videtur, de omnibus consuetudinibus quas requirebam in villa que dicitur Mogoni, in terra Sancti Petri et Sancti Johannis. Laudo etiam et confirmo omnia quicquid ibi Sancto Petro pater meus et mater mea dedit; insuper quicquid ego dedi, videlicet consuetudines trium quartarum et pascuarum de tota villa, excepto hoc quod Sanctus Petrus Malliacensis ibi videtur habere, et quod consuetudinarios comitis non recipiant nec suum habere, propter hoc ut comes suam consuetudinem perdat. Et si homines ville illius terras consuetudinarias comitis tenent, comes suam consuetudinem non perdat, sed in ipsa villa non requirat. Consuetudines etiam quas requirebam in terram Sancti Pauli et Sancti Martini, excepto quod si bellum ingruerit contra inimicos, hoc non dimitto, ut adjutorium mihi ferant. Concessi etiam eis in supradicta villa Sancti Johannis, ut ibi nullus habeat furnum nisi monachi, et ut mercatum penitus destruatur. Totum hoc facio pro remedio anime mee, patris mei et matris mee, et ut partem et societatem habeamus in elemosina ejusdem loci. Si quis autem hec contradicere voluerit deinceps, sit anathema maranetha in die Domini. S. Willelmi comitis, qui hanc cartam fieri precepit. S. Agnetis, matris ejus. S. Ermensendis, uxoris ejus. S. Isemberti, episcopi Pictaviensis. S. Willelmi, episcopi Engolisme. S. Archimbaldi abbatis. S. Oldeberti comitis. S. Aymerici vicecomitis, et fratris ejus Savarini. S. Ugoni vicecomitis. S. Willelmi vicecomitis et Calonis filii ejus. S. Maingaudi. S. Petri de Niort. S. Jocelini. S. Ademari. S. Ugo de Lizigniaco. (Bibl. nat. cop. 24-208; B. o. 6.) (Au dos:) De monasterio qui vocatur Mulgono in Pictavis. {416}3323. 1050, environ. CHARTA QUA WALO DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLA IGIACO. Notum sit omnibus, tam presentibus quam futuris, quod ego Walo, scelerum meorum inmanitatem formidans, atque Deo omnipotenti satisfacere desiderans, monachicum habitum in loco Cluniacensi sumpsi, et pro anime mee parentorumque meorum remedio quicquid in villa que dicitur Igiacus hereditario jure possidebam seu possidere debebam, tam in vineis quam in agris cultis atque incultis, seu consuetudinarium usum in nemoribus circumquaque sitis, sive reditus et servicia rusticorum terram nostram tenentium, postremo quicquid ibi habebam supradicto loco contuli, cum laude filiorum meorum atque uxoris mee et aliorum propinquorum meorum, et sine omni calumpnia in perpetuum habendum transfundi. Donavi etiam feudum quod Archimbaldus miles a me in eadem villa habebat, cum laude ipsius, ut servitium quod mihi faciebat loco Cluniacensi faceret. Si quis, improbo ausu, hanc donationem temerare presumpserit, utpote sacrilegus divine majestatis reus et contemptor apostolorum Petri et Pauli cum reprobis igne inextinguibili perpetualiter cruciabitur. S. Lebaldi, S. Bernardi, S. Berardi, et S. Wicardi, S. Lezelini, filiorum meorum. S. Teuze, uxoris mee. S. Freeburgis, S. Pontie, filiarum mearum. (Bibl. nat. cop. 24-213; B. h. 396, CCCXCIX.) (Au dos:) Karta Walonis de terris quas dedit in villa Igiaco Sancto Petro. {417}3324. 1050, environ. CHARTA QUA WALTERIUS BERZIACENSIS WERPIVIT MONASTERIO CLUNIACENSI MALAS CONSUETUDINES QUAS IN TERRA SANCTI PETRI REQUIREBAT. Notitia convenientiæ que fuit inter donnum Gunterium, Cluniacensem priorem, et Vualterium Berziacensem. Cum igitur idem Vualterius ferociter universa que juris Sancti Petri erant sibi vicinia devastaret, diriperet atque male tractando frequentius depredaret, multis modis conventus publice affabiliter et sepius secrete coercitus familiariter a supradicto loci preposito, tandem ejus saluberrimis obtemperans et obsecundans monitis, spopondit et pollicitus est omnem emendationem. Tandiu ergo inter illos causa eadem ventilata est, quatenus ante donni abbatis Hugonis presentiam venit, et taliter cum illo et cum sibi subjectis senioribus in Cluniacensi capitulo publice finem fecit. Easdem nempe querimonias et consuetudines quas pater illius Eldinus remisit et vuerpivit de servis et ancillis, terris insuper cultis et incultis, et quas ipse injuste, violenter et fraudulenter requisierat in terra Sancti Petri, sua spontanea voluntate ex toto dimisit; et jam dicto patri junctis manibus se commendavit hac insuper sancto Petro, sibi fidelitatem super sanctas juravit reliquias, adstantibus et conlaudantibus suis parvulis duobus filiis Eldino atque Siguino, quos etiam supradicto patri commendavit: tali ratione ut cum ipsi ad intellegibilem etatem pervenerint, simili modo sancto Petro et sibi fidelitatem jurent; atque hec omnia que avus et pater eorum sua sana memoria vuerpiverunt, ipsi inconvulsa, rata, fideliter et firmiter custodiant. Ob hoc idem Vualterius accepit a senioribus suprafati loci trecentorum pretium solidorum. Omnes etiam illos servos et ancillas quos post mortem patris sui requisiverat a senioribus Cluniacensibus vuerpivit, taliter ut neque ipse, neque ullus ex heredibus ejus in perpetuum audeant {418}repetere. Quod si quis presumpserit, æterna morte et æterna maledictione feriantur, nisi cito resipuerint, et ad emendationem quam citius venerint. Super hec omnia fecit talem convenientiam cum sepenominatis senioribus, ut si aliquis ex hominibus illorum sibi vel suis aliquam intulerit calumpniam vel molestiam, nullam vindictam accipiat quousque se per spatium XL dierum proclamet. Si infra hoc terminum non sibi justitiam fecerint, tunc ipse per se talem vindictam sumat, ut non plus accipiat, se sciente, quantum sua causa valuit; et posthec omni tempore sue vitæ sicut Sancti Petri fidelis permaneat. (B. h. 583, DLXXXVI.) ?? 3325. 1050, environ. CHARTA QUA WALTERIUS DE BERZIACO WERPIT OMNES QUERELAS QUIBUS MONACHOS CLUNIENSES INQUIETABAT, ET EIS DAT CAMPUM IN VILLA PRULINGI. Werpitio Walterii de Berziaco de omnibus querelis quibus monachos Clunienses et homines eorum querelabantur, pro redemptione anime filii sui. Pro quo etiam dedit supradictis monachis unum campum qui est ante mansionem Wichardi, in villa Prulingi. Nomen vero filii ejus pro cujus anima totum hunc campum eis dedit, Eldinus fuit. Hanc autem cartam ipse Walterius primus firmavit, deinde Siguinus filius [ejus], post eum Adalbertus presbiter, et Durannus presbiter, Joserannus miles, et Gausfredus infans. Archimbaldus. (Bibl. nat. cop. 24-214; B. h. 153, CLV.) (Au dos:) Werpicio Vualterii de Berziaco. 3326. 1050, environ. CHARTA QUA ROTBERTUS BURGUNDIO ET FRATER EJUS GIRARDUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI DUAS RASAS IN BURGUNDIONUM TERRA. Rotbertus Burgundio et Girardus frater ejus dederunt pro Josceranno {419}filio Rotberti unam rasam de vinea, et aliam rasam de terra arativa, juxta viam que est in Burgundionum terra. (Bibl. nat. cop. 24-215.) (Au dos:) Cartula Rotberti Burgundionis. 3327. 1050, environ. CHARTA QUA HUGO DE LONGA AQUA ALODUM SUUM DE BOVEIO MONASTERIO CLUNIACENSI DAT. Notum sit omnibus fidelibus cujusque ordinis, quod ego Hugo de Longa Aqua, filius Hacberti, tradidi olim sancto Petro apud Cluniacum alodum meum de Boveio legali traditione post meum decessum, reservato mihi in vita usu fructuario, tradens eidem loco in vestituram ad presens unum mansum cum servo et ancilla. Quoniam autem, cogente necessitate, compulsus sum denuo usum fructuarium ejusdem alodi in vadimonium cuidam Wittero tradere, monachi prefati cœnobii id pernoscentes, predictum vadium redemerunt, et omnem prelibatum alodum legali justicia, me abstipulante, sui juris esse fecerunt. Quam eorum redemptionem et meam abstipulationem hac presenti carta coram testibus confirmo, scilicetque jam dictum alodum de Boveio perpetuo esse amodo sub dicione monachorum Sancti Petri Cluniensis, quicquid ibi possideo in sicco et viridi, in pratis, silvis, terris cultis et incultis, servis et ancillis, hoc est medietatem trium partium ejusdem alodi, et medietatem banni ipsius ville. Hec vero sunt nomina servorum, Wido cum uxore et duobus filiis, Gohaldus cum uxore et filiis, Hermannus, Dodo, Sigifredus cum uxore et duobus [infantibus], Humbertus cum duobus filiis, Theodericus, Leduidis cum duobus filiis, Oda cum duobus filiis, et reliqui qui ad ipsum alodum pertinent. Ut autem hec nostra traditio rata permaneat, in plenaria synodo aput Tullum, coram Odelrico illius cœnobii monacho, {420}hanc legendo firmavi, et testibus roborandam tradidi. Ego Hugo hujus traditionis dator signavi. S. Widrici, S. Tehilini. (Bibl. nat. cop. 24-216; B. h. 630, DCXXXIII.) ?? 3328. 1050, environ. CHARTA QUA ARTALDUS ET FILIUS EJUS HUGO DIMITTUNT MONACHIS CLUNIACENSIBUS MOLENDINUM AB OTTONE EIS DATUM, ET ALIAS RES IN VILLA JUSA. Quoniam, teste Scriptura, impossibile est ut humana fragilitas, de peccato et in peccato concepta, absque delicti admixtione concesse vite cursum transigat, necessario nos quos propria conscientia accusat, saltem post ruinam, si quod est resurrectionis remedium inquirimus; et quoniam eadem Scriptura dicit: «Redemptio anime viri proprie divitie», consilium hoc salutis libenter amplectens, ego Artaldus cum filio meo Hugone, dimittimus jure quieto absque omni contradictione, Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, molendinum quod Otto moriens donavit. Dimittimus etiam simili modo ejusdem molendini adjacentia cuncta ab eodem Otto cum eodem molendino donata; excepto feo Duranni, quod datum non fuit, sed sicut erat permansit. Sed et consuetudines a Vualterio archidiacono in terra Sancti Petri inventas, de quibus certa testimonia accepimus, eodem modo remittimus, nec aliquid in eis quod ab eo injuste illatum probatur [retinemus]. Item quicquid requirere videmur in villa que Jusa dicitur, vel curvatas vel aliud aliquid, similiter totum relinquimus, et omnia absque aliqua contradictione jure perpetuo possidenda contradimus. (Bibl. nat. cop. 24-218; B. h. 459, CCCCLXII.) (Au dos:) Karta Artaldi. {421}3329. 1050, environ. CHARTA QUA NOTUM EST QUOD JOZERANNUS ETNEBRUNUS DEDIT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM, CAMPOS ET PRATUM IN VILLA BURZEI. In nomine Domini nostri Jesu Christi. Notum sit omnibus Dei cultoribus, presentibus et futuris, quod Jozerannus, cognomento Etnebrunus, occulta Dei visitatione ammonitus, pro redemptione peccatorum suorum, dedit de allodo suo quantum ei ad presens possibile fuit, Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo ad locum Cluniacum, ut seniores ejusdem cenobii sine ulla contradictione perpetuo teneant, scilicet in villa Burzei unam vineam, duos campos, unum pratum. Et ut hæc donatio semper sit firma et stabilis, testes et conlaudatores adhibuit Bertrannum, fratrem suum, et Girbertum, consanguineum suum. (Bibl. nat. cop. 24-220; B. h. 370, CCCLXXII.) (Au dos:) Jozerannus in Burzei. 3330. 1050, environ. CHARTA QUA DURANDUS ET UXOR EJUS ADALASIA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM IN VILLA SOLONIACO. Ego Durandus et uxor mea Adalasia dedimus unum mansum, pro remedium animam patrem meum Berarde et animas nostras, et pro remedium anime omnium fidelium defunctorum: hoc mansum est in villa Soloniaco, de una parte est lapida magna et de alia quemdam {422}cersarium; et hoc est in pago Matisconense. S. Artaldus Senior et Gaufredus de Sancti Nizezii. S. Rannaldus de Soloniaco et Artaldus Ruil. S. Durandus de Berziaco. Ego Durandus et uxor mea laudemus et ego Bernardus sacerdos scripsi et vidi. (Bibl. nat. cop. 40-51; A. a. 42.) (Au dos:) Durandi de Soloniaco. 3331. 1050, environ. NOTITIA WERPITIONIS DUORUM CASTELLORUM CONDORCENSIUM HUGONI, ABBATI CLUNIACENSI A FILIIS PONTIONIS FACTÆ. Convenientia et werpitio de duobus castellis Condorcensibus, quæ sanctus Maiolus dedit in prestario Pontio militi, cujus filii fuerunt Petrus, Wilelmus et Rostagnus, qui hoc prestarium modo tenent per manum domni Hugonis abbatis. Isti venientes ante presentiam domni Ugonis abbatis aput Sanctam Gallam, fecerunt werpitionem Deo et Sancto Petro de prestario quod pater eorum Pontius tenuit per jussionem Sancti Maioli quamdiu vixit. Quorum bonam voluntatem et humilitatem domnus abbas Hugo cum vidisset, reddidit eis duas partes ipsius prestarii quod vuerpiverunt et IIIam retinuit, excepto hoc quod antea tenebamus, et hoc tali convenientia fecit, ut illud prestarium quamdiu vixerint teneant, et post mortem suam Sancto Petro absque ullo impedimento relinquant; si vero contigerit unum ex his obire, pars illius sit duobus qui remanserint. Si autem et secundus mortuus fuerit, sit iterum pars illius qui remanserit viventi; post mortem vero tertii fratris, cum omni integritate ad locum Cluniacense, nullo contradicente, revertantur. Testes sunt hujus rei Willelmus Aurison, Pontius cognomine Artmannus, Pontius, Berardus, Oudolricus. (A. m. 52.) ?? {423}3332. 1050, environ. CHARTA QUA ANSEDEUS DE BORBON DAT MONASTERIO CLUNIACENSI CONDAMINAS SUAS DE SINZOG ET SILVAM DE MAI. In nomine sanctæ et individue Trinitatis. Notum sit omnibus Christi fidelibus, tam presentibus quam absentibus, qualiter Ansedeus de Borbon tradidit, pro anima sua, Deo et beatis apostolis ejus Petro et Paulo ad Cluniacum, condaminas de Sinzog et silvam de Mai et quicquid {424}ibidem de hereditate sua poterit reperiri; laudavit et consensit quod Humbertus, frater ejus, ad predictum locum condaminam et silvam unam dedit; et Emulus filiusque suus Joffret in villa Casellas æcclesiam unam et allodium suum totum quod pertinet ad eundem locum, cum omni utilitate, quæ qualicunque modo inde potest provenire, tam ipse Ansedeus quam prenominati nepotes ejus, videlicet servis et ancillis, silvis, pratis, pascuis, rivis, aquis, molendinis, itibus et reditibus, viis et inviis. Et ut hoc semper firmum et inconvulsum ita perduret, ex multis quosdam quorum nomina subscripta sunt testes adhibere curavimus. (B. h. 176, CLXXVIII; 196, CXCVIII, et 206, CCVIII.) ?? 3333. 1050, environ. CHARTA QUA WIGO ET ROTBERTUS NOTUM FACIUNT SE MONACHIS CLUNIACENSIBUS WERPIVISSE TERRAM NOMINE JOBCIS. Quod ratum atque inconcussum permanere optamus, et quod quis arte aliqua vel labore adquirit, ad posterorum noticiam scripto tradendum est, immo testes et fideijussores in manu juditiariæ potestatis addendi sunt. Quoniam si forte prosapia aliqua aliquando facta predecessorum suorum evertere cupiens successerit, prius reddat fiscum judici, et sic res quam vendicare sibi volebat inmobilis consistat. Igitur notum sit cunctis fidelibus christianis, presentibus et futuris, quod quidam duo fratres, Wigo videlicet et Rotbertus, contrariabant quandam terram monachis de Cluniaco, quæ dicitur nomine vulgari Jobcis, quæ est sita in pago Matisconensi; huic contrarietati obsistentes predicti monachi, querelis frequentissimis evicerunt. Tandem enim presentantes se in quodam placito, ob hanc causam precipue adunato, ad Sanctum Romanum ad Ansellam, videlicet domnus Hugo, tunc prior, nunc abbas, Walo quoque et Tetfredus, monachi, in presentia domni Alinardi archiepiscopi, ob hujusmodi placiti evocati disceptaturi {425}conveniunt. Tandem igitur, diuturna disceptatione convictis supranominatis duobus fratribus, Joceranno de Basinens et Arberto de Franchilens placitum portantibus, vuerpiverunt supradictam terram, accepto ibidem in ipso placito uno caballo optimo, valente C solidorum, et uno mulo ejusdem precii. Et ita difinierunt omnem querimoniam, et vuerpierunt omnem querelam adversum predictos monachos, ut neque ipsi, neque aliquis ex eorum heredibus vel proheredibus ullo modo de hac causa calumpniam aliquam vel molestiam removeat. Quod qui fecerit, æternæ subjaceat maledictioni, nisi digne resipuerit. Hoc tempore, quando hæc carta facta est, tenebat castrum Berziacum Walterius clericus, cui hæc vuerpitio valde displicuit. Humbertus prepositus fuit. (B. h. 303, CCCIIII.) ?? 3334. 1050, environ. CHARTA QUA MONACHI CLUNIACENSES NOTUM FACIUNT BERNARDUM DE CAPELLA WERPIVISSE OMNES QUERELAS QUAS EIS FACIEBAT, ET QUASDAM TERRAS CUM MONASTERIO PERMUTAVISSE IN VILLA CASSINOLA, ET IN ALIIS LOCIS. Cum inter homines de aliqua magna re fit conventio, aut vuerpitio, sive commutatio, memoriæ posterorum intimandum est stilo, quo maneat ratum et inconvulsum in perpetuo. Unde nos monachi Clunienses dignum duximus literis tradere donum et vuerpitionem quam fecit nobis Bernardus de Capella et uxor ejus ac filii. Donavit namque nobis et vuerpivit omnem calumpniam quam habebat contra nos de terris et servis et ancillis, que tenemus, et alii per nos, et forfacturam quam nos et nostri feceramus illi. Similiter et nos illi perdonavimus quicquid querelæ contra eum habebamus; et ita pacem et concordiam inter nos fecimus. Et ut ista concordia inter nos omni tempore firma permaneat, fecimus scamium, quod mutuatio dicitur, de terris nostris. Dedimus {426}quippe ei terram quam sanctus Odilo concesserat illi in villa Cassinola, ut eam teneat jure in alodum, et cum ista terram de Monte Dernon in beneficio. Escamium vero quod fecit et donavit nobis, terra est de Monte Gobone, a fonte Manum usque ad Taxoneriam, cujus terminus rectus est ex una parte, ex altera vero parte a predicta Taxoneria est terminus usque ad viam publicam quæ vocatur Fracta, per finem cunbæ quæ Vallis appellatur, a parte meridiana usque ad terram Sancti Petri via publica, a mane terra Odelrici. Dedit namque nobis ante portam Sancti Jangulfi unam contaminam terminatam terra Sancti Petri a duabus partibus, a tertia rivo currente, a sero terra Sancti Nazarii; et ex altera parte ipsius villæ, unum campum habentem a mane viam publicam, a meridie terra Agdoardi, a sero terra Bernardi, a septentrione terra francorum. Alium etiam campum in Craio dedit nobis, a mane herentem viæ publicæ, a meridie et a septentrione terra Dalmatii, a sero Bernardi et Stephani Fabri. Signum Bernardi, qui fieri et firmare rogavit. S. Emmæ, uxoris ejus, et Bernardi, filii ejus. S. Milonis, filii ejus. S. Jozeranni, filii ejus. S. Inmari, filii ejus. S. Attale, filiæ ejus. S. Beatricis, filiæ ejus. Actum in Monte Cercisio, in presentia donni Tetbaldi comitis, et donni Sigaldi prioris, et Oddonis, Wilelmi, Stephani, monachorum. (B. h. 394-394 bis, CCCXCVI-CCCXCVII, et 626, DCXXIX.) ?? 3335. 1050, environ. CHARTA QUA NOTUM EST GIRBALDUM ET UXOREM EJUS INGELTRUDEM MONASTERIO CLUNIACENSI CLAUSUM VINEÆ PRO SEPULTURA SUA DEDISSE. Quotienscunque inter homines de qualibet re conventio, sive donatio, seu venditio, necnon verpitio fit, posterorum memoriæ intimandum est stilo, ne forte aliquis aut propinquitatis objectione, aut cupiditatis illectione, seu alicujus rei occasione, nevum querimoniæ inferre audeat. Quamobrem volumus omnibus esse notam notitiam {427}conventionis quam Girbardus et uxor ejus Ingeltrudis, cum monachis Cluniensis cœnobii habuerunt, scilicet cum Odone et quampluribus, donantes Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo locoque prefato unum clausum de vinea, pro remedio animarum suarum locoque sepulturæ, hoc videlicet pacto, ut eis defunctis honorifice rectores predicti loci eos sepulturæ tradant. (B. h. 435, CCCCXXXVIII.) ?? 3336. 1050, environ. CHARTA QUA WICHARDUS DE MARZIACO ET FRATER EJUS GAUSFREDUS NOTUM FACIUNT SE DIMIDIAM COLONICAM IN VILLA MONTESONO MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE. In nomine Verbi incarnati. Noverint cuncti fideles sanctæ Dei æcclesiæ, quod ego Wichardus de Marziaco et frater meus Gausfredus donamus Deo et sanctis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, aliquid de nostra hereditate, pro anima fratris nostri Berardi et animabus omnium parentum nostrorum, hoc est dimidiam colonicam in villa Montesono, quæ est in pago Augustudunensi, cum omnibus terris ibi pertinentibus, id est pratis, campis, silvis, aquis, pascuis, cum omnibus usque ad inquirendum. S. Wichardi et Gaufredi fratris ejus, qui hoc fecerunt. S. Wichardi de Munciaco. S. Ansedei fratris ejus. S. Arlei fratris ejus. (B. h. 511, DXIIII.) ?? 3337. 1050, environ. CHARTA QUA WICHARDUS DE MINCIACO ET FRATRES EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI MEDIETATEM SUPRADICTÆ COLONICÆ IN VILLA MONTESONO. Item notitia donationis quam fecit Wichardus de Minciaco, et fratres {428}ejus Ansedeus et Arleus, de alia medietate suprascriptæ colonicæ, quam fecerunt Domino Deo et beatis apostolis Petro et Paulo, pro anima fratris sui Walterii, ex integro sicut et supra, usque ad inquisitum et perquirendum. S. Wichardi de Minciaco. S. Ansedei et Arlei, fratrum ejus, qui hanc donationem fecerunt. S. Wicardi de Marziaco. S. Gaufredi, fratris ejus. (B. h. 512, DXV.) ?? 3338. 1050, environ. CHARTA QUA WICHARDUS DE MINCIACO WERPIVIT OMNES QUERELAS QUAS HABEBAT CONTRA MONACHOS CLUNIACENSES DE TERRIS, DE SERVIS, ETC. Werpimentum Wichardi de Miciaco, quod fecit sancto Petro et donno abbati Hugoni Cluniensium, de omnibus querelis quas habebat contra Cluniacum de terris, de servis et ancillis, et de omni re, ut jam amplius non appellet, nec ipse, nec aliquis propter se. (B. h. 534, DXXXVII.) ?? 3339. 1050, environ. CHARTA QUA WICHARDUS DE MINCIACO DAT MONASTERIO CLUNIACENSI HOMINEM NOMINE RANNULFUM. Si filii sumus, liberi esse debemus, sed illa libertate qua Christus nos liberavit. Quapropter ego Vuichardus de Minciaco, annuente uxore mea Adalgardis, filioque proprio Jodceranno, ex parentibus meis hominem quendam, Rannulfum nomine, meæ servituti proventum, ab hac die et deinceps facio liberum nexuque totius servitutis absolutum, principi apostolorum Cluniacensisque cenobii trado in dominium: tali scilicet tenore, ut cum omni nascentia ab hac die de se generanda sancto loco illo serviat, ex amissa siquidem conjuge duobus retentis filiis; ea scilicet ratione, ut per octo annos illos nutriat, quo nutrimento facto patriis bonis exereditentur, michique serviant ulterius. {429}Attamen si patri servire voluerint, addictos mercenarii pretio illos retineat omniaque sua, sive dum vixerit, sive dum morte obierit, monachorum dominio derelinquat. Et ut hoc donum firmum permaneat, manibus parentum propinquorumque meorum roborare facio. S. Vuichardi, qui fecit et firmavit, et Algardis, uxoris ejus. S. Jodceranni, filii ejus. S. Arlei, Vualterii, Ansedei, fratrum ejus. S. Hugonis prioris, Almanni decani, Giraldi camerarii, Stephani decani; laicorum vero, S. Umberti prepositi, Arloini forestarii, Lamberti Rufi, Arlebaldi, Bernardi fratris ejus, Constantini presbiteri. (B. h. 613, DCXVI.) ?? 3340. 1050, environ. CHARTA QUA NOTUM EST THEOBALDUM, COMITEM CABILONENSEM, WERPIVISSE MONASTERIO CLUNIACENSI OMNES MALAS CONSUETUDINES QUAS PERCIPIEBAT IN VILLA COLONICAS. Notum sit omnibus tam presentibus quam futuris, quod domnus Tetbaldus, comes Cabilonensis, ad locum sancti Petri Cluniensis dedit et finivit omnes malas consuetudines quas ipse vel sui ministri in villa Colonicas accipiebant; statuitque ut in æternum amplius a suis successoribus nichil ibi acciperetur. S. teste domno Leothaldo, milite de Chatcheo. (B. h. 718, DCCXXI.) ?? 3341. 1050, environ. CHARTA QUA THEOBALDUS, COMES CABILONENSIS, CONFIRMAT MONASTERIO CLUNIACENSI DONATIONEM MONASTERII SANCTI MARCELLI CABILONENSIS A GAUFREDO COMITE MAIOLO ABBATI FACTAM. Ego, in Dei nomine, Tetbaldus, comes Cabilonensium, omnibus {430}filiis sancte ecclesie in Domino salutem. Audivi a prædecessoribus meis et vicinis antiquis viris, quod nobilissimus comes Gaufredus, qui post mortem prestantissimi et christianissimi comitis, avi mei Lamberti, accepit ejus conjugem, aviam meam Adheleydam comitissam, accessit ad beatæ recordationis abbatem Maiolum et commendavit illi monasterium in suburbio Cabilonensium civitatis a Guntranno nobilissimo et religioso rege magnifice constructum, ubi requiescit corpus beati Marcelli martiris, eo tenore ut religionem monastici ordinis, que pene ibi abolita fuerat, reformaret et jura et possessiones ad ipsum locum pertinentes excoleret; et ut ipse et successores ejus Cluniacenses abbates monasterium perpetualiter haberent et possiderent. Hanc autem commendationem sive donationem fecit supradictus comes Gaufredus domno Maiolo cum consilio conjugis suæ Adheleidis et filii ejus Hugonis, tunc clerici, postea episcopi, adnuente et laudante Hinrico duce. Postea vero, regnante serenissimo Rotberto, avunculus meus domnus Hugo, comes et episcopus, presente ipso rege, et comitibus et episcopis istius patrie, supradicti monasterii donum tradidit domno Odiloni abbati, successori abbatis Maioli, ut ipse, jure antecessoris sui, locum haberet, teneret, et possideret. Ego vero, gratia Dei comes Tetbaldus, quod antecessores mei et parentes Deo et sancto Petro et loco Cluniacensi dederunt, laudo, volo et firmo, et uxori mee et meis fidelibus laudare et firmare facio et, quamdiu vixero, testis et adjutor ero. Post meum discessum, qui contra hanc institutionem venerit, iram Dei omnipotentis incurrere sese non dubitabit. S. Tetbaldi, comitis, qui hoc testamentum laudavit atque firmavit, suosque fideles atque amicos firmare precepit. S. Ermentrudis ejus conjugis. S. Hugonis Duben. S. Hugonis de Monpaon. S. Ademari. S. Ansedei {431}de Naviliaco. S. Widonis de Verduno. S. Tetardo de Reon. S. Hugonis. S. Rodlanni. S. Hugonis de Chasut. S. Olgoz. S. Gundranni Gombez. S. Olgerii. S. Gaufredi Toset. ?? ?? 3342. 1050-1065. CHARTA QUA NOTUM EST WICHARDUM DE MINCIACO QUERELAM QUAM HABERAT CONTRA HOMINES MONASTERII CLUNIACENSIS WERPIVISSE. Notum sit omnibus, tam presentibus quam et futuris, quod quidam miles, nomine Wichardus de Mintiaco, werpivit omnem querelam quam habebat contra servos et ancillas sive franchos Sancti Petri, ut ipse nec alius quisquam homo per se ullam calumpniam atque querimoniam amplius contra eas habeat. Hanc autem werpitionem fecit Domino Deo et sancto Petro pro remedio anime sue et omnium parentum suorum, coram domno Gunterio, priore Cluniacensi, et aliis senioribus, et coram domno Gauffredo, comiti Matisconensi civitate, et coram aliis nobilibus viris quorum nomina hec sunt.... Accepit autem pro hanc werpitionem centum solidatas valentes, ut hec verpitio firma et stabilis permaneat. (Bibl. nat. cop. 32-236; B. h. 312, CCCXIII.) (Au dos:) Vuerpitio Vuichardi. 3343. 1052, 2 décembre. «PRECEPTUM QUOD GARSIA REX FECIT DE LOCO SANCTE MARIE DE NAZARA CUM COMMUNI CONSENSU UXORIS SUE STEPHANIE NEC NON ET FILIORUM, ET DE OMNIBUS SUIS APENDICIIS.» Dum ab ipso nascentis seculi primordio, si replicetur in posteros {432}descendens supervenientium etatum progressio, ipsius summi opificis innata benivolentia in omnibus reperiatur semper suum fragile plasma clementi et paterna visitasse sententia, quasi quodam sui conditoris contubernio ac summe divinitatis pio sustentatus solatio, solus homo ceteris animantibus ut particeps divinitatis [suæ] est prelatus, et ad sequens propagandum seculum divine bonitatis consilio miro modo est predestinatus. Cujus prime transgressionis temeritas ac in ipso primevi articulo in preceps ruens infrenata posteritas (pro dolor!) licet ad compassibilem reduceret penitentiam inmutabilem ipsius plasmantis sententiam et ob illicita facta qualitatem, juste subiret divine vindicte severitatem, tamen illud prejudicium paterne ultionis nundum inmemor [fuit] penitus prioris filiationis; verum pro restauranda spe delete propaginis solus Noe cum suis misericorditer servatus est in augmentum nove regenerationis. Quem non tantum pro ulla necessitate ligni salvavit fabrica, quasi plasmanti figulum figmentum non obediret ex eadem luti materia, quantum ut in utroque edificante [ea mistice edificato] typice impleretur quod nunc in presenti ecclesia nequaquam in speculo et enigmate velut latenti imagine videtur, sed quasi ipsam amplexando veritatem omnibus qui sunt sane mentis certum habeatur; hec utique ex lignis levigatis scilicet dominice crucis et de latere Christi fabricata dum nullum pio amore amplecti refutat, omnes ad se materno affectu ita invitat: «Venite, filii, audite me, timorem Domini docebo vos.» In cujus typo etiam ille patriarcha Abraham ne forte obnoxius fieret dominice temptationi, non abhorruit in hostiam dare pignus unici filii, jam tum significans venturum esse ut quandoque immolatus in ara crucis summi patris filius ecclesie effici deberet sponsus. Hujus nimirum figure secretum ut veri archani conscius Rebecce distendit uterum. Que dum {433}discordem pugnam mistici conceptus scire contendit, ilico duos populos sub uno partu proventuros esse portendit. Horum ergo innate discordie dissensionem dum nec matris compescuit pietas nec paterna abhorruit in melius mutata severitas, tandem minor ad benedictionem eligitur, benedictus celesti visione consolandus veriusque parentis persuasu dirigitur, qui dum fraternum devitat odium et parentibus sancte deliberat obediendum, supernorum constituitur mediator, celestiumque secretorum fit providus indagator. Nam pro sola illa celesti visione et unius lapidis in titulum erectione typicique liquoris infusione, adhuc sancta Dei mater ecclesia gaudet similitudinem observasse perfectiori mutatione, et longe lateque per orbem terrarum nobiliter edificata hec de se proprie per illum fidelem patriarcham gloriatur esse denuntiata. Quam terribilis est locus iste, non est hic aliud nisi domus Dei et porta celi. Ad instar itaque hujus ecclesie Moyses divine legis lator et in omnibus sagax dominici precepti observator ad intromittenda verba legis jussus est prudenter disponere archam fœderis que figurative undique obumbrata tabernaculo testimonii quoddam inter Dominum et homines constitueretur medium, quod dignum esset appellari sancta sanctorum. Dum ergo tam diverse figure in tantum deffenderent a vilitate secretum, ut vix quid portenderet ulli posset esse notum, diu veritatis impenetrabile archanum exterius obumbratum antiqua lege latuit, donec ille qui dictus est rex pacificus in sortem edificande domus Dei est delegatus, et David quasi vir sanguinum ab hoc incepto est reprobatus. Hic quanto sapientie successit familiarior, tanto sibi via latentis secreti se prebuit notior, et jam legali umbra fere ad veritatem declinanti pro tabernaculo prioris umbratici testimonii sapienter dispositum edificavit domum Domini; qua tandem miro ornatus cultu decenter redimita et ad unguem undequaque thesaurorum copiis fulcita, maxime devotionis {434}sanctificata benedictione regieque habita pro populo oratione, qualiter fidelis populus certiori spe sustentaretur et sequenti ecclesie major fiducia adhiberetur, quecumque rex pro salute astantium rogaverat impetranda esse [omnia], tali modo confirmatum est auctoritate divina, ut in historie reperitur pagina: «Exaudivi orationem tuam et deprecationem tuam, qua deprecatus es coram me, et sanctificavi domum istam, quam edificasti ut ponerem nomen meum ibi in sempiternum, et erunt oculi mei, et cor meum ibi cunctis diebus.» Igitur dum tot modis divine providentie decretum solo innate benivolentie pretio conductum, quasi pro reconciliando prime deliberationis fœdere humanis rebus semper consulerit, et toties affinitate familiaris amicitie causam cum prioribus haberet, latentis pacti, quoad veritas gratiam comitaretur firmioris facti, quicquid ab illis ex tunc mistice et absque veritatis effectu multipliciter constat elaboratum, demum cum consentienti religione antique obscuritatis penitus denudata in illa veteri sinagoga simulata probitas legalium patrum diu velata in spirituali regeneratione sancte Dei matris ecclesie filiorum, dum lex eque in omnes observatores vindex consumatur, auctore nove legis superveniente in melius mutatur. Verum dum coacti executores legalium institutionum summo nisu elaborarent qualiter tabernaculum testimonii seu domum Domini miro decentis operis ornatu consummarent, et presenti magnarum divitiarum copia honorarent, multo magis elaborandum est filiis nove libertatis, quibus gratia discussit jugum legalis auctoritatis, ut ecclesiam ex latere fabricatam sui redemptoris de die in diem vario cultu adornent debiti honoris. Quod ego Garsia, Dei gratia rex, Sancii regis filius, plerumque sapientum relatu audiens et audita secundum modum proprie scientie perpendens et vera esse firmiter credens, dum mei regni in partibus plurimis in locis sancte Dei matris ecclesie desolationem prospicerem et nostris vel parentum nostrorum peccatis exigentibus in tantum loca sanctorum {435}occupata esse seu, quod verius est, destructa barbaris nationibus viderem, ut vix etiam posteris posset esse inditio ubi jam sancte ecclesie apud priores legalis foret institutio, communi consilio dilecte conjugis Stephanie, decrevi in domo Domini aliquid tale laborare, unde nostri nominis in perpetuum esset memoriale; sed in hac dum aliquantisper immorarer consideratione, subito consideranti occurrit illud Daviticum: «Nonne Deo subjecta erit anima mea?» et illud: «In Deo salutare meum et gloria mea; Deus auxilii mei et spes mea in Deo est.» Continuo queque secularis honoris incrementa vel studii absque illo animadvertens parum aut nichil proficere cuivis heredi, ratum duxi illum mee hereditatis facere participem, cujus totum est quod quemque spectat heredem, sanioris consilii esse autumans, Deum scilicet partis consortem effecisse quam totum absque illo me ambitiosum inordinate possedisse. Ad quod consilium rationabiliter prosequendum, in nomine summe et individue trinitatis, statui apud Nayram, in honore sancte ac beatissime Dei genitricis Marie ecclesiam seu monasterium opere convenienti edificare, et edificato convenientio[ri] ordine, cum omnibus officinis regulari congregationi aptis, in servitium Dei ac beate Marie [semper virginis] disposui studiosius consummatum fore, in quo loco secundum instituta canonum et legalia decreta priorum patrum instituere decrevi, qualiter pro anime mee, seu patris mei, vel Stefanie, conjugis [mee], aut meorum filiorum remedio, jugiter ibidem Deo ejusque genitrici servientium et in commune regulariter viventium honesta clericorum consisteret congregatio et ingenua, et absque ullo meo vel meorum heredum servitio, die nocteque in Dei laudibus meditaretur spiritualium fratrum quieta conversatio. Ad quorum usum ut sufficienter et regulariter haberent victum et vestitum et peregrinis {436}seu hospitibus, quia in utrisque suscipitur Christus, habundanter unde foret dispendium, sciens esse scriptum: «Tu es qui restitues hereditatem meam michi»; sub testimonio plurimorum mei regni fidelium, scilicet episcoporum, abbatum, et legali adstipulatione certorum testium, et pari consensu meorum heredum et totius mei regni primatum, hec que in sequentibus intitulantur ex patrimonio meo, cum omnibus appendiciis, cultis vel incultis, silvis, agris, pratis, pascuis, molendinis, vineis, aquosis et inaquosis, ita ut libere et absolute ex paterno jure legalis heres possedi, Domino Deo et illius beatissime genitrici [semper virginis Mariæ] in perpetuo possidenda, ut debui, in presentia plurimorum legaliter dedi. Hec sunt itaque que legali adstipulatione ad supradictum locum integre et ingenue cum omnibus suis appendiciis perpetuo dominandi jure seu possidendi illis dedi, qui regulariter ibidem Deo et ejus genitrici servierint; sub hujus igitur innotatione privilegii dedi, tradidi, confirmavi æcclesiam scilicet in primis in honore sancti Sepulcri, in Calagurra, cum sua hereditate; Soliolam cum suis villis omnibusque que ad eas pertinent; iterumque sanctam Mariam Priati et Anguidanis, cum omnibus eorum appendiciis; Certuni cum omnibus suis appenditiis; in Berroga, monasterium Sancti Georgii cum suis villis suaque omni possessione; atque Sanctum Ciprianum, seu Sanctam Leucadiam, cum omni eorum pertinentia; in Subserra, Sanctum Romanum cum omni sua pertinentia; in Nayara, hereditatem Sancti Thome cum omni integritate, et domum vel hereditatem domini Lupi similiter seu hereditatem domini Gamige ibidem, et in Sotomalo, et ubicumque fuerit inventa; atque ecclesiam sancti Michaelis cum sua hereditate vel cum suo varrio, cum omni integritate; et Sanctum Pelagium eum qui in rupe super ipsam Sanctam Mariam situs est; domos quos habitat grammaticus cum earum hereditate; hereditatem Sancte Agathe, hereditatem Sancti Facundi, hereditatem [sanctarum] Nunilonis et Elodie, hereditatem Sancte Marie Sororum, hereditatem Sancte Cecilie; {437}casas Mennogis, cum suis vineis, hereditatem Sancti Romani, hereditatem Sancti Sebastiani de Eruniola; quinetiam quartam partem tolonei ex mercato ejusdem Nayare, tam etiam de calumniis quam de ceteris rebus. Insuper addo ibidem omnem hereditatem de Fortunio Litis, quam michi tradidit pro debito quod solvere non valuit, et confirmo easdem vineas quas vicini obtulerunt ad eandem ecclesiam Sanctæ Mariæ; Celoniam cum omnibus suis pertinentiis; Sanctum Romanum de Gallinero cum omnibus que ad eum pertinent; Sanctum Salvatorem [in villa, Sanctum Georgium Oliacastri cum sua hereditate; Sanctum Salvatorem] de Ascensio cum omnibus que pertinent ad eum; Sanctum Johannem de Granione cum sua pertinentia; Sanctam Mariam de Tirgo cum sua hereditate; Sanctum Andream de Trepelana cum sua pertinentia; Sanctum Pelagium de Ceraso et alium Sanctum Pelagium cum suo excusato de Valdegrai et omni integritate; Sanctam Mariam de Fraxino cum suis appendiciis; Sanctum Michaelem de Petroso cum suis apendiciis; Sanctum Andream in rivo de Tolsantis cum suis hereditatibus; villam quæ dicitur Cova Cardelli cum suo monasterio Sancto Pelagio vel omnibus eorum pertinentiis; Sanctum Salvatorem de Berica cum sua pertinentia; Agron cum omnibus quæ pertinent ad eum; inter Erelium et Sanctum Saturninum, Sanctum Agisdum cum ejus villa et ipso de Fonte Texta et Dumburulli ibidem cum omnibus eorum pertinentiis; in Castella Vetula, Traspaterum, cum omnibus suis hereditatibus; atque Sanctum Michaelem de Torme cum suis appendiciis; in Soba, Sanctum Johannem cum sua hereditate; in Asturiis, Sanctam Mariam de Portu cum omnibus que pertinent ad eam; in Biskaya, Sanctam Mariam de Barrica cum omni sua pertinentia; in Nayalense {438}vero suburbio, villas quæ nuncupantur Sotto Malo et villa Merkina cum omnibus quæ pertinent ad eas; in Aukense autem, villam quæ vocatur Haggegges, cum omnibus que ad eam pertinent. Ad hec, ad supradicti loci servitium, dedi et determinavi illum etiam episcopatum qui est de Sancto Martino de Zaharra usque in Sotellam et Aslanzonem et Posam; ex alia vero parte, ex Alave terminis usque ad Arepam et Cutellium castrum in Asturiis. Parie vero vel tributi mee terre vel illius que Deus michi sive meis successoribus deinceps usque in eternum de terra Sarrazenorum dederit, do et confirmo deximam partem Sancte Marie. Verum in futurum ut decuit, previdentes posterorum utilitati, placuit tam michi quam ceteris hujus privilegii testibus ut cuicumque Sancti Spiritus instinctu conpuncto vel se, vel sua libere dominationi Sancte Mariæ subicere liceat, quatinus ab aliorum inquietate in posterum absolutus liber et ingenuus ab omni servitute in eternum permaneat, nec cuiquam pro alicujus rei calumnia, nisi Sancte Marie advocato, respondeat. Igitur cum hujus rei voluntatem tam in edificande ecclesie constructione quam in dotis astipulari donatione, maxime mee uxoris salutaris consilii suggestione incepissem, Deo eademque instigante, quomodo nundum peracta peragerentur, subjecte deliberationis ordine non neglexi instituere. Sciens amaram mortem nullius etati parcere, sed omnia in commune natura cogente edaci morsu decerpere, hujusce conditionis stabile testamentum putabam utiliter depromere, quod me redderet securum sua perfectione. Si forte uxor mea, que me fideli ammonitu semper Deo servire instigavit, priusquam ego a seculo migraverit, et me, ut sepe fit, mundane vel delicie vel turbationes ab incepto tardaverint, ex omnibus que ipsa moriens dereliquerit, sicut idem meo consensu destinavit, et his omnibus que ego Sancte Marie tradidi mea ditione absolutis, scilicet tam de suis quam de meis, opus inceptum consummetur, {439}et pro ejus anima Dei servitium frequentetur. Si autem ego prior vitam finiam, illa ad idem monasterium se conferat, et ex predictis adjutoriis opus uti meum velle novit perficiat, et pro anima mea Dei servitium ibi frequentare faciat, et legali jure sine alicujus contradictione, potestative omnia quæ Sancte Marie tradita sunt possideat, gubernet atque regat, donec in mea fidelitate permaneat; nec quisquam meorum filiorum vel heredum hec infringere licentiam habeat. Et si quis tam ausus fuerit, ut meum testamentum infringat, [a] christianorum communione separetur, quasi judeus et hereticus, sequenti vindictæ subjaceat. Hec vero omnia predicta per meam regalem potestatem, cum consensu omnium meorum, statui atque confirmavi, et usque in finem mundi inviolata inconcussaque permanere decrevi. Unde coram Deo vivo et vero, qui me regnare jussit, coramque ejus judicio [terribili] conjuro et obtestor omnes meos hereditarios successores et cunctos primates et universum populum, nunc ac in posterum cunctis retro temporibus, quatinus nulli meo regno subjacenti ullo modo liceat infringere seu convellere hec que a me regali sanctione concessa sunt et ordinata Deo et Sancte Marie. Si quis autem, quod non credimus, hujus rei temerator aut contemptor existere voluerit, excommunicatus et anathematizatus eterna dampnatione subjaceat condempnatus atque anathema sit maranata, et sanctam Mariam et omnes Dei electos hic et in futuro sentiat sibi contrarios, atque in inferiori inferno Judam traditorem habeat consortem, et diabolum consolatorem, inceptum vero suum irritum maneat. Ille autem pro ausata inquietudine mille millia auri Sancte Marie talenta persolvat. Hanc regalis decreti cartam ego Garsia rex, cum Stephania uxore atque filiis, propriis manibus confirmavimus et roboravimus, et hoc figure signum (Monogramme) fecimus, testibusque confirmandam tradidimus. Fredinandus rex confirmavit. Ranimirus rex confirmavit. Raimundus comes confirmavit. Sancius episcopus confirmavit. Garsia episcopus confirmavit. Gomeranus episcopus confirmavit. Munio, abbas, {440}confirmavit. Enneco, abbas, confirmavit. Deinde obtimates mei regni seu fratris mei Ferdinandi regis confirmantes laudaverunt. Est autem data et Deo oblata se revolventibus temporum recursibus, anni ere millesime cum subputatione nonagesime, die vero II idus decembris, lune vero septem diebus exactis: [D?????? fuerat]. Regnante Domino nostro Jesu Christo cum patre et sancto spiritu in secula seculorum, amen. Sub ejus autem imperio rege jam predicto Garsia, qui hoc testamentum jussit fieri, regnante in Pampilona, in Alava et in Castella Vetula, usque in Burgis et usque in Briciam, obtinente Cutelium cum suis terminis in Asturiis. Fratre vero ejus Fredinando, rege in Legione et in Burgis, et Ranimiro rege, eorum fratre, in Aragone. Ego igitur Stephania post mortem. (Bibl. nat. cop. 283-56; C. 104.) ?? 3344. 1052-1108. CHARTA QUA BERNARDUS ET FRATRES ATQUE SOROR EJUS VENDUNT MONASTERIO CLUNIACENSI HEREDITATEM SUAM IN VILLA BRUNECELLIS. Auctoritate studiosorum sapientium virorum informamur, ut ea que in futurum firmitatis vigorem optinere volumus, ad succedentium notitiam litteris mandare debeamus. Quapropter noverint tam presentes quam etiam advenientes, quod nos, ego Bernardus, et Sitbaldus, et Gislololdus, et Undradus, et Bernardus, Vuichardus atque Petrus, et soror nostra Stephana, vendimus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo et ad locum Cluniacum et ad seniores in ipso loco manentibus, {441}aliquid de nostra hereditate quæ sita est in pago Matisconensi, in villa quæ nunccupatur Brunecellis, quantum visi sumus habere, scilicet totum ad integrum; accepimus ab eis pretium XII solidos denariorum. Si quis hanc venditionem calumpniare voluerit, nisi citius resipuerit, iram Dei incurrat omnipotentis et sanctorum apostolorum; et cui litem intulit, coactus judicaria potestate, unam auri libram persolvat, et hec venditio firma et stabilis permaneat, cum stipulatione subnixa. S. Bernardi, Sitbaldi, Undradi, Gisloldi, Bernardi, Vuichardi, Petri, Stephanæ sororis eorum, qui fecerunt et firmari rogaverunt. S. Vuarnerii, Bernardi, Arlebaldi presbiteri. Actum Masilias, I kalendas madii, in sexta feria. Arnulfus levita recognovit. (B. h. 594, DXCVII.) ?? 3345. 1054. CHARTA QUA OSBERTUS NOTUM FACIT SE ALODIUM SUUM IN VILLA GENEBRENSI MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE. Quisquis desiderat heres effici illius terræ de qua dicit Psalmista: «Credo videre bona Domini in terra viventium», hanc terram quam pedibus calcamus et vermes hereditant non dubitet dare pro salute animæ suæ Deo pauperibusque Christi pro amore factis, ut una cum eis gaudiis supernis perfrui valeant, dicente Domino: «Venite, benedicti, et cetera.» Quapropter notum sit cunctis fidelibus, quod ego Osbertus dono Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, quicquid alodi habeo in villa Genebrensi. Est autem via publica super ipsam terram, et decurrens rivulus subtus. Hanc vero cartam firmaverunt fratres ejus Abo et Walterius, et Durannus presbiter, et Wido rusticus et Constabulus. Facta est hæc carta anno M. LIIII Dominicæ incarnationis, regnante Henrico rege Francorum. (B. h. 242, CCXLIIII.) ?? {442}3346. 1054, environ. CHARTA QUA GAUFREDUS ET FRATER EJUS DALMATIUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI DUAS ECCLESIAS IN VILLA MARCINIACO. Scire debet fraternitas unanimitatis ecclesiæ, quoniam unicuique fidelium est valde necessarium ut dona per divinam largitatem sibi concessa sollerter excolat, sapienter ordinet, recte etiam dividat, ut, cum Evangelicus ille paterfamilias rationem positurus advenerit, non {443}solum ea que largitus est non auferat, sed etiam pro terrenis bene ministratis duplicata talenta simul et cælestia bona concedat. Tali vero ac tanta auctoritate premonitus, ego, in Dei nomine, Gaufredus, cum fratre meo Dalmatio, dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, cui magis prodesse quam preesse videtur domnus Hugo abba, aliquid de hereditate que michi jure successionis evenit, videlicet æcclesias que sunt site in villa Marciniaco, una dedicata in honore sancti Petri, et alia in honore sancti Nicetii; terram etiam que ad ipsam villam pertinet, que in dominio videor habere, cum pratis, vercariis, mansis, etiam cum mansionaribus; de silva etiam que vocatur Crai medietatem, sed et unum servum qui vocatur Stephanus, cum infantibus suis, aquis aquarumve decursibus, cum piscariis et omnia que in predicta villa videor habere, totum ad inquisitum et ad inquirendum; insuper et vercariam ubi feci construi monasterium in honore sanctæ et individue Trinitatis, ubi volo ut assidue et perpetualiter monachi Deo serviant et exorent pro anima patris mei Dalmatii et avi Gausfredi, sed et matris meæ, omniumque parentum meorum, tali ratione et eo tenore ut, quandiu vixero, partem et societatem habeam in benefactis cenobii Cluniensis, et post obitum meum, dies anniversarius meus et patris mei agatur generaliter. Si quis vero contra hanc donationem aliquid facere voluerit, iram Dei omnipotentis et omnium sanctorum ejus incurrat, et cum Dathan et Abiron sit pars ejus in inferno, nisi resipuerit, et ad emendationem venerit. Signum Gausfredi, qui hanc cartam fieri jussit, et hi testes: Dalmatius, frater ejus, Tetbaldus comes, avunculus ipsorum. (B. h. 74.) ?? 3347. 1054, environ. CHARTA QUA GAUFREDUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM ET ALIAS RES SUAS IN VILLA MARTINIACO VEL MARCINIACO. Divinis decretis humana temeritas prejudicium facere non debet. {444}Prejudicium etenim fit cum pro bonis mala redduntur; bona siquidem cuncta divina largitas nobis habunde presentat. Quæ si non equalia, et ut dignum est, tamen a suo plasmate cui omnia contulit pro multis non dedignatur recipere breviora. Quo exemplo si non ut decet, tamen juxta capacitatem mei intellectus, ego Gaufredus aliqua ex parte percitus donationem facio Deo apostolorumque principi beato Petro in cujus honore et reverentia Cluniacum constat ædificatum esse cœnobium, cui donnus Hugo, noster germanus, preesse videtur, aliquam partem ex rebus meis quæ sitæ sunt in pago Augustudinensi, et in villa quæ vocatur Martiniacus, æcclesiam scilicet quam pro redemptione peccaminum meorum ab ipsis fundamentis edificare cupio, in perpetuum trado, necnon tres meas condeminas, atque boscum meum, simulque pratum terramque totam cultam et incultam quam ibi videor habere dominicam. Hanc donationem dono Deo supradictoque loco pro remedio animæ meæ et parentum meorum, annuente comite Tetbaldo fratribusque meis Andrea et Dalmatio, cunctisque meis fidelibus astipulantibus. (Bibl. nat. or. 104; cop. 32-190; B. h. 21.) (Au dos:) Gausfredi de Ma[r]ciniaco. 3348. 1055, 26 mars (?). CHARTA QUA GAUSFREDUS, AUTISSIODORENSIUM EPISCOPUS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI, PRECANTIBUS HERVEO ET FILIIS EJUS, ECCLESIAM SANCTÆ MARIÆ DE VETERI DONZIACO. In nomine sanctæ et individuæ Trinitatis. Veniat adapertum omnibus {445}tam presentibus quam futuris, qualiter venit quidam miles, nomine Harveus, nostram communem implorans benivolentiam, ut concederemus Deo et Sancto Petro Cluniacensi, cui domnus Hugo abbas magis prodesse quam preesse videtur, quandam æcclesiam quæ dicitur Vetus Domziacus, et est dedicata in honore sancte Dei genitricis semper virginis Mariæ, quam ipse Harveus tenebat de Sancto Stephano et de pontifice Autisioderensi æcclesiæ famulante. Nos vero beatissimi Petri apostolorum principis locum valde diligentes, petitionem suam suscepimus, et ad laudem et gloriam sacratissimi nominis Dei, ego Gausfredus, Deo favente æcclesiæ Autissiodorensis episcopus, in presentia filiorum spiritalium meorum, hanc supradictam æcclesiam quæ dicitur Vetus Domziacus dedi Deo et Sancto Petro Cluniacensi, rogatu Harvei et nutu filiorum suorum, scilicet Raginaldi, Gaufredi, Arvei, Hugonis, et quicquid ad eam pertinere videtur. Si quis vero, ex proprietatis suæ rebus ad domnum Harveum ex nostro pertinentibus aliquid huic loco pro salute sua voluerit concedere, ut juste concedat, ex Dei parte, et nostram licentiam habeat, excepto Saxiaco et his que ad ipsum pertinent, et excepta æcclesia Veterigiomo; eo vero tenore, ut absque contumatia ex debito reddantur nobis, et debitam subjectionem quam actenus obtinuimus non amittamus, et ita absolute ista stabilimus, ut a nemine virorum mos ullus sive aliqua consuetudo suscipiatur. Si quis vero tam detestabilem rem fecerit, ut hæc calu[m]pniare presumat, nostri anathematis jaculo percussus in perpetuum da[m]pnatus patiatur. Facta sunt hæc publice in Autisiodorensi claustro, in presentia canonicorum, mense marcio, die sabbati, anno ab incarnatione Domini M..... et ab ordinatione domni episcopi anni tres, regnante Henrico rege in Francia, luna vero vicesima IIII. S. Gofredi archidiaconi. S. Hugonis prepositi. S. Agani decani. S. Geraldi cantoris. S. Rotberti presbiteri. S. Bernuini, Garini, {446}Hugonis, Rodulfi. S. Wilelmi. S. Algalonis. S. Narduini. S. Lamberti, Goscelmi. S. Landonis. S. Iterii. S. Aganonis. S. Hugonis, Hugonis. S. Girardi, Blaini, Henrici pueri. S. Frodonis. S. Gosfredi, Gosfredi, Widonis. (B. h. 29.) ?? 3349. 1055, 11 juin. PRIVILEGIUM VICTORIS PAPÆ II, QUO CONFIRMAT OMNIA MONASTERIA, BONA ET JURA COENOBIO CLUNIACENSI CONCESSA. Victor, etc. Desiderium quod religiosorum, etc. (Bull. Clun., p. 13, col. 1, nº 2.) (C. 38.) ?? 3350. 1055, environ. CHARTA QUA RICHOARA ECCLESIAM DE VITRIACO MONASTERIO CLUNIACENSI CONCEDIT. Dum in hujus seculi laboriosa vivitur peregrinatione, interim cum licet dumque tempus acceptabile atque [dies] salutis instare videntur, summopere providendum est, ut si qua agere bona valemus, omni dilatione postposita, operari non pigritemus, facientes nostri eos debitores quos veraciter novimus et in presenciarum corporum saluti consulere, et in futuro animarum judices esse minime dubitamus. Quia enim post mortem nil boni facere possumus, opere precium credimus antequam ad illud suptile et inconprehensibile ducamur examen occulto judici satisfaciendo, neglegenter a nobis commissa manu penitencie in istius brevitate vite, qualitercumque possumus, tergere non desistamus. Igitur ego Richoara, scelerum meorum enormitatem considerans, et quod est salubrius, illam Domini nostri Jesu Christi dulcissimam {447}vocem delectans, qua ait: «Date helemosinam et ecce omnia munda sunt vobis», et [alibi]: «Thesaurizate vobis thesauros in cælo, ubi nec erugo nec tinea demolitur,» et «Redemptio viri diviciæ ejus»; [idcirco] dono Domino Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ubi domnus Hugo [abbas] magis videtur prodesse quam preesse, quandam ecclesiam nomine Vitriacum; et est posita in episcopatu Augustidunense, pro remedio animæ patris meæ Rocleni et matris meæ Tedcæ, et sponsi mei domni Wichardi, et meæ ipsius. Eo vero modo, ut quandiu vixero teneam et rectores Cluniensium omni anno accipiant, in vestituram, terciam partem decimi in omnibus, et terciam partem servicii de presbitero, quod mihi debet, hoc sunt quinque soldi. Post mortem itaque meam, omnis ex integro ecclesia quantumcunque ibi habere visa sum ad supradictum locum perveniat, quesitum et inquirendum, ut faciant rectores ejusdem loci quicquid exinde facere voluerint. Si quis vero mortalium (quod absit!) contra hanc donationem aliquam litem inferre temptaverit, iram Dei omnipotentis et sanctorum ejus apostolorum incurrat, et quod repetit vindicare nequeat. Ut autem hec carta firma et stabilis permaneat, ego Richoara manu propria firmavi, et testibus firmandam tradidi. S. Poncii de Vicortio. S. Joceranni Rufi. S. Wichardi. S. Umberti. S. [alterius] Wichardi. S. Dalmatii. S. Gaumarii. S. Petri. (Bibl. nat. or. 109; B. h. 319, CCCXX.) (Au dos:) Carta Richoare uxoris [Vuichardi], de Vitriaco. 3351. 1055, environ. CHARTA QUA RICHOARA, UXOR WICHARDI DE BELLOJOCO, QUI CONSENSIT UNA CUM FILIIS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM DE VITRIACO. Sacrosanctæ Dei ecclesiæ Cluniensi quæ est constructa in honore {448}summorum apostolorum Petri et Pauli, quæ est sita in episcopatu Matisconensi, ubi dunnus Hugo abba magis videtur prodesse quam preesse, et fratribus ibidem sub ejus regimine Deo servientibus, [presentibus et futuris,] dono ego Richoara, uxor Wichardi de Bellojoco, ipsi loco jam dicto, pro remedio animæ meæ et viri mei et filiorum ac filiarum mearum, necnon pro omnibus parentibus meis vivis atque defunctis mortuis, ecclesiam de villa Vitriaco, quæ est sita in episcopatu Augustudunensi, cum omnibus quæ ad ipsam ecclesiam pertinent, scilicet cum primitiis, decimis, sepultura, cimiterio, presbiteratu, et quicquid ad presens habet vel inantea habere debet ipsa ecclesia. Feci autem hanc donationem in vita mea, et maxime post mortem meam, laudantibus viro meo Wichardo et filiis meis Humberto et Dalmatio, et filiabus meis cunctisque parentibus meis laudantibus et minime contradicentibus, ut possimus partem habere omnium bonorum quæ fiunt in supradicto loco et in omnibus locis illi pertinentibus. Accepimus tamen unum equum valde bonum a fratribus supradicti monasterii ego et vir meus. Si quis vero ex parentibus meis atque heredibus vel aliis hominibus in ipsa ecclesia calumpniam inferre voluerit vel ibi aliquid requisierit, non valeat, sed sit maledictus et excommunicatus [atque anathematizatus]; et exsurgat terra et deglutiat eum sicut deglutivit Datan et Abiron, descendatque in profundum inferni vivens, nisi satisfactionem fecerit. S. Richoaræ, quæ hoc donum fecit et rogavit firmare. S. Wichardi, viri sui et Dalmatii et Humberti filiorum eorum. S. Wichardi de Marciaco. S. Wichardi de Monte Merulo. S. Lanberti Discalciati. Post mortem vero supradictæ feminæ, Lebaldus de Igonia, gener ejus, fecit calumpniam fratribus Cluniacensibus de ipsa ecclesia. Tandem vero accepit C solidos Pictavensis monetæ ab ipsis supradictis fratribus, laudavitque donationem supradictam, atque [cartam] firmavit. S. Lebaldi. Item eadem femina, quæ hanc donationem fecit, bonas pelles precio {449}C solidorum a Guigone monacho et decano de Masilias propter eandem donationem accepit. (B. h. 123, CXXV, et 728, DCCXXXI.) ?? 3352. 1055-1098. CHARTA QUA RAINALDUS DE CASTRO LUCIACO DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTÆ MARIÆ DE LUCIACO, BURGUM NOVUM ET VILLAM TAMPONATI. In nomine Dei Patris, et Filii, et Spiritus Sancti. Notum sit cunctis sanctæ Dei æcclesiæ catholicæ fidelibus, presentibus et futuris, quod ego Rainaldus de Castro Luciaco dono Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, et loco Cluniaci, ubi domnus Ugo abbas magis videtur prodesse quam preesse, et fratribus ibidem Deo servientibus presentibus et futuris, concedo ego jam supradictus miles abbati Cluniacensi, et fratribus sibi subjectis, dono videlicet et laudo, pro remedio animæ meæ et omnium parentum meorum, omne quod habeo in æcclesia Sanctæ Mariæ de Luciaco et quicquid ad ipsam pertinet æcclesiam, totum ab integro. Item dono eidem loco burgum qui vocatur Novus et omne quodcumque ad ipsum burgum pertinet. Dono etiam villam quæ vocatur Tamponat cum omnibus ad se pertinentibus. Hanc autem nostram donationem quam feci pro remedio animæ meæ de ecclesia Sanctæ Mariæ, et de Burgo Novo, et de villa Tamponati, feci cum consensu et laudatione Gaufredi de Sinemuro, senioris mei, et cum laudatione Wigonis de Varenas et Ugonis de Moneta et Gaufredis Rubri consobrini mei, nullum de eis contradicente, sed magis laudante et confirmante. S. Rainaldi, qui hoc donum fecit et testes firmare rogavit. S. Aganonis, episcopi Eduensis, qui hoc donum laudavit et testes firmare mandavit. S. Walteri decani. S. Guidonis archidiaconi, Ugonis thesaurarii, Nergaudi precentoris, Hugonis archidiaconi, Siguini prepositi, Duranni capellani. S. Raynerii archipresbiteri et totius conventus Sancti Nazarii. Si quis autem hanc donationem infringere voluerit, (quod absit!) nisi ad emendationem venerit, in primis iram omnipotentis Dei incurrat et sanctorum apostolorum Petri et {450}Pauli et aliorum omnium sanctorum, nisi ad satisfactionem venerit. Omnes vero qui observatores hujus nostræ donationis extiterint, veniant super eum omnes benedictiones veteris et novi Testamenti. Amen. Amen. Fiat. Fiat. (B. h. 69.) ?? 3353. 1056, septembre. DECRETUM CONCILII TOLOSANI QUO MONASTERIUM MOYSIACENSE CLUNIACENSI MONASTERIO ASSERIT. Notum sit omnibus hominibus, etc. (Martène, Thes., t. IV, col. 89, ex arch. Clun.) ?? ?? 3354. 1058, 6 mars. PRIVILEGIUM STEPHANI PAPÆ IX, QUO CONFIRMAT OMNIA MONASTERIA, BONA, JURA ET PRIVILEGIA MONASTERIO CLUNIACENSI CONCESSA. Stephanus, etc. Ad hoc Deo auctore in specula, etc. (Bull. Clun., p. 15, col. 1.) (C. 39.) ?? 3355. 1058. CHARTA QUA AGNES, COMITISSA PICTAVENSIS, MULTIS REDDITIBUS, AC IMMUNITATIBUS AUXIT MONASTERIUM ANGERIACENSE. In nomine, etc. (Bibl. Clun., not., col. 90.) ?? ?? 3356. 1058. EPISTOLA STEPHANI PAPÆ IX, QUA FRATRIBUS CLUNIACENSIS MONASTERII MANDAT SE ERGA EOS SPECIALEM AFFECTUM HABERE. Stephanus, etc. Quamvis pro nostræ sedis dignitate, etc. (Bull. Clun., p. 16, col. 2.) (C. 17.) ?? {451}3357. 1059, après le 23 mai. CHARTA QUA GOZFREDUS, AUTISSIODORENSIS EPISCOPUS, SUBDIT MONASTERIUM SANCTÆ MARIÆ DE CARITATE MONACHIS CLUNIACENSIBUS. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. In nomine sanctæ et individuæ Trinitatis. Ad noticiam posterorum notis memoriæ litteris assignamus, qualiter olim quoddam sanctæ ecclesiæ menbrum in honore gloriosæ Virginis Theothocos dedicatum, quorundam impietate percussum, statum maximæ dignitatis amiserit, quibus quia plurimum lacrimæ debemus, qua culpæ minus suæ crudelitati dabimus proloquium de quorundam humanitate qui sibi compassi sunt prolixius oraturi. Modum nanque affectus hujusmodi quemque supra in quibusdam fuisse tetigimus, ab illo duximus inchoandum, qui primus in hac fabrica pietatis bonæ mentis manibus laboravit generosum artificium eligens, scilicet ut si corpus æcclesiæ restauraret, corpus peccati pro certo destrueret, factaque de illo narratione, ad quos dispositum fuerit, tum transibit hystoria. Igitur locus iste de quo proverbiari vel orare decrevimus, Autisiodorensi æcclesiæ subditus ab antiquo, cum tantum nescio si, [aut] pastorum incuria, aut violentia aliqua tyrannorum, incurrisset injuriam, ut qui cybos Christi pauperibus exibebat, in pastum mundanæ militiæ transferretur. Heu pro dolor! tanquam mundana possessio dilaceratus, inter viros hujusmodi divisus est, et quod nobis affluentiorem lacrimam pluit cordis a nubibus, rectoribus ab ipsis concessa est tam injusta divisio. Sed fortasse quod putamus ipsorum crudelitate vel injuria fieri, necessitate vel industria sic esse permissum est, necessitate quidem, quoniam a prioribus sive a potentioribus seculi violenter invasus, aliter retineri non poterat, in quo etiam non minus est industriam meditari. Ergo per multas discursiones {452}temporum cum in hoc exilio Dei sanctuarium moraretur, moramque majorem major semper com[m]itaretur afflictio, ego Gozfridus, sanctæ Autisiodorensis æcclesiæ episcopus, cognoscens rem maleductam, volui magis Deo quam tyrannicis petitionibus obædire. Unde, ob remedium antecessorum meorum, et ob remedium salutemque animæ meæ et corporis, dedi Sancto Petro et loco Cluniacensi, cui magis prodesse quam preesse videtur domnus Hugo abbas, hanc æcclesiam in honore sanctæ Dei genitricis consecratam, et super Ligeris fluvium sitam, cum omni terra quæ nunc eandem attinet æcclesiam, quæque ibidem adquiri poterit, annuente Willelmo, Nivernorum comite, hanc de me possidente, assentientibusque cæteris quorum subscripta habentur nomina, ab ipso comite eandem tenentibus. Et ut hæc donatio atque laudatio firma stabilisque permaneat, manibus et nominibus nostris eam firmavimus. Signum Gozfredi præsulis. S. Gozfredi archidiaconi. S. Geraldi preceptoris. S. Rotberti sacerdotis. S. Rainaldi sacerdotis. S. Warini sacerdotis. S. Stephani sacerdotis. S. Arnulfi sacerdotis. S. Rainaldi sacerdotis. S. Gozfridi sacerdotis. S. Geraldi sacerdotis. S. Narduini diaconi. S. Walterii diaconi. S. Johannis diaconi. S. Goscelini diaconi. S. Lamberti diaconi. S. Unaldi archipresbyteri. S. Hugonis prepositi, et subdiaconi. S. Rotberti subdiaconi. S. Hugonis subdiaconi. S. Arnulfi subdiaconi. S. Geraldi subdiaconi. S. Gozfredi subdiaconi. S. Rambaldi subdiaconi. S. Gozfredi subdiaconi. S. Gozfridi subdiaconi. S. Hugonis subdiaconi. S. Ervei subdiaconi. S. Hugonis subdiaconi. S. Stephani subdiaconi. S. Attonis subdiaconi. S. Willelmi comitis, de cujus beneficio esse videtur. S. Rainaldi de Castro Marchiæ. S. Bernardi, Unbaldi, Rainaldi, fratrum de Chaylent. S. Rainaldi et Rocleni de Fraxiniaco. S. Gisleberti {453}de Cresvo. S. Giroli de Caslone. S. Umbaldi pueri. S. Ingerbaldi pueri. S. Umbaldi pueri. S. Henrici pueri. S. Wilenci pueri. S. Alonis pueri. S. Warnerii pueri. S. Rotberti pueri. S. Widonis pueri. Actum Autisiodoro civitate publice, regnante Henrico Francorum rege, Phylippo quoque ejus filio, anno ab incarnatione Domini millesimo Lº VIIIIº. (Bibl. nat. or. 112; cop. 283-12; B. h. 8.) (Au dos:) Carta de Caritate. 3358. 1059 (au plus tard). CHARTA QUA GAUSFREDUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI CENTUM ET QUINQUE AREAS SALINARUM IN MARISCO QUI VOCATUR MOUN. Hanc cartam et donum fecit domnus abbas Gausfredus, qui filius fuit Alcherii Comacensis castri, de centum et quinque areas de salinas que consistunt in marisco qui vocatur Moun, quas contrariabant Haimus qui vocatur Jais et uxor sua Geilla; redemitque eas abbas G[ausfredus] inter virum et uxorem, XL solidos, et filio eorum nomine Haimo dedit abbas unum equum pullinum. Et dedit abbas salinas Deo et Sancto Petro Cluniensis cœnobii, ipsis firmantibus et auctorizantibus. Si quis vero de eorum parentela vel quecunque persona, eas contradicere vel contrariare, sine recto judicio, presumpserit, mille solidos componat, et insuper anathematizatus et a Dei regno alienatus sit. Amen. S. Willelmi ducis. S. Willelmi vicecomitis. S. Aymonis et uxoris ejus. S. Ebblonis. (Bibl. nat. cop. 24-24; B. h. 457, CCCCLX.) (Au dos:) Carta Gausfredi abbatis, de salinis. {454}3359. 1060. CHARTA QUA ECCLESIA BERBEZILLENSIS PRINCIPATUS, OLIM CLUNIACENSI MONASTERIO AB ALDUINO FUNDATORE DATA, POSTEA SANCTI SEVERINI ECCLESIÆ ET ARCHIEPISCOPO BURDEGALENSI AB HEITERIO, ALDUINI FILIO, REDDITA, TRIBUTO ANNUO DECEM SOLIDORUM ERGA ECCLESIAM SANCTI SEVERINI SUBJECTA DECLARATUR. Sicuti ex antiquo tempore, etc. (Besly, Hist. des comtes de Poitou, pr. p. 344, ex tabul. S. Sever. Burdigal.; Gall. christ., t. II, pr. c. 271, ex eodem tabul.) ?? ?? 3360. 1060, au plus tard. CHARTA QUA AREMBURGIS, VIDUA ROBERTI, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLA CERCIACA, ETC. In nomine Verbi pro nobis incarnati. Notum sit omnibus, tam presentibus quam futuris, quod ego Aremburgis dono ad locum Cluniacum, quod est constructum in honore beatorum apostolorum Petri et Pauli, in quo preest donnus abba Hugo, aliquid de mea hereditate quæ est sita in episcopatu Cabilonense, hoc est in villa Cerciaca unum mansum ad Caminadas vocatum, cum omni illa terra quæ ad ipsum mansum pertinet, pro remedio animæ meæ ac patris et matris meæ, Bernardi et Gertrudis, atque senioris mei Rotberti, et filii mei Bernardi defuncti, atque pro salute filiorum meorum Dalmatii et Bertranni. Dono etiam condaminam unam in Vernedo dictam, et aliam ad Craiam vocatam. Concedo etiam in silva juxta Cerciacam, sine ulla redemptione, cursum ad centum porcos. Dono etiam medietatem montis Cerciacensis, ad supradictum locum Cluniacum, tali conventu ut habitatores ipsius loci ibidem ecclesiam construant et salvamentum faciant. Et postquam hæc omnia constructa fuerint, volo per omnia habere medietatem, quandiu vixero, in eadem æcclesia et in eodem salvamento. Post mortem vero meam, volo ut cum omni integritate, {455}absque contradictione ullius hominis, ad supradictum pertineat locum. Simili etiam modo dono offerendas et decimas atque baptisterium, omnem medietatem ad ipsam pertinentem æcclesiam. Set in vita mea medietatem volo tenere; post discessum meum ad locum Cluniacum et senioribus ibidem degentibus, absque ullius contradictione, perveniat. Hæc autem carta facta est regnante Heinrico rege Francorum. S. Aremburgis, qui fecit hoc donum et firmare rogavit. S. Dalmati[i] et Bertranni, filiorum ejus. S. Gundoini presbiteri. S. Alæ. S. Gisleberti. S. Hildini. Si quis hanc cartam calumpniari ausus fuerit, iram Dei omnipotentis incurrat, si ad emendationem non venerit. (B. h. 381, CCCLXXXII bis.) ?? 3361. 1060, environ. CHARTA QUA BERARDUS, HIONGIÆ CASTRI HABITATOR, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS APUD MARCIACUM, BESONIACUM, ETC. Notum sit omnibus vobis, tam presentibus quam et futuris, quia ego Berardus, filius quondam Berardi, habitator in Hiongia castro, dono Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo et beate Marie semper Virginis, ad locum e fundo Frontuniaco pendenti, ad monasterio Cluniaco, post mortem meam; ad presens [autem] ad Marciaco quicquid tenet Durannus Ruffo; abbas de Savigniaco reddat LX solidos de ecclesia Besoniaco, ad Valgiaco ortum quo tenet Aiminus cum mansione, et pratum quod tenet Martinus, et cortilem quod tenet Arnaldus; in Aliaco medietatem quam ibi habeo; et de aliis locis ubicumque onorem dono in vestituram omnique anno usque ad mortem uxori mee et heredibus meis; ad Marciaco eminam frumenti, ad {456}Casiaco denarii octo, et cartallum unum ordei, ad Buciaco duos sestarios vini, ad Nigra Terram cartallum ordei, et Assileo cartallum unum [vini totidemque] frumenti; ad Saviniaco duos vini sestarios; et al Petronem quatuor denarios, et ad Calamita post mortem Roberte sorori mee dono Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo totam terram quam ipsa tenet, et omnique anni vite sue duodecim denarios; et ad Mussiaco unam asinatam racemis: et post mortem meam et uxori mee et heredibus meis, dono Domino Deo et sanctis ejus apostolis et Petro et Paulo totam hereditatem meam. Et quicumque infringere voluerit vel contemnere hoc quod suprascriptum est, maledictus sit a Deo patre et sanctorum angelorum et omnibus sanctis, et sit anathema aranamatha. S. testibus Aginus et Artaldus, frater ejus; Wilelmus de Cubleto, et Wicardus, filius ejus; Bernardus de Marzeo et Pontius de Taseo, et Engela, uxor ejus, et Stephanus, filius ejus, laudaverunt et confirmaverunt. (Bibl. nat. cop. 26-215; B. h. 236, CCXXXVIII.) (Au dos:) Carta Berardi militis de Frontoniaco, Hugonis abbatis. 3362. 1060, environ. CHARTA QUA GAUFREDUS DE BOSCO DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM SERVOSQUE IN CALMILIACO. Quoniam quidem ista mortalis vita qua vivitur, ita necessarie decedentibus succedentibusque hominibus [communis existit], oportet ut que in presenti fieri videmus, ea in posterum ne lateant futuros cartulis commendemus. Quapropter ego Gaufredus de Bosco, laudante uxore mea, Dimesia nomine, cupiens de mea hereditate dare sanctis Dei apostolis Petro et Paulo ac fratribus Cluniacensibus, precepi istam noticiam fieri de uno manso quod dedi pro anime mee absolutione, quod conjacet Calmiliaco, cum [suis] appenditiis, scilicet servis {457}et ancillis, Benedictus et Uldricus nominibus, et terra ibidem appendente, tali pacto ut, quamdiu ego vixero, teneam illud. Sed pro investitura unoquoque anno prefatis fratribus [censualiter] quatuor denarios reddam; et post discessum meum ipsi totum habeant. Hoc donum feci in capitulo; et ipsi in omnibus beneficiis suis susceperunt me et uxorem meam, et pepigerunt postquam mortui fuerimus corpora nostra Cluniaco sepulturos. Quam cartulam volumus ita permanere inconvulsa, quod ipsi nos manibus nostris firmavimus, videlicet ego Gaufredus et Hugo et Ranerius ceterique plures. (Bibl. nat. cop. 226-228; B. h. 330, CCCXXXI.) (Au dos:) De Calmiliaco. 3363. 1060, environ. CHARTA QUA GIRBERTUS DE CASTRO FIRMITATIS ET ALII DANT MONASTERIO CLUNIACENSI PARTEM ECCLESIÆ SANCTI PETRI DE VILLA. Omnipotentis Dei virtutem humiliter conlaudando, cauta circompspectione se debet intueri mortalis infirmitas, ut dum pie interioris hominis acies revolvendo, intuetur nil se novi in rerum creaturis superaddere, nil sibimet ipsi agnoscit posse conferre; anidmadvertat ipsius se etiam qui omnia condidit munere conditam, nilque discat sibi tribuendo imputari debere, immo ab ipso sibi collatis parce uti, ipsiusque potentiam laudibus adtollendo, prout ipse post veniens in hunc mundum docuit, infirmioribus impertire, hac per ipsos humiles quos membra esse sua fatetur ipsi restituere. Ad quem itaque hæc propositio pertendere velid, finem jamjam intimandum esse censemus. Ego {458}itaque Girbertus de castro quod nuncupatur Firmitas et meus consobrinus Ervis, prenomine Roscelinus, hac quidam meus fidelis, nomine Mainardus de Torei, juxta quod a predecessoribus per temporum successiones ad nos usque devenit, partem possidebamus de quadam ecclesia in nomine Domini et in honore apostolorum principis Petri dedicata, que vulgariter vocitatur Villa, et est in Nivernensi pago sita. Hoc itaque quod nunc me in predicta ecclesia possidere dixi, primo in divisione fratris mei Arnusti devenit, qui videlicet antequam obiret, ortatu Rodulfi monachi, cuncta que sui juris in eadem villa erant Deo simulque beatis apostolis Petro et Paulo ad locum Cluniacum se daturum spopondit. Quod, quia nundum cum predicto viro Mainardo, qui ex his beneficiatus fuerat optinuerat, preveniente communi sorte, implere non valuit. Pro ipsius itaque anime redemptione, ex cujus inceptu nobis datum est ut hæc inciperemus et nostrarum remedio animarum, ego Girbertus et Ervis et Mainardus cuncta que in predicta ecclesia vel ad ecclesiam pertinentia, hactenus more predecessorum possedimus, predictis sanctis et predicto loco damus, ut ab his quibus hæc tribuimus, in æterna tabernacula recipi mereamur. Cunctis igitur pateat pro æternis nos carnalia permutasse. Ob hoc ergo hoc apicibus assignamus, futurorum garrulitati hanc cartulam obstaculum opponentes, immo incautorum vel innocentium insipientie consulentes, ut hac inspecta taceant, et tacendo atque inconvulsa servando, premii æterni pro quo hæc agimus participes mereantur. (Bibl. nat. cop. 26-249; B. h. 121, CXXIII.) (Au dos:) Quarta que fecit Girbertus de castro que nuncupatur Firmitas, de ecclesia Sancti Petri. {459}3364. 1060, environ. CHARTA QUA ISEMBERTUS, AURELIANENSIS EPISCOPUS, NOTUM FACIT SE PRÆBENDAM IN ECCLESIA SANCTÆ CRUCIS, PRECANTE HUGONE ABBATE, CLUNIACENSIBUS FRATRIBUS CONCESSISSE UT CUM IPSIS AURELIANENSES SOCIETATEM HABEANT. Salutare et exequendum divine institutionis preceptum est, ut ad quoscumque fieri potuerit, maxime autem ad domesticos fidei caritatis ac dilectionis opera dilatari et hæc in invicem beatæ commutationis commertia alterna vicissitudine et mutua reciprocatione propagari. Quod cum in omnibus et ex omnibus divinæ largitatis muneribus fieri debeat, tum maxime ex orationum devotione promptissima. Quarum frequens celebrata collatio, collatores strenuissimos potissimum Deo commendat, et ut pes pedem adjuvat, et quasi per lubricum pergentes manibus alterutrum innexis peccatorum oneribus pressos ne labantur sustentat. Hoc cum singulis fidelium ex divina auctoritate imponatur personis, tum precipue tam canonicorum quam monachorum æcclesiis. Quæ quanto ex pluribus personis constant fidelium, tanto uberiore[m] et Deo acceptiore[m] fructum reddunt, et tanquam pluribus manibus impositis sibi invicem supportandis subveniunt. Hac igitur spe subnixi et evangelica et apostolica admonitione, et ad ista et ad cætera caritatis officia conferenda instructi, ego Isembardus, gratia Dei Aurelianorum episcopus, et tota congregatio Sancte Crucis, ad [no]ticiam fidelium, tam presentium quam futurorum venire volumus, qualiter Hugo, venerabilis abbas Cluniacensis monasterii, et sanctissima congregatio sibi commissa fraternitatem nostram postulaverit, ut pro anteriori dilectione et societate quam invicem inieramus, prebendam cujusdam canonici nostri, nomine Gotfridi, levitæ et subdecani Sancti Aniani, illius precatu, in vita et in morte ejus, æcclesiæ Sancti Petri et fratribus ibidem {460}servientibus perpetuo habendam concederemus, ut idem fratres vice et nomine Sancti Petri nostri canonici efficerentur, et sicut sanctus Benedictus et sanctus Maximinus in cathalogo nostro sanctus Petrus scriberetur, et canonica officia quæ et ipsis sibi deputarentur. Quorum postulationi assensum prebuimus, ea ratione ut et ipsi nos in consortium suum reciperent, et unumquemque canonicorum nostrorum tamquam unum ex monachis facerent, et nobis orationum et elemosinarum, et cæterorum benefactorum suorum participium darent, et uniuscujusque canonicorum nostrorum obitum et anniversarium obitus diem tamquam unius monachorum suorum claustrensium precibus et elemosinis et cæteris sollemnitatibus commendarent. Si vero alicui canonicorum nostrorum placeret monachum fieri, si nihil dare vellet vel posset, gratis reciperent. Nostrum vero anniversarium, hoc est episcopi, tanquam abbatis sui facerent, et successorum meorum quotannis. Nos autem illius æcclesiæ abbatibus et monachis, tanquam nostris episcopis et canonicis, et vivis et mortuis, faceremus. Hac itaque pactione alterutrum fæderati, decrevimus hoc inde ex utraque parte memoriale fieri, et a nobis et ab illis, et in nostro et in suo capitulo et vocibus et signis confirmari. Unum quoque nulla oblivione transiri vel neglegentia pretermitti optamus, quod ipsi nobis ante pactionem istam in signum et monimentum nostræ fraternitatis spoponderunt, duos videlicet pauperes se nostri nomine recepturos cotidie atque pasturos, unum sub persona nostri, id est episcopi, alterum sub persona canonicorum nostrorum tam presentium quam futurorum. S. Isembardi episcopi. S. Rodulfi, abbatis Miciacensis. S. Hugonis, episcopi Nivernensis, et nostræ æcclesiæ abbatis et canonici. S. decani. S. Gimonis precentoris. S. magistri scolarum. S. Renthonis subdecani, Huberti archidiaconi, Walterii succentoris, Josthelini archidiaconi, Everardi levitæ. S. Gerardi, cujus prebenda est. S. Bartholomei sacerdotis. S. Girberti levitæ. (B. h. 61.) ?? {461}3365. 1060, environ. CHARTA QUA ROLLANDUS, CANONICUS SANCTI ANIANI, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI PRÆBENDAM SUAM IN CONGREGATIONE SANCTÆ CRUCIS AURELIANENSIS. Cum universalis ecclesiæ status eodem spiritu eruditus ejusdem fidei unione credatur et vere sit catholicus, postulat beatissime, et singularis matris illius relatio, ut quos eadem nutriunt credulitatis ubera, ipsos et copulet ut vere filios caritativæ fraternitatis conexio christiana. Qui enim secundum apostolum Dei sunt, quæ Dei sunt quærunt et sapiunt. Non equidem est ab re quod filios generat quibus hujusmodi institutiones demulcendo promulgat. «Accedite, inquit, filii et illuminamini, et facies vestræ non confundantur.» Confunduntur et enim facies filiorum qui degenerando magis imitari non satagunt vitam patrum suorum. Nos vero quibus salutem non meritum parit sed misericordia ut quid, proh dolor! consentimus quæ sunt et quæ oportet Domini nostri Jesu Christi non sequi vestigia. Cum enim ipse sicut clamat mitis sit, idem et humilis corde quem imitemur, mater nostra æcclesia non habet maculam neque rugam, cujus admonitionibus obtemperemus. Ut igitur insudemus sicut boni filii non degenerare, collectio conveniat fraternitatis unitati. Unde in Dei nomine litterarum longevitati commendetur ad posteritatis noticiam, quoniam unus Sancti Aniani canonicus, Rollandus nomine, concanonicos suos ad hoc peticionibus suis non desiit promovere, quatinus Sancti Petri abbatiæ Cluniacensi prebendam suam donarent, et caritatis jure traderent perpetualiter habendam. Cujus rei consensum libentissime suscipiens domnus Gosbertus decanus, necnon et domnus Gosfridus subdecanus, immo et domnus precentor Bartholomeus, insuper et totus a minimo usque ad maximum conventus, in die apparitionis Sanctæ Crucis dederunt eam per domnum Hugonem sanctæ illius casæ monachum tunc temporis presentem congregationi jam dictæ, ut quicunque canonici ex parte deprimuntur mundana habitatione, eorum releventur creberrima et pura intercessione. Sit tamen hujus modi colligatio {462}denotata, quatinus sicut pro monachis vestris mortuis, sic et pro nostris idem a nobis sperantes faciatis canonicis. Karitas enim, scriptum est, ligat quos terrarum intervalla multa disjungunt. Subscriptum est senioribus, quo scriptum istud roboretur firmius. S. Gosberti decani, Gosfridi subdecani, Bartholomei precentoris, Arnulfi subcentoris, Dominici, Sigoberti, Rollandi, cujus prebenda est, Girberti levitæ, Johannis subdiaconi, Segwini cancellarii, Teoderici qui scripsit. (B. h. 62.) ?? 3366. 1060, environ. EPISTOLA ODALRICI, REMENSIS CANONICI, HUGONI, ABBATI CLUNIACENSI, QUA EI MANDAT SE DOMUM SUAM ANTE TEMPLUM SANCTI DYONISII REMENSIS SITAM MONACHIS CLUNIACENSIBUS AD HOSPITES RECIPIENDOS DEDISSE. H[ugoni], Dei provisione æcclesiæ Cluniacensis abbati, universæque sibi subditæ congregationi, O[dalricus], suæ servus sanctitatis, ad felicitatem pervenire sempiternæ quietis. Cum in urbe Remorum suas habere mansiones pleraque cænobia considerassem, in quibus fratres qui in eisdem cænobiis Deo militant, undecunque redirent, hospitarentur et requiescerent, bono Dei zelo ductus, spem in vestris ponens orationibus, ego Odalricus, Remensis æcclesiæ canonicus ac sacerdos, beato Petro cælorum clavigero et æcclesiæ Cluniacensi nullam in urbe predicta mansionem habenti, domum meam quæ in terra habetur Sancti Dyonisii, ante templum ipsius sancti, ad censum IIIIor denariorum, post decessum meum tradere deliberavi; eo videlicet tenore quod predicti monasterii fratres, nec eam venundari nec expendere presumant, sed in ea semper diversis e partibus redeuntes et hospitentur et requiescant, et eam sibi mansum indominicatum habeant: tali primiter servata conditione, ut cum obitus mei hora supervenerit, a primo die usque ad XXXmum tam missis quam vigiliis animam meam Deo commendent, et meum quotannis proinde anniversarium facere nullatenus omittant. Bene valeat sanctitas vestra in Christo. (B. h. 711, DCCXIIII.) ?? {463}3367. 1060, environ. CHARTA QUA ODDO PULVEREL, CANONICUS SANCTI VINCENTII, WERPITIONEM FACIT MONACHIS CLUNIACENSIBUS TRIUM MANSORUM ET SERVORUM IN VILLA BASSIS. Ego Oddo Pulverel, filius Maioli et canonicus almi martyris Vincentii, facio guerpitionem monachis Cluniensibus de consuetudinibus quas requirebam in tribus mansis eorum qui sunt in villa que dicitur Bassis. Quorum unum tenebat et colebat Petrus, alterum Durannus, tercium mansum Arpertus. Usuarium vero quem habebant ipsi mansi in mea terra donavi Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, absque servitio reddente. Donavi etiam duos servos et unam ancillam, quorum nomina sunt hec: Girbertus, Constantius, Eldiardis, et unum medium plantum quem Girbertus tenebat; tali tenore ut teneret eum quoad viveret, et ut post mortem ejus remaneret predictis monachis, et ut propter hoc ille Girbertus sepeliretur. Censum etiam quem pro redemptione capitis sui omni anno predicti servi monachis solverent, constitui, scilicet octo denarios et octo panes et quatuor sextarios vini; cum quibus servis dedi eis boscum qui vocatur Praatil, tali tenore ut quandiu viverem tenerem illum, set monachus qui tenet obedientiam Lordone accipiat inde ad suos porcos vestituram. Qui vero uic dono quod feci pro redemptione anime mee et patris mei et matris, aliquam litem inferre temptaverit, iram Dei incurrat, sitque pars ejus cum Datan et Abiron quos vivos absorbuit terra. Amen. (Bibl. nat. cop. 30-84; B. h. 608, DCXI.) ?? {464}3368. 1060-1108. CHARTA QUA ARNALDUS WALRICUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTI JOHANNIS IN VILLA COLNAC, IN TERRITORIO CATURCINO. In nomine sanctæ et individuæ Trinitatis. Notum sit omnibus sanctæ Dei æcclesiæ fidelibus, quod ego Arnaldus Vualricus et uxor mea, filiique mei et meæ filiæ, considerantes casum nostræ fragilitatis venturum, donamus, pro remedio animarum nostrarum omniumque parentum nostrorum, Domino Deo et sanctorum apostolorum principibus, ad locum Cluniacensem, cui preest pater Hugo, auxiliante Domino, quandam æcclesiam in honore beati Johannis consecratam, atque in territorio Caturcino constitutam, scilicet in villa Colnac vocabulo vocatam, et cum ecclesia omnia alia quæ sibi sunt accidentia, laudante Petro de la Rocca, qui hanc æcclesiam de nobis ad fedum tenebat, et filius suus, et laudante Gauzelmo de Vosias cum suis liberis, qui de Petro supradicto et de filiis suis hanc iterum tenebant ad fedum, et laudantibus his subtitulatis, scilicet Stephano, et Rainaldo, et Aone, et Petro, et Arnaldo, qui de Gauzelmo et de illius filiis hanc æcclesiam rursus ad fedum habebant. S. Arnaldi, qui cartulam istam manu sua firmavit et firmare rogavit, tali pacto ut si quis ex mortalibus hoc contradixerit, cum diabolo ejusque satellitibus adsit. Facta est carta ista mense febroario, regnante Phylippo. (B. h. 129, CXXXI.) ?? 3369. 1060-1108. CHARTA QUA RAINERIUS DE MERTORIO DAT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM IN LOCO QUI DICITUR BELVEDER ET TERRAM IN PARROCHIA SANCTI JULIANI IN MANDAMENTO DE MERTORIO. Clemens ac largiflua Christi misericordia multis modis humanæ conpatitur fragilitati, ut quia quis absque peccati contagio in hujus peregrinatione vitæ suam ducere vitam nequit, saltim in promptu {465}medicinalem habeat occursum, videlicet ex rebus suis elemosinæ subsidium. Unde ego Rainerius de Mertorio, cognoscens, divina aspirante misericordia, me per carnis fragilitatem multa a nativitate mea deliquisse, affectans mihi misericordiam Domini reddere placabilem, dono sacrosancte Dei æcclesiæ Cluniensi, in Dei honore et sanctorum apostolorum Petri et Pauli veneratione, cui domnus Hugo abba videtur magis prodesse quam preesse, unam scilicet vineam, et quantum de meo alodio se tenet in ipsa vinea valente videlicet manso uno. Ecce enim illa terra est sita in mandamentum de Mertorio, in parrœchia Sancti Juliani. Ipsa vinea est in loco qui vocatur Belveder. Preterea donamus etiam ego et filii mei in eodem loco cum eadem vinea, augmentum quod hic facturi sumus aut aliquis de nostris parentibus. Quod autem facimus, sicut supra scriptum est, donum pro animabus nostris et parentum nostrorum, necnon pro anima uxoris meæ, hoc videlicet pacto ut ad mensam fratrum ibidem Deo servientium et in usum habeantur quæ exinde processerint, et nunquam alias transferantur. Si quis vero ex heredibus vel coheredibus, diabolico instinctu excitus (quod absit! et quod minime spero venturum), contra hoc donum aliquam intulerit calumpniam vel inquietudinem, non ei liceat vendicare quod expetit, sed eliminatus a consortio fratrum, nisi cito resipuerit, perpetuo igni tradatur cruciandus; insuper vero, cogente judice, unam auri libram cui litem intulerit coactus exsolvat, et nostra donatio rata et inconvulsa omne per evum consistat. Facta autem donatio hæc regnante Philippo. S. Raineri filiorumque ejus, qui donationem istam fecerunt firmando, et testibus subscriptis firmandam tradiderunt, S. Pontii et Radulfi, qui hanc plantaverunt vineam, quos ponimus in hac helemosina una cum eorum uxoribus et infantibus. (B. h. 326, CCCXXVII.) ?? {466}3370. 1060-1108. CHARTA QUA PONCIA, FILIA DURANNI DE ASA LANGUOS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLA GIMALANGAS ET IN CASTELLO ANSÆ. Notum sit omnibus tam futuris quam presentibus, quod ego Poncia, filia Duranni de Asa Languos, et soror Bernardi de eadem villa, veniens ad extremum diem mortis, ob remedium animæ meæ et remissionem peccatorum meorum, et ut Cluniaco habeam sepulturam, dono beatis apostolis Petro et Paulo et donno Hugoni abbati Cluniacensi et ceteris fratribus ibidem Deo servientibus, presentibus et futuris, in villa Gimalangas, quantum ibi habebam vel habere debebam, in hominibus scilicet, in campis, in vineis, in silvis, in virgultis, omnia in omnibus, et absque ulla calumpnia, cum omni integritate, excepta quadam vergeria, ubi Rainaldus habitat. In castello quod Ansa vocatur, quicquid in terris habebam vel habere debebam, excepta medietate cujusdam condaminæ quæ est Alcoh, quam Sancto Martino dedi. S. Ponciæ, quæ hoc donum fecit. S. Guigonis ejus mariti, de Garmolla. S. Girardi de Sancto Poncio. S. Poncii, presbiteri de la Buxera. Si quis hanc donationem infringerit, subjaceat anathemati, nisi resipuerit, et abbati et fratribus inde satisfecerit. Actum Cluniaco, regnante Philippo rege. (B. h. 346, CCCXLVII.) ?? 3371. 1060-1108. CHARTA QUA HUGO RUBRUS NOTUM FACIT SE SERVUM, NOMINE TIGRINUM CARPINUM, CUM PROGENIE SUA MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE. Precedentium institutio et ordo æcclesiastice institutionis deposcit, {467}ut si quisquam devotus ex facultatibus propriis Christi fidelibus pro animæ suæ remedio aliquit dare dijudicaverit, cartam simul juris testamentari facere studeat, ne forte aliquis vel consanguinitatis objectione vel illectione cupiditatis, sive alicujus rei causa, nevum querimoniæ audeat inferre. Unde omnibus ecclesiæ matris fidelibus notum sit, quod ego Hugo, cognomento Rubrus, cum uxore mea, nomine Tetsa et filiis ac filiabus, pro animarum nostrarum et parentum nostrorum remedio, dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, servulum quendam, qui vocatur Tigrinus Carpinus, cum tota progeniæ sua. Si quis vero hanc donationem a me ultroneam factam evertere conatus fuerit, excomunicationi, nisi cito resipuerit, subjaceat; et nostra donatio firma et rata stipulatione subnixa consistat. Et ut ita inmutabiliter constet, propria manu consigno, et testibus consignandam tradidi. S. Hugonis, qui hoc donum fecit et firmare rogavit. S. Tetse, uxoris ejus. S. Gaufredi monachi. S. Artaldi, fratris ejus monachi. S. Hugonis militis, fratris istorum monachorum, qui testimonium fert Hugoni, hujus cartulæ donatori. S. Heliæ. S. Hugonis Pilati. S. Jarentonis, filii ejus. S. Bernardi presbiteri. S. Maliardis, Hugonis, Archimbaldi, filiorum ejus. Facta est donatio ista mense madio, die dominico, regnante Philippo Francorum rege. (B. h. 432, CCCCXXXV.) ?? 3372. 1060-1108. CHARTA QUA STEPHANUS ARCHIPRESBYTER ET FRATER EJUS PONTIUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM QUI VOCATUR MALA VALLIS. Ego Stephanus archipresbiter indignus, et frater meus Pontius, dum de tremendo judicii die semper cogitamus, qualiter tunc ante presentiam magni judicis presentaturi erimus, ne nos gravi mole peccaminum ponderatos juste puniat sententia terribilis ipsius, pro remedio animarum nostrarum ac parentum nostrorum, et specialiter pro remedio animæ uxoris fratris mei Pontii, ut omnibus nobis in illa districta examinatione pius Dominus misericorditer misereri dignetur, {468}Deo et apostolis suis Petro et Paulo ac domno Hugoni abbati fratribusque loco Cluniaco Deo devote servientibus, unum mansum qui vocatur Mala Vallis donamus, ubi Stephanus ipsius manere est visus, in parrochia Sancti Martini de Vallis; hunc totum donamus et transfundimus nullo contradicente, cum omnibus ad ipsum pertinentibus, cultum et incultum, cum terris, pratis, aquis, fontibus: tali conventu, quod quandiu vixerimus, usufructuario habeamus et teneamus, extra IIII cappones, et duas focatias quod interdum pro recognitione hujus doni unoquoque anno donamus, donec totum post mortem nostram supradictis apostolis et loco relinquamus. Igitur qualiscumque ex nobis supervixerit, et supradictum mansum ad sui opus in vita sua retinere voluerit, hoc faciat tali conventu, quod post mortem suam alium qui tantumdem valeat loco suprascripto et fratribus relinquat. Hoc donum volumus esse stabile et firmum, ac cum stipulatione subnixa, ratum nunc et in perpetuum. Si quis adversarius ex meis propinquis vel heredibus hoc donum calumpniare presumpserit, cum Juda Scarioth maledictus erit, nisi ad emendationem venerit. Facta cartula ista in mense junio, regnante Philippo Francorum rege. S. Stephani et Pontii fratris ejus et uxoris ejus, nomine Emels. S. Isiliardi. S. Bernardi. (B. h. 622, DCXXV.) ?? 3373. 1060-1108. CHARTA QUA RICHARDUS DE SCASIDIACO MILES DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS QUÆ DICUNTUR VALLIS ET AD MONTES. Ego Ricardus miles de Scasidiaco dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, post obitum meum, totum alodum meum quod hereditario vel paterno jure mihi obvenit in villa Vallis, quæ est in pago Eduensi. Donum autem quod facio est in servis, in ancillis, vineis, pratis, curtilis, occhis, campis, arboribus, nemoribus et aquis. In villa autem quæ dicitur ad Montes, in eodem utique {469}pago, dono omnia que ex materno jure ibi me contingunt. Ea autem eo tenore dono, ut ad simullacum pertineant, ad hoc videlicet, ut anniversarium matris mee pro hoc sollempniter agatur, et fratres inibi manentes ipso die refectionem inde habeant. Sed quia hec dum vivo in meos usus habere volo, interim pro investitura duos solidos annuatim persolvam, sive Cluniaco, sive ad locum ubi domnus Hugo abba reddendos fore preceperit. Ipse etenim domnus Hugo gratia Dei et sua, filium meum W. puerum suscipit ut monachus fiat, me vestituram solummodo exibente in die qua oportunum erit puerum suscipi. Actum hoc apud Martiniacum, in presentia domni Huogonis abbatis, in mense novembri, in V feria, regnante Philippo rege Francorum, laudantibus Rainaldo et Antelmo de Camorot, ejus parentibus. Testes Gaufredo clerico, Aimardo presbitero, Abuino et Vuidone Carpentario, Eynrico de Nosirio, Alcherio. (B. h. 651, DCLIIII.) ?? 3374. 1061 (?). CHARTA QUA GAUFRIDUS, PARISIENSIS EPISCOPUS, ECCLESIAM BEATÆ MARIÆ IN BURGO LONGO PONTE DICTO SITAM ET A GUIDONE MILITE FUNDATAM, TRADIT MONACHIS IBI DEO SERVITURIS, SUB DISTRICTIONE REGULARI ABBATIS CLUNIACENSIS. In nomine Domini, etc. (Dubois, Hist. eccles. Paris., t. I, p. 687; Cartulaire de Longpont, p. 97, nº LI.) ?? ?? 3375. 1061. CHARTA QUA CONSTANTINUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS VARENGIS ET MALIACO. In nomine Verbi incarnati. Noverint cuncti fideles sanctæ Dei æcclesiæ, {470}quod ego Constantinus dono Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, et ad locum Cluniacum, ubi domnus Hugo abbas preesse pariter et prodesse cernitur, aliquid de mea hereditate, pro meorum remissione peccatorum omniumque meorum parentum. Est autem quidam mansus in pago Maticensi positus, in villa quæ vocatur Varengas, cum omnibus ad eundem mansum pertinentibus, silvis, pratis, aquis, campis, vineis, pascuis, quesitum et inquirendum. Dono etiam similiter omnem illam hereditatem quam de meo avunculo Arleio emi precio. Similiter quoque omnia quæcunque in ipsa villa Varengas jure hereditatis habere visus sum, totum ad integrum, dono Deo et prefato loco, excepto uno parvo mansello dictum Viverio, quem seniori et avunculo meo Achardo et ejus filio Gaufredo relinquo et dono. Concedo etiam in villa Maliaco quoddam pratum, et post discessum sororis meæ mansum ad integrum, cetera quoque quæ ad ipsum appendere mansum videntur. Si quis autem heredum vel parentum meorum hanc donationem ultroneam a me factam contrahire voluerit, omnibus maledictionibus vel excommunicationibus quæ in veteri et in novo scriptæ sunt Testamento subjaceat, et judiciaria potestate coactus, libram auri persolvat. Hæc acta sunt anno ab incarnatione Domini nostri Jesu [Christi] millesimo LXmo Iº. S. Constantini, qui donum hoc fecit et firmari rogavit. (B. h. 288, CCLXXXIX.) ?? 3376. 1061-1073. CHARTA QUA FROTMUNDUS, COGNOMINE TAURENCUS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI OBEDIENTIAM VOCABULO VILLAM, ETC. Quia primo homine a sui status beatudine inobedientia degenerante, in hujus exilii cum ipso nos ex ejus vena descendentes detrusi sumus cecitate, et ita partim ipsius mortalitatis turbine, partim ipsius humanæ memoriæ caligine, cunctæ actiones mortalium tenebrantur, ut {471}nisi menbranis annotentur succedentium temporum curriculo quasi sepultæ sopiantur, necessarium duximus cartæ huic imprimere, quæ nostris temporibus succedentibus profutura contigit elaborasse. Notum igitur sit cunctis æcclesiæ filiis, quod obedientiam [vocabulo] Villam, sitam in pago Nevernensi, Cluniensis cænobii mancipandam dominio, ego peccator Fromundus nomine, Taurencus cognomine, pro peccatorum meorum remedio, tradidi, cum servis et ancillis, pratis, campis, vineis, silvis, et omnibus quæ ibi possidebam, ita ut nullam ibi amplius ego vel mei heredes consuetudinem requireremus. Hoc dono ita karta firmato, postea parentes ipsius hoc donum calumpniati sunt, Arnulfus videlicet Caldero prenomine, Girbertusque Caldero, Ervisus quoque cognomine Roscelinus, ipsius enim [Ville] coheredes erant. Hereditatis igitur illius partem quæ eis contingebat Mainardus de Toreico ab ipsis possidebat. Quippe Sancto Petro eam tulerant, ipsique Mainardo tradiderant. Sed ne primum donum rescideretur, et hereditas partita dissiparetur, ipsi Mainardo nos fratres Cluniacenses Rotdulfus et Girbaldus unum caballum dedimus, eo tenore, ut et ipse quod ibbi possidebat Sancto Petro in perpetuum dimitteret, et predictos datores suos in hoc consentire faceret. Ad effectum res pervenit. Ipse quod ibi habebat ex toto dimisit, predictosque datores suos huic dono adstipulari fecit, non tamen gratis. Uni enim eorum, Arnulfo videlicet Galderoni, propter hoc unum caballum dedimus, Girberto XXXV solidos, Erviso quoque XXX solidos. Post hæc ita donum ab eis firmatum, ita omnia obstrusa sunt, ut nec ipsi nec eorum heredes ibi amplius aliquid calumpniarentur. Testes enim et laudatores filios suos, qui ibi presentes fuerant adhibuerunt, illos qui defuerunt laudare se facere promiserunt. Horum consanguineus [alius Arnulfus] Condio dicebatur; hic solus partem quam ibi requirebat non pro alicujus emolumenti {472}exaggeratione, sed pro salute animæ suæ dimisit Deo et sancto Petro sine ullo retinaculo. Harum donationum seu werpitionum testes sunt: Titboldus de Dizeze, et filii ejus Seguinus de Laquasse, Arnulfus. Facta est autem hec carta temporibus donni Hugonis abbatis piissimi patris, presidente summæ et apostolicæ sedi papa Alexandro, regnique Francorum apicem regente Philippo rege. (B. h. 26 et 372, CCCLXXIIII.) ?? 3377. 1061-1073. CHARTA QUA WARINUS, ROSNACENSIUM COMES, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI PORTIONEM ECCLESIÆ SANCTÆ MARGARITÆ. Salvatoris Domini nostri Jesu Christi precepto instituimur thesaurizare nobis tesauro[s] in cælo, ubi nec erugo, nec tinea demolitur, nec fures effodiunt ut furentur; tanta enim ejus erga salutem nostram pietatis est miseratio, ut felici commutatione jubeat nos in redemptione animarum nostrarum, caduca et transitoria expendere, ut æternæ retributionis mercimonium possimus comparare ac recipere, et sicut auctor est precepti, susceptor esse dignatur et muneris. Quam[ob]rem ego Warinus, Rosnascensium comes, cum contectali mea Adeleida, divinæ pietatis divicias erga me considerans, et excessuum meorum enormitatem formidans, judicii districti severitatem antevenire et ex parte mihi pacare disposui, de his quæ ejus largitate possideo eidem ipsi Domino Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo in monasterio Cluniacensi dono stabili portionem transfundens, scilicet Beatæ Margaretæ æcclesiam, cum omnibus quæ in ea jure videor obtinere. Hanc autem donationem meæ conjugis ac liberorum assensu, pro remedio animæ meæ ac antecessorum meorum vel etiam successorum, {473}ita liberam et omni calumpnia contradictionis absolutam, omnique etiam meæ jure dominationis exutam offero et contrado loco predicto neque reditum ullum, neque consuetudinem aliquam, neque advocaturæ sive banni jus mihi aut posteritati meæ, quodlibet reliquum faciam, sed habitatores prefati cœnobii prescripto deinceps possideant quantumcumque sive ad cultum divinum, sive ad profectum loci, sive adornare sive augmentare potuerint, liberam potestatem habeant, ita dumtaxat ut mutua vicissitudine pro carnalis nostri messione ipsi sua spiritalia nobis seminare et impertiri tam in vita quam in morte non omittant, et bonorum suorum peromnia participes asciscant. Si quis autem hujus nostræ largitionis cartam calumpniari aut infringere temptaverit, perversi conatus ausibus ipse frustratus decidat, et nisi resipuerit iram Dei omnipotentis et sanctorum apostolorum Petri et Pauli vincdictam incurrat, insuper coactus regio fisco auri centum libras persolvat, et ut inconvulsa stabi[li]s contradictionis hæc carta permaneat, manus propriæ astipulatione firmamus, et fidelium nostrorum signo roborari fecimus. Facta est autem hæc carta Alexandro papa sanctam et apostolicam sedem gubernante, Phylippo vero rege Francorum regnante. S. Warini comitis et uxoris ejus Adheleydis, Rodulfi, Gebuini. S. Teotbaldi comitis, et filiorum ejus Stephani et Oddonis. S. Walterii. S. Stephani, Alberti, Albuini, Milonis, Walterii, Witelini, Heynrici, Engilberti, Milonis, Dudonis, Oddonis, Erlaici. Finit. (B. h. 117, CXIX.) ?? 3378. 1061-1073. CHARTA QUA WARINUS, ROSNACENSIUM COMES, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ALODIUM SUUM QUOD EST IN CONFINIO ECCLESIÆ SANCTÆ MARGARITÆ. Brevem ad posteritatis memoriam commendandam facimus, de alodio quod est in confinio Sanctæ Margaretæ, et de omnibus quæ ad ipsum pertinent, cum hominibus, mulieribus et infantibus, cum terris, tam cultis quam incultis, cum pratis, pascuis, silvis, molendinis, necnon et de ipsa ecclesia quæ in honore Dei et sanctæ Margaritæ {474}constructa est, cum omnibus quæ ad ipsam ecclesiam atque ad me pertinent. Ego Warinus, Rosnacensium comes, consenciente mihi atque donante fratre meo Rodulfo, cum uxore mea Adheleyda et filio meo Gebuino, necnon et Walterio, successore nostro, dono, cedo, trado, una mecum frater meus Rodulfus clericus, Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ad honorem et gloriam omnipotentis Dei et omnium sanctorum, videlicet ut predictum locum monachi Sancti Petri Cluniacensis ordinent secundum regulam sancti Benedicti patris nostri. Hanc autem donationem facimus pro remissione omnium peccatorum nostrorum et omnium parentum nostrorum, necnon et omnium fidelium defunctorum. Si quis autem hanc cartam ausu temerario infringere voluerit, in primis iram Dei omnipotentis incurrat, et cum Juda traditore Domini æterni incendii penas, nisi congrua satisfactione emendaverit, æternaliter luat, sub testibus et tempore suprascriptis hec sunt facta. (B. h. 118, CXX.) ?? 3379. 1061-1095. CHARTA QUA GALTERIUS ET UXOR EJUS ADDELINA FILIIQUE PETRUS ET BARTHOLOMEUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM DE ALNIACO, ET ALIAS RES IN VILLIS CURCELLIS, MAINELLO ALBO, ETC. In nomine Domini nostri Jesu Christi. Ego Galterius, filius Martini, et uxor mea, nomine Addelina, duoque filii mei Petrus et Bartolomeus, pro redemptione animarum nostrarum sive parentum nostrorum, damus Domino Deo et beatis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniaci, ubi preest domnus Hugo abbas, partem hereditatis nostre, in primis videlicet ecclesiam de Alniaco, et quicquid in eam habemus, hoc est totum altare et terram totam que ad {475}altare pertinet, et duas partes decime, et ad homines hospitandos, terram que est prope ecclesiam, a quodam salice antiquo, super viam et subtus, usque ad viam que vadit Parisius. Damus etiam in eadem villa medietatem silve que est juxta silvam regis, et prata que sunt juxta ecclesiam, et molendinum quod est in eadem villa, excepta quarta parte que non est nostra, et medietatem alterius molendini simul cum stagno, et semi arpentum terre ad clibanum faciendum, quod est juxta terram altaris. Damus autem duas partes villule que vocantur Curcellas, scilicet terras, prata, silvam et totum quicquid in ea habemus. Damus vero terciam partem ville que appellatur Mainellus Albus, et terciam partem decime de villa que nuncupatur Bulzeias et vinearum V arpenta, in villa que appellatur Nuiliacus et vadimonium quod est super XII libras nummorum et decem solidos; videlicet medietas decime et sepulture est istius vuadimonii villarum que appellantur Bercherias et Rosseius, et Pontelz. Istam donationem et cartam signant et firmant primitus Philippus, rex Francorum. S. deinceps Gaufridus, Pariciacensis episcopus, et Droco archidiaconus, et comes Hugo de Domno Martino, et Letaldus vicecomes. Hujus donationis testes existunt Rodbertus dapifer; Albertus, filius Aroldi; Hugo de Bellenciaco; Galterius, filius Manassei; Radulfus, filius Odelardi; Guido, filius Harvei; Galterius, filius Haimonis; Rogerius de Nantiaco; Simon, filius Hugonis; Isenbardus de Villa Nova; Morinus de Va; Ivo Rulfus; Rodulfus Rulfus; Anselmus pincerna. (Bibl. nat. cop. 17-89; B. h. 68.) (Au dos:) Valteri in Alniaco et aliis locis. 3380. 1062, 19 janvier. CHARTA QUA ROTBERTUS ET FRATER EJUS WIGO DANT MONASTERIO CLUNIACENSI VILLAM BERZIACUM. Scire debet fraternitas unanimitatis æcclesiæ, quoniam unicuique {476}fidelium valde est necessarium, ut dona per divinam largitatem sibi concessa sollerter excolat, sapienter ordinet, recte etiam dividat, ut cum euvangelicus ille paterfamilias rationem positurus advenerit, non solum ea que largitus est non auferat, set etiam pro terrenis bene ministratis, duplicata talenta et cælestia bona concedat. His affectabilibus et dulcibus rationibus nos duo germani fratres Rotbertus et Wigo admodum delectati, facimus donum Domino Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo et ad locum Cluniacum domnoque abbati Hugoni, qui ipsi loco magis prodesse quam preesse videtur, et cunctis successoribus ejus, videlicet villam de Berziaco, quicquid nos habere videmur, cum omnibus appenditiis suis dantes, cum silvis, campis, terris cultis et incultis, pratis, pascuis, montibus et collibus, rupibus et vallibus, rivis cum ipsis suis decursibus, exitibus et regressibus, et quicquid omnino ad ipsam hereditatem adtingit, villas etiam que inibi habentur, cum servis et ancillis qui ubicumque in ipsa hereditate degunt et habitant, sive sint liberi, sive servi. Omnia hæc donamus Deo et sanctis apostolis ejus locoque predicto Cluniaco, ut habeant, teneant et possideant rectores predicti loci ab hodierno die et deinceps. Hoc autem donum facimus pro remedio animarum nostrarum, et pro patre et pro matre, simulque cunctis parentibus et amicis nostris, ut Dominus eripiat eos de penis inferni. Si denique, quod non optamus, aliquis heres aut proheres noster, vel aliqua inmissa persona hanc cartam et hoc donum infringere conatus fuerit, quod repetit non vendicet, sed iram Dei omnipotentis et sanctorum ejus incurrat, et cum Dathan et Abiron, cumque Juda, traditore Domini, vivus demergatur in infernum, nisi digne emendaverit. Carta autem hæc firma et stabilis permaneat. Actum publice Cluniaco XIIII kal. februarii, in die sabbati, anno millesimo LXIIdo ab incarnatione Domini, indictione XVma, regnante Philippo rege, anno regni ejus secundo. S. Rotberti et Wigonis fratrum, qui hoc donum fecerunt et hanc cartam laudaverunt, et manibus propriis super altare Sancti Petri {477}posuerunt, coadstante Hugone abbate et cuncto sancto conventu. Sed quanquam hæc pro animabus suis et suorum fecerint, summam tamen mille solidorum et eo amplius acceperunt proinde. S. Arberti de Franchilens. S. Hugonis. S. Pontii. S. Gausmari. S. Bernardi. S. Huulardi. S. Widonis. Gunbertus sacerdos ad vicem cancellarii scripsit. (B. h. 58.) ?? 3381. 1062 (avant le mois de septembre). CHARTA QUA ARNULFUS DE REGIOMO ET UXOR EJUS HELISABETH DANT MONASTERIO CLUNIACENSI PRÆDIUM IN VILLA HORCHIENSI. Felix negotiatio et expetenda omnibus Christi fidelibus mercatura, ubi pro modicis maxima, manentia pro transitoriis, pro temporalibus recipiuntur æterna. Cujus mercationis ego Arnulfus de Regiomo et uxor mea Helisabeth, pro modulo nostro participes esse cupientes, perpetuæ spe retributionis illecti, donamus monasterio Cluniensi quod in honore beati Petri apostolorum principis constructum est, cui domnus Hugo abbas Deo disponente preesse videtur, predium hereditarium nostrum, situm in episcopatu Bisontiensi, in villa Horchiensi, cum omnibus appenditiis suis, cultis et incultis, planis et saltuosis, aquis aquarumve decursibus, piscaria et piscatoribus et cum mancipiis utriusque sexus idem predium excolentibus. Quin etiam universaliter quicquid ibi possidere visi sumus, ob remedium animæ nostræ, et filiarum nostrarum, manu potestativa predicto monasterio Cluniensi tradimus jure perpetuo, absque omnium hominum contradictione, ab hodierna die et deinceps possidendum. Facta est autem hæc donatio in loco Cluniaco, anno incarnationis Dominicæ MLXII, indictione XV, regnante Philippo rege Francorum anno II. Signum Arnulfi. Signum Helisabeth uxoris ejus. (Bibl. nat. or. 113; cop. 27-225.) (Au dos:) Karta donationis Arnulfi et Helisabeth uxoris ejus. {478}3382. 1062 (avant le mois de septembre). CHARTA QUA ACHARDUS ET FRATER EJUS ODO DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM BEATI PETRI IN VILLA BOENIACO. Religiosa et salutifera terrenæ dispensatio est possessionis, cum sacrorum usui erogata locorum vel eisdem locis famulantium in celestis apotheca conditur thesauri, cumulato fœnore recipienda in die judicii. Quam rem nos duo Achardus et Odo, diligenter considerantes, eterne spe retributionis adducti, monasterio Cluniacensi in honore beatorum apostolorum Petri et Pauli constructo, cui domnus abbas Hugo preesse videtur, donamus quandam nostri juris ecclesiam, nomine Boeniacum, in honore beati Petri dedicatam, cum omnibus que ad eam legitime pertinere videntur, in episcopatu Nivernensi, in comitatu comitis Willelmi sitam, cum consensu et laude et auctoritate hominum nostrorum, id est Achini presbiteri et Humberti clerici et Humberti prepositi, qui eandem ecclesiam dono nostro tenebant, ita ut, absque ulla contradictione et retentione, deinceps eidem monasterio [Cluniacensi] in perpetuum attituletur et in dispositione abbatis ejusdem loci perpetua subjectione firmetur. Donamus preterea eidem monasterio universi medietatem predii quod in eodem loco Boeniaco possidere videmur, culti vel inculti, plani vel saltuosi, pascui et irrigui, cum mancipiis utriusque sexus; item ut absque ulla contradictione vel reclamatione omnium hominum, tam presentium quam futurorum heredum in potestatem et proprietatem predicti monasterii deinceps libera possessione transferantur, et omnis utilitas et usus fructus qui provenire inde poterunt absque ulla diminutione, pro arbitrio {479}et constitutione abbatis eidem monasterio famuletur. Super hec autem omnia attribuimus adhuc prefato monasterio in loco eodem tantum arabilis terre dominicatus nostri, quantum una bona carruca cultu annuo arari possit. Cujus donationis hi testes sunt et signatores: Odo de Montefalconis. † Achardus. Achinus presbiter. † Humbertus clericus. † Hubertus. Facta est autem donatio hec anno incarnationis Dominicæ MLXII, indictione XV, regnante Philippo rege Francorum anno II. (Bibl. nat. cop. 27-221; B. h. 23, et 350, CCCLI.) (Au dos:) Karta donacionis Achardi atque Odonis. 3383. 1062 (avant le mois de septembre). CHARTA QUA ADEMARUS, VICECOMES LEMOVICENSIS, NOTUM FECIT SE ABBATIAM SANCTI MARTIALIS LEMOVICENSIS MONASTERIO CLUNIACENSI CONTULISSE. Noverint omnes sanctæ matris æcclesiæ filii ac fideles, tam presentis quam futuri temporis, quod ego Ademarus, vicecomes Lemovicensis, domno Hugoni, abbati Cluniacensis monasterii, omnibusque successoribus ejus abbatibus, qui idem monasterium Cluniacense regulariter gubernabunt, dono et trado abbatiam Sancti Martialis Lemovicensis, cum consensu et auctoritate domni Iterii, ejusdem civitatis episcopi, canonicorumque ejus, necnon et conjugis meæ Umberge filiorumque meorum et obtimatum, ob indulgentiam peccatorum nostrorum, et parentum nostrorum, et maxime eorum quæ de eadem abbatia contraximus, consentientes monachos ibidem degentes non secundum regulam Sancti Benedicti vivere, et animarum regimen symoniace ementibus abbatibus vendentes. Quam heresim cum ab initio nascentis æcclesiæ beatus Petrus apostolorum princeps in ipso suo capite extinxerit, nuper tamen sanctus Leo papa, et omnes deinceps {480}ejus successores perpetuo anathemate dampnaverunt. Pænitens igitur preteritorum excessuum meorum, et confidens ejusdem abbatis successorumque ejus industria eandem abbatiam Sancti Martialis ad regularem tramitem posse reduci, et detestabilem heresim symoniacam Deo adjuvante funditus expelli, dono et trado prædictam abbatiam prefato Hugoni abbati omnibusque successoribus ejus abbatibus regulariter viventibus, deinceps perpetuo possidendam; et abbates quos eidem loco tam ipse quam successores ejus prefecerint, si, (quod absit!) pro mala conversatione removendi fuerint, ipse et successores ejus eos submoveant, et meliores substituant absque contradictione ullius hominis: nihil in eadem abbatia neque ego, neque successores mei retinendo, exceptis his consuetudinibus, CC solidis ad vindemiam colligendam in festivitate sancti Aredii reddendis, et sagmario in hostem prestando cum famulo, qui sagmarius hoste transacta monasterio reddatur, et uno recepto comitis Pictavensis per jussionem vicecomitis, et justicia panis et vini, cum in hanc villam venerit. Eo tenore, ut hanc donationem et traditionem omnes successores mei confirment et hanc ipsam kartam laudent et auctorizent; et hæc traditio nostra ut stabilis et inconvulsa permaneat, apostolica auctoritate firmetur. Quod si ego aut successorum meorum aliquis hanc traditionem infri[n]gere aut contradicere voluerit, iram Dei omnipotentis et anathema perpetuum incurrat, et prefatus Hugo abbas et successores ejus apud ejusdem civitatis episcopum, et omnes cristianos et precipue apud sedem apostolicam potestatem habeat reclamandi. Facta est autem hæc traditio in urbe eadem Lemovicensi, anno incarnationis Dominicæ MLXII, indictione XV, regnante Philippo Francorum rege anno II; cujus traditionis confirmatores et consignatores et testes hi sunt: in primis Iterius, episcopus, signavit; Ademarus, vicecomes, signavit cum IIIIor filiis suis et uxor ejus Umberga. (Bibl. nat. lat. nouv. acq. 2182, nº 1; B. h. 3.) (Au dos:) Karta Ademari, vicecomitis Lemovicensis, de monasterio beati Martialis. {481}3384. 1062 (avant le mois de septembre). CHARTA QUA ROTBERTUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM IN VILLA MONCELLIS. In nomine Verbi incarnati. Ego Rothbertus dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, pro remedio animæ uxoris meæ Lecindæ, unam vineam in Moncellis villa, tenentem in longo perticas Xcem et VIItem, a medio die V perticas et V pedes, et a cercio IIIIor perticas. S. Rothberti et filii ejus Rotgerii, qui firmari rogaverunt. S. Bilini. S. Constantii. [S.] Gelamanni. S. Bernardi. (B. h. 4.) ?? 3385. 1062 (avant le mois de septembre). CHARTA QUA HUNALDUS, BRULIENSIUM VICECOMES, DAT MONASTERIIS CLUNIACENSI ET MOISIACENSI ECCLESIAM DE ALAIRACO ET ALIAS IN PAGO AGINNENSI. Omnibus ab æterno et in ævum commune mortalibus, summa et ineffabili Dei omnipotentis providentia, liberi arbitrii copiam fore collatam, utriusque tam veteris quam novi Testamenti multiplex pagina effabiliter intonat. Horum ego, quamvis indignus, Dei servorum servus, Unaldus, Bruliensium vicecomes cognominatus, me ipsum et substantiam universam quam abere videor, cum consilio et voluntate genitricis meæ domne Adaleidis et fratris mei Hugonis vicecomitis, aliorumque plurimorum nobilium virorum, pro salute et remedio animæ genitoris mei Rotgerii et avunculi mei Saxetonis, Aginnensis æcclesiæ quondam decani, et omnis progeniei nostræ, et simul cunctorum fidelium {482}vivorum et defunctorum, precipue autem pro refrigerio animæ meæ, cedo regi regum Deo omnipotenti sanctissimisque et summis apostolis ejus Petro et Paulo, ac celeberrimo loco Cluniaco, abbatique venerando domno Hugoni, simulque omnibus sibi in eodem officio succedentibus, et fratribus in ipso loco sub regulari tenore degentibus, tam futuris quam presentibus, æcclesiam mei juris in honore sancti Martini pontificis consecratam, Alairacum cognominatam, in pago Aginnensi, supra fluvium Garonnæ et Gercis sitam, totam ab integro, excepta quinta decimæ parte que est cujusdam nostri consanguinei. Dono etiam et alias ecclesias, scilicet Sancti Saturnini in eodem loco constructam, Sancti Petri de Casals, Sancti Vincentii de Avezag, absque tertia parte, Sancti Vincentii de Preissag, Sancte Mariæ de Manzovilla, Sancti Gervasii de Cirsol, Sanctæ Mariæ et Sancti Saturnini æcclesiam in Siriniaco, silvam unam et æcclesiam in honore Sanctæ Mariæ in eadem silva, alodium de Montguasco; has, inquam, ecclesias cum universis apendiciis suis, quæ nunc in possessione earum haberi videntur, vel Deo auxiliante quicquid in terris, vineis, et silvis, aquis, molendinis et pascuis, cultis et incultis, cum omnibus jam adeptis et adhuc adapiscendis, quemadmodum et in hac eadem denotatione subscripta habere videntur. Non solum autem hæc, sed et cetera quæcumque a coquumque, cunctis diebus, vita comite, augere potero vel adjungere abbati et fratribus Moysiacencis monasterii, jussu et imperio domni Hugonis Cluniensium reverendi abbatis, consilio et voluntate fratrum omnium Cluniensis capituli, quandiu locus ipse cum hibidem Deo servientibus in subjectione et ordinatione jam dicti loci Cluniaci perstiterit et permanserit, tenere, regere et possidere, censeo ac dispono, tali tenore et ordine quatenus per singulos annos jure perpetuo annuatim censum, id est decem solidos probate ac legitimæ monetæ senioribus Cluniaco persolvant; reliqua vero quæ inde habere potuerint in Dei servitio ac propriis usibus perhenniter ipsi habeant et possideant. De {483}cetero ergo, quia sancta et salubris est cogitatio pro defunctis exorare, ut a peccatis solvantur, memorandum ac memoriæ comendandum dignum duxi in memoriale perpetuum humiliter implorans, supradictis in locis, Cluniaco scilicet et Moysiaco, sub regulari scemate degentes, omni anno in perpetuum, pro animabus genitoris ac genitricis meæ, necnon et avunculi mei jam dicti Saxetonis, anniversarium diem memoriter agere. Hujus siquidem cessionis atque donationis descriptio facta est anno incarnationis Domini nostri Jesu Christi MLXII, sede residente in apostolica divæ memoriæ Alexandro papa, Franchorum regni regente monarchiam serenissimo rege Philippo per omnia. Si quis autem, quod absit, vel alterius vel nostræ generositatis maligno spiritu agitatus, hanc nostræ cessionis ælemosinam inquietare ausus fuerit, aut aliquo modo infectam reddere presumpserit, æterno omnipotentis Dei judicio omniumque sanctorum, et nunc et in evum se sentiat ac cognoscat dampnandum, insuper et apostolicæ sedi presidentis auctoritate et potestate, omniumque catholicæ ecclesiæ episcoporum anathematizandum et excommunicandum, et quousque resipiscat ac satisfacere studeat, plusquam ethnicum et publicanum liminibus sanctæ ecclesiæ procul pellendum; nomina autem eorum qui hanc cessionis meæ cartam ita tenendam, possidendam, habendamquæ firmaverunt hæc sunt: in primis venerabilis Hugo, Cluniensium abbas, in cujus presentia hæc sunt ordinata atque sub ejus manibus firmata. Post ipsum quoque memorande memoriæ domnus Durannus, abba simul et episcopus, cujus consilio hæc agenda disposuimus. Post hos, ego ipse Hunaldus propriis manibus et viva voce firmavi. Adalert genitrix mea firmavit. Hugo vicecomes, frater meus, firmavit. Willelmus Arnaldi et filius ejus Petrus firmaverunt. Garsia Arnal, cognomento Guailard, firmavit. Willelmus Siguini et frater ejus firmaverunt. Rodlannus et filii ejus firmaverunt. Willelmus Garsia et filii ejus, aliiquæ quamplures firmaverunt. (B. h. 46.) ?? {484}3386. 1062-1096. CHARTA QUA RICHERIUS, ARCHIEPISCOPUS [SENONENSIS], ET ROSTHELINUS MILES DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTI PETRI DE COONA. In nomine Domini, Richerius archiepiscopus. Notum sit omnibus, tam presentibus quam et futuris, quia veniens quidam miles, Rosthelinus nomine, ante nos, una cum consensu et voluntate conjugis suæ et liberorum suorum, Frederii videlicet et cæterorum omnium, deprecans obnixe ut concederemus ei æcclesiam Sancti Petri de Coona, quam de beneficio æcclesiæ Sancti Stephani atque nostro tenebat, dare æcclesiæ Cluniacensi, ad constituendos monachos, qui pro se et cunctis fidelibus Deo deservissent, ac ibidem religiose viverent; cujus preces suscipientes, concessimus ei, sed eo tenore ut heres illius predictam æcclesiam semper de nobis teneat, monachi vero per ipsum habeant, ita tamen ut omni tempore æcclesiæ Sancti Stephani et nobis debitam subjectionem exsolvant; junioratus autem æcclesiæ quem presbiteratum appellant, sicut hactenus integer fuit, sic deinceps permaneat. Denique si predictus heres contra nos deliquerit, ut perdat; eodem modo quo ipse tenebat, monachi de ecclesia Sancti Stephani et de nobis habeant, donec nobis ipse satisfaciat, et ad sua tenenda redeat. (B. h. 37.) ?? 3387. 1063, 14 février. CHARTA QUA BARANGARIUS ET UXOR EJUS GIRBERGA ATQUE FILII EORUM DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTÆ TRINITATIS IN CASTRO PONTIS SORGIÆ. ..... Quocirca ego Barangarius, cum voluntate uxoris meæ Gisberge, {485}et filiorum meorum, videlicet Rostagni episcopi et Beringærii, Raymundi, Willelmi, Leodegarii, Rostagni, Bertranni, ac consilio predicti Rostagni, Avennicæ civitatis episcopi, ejusque canonicorum, dono Deo omnipotenti et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo Cluniensis cenobii ecclesiam Sancte Trinitatis que est sita in territorio Avennicensi, in castro quod nominatur Pons Sorgie, cum medietate dicimarum in carne tocius villæ, et cum decima parte illius partis quam habeo in mercato et decima molendini de Balmela, et molere ibidem monachis absque moltura. Dono etiam decimas de omni labore meo predicti loci in pane et vino, et de orto meo similiter, et juxta ipsum ortum petiam de terra ad ortum faciendum; et secus buccam Sorgie, alteram petiam de terra arabile habentem in longitudine ex utraque parte dextras LXX et V., et in una fronte dt. XX. VIIII et in altera dt. XII, consortes ab oriente flumen Sorgie; ibidem adherentes modiatas II de vineis cultis. Et in loco qui dicitur Willa Vetula, aliam petiolam arabilem, que habet in uno latere dt. XIIIIcim et in altero dt. XIII, et in una fronte dt. XII et in altero dt. VIII. Et in loco qui dicitur Malancon, aliam petiolam arabilem, que habet in utroque latere dt. XVIIII, et in utraque fronte dt. XI. Et ad Ficulneam, aliam petiam culturatam, in utroque latere dt. XLV et in unaquaque fronte dt. XXV. Ibidem adherentem petiam de terra arabile, quæ habet in utroque latere dt. CCtas, in una fronte dt. XXX. VIIII, in alia vero dt. V. Ibidem adherentem infra fossatum petiam de terra arabile, quæ habet in utroque latere dt. XLIIII, in una fronte dt. XXIIII, in alia vero fronte dt. X. Ibidem adherentem pratum unum integrum; consortes ab oriente et meridie flumen Sorgiæ, ab occidente flumen Rodani. Et dono etiam modiatas VIIII seminandum que sunt in sponsalicio predicte ecclesiæ; consortes a circio via publica, a meridie semita decurrente, ab occidente rivulus {486}qui vocatur Surgilionis; et hoc est secus molendinum de ipsa Botiliaria. Donoque etiam ibidem adherente in Sorgita de excambiis que feci apud Petrum Amicum unam petiam, que habet a septemtrione dt. LX, ab occidente dt. LI, a meridie dt. XLII, ab oriente dt. LXVII; ibidem adherente aliam petiam, que habet ab aquilone dt. XX, ab oriente dt. L; aliam petiam ibidem que habet a meridie dt. LXIIII, ab oriente dt. XXV. Hæc omnia omnipotenti Deo et sanctis apostolis ejus, Petro videlicet et Paulo, concedo, ut ipse sua ineffabili misericordia peccata mea deleat, suumque ad regnum bono fine cui laus omnis canitur feliciter perducat. Seriem autem hujus nostræ donationis volumus et obsecramus a nobis et a filiis et propinquis nostris ita auctoritate muniri, ut sacrosancta Dei ecclesia Cluniacensis cenobi absque inquietudine perpetim possideat. Qui autem roborator aut confirmator hujus nostræ donationis extiterit, benedictionis gratiam in hoc seculo ab omnipotente percipiat, et in futuro premium æternæ vitæ cum justis recipiat. Si vero, quod non obtamus, aliquis corruptor aut invasor hujus donationis repertus fuerit, auctoritate Dei Patris et Filii et Spiritus Sancti et Sanctæ Mariæ matris Domini, et omnium sanctorum omniumque fidelium christianorum, sit excommunicatus et maledictus, et a colloquio catolicorum separatus, nisi ad emendacionem venerit, sit anathema maranatha; in vinculo namque componat auri obtimi libras V, et deinceps hec donatio stet. Willelmus comes provincialis et Josfredus frater ejus firmaverunt. S. domni Berangarii et uxoris sue Gisberge, et filii sui videlicet Rostagni episcopi, Barangarii, Raymundi, Willelmi, Leodegari, Rostagni, Bertranni, qui hanc donationem scribere fecerunt, et suis propriis manibus firmaverunt, et testibus ad roborandum tradiderunt. Petrus Amicus et fratres sui, videlicet Willelmus, Eldebertus et Amicus, voluerunt et firmaverunt. Raymundus, Anno et Ricaudus, et Wichirannus firmaverunt. Hæc nomina kanonicorum {487}Avennice sedis, Pontius decanus, Rostagnus filius suus, et Willelmus et Humbertus firmaverunt, Agarnus et Faraldus et Giraldus firmaverunt. Mataronus et filius suus Willelmus firmaverunt; Silurus, Pontius, Stephanus, Petrus et Siliarius, Rainaldus, Faraldus, Pontius, item Pontius, Rolandus, Amblardus, omnes isti voluerunt et firmaverunt. Humbertus firmavit et filius suus, et Willelmus et Humbertus firmaverunt. Rostagnus et Willelmus et Leodegarius vicecomites firmaverunt. Rostagnus et Raymundus, filii Willelmi vicecomitis, firmaverunt. Est autem edita hæc carta in Avennica urbe, XVI kalendas marcii, sub anno Dominicæ incarnationis millesimo LXIII, indictione I, Pontio auctore et Petro scriptore. (B. o. 85, LXXXIII.) ?? 3388. 1063, 4 mars. CHARTA HUGONIS, NIVERNENSIS EPISCOPI, DE RESTAURATO MONASTERIO SANCTI STEPHANI NIVERNENSIS. In nomine sancte et individue Trinitatis, Patris et Filii et Spiritus sancti. Ad noticiam posterorum notis memoriæ litteris adsignamus, qualiter olim quoddam oratorium, in honore nativitatis filii Dei Salvatoris nostri Jesu Christi et beatæ Mariæ semper virginis matris ejus, necnon et beati Stephani prothomartyris Christi, ac beati Johannis evangelistæ dilecti Domini et sanctorum Innocentium dedicatum, quorumdam nefaria impietate percussum et adnichilatum, statum maximæ dignitatis amiserit, non reminiscentium illius Davitici psalmi: «Deus meus, pone illos ut rotam et sicut stipulam ante fatiem venti qui dixerunt: hereditate possideamus sanctuarium Dei», et cetera. Qui minus spiritaliter et nimis carnaliter sapientes, res æcclesiæ scilicet sacrifitium in sacrilegium retorserunt ad laicorum usum, quibus {488}quia plurimum lacrimæ debemus quam culpæ, minus suæ crudelitati dabimus proloquium; vir namque beatæ vitæ Columbanus, abbas, de talento a Domino sibi credito, ne sine lucro redderet semper sollicitus premeditabatur duplicare in usura fidei quod se redditurum non ignorabat austero judici, unde ne torporis ignavia dampnaretur a Domino, se ipsum spiritale templum divinæ fecit gratiæ et per multarum terrarum spatia quamplurima Deo ædificavit templa. Quorum unum, hoc de quo prelibavimus, legimus illum fundasse in suburbio Nivernis civitatis, in quo unicuique suprascriptæ venerationi suum singulare ac marmoreum altare consecravit, sicuti adhuc presens dies indicat nobis; decoravit quidem ipsam æcclæsiam honestate parietum, et conpositione marmorearum piramidum, quod et vetustate consumitur et residuum igne comburitur, thesaurizavit vero illic auri et argenti et lapidis pretiosi ac diversi ornamenti copiam, quod sacrilegæ manus in infernum deportaverunt, et quæ diversarum gazarum supplebatur copia, ecce ligni et lapidis premitur indigentia; adgregavit ergo inibi beatus Columbanus sanctarum monialium collegium, quæ regulæ subjacerent et contemplativæ vitæ desudarent. Illis autem obeuntibus et ceteris earum subsequacibus, per multorum annorum curricula ad tantam inopiam reversus est locus, ut qui plurimorum benefitiorum stipendiis ditatus fuerat et a multis ibi Deo servientibus, totius corporis penuriam abigebat, nunc solius hominis vitæ necessaria procul abnegat; quamvis enim auctentica dicat Scriptura: «Qui altari deservit cum eo participet», tamen nemo ei participat quod nichil habet; istud namque altare, peccatis nostris exigentibus, adeo spiritali adnichilatur obsequio, et terræno privatur benefitio, ut non sit qui sibi serviat vel si esset qui ejus servituti vacaret, profecto unde viveret non haberet nisi aliunde quæreret. Qua de re ego Hugo, gratia Dei Nivernensis episcopus, intimo dolore cordis tactus et mentis conpassione conpunctus, lacrimabili voce querimoniam hujus loci ante oculos {489}Dei sepius fudi et obnixe deprecatus fui, ut statum hujus sanctæ æcclesiæ mihi commissæ idem Dominus Deus ad honorem suæ laudis relevando revocaret, quoniam mei offitii est jus æcclæsiasticum procurare, et quod bene constitutum est ne proruat providere, et quod dissipatum depravatur in melius redintegrare. Cum vero in hac orationis frequentia meus incessanter animus perseveraret, venit quidam clericus, nomine Hugo, nepos meus, nostræque æcclesiæ decanus, qui medietatem hujus olim abbatiæ, nunc jam nec abbatiæ nec pene æcclesiæ, habebat a fratribus meis qui eam tenebant a comite domno videlicet Wilelmo in benefitio, dicens se invenisse, secundum fragilitatem seculi, boni testimonii clericos qui irriguum inferius, quod est timor inferni gehenæ et irriguum superius, quod est amor Dei, secundum suam possibilitatem in hac basilica libenter procurassent. Unde cum de consolatione æcclesiæ quod volebam audirem, domnum Wilelmum comitem regali genere natum et magnificum virum, qui hujus loci altaria ex episcopali dignitate tenebat, et fratres meos, Hugonem vicecomitem atque Leonem, more episcopali exorando monui et monendo deprecatus fui, ut in hac fabrica piætatis manum mitterent, et in restauratione corporis æcclesiæ corpus peccati pro certo destruerent, qui ut sapientes meæ saluberrimæ exortationi bono animo adquieverunt et auxiliante Deo, ut in unum omnium nostrum convenit sententia, canonicum ordinem in hac æcclesia esse semperque fore decrevimus, his vero fratribus, quos hic in Dei nomine et canonico ordine congregamus, beati Silvestri papæ Romani regulam tenentibus, hanc pauperrimam æcclesiam ab omni servitutis nodo solutam, pro Dei amore concedimus; indignum enim valde judicamus, ut quæ est sponsa Dei et mater nostra nobis ad serviendum sit subjecta. Quapropter, et ut melius et securius ædificent, et in ea laborando desudent et de suis propriætatibus eam honorando amplificent, illis et omnibus posteris eorum hanc cartam perpetualiter firmamus, et adstipulando in infinitum firmissime corroboramus. Nos ergo auctoritate divina solidati, quæ vendentes et ementes flagellando de templo ejecit, omnino prohibemus et excommunicamus ne prebenda hujus loci vel {490}aliquid æcclæsiastice dignitatis alicui vendatur, seu ab aliquo ematur, neque Symon Magus hic lucrandæ cupiditatis evacuet sacculum nec Judas traditor Domini mercator pessimus denuo vendat Christum, sed procul omnino exclusa totius pecuniæ nequitia, frater probabilis vitæ a cæteris eligatur et inmunis illis jungatur. Et qui in hac congregatione voluerit esse major, secundum Dei preceptum, sit illorum servus et ministrator; ipsi vero fratres ex se ipsis cum deprecatione Dei priorem eligant, qui illis presit canonice verbo et opere, et totius mentis intentione, in Dei nomine vehementer prohibemus, ut neminem huic congregatione adjungat, nisi illum quem cæteri fratres idoneum estimatum presentaverint; frater quoque adjungendus veluti in proximo moriturus, qualiscumque sit dives seu pauper, sapienter diffiniendo sua dividat, et deinceps memor Ananiæ et Saphyræ, qui non ex alieno sed ex suo perierunt, propriætatem non habeat. Igitur ego Wilelmus comes, memor Salomonis dicentis: «Divitiæ viri redemptio ejus», pro salute animæ meæ et omnium parentum ac fidelium meorum, reddo ac concedo omnipotenti Deo et Sanctæ Mariæ adque beato Stephano cæterisque sanctis ibi veneratis et canonicis ibidem servientibus ac servituris, per laudationem domni Hugonis episcopi ac domni Gosfridi, Autisioderensis presulis, necnon matris meæ et uxoris meæ et filii mei Raginaldi et cæterorum filiorum meorum Wilelmi atque Rotberti et filiarum mearum et Hugonis vicecomitis et fratrum ejus Leonis et Raginaldi, quibus hoc benefitium ex me descendebat, hospitalitates hominum et equorum et justitiam omnium hominum ibi manentium omnemque consuetudinem hujus abbatiæ, quam ibi habebam, omnes quoque terras tam adquisitas quam adquirendas, quascumque ad suum communæ proficuum revocare poterunt, reddo et dono et laudo et omnibus fidelibus meis laudare fatio. Et ut hæc carta firma stabilisque et inconvulsa permaneat, manibus et nominibus nostris eam firmamus. Actum est civitate {491}Niverni, III nonas martis, indictione XV, anno ab incarnatione Domini millesimo sexagesimo tertio, regnante Philippo rege annos III, regimen sanctæ Romanæ æcclesiæ gubernante Alexandro papa annos II. Signum domni Richerii, Senonensis archiepiscopi. Signum domni Hugonis, Nivernensis episcopi. Signum domni Gosfridi, Autissioderensis episcopi. Signum Hugonis decani. Signum Malguini archidiaconi. Signum Gosfridi thesaurarii. Signum Odonis cantoris. Signum Gosberti editui. Signum Ragenardi abbatis. Signum Rannulfi presbiteri. Signum Odonis presbiteri. Signum Rodulfi presbiteri. Signum Galdini diaconi. Signum Rodulfi diaconi. Signum Landrici diaconi. Signum Rocleni subdiaconi. Signum Agmardi subdiaconi. Signum Hervei subdiaconi. Signum Falconis subdiaconi. Signum Guilelmi comitis. Signum Ragenaldi, filii ejus. Signum Guilelmi, filii ejus. Signum Rotberti, filii ejus. Signum Hugonis vicecomitis. Signum Leonis, fratris sui. Signum Ragenaldi, fratris eorum. Signum Frotmundi militis. Signum Rotberti militis. Signum Ragenaldi militis. Signum Landrici militis. Signum Falconis militis. Signum Gosberti militis. Signum Eldradi militis. Signum Bernardi militis. Signum Ragemundi prepositi. Odo cancellarius scripsit mense martio. Ad laudem Sanctæ firmatur carta Mariæ. (Bibl. nat. or. 114.) (Au dos:) Quarta que fecit Ugo, episcopus Nivernensis. {492}3389. 1063, 10 mai. PRIVILEGIUM ALEXANDRI PAPÆ II, QUO CONFIRMAT OMNIA MONASTERIA, BONA, LOCA ET PRIVILEGIA MONASTERIO CLUNIACENSI CONCESSA. Alexander, etc. (Bibl. Clun., col. 507, d’après E.; mais il est plus complet dans le Bull. Clun., p. 17, col. 1, nº 2.) (Bibl. nat. or. 115; cop. 27-4; C. 40; E. 66.) ?? 3390. [1063, 2 juin, avant.] CHARTA QUA ROCLENUS CLERICUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI HEREDITATEM SUAM IN VILLA CIANIS. In nomine sancte et individue Trinitatis. Noverint cuncti, etc. (Bibl. nat. cop. 32-182; B. h. 520, DXXIII.) ?? 3391. 1063, 2 juin. CHARTA QUA ROCLENUS, CABILONENSIS ECCLESIÆ PRÆPOSITUS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI QUICQUID HABEBAT IN VILLA CIANIS. Cum omnia orta occidant actaque senescant, temporalia quoque {493}more fluentis aquæ non retrorsum ultra dilapsam undam retorquentis celeri lapsu inrecuperabiliter decurrant; preclaraque facies, honorque secularis gloriæ, maxime quippe instabiles divitiæ, preter hoc vis corporis aliaque hujuscemodi brevi tempore in dies dilabi videantur, opere precium est animam autem aut facere in bono æternam excercitatione virtutum, aut peccatorum contagione infectam munificencia elemosinarum Creatori reddere preclaram, pro terrenis cælestia capere, terrena pro cælestibus relinquere, et ea pauperibus pro amore Dei factis deserendo sua tradere, ut oratione ipsorum adipiscamur æternæ hereditatem patriæ. Quocirca, in nomine sanctæ et individuæ Trinitatis, noverint cuncti fideles sanctæ Dei æcclesiæ, tam presentes quam et futuri, quod ego Roclenus, sanctæ Cabilonensis æcclesiæ prepositus, non inmemor Dominici verbi quo ait: «Date et dabitur vobis», cupiens michi tesaurizare thesauros in cælo, ubi neque erugo nec tinea demolitur, ubi fures non effodiunt nec furantur, aliaque quam plurima hujusmodi in corde testimonia reputans, pro remedio animæ meæ atque karissimi fratris mei Landrici, qui in ultimo vitæ exitu constitutus hanc in subsequenti dicendam elemosinam fieri delegavit, necnon et omnium parentum meorum, dono et concedo Domino Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ubi donnus Hugo abbas magis prodesse quam preesse videtur, omnem hereditatem quæ michi vel fratri meo Landrico sive Umberto in villa Cianis devenit jure hereditario, et quæ ibi habere videbamur vel ullus homo per nos, eo die quo ante jam dictus frater meus Landricus ex hoc seculo decessit, cum campis, silvis, pratis, pascuis, aquis aquarumque decursibus, totum ad integrum, inquisitum et inquirendum, sine ulla calunnia vel consuetudine ullius mortalis hominis, ut faciant rectores Cluniensium ab hodierno die et deinceps quicquid exhinc facere voluerint, {494}sine ullo contradicente. Si quis autem contra hoc aliquam calumpniam inferre temptaverit, ira Dei manifeste super eum descendat, et quod repetit vendicare non valeat potestateque judiciaria coactus auri libram componat, et deinceps hæc carta firma permaneat. Haut secus memoriæ posterorum necnon et presentium designatione litterarum, ne nostra bene gesta oblivionem ullatenus paterentur, quemadmodum supradicta ita et infradicenda scribere disposuimus, ut nostri memoria in Cluniaco æternaliter haberetur per secula. Quorsum tendamus amodo nostra disponat voluntas. Namque supra situm jam antedicte villæ Cianis, terram quæ vulgari usu Precaria vocatur, quæ in re aut in vero precaria non est, pro salute animæ meæ atque dilectissimi fratris mei Humberti, specialiter trado et concedo Domino Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, cui vir magnæ memoriæ Hugo, abbas preesse videtur, eo inquam pacto et eo denique jure, ut quicquid faciendi eis placuerit, in campis, silvis, pratis, pascuis, aquis aquarumque decursibus, sine alicujus contradictione faciant, et absque conjunctione et mixtione terræ jam in primis dictæ, ab hodierno die [et] deinceps, in eorum trado potestate, dono, porrigo atque concedo. In silva autem supradicta, scilicet vocata Precaria, Tedbaldus, Cabilonicæ consul urbis, in proprios usus, fugam bestiarum aggrestium retinere ambiens; sed supradicti [viri] Rocleni, donnique Hugonis, Cluniacensis abbatis, et sub eo degentium monachorum devictus peticionibus, quicquid in prefata tellure juste aut injuste possederat, Deo et beato Petro apostolorum principi fratribusque ibidem Deo famulantibus, totum dimittit, deserit ac relinquid. Si quis autem contra hoc aliquam calumpniam inferre temptaverit, ira Dei super eum manifeste descendat et quod reppetit vindicare non valeat, potestateque judiciaria coactus, auri libram componat, et deinceps hæc carta firma stabilisque permaneat. Ut autem firmius stabiliatur, {495}tactu propriæ manus roboravi, et roborandam testibus tradidi. S. Rocleni, prepositi decanique. S. Landrici. S. Humberti. S. Adeledis, matris eorum, et filiarum ejus, videlicet Geretrudis, Ingeltrudis, Mariæ, ceterorumque parentum nobilium. Actum publicæ Cabilonis civitate, anno ab incarnatione Domini Mmo LXmo IIIº, indictione Ia, æpacta XVIII, concurrente IIdo, presidente Romæ Alexandro papa discretissimo, regnante in Francia Philippo rege, anno regni ejus Vto, secundo magno anno ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi, qui constat D.XXXta IIbus annis, decennovenali cyclo L. VIto, IIIIto nonas junii. Hugo ad vicem cancellarii descripsit. (Bibl. nat. or. 116 et 117; cop. 28-27; B. h. 212, CCXIIII, et 213, CCXV.) (Au dos:) De villa Cidane pertinentis ad obedientiam de Luciaco, que est infra terminum vulgariter dicte Precarie, Unberti et Rocleni dudum atque Landrici fratrum, quorum precipue Unbertus sit in requie. Amen. 3392. 1063, 9 juin. CHARTA QUA GAUBERTUS, ABBAS NOMINATUS, ABBATIAM MOISIACENSEM, QUAM DE WILLELMO, COMITE TOLOSANO, COMPARAVERAT, PONTIO, FILIO EJUSDEM WILLELMI, ET SUCCESSORIBUS EJUS DIMITTIT, ITA UT EA AB ABBATE REGULARITER ELECTO REGATUR. Satis omnibus ut opinor notum est, qualiter ego Gaubertus, abba nominatus olim a Vilelmo, comite Tolosano, emptione magni pretii {496}XXX scilicet milia solidorum, abbatiam Moysiacensis cænobii comparaverim. Nunc vero et deinceps omnes posteros meos ad quoscumque quorum in manibus hæc guerpitionis mee adnotatio advenerit, scire volo, quod ego postea seniori meo Pontio et filio ejus Wilelmo totam predictam dederim abbatiam post finem meum. Hac de causa, pro amore videlicet Dei et pro salute animæ meæ seu pro stabilitate ac restauratione ejusdem abbatiæ, ut non post deinceps, post discessum meum, ipse meus senior Pontius, neque filius ejus Wilelmus, nec ullus successorum eorum comitum, licentiam habeat aut vendere, aut dare, aut commendare prefatam abbatiam Sancti Petri Moysiacensis cœnobii cuiquam clericorum vel laicorum, nec etiam ulli meorum parentum, ita ad possidendum ut hactenus ego et predecessores mei male et seculariter visi sumus possidere, sed perpetuo Wilelmus, filius Poncii, et filii ejus post eum, et omnis posteritas genealogiæ ejus tenendo possideant et juste ac viriliter regant et abbati regulari a fratribus ejusdem congregationis, voluntate et consensu abbatis et totius congregationis Cluniacensis monasterii regulariter electo regendam tradant. Sed et si de Wilelmo, Pontii filio, legales non apparuerint filii, fratribus suis Raimundo et Ugoni, filiis Pontii similiter, per conventionem suprascriptam ipsis et filiis eorum, qui legales ex eis prodierunt, habituram trado. Quod et si casu evenerit, ut omnium istorum comitum palatinorum abolendo progenies evanescat, illi tamen qui sorte post eos arcem ac regimen Tolosani comitatus acceperit et qui secundum ordinem et secundum seculi dignitatem predictam abbatiam possidere voluerit, similiter habendam cedo, salva in omnibus fide abbatum futurorum Cluniensium. Hoc autem ut omnibus, tam presentibus scilicet ac futuris, pateat, volo quod predicti mei seniores ac palatini comites, Poncius et ejus filius Wilelmus ante hanc meæ donationis guirpitionem mihi dextras et propriorum insuper corporum {497}fidem dederint numquam se daturos cuiquam hominum viventium Sancti Petri Moysiacensis monasterii abbatiam, nisi abbati regulari regulariter, ut dictum est, a fratribus ejusdem cœnobii, jussu et voluntate abbatis et congregationis electo. Et ut hoc meæ dimissionis annotatio semper firma stabilisque permaneat, in manibus predictorum meorum seniorum, comitum Pontii et filii ejus Wilelmi, coram nobilibus, propriis meis manibus subnixa stipulatione firmavi. Hujus autem rei testium vocabula subter habentur inserta. Ego Gaubertus abba nominatus rem dictam reddidi stabilitate firma. Gaubertus de Lauragensi castro firmavit. Bernardus Petri de eodem castro firmavit. Bernardus Rainonis de Wandalorum castro firmavit. Raimundus Emelii firmavit. Facta donatio hæc in manu Wilelmi comitis Tolosani, anno ab incarnatione Domini millesimo LXIII, regnante rege Philippo, data V idus junii. (B. h. 102.) ?? 3393. 1063 (avant le mois de septembre). CHARTA QUA GIRALDUS, PRESBYTER ET MONACHUS, ROTBERTUSQUE PRESBYTER, NOTUM FACIUNT SE ET QUEMDAM RAIMUNDUM, CUM QUATUOR NEPOTIBUS SUIS, ECCLESIAM SANCTI PETRI ISPACENSIS MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE. Omnibus christicolis sub norma catholicæ fidei degentibus notum esse volumus, quod ego Giraldus, tunc clericus, nunc autem, gratia Dei, monacus, et Rotbertus presbiter, locum Ispacensem in honore sancti Petri consecratum, situm in episcopatu Nivernensi, XX solidis comparavimus, hoc est dimidiam æcclesiam et partem decimæ quam Oliverius miles in fisco detinebat, cum consensu et laudatione eorum a quibus ipse possidebat; eo tenore et ratione ut Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo Cluniensis cœnobii traderetur. Quod postea etiam ipsi ad quos legaliter pertinebat, inspiratione divina tacti, videlicet Gaufredus, Raimundus, Iterius et Rannulfus, IIIIor fratres, in tantum laudaverunt et auctorizaverunt, ut venirent ante presentiam cunctorum Cluniensium fratrum, et facerent donationem ex integro {498}cunctis fratribus predicti loci pro remedio animarum suarum et omnium parentum suorum; et hoc pacto acceperunt societatem in cunctis beneficiis eorum quæ in ipso loco et in ceteris sibi subjectis deinceps fierent et insuper cimiterium magnum et amplum addiderunt. Quinetiam promiserunt quod custodes et provisores ipsius loci essent, et hominibus inibi habitantibus nichil torturæ, nec ipsis, nec bestiis eorum deinceps facerent. Quod si quis hæc transgressus fuerit vel infregerit, cum Juda traditore Domini porcio ejus sit, nisi penituerit et emendaverit. Raimundus vero avunculus eorum, cum uxore et filiis suis, alteram mediam partem ejusdem æcclesiæ similiter contradidit cum cimiterio et omnibus adjacentiis. S. Raimundi avunculi eorum, S. Gausfredi, Raimundi, Iterii et Rannulfi, IIIIor fratrum, qui hoc donum fecerunt. S. Oddonis. (B. h. 132, CXXXIIII.) ?? 3394. 1063 (avant le mois de septembre). NOTITIA DONATIONIS ALODII SUI ECCLESIÆ ISPACENSI A GOTBERTO PRESBYTERO FACTÆ. Gotbertus etiam presbiter, qui quando vita excessit habitum sanctæ religionis sumpsit, suum alodum cum consensu et laudatione suorum nepotum et parentum ex integro, pro amore Dei et sanctorum apostolorum Petri et Pauli Cluniensiumque fratrum eidem æcclesiæ condonavit. Facta est autem hæc descriptio sive donatio anno ab incarnatione Domini millesimo LXIII, regnante rege Franchorum Phylippo. (B. h. 133, CXXXV.) ?? {499}3395. 1063. SYNODALIS DIFFINITIO INTER DOMNUM HUGONEM, ABBATEM CLUNIACENSEM, ET DOMNUM DROGONEM, EPISCOPUM MATISCONENSEM, SUPER JURISDICTIONE ABBATIÆ. In nomine, etc. Temporibus domni Alexandri papæ, etc. (Bibl. Clun., col. 509, et Bull. Clun., p. 209, col. 1.) (Bibl. nat. or. 118; C. 7.) ?? 3396. 1063. INDICULUS SACRAMENTI SYNODALIS DIFFINITIONIS (UNDE SUPRA). Audiat, inquit, domnus Petrus Ostiensis episcopus, etc. (Bibl. Clun., col. 510, et Bull. Clun., p. 209, col. 2.) (Bibl. nat. or. 118; C. 8.) ?? 3397. 1063. NOTITIA QUALITER MONASTERIUM SANCTI MARTIALIS LEMOVICENSIS A MONACHIS CLUNIACENSIBUS OCCUPATUM FUERIT. Notum esse volumus, etc. (Baluze, Miscell., t. VI, p. 516, et t. I, p. 123, édit. in-fol., ex chronico S. Martialis Lemovicensis ms.) ?? ?? {500}3398. 1063-1067. CHARTA QUA OUDALRICUS DE PETUERIS MILES, NEPOS AYRICI, AURELIANENSIS EPISCOPI, DIMITTIT CONSUETUDINES QUAS HABEBAT IN ALODO QUI VOCATUR SINE AQUIS. Ego, in Dei nomine, Oudalricus miles de castello Petueris, nepos domni Ayrici episcopi Aurelianensis, dimitto consuetudines quas habebam in alodo qui vocatur Sine Aquis, scilicet sepulturam, decimam et oblationes, omnesque redditus virorum et mulierum qui ibi ospitati sunt et ospitabuntur. Hujus rei gratia susceperunt me fratres omnes in capitulo Cluniacensi in societate sua. S. Oudalrici militis, qui hanc donationem fecit et manu propria firmavit super altare. S. Walterii militis de Guado. (Bibl. nat. cop. 32-155; B. h. 408, CCCCXI.) (Au dos:) Carta Oudalrici militis, nepotis domni Airici episcopi Aurelianensis. {501}3399. 1064, 31 mars (n. s.). CHARTA QUA SILVIUS ET FILIUS EJUS WIGO DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM DE LODESSA, IN REGIONE LIMAGNA. Omnibus intra sacrosanctam ecclesiam consistentibus luce clarius pateat, quod ego Silvius et filius meus Wigo, reminiscentes peccata que per incuriam humana committit miseria, ex ipsis possessionibus que nobis pius Dominus contulit facimus eumdem largitorem pium et propitium heredem, ut de cujus munere talia accepimus, ipso largiente, veniam peccatorum nostrorum percipere mereamur. Donamus itaque et concedimus Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo et ad locum Cluniacum, ubi prodest magis quam preest domnus Hugo abba, aliquid de propria nostra hereditate, que est sita in episcopatu Clarmon[ten]si et in regione que dicit[ur] Limagna. Est autem hoc donum æcclesia celebris et renominata que vocatur de Losdessa, cum vico sive burgo sibi adherente, et cum omnibus mansionibus que ibi habentur, et omnibus appenditiis que ad ipsam æcclesiam pertinent, decimam videlicet cunctarum rerum, vel fructuum que ipsa æcclesia actenus habuit, absque ulla retentione donamus; campos ætiam cultos et incultos, vineas, agros, prata, pascua, exitus et introitus quarumque viarum, flaccentia, irrigua, et arentia, et, ut breviter concludamus, quicquid illud est quod ego Silvius tenui et mater mea Aiglina et filio meo Vigoni reliqui, ut ipse vice mea, quem sors mortis preripuit, hoc donum faceret jam dicto loco Cluniaco et habitatoribus ejus, ut deinceps habeant, teneant ac possideant jure hereditario, absque alicujus persone contradictione. Si denique infidelis anima hoc donum, quod nos singulariter liberum et ab omni prorsus calumnia nitidum predicto loco concedimus, calumpniare attentaverit, ire Dei omnipotentis et sanctorum ejus subjaceat et cum Datan et Abiron {502}vivus demergat[ur] in tartareus cahos, nisi congrua ei subvenerit emendatio; hæc autem carta cum auctoritate propria firma et stabilis et inconvulsa permaneat. S. Silvii et filii ejus Wigonis, qui hoc donum fecerunt et hanc cartam firmaverunt et laudaverunt. S. Wilelmi. S. Pontii. Actum publice Cluniaco, infra septa monasterii, II kal. aprilis anno millesimo LXIIIº ab incarnatione Domini, regnante Philippo rege anno regni ejus IIIIto. Gunbertus sacerdos ad vicem cancellarii scripsit. (Bibl. nat. cop. 28-15; B. h. 18.) (Au dos:) Carta de ecclesia que vocatur Lotdeva. 3400. 1064 (?), 1er août. CHARTA QUA NOTUM EST LAMBERTUM, FILIUM HUGONIS DISCALCIATI, ET MATREM EJUS WANDALMODEM WERPITIONEM CUJUSDAM FEUDI IN VALLE SANCTI PONTII MONACHIS CLUNIACENSIBUS FECISSE. Notum sit omnibus sancte matris ecclesie fili[i]s pusillis et magnis, presentis temporis et futuri, quod pie memoriæ domnus abbas Odilo dedit terras, vineas, prata, campos et silvas in feudo militi Hugoni, cognomento Discalciati, in valle Sancti Pontii. Post cujus mortem, hoc idem feudum reddidit et concessit domnus Hugo abbas, successor patris Odilonis, Vuandalmodi et Lamberto, uxori ac filio ipsius Hugonis. Tandem post multa jurgia et multa dispendia pro hoc feudo illata Cluniacensibus fratribus, accipientes ab ipsis C et LX solidos et unum mansum et mulum valentem C solidis, Lambertus et Vuandalmodis mater ejus vuerpiverunt ex toto ipsum feudum et servos quos calumpniabantur, videlicet Teodericum de Rufiaco cum filiis suis, et uxorem Acardi Sartoris, cum [infantibus suis?], et servos et ancillas, de campi Lupiaco, quos similiter calumpniabantur, cum omnibus querelis. Hocque facto placito, venit ipse Lambertus ante presentiam domni Hugonis abbatis, in conspectu totius capituli, et quesivit ac inpetravit absolutionem pro ipsa tortura et reliquis malefactis. S. Odulrici, Gaufredi et Bernardi, trium fratrum, de Cluniaco. S. Constantini de Malliaco. S. Echelini de Soliniaco: hii omnes hanc vuerpitionem audierunt et laudaverunt, cum pluribus aliis quorum non reminiscimur. {503}Quod si quis deinceps hujus vuerpitionis ulla occasione calumpniator exsurrexerit, super eum veniant omnes penæ et maledictiones promisse reprobis, nisi cum digna satisfactione penituerit seque emendaverit. Facta est autem hec vuerpitio, mediante domno Hugone abbate, astantibus fratribus in communi capitulo, anno ab incarnatione millesimo LX. VIII, kalendis augusti, die dominico, regnante Francorum rege Philippo. (B. h. 607, DCX.) ?? 3401. 1064, 16 novembre. CHARTA QUA HUGO VICECOMES ET ALII DANT MONASTERIO CLUNIACENSI QUATUOR ECCLESIAS IN VILLIS ALAIRACO, CASALES, PRESSIACO ET VEZIACO. Salvator noster fideles suos in Euvangelio ammonet, dicens: «Facite vobis amicos de Mamona iniquitatis, ut cum defeceritis recipiant vos in æterna tabernacula.» Hujusmodi ammonitioni obaudientes, ego Hugo, vicecomes Pruliensis et mater mea domna Adalaidis, et meus consanguineus Petrus, donamus Domino Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, in usum et servitium Dei servorum ibi degentium sub cura et regimine domni Hugonis, reverentissimi abbatis, quatuor æcclesias cum omnibus ad eas pertinentibus in pago Pruliensi sitas, et duo molendina. Una æcclesia est in villa quæ dicitur Alairacus super ripam fluminis quod vocatur Lertius et alia est in villa quæ dicitur Casales; et tercia est in villa quæ vocatur Pressiacus, et quarta in villa quæ vocatur Veziacus. Has, ut predictum est, donamus potestativa manu absque omnium hominum contradictione, eo tenore ut Cluniacensis congregatio perpetuo jure eas habeat et possideat pro salute animarum nostrarum et parentum nostrorum: excepta quinta parte in æcclesia quæ est Alairaco; et in æcclesia quæ est Veziaco tercia parte excepta, quas partes non nos sed alii consanguinei habuerunt. Si quis autem hanc donationem nostram {504}ullo modo infringere temptaverit, hujus affectum ne perveniat ad effectum, validissima manus Dei omnipotentis prohibeat, et ipsius odium et omnium ejus incurrat. Et preterea condempnamus eum ad fiscum regis vel comitis Vasconiæ, ut sit debitor decem librarum auri. Facta est autem hæc carta in villa quæ dicitur Mons Calvus, anno Dominicæ incarnationis millesimo sexagesimo IIII, regni autem Phylippi regis Francorum IIIIto, ordinationis quoque domni Wilelmi Aginnensis æcclesiæ episcopi IIIIº, XVI kalendas decembris, indictione II; presentibus domno Hugone Cluniacensi abbate, cujus et supra meminimus, et domno Duramno, Tolosanæ sedis episcopo, necnon viris nobilibus Arnaldo, Wilelmo, Pontione, Petro. (B. h. 17.) ?? 3402. 1064, 21 novembre. CHARTA QUA ERACLIUS, BIGORRENSIS EPISCOPUS, BERNARDUSQUE BIGORRENSIS COMES, DANT MONASTERIO CLUNIACENSI MONASTERIUM SS. FELICIS ET LICERII. Ego Eraclius, Dei gratia Bigorrensis æcclesiæ episcopus, et Bernardus, Bigorrensis comes, desideramus et rogamus omnes Christi fideles tam futuros quam presentes, ut sint testes et fautores negocii quod in presentiarum dicturi sumus. Ex hereditate parentum nostrorum devolutum est ad possessionem nostram monasterium in territorio Bigorrensi situm, quod est contructum in honore beati Felicis martyris et beati Licerii confessoris et episcopi. In hoc ex multo tempore congregatio fuit monachorum, sed pro peccatis nostris, per incuriam nostram et aliarum personarum ad quarum curam et dispositionem idem monasterium pertinuit, non ita valebat ibi regularis disciplina et ordo monasticus, ut vel Deo placeret, vel nobis ad salutem animarum nostrarum expediret. Visum est ergo nobis querere consilium et auxilium domni Hugonis reverendi abbatis, et regentis illud reverendum collegium monachorum Cluniaco congregatorum. Per {505}hujus loci abbates cum pleraque monasteria restaurata sint et meliorata per karitatem que, ut apostolus ait, omnia sperat, affectavimus nos quoque simile beneficium eorum sanctitatis obtinere. Hujus rei gratia, pro salute animarum nostrarum et parentum nostrorum facimus ipsius predicti monasterii tradictionem, et omnium rerum ad hoc quolibet modo pertinentium, Domino Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum cujus supra meminimus Cluniacum; eo tenore ut Cluniacensis congregatio perpetuo jure illud habeat et possideat, et hujus congregationis abba, videlicet Cluniacensis, secundo loco post se committat cui velit et quomodo velit curam monasterii, et hoc semper fiat, sine omnium mortalium contradictione. Volumus quoque ut liberum sit et absolutum ab omni servitio et posteris nostris et cuilibet seculari, vel æcclesiasticæ potestati. Et hoc sit manifestum et indubitatum quod nostra est voluntas et nostra petitio, ut hæc eadem nostra traditio per romanum pontificem confirmetur, ut quicumque eam violare et infringere temptaverit, sciat se per ejus auctoritatem excommunicatum, et a sancta Dei separatum æcclesia. Hæc autem carta scripta est in ipso Bigorrensi castro, et data XI kalendas decenbris, anno Dominicæ incarnationis millesimo sexagesimo quarto, regni autem Phylippi regis Francorum quarto, indictione secunda. Signum domni Eraclii Bigorrensis episcopi. Signum domni Bernardi, Bigorrensis comitis, qui hanc cartam dederunt. Signum domni Stephani Oloronensis episcopi. Signum domni Durandi Tolosani episcopi. Signum Gregorii Lacurrensis episcopi. Signum Petri Aturrensis episcopi. Signum domni Bernardi, Dormaniacensis comitis. (B. h. 15.) ?? {506}3403. 1064, 3 décembre. «CONSTITUTIO ACHARDI, EPISCOPI CABILONENSIS, QUAM FECIT DE CAPELLA QUÆ DICITUR A LA CARMEDA, CUM CONSENSU CLERICORUM.» Anno ab incarnatione Domini millesimo sexagesimo IIII, indictione II, feria VI, luna XX, III nonas decembris, dedicatio hujus loci æcclesiæ in honore beatæ Mariæ sanctorumque martyrum ac piissimi et dulcissimi patris beati Odilonis, quam egit piæ memoriæ domnus Achardus Cabilonensis episcopus cum venerabili cætu nobilium clericorum sibi adherentium. Est autem hæc capella sita in suburbio Cabilonis, in parrochia quæ vocatur Cidanis. Locus autem in quo ipsa capella sedet dicitur a la Carmeda, cincta undique silva densissima. Quam passim incisam, aliqui homines undecumque adventantes habitacula sibi commoda prepararunt in circuitu predicti oratorii. Constituit itaque jam dictus episcopus cum consensu clericorum, ut omnes convenæ qui de aliis locis ibi advenerint causa habitandi vel quoquomodo demorandi, ut ipsi capellæ prebeant certam offerendam, et baptisterium, quando etiam defuncti fuerint debitam in ipso cimiterio ab ipso presule sacrato excipiant sepulturam, sine alicujus personæ contradictione. Quod si quis huic constitutioni impie repugnare nisus fuerit, quod causatur non vendicet, sed sub vinculo anathematis permaneat, usque dum congrue resipiscat. Istud decretum factum et laudatum est a domno Achardo pontifice et a clericis subnotatis. Domnus Roclenus prepositus et decanus laudavit. Rodulfus archidiaconus, Constantinus capellanus, Ademarus canonicus, Bertrannus grammaticus, laudaverunt. Et non solum isti presentes, sed et alii absentes laudaverunt. Volumus etiam nosse cunctos rationabilitatem sectantes, {507}quod Tethbaldus, comes Cabilonensis, requirebat in silva quæ vocatur Prestaria capturam cervorum, aprorum, caprearum cæterorumve animalium silvestrium, et ob hoc prohibebat culturam agrorum in ipsa silva fieri. Acceptis autem a domno Hugone abbate centum solidis, werpivit quod injuste requirebat in ipsa silva non solum semel set etiam bis. (B. h. 686, DCLXXXVIIII.) ?? 3404. 1065, août. CHARTA QUA RAIMUNDUS COMES [SANCTI ÆGIDII] MONASTERIO CLUNIACENSI ABBATIAM GORDINIACENSEM SUBJICIT. Præcedentium patrum assertio docet et legalis institucio regalium preceptionum jubet, ut omnis homo cujuscumque dignitatis seu cujuslibet conditionis, qui quaslibet donationes seu venditiones sive commutaciones agere temptaverit, non solum nudis verbis id agat, sed literali pagina voluntatis suæ secreta insigniri faciat, testiumque roboratione confirmari jubeat, quatenus per succedentia curricula temporum perpetuum obtineant firmamentum, et contra obloquentium garrulitatem veritatis teneant fundamentum. Igitur enim summopere providendum est, quamdiu in hoc laborioso certamine hujus vanissimi seculi laboramur et peregrinamur, et quamdiu acceptabile tempus atque dies salutis nobis instare videntur, tesaurizemus enim tesauros in cælo, ubi nec erugo neque tinea demoliuntur neque fures effurantur. Debemus igitur sacre scripturæ obedire aliquando quæ ait: «Date elemosinam et ecce omnia munda sunt vobis, quia sicut aqua extinguit ignem, ita elemosina extinguit peccatum.» Enimvero studeamus agere si qua bona valemus, omni dilatione postposita, operari non pigritemus. Faciamus nostros debitores eos quos veraciter novimus et in presentiarum corporum saluti consulere, et in futuro animarum judices {508}esse minime dubitamus. Scimus enim quia post mortem nil boni facere possumus, ideoque summopere studendum est, ut cum omni hilaritate lucrum faciamus animabus nostris, antequam ad illud subtile et incompræhensibile ducamur examen, occulto judici satisfaciendo placatum habere possimus, et quæ neglegenter a nobis sunt graviter commissa, fructu pænitentiæ seu rerum presentiarum redimitione, dum in istius ævi brevitate moramur, qualitercumque possumus, tergere non desistamus. Legum jure sancxit auctoritas et antiqua consuetudo, ut qualiscumque homo de rebus suis juris propriæ, si Regum regi aut sanctis ejus in elemosina, pro remedium animæ suæ vel parentum suorum, dare voluerit, plenissimam habeat libertatem ad faciendum. Quamobrem ego Raimundus, comes, considerans enormitatem scelerum meorum seu patris vel matris meæ, et ut nobis Dominus in illo die examinis tremendi judicii sit clemens, pius et misericors, trado Domino Deo et sanctis ejus apostolis, videlicet Petro et Paulo, pro redemptione animæ meæ seu genitorum meorum, videlicet patris et matris, fratris quoque et sororis, omniumque propinquorum meorum tam preteritorum quam presentium et futurorum, Gordiniacensem abbatiam, cum omnibus appendiciis suis, quas nunc usque adquisivit et inantea adquirere poterit; totum ab integro trado Domino Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ubi domnus Hugo abbas magis prodesse quam preesse videtur, sine ulla dilatione, in perpetuum trado, non coactus neque cupiti precii adtractus, sed spontaneus et summa Dei inspiratione et propria voluntate hæc ago. Cluniacum denique monasterium hujus facti delego atque constituo preceptorem et vicarium, quatinus ab hac die et deinceps domnus Hugo abba, qui predicti cænobii gubernacula pio moderamine nunc, Deo annuente, administrat, cunctique ejus successores hanc potestatem omnibus diebus regant, ordinent, atque, ut sibi melius visum fuerit, secundum Deum et secundum regulam Sancti Benedicti, ita disponant; sit etiam semper sub tutamine et sub regimine {509}prepositi Sancti Saturnini. Omnes enim consuetudines quas antecessores mei hucusque in ea abuerunt, quibuscumque modis fuissent et ego usque modo habui, utrum fuissent justæ an injuste, omnes ab odierna die eas relinquo Domino Deo et ejus genitrici, et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, preter dominicaturas meas proprias, quas mihi retineo. Est enim supradictus locus in honore Dei et in veneratione beate et gloriose semper virginis Mariæ, et est situs in pago Uzetico. Ego Raimu[n]dus comes cum omni integritate Domino Deo, ut sepe jam dixi, dono, donatumque in perpetuum esse volo, pro remedio animæ meæ, necnon et pro anima patris mei et matris meæ, et omnium propinquorum meorum, insuper pro salute vivorum et requie omnium defunctorum, cum omnibus suis apenditiis, cum ecclesiis, villis, campis, pratis, vineis, silvis, aquis aquarumque decursibus, molendinis, domibus, edificiis cum omni supraposito mobili et inmobili, exitibus et regressibus, cultis et incultis, quæsita etiam et inquirenda quæ fuerint, imperpetuum firmiter solideque teneant et possideant, cum omni libertate, absque ulla consuetudine nullius persone. Si quis vero, quod futurum esse minime credo, ego ipse (quod absit!) aut aliquis consanguineus meus, in suos usus transferre conatus fuerit, primitus iram Dei omnipotentis, cujus res temerario presumpserit ausu, vinculo etiam terribilis anathematis innodetur, et nisi resipuerit, cum Juda, Christi proditoræ, perpetuo dampnandus consocietur, parsque ejus fiat cum Datan et Abiron quos terra vivos absorbuit et cum his qui dixerunt Domino Deo: «Recede a nobis;» omne quoque tempus vitæ suæ sub maledictione transeat: sit maledictus in civitate, maledictus in via, maledictus in agro, maledictus in aqua; maledictæ sint reliquiæ ejus, maledictus sit fructus ventris ejus, fructusque terræ ejus; maledictus erit ingrediens et maledictus regrediens; mittat Dominus super eum famem et esuriem in omni tempore, donec conterat eum et perdat velociter, propter temeritatem qua contra Deum se erexit res ei dicatas invadendo; percutiat eum Dominus egestate, {510}febri et frigore, ardore, estu et aere corrupto; corruat coram inimicis suis, et cadaver ejus sit in esca volatilibus cæli et bestiis terre; percutiat eum Dominus ulcere pessimo, contra quem ausus est garrire, scabie et prurigine a planta pedis usque ad verticem; omni tempore sit calumpniam sustinens, et opprimatur violentia, nec sit qui eum liberet; omnesque ejus complices et qui ei in hac factione assensum prebuerint, in ejusdem dampnatione consocientur, et omnes maledictiones quæ in Scripturis sanctis continentur descendant super capita eorum, et dispereant in æternum. Amen, amen. Fiat, fiat, nisi ad emendationem venerint. Ego denique Raimundus comes invoco sanctam Dei genitricem Mariam, et XII apostolos Domini nostri Jesu Christi, Petrum, Paulum, Andream, Jacobum, Johannem, Tomam, Jacobum, Philippum, Bartholomeum, Matheum, Symonem, Tadeum, in auxilium et confirmationem hujus donationis, ut si quis presumptor eam aliquando violare presumpserit, ipsi sancti apostoli et omnes sancti sint illi contrarii in hora mortis ejus et ante tribunal etærni judicis. Signum Raimundi comitis. S. Willelmi Sabran. S. Rostagni Carmiian. Facta est hæc carta anno ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi M.LXV, inditione III, mensse augusto, regnante Philippo rege magno Francorum. Scripta in cenobio Sancti Saturnini, a Willelmo monacho, sacerdote indigno atque Teutonico, imperante Raimundo comite. (Bibl. nat. or. 119; cop. 28-195; B. h. 7 et 59.) (Au dos:) Carta de Gordaniges. 3405. 1065, 1er septembre. CHARTA QUA TEDZA ET FILIUS EJUS ODILO DANT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS FARGIACENSI ET CASTANIENSI. Noverint cuncti filii sive fideles sanctæ matris æcclesiæ, tam presentibus {511}quam futuris, quod ego Tedza femina vidua, ob remissionem meorum ac mariti Ebrardi et patris ac matris totiusque meæ consanguinitatis facinorum, conjuncto consensu et laudatu filii mei Odilonis, in primis Domino Deo et sanctis ejus apostolis Petro atque Paulo fratribusque Cluniacensibus, dono et trado, post meum discessum, medietatem totius mei alodi, situm et positum in villa Fargiacensi, in episcopatu Cabilonensi, ac medietatem vineæ positæ in villa Castaniensi, ita ut ab ipsis perpetuo, absque ulla calumpnia vel mala consuetudine, possideantur et retineantur. Sed et in vita mea de ipso alodo in vestitura duo jugera sive duos jornales, et de vinea duos sextarios vini. Ego quoque filius ejus Odilo similiter, post meum discessum, si sine legali herede obiero, alteram medietatem alodi quæ ex parte matris retineo, offero et dono; et illius alodi que ex parte patris habeo, do ac trado eodem modo. S. Isembardi presbiteri. S. Richardi prepositi. S. Constantini Pelliciarii et filii ejus Bernardi. S. Bernardi Calvi et Ornadi Sartoris. Facta [est] autem hæc donatio sive descriptio Cluniaco, in publico capitulo, anno ab incarnatione Domini millesimo LXV, indictione III, feria Vta, kal. septembris, luna XXVII, regnante rege Francorum Philippo. Quod si quis contradictor sive calumpniator hujus donationis insurrexerit, sit portio ejus cum Juda traditore Domini, et Dathan et Abiron, in inferni baratro. (Bibl. nat. cop. 28-187; B. h. 220, CCXXII.) ?? {512}3406. 1065. CHARTA QUA JOZERANNUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI DOMUM SUAM IN VILLA CLUNIACO, AD FUNDANDUM PAUPERIBUS HOSPITIUM. Noverit omnis Cluniacensium fratrum conventus, preterea omnes Christi fideles tam presentis temporis quam futuri, quod adolescens quidam, Jozerannus nomine, Hugonis et Suppliciæ filius, transitoria stabilibus et temporalia eternis commutans, laudante et auctorizante uxore sua Euphania necne filiis Gousfredo, Hugone et Vuidone approbantibus, domum suam in villa Cluniacensi sitam Domino Deo et beatis ejus apostolis Petro et Paulo, ob animæ suæ parentumque suorum remedium, jure perpetuo possidendam tradidit ac delegavit, ea videlicet ratione, ut undecunque commeantium paratum sit pauperum receptui ospitium, ubi introducantur, jaceant, et humanitate hospitali pro modulo inibi statuto curentur. Addixit quoque idem juvenis e servis suis unum ejusdem ospitii famulitio deputatum, pauperum curam gerentem, ignem, aquam, lectisternia, queque alia poterit necessaria ministrantem. Verum ut idem famulus certam cotidianamque e fratrum cellario annonam habeat, dedit etiam idem adolescens de terris suis quas possidere videbatur, vineam et prata terramque arabilem quæ ideo visæ commodissime sunt, quia intra possessiones beati Petri claudebantur. Hanc autem traditionem hoc quoque pacto firmavit, ut si Deus ejus cor forte melius sapiendo inspiraverit, ut converti ad Dominum velit, sibi quoque misericordiæ aditus pateat, et societatem fraternitatis paratam habeat. Facta est autem donatio hæc et investitura supradictarum rerum in capitulo Cluniacensi, in manu domni Hugonis abbatis, anno incarnationis Domini M. LXV, indictione III, regnante rege Francorum Philippo anno IIII. Testes hujus traditionis Gaufredus, Hugo, Wichardus sunt, et alii quamplures. (B. h. 229, CCXXXI.) ?? {513}3407. 1065, environ. CHARTA QUA EMMA, CONSENTIENTIBUS FILIIS SUIS BERNARDO, MILONE, JOSCERANNO, ET ENMARO, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI, PRO REQUIE DEFUNCTI MARITI SUI BERNARDI, MANSUM IN VILLA TAVELLIS. In nomine Patris omnipotentis. Ego Emma, cum filiis meis Bernardo, Milone, Josceranno, Enmaro, dono Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo quendam mansum ad locum qui vocatur Cluniacus, pro viri mei defuncti absolutione seu requie, ut Deus omnipotens, per intercessionem summorum apostolorum Petri et Pauli et omnium sanctorum, liberet animam ejus de inferni voragine, et a ministris tartareis clementer eripiat et in sinu Habraæ eam perducat. Ipse denique mansus est situs in Cabilonensi pago, in villa quæ vocatur Tavellis; ab oriente terminat via publica, ab occidente via quæ ducit ad Sanctum Jamgulfum, undique viæ per circuitum. Ipsum vero mansum ego et filii mei, sicut superius dictum est, donamus totum ex integro Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo ad locum supradictum, ut ibidem Deo servientes teneant, habeant, possideant jure perpetuo. Si quis vero aut ex heredibus nostris, aut de successoribus, aliquam calumpniam inferre temptaverit, in judicio publico quod habere poterit persolvat usque ad unum nummum. Si pertinax extiterit, cum Dathan et Abiron descendat in infernum, et cum Caypha et Juda traditore Domini maneat in æternum supplicium. Quod vero repetit vendicare non valeat; carta hæc firma et stabilis permaneat. (B. h. 609, DCXII.) ?? {514}3408. 1066, juin (?). CHARTA QUA HUMBERTUS MILES ET MONACHUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM ET SERVOS IN VILLA BIERIAS. Notum sit omnibus hominibus, quod ego Humbertus miles reminiscens pondus peccatorum meorum seu patris et matris et omnium parentorum meorum, ideoque dono Deo et sanctis ejus Petro et Paulo ad locum Cluniacum, ubi domnus Hugo abbas magis prodesse quam preesse videtur, aliquid de rebus meis hereditariis, que sunt site in pago Matisconensi, in villa cui vocabulum est Bieries dono unum mansum, quem Grimaldus tenet et franchisam mansi, et omnia que ad ipsum mansum pertinent. Insuper [dono] unum servum, cui nomen est Grimaldus, non illum cujus supra mentionem fecimus, sed alium ejus cognomen. Hanc donationem ego Humbertus miles atque Cluniensis monachus affirmo et corroboro, et fratres mei Wido et Durannus, Gaufredus consobrinus meus, Hugo et frater ejus Artaldus. Facta est hec anno M LXVI, indictione III, regnante Phylippo rege Francorum, mense VI, feria VI, a Willelmo monacho atque Teutonico. (Bibl. nat. cop. 29-62; B. h. 378, CCCLXXX.) ?? 3409. 1066, 25 novembre. CHARTA QUA ARNALDUS MIRO ET UXOR EJUS ARSINDIS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTI PETRI ET CASTELLUM AGGERI IN HISPANIA. Omnipotentis Dei misericordiam prestolantes, metuentesque auditum {515}malum, atque desiderantes «Euge» bonum, ad honorem et rever[en]tiam nominis sanctæ Trinitatis, ego Arnallus fidelisque mea conjunx Arsindis, propter remedium animæ karissimi filii nostri Guilelmi, nostrarum, nostrorumque parentum, obtimum et insigne donum ab ipso nobis concessum, Deo Patri et Filio Spirituique sancto, ac Sancto Petro Cluniacensi domnoque abbati Hugoni, et omnibus monachis predicti loci, donamus nos predicti Arnallus et Arsindis æcclesiam Sancti Petri quæ est fundata infra castellum Aggeri, cum omnibus suis pertinentiis, ipsumque castellum Aggeri cum omnibus adjacentiis suis, cum omnibus castellis, villis, vicis, munitionibusque ac æcclesiis, mansis, terris, planis, montibus, montanis, vallibus, silvis, garricis, quadris, turribus, aquis, aquarum viæ (sic) ductibus reductibusque earum, tam rusticum quam et urbanum, cum exitibus et regressibus earum, cum militibus, cavallariis, hominibus, mancipiis universis utriusque sexus, infra terminos castelli predicti degentibus, sicut nos predicti donatores ibi habemus ac habuimus et habere debemus, et sicut scriptum est in cartis illius æcclesiæ Aggeri, quas scribere rogavimus, et cum omnibus quæ æcclesia predicta habet et habere debet, necnon, adjuvante Deo, adquisitura est, et de nostro jure tradimus et in potestate Sancti Petri et cenobii predicti domnique abbatis et monachorum ejus mittimus et transfundimus, ea tenore ut fiat ibi monasterium regulare, et ut perhenniter sit alodium Sancti Petri, abbatum monachorumque Cluniacensium, in tali vero ratione, ut castrum dictum Aggerem et castella sibi pertinentia, et alia castra æcclesiæ jam dictæ quæ nos predicti sibi dedimus, teneamus nos predicti donatores de manu abbatis Cluniacensis et de manu prioris Aggerensis quem ibi miserit vel constituerit abbas Cluniacensis, et castellani qui tenuerint illa castra pro nobis sint homines abbatis Cluniacensis et sint fideles Sancti Petri et monachorum ejus de rebus illorum, salva nostra fidelitate et posteritate nostra, et ita fiant omnia sicut scribere fecimus in cartis Sancti Petri vel adhuc cum consilio abbatis predicti scribere {516}faciemus, salva securitate Romanæ æcclesiæ. Post obitum vero nostrum, posteritas nostra cui nos predicti donatores diviserimus per scripturam testamenti, teneat similiter castra predicta de manibus abbatis Cluniacensis et prioris Aggerensis, et sint sui homines comandi, et jurent eis fidelitatem et securitatem predictorum castrorum et abbas predicti loci Cluniacensis habeat hæc prescripta de potestate Sancti Petri et domni papæ Romani, et reddat per quinquennium X solidos aureos, sicut continent privilegia a pontificibus Romanis Aggerensi æcclesiæ concessa. Sunt hæc ergo quæ prediximus in Ispaniam, in finibus christianitatis quæ, preveniente comitanteque ac subsequente virtute Domini Dei nostri, nos inde ejecimus Sarracenos, cum maxima ex utraque parte sanguinis effusione, et quia sunt perpulchra sanctioribus et precellentissimis locis jungere quatinus pro amore fili nostri dilecti ibi dormienti. Hanc autem cartulam donationis et investiture tante rei anno M LXVI incarnationis Dominicæ, septimo kal. decenbris, regnante rege Philippo, scribere fecimus, ac domno abbati Cluniacensi per karissimum monachum, fratrem Henricum, misimus voluntarie et potentialiter firmam et corroboratam; laudamus hanc in æternum esse permanentem. Cum autem, dante Deo, venerimus ante faciem domni abbatis Cluniacensis, omnes Aggerensis æcclesiæ cartas sibi dabimus, insuper ampliorem testamentariam innovabimus. Si quis vero contra hanc donationem venerit vel inquietaverit, quod quesierit non valeat vendicare, sed in triplici Sancto Petro conponat, et confusione plenus, nisi legaliter emendaverit, anathematis vinculo in æternum mactetur, et nisi resipuerit, cum Juda traditore in infernum in perpetuo dampnetur, et non liceat de his omnibus predictis alicui viventi de communia monachorum æcclesiæ Aggerensis abstrahere neque aliter transmutare vel aliis hominibus subjugare, nisi sicut est prefinitum, aut cum predicto abbate nos predicti donatores constituendo sanctiemus. Sig. Arnalli Minoris (sic) et uxoris ejus Arsindis, qui hanc cartulam donationis et investiture magne rei scribere jussimus et firmavimus, et testes firmare rogavimus. S. Gaucerandi. S. Drogonis. S. Isarni monachi. S. Pontii, qui inerat cum Henrico. Henricus {517}monachus scripsit jussus, die annoque prenotato, cum duabus rasuris et XI suprascriptionibus. (B. h. 19.) ?? 3410. 1066, 15 décembre. CHARTA QUA ALMODIS COMITISSA ET FILIUS EJUS RAIMUNDUS, COMES RUTENENSIS ET NEMAUSENSIS, ABBATIAM SANCTI EGIDII MONASTERIO CLUNIACENSI TRADUNT. Deum patrem omnipotentem tocius creaturæ creatorem ejusque unigenitum Dominum nostrum Jesum Christum, per quem omnia, et Spiritum sanctum vivificantem, ab utroque procedentem, unum Deum credere magnum est, operari autem quod precipit non minimum, ipsum vero spernere periculosum. Quapropter eum fideliter credere, perfecte diligere, humiliter obedire est omnibus necesse; precipue tamen istud illis convenit, quos sacri lavit unda fluminis, redemit unda sanguinis, perunxit liquor crismatis. Ad hoc enim facti sumus, ut Deo fideliter servientes seminemus terrena, ut metamus cælestia, Scriptura dicente: «Quecumque seminaverit homo hæc et metet.» Qualiter autem Deus inveniri possit, ipse in ævangelio ait: «Date elemosinam et ecce munda sunt omnia vobis.» Quibus plane verbis ostenditur, quia nichil eo miserius quem inique adquisitiones deprimunt, quem locupletem fraudes et rapinæ faciunt. Et quoniam ille nobis ambiendæ sunt divitiæ, quæ nos ornare possunt et munire, [et] a mundo disterminare, animas nostras ditare atque nobilitare, ideo, in Dei nomine, ego Almodis, nutu Dei comitissa, et filius meus Raimundus, comes Rutenensis et Nemosensis, Narbonensiumque nobilissimus, pro domni Poncii comitis remedio, et pro remissione peccatorum nostrorum atque parentum vivorum ac defunctorum, atque salute fidelium nostrorum obtimatum, abbatiam Sancti Egidii, et locum omniaque sibi pertinentia, Deo et domno Hugoni {518}presenti abbati Cluniensi et ejus successoribus, tradimus et donamus atque concedimus. Ita tamen ut in predicta abbatia, indominicaturam quam ibi habemus, et usus et usaticos retineamus, excepto quia neque. abbatem nec monachos posthac distringemus neque dehonestabimus, sed potestas et districtio et ordinatio abbatum et monachorum Sancti Egidii, et eorum quæ soliti sunt tenere, in domni abbatis Hugonis et successorum ejus potestate consistat, quatinus ipse et successores ejus locum predictum et omnia loco pertinentia, pro posse suo et voluntate secundum regulam Sancti Benedicti regulariter ordinent et teneant in æternum. Ut vero nostri parentumque nostrorum memoria Cluniaco perhenniter habeatur, hoc in dono abbatiæ predicte solummodo retinemus, ut successores predicti abbatis a nobis vel a successoribus nostris donum predictæ abbatiæ absque ullo lucro et precio accipiant. Quod si successores nostri, successoribus domni abbatis predicti expedite, ut diximus, dare noluerint, nichil abbatibus petentibus obsistat, sed locum et omnia quæ prediximus ipsis in Dei servitio possidentibus donum nostrum integrum inviolatumque perhenniter maneat. Hoc autem omnibus notum sit, locum [predictum] et abbatiam predictam alodium esse sancti Petri, quæ dono domni papæ Romani tenemus, queque domno predicto abbati Hugoni, et ejus successoribus, salva fidelitate Romanæ æcclesiæ, et domni pape, tradimus perhenniter habendam et regulariter ordinandam; ita tamen ut census X solidorum debitus omnibus annis Romanæ æcclesiæ persolvatur. Facta est autem hæc donatio anno MLXVI Dominicæ incarnationis, octavo X kalendas januarii, justa Nemausum civitatem, secus æcclesiam Sancti Baudilii, regnante Philippo rege Francorum; videntibus atque laudantibus episcopis: scilicet domno Raimbaldo, Arelatensi archiepiscopo atque Romanæ æcclesiæ vicario, et domno Durando, Tholosano, et Hugone, Uzeticensi, et Rostagno, Avinionensi, Bertranno, Magalonensi; abbatibus: Bernardo, Massiliensi, Frotardo, Tomeriensi, Bernardo Vabrensi; Petro clerico Romanæ æcclesiæ subdiacono; {519}Nemosensibus clericis: Salomone et Bertranno; militibus: Poncio Geraldi, Gerundensi vicecomite; Tridmundo Elisiarni, Wilelmo et Emenone fratre ejus de Sabran, Petro Aquiniensi, Rostagno de Poskeriis et fratre ejus Rainone, Rainoardo de Medenis, Bertranno de Capraria, et Petro fratre ejus, et Hugone de Kassanguis et Segario Salomonis, ac Wilelmo Belliroti, Umberto Gauzberti; insuper volente et laudante nobili Adala, Sustancionense comitissa, et aliis quamplurimis bonis hominibus Deo cognitis. Si quis vero cujuslibet ordinis seu dignitatis, contra hanc donationem venerit ad inrumpendum vel ad inquietandum aut contradicendum, omnipotentis Dei iram terribilem atque tremendam incurrat, atque cum Juda, perfidissimo traditore, et cum Datan et Abiron in inferno inferiori crucietur; omnibus insuper penis quibus illi cruciantur qui recedunt a Deo puniantur, et ipsi et eorum consentanei, qui huic donationi ressistere voluerint, nisi resipuerint et ad emendationem venerint. Signum † domne Almodis comitissa, et signum † domni Raimundi comitis, filii ejus, qui hanc cartam donationis scribere jussimus et testes firmare rogavimus. Signum † Rostagni de Poskeris. Signum † Adalberti Gitardi Barchinonensis. Signum † Berengerii de Barbarano. Signum † Elisiarii Dalmatii. Signum † Johannis Gerundensi capiscolii. Signum † Bernardi capellani Sancti Egidii. Signum † Rainardi Amati. Signum † Poncii de Nozeto. Signum † Fredelani Raimundi. Bernardus monachus Auxiensis scripsit jussus, die annoque quo supra. Datum per manus Henrici monachi, ad vicem cancellarii. Raimbaldus archiepiscopus. Ugo, episcopus. Bertramnus, episcopus. (Bibl. nat. or. 120; B. h. 5.) (Au dos:) Carta Sancti Egidii. {520}3411. 1067, 17 mai et 24 août. CHARTA QUA WILLELMUS ET UXOR EJUS AIMERUZ DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTÆ GENIVERÆ ET MULTAS ALIAS ET SUBJECTAS. In nomine Dei summi Patris, et Filii et Spiritus Sancti. Ego Willelmus, et uxor mea Aimeruz, et filii mei Arnaldus, Bernardus, Willelmus, Raimundus, Geraldus, pro remissione peccatorum nostrorum et pro anima Garsiæ filii nostri et omnium parentum nostrorum precedentium et succedentium, atque pro adipiscenda gloria sempiterna, donamus Domino Deo et sanctis apostolis ejus et Petro et Paulo ad cenobium Cluniacum, cui domnus abbas Hugo preesse videtur, aliquid hereditatis nostræ, scilicet æcclesiam beatissime virginis ac martiris Genivere, cum omnibus quæ nunc possidet et adhuc adquiret. Hoc autem dono factum est ab incarnatione Domini anno millesimo LXVII, indictione quinta, epacta tercia, mense maio, XVI kal. jun., presentibus Garsia de Godbes, Aremon de Sanctels, Auger de Secmont, Wilelmo de Savinago et fratribus ejus, omnibusque illic adstantibus. Quapropter rogamus per omnipotentem Deum omnes presentes, absentes et succedentes, ut hoc donum collaudent, integrum et illibatum custodiant, quatinus ob hoc gratiam Dei adquirant societatemque Cluniacensium fratrum, quam pro hoc dono suscepimus, participentur hic et in evum. Si quis autem hoc calumpniari vel temerare presumpserit, quod appetit, prohibente Deo, perficere non possit, insuper iram Dei omnipotentis incurrat, et cum Datan et Abiron in gehenne incendio intereat. Hoc ergo rogamus, ut hoc donum confirmet apostolica sedes, ut si quis hoc destruere voluerit, auctoritate beati Petri et Romani pontificis anatematizetur donec resipiscat. Huic autem supradictæ æcclesiæ quam retulimus subiciuntur hæ quarum nomina ita habentur: {521}in primis beatissime Dei genitricis Mariæ de Aman, deinde Sancti Clementis; has subsequitur æcclesia Beati Sulpicii Adirani cum omni hereditate qualiter ostenduntur termini, alia veneratur in honore prothomartiris Stephani Flaviacensis; in eadem vero villa construitur alia in laude supradicte Dei genitricis Mariæ, cognomento Villæ Longæ; his autem adscribimus æcclesiam beatissimi confessoris Christi Martini Ulbiionis; huic ergo provinciæ afinis est alia que vulgo vocatur Porcortur, videlicet Sancti Saturnini dimidia pars que adjungitur ceteris. Inter has recte memoramus æcclesiam perpetuæ virginis Mariæ, quam supra meminimus, quæ habetur in villa Ginilac. Si quispiam vero fuerit cui hoc displicuerit et ab hoc dono aliquid defraudaverit, sicut fluit cera a faciæ ignis, sic pereat a conspectu Domini. Hæc autem carta scripta est nono kal. septembri, in claustro ejusdem loci, regente apostolicam sedem domno Alexandro papa atque regnante Philippo rege, insuper regnante Domino nostro Jesu Christo, qui nobis omnibus misereatur. Amen. S. Hugonis vicecomitis. S. Rodlandi et filiorum ejus. S. Guillelmi Emardi et filiorum ejus. S. Odoni abbatis. S. Arduini canonici. S. Eicii Bernardi. S. Siwini filii, abbatis ejusdem loci. S. Arnaldi canonici. S. Arnaldi secretarii. (B. h. 78.) ?? 3412. 1067 (avant le mois de septembre?). CHARTA QUA BERNARDUS ET FRATER EJUS GAUFREDUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI, PRO ANIMA UTERINI EORUM WALTERII, GLADIO INTERFECTI, MANSUM IN VILLA POISOLE. Quia hic civitatem manentem non habemus, sed futuram inquirimus, ideo nos duo fratres Bernardus et Gaufredus donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, pro remedio uterini nostri Walterii, gladio interfecti, et animarum nostrarum, unum mansum cum omnibus appenditiis suis, situm in villa Poisole, eo tenore ut nobis viam universæ carnis ingredientibus seniores predicti loci corpora nostra sepeliant, animasque nostras orationum suffragio Deo commendent. Facta est autem hæc donatio anno {522}Dominicæ incarnationis M. sexagesimo VII, indictione V, Philippo regnum Francorum gubernante, donno Hugone abbate Cluniaco presidente. (B. h. 545, DXLVIII.) ?? 3413. 1067 (?). CHARTA QUA ISEMBERTUS DOMINUS CASTRI ALLIONIS, CUM CONSENSU UXORIS SUÆ GISBERGÆ ET FILII EBLONIS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI INSULAM QUE VOCATUR AIAS, ALIASQUE RES ADDIT IN INSULA OLERONE, ETC. Ego Isembertus, dominus Castri Allionis, inter alias totius orbis ecclesias præcipua religionis observantia Cluniacense cœnobium florere nostris temporibus audivi, tractus itaque odore unguentorum illius, operam dedi qualiter tantæ ecclesiæ possem spirituale beneficium promereri. Proinde uxoris meæ Gisberge, filiique mei Eblonis assensu et voluntate, dedi in eleemosinam Deo et prefate ecclesie in manu domni Hugonis abbatis insulam quandam, quæ vocatur Ayas, absque calumpnia vel consuetudine alicujus potestatis: dedi etiam totam ex integro liberam et quietam, sicuti mei juris esse dignoscebatur. Ita tamen ut nullus recedente mari in circuitu insule piscari presumat, nisi permissione monachorum in ea habitantium, ea tamen conditionis interpositione, quod de captura piscium, sive avium, tertia pars monachis restituatur. Dedi insuper monachis ibidem Deo servientibus de possessionibus meis medietariam scilicet de Conderia, quæ sita est in insula Oleronis, liberam et quietam absque ullius potestatis consuetudine; dedi exclusam de Borda, et duo molendina in nemore Fluriacensi, que feceram in loco qui dicitur Conca putrida, tali pacto {523}ut tres pauperes inde pascerentur et essent vestiti. Dedi decimam vinearum que presentes et future erant in nemore Fluriacensi, et in circumadjacenti provincia; et de nemore similiter quidquid necessarium fuerit domui de Alodio ad constructionem domorum seu molendinorum, sive ad calefaciendum, vel ad alias res complendas. Hoc laudavit, hoc concessit, hoc confirmavit domnus meus Wido, comes Pictavorum, in manu domni Hugonis abbatis, ut in charta quam ipse comes in Aias componi fecit de libertate insule scribitur. Ac ne forte in posterum hec tam solempnis donatio seu confirmatio supervenientium posset cavillatione convelli, literarum nostrarum adibita est privilegialis auctoritas. Hujus rei testes sunt præfatus Hugo abbas, Odo Angeliacensis abbas, Ademars Lemovicensium abbas, Eblo filius meus, Josselins de Niort, Aimericus vicecomes, Hugo Burdot, Constantius Brunet et alii. Facta sunt autem hec anno incarnationis Domini millesimo septuagesimo septimo, Rome Alexandro papa secundo pontificante, in Francia rege Philippo regnante, Domino autem nostro per cuncta secula imperante. (Arcère, Histoire de la ville de la Rochelle et du pays d’Aulnis, t. II, p. 366.) ?? 3414. [1068], novembre. CHARTA QUA AIMERICUS, AUSENSIS COMES, ET FRATER EJUS BERNARDUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI MONASTERIUM SANCTI ORIENTII. In nomine Dei summi omnipotentis, Patris, et Filii, et Spiritus Sancti. Ego Aimericus, Ausensis comes, et frater meus Bernardus, pro peccatis nostris et Wilelmi, patris nostri, et antecessorum nostrorum, {524}et omnium parentum nostrorum vivorum et mortuorum, donamus Domino Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, cui dunnus Hugo abbas preest, monasterium Sancti Orientii, et quicquid modo possidet et in futuro possidebit, et hoc donum simul fecit dunnus Raimundus, avunculus noster, dictus abbas ejusdem loci, et alter avunculus Arnaldus, prepositus ejusdem sedis. Unde rogamus per omnipotentem Deum tam presentes quam succedentes, ut hoc donum collaudent, et integrum et illibatum custodiant, ut gratiam Dei adquirant, et in societatem Cluniensium fratrum, quam pro hoc dono suscepimus, participes fiant. Si quis autem hoc donum calumpniare vel temerare presumpserit, quod apetit non perficiat, sed iram Dei incurrat, et cum Datan et Abiron absortus intereat, et hoc volumus et rogamus, ut hoc donum apostolica dictione confirmetur; ut si quis destruere voluerit, auctoritate beati Petri apostoli distringatur donec resipiscat. Facta est autem hæc carta mense novembri, in claustro ejusdem monasterii Sancti Orientii, in presentia dunni Hugonis, abbatis Cluniensis, et dunni Duranni, Tholosani episcopi, et Wilelmi, episcopi Convenarum, Raimundi, episcopi Lacturiensis, dunni abbatis Sancti Genii, Wilelmi, abbatis Sancti Martini, regente apostolicam sedem dunno Alexandro summo pontifice, Philipo rege regnum Francorum gubernante, et desuper regnante cujus regnum et imperium sine fine permanet in secula seculorum. S. Aimerici comitis et Bernardi fratris ejus. S. avunculorum eorum. S. Raimundi et Arnaldi. S. Arnaldi, prepositi Agennensis. S. Raimundi de Monte et fratrum ejus. (B. h. 124, CXXVI.) ?? 3415. 1068 4 décembre. «DONUM QUOD FECIT INGIGEZO DE ECCLESIA SANCTI MARCI EVANGELISTE QUÆ EST JUXTA CIVITATEM LAUDENSEM, IN LOCO CREDAIO, ET DE OMNIBUS QUE SUBTER LEGUNTUR.» Anno ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi millesimo sexagesimo {525}octavo, quarto die mensis decembris, indictione septima. Monasterio Sancti Petri quod est constructum in loco qui dicitur Cluniacus, ego Ingezo, habitator civitatis Laudensis, filius quondam Amizonis, qui professus sum ex natione mea lege vivere Longobardorum, offero et dono ipsi monasterio, presens presentibus dixi. Quisquis in sanctis ac venerabilibus ex suis aliquit contulerit rebus, juxta vocem Omnipotentis, in hac vita recipiet centuplum et insuper vitam possidebit æternam. Ideoque ego Ingezo a presenti die et deinceps dono et concedo eo ordine, ut subter legitur, pro anime meæ et Meisendis, conjugis meæ mercedem, hoc est ecclesiam unam cum area sua, cum omnibus ad eam pertinentibus, quam ego a fundamento construxi, et est hedificata in honore sanctorum Marci euvangelistæ, Fabiani et Sebastiani, in loco Credayo prope istam civitatem; ita tamen ut ab hac die nulli episcopo vel alteri potestati subjecta sit, nisi abbati predicti monasterii qui nunc est aut inantea in eodem monasterio ordinatus fuerit; ipse abbas habeat licentiam vel potestatem de ipsa æcclesia et de omnibus rebus ad eam pertinentibus vel que pertinere debentur, regendi et salvandi atque monachos quantos et quales providerit, ut bene vivere possint secundum facultatem ipsius ecclesiæ et regulariter divinum oficium celebrare, ordinare, sicut ceteri monachi qui sub eodem religioso regimine vivunt, et hoc suppliter posscimus ut in diurnis et nocturnis orationibus eorum pro nobis orent nostrorumque parentum animabus, ut pro omnibus vivis fidelibus et defunctis, ut Dominus ad æternam salutem et gaudium sempiternum nos perducere dignetur, et sit predicto Cluniacensi abbati possibile per omnia quicquid sibi placuerit, sine omni mea et heredum meorum contradictione. Equidem spondeo atque promitto ego Ingizo, una cum meis heredibus, eandem ecclesiam cum omnibus ad eam pertinentibus defendere; quod si facere non potuerimus, aut si per quodvis ingenium subtrahere aut minuere aliquid quesierimus, tunc in duplum supradicto cenobio restituamus, sicut pro tempore fuerit meliorata aut valuerit, sub extimatione in consimilibus locis; et si (quod absit! quod futurum minime credo,) ut aliquo tempore abbas {526}predicti cenobii vel prepositi ejus, de ipsa ecclesia vel de rebus vel de frugibus aut de censu quibus Dominus annue dederit, aliquam invasionem vel diminutionem seu venditionem aut donationem quoquomodo fecerit, aut si in eadem ecclesia monachos secundum posse loci non ordinaverit, sicut supra legitur, tunc volo et statuo ut predicta æcclesia in mea deveniat potestate cum omnibus ad eam pertinentibus, aut aliquibus de propinquioribus meis parentibus, et tandiu in mea aut meorum persistat potestate, quousque abbas ipsius cenobii hanc meam adimpleat donationem, sicut supra legitur. Si quis vero hanc meam donationem inrumpere quesierit, iram Omnipotentis et sanctæ ejus incurrat, necnon et beati Petri, apostolorum principis, et cum Juda proditore participationem habeat. Hanc enim cartam donationis et paginam Georgio, notario sacri palatii, tradidi et scribere rogavi, in qua subter confirmans testibusque obtulit roborandam. Unde due cartulæ donationis uno modo scriptæ sunt. Actumque Laude feliciter. Ego Ingizo in hac cartula donationis a me facta scripsi. Ego Gislebertus, judex sacri palatii, rogatus subscripsi. Ego Dimbertus, notarius sacri palatii, rogatus subscripsi. Ego Erlembaldus, notarius sacri palatii, rogatus subscripsi. Signum Abbonis et Johannis seu Bonifilii, testium. Ego Georgius, notarius sacri palatii, scriptor hujus cartulæ donationis, post tradita complevi et dedi. (C. 98.) ?? 3416. 1068, décembre. CHARTA QUA WILLELMUS, AUSCIORUM ARCHIEPISCOPUS, ET FRATRES EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM DE MONTE ALTO. In nomine Dei summi omnipotentis, Patris et Filii et Spiritus Sancti. Ego Wilelmus, filius Bernardi, et archiepiscopus Ausciorum, et fratres mei Raimundus et Oddo et Otgarius et Giraldus et Bertrannus, pro peccatis nostris et parentum nostrorum vivorum et mortuorum, {527}donamus Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, cui dunnus Hugo abba preesse videtur, ecclesiam Sancti Michaelis de Monte Alto, cum appendentibus quinque ecclesiis, et vineis, campis; et absque his quæ pater meus ibi dedit in vita sua, dedimus nos unum molendinum in alveo Archo nomine, et decem denæratas de vinea indominicali, et medietatem silvæ quæ vocatur Nigre Vallis; et mater nostra similiter medietatem ecclesie quæ est in villa quæ vocatur Ulmus, et dominationem alterius æcclesiæ in villa quæ vocatur Caseras: hæ duæ sunt in Leomania. Unde rogamus per omnipotentem Deum omnes presentes et succedentes, ut hoc donum collaudent et integrum et inlibatum custodiant et gratiam Dei adquirant, et in societate Cluniensium fratrum, quam pro hoc dono suscepimus, participes fiant. Si quis autem hoc calumpniare vel temerare presumpserit, quod appetit non perficiat, insuper iram Dei omnipotentis incurrat, et cum Datan et Abiron absortus intereat. Acta est hæc carta mense decembri, in presentia dunni Hugonis, abbatis Cluniacensis, et Duranni, Tholosani episcopi, et Wilelmi, episcopi Convenarum, et Raimundi, abbatis Sancti Luperculi Helisanæ civitatis, et aliorum plurimorum, regente apostolicam sedem dunno Alexandro summo pontifice, Philipo rege regnum Francorum gubernante, eo desuper regnante cujus regnum et imperium sine fine permanet in secula seculorum. S. Wilelmi archiepiscopi, et fratrum ejus. S. Arnaldi Lupi et fratrum ejus. S. Raimundi de Algipoi. S. Floriani et fratrum ejus. S. Arnaldi de Angano. S. Bernardi Guarmundi. (B. h. 125, CXXVII.) ?? {528}3417. 1068. CHARTA QUA MALGUINUS, NEVERNENSIS EPISCOPUS, WILLELMUSQUE COMES ET ALII DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTÆ MARIÆ ET SANCTI STEPHANI IN SUBURBIO NEVERNENSIS URBIS. Postquam Dominus ac redemptor noster, devicto mortis principe, illo unde descenderat reddiit, post apostolorum ejus gloriosa certamina, post innumerabilium martirum agones et ab eo percepta premia, gratia et misericordia illius per diversas regiones extiterunt sancti viri, qui ejus preventi gratia, spreto mundo et calcatis viciis diaboli, crucem suam ferendo ejus magisterio se subdiderunt et jugo leni; ex quibus pater Columbanus, de Ybernia nobili prosapia ortus, pro amore ejus ad Gallias transitum faciens, multorum cænobiorum ibidem fundator extitit devotus, tempore Theoderici, regis Francorum, qui eundem patrem de regno suo ej[i]ciens, ad multorum salutem Italiam ire conpulit. Ex quibus in suburbio Nevernis urbis unum extitit in honore beate Mariæ semper virginis et Sancti Stephani protomartyris Christi, quod valde religiosum fuisse et clarum adhuc multis patet indiciis, cujus ruina cum per multorum curricula annorum in miserata maneret, nos peccatores et indigni Malguinus, Nevernensis episcopus, et comes ejusdem urbis Wilelmus, et Hugo, ipsius æcclesiæ Nevernensis decanus, adjunctis nobis Hugone vicecomite et fratre ejus Leone, cum Gauzberto milite, premissa horum omnium auctoritate et dono Geraldi clerici, jam aliis canonicis defunctis adhuc eidem loco presidenti, ceteris etiam clericis laudantibus, qui jam ex parte manum miserant ut se eidem loco adtitularent, donamus et stabili firmitate concedimus eandem æcclesiam et omnia quæ pertinent ad eam Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ubi domnus Hugo abbas preesse videtur, et dimittimus omnes malas consuetudines quas ibi abuimus, et ita liberum et absolutum reddimus, ut ab odierna die et deinceps nullus mortalium ibi aliquid requirat, nisi Deus et sancti apostoli ejus Petrus et Paulus, {529}et locus Cluniacus, et abbates et monachi qui ibi Deo servierint. Si quis autem, quod fieri non credimus, contra hanc nostre donationis cartam in aliquo secus egerit, nisi resipuerit, in primis iram Domini Dei incurrat, sancti quoque apostoli ejus Petrus et Paulus, quibus potestatem dedit ligandi atque solvendi in cælo et in terra, ei januam vitæ claudant. Qui autem conservator extiterit, absolutionem suorum peccatorum ab eisdem apostolis consequi mereatur. Et ut hæc carta firma et stabilis maneat, manibus nostris confirmavimus, et testibus roborandam tradidimus. S. Malguini, Nevernensis episcopi. S. Geraldi canonici. S. Wilelmi comitis, et filiorum ejus Rainaldi et Wilelmi. S. Hugonis decani. S. Hugonis vicecomitis, et Leonis, fratris ejus. S. Gauzberti militis. Facta est autem hæc carta anno millesimo sexagesimo octavo ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi, epacta VIta, indictione undecima. (Bibl. nat. or. 123; B. h. 33.) (Au dos:) Quarta de ecclesia Sancte Dei genitricis et Sancti Stephani, que est in pago Nivernensi. 3418. 1068. CHARTA QUA HUMBERTUS MILES, SUMENS HABITUM MONACHICUM, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS POMEL ET BERSIACO. Quicumque ad perhennis vitæ gaudia, contempta hujus labentis seculi fece, pervenire desiderat, expedit ei, ut duo illa precepta evangelica summopere implere studeat, id est: «Facite vobis amicos de Mammona iniquitatis, qui vos, cum defeceritis, in eterna recipiant tabernacula;» et: «Qui vult post me venire, abneget semetipsum et tollat crucem suam et sequatur me». Quod quidem ego miles Humbertus, corporali infirmitate diu detentus, libenti animo implere gestiens, trado Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo Cluniensique {530}exorabili loco, cui domnus Hugo abba venerabilis plus prodesse quam preesse Christi gratia dinoscitur, mediam partem ex omnibus quæ in villa Pomel vulgariter nuncupata vel ubiubi constitutis ad eandem pertinentibus, tam mobilibus quam inmobilibus habere videor, servis scilicet, ancillis, vineis, pratis, silvis, aquis, terris cultis et incultis, excepto duntaxat uno molendino. Hanc autem donationem [facio] supradicto Cluniacensi loco, pro animæ meæ patrisque mei Hebrardi ac matris mee Girsendis aliorumque parentum meorum, seu omnium christianorum fidelium vivorum atque defunctorum salute, sanctæ religionis in eodem habitum sumens. Si quis vero hujus mee donationis, quod nullo modo fieri credo, avaritiæ malo illectus, contradictor vel violator extiterit, sanctorum apostolorum Petri et Pauli anathemate perfossus, cum Juda, traditore Domini, æternas apud inferos, nisi satisfactione resipuerit, penas luat. Fiat, fiat. Facta est autem hæc carta apud Cluniacense cenobium, anno incarnacionis Dominice millesimo LXVIII, indictione V, regnante Philippo Francorum rege. Dono etiam ego Humbertus prefato loco unum cortile, cognomento Cheser, in villa Bersiaco, cum colongia, pratis ac campis, seu omnibus ad ipsum ubiubi pertinentibus. S. Humberti monachi. S. Hugonis de Barberesche. S. Wichardi filii ejus atque Bernardi Matisconensis æcclesiæ canonici. S. Aseline, filie predicti Hugonis. S. Leodegarii, fratris Humberti. (Bibl. nat. cop. 29-186; B. h. 496, CCCCXCIX.) (Au dos:) Carta Humberti de villa Pomel. 3419. 1068-1112. CHARTA QUA GERALDUS, CATURCENSIS EPISCOPUS, CONCEDIT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAS SANCTÆ SPERIÆ DE SANCTO SERENO, DE RINIACO, ETC. Ego igitur Geraldus, Dei gratia Caturcensis episcopus, dono Deo {531}et Sancto Petro de Cluniaco et ad locum qui dicitur Carentenacus, æcclesias quas adquisierunt [in diebus meis], in episcopatu meo, ecclesia[m] videlicet de Sancta Speria, capellam de Sancto Sereno, æcclesiam de Riniaco, æcclesiam de Colnaco. S. Magengodi prioris. S. Geraldi monachi. S. Arnaldi diaconi. Domnus Geraldus episcopus signavit. (Bibl. nat. cop. 40-96 1º; B. h. 690, DCXCIII.) ?? 3420. 1068-1112. CHARTA QUA EIRADUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI PARTEM SUAM ECCLESIÆ SANCTÆ SPERIÆ. Ego Eiradus consideravi enormitatem scelerum meorum ac de Dei misericordia confidens, idcirco dono aliquid de rebus proprietatis meæ, hoc est meam partem de æcclesia Sancte Sperie Deo et Sancto Petro de Cluniaco et in loco de Carennaco, pro tali ratione ut monachi de prefato loco recipiant quendam filium meum, nomine Petrum ad monachum faciendum, et uxorem meam, nomine Raingardis et monacham faciant; similiter me ipsum, si petiero. S. Maiengodi prioris. S. Amelii monachi. S. Petri Bonafos. S. Giberti de Salicas. Predictus vero Girbertus dedit ad jam dictum locum pastionem ad decem porcos in bosco qui dicitur Portos, et ligna ad calefaciendos monachos. (Bibl. nat. cop. 40-96 2º; B. h. 691, DCXCIIII.) ?? 3421. 1068-1112. CHARTA QUA HUGO AMELIUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI PARTEM SUAM ECCLESIÆ SANCTÆ SPERIÆ. Dominus dicit in Evangelio: «Date ælemosinam et ecce omnia {532}munda sunt vobis.» Propterea ego Ugo, cognomento Amelius, offero me ipsum Deo et Sancto Petro de Cluniaco, in loco Carennaco, et dono meam partem de æcclesia Sancte Sperie Deo et Sancto Petro de Cluniaco, et ad locum qui dicitur Carennacus, ut monachi de prephato loco me suscipiant et monachum faciant. S. Maingodi prioris. S. Amelii monachi. S. Johannis monachi, qui benedixit predictum Ugonem ad monachum. S. Wirberti Ugonis. S. Wilelmi Ugonis. (Bibl. nat. cop. 40-96 3º; B. h. 692, DCXCV.) ?? 3422. 1068-1112. CHARTA QUA BERTRANDUS DE SANCTO SERENO DAT MONASTERIO CLUNIACENSI PARTEM SUAM ECCLESIÆ SANCTÆ SPERIÆ. Ego Bertrandus, [cognomento] de Sancto Sereno, perpendi misericordiam Dei omnipotentis et de ejus pietate confidens, iccirco dono meam partem de æcclesia que vocatur de Sancta Speria, preter decimam, Deo et Sancto Petro de Cluniaco, super altare Sancti Petri de Carennaco. De hac donatione sunt testes Helyas prior et Geraldus monachus, ceterique plurimi atque Bernardus miles de Sancto Ciryco. (Bibl. nat. cop. 40-96 4º; B. h. 693, DCXCVI.) ?? 3423. 1068-1112. CHARTA QUA BOSO DE SANCTO SERENO ET FRATER EJUS RIGALDUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI PARTEM SUAM ECCLESIÆ SANCTÆ SPERIÆ. Incipit breve que facit facere Boso de Sancto Sereno et Rigaldo, frater ejus, de ecclesia de Sancta Speria, que dederunt Domino Deo et Sancto Petro de Cluniaco, apud locum Carentenacum, decimum et sepulturam et proferentiam, et post mortem eorum, lo feus des presbiterii, hoc dedit pro anima patri et matri, et pro nobismed {533}ipsis. S. Amelius Garnerius. S. Raulfus de Sancto Johanni. S. Bernardi Petri et Arnal de Luco et Bernardo Gausfre. Et post mortem Geraldi de Sancta Speria dedit Boso Deo et Sancto Petro illam partem de fevo presbiterale quam racionabat in predicta ecclesia, et accepit XX solidos. De hoc sunt testes Amelius monachus et mater ejus et Guirbertus Hugo. (Bibl. nat. cop. 40-96 5º; B. h. 694, DCXCVII.) (Au dos:) Carta Bosonis de æcclesia Sancte Sperie. 3424. [1069 (?)], 21 mai. CHARTA QUA PHILIPPIA DAT MONASTERIIS CLUNIACENSI ET CELSINIACENSI MANSUM MAROIOLUM; ET ROBERTUS, FILIUS EJUS, SEXTARIUM HORDEI AC QUICQUID SUUM ERAT IN DICTO MANSO ADDIT. Largissima Dei pietas, etc. (Justel, Maison d’Auvergne, pr., p. 22, et Baluze, Maison d’Auvergne, t. II, p. 48, d’après le cartulaire de Sauxillanges, nº 321.) ?? ?? 3425. 1069, 14 décembre. «DECRETUM QUOD FECIT OPIZO, LAUDENSIS EPISCOPUS, DOMNO HUGONI, ABBATI [CLUNIACENSI], ET INGEZONI ET HUGONI, PRIORI SANCTI MAIOLI, DE ECCLESIA SANCTI MARCI QUÆ EST JUXTA LAUDENSEM CIVITATEM.» Anno ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi millesimo sexagesimo nono, quarto decimo die mensis decembris, indictione octava. Tibi Ingezoni, filio quondam Amizonis, et vobis domno Uguni priori monasterii sanctorum Petri et Maioli, ego Opizo, episcopus sanctæ Laudensis ecclesiæ, presens presentibus dixi, promitto et spondeo ego, qui supra Obizo episcopus, ut ab hodie inantea usque ad nativitatem Domini istam proximam venientem consacrare habeo basilicam que est edificata juxta civitatem Laudensem in honore sanctorum {534}Marci euvangeliste et Fabiani et Sebastiani, et ab hodie inantea ego, qui supra Opizo episcopus meique successores, in consilio vel facto non erimus per aliquod ingenium, ut predicta basilica fiat violata nec altaria que in ea fuerint constituta, et si (quod Deus avertat!) predicta basilica vel altaria in ea constructa quolibet modo fuerint violata, infra quindecim dies proximos ego, qui supra Opizo episcopus aut mei successores, postquam nobis a parte ipsius basilice requisitum fuerit, aut a parte predicti monasterii, aut a parte monasterii Sancti Petri, quod est constructum in loco Cluniaco, cujus predicta basilica cum omnibus rebus ad eam pertinentibus propria esse videtur, consecrabimus nisi Dei inpedimento aut inevitabili necessitate remanserit, et si propter hoc remanserit, infra quindecim dies alios proximos postquam de Dei inpedimento aut de inevitabili necessitate liberati erimus, predictam consecrationem, juxta nostrum ministerium, ego meique successores faciemus. Insuper promitto et espondeo me ego, qui supra Opizo episcopus, una cum meis successoribus, ut amodo ullo unquam tempore non habeamus potestatem nec licentiam per ullumvis ingenium contradicendi domno Hugoni abbati predicti monasterii Cluniaco suisque successoribus, et vobis item domno Hugoni priori et aliis prioribus, qui dehinc inantea in predicto monasterio Sancti Maioli ordinati fuerint, ad mittendum seu ordinandum quantoscumque monachos voluerint, sive paucos sive multos de eorum congregatione ad faciendum divinum ministerium in predicta basilica; ita tamen ut divina misteria peragendi licentiam habeant, prout eorum regula postulat, sine omni mea meorumque successorum contradictione, non solum illis, verum etiam omnibus hominibus ad predictam basilicam venientibus, excepto si ego, qui supra Opizo episcopus meique successores in predicta civitate Laudis divinum ministerium prohibuerimus. Tunc predicti monachi sine nostro precepto illis divinum ministerium, quibus a nobis interdictum fuerit, non faciant, sed inter se divinum ministerium, quod eis libitum fuerit, peragant. Etiam promitto {535}vobis ego, qui supra Opizo episcopus, una cum meis successoribus, ut si in predicta basilica necessarii fuerint presbiteri vel cujuslibet gradus clerici, et nobis requisitum fuerit, juxta vestrum velle vestrorum successorum, quotquot necessarii fuerint, in quoqumque gradu ascendere voluerint in predicta basilica, consecrabimus; et si nobis ad hoc faciendum non fuerit possibile, nostro dimissorio ad quemcumque episcopum ire voluerint, illis licentiam prebere habeamus. Insuper etiam promitto et espondeo vobis ego, qui supra Opizo episcopus, una cum meis successoribus, ut ab hodie inantea non habeamus licentiam nec potestatem per ullumvis ingenium ullamque occasionem quod fieri potest, agere nec causare adversum te, qui supra Ingezo et adversum domnum Hugonem, abbatem monasterii Cluniacensis, suosque successores aut partem ipsius monasterii nominative, de predicta basilica et de rebus quæ ad eam nunc pertinent vel pertinuerint, dicendo quod ad partem predicti episcopi Laudensis per aliquem modum pertinere debeat, sed omni tempore ego meique successores exinde taciti et contenti permaneamus. Quod si amodo aliquo tempore ego, qui supra Opizo episcopus, aut mei successores adversum te, qui supra Ingezo, aut adversum domnum Hugonem abbatem predicti monasterii Cluniacensis aut ejus successores seu partem ipsius monasterii agere aut causare sive per placitum fatigare presumpserimus per nos aut nostras summissas personas, et taciti exinde omni tempore non permanserimus, vel si apparuerit ullum datum vel factum vel quodlibet scriptum, quod nos exinde in aliam partem fecissemus, et claruerit, vel si omnia quæ supra leguntur sive malo ingenio non adimpleverimus, sive non observaverimus, tunc componamus ego, qui supra Opizo episcopus, meique successores domno Hugoni abbati monasterii Cluniacensis suisque successoribus predictam basilicam cum omnibus rebus modo vel inantea ad eam pertinentibus in duplum, sicut pro tempore fuerint meliorata aut valuerint sub estimatione in consimilibus locis; et insuper auri optimi libras centum, medietatem {536}camere domini imperatoris et medietatem predicto abbati suisque successoribus, et in eo tenore, ut supra quod ad hanc confirmandam promissionis cartam, accepi ego, qui supra Opizo episcopus, a te jam dicto Ingezone et a vobis qui supra domno Hugone abbate, et exinde launechild crauxinam unam, ut hec mea promissio, sicut supra legitur, firma permaneat atque persistat, et nec michi liceat ullo tempore nolle quod volui, sed quod a me semel factum vel conscriptum est, inviolabiliter conservare promitto cum stipulatione subnixa. [Actum civetate Ticini feliciter.] Ego Opizo episcopus subscripsi. Signum manu[u]m Petri et Siri seu Ogleysi, omnes lege viventes romana, testes. Signum Tedaldi et Burgundii seu Ardingi atque Bonbaronis et Petri et Crescentii, testes. Ego Vulielmus judex subscripsi. Et ego Lanfrancus, pragmaticus palatinus, judex, interfui et rogatus subscripsi. Ego Aldebertus subscripsi. Ego Georgius, notarius sacri palatii, scriptor hujus carte promissionis, post traditam complevi et dedi. (Bibl. nat. cop. 283-60; C. 79.) (Au dos:) Quarta quam fecit Obizo, episcopus Laudensis, ecclesiæ sanctorum Marci, Fabiani et Sebastiani. 3426. 1069. CHARTA QUA WIDO ET UXOR EJUS MARIA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM RECENTER PLANTATAM IN VILLA VINOSA. Æcclesie filiis notum sit cunctis, presentibus et futuris, quod ego Guido, cum uxore mea Maria, donamus Deo et sanctis apostolis ejus {537}Petro et Paulo, quibus dedit Deus potestatem in cœlo et in terra ligandi et solvendi, pro remedio animarum nostrarum partem predii nostri, vineam scilicet noviter plantatam, et quod plantandum restat in villa quæ nuncupatur Vinosa, presentibus testibus his: Bernardo Grosso cognomine, Grausfredo ejusdem uxoris meæ fratre, Vuichardo de Graiso, Hugone de Bisca. Facta est autem hæc donatio anno ab incarnatione Domini Mº LXº VIIIIº, indictione VII, regnante Philippo rege Francorum, IIIIº regni ejus anno, regnante Domino nostro Jesu Christo, cujus anni non deficient, cujus regni non finis erit. (B. h. 243, CCXLV.) ?? 3427. 1069-1075. CHARTA QUA ARALDUS, CARNOTENSIS EPISCOPUS, ET CANONICI EJUSDEM ECCLESIÆ NOTUM FACIUNT SE PRÆBENDAM QUAMDAM SANCTÆ MARIÆ CLUNIACENSIBUS CONCESSISSE. Euvangelicis atque apostolicis monemur institutis, atque etiam majorum nostrorum provocamur exemplis, ut sic ex habundantia nostra Christi servorum temporalem indigentiam relevemus, quatinus æternorum habundantiam precibus eorumdem cum eis assequi valeamus. Quod non ex tristicia aut ex necessitate faciendum esse docet beatus apostolus, quoniam hilarem datorem diligit Deus, nec magnum esse reputat temporalia seminare, cum suo tempore spiritalia debeamus indesinenter metere. Quapropter ego Arraldus, æcclesiæ Carnotensis indignus episcopus, et ejusdem æcclesiæ canonica fraternitas, notum fieri volumus omnibus orthodoxis æcclesiæ filiis, tam presentibus quam futuris, quod nos pariter bona fama virtutum Cluniacensis monasterii, tanquam florentis ortuli suavissimo liliorum atque rosarum odore perflati, et idcirco habende fraternitatis ejusdem monasterii desiderio {538}divinitus inspirati, prebendam quam habebat Fulcherius, filius Nivelonis, sic fratribus predicti monasterii rogatu ejusdem Fulcherii, in perpetuos usus concedimus et canonica auctoritate firmamus habendam, ut ab hac die in posterum usumfructum ejusdem prebendæ recipiant, et ad utilitatem monasterii sui sive per se, sive per suos ministros secundum suum velle disponant, nullumque ebdomadale servitium in nostra æcclesia pro eadem prebenda faciant. Predictus vero Fulcherius nichil temporale de prebenda ulterius recepturus, quia pro remedio animæ suæ, ad voluntatem Dei et nostram, hanc elemosinam Cluniacensi monasterio fieri permittit, nostra spirituali fraternitate et communium orationum suffragiis, quandiu vixerit non carebit; immo et in vita et in morte propter hoc ipsum melius obtinebit. Ut autem scriptura ista certum habeat firmamentum, ego Araldus presul propria manu subter eam firmavi, et majorum æcclesiæ nostræ manibus confirmandam esse decrevi, regiaque manu postea roboratam, domno Richerio nostræ æcclesiæ metropolitano deinceps obtuli roborandam. S. signum Araldi episcopi. S. signum Ingelrani decani et cancellarii. S. signum Arnulfi cantoris. S. signum Hildegarii archidiaconi. S. signum Hugonis archidiaconi. S. signum Adelardi subdecani. S. signum Odonis ypocantoris. S. signum Guimberti capicerii. S. signum Ivonis presbiteri. S. signum Ascelini presbiteri. S. signum Herberti presbiteri. S. signum Droconis presbiteri. S. signum Maurini presbiteri. S. signum Frodonis presbiteri. S. signum Haldrici presbiteri. S. signum Osberti presbiteri. S. signum Fulcherii prepositi. S. signum Guauterii diaconi. S. signum Herberti diaconi. S. signum Arnulfi diaconi. S. signum Sanzonis diaconi. S. signum Fromundi diaconi. S. signum Fulcherii, filii Nivelonis, qui eadem prebenda vestitus erat. S. signum Guidonis subdiaconi. S. signum Guaslini subdiaconi. S. signum Ebrardi subdiaconi. S. signum Bernardi subdiaconi. S. signum Hilduini, filii Girardi subdiaconi. S. signum Hilduini Saverici subdiaconi. S. signum {539}Guilelmi, nepotis Osberti. S. signum Stephani subdiaconi. S. signum Frodonis subdiaconi. (B. h. 64.) ?? 3428. 1070, 10 juillet. CHARTA QUA GAUSERANDUS ET FRATRES EJUS, FILII BERNARDI GROSSI, DANT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM CUM DOMO, TORCULARI ET BOSCO IN PAGO MUNT. Divina pietate largiente, legumque auctoritate concedente, sanccitum est ut unusquisque fidelium de rebus propriis ac temporalibus eterna valeat [premia] mercari, dicente Scriptura: «Date elemosinam et [ecce] omnia munda sunt vobis;» et alibi: «Divitie viri redemptio anime ejus.» Quapropter ego, in Dei nomine, Gauserandus, filius Bernardi, cognomento Grossi, et fratres mei Bernhardus, Landricus, Hugo, Bonspar, donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, et domno Hugoni abbati Cluniacensi, et omni gregi sibi commisso, unam vineam optimam, cum ipsa domo et torculari, et de ipso adjacenti bosco tantum quantum usus ejusdem vinee postulaverit, omnia et in omnibus quantum visi sumus habere vel possidere in prefata vinea, sic donamus Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, et predicto Hugoni abbati, pro remedio anime genitoris mei, nomine B[ernardi], sicut et ipse dedit in morte sua, sine ulla reservatione et sine ulla inquietudine. Sita est autem ipsa vinea in comitatu Cabilonensi, in pago qui nuncupatur Munt. Si quis contra hanc donationem [aliquam] calumpniam inferre voluerit, nisi cito resipuerit, anathema sit. Karta autem hec firma et stabilis permaneat omnique tempore. Actum publice Cluniaco, VI idus julii, die sabbati, anno ab incarnatione Domini M LXXmo, indictione VIIIva, regnante Philippo rege. S. Gauzerandi, S. Bernhardi, S. Landrici, S. Hugonis, S. Bonspar, fratrum, qui hoc donum fecerunt, et hanc kartam laudaverunt, et manibus propriis {540}domno et venerabili Hugoni abbati eam reddiderunt. S. Bernhardi de Buschyria. S. Ansedei de Ular(?). S. Rotperti de Cristul. S. Guirvil. S. Bernhardi de Visanduno. S. Dalmatii de Cristul. Chono monachus jussus scripsit die et anno quo supra. (Bibl. nat. cop. 30-46; B. h. 51 et 323, CCCXXIIII.) (Au dos:) Bernardus de Mont. 3429. 1070 (?). CHARTA QUA GAUSFREDUS, PARISIENSIS EPISCOPUS, ET JOSCELINUS ARCHIDIACONUS DANT MONACHIS CLUNIACENSIBUS SERVIENTIBUS IN ECCLESIA SANCTÆ MARIÆ LONGIPONTIS ALTARE SANCTI MARTINI IN VILLA ORCEACO. Ego Gausfredus, Parisiorum episcopus, etc. (Dubois, Hist. eccl. Paris., t. I, p. 691; Cartulaire de Longpont, p. 215, nº CCLVII.) ?? ?? 3430. 1070, environ. LITTERÆ OBERTI, COMITIS CANEVESANI, ET ARDICIONIS, CASTELLANI DE CASTELLETO, ABBATI DE CLUGNEDO (CLUNIACO) DIRECTÆ, DE DISCORDIA IN CELLA CASTELLETI CRESCENTE. Venerabili patri ac domno et in ecclexia per Dei misericordiam, non sub modio lumini, set super candelabrum posito abati de Clugnedo, Obertus, comes Canevesanus, et Ardicio, castellanus de Castelleto, salutem et debitam per omnia reverenciam. Quoniam, sicut ait apostolus, dominis ac dominorum causis in omni timore subici et eas procurare debemus, contrarium vel id non observare facere non audemus. Notum sit igitur vestre paternitati, ob prioris seviciam in cella Castelleti tantam discordiam crevisse, quod etiam omicidia apud eumdem fieri vilescat, et in ejusdem manibus plures conversos vulneratos, et alia flagiosa facinora patrari ab eo vilipendatur; nam quod memorem jusjurandum quo omnes monachos laicorum more sibi subjectum est, quod Enggezo frater qui, cum domnus papa esset in nostris {541}partibus, illuc venit, satis audivit. Que res omines nostre provincie ita terret, ut domum et fratres omnino vitent, et quasi monstrum procul dubio aborretur; vestram itaque benignitatem umiliter deposcimus, pater karissime, ut supradicte domus fratrum misereamini, qui suum conscilium vobis, ut alio tempore, in presenti aperire non sunt obliti. Aie nunc, inutilis persone sarcinam removete, et eidem ospicio Garnerium fratrem, quem priorem celle que dicitur a Vertemata constituistis, cui fideles et amici et negocia domus bene sunt nota, si placet, admovere deprecamur. Sin autem, hec et alia vestre probitati, inquiunt, nosque omnino modo subjectos committimus, et pro posse nostro equidem equo animo toleramus. Salvete. (Bibl. nat. cop. 25-86.) ?? 3431. 1070, environ. CHARTA QUA STEPHANUS NOTUM FECIT SE MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE CLAUSUM DE MONCUC. Notum sit omnibus fidelibus christianæ religionis, presentis temporis atque futuri, quod ego Stephanus, ob remissionem meorum et patris ac matris cunctæque meæ propinquitatis peccatorum, clausum de Moncuc, extra augmentum quod deinceps faciam, dedi Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo Cluniacensibusque fratribus, ab ipsis perpetuo possidendum, absque ulla calumpnia vel consuetudine. Hanc autem cartam laudaverunt et firmaverunt Wigo, filius Hugonis, consobrinus ejus, necnon etiam Humbertus, Wichardus atque Dalmatius, filii Wichardi, consobrini ipsius similiter, et Wigo et Rotbertus quoque de Varenna, et Ayminus de Pitseis et Gausmarus frater ejus, et Rotlannus de Muntaignei et Gausmarus de Vernei et Poncius de Vicurzun. Fuit autem ista carta firmata ad portum de Domno Martino super Sagonnam fluvium, in manibus Drogonis, episcopi Matisconensis, {542}et Sigaldi, prioris Cluniensis, atque Wichardi, monachi, consobrini ipsius Stephani. Excommunicavit etiam Drogo episcopus omnes viros sive mulieres quicumque hoc donum vel cartam calumpniati fuerint, nisi quantocius penituerint et emendaverint, ut sint socii et participes dampnationis Judæ, Domini traditoris, et Datan et Abiron, omniumque malignorum spirituum, dampnati in anima et corpore. Amen, amen, amen. (Bibl. nat. cop. 26-211; B. h. 371, CCCLXXIII.) (Au dos:) Carta Stephani de Bellojoco. 3432. 1070, environ. CHARTA QUA WILLELMUS, AQUITANORUM DUX, CONFIRMAT MONASTERIO CLUNIACENSI MONETAM ENGERIACENSEM ET NIORTENSEM. In nomine Patris et Filii et Spiritus sancti. Ego Wilelmus gratia Dei Aquitanorum dux, confirmo et stabilio monetam Engeriacensem et Niortensem ac perpetualiter Cluniacensi æcclesie, que est constructa in honore beatorum apostolorum Petri et Pauli, stabiliendo contrado, ut semper eo modo, eo tenore atque eodem pondere in supradictis locis feriatur, quo et Pictavis. Ita omnino, absque ulla exceptione, ut si quando Pictavis mutatur, et ibi mutetur, absque ullius pretii suffragatione; si quando vero ibi denarii fiunt, et ibi; si quando ibi medacule, et ibi. Si quis autem hoc nostrum statutum violare vel mutare presumpserit, sciat se Deo et sanctis ejus repugnare et nisi cito resipuerit, æternas penas luere. Testes vero hujus donationis sunt: Hugo de Lisigniano, Girbertus. (Bibl. nat. cop. 30-76; B. h. 113, CXV.) (Au dos:) Carta Willelmi comitis, de moneta. {543}3433. 1070, environ. CHARTA QUA ACHARDUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI OMNEM TERRAM SUAM IN VILLA CORBONIACO. Notum sit omnibus, tam presentibus quam futuris, quod ego Acardus, veniens ad extremum vite, et reminiscens multitudinem meorum peccaminum, dono Deo et ad locum Cluniacum aliquid de mea hereditate: hoc est omnem illam terram quam habeo in villa Corboniaco, in Matisconensi pago, hoc est terram cultam et incultam, vineis, campis, silvis, aquis; et de mancipiis meis Adelardum, cum infantibus suis, Bernardum, cum infantibus suis. Si quis autem mee donationi contradicere voluerit, omnibus maledictionibus qui in novo et veteri Testamento continentur subjaceat; mea autem donatio in eternum inconvulsa permaneat. S. Achardi, qui hoc donum fecit. S. Rolanni, fratris ejus. S. Hugonis Discalciati. S. Grimeri. S. Rolanni. S. alteri Rolanni. S. Achardi. S. Renco, fratris ejus. S. Artaldi. S. Wichardi. S. Berardi. S. Achardi. S. Giberge mulieris. S. Windelmodis. (Bibl. nat. cop. 30-77; B. h. 438, CCCCXLI.) (Au dos:) Achardus in villa Corboniaco. 3434. 1070, environ. CHARTA QUA NOTUM EST GUIDONEM DE MODIACO, CONSENTIENTIBUS FRATRIBUS SUIS, PARTEM HEREDITATIS SUÆ MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE. Notum fieri volumus sancte Dei ecclesie filiis presentibus atque futuris, {544}quod Guido de Modiaco, jacens in malo unde mortuus est, volens hereditare in Dei regno, dedit cum fratribus suis, scilicet Stephano et Evrardo et Umberto, partem hereditatis sue, pro animarum suarum patrisque ac matris omniumque parentum suorum redemptione, Deo et apostolis ejus Petro et Paulo ad locum Cluniacum, ut ipse post mortem suam a fratribus receptus, ibidem sepeliretur. Quo mortuo venerunt fratres ejus in capitulum, et coram fratribus donum ex parte sua laudando confirmaverunt, tali namque pacto ut si Stephanus in bello aut quacumque morte subitanea moreretur, pro eodem dono Cluniaci sepeliendus a fratribus susciperetur. (Bibl. nat. cop. 30-82; B. h. 301, CCCII.) ?? 3435. 1070, environ. CHARTA QUA EMMA DAT MONASTERIO CLUNIACENSI, PRO ANIMA FILII SUI BERNARDI VULFERII, MANSUM IN VILLA TAVELLIS. In nomine sancte et individue Trinitatis. Noverint cuncti fideles sanctæ Dei ecclesiæ, tam presentes quam et futuri, quod ego Emma, pro remedio anime filii mei karissimi Bernardi, cognomento Vulferii, qui in ultimo vite exitu, heu pro dolor! morte subitanea preventus est, necnon et anime meæ parentumque meorum, dono et concedo Domino Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ubi donnus Hugo abbas magis prodesse quam preesse videtur, {545}quemdam mansum alium, excepto illum quem supra donavimus in ipsa villa Tavellis: omnia que michi et filiis meis in illo manso devenit jure hereditario et que ibi habere videbamur vel ullus homo per nos, eo die quo jam dictus filius meus Bernardus Golferius ex hoc seculo decessit, cum campis, silvis, pratis, pascuis, aquis, totum ad integrum, inquisitum et ad inquirendum, sine ulla calumpnia vel consuetudine ullius mortalis hominis, ut faciant rectores Cluniensium ab hodierno die et deinceps quicquid exhinc facere voluerint, sine ullo contradicente. Si quis autem contra hoc calumpniam inferre temptaverit, ira Dei manifeste super eum descendat, et quod repetit vendicare non valeat, potestateque judicaria coactus, auri libram componat, et deinceps hæc carta firma permaneat. (B. h. 610, DCXIII.) ?? 3436. 1070, environ. CHARTA QUA EMMA DAT MONASTERIO CLUNIACENSI, PRO ANIMABUS BERNARDI, MARITI SUI, ET ALTERIUS BERNARDI, FILII EORUM, CURTILUM IN VILLA NUIRUELS ET SERVUM IN VILLA AD CUSLUM. In nomine sancte et individue Trinitatis. Noverint cuncti fideles sancte Dei ecclesiæ, tam presentes quam futuri, quod ego Emma, pro anime mee remedio et mariti mei Bernardi requie, necnon et pro Bernardi Golferii filii mei, parentumque meorum liberatione, ut redemptor animarum, Dominus noster Jesus Christus, eripiat nos de regionibus tenebrarum, et perducat in sinu Abrahe et in lucem sempiternam animas nostras, dono et concedo Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ubi domnus Hugo abbas preesse et prodesse videtur, quoddam curtile in villa que vocatur a Nuiruels subter Sanctum Jangulfum, et in villa ad Cuslum quemdam servum, nomine Germanum, cum omni sua hereditate: omnia que michi et filiis meis in istis locis supranominatis devenit jure hereditario, et {546}quæ ibi habere videbamur, vel ullus homo per nos, eo die quo ante jam dictam donationem fecimus, totum ad integrum inquisitum et inquirendum, sine ulla calumpnia vel consuetudine ullius mortalis hominis, ut faciant rectores Cluniensium ab hodierno die et deinceps quicquid exhinc facere volueri[n]t, sine ullo contradicente. Si quis autem contra hoc aliquam calumpniam inferre temptaverit, ira Dei manifeste super eum descendat, et quod repetit vindicare non valeat, potestateque judiciaria coactus libram auri componat. (Bibl. nat. cop. 36-133 1º; B. h. 589, DXCII.) (Au dos:) Carta de quodam curtile et de servo cum sua hereditate, quæ dedit matrona domna Emma sanctis P. et P., pro sua anima, et de duabus condominis quas dederunt filii sui Joscherannus et Enmarus pro fratre suo Milone. 3437. 1070, environ. CHARTA QUA JOSCERANNUS ET FRATER EJUS INMARUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI PRO ANIMA FRATRIS SUI MILONIS, DUAS CONDAMINAS APUD SANCTUM JANGULFUM. In Dei nomine, ego Joscherannus et frater meus Inmarus donamus Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum duas condaminas, pro fratris nostri Milonis defuncti requie, ut Deus omnipotens eripiat eum ab infernalibus claustris, et det ei requiem sempiternam. Sunt quidem site in villa ad Sanctum Jangulfum, ad occidentem via publica, ad aquilonem via publica similiter; tali tenore ut ibidem Deo servientes totum ad integrum habeant ab hodierno die et deinceps, et faciant quicquid voluerint, sine ullo contradicente. Si quis autem contra hoc aliquam calumpniam inferre temptaverit, in supradicta maledictione permaneat, et quod repetit vindicare non valeat, {547}juditiariaque potestate coactus, duas auri uncias componat. Firma permaneat constipulatione subnixa. (Bibl. nat. cop. 36-133 2º; B. h. 590, DXCIII.) ?? 3438. 1070, environ. CHARTA QUA WIDO LARGUS, CUM CONSENSU UXORIS SUÆ ET MULTI ALII, DANT MONASTERIO CLUNIACENSI PRÆDIUM IN SINAQUIS ET ALODIA AD GUAGNONI VILLAM, ETC., AD FUNDANDAM IN LOCO PITUERIS ECCLESIAM. Quoniam quidem generatio advenit et generatio preterit, ac nichil est sub sole conditioni hominum ita dispositum, quod quandoque sui mutabilitatem possit evadere, oportet nos meliorem nostri partem, quod est intellectus, utcumque viribus valemus vel modicum exercere, ut quod in nostri presentia geritur, qualiter inviolabile ac ratum permaneat posteris litteratim mandetur. Igitur Dominicis verbis non surda aure auditis, quidam peccatores, sed de Pitueris castro inter primates secundum hoc seculum nobiliores, perterriti immanitate et enormitate peccaminum suorum, domnus videlicet Wido, cognomento Largus, de cujus capite tocius alodi constat medietas, filii sui uxorisque consensu, domnus Hadericus, qui fuit Aurelianensis episcopus, atque Hysimbardus, frater ejus, domnus Wido abbas, per cujus consilium hæc acta sunt, et Gaufredus atque Ulricus nepotes eorum, et Albertus, nobilis miles, uxoris filiorumque suorum consensu, donant atque concedunt Deo omnipotenti, necnon et beatæ Dei genitrici Mariæ sanctisque apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, pro redemptione animarum suarum omniumque parentum suorum precedentium atque subsequentium, quoddam predium, quod conjacet Sinaquis, inter Pitueris castrum et Dadonis villam, sed et in burgo prefati castri vel ubicumque domnus Hadericus habere alodi aliquid videtur; totum {548}autem quod domnus Wido Largus habere videtur in alodo apud Guagnoni Villam, vel in hospiciis, vel in culturis, sive de patrimonio illi acciderit, vel quoquo modo postea adquisierit, eodem modo concedit: eo tenore ut monachi Clunienses habeant et possideant jure perpetuo et pro animabus illorum quorum helemosinas vel hic jam receperunt vel recepturi sunt, preces cotidianas Deo persolvant, ut dantes et accipientes simul in vita æterna feliciter vivant. Hæc autem carta facta est jussu voluntario domni Phylippi, regis totius Galliæ, preclarissimi viri, et domni Richerii, Senonensis archiepiscopi, atque domni Rainerii, Aurelianensis episcopi, qui cum magno gaudio et devotione ibi cimiterium consecravit, propriis manibus in ædificanda æcclesia primum lapidem posuit, laudantibus atque cohortantibus cunctis Pitueris castri primatibus atque nobilibus. Si quis autem, armis diaboli agitatus, contra regiam potestatem atque confirmationem et episcopalem corroborationem atque sanctæ æcclesie robustissimam auctoritatem se erigere presumpserit, calumpniam ingerendo huic tam undique confirmatæ donationi, nullo modo prevaleat, sed pro tali presumptione auri libras mille componat, et fiant filii ejus orphani et uxor ejus vidua, atque cum Juda, Christi traditore, in abyssum inferni detrusus, inrevocabiliter æternas pænas luat. S. Rainerii, Aurelianensis episcopi. S. Widonis Largi. S. Tetbaldi, filii ejus. S. Ulrici, nepotis eorum, cum Walterio, fratre suo. S. Haderici clerici, qui fuit Aurelianensis episcopus. S. Hisimbardi, fratris ejus. S. domni Guidonis abbatis et Gaufredi militis, nepotum Haderici et Isimbardi. S. Gibaldi pueri, nepotis eorum. S. Alberti militis. S. Gaufredi militis. S. Isimbardi fratris ejus. S. Hugonis de Tuslvilla. S. Petri de Stampis, qui fuit cum Tetbaldo filii Arardi. S. Letaldi, filiorumque suorum Fulconis et Godefridi. S. Symonis et Theoderici. S. Rainardi capiterii. (B. h. 119, CXXI.) ?? {549}3439. 1070, environ (?). CHARTA QUA HUGO MILES ET FILII EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTI GEORGII SUB CASTRO VENDOPERÆ. In nomine sanctæ et individue Trinitatis, sanctis apostolis Petro et Paulo, Hugo miles, cum filiis suis in perpetuum. Quotiens divine servitutis usibus profutura quedam licet perpauca offerimus, sua Deo reddimus, non nostra largimur, ut hec agentes simus et ei cui omnia debemus, non omnino ingrati, et de nostrorum remissione peccatorum apud ejus clementiam aliquantisper securi. Quapropter, tam presentibus quam futuris notum esse volumus, quod ego miles beatis apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniaci, donavi quandam mei juris ecclesiam in honore sancti Georgii, sub castro Vendopere sitam, cum eodem suburbio, nulla ibi prorsus consuetudine sive potestate justitiave retenta, sed quicumque ibi hospitati fuerint ab omni servitio et exactione liberi et securi, nisi in servitio Sancti Petri et monachorum, etiamsi clamor de his factus fuerit, per ipsos justitia fiat, exceptis nostris servis hominibus. Et insuper omnem usuariam, tam in silvis, pratis, aquis, pascuis, perpetuo habeant, et tantum terræ arabilis quantum uni carruce sufficiat eisdem donavit, omnem quoque decimam de omni laboratu meo. Quod ut stabile firmumque permaneat, donum hoc in manu priorum duorum Cluniacensium domni Warmundi et domni Odonis misi, et hanc cartam inde fieri laudavi, et uxorem atque filios meos in presentia militum meorum laudare feci. (B. h. 602, DCV.) ?? {550}3440. 1070, environ. CHARTA QUA LANDRICUS GROSSUS NOTUM FACIT CONVENTIONEM FACTAM INTER SEIPSUM, EX UNA PARTE, ET EPISCOPUM LINGONENSEM MONACHOSQUE CLUNIACENSES, EX ALTERA, SUPER INJUSTA PEDITURA AB IPSO DE MERCATORIBUS REQUISITA. Scriptum est: «Qui converti fecerit peccatorem ab errore viæ suæ, salvabit animam ejus a morte»; et iterum: «Redimentes tempus, quoniam dies mali sunt.» Quapropter noverint cuncti fideles futuri et presentes, quod ego Landricus Grossus, a concupiscentia, quæ plerumque secularibus obrepit, abstractus et illectus, quosdam mercatores Lingonenses cæpi per terram meam transeuntes et eorum res abstuli, donec conventus ab episcopo Lingonensi ac senioribus Cluniacensibus, partem retinui, partem reddidi ipsis mercatoribus, ut sua reciperent et deinceps per terram meam quiete transirent, quid mihi singulis annis loco quasi tributi solverent constituentibus. Ex hoc peccato nata est mihi alterius peccati occasio, scilicet ut cunctis per terram meam iter agentibus, seu causa negotiationis, seu orationis, exactionem, quam vulgo pedituram vocant, imponerem, et hoc meos ab eis exigere juberem. Hoc seniores Cluniacenses audientes, et quia nunquam ab antecessoribus meis aliquid tale factum audierant nimium dolentes, per fratrem meum, domnum Bernardum, suum camerarium, me convenerunt, et ut ab hac injusta ac Deo odibili exactione desinerem poposcerunt, et ut tempus sibi redimerent, aliisque quos hac exactione turbabam quietem providerent, trecentos mihi solidos dederunt. Ego autem, qui facere hoc sponte pro timore et amore Dei debui, accepto precio, tandem aliquando consensi, et in manu domni Hugonis abbatis ac postea in capitulo Cluniacensi, exactionem illam nunquam {551}a me vel ab aliquo meorum exigendam fideliter repromisi; sed et servos vel francos, quoscumque tunc temporis calumniando requisivi, similiter ex toto et in perpetuum, sicut exactionem illam werpivi, et hoc observandum a me omni tempore fideliter promitto, et heredes meos observare precipio. Si quis autem, vel ego ipse, vel quilibet filiorum vel filiarum mearum, vel certe mihi in hoc honore terreno succedentium, hanc exactionem iniquam quam vocant pedituram facere, aut servos vel francos quos werpivi repetere vel quolibet modo a servicio Sancti Petri et seniorum Cluniacensium inquietare presumpserit, iram omnipotentis Dei Patris et Filii et Spiritus Sancti incurrat, et nisi ad satisfactionem et emendationem venerit, in perpetuum anathema maranatha, æterno igne comburendus, regno Dei et vita æterna careat. Amen. S. Landrici, qui hanc werpitionem fecit. S. Joceranni, filii ejus. S. Ilii de Craia. S. Humberti Ungri. S. Engilberti de Curtavas. S. Ansedei Juvenis de Oblaco. S. Artaldi de Buxeria. S. Joceramni de Curtavas. (B. h. 674, DCLXXVIII.) ?? 3441. 1070, environ. LITTERÆ ALDEFONSI, REGIS HISPANIARUM, AD HUGONEM, ABBATEM CLUNIACENSEM, QUIBUS EI NUNTIAT SE DUPLICATURUM ESSE CENSUM QUEM PATER SUUS FRATRIBUS CLUNIACENSIBUS DEDERAT. Hugoni venerabili et excellentissimo abbati Cluniacensium, virtutum floribus claro, fomite divino suffulto atque cuncte dulcedinis mellifluo seniori, quem sue dignitatis clarificat gradus, necnon cuncte nobilissime congregationi apostolorum Petri et Pauli, A[ldefonsus] gratia Dei Hyspaniarum rex, cum omni devotione mentis et corporis, suum stillare fascem vereque caritatis custodiam, vitæque æterne gaudia atque perpetuam prosperitatem et salutem, necnon quicquid sublimius ex intimo corde amplexibili dilectione in Domino Jesu Christo. Quanta te, gloriosissime pater, devotione diligam, melius, ut puto, ipse cognoscis {552}quam aliquis doctor in carta scribere possit, Robertum, quem supra omnes monachos teneo excellentiorem et cariorem vestrumque ex intimo corde fidelissimum confratrem, scientem qualiter tuus amor factus est mihi velud ignis tota die et nocte ardens in corde meo, unde si omnia mihi dedisses que in mundo habere potes, puto nichil esse ad comparationem illius boni, quod causa mei particulam tui gregis, quem spirituali fovisti manu, in nostris partibus misisti. Quapropter, gratia Domini te illuminante, ego servus servorum Dei, omnino tue subjectus pietati magis hac magis tuam deprecor paternitatem, ut in bono quod cepisti perseveres, quatinus aliquos tuæ sanctissime religionis domesticos mittere digneris, et ut illum nostrum et vestrum locum, quem tuo sanctissimo fonte incepisti rigare, repleatur tua dulcedine dum in hoc fragili moveor. Ad hoc scito, sanctissime pater, censum quem pater meus illo sanctissimo loco Cluniacensi solitus erat dare, ego, annuente Deo, in diebus vite meæ duplicabo, et seriem testamenti composui coram testibus, ut quisquis qui hoc regimen post excessum vitæ meæ accepturus erit, quod teneo, quomodo hoc censum quod sanctis apostolis Petro et Paulo et vobis et sanctissimæ vestre congregationi tribuo, quatinus ipse similiter qui hoc regnum habuerit debito persolvat illo sanctissimo loco; sin autem noluerit, quomodo, potestate Dei et precibus beatorum apostolorum Petri et Pauli ipso regno careat. Idcirco, egregie pater, vestram deprecor paternitatem, ut hoc censum quod vobis addidi, propter triticum venundetur, et inde adquiratur, ut illa sanctissima congregatio vitam suam sustentare valeat; et quicumque hoc censum (quod domnus Robertus, noster amicus, vester autem animo et corpore familiaris, mihi die hac nocte addere suasit), in alio loco miserit, nisi, sicut supradictum est, et ut ipse proprio ore vobis dixerit, cum Juda traditore in inferno sustineat penas, et a fronte suis careat lucernis. Quapropter, egregie pater, supplici devotione tuam deposco clementiam, huic meæ deprecationi benigno sinu favens quam a te petere ad presens cupio; vellem admodum, si gratia tui esset, domnum Robertum omnino in nostris partibus adesse, quem summum atque carissimum pre omnibus rebus habeo. {553}Qua de causa vellem eum mecum esse in vita et in morte, quoniam illius suffulcior, ejusque dulcissimis verbis foveor; nam scitis pro certo vestro usui est omne consilium quod agitur erga me. Ideoque ut curam mei habeatis rogo, ut nullius causa inpedimenti dimittatis quin in nostris partibus omnino eum sinatis habitare. De Romano autem officio, quod tua jussione accepimus, sciatis nostram terram admodum desolata esse, unde vestram deprecor paternitatem, quatinus faciatis ut domnus papa nobis suum mittat cardinalem, videlicet domnum Giraldum, ut ea que sunt emendada emendet, et que sunt corrigenda corrigat. Valete. (C. 105.) ?? 3442. 1070, environ. CHARTA QUA HUGO, CLUNIACENSIS ABBAS, MONACHIS SUIS NUNTIAT SE ALDEFONSO, HISPANIARUM REGI, CLUNIACENSIUM BENEFACTORI, CONCESSISSE PRECES ET ELEEMOSYNAS, TUM IPSO VIVENTE, TUM POST EJUS MORTEM, IN HIS PARTICIPANTE REGINA, CONJUGE EJUS. Omnibus fratribus ac filiis... (D’Achery, Spicil., t. VI, p. 447, ex chartul. Clun., et édit. in-fol., t. III, p. 408; Baluze, Miscell., t. VI, p. 176, et édit. in-fol., t. I, p. 126.) ?? ?? 3443. 1070, environ. CHARTA QUA HUGO, CLUNIACENSIS ABBAS, SE LAMBERTUM, SANCTI BERTINI ABBATEM, VELUTI PROPRIUM CLUNIACI MONACHUM RECIPERE DECLARAT. Hugo, etc. (D’Achery, Spicil., t. VI, p. 448, ex chartul. Clun., et édit. in-fol., t. III, p. 408.) ?? ?? 3444. 1070, environ. EPISTOLA THEOBALDI, TRECENSIUM COMITIS, ET UXORIS EJUS ADELAIDIS AD HUGONEM, CLUNIACENSEM ABBATEM, ET GOZECHINUM PRÆPOSITUM EJUSDEM MONASTERII, QUA AD BAPTIZANDUM ODONEM, FILIUM SUUM, INVITANT HUGONEM ABBATEM, ET DANT MONASTERIO VILLAM COSSIACUM AB OMNI SERVITUTE IMMUNEM. In nomine, etc. (D’Achery, Spicil., t. VI, p. 449, ex chartul. Clun., et éd. in-fol., t. III, p. 408.) ?? ?? {554}3445. 1070-1107. CHARTA QUA THEODERICUS DE SANCTO HYLARIO DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM DE VENDROVIA, IN PAGO TULLENSI. Traditionum sequens tramitem antiquarum, ego Teodoricus, cognominatus de Sancto Hylario, hortatu et ammonitione monachorum Cluniacensium in regno Lotharingie commorantium, particeps in vita et morte gliscens effici orationum eorum, quicquid ab antecessoribus in æcclesia que vocatur Vendrovia cum appenditiis ejusdem possidebam, Sancto Petro et Paulo et domno abbati Hugoni, quanto liberius et legalius potui tradidi. Consilio igitur dominorum et fidelium meorum, insuper uxoris meæ et filiorum ac filiarum mearum assensu, episcopum Piponem nomine Tullensium adii, et in presentia clericorum ejus ac domni Willelmi, Frodonis Villæ prioris, et Golberti monachi, cujus monitu hoc totum gerebatur, per calicem quem tenebam, ejusdem æcclesie manum meam, ut justum erat, a predicta æcclesia devestivi et in manum episcopi tradidi, eo tenore ut quemadmodum ego dederam, ipse Sancto Petro et Paulo et domno abbati Cluniacensi redderet. Peticioni vero mee libenter presul prefatus assentiens, litteras sigillo suo munitas per supradictos monachos direxit, postulans ex sui parte et mei, ut monachos qui sepedicta æcclesia Deo servirent dirigeret. Post hec cernentes, ego et soror mea, Judita nomine, studium monachorum erga cultum Dei et tenuem vitam illorum augere in melius cupientes, res quasdam que apud Vendroviam nostro usui deserviebant, monachis dedimus, scilicet domum ad habitandum lapideam, et vineam, et quinque quartaria terre et tres homines cum familiis et tenementis suis. Dedimus etiam eis usum alodii, sicut nos habebamus, in piscatione, in pastu pecudum et porcorum, et nemoribus ipsis et subjectis eorum, perdonato preterea eis omni bannodie, laudantibus liberis meis et liberis sororis meæ; videns postea religionem monachorum, adeo conplacuit michi ut alodium Besangie, quod concedentibus {555}uxore et liberis meis, mihi in elemosinam retinueram, quodque post obitum meum me daturum disposueram, ut honorabilius et uberius vivere possint, in vita mea concedo, maxime ob hoc genibus vestre pietatis et sancto conventui vestro, licet indignus, provolutus peto quatinus fratribus qui nobiscum sunt in solatium fratrem hujuscemodi mittatis, in quo honor cenobii Cluniacensis a nostratibus cognoscatur. (B. h. 734, DCCXXXVII.) ?? 3446. 1071. CHARTA QUA GUIDO, COMES PICTAVENSIS, ET FRANCO SANCTONENSIS WERPIUNT OMNEM CONSUETUDINEM DE REBUS QUÆ AD CLUNIACUM MONASTERIUM DEFERENTUR. Notum sit cunctis presentibus atque futuris, quod ego Guido, indignus et peccator, comes Pictavensis, audita voce Domini dicentis: «Date et dabitur vobis», dono Deo, a quo bona cuncta procedunt, et beato Petro Cluniacensi, monachisque ibidem Christo famulantibus, pro salute anime mee, patris mei, omniumque parentum meorum, in tota terra mea, de omnibus rebus que Cluniaco deferuntur vel portanda sunt ad opus monachorum, videlicet ad edendum sive ad induendum, omnem consuetudinem quam in dominio possideo, absque ullo retinaculo. Quod audiens, ego Franco Sanctonensis dominum meum comitem de suis helemosinas facientem, me quoque ut id ipsum facerem precantem et exortantem, gratia Dei compunctus, quicquid in eadem consuetudine habeo, similiter pro redemptione anime mee parentumque meorum, dono Deo et beato Petro Cluniacensi atque concedo. Hoc namque donum concedimus ego Guido, dux Aquitanie, et Franco Xanctonensis, anno ab incarnatione Mº LXXI, in dormitorio Sancti Petri Sanctonensis. Testes idonei qui hoc viderunt et audierunt: Domnus Boso, comes de Marcha; Gaufredus de Mauritania, Arnaldus Jannio, Poncius, sacrista Cluniacensis, Arnaldus Girardus et alii plures. (A. s. 2.) ?? {556}3447. 1072 [10 mars]. CHARTA QUA AGANO, EDUENSIS EPISCOPUS, CUM CONSENSU CANONICORUM SUORUM, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI CAPELLAM SANCTI HYLARII. Vox Dei est dicentis: «Date helemosinam et omnia munda sunt vobis» et iterum: «Facite vobis amicos de Mammona iniquitatis, ut cum defeceritis, recipiant vos in eterna tabernacula». Quapropter ego Agano, Eduensis ecclesie episcopus, dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, cum consensu clericorum meorum [et] canonicorum, ad locum Cluniacum, cui preest domnus Hugo abbas, capellam Sancti Hilarii, cum omnibus que ad eam pertinent, et cum terris que vel ad presens ibi sunt, vel per succedentia tempora dabuntur. Hoc autem faciens, credo me participem fore orationum fratrum Cluniensium, et maxime illorum qui in eadem Sancti Hilarii ecclesia, Deo concedente, divinis obsequiis famulabuntur. Si quis autem huic mee donationi contrarius aliquam invasionem rebus supradicte ecclesie inferre presumpserit, hic excommunicatus sit et anathematizatus a consortio bonorum omnium, nisi ad debitam et congruam satisfactionem pervenerit. Facta vero est hec carta Cabilonis publice in conventu, presente legato apostolice sedis, anno Dominice incarnationis M. LXXII, indictione X, regnante Philippo, Francorum rege, anno XII regni ipsius. (Bibl. nat. cop. 30-213; B. h. 122, CXXIIII.) (Au dos:) Carta quam fecit Aganus episcopus de capella Sancti Hilarii. {557}3448. 1072 (au plus tard). CHARTA QUA HESSO NOBILIS HOMO TRADIDIT IN MANU HERMANNI, MARCHIONIS MARCHIÆ VERONENSIS, ALODIUM SUUM IN PAGO BRISGOACENSI, EA RATIONE UT ILLUD CAPELLÆ DE RIMESINGEN IPSAMQUE CAPELLAM MONASTERIO CLUNIACENSI DARET. Noverit industria omnium Christi fidelium et nunc presentium et evo sequenti futurorum, quod quidam nobilis homo, nomine Hesso, omne predium, omnia mancipia, sive allodium suum situm in pago Brisgoacensi, sive Archaim, tradidit in manum Hermanni, marchionis marchie Veronensis, ea racione ut idem prenominatus marchio inde faceret quod idem prenominatus [Hesso postulasset. Rogavit ergo marchionem predictum Herimannum] Hesso jamdictus totum alodium supra memoratum donare libera manu et addicare ad quamdam suam capellam que apud villam nomine Rimesengen in colle constructa habetur extra ambitum ville, in qua capella Deo famulantes viverent ex possessionibus supradictis, ad hoc inibi profecto deputatis ac donatis. Quibus ita ordinatis, adjecit etiam idem Hesso aliam postulationem, scilicet ut prefatam capellam cum omnibus appendiciis suis sepe jam nominatus marchio donaret Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad monasterium Cluniacum, ea lege ut annuatim illuc pro censu reddatur aureus unus. Tradidit sibi in loco Perolteshol hoc in publico mallo legitime prenotato. (Bibl. nat. cop. 40-74; B. h. 136, CXXXVIII.) (Au dos:) Carta Hessonis nobilissimi hominis de alodio suo et mancipiis et capella Rimessan. In pago Brisgoacensi. {558}3449. 1072, 27 juillet. PRÆCEPTUM HENRICI QUARTI IMPERATORIS QUO CONFIRMAT DONATIONEM CAPELLÆ DE RIMESINGUN AB HESSONE MONASTERIO CLUNIACENSI FACTAM. In nomine sancte et individue Trinitatis. Henricus, divina favente clementia, rex. Quoniam regie majestati nostre convenit justis petitionibus assensum prebere, maxime autem his ubi religionis intuitu ducimur, ut votorum fidelium participes efficiamur, donum cujusdam religiosi viri, nomine Hessonis, laudamus, concedimus, et nostra potestate regia confirmamus. Est autem donum prefati Hessonis quod donavit ad monasterium Cluniacense, quod est constructum in honore beatorum apostolorum Petri et Pauli, ecclesiam unam quam edificavit ipse idem Hesso in proprietate sua, in loco qui dicitur Rimesingun, et omne patrimonium sive predium suum quod ad eandem ex toto dicaverat ecclesiam. Fecit autem hoc bonus ille Hesso, dum Cluniacensi monasterio presideret venerabilis pater et abbas Hugo, hac videlicet ratione, ut monachi de Cluniaco ad prefatam ecclesiam Rimesingun sitam transmissi et collocati, de rebus inibi pertinentibus vivant. Et fiat hujus doni oblatio cunctarum Christi fidelium animarum propitiatio sive redemptio. Si quis autem fuerit ita improbus aut temerarius, ut tam pie devotionis datum Jesu Christo in sanctis ejus dicatum convellere temptet aut qualibet molestia calumniari, et e statu legitimo infringere, sit dux, sit comes, sit quelibet omnino talis potestas, sit liber aut servus, si prefatum nostre concessionis regie statutum in presenti dono irritum facere adtemptet, L auri libras coactus persolvat fisco regali. Et ut hoc nostre majestatis regale decretum, tam presentium quam futurorum noticie sit commendatum, kartam {559}hanc inde conscribi jussimus, quam propria manu roboratam sigilli nostri impressione signavimus. Signum domni Henrici quarti regis invictissimi (Monogramme). Adalbero cancellarius, vice Sigefridi archicancellarii recognovi. Data Wormatie, VI kalendas augusti, anno Dominice incarnationis millesimo LXXIIº, indictione X, anno autem ordinationis domni Heinrici quarti regis XVII, regni vero XVI. (Bibl. nat. cop. 30-199; C. 136, D. 348, E. 177.) (Au dos:) Preceptum Henrici quarti imperatoris, de Rimesingyonis capella, cum alodio et patrimonio Hessonis boni viri. 3450. 1072-1073. CHARTA QUA FREDERICUS, GENEVENSIS EPISCOPUS, DAT ROMANO MONASTERIO, PER MANUM ALGODI, ADVOCATI SUI, RES SUAS IN VILLA TAURIANO, IN EPISCOPATU BISUNTINO. In Christi nomine. Notum esse volo Dei ecclesiæ fidelibus, qualiter ego Fredericus, Dei gratia Genevensis episcopus, cogitans humanæ fragilitatis casum atque animæ meæ seu animarum antecessorum meorum remedium per hoc maxime adipiscendum, dono in episcopatu Bisuntino, et in comitatu Willelmi comitis, et in villa nomine Tauriaco, per manum advocati mei Algodi, omnia quæ ibi mei juris esse videntur, tam in casis et in casalibus, pratis, campis, silvis, arboribus pomiferis et impomiferis, aquis, aquarumve decursibus; necnon in servis et ancillis, totum usque ad exquisitum, ad altare Sancti Petri Romani Monasterii et monachis Deo et sancto Petro ibidem assidue famulantibus, videlicet eo tenore ut fratres omnes loci memoriam mei, quandiu vixero, habeant, post meum vero obitum, singulis annis, sicuti de proprio fratre, anniversarium faciant. Ego Algodus advocatus hanc cartam de terra levavi, et scribere et firmare {560}rogavi. Cono testis. Alius Cono testis. Gotefridus testis. Saligerius testis. Oldricus testis. Si quis autem extiterit qui hanc donationem infringere voluerit, Dei excommunicationi et sancti Petri, necnon et nostræ subjaceat, donec ad satisfactionem veniat. Ego Anselmus, jussu Willelmi cancellarii, regnante juniore rege Henrico anno XVII scripsi, Genevis, die veneris. ?? ?? 3451. 1073, 23 avril. LITTERÆ GREGORII PAPÆ VII, QUIBUS HUGONEM, ABBATEM CLUNIACENSEM, DE SUSCEPTO PONTIFICATU DOCET. Gregorius, etc. Non dubitamus. (Gregorii epist., lib. I, ep. 4.) ?? ?? 3452. 1073, 29 mai. PRÆCEPTUM ALDEFONSI, REGIS HISPANIARUM, QUO MONASTERIUM SANCTI ISIDORI MONACHIS CLUNIACENSIBUS DAT. In nomine Genitoris et Geniti simul et ex ambobus procedentis Spiritus Sancti, qui est trinus in unitate et unus in deitate, per quem universa gubernatur creatura, et cui famulantur celestia simul et terrestria, ad cujus imperium obediunt maria, a quo cuncta creata sunt, omnia mirabiliter operata, qui hominem ab humo plasmavit, et in finem seculorum formam servi adsumens per passionem propriam misericorditer redemit, et ne humanum genus periret sanctos apostolos suos predicare secundum sanctum euvangelium in universum mundum et confirmare in fide Christi credentes transmisit; hæc benigne disponens {561}providentia divina, non quo ipse alicujus egeat dono, qui est omnia in hominibus, sed ut offerentum placabile respiciat donum et bono desiderio concessionis accipiat sacrificium. Ideoque ego Aldefonsus, rex Ispaniarum atque Leonensis, audiens scripturæ divinæ oraculum, et adimplendum aliquantulum cupiens bonum, ut tibi omnipotenti Domino Deo et nostro Patri pura mente, de quo mihi tribuisti, rederem aliquam partem, pro remedio animæ meæ et pro anima patris mei et matris meæ et omnium parentum meorum, ex nomine sanctæ Trinitatis facio testamenti seriem et propriam donationem in honore beatorum apostolorum Petri et Pauli, ad locum Cluniacensem, ubi preest domnus Hugo abbas, de monasterio quod est constitutum in honore sancti Isidori martiris, quod est situm inter duo flumina, unum vocatur Carrion et alterum Pisorga; et sicut supradictum est concedo et offero hoc monasterium ecclesiæ sanctæ apostolorum Petri et Pauli, et abbati fratribusque suis, qui secum in Dei auxilio sanctæ regulæ colla submittunt, cum omni integritate sua, quantum ad ipsum locum pertinet: hæc sunt monasteria, cum villis suis et cum suis antiquioris terminibus, scilicet montes et colles, silvas, prata, vineas, terras cultas et incultas, ortos, molendinos, aquas, fontes, piscarias, introitus et exitus. Istam donationem facio et confirmo secundum meum jus, sicut fuit donatum et confirmatum ad illum locum supradictum Sancti Isidori martiris in tempore patris mei vel parentum meorum, attestante propheta qui ait: «Vovete et reddite Domino Deo vestro,» et in alio loco subsequenter ait: «Tua sunt enim omnia, Domine, et que de manu tua accepimus, in tuo sancto timore detulimus tibi.» Oro, Domine, et te creatorem universitatis efflagito, ut, si quis temerarius aut quælibet potestas, hunc conscriptionis testamentum ad irrumpendum venire conaverit, vel contentionem aut disturbationem aliquam inmittere temptaverit, sive ex propagine vel stirpe mea, seu etiam quislibet rex vel comes aut pontifex, hanc factionem infringere voluerit, quisquis ille fuerit, in primis a comunione redemptionis, quod {562}est corpus et sanguis Christi, extraneus habeatur, ut lucernis quibus videtur propria fronte carens, picea tunica circumtectus, cum Juda proditore in inferni baratro dimersus consors inveniatur et in ultimo juditio, quando ipse apostolus Petrus cum Domino super duodecim tronos sessurus, eum sentiat ultorem et terribilem judicem; et in presentia regia vel juditiaria sententia coartatus, X auri libras, et omnia suprataxata vel scripta in duplum vel tripplum parare cogatur invitus. Hanc scriptionem perpetua et firma semper obtineat. Facta cartula testamenti IIII kalendas junii, millesimo CXI, regnante Aldefonso rege in Castella et in Legione. Ego Aldefonsus rex hanc cartulam testamenti, quam fieri elegi, et legendo agnovi et manu mea signavi. Sub Christi nomine, sedis Palentine Bernardus episcopus confirmavit. Sub juratus Christi, Scemenus episcopus in Burcos confirmavit. Sub potentia Christi, Pelagius episcopus in Legione confirmavit. In sede Astorica Petrus episcopus confirmavit. Comes domnus Gunsalbus confirmavit; comes Petrus Ansuria confirmavit; comes Grunnio Gunsalbus confirmavit. (B. h. 107, CVII et CVIII.) ?? 3453. 1073, 30 juin. EPISTOLA GREGORII PAPÆ VII AD HUGONEM, ABBATEM CLUNIACENSEM, UT LITTERAS IPSIUS AD MANASSEM, REMENSEM ARCHIEPISCOPUM, MITTAT, ET MONACHOS SANCTI REMIGII TUEATUR. Gregorius, etc. Noverit sanctitas ... (Labbe, Concil., t. X, p. 16; Hardouin, Concil., t. VI, 1re part., col. 1206; Mansi, Concil., t. XX, p. 71.) ?? ?? 3454. 1073, 5 novembre. CHARTA QUA NOTUM EST LESATENSE MONASTERIUM COMMISSUM FUISSE HUGONI, CLUNIACENSI ABBATI, AC SUCCESSORIBUS EJUS, A MONACHIS ET NOBILIBUS VIRIS HUJUS REGIONIS. Notum sit omnibus hominibus, tam presentibus quam futuris, {563}quod Lesatense monasterium quondam ab Atone Benedicti constructum, atque sancto apostolorum principi Petro ab eodem Atone Benedicti contraditum, cum succedentibus adversitatibus pene jam ad ultimam secularitatis, quæ bonorum locorum destructionis indicium maxime esse solet, profunditatem devenisset, nos ejusdem loci monachi, juncti nobilibus terræ viris, comiti videlicet Rogerio, necnon et Raimundo Wilelmi, insuper et Berengario de Altaripa et Bernardo de Marcafava, in quibus una nobiscum abbatis constabat electio, venerabilem virum Hugonem. Cluniacensem videlicet abbatem, adivimus et ut supra memorato cenobio sua ordinatione et consilio, qualiter ad Dei iterum servitium restauraretur, subveniret rogavimus. Igitur ipse in primis nullo modo nostræ assentiens petitioni nequaquam se de causa ista intromissurum asseruit, nisi ei electionem seu ordinationem abbatis ita traderemus, quatenus per succedentia tempora ipse atque ejus in perpetuum successores, quandiu Cluniacensis locus in religione monastica vigeret, jam dictum monasterium Lasatense sine alicujus justa impeditionis querela ordinare debuissent. Hoc autem ideo se facere dicebat, ne et ipse in vacuum laborare videretur, et semel recuperatus locus iterum ad pejora laberetur. Quapropter nos ejusdem loci monachi, necnon et clarissimi viri superius scripti, comes scilicet Rogerius et ceteri ad quos abbatis electio seu monasterii ordinatio pertinere videtur, damus et concedimus eidem reverentissimo viro et sepe memorando domno Hugoni, abbati, ejusque in perpetuum successoribus omnibus, quandiu Cluniacensis locus religionem monasticam secutus fuerit, electionem seu ordinationem abbatis monasterii Lesatensis, ut ordinent et provideant ipsum locum secundum regulam Sancti Benedicti, ad laudem et honorem Domini nostri Jesu Christi, qui nunc et semper regnat et vivit et in omnibus seculis. Hanc autem donationem nostram, sicut optamus, ita et rogamus, ut isdem domnus abbas Cluniacensis auctoritate apostolica confirmare et roborare faciat, quatenus amodo et deinceps nullus hæc temerario ausu audeat infringere. Quod si quisquam presumpserit, iram omnipotentis Dei incurrat, et quod temptaverit non eveniat, insuper perpetuo {564}anathemati, nisi resipuerit, subjaceat, atque suam in parte sinistra, cum reprobis, portionem accipiat. Facta est autem hæc carta die IIII post festivitatem Omnium Sanctorum, anno incarnationis Dominicæ Mº LXXº IIIº, indictione XI, presidente domno Hugone abbate Cluniacense, et domno Hunaldo, abbate Moisiacense, necne et Auxiense archiepiscopo Willelmo, sedem vero apostolicam domno papa Gregorio septimo tenente, regnante Philippo, Francorum rege; insuper Domino nostro Jesu Christo, cui est honor et imperium per omnia secula seculorum. Amen. Signum Rogerii comitis. Signum Raimundi. Signum Berengerii. Signum Bernardi. (Bibl. nat. or. 123B; B. h. 83.) ?? 3455. 1073. CHARTA QUA RUOZELINUS MILES DAT MONASTERIO CLUNIACENSI TRES MANSOS IN VILLIS BALETHEIR, NOVILA ET MARIES. Notum sit omnibus sancte ecclesie Dei fidelibus, tam presentibus quam futuris, quia ego Ruozelinus miles, saluberrima illa divinæ pagine sententia ammonitus: «Non apparebis in conspectu Dei tui vacuus», aliquantulum possessionis mee promitto, ut in incerto vocationis mee tempore, quantulacumque parte non vacuus, securior tremendo assistam judici. Hac igitur de causa qua supradixi, dono Deo omnipotenti et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad monasterium Cluniacum, mansum unum in villa Baletheir; item unum mansum in villa que nuncupatur Novila; item alium mansum in villa Maries. Hec ut dixi potestative absque omnium hominum contradictione, absque ulla reservatione dono, ut perpetuo jure Cluniacensis congregatio ea possideat. Si quis hanc donationem ulterius infringere voluerit, Dei verbere correptus resipiscat; judici autem X auri libras {565}persolvat. Factum est hoc anno Domini millesimo LXXIIIº, indictione XI. (Bibl. nat. cop. 30-237; B. h. 499, DII.) (Au dos:) Karta Ruozelini de Balteis (sic). 3456. 1073. CHARTA QUA RAIMUNDUS PETRI DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTÆ MARIÆ DE CUBARIA. Universis catholice ecclesiæ filiis simulque omnibus in Christo ubique credentibus, tam futuris quam presentibus, notum sit, quod ego Raimundus Petri restaurationem et meliorationem desiderans omnium ecclesiarum Dei et precipue illius ecclesiæ quæ olim constructa est in honore beatæ Dei genitricis Mariæ, in valle que ab antiquis Cubaria est cognominata, ubi et congregatio monachorum precedentibus temporibus in tantum floruit, quod adhuc Abbatia solo nomine vocitetur, quam ego jure hereditario ex parentum meorum posteritate tenere et possidere videor; et ipsa abbatia vel ipsa ecclesia sita est in pago Narbonensi, infra fines vel terminos territorii Petre Pertusensis, secus fluviolum Rivo Frigido dictum. Igitur ad honorem Domini nostri Jesu Christi et ejus beatissimæ genitricis Mariæ, atque ad restaurationem loci illius in monasticum ordinem, Bernardus, Bisildunensium comes, sub cujus potestate locus ipse redigitur, et ego Raimundus Petri et Berengarius Petri, cum uxoribus et cunctis filiis nostris, cum consilio et voluntate Gifredi, Narbonensis archiepiscopi, nos omnes simul legaliter damus et sollempnem donationem facimus Domino Deo et sanctissimis ejus apostolis Petro et Paulo atque cenobiis Cluniensi et Moysiacensi simulque abbatibus et monachis ibidem Deo servientibus, tam futuris quam presentibus, predictam ecclesiam cum omnibus ad ipsam pertinentibus, et quod vulgo dicitur cum suo {566}cincto, et illos honores quos clerici tenuerunt, id est Stephanus Alarig et filii ejus et Raimundus Oddo et Bernardus Adalbert, et Lanfres et Poncius Oliba et de honore predictorum clericorum agrarium tantum in vita mea retineo, et post discessum meum, ecclesiæ ipsi et habitatoribus ejus, absque ulla contradictione, retineo. Insuper vero ipsum dominicum ortum, qui est infra rivos, et ipsam condaminam quam Petrus Stephanus laborat et aliam quam Raimundus Oddo laborat, ipsam etiam de Melnag et aliam quæ est juxta fluvium Nigra et ipsum molendinum quem vocant Agolorig, quem Petrus Adalberti tenet, et unum mansum in villa Deannas, ubi habitat Raimundus Duran, totum et ab integro, et in villa de illa Salella unum ortum obtimum, et de omni valle que Cubaria dicitur, cum finibus et terminis suis, damus totum decimum, excepto illum quem Arnaldus Raimundi tenet. Insuper autem terras ermas quantum omines, qui ibi abitaverint laborare potuerint, que de mansis non sunt, similiter donamus; istos omnes honores, cum supradicta ecclesia et quicquit habitatores loci ipsius juste adquirere amplius ibi potuerint, totum et ab integro sicut jam supra dictum est, in proprio alode, absque ulla reservatione cum terris et vineis, silvis et aquis, molendinis, et molendinariis, aque ductibus et reductibus, pascuis et piscariis, cultis et incultis, ingressibus et egressibus, et omne quicquid dici vel nominari potest, concedimus et donamus libenti animo, et plena memoria supradictis locis Cluniaco et Moysiaco et eorum abitatoribus, abbatibus, et monachis istis et cunctis eorum successoribus, ut abeant absque ulla contradictione in proprio alode, et possideant in perpetuum. Ante omnia autem ex parte Dei omnipotentis obtestor, et prohibeo ego Raimundus Petri supradictus, ut nullus laicus homo vel femina ullam potestatem aut ullam bajuliam, vel aliquam malam consuetudinem in supradictis honoribus habeat vel retineat, set libere et absolute totum ab integro permaneat et existat in Dei servitio, et servorum Dei qui ibi habitaverint in eternum. Sane si aliquis (quod absit!), diabolico spiritu captus, hujus cessionis vel descriptionis donationem in aliquo violare aut disrumpere temptaverit, non habeat potestatem, set sit in inferno {567}ejus hereditas cum Juda traditore et aliis in eternum dampnatis. Insuper etiam in presentia Romani pontificis et aliorum fidelium christianorum quasi tirannus et sacrilegus, quousque satisfatiat dijudicetur. Facta autem hujus cessionis descriptio Dominice incarnationis anno millesimo septuagesimo tertio, Gregorio papa VII Rome pontificatus arche sublimato, Francorum regnante Philipo rege. Nomina vero illorum, qui hæc affirmant et corroborant ita esse tenenda, ista sunt: Ego Bernardus, gratia Dei comes, adfirmo et propria manu consigno ita †. Ego Raimundus Petri confirmo atque dono propriis manibus et consigno ita †. Ego Berengarius Petri, Petre Pertusensis, dono et laudo, subsigno ita †. Aliorum vero multorum bonorum hominum nomina, qui hec subsignaverunt, subtus sunt subsignata: Signum † Berengarii Raimundi. Signum † Petri Raimundi. Signum Bernardi Raimundi. Signum Bernardi Willelmi de Soladgue. Signum Willelmi Willelmi. Signum Bernardi Adalberti †. (Bibl. nat. or. 146A.) (Au dos:) Quomodo factæ sunt plures donationes abbatie de Cubaria in Narbonensi, que est subjecta monasterio Moysiaci, etc. 3457. 1073. CHARTA QUA GERALDUS, EPISCOPUS OSTIENSIS ET APOSTOLICÆ SEDIS LEGATUS, MONASTERIUM SANCTI MONTIS ET BONA EJUSDEM, AUCTORITATE APOSTOLICA, BEATI PETRI TUITIONE MUNIVIT. Geraldus, Dei gratia Ostiensis episcopus... Cum ex præcepto... (Baluze, Miscell., t. VI, p. 469, et t. III, p. 43, éd. in-fº, ex chartul. ejusdem monasterii.) ?? ?? 3458. 1073 (?). CHARTA QUA DALMATIUS, FILIUS AREMBURGIS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS CRAIA, CROELS ET VALLIS. Ego Dalmatius, filius Aremburgis predicte feminæ, dono Deo et {568}sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, unam condaminam in Craia: contra orientem terra Sancti Petri quam dedit Bernardus de Capella in escamium, contra occidentem terra Wiberti, contra meridiem via publica, et est sita in pago Cabilonensi; et unum campum in Croels, in pago Matisconensi: contra orientem terra Asponteils, contra occidentem Adalardi. In villa Vallis unum campum, in pago Matisconensi: a mane terra Gisonis, a sero Sancti Benedicti. S. Dalmatii. Facta est hæc carta anno Dominicæ incarnationis M. LXIII., indictione XII, regnante Philippo rege. (B. h. 382, CCCLXXXIII.) ?? 3459. 1073. EPISTOLA GREGORII PAPÆ VII, AD CLUNIACENSES MONACHOS, DE LEGATIONE HUGONIS CANDIDI, CARDINALIS, QUEM IN HISPANIAM MITTIT, ITA UT AD CLUNIACUM DEVENIAT, ET ALIQUOS DE CLUNIACENSI MONASTERIO SUMAT SIBI VIÆ COMITES. Gregorius, etc... Rumorem obitus... (Frizon, Gall. purpur., p. 95.) ?? ?? 3460. 1073-1085. PRIVILEGIUM GREGORII PAPÆ VII, QUO ABBATIAM SANCTI BENEDICTI SUPRA PADUM MONASTERIO CLUNIACENSI COMMITTIT. Gregorius, etc. Suscepti nos officii cura... (Bull. Clun., p. 18, col. 1; Mabillon, Ann. Bened., t. V, p. 640.) (C. 139.) ?? 3461. 1073-1085. EPISTOLA GREGORII PAPÆ VII, AD LANDRICUM MATISCONENSEM EPISCOPUM, PRO CONFIRMANDIS AB EO CLUNIACENSIS ECCLESIÆ PRIVILEGIIS. Gregorius, etc. Mirari valde... (Bull. Clun., p. 21, col. 1, nº 2.) ?? ?? {569}3462. 1073-1085. EPISTOLA GREGORII PAPÆ VII, AD HUGONEM, ABBATEM CLUNIACENSEM, DE JURIBUS ECCLESIÆ MATISCONENSIS. Gregorius, etc. Matisconensis frater... (Bull. Clun., p. 21, col. 1, nº 1.) ?? ?? 3463. 1073-1090. CHARTA QUA HERMANNUS, METENSIS EPISCOPUS, NOTUM FACIT GIRARDUM NOBILI STIRPE PROGENITUM, MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE... In nomine sancte et individue Trinitatis. Hermannus, gratia Dei Metensis episcopus et sanctæ Romanæ sedis legatus, et clerus Metensium universus, omnibus sedis ejusdem catholicis, presulibus et clericis in secula postfuturis. Quoniam officii nostri et ordinis esse novi priorum votis annuere et piis eorum operibus perseverantiam atque incrementa pontificali auctoritate previdere, notum facio cunctis sanctæ ecclesie fidelibus, quod Girardus nobili stirpe progenitus..... (Fragment tiré du cartul. B. p. 28 bis.) ?? 3464. 1074, 25 janvier (n. s.). CHARTA QUA HUGO, MANASSÆ FILIUS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTI GENESII APUD TURRES SUPER MATERNAM. Notum sit omnibus fidelibus, tam futuris quam presentibus, quod ego Hugo, Manassæ filius, suadente domno Widono, Pictavensi abbate, fratre meo, ecclesiam Sancti Genesii, sitam apud Turres super {570}Maternam fluvium, quam hereditario jure ucusque tenere videbar, Domino Deo et beatis apostolis Petro et Paulo, locoque Cluniaco, cui venerabilis Hugo abba magis prodesse quam preesse videtur, cum voluntate et auctoramento domni Rainaldi, sanctæ Remensis æcclesiæ archiepiscopi, pro remedio animæ meæ et parentum meorum, dimitto atque concedo. Hanc vero donationem ut firma de cetero sit, et inviolabilis perseveret, astipulatione uxoris meæ, nomine Windesmodis, et fidelium meorum, sororis quoque meæ Ermengardis, confirmare procuro, æcclesiam videlicet, ut dictum est, et altare, et omnia quæ ad altare pertinent. Testium vero hæc sunt nomina: Hugo, filius Bertæ, Rodulphus, Dudo, Warnerius, Walterius, Amalricus. Addo insuper beneficiis supradictis terram unius carrucæ sufficientem, prata quoque, quæ necessaria sunt ad ipsius carrucæ cultum, in eadem villa, quatenus omnipotens Deus et de presenti tribulatione consolationem et in futuro mihi parentibusque meis largiri dignetur vitam æternam. Amen. Actum hoc anno ab incarnatione æterni principis M. LXX. III., indictione II, mense januario, VIII kal. februarii, presidente sanctæ Romanæ æcclesiæ Gregorio summo pontifice, Philippo rege Francorum. (B. h. 88.) ?? 3465. 1074, 25 janvier. CHARTA QUA GERBERTUS MIRONIS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI CASTRA DE BERANO ET DE RODA, ETC. Pateat cunctis presentibus et futuris, qualiter Gerbertus Mironis egritudine detentus, loquelam habens plenam, memoriamque integram, jussit facere suum testamentum litteris tantum editum, et in illo testamento dimisit aliquam partem suorum alodiorum Domino Deo et cenobio Sancti Petri Cluniacensi ejusque congregationi illi famulanti, {571}et misit in illo testamento suos manumissores, videlicet Mironem Isarni atque Berengarium Bernardi, et sororem suam, nomine Dalmidanam, sive Guilabertum Seniofredi et Bernardum Olibani et Remundum Olibani, atque Ermingaudum Arnalli. Propterea nos manumissores suprascripti omnes, ne injuste pereat quod perire non debet, in sanctæ Trinitatis nomine nos consignantes, sive tradentes facimus cartam donationis Domino Deo et cenobio Sancti Petri Cluniacensis, ex hoc omne quod novimus a prefato Gerberto illic esse concessum in testamento sue testacionis ultimo, unde judicium est obligatum infra sex mensium spacium, propria testium juratione corroboratum. Sunt autem hec omnia multis in locis posita. Primo namque damus consignantes sive tradentes Domino Deo et cenobio Sancti Petri Cluniacensi ipsum castrum de Berano et de Roda, cum illorum terminis omnibusque pertinenciis que hodie habent vel habere debent: medietas vero de ipsa Bleda cum ejus apertinenciis omnibus que habet et habere debet, [sic remaneant] ad Berano; et ipsum alodium quod habebat in Fodex, cum omnibus ejus pertinenciis que habet et habere debet, remaneat ad prefatum castrum de Berano; et ipsum mansum quod comparavit de Juliano, cum ipso qui fuit de Quadrel, que comparavi in termino de villa de Mager, remaneat ad prenominatum castrum; et ipsum alodium quod comparavit in castro de Cabrera vel in suis terminis, remaneat ad predictum castrum; et ipsum alodium vel mansiones simul cum ipsis vineis [in loco vocitato Quart, quæ habebat in Bagneolis, remaneant ad Bera. Ipsæ suæ mansiones quas habebat in Barchinona, simul cum ipsa de Provincials, cum ejus alodio quod in girum eam est vel medietatem de ipsis vineis] que ibidem sunt, remaneat ad ipsum castrum; et ipsum castrum de Durius, post obitum sororis sue, cum omnibus ejus terminis suisque apertinenciis remaneat ad Berano, et ipsam tenedonem que Gerbertus {572}Mironis ibi habebat, teneant etiam qui tenuerunt ipsum castrum de Berano, in vita sororis sue; et ipsum castrum de Berano et de Roda cum his omnibus suprascriptis remaneant in bajulia Domini Dei et Sancti Petri Rome et in potestate Sancti Petri de Clunneg ad suum plenissimum proprium, sub tali modo et ordine, ut mittat ibi aba IIIIor monachos, qui stent in hac patria, et hoc quod fuerit necesse ad eorum opus, secundum ordinem hoc faciat. Insuper, quod inde remanserit et quod Deus ibi inantea dederit, mittant ipsi monachi in opera de Berano et de Roda, in kavallariis qui defendant ipsam terram contra Sarracenos. Alaudem ipsum de Mulnels dimitto ad sororem meam Dalmidanam in vita sua; post obitum suum remaneat ad Sancti Petri cenobium de Clunneg, et ad Berano. Medietatem vero de ipsa Bleda cum suis terminis et pertinenciis, exceptam ipsam æcclesiam, dimittimus ad filiam suam, nomine Valentiam, ut teneat in vita sua. Post obitum suum, remaneat ad Sancti Petri cenobium de Clunneg sive ad Berano. Similiter mandamus, ut ipsum kastrum de Roda accipiat Berengarius Bernardi, per manum seniorum dicti Sancti Petri cenobio de Clunneg et faciat illis adfidamentum et fidelitatem, et donet eis potestatem quantascumque vices illi voluerint, et habeat ibi dominicaturam jam dictus Berengarius ad illorum voluntatem in suis terminis in ipsum castrum. Et iterum mandamus, ut ipsum alodium de Fodex, quod jam suprascripsimus, habeat Berengarius per eos monachos in vita sua, exceptis ipsis ortis. Post obitum autem suum, remaneat ad Sanctum Petrum de Clunneg; suprascripta quoque omnia, sicut resonat in suo testamento et in ejus judicio, sic tradimus et consignamus in jus et dominium predicti cenobii Sancti Petri de Clunneg, cum omnibus eorum egressibus sive regressibus, propter Deum et animæ [predicti] testatoris remedium, sive omnium fidelium defunctorum atque ut quietos exinde reddamus et securos predictos cenobii jam dicti monachos super hujusmodi donatione sive consignacione, inquietare vel sollicitare illut audeat modo vel in futurum, {573}facimus ibi hoc traditionis et consignacionis scriptum, quod manu propria firmavimus et testes firmare rogamus. Si vero nos traditores et consignatores, aut utriusque sexus homo hoc disrumpere voluerimus aut voluerit, nil valeat, sed componamus aut componat predicto cenobio hoc omne in duplum cum omni sua melioracione; postmodum vero hoc maneat firmum omnem per evum. Actum est hoc VIII kalendas februarii, anno XIIII regni regis Philipi. S. Mironis Isarni. S. Berengarii Bernardi. S. Dalmidane. S. Remundi Olibani. S. Ermingaudi Arnalli. S. Bernardi Olibani. S. Guilaberti levitæ. Nos qui istam kartam traditionis sive consignationis firmamus et testes subscriptos firmare rogamus. S. Guillelmi Bernardi. S. Remundi Bernardi. S. Poncii levite. S. Remundi levite. S. Ardenchus levite, qui hoc scripsit cum litteris supra positis et fusis in linea XVI et in linea XVIIII, die et anno quo supra. (Bibl. nat. cop. 30-222; B. h. 321, CCCXXII.) ?? 3466. 1074, 30 janvier. CONVENIENTIA INTER DOMNUM HUGONEM, CLUNIACENSEM ABBATEM, ET ROSTAGNUM, AVENIONENSEM EPISCOPUM, DE OBEDIENTIA LOCI DICTI AD PONTEM. Quoniam divina clementia humano generi misericorditer providens inter cetera preceptorum suorum documenta, quibus cælestis regni introitum aperiri commendat, non modo in commune omnibus, verumetiam unicuique per se clamare videtur, quatenus dum tempus est, modis omnibus bonum, prout poterit, quis operari studeat, dicente Scriptura: «Quodcumque potest manus tua facere, instanter operare, «quia nec opus, nec ratio est apud inferos quo tu properas.» Quapropter {574}ego Hugo, Cluniacensis abbas, obœdientiam nostram in loco qui dicitur ad Pontem meliorare, vel ad loci nostri profectum vel ad servitium Dei cupiens, qualiter id implerem, cum consilio fratrum nostrorum, Bertranni videlicet, prioris Sancti Saturnini, necnon et Pontii, Canagobiensis cœnobii prepositi, et Arnaldi, Podii Odileni decani, itemque et Petri pari modo apud Valentiolam decani, vel aliorum qui nobiscum tunc erant, tractare cæpi; simul etiam considerans quoniam si hoc facerem, non parvum profectum animæ ipsius de cujus helemosina ipsa obædientia constabat, id est bonæ memoriæ Berengerii vicecomitis prestarem,» igitur domnus Rostagnus, sanctæ Avinionensis æcclesiæ episcopus, humiliter nos adiit et, ut ei supra memoratum locum ad construendum vel ædificandum seu meliorandum permitteremus, tam intente quam devote supplicabat. Verum nos ejus non statim petitioni adquiescentes, communicato primum cum supradictis fratribus consilio, ad ultimum ei locum eo tenore concessimus, ut nequaquam ei illum dono daremus, set, ut jam dictum est, ut ipse obædientiam ipsam sicut petebat edificaret et melioraret ad servitium Dei et sancti Petri apostolorum principis, necnon et ad profectum Cluniacensis loci. Quod si post unum, vel duos, aut tres annos, in ejus manibus memoratum locum decrescere, nec proficere experiremur, sicut inter nos pactum fuerat, possibilitatem haberemus absque ejus vel alicujus contradictione, ei locum ipsum auferendi, et nobis ipsis sicut prius retinendi. Si autem profectu temporis locus cresceret, et hoc inter nos conveniret, usque ad obitum ejus, vel si monacus fieret, usque ad habitus mutationem, locum ipsum cum his omnibus quæ ei in eodem loco concedimus, dimittendum censuimus. Verum caute intuentes ne quisquam post ejus finem vel seculi, si tamen hoc fecerit, mutationem aliquid in jam dicto loco querere aut suo juri vendicare possit vel audieat, ex parte Dei omnipotentis et Sanctorum qui in cælo habitant omnium, monemus et interdicimus, quatinus nec ipse qui tenet hanc episcopus in vita sua, occasionem alicui quoquo {575}modo tribuat, nec aliquis parentum ejus, videlicet mater aut frater, sive alio modo consanguineus, inibi aliquid invadere de nostro vel retinere presumat. Hæc autem ibi retinemus, nec superius dicto episcopo concedimus æcclesiam et capellanum æcclesiæ et ea quæ æcclesiastica sunt et ad æcclesiam pertinent, et spatium in eodem loco ad domum et curtem capellano construendam, itemque spacium ad domum et curtem fratribus nostris construendam, in qua suum, si necesse habuerint, exercere possint mercatum. Habemus preterea duos ibi juxta molendinos, quorum unum ad presens episcopo concedentes, alterum retinemus, donec ipse nobis in Avinionensi civitate monasterium Sancti Agricolæ condonet, aut si non prevaluerit id facere, æcclesiam Sanctæ Mariæ principalem, aut æcclesiam Sancti Petri, aut Sancti Desiderii æcclesiam nobis tribuere studeat; ceterum, sicut superius diximus, breviter iterum commemoramus, defendentes et interdicentes ex parte Dei omnipotentis omnibus hominibus, tam parentibus episcopi quam extraneis ejus, quatinus nec in vita ejus, nec post mortem, in sepedicto loco Ponto, quem episcopo ordine superius digesto concessimus, invadere vel retinere presumant, eorum quæ vel modo ibi sunt vel episcopi studio processu temporis aucta vel meliorata inibi fuerint. Et si terra ipsa domibus vestiatur et in villam creverit, vestituram ipsam inter cetera, sicut jam superius scriptum est, omnibus simili modo interdicimus, quoniam ex conventione quam habemus cum episcopo, nostra est et nobis remanere debet. Ceterum autem quandiu eandem obœdientiam sepe memoratus tenuerit episcopus, decem solidorum censum annuatim ad urnam Sancti Petri, circa festivitatem Pentecosten, usque in octavis ejusdem festivitatis, in locum Cluniacum persolvere debebit; sed et quicquid in eadem supradicta villa Ponto vel modo ad presens in dominicatu suo habere videtur vel de reliquo dum vixerit adquirere poterit, libere nobis et absque alicujus calumpnia ad locum Cluniacum condonavit et hereditario jure perpetuo habendum contradidit. Si quis autem hanc cartam temerario ausu, quod non optamus, infringere conatus fuerit, terribilem omnipotentis Dei iram sanctorumque omnium, principaliter {576}autem sancti Petri, cujus est causa, nisi resipuerit, incurrat, sitque Dei judicio maledictus et excommunicatus et ab omnium electorum consortio sequestratus, suaque intentione privatus, donec ad veram emendationem et satisfactionem recurrat. Facta est autem hæc carta, precipiente domno Hugone, venerabili Cluniensium abbate, simul etiam domno Rostagno episcopo precipiente et rogante, anno incarnationis Dominicæ M. LXX. IIII, indictione XII, feria V, ante Purificationem sanctæ Mariæ, apostolicæ sedi presidente domno Gregorio papa VII, regnante Henrico rege Provintiæ, imperante autem Domino nostro Jesu Christo, qui vivit et regnat in omnibus seculis. (B. h. 9.) ?? 3467. 1074, 2 février. CHARTA QUA ANSELMUS ET FRATER EJUS WALTERIUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLA BELVISÆ. Quoniam Dominus per helemosinas peccata redimere constituit, nobis benigne salubriterque providens, ut parvis magna, perituris manentia, temporalibus mercemur eterna; igitur ego Anselmus, in nomine sanctæ et individuæ Trinitatis, sententiæ dicentis reminiscens: «Redemptio animæ viri substantia ejus,» et item: «Abscondite helemosinam in sinu pauperis,» dono Domino Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, de rebus meis, prout meæ possibilitatis est, videlicet clausum de Maiseres, in villa Belvisæ; preterea quatuor jornalia de meliore terra quam habemus in eadem villa ego et frater meus Walterius, preter condaminas ante supradictum clausum, ubicumque mansuarius elegerit: hoc totum ad presens dono sine ulla reservatione, sine ulla inquietudine. Si quis autem, (quod absit!) hoc ulterius infringere temptaverit, horrendum Dei juditium incurrat, juditiaria autem potestate coactus XII auri libras persolvat. {577}Facta est hæc donatio in capitulo Cluniensi, per manus fratris mei Walterii, anno ab incarnatione Domini millesimo LXXº IIII, indictione XII, in die Purificationis beatæ et gloriosæ virginis Mariæ. (B. h. 398, CCCCI.) ?? 3468. 1074, 19 mars. EPISTOLA GREGORII PAPÆ VII AD HUGONEM, ABBATEM CLUNIACENSEM, QUA EUM HORTATUR AD VISITANDAM APOSTOLICAM SEDEM, AD QUAM EUM NONDUM ACCESSISSE MIRATUR. Gregorius, etc. Gratia nobis et... (Regest. Greg. VII, liv. I, p. 62; Labbe, Concil., t. X, p. 51; Hardouin, Concil., t. VI, col. 1262; Mansi, Concil., t. XX, p. 18.) ?? ?? 3469. 1074, 18 octobre. CHARTA QUA BEGO, FILIUS HUGONIS DE CALOMONTE, MONASTERIO CLUNIACENSI ABBATIAM FIGIACENSEM SUBMITTIT. Divina clementia consulens mortalibus, naturalem et generalem legem mentibus indidit humanis, ut quisquis proprium detrimentum agnoscens, perquirat sibi utile et proficuum. Igitur monachi Figiacenses preter communem legem, privatam etiam de suo provectu et profectu habentes, cum jam per multa annorum curricula sui necglectores extitissent, tandem largiflua Domini inspirati bonitate, multis laboribus desudaverunt, quo pristinos vitæ erratus in melius corrigendo emendare potuissent; ad postremum, sub regula patris Benedicti degere et vivere parati, elegerunt in hoc domnum Hugonem, abbatem Cluniacensem, pari voto et communi, quatinus sicut proprio pastori illi obedirent, et ipse ut peculiaribus ovibus deinceps agenda provideret. Qui in primis istud omnimodis pertimescens et nullatenus {578}adquiescens, postmodum suasionibus et impinctionibus, ut ita loquamur, domni Hugonis, tunc temporis suæ congregationis professi monachi, cujus dominio, antequam monachicum caperet habitum, isdem locus videlicet Figiacus suberat, victus; habens etiam inde auctoritatem et permissionem domni Geraldi, cardinalis Romani et episcopi Hostiensis, qui illis diebus in locum supervenit, pariterque laudationem et assensum Begonis, domni Hugonis filii, tam loci quam patriæ procuratoris et domini, necnon domni Geraldi, Caturcensis episcopi, set et comitis Rotenorum Raimundi, et Wilelmi, fratris ejus, comitis Tolosani, quibusdam de fratribus suis illuc directis locum secundum regulam Sancti Benedicti innormandum suscepit. Hoc intervallo, venerabilis memoriæ Hugo, Begonis pater, viam universæ carnis ingreditur, resque semi peracta relinquitur. At Bego ardens animo ad affectum perducere quod pater suus morte preventus non potuit, legatione sua optimatum suorum domno abbati Cluniacensi directa, ad visitandum et ordinandum locum eum reinvitat. Quid multis? Cepto consilio, dimissis maximis negotiis, hoc iter arripuit, ac tandem post nimiam sui fatigationem, ad jam dictum locum devenit: ubi domnus Bego ante illum veniens, quæ bene mandando promiserat meliori executione adimplere procuravit. Sane primo seorsum tota causa ventilata et inquisita, omnes malas consuetudines et torturas quas illi loco actenus fecerat, suorum nobilium usus consilio vuerpivit ac dimisit, et postea in generali capitulo, presentibus domno Hugone et domno Hunaldo, abbatibus, cum nonnullis fratribus Cluniacensibus et Figiacensibus, tunc ut primum domnum Hugonem abbatem et pastorem suum una et eadem sententia eligentibus et proclamantibus palam se, a loco suam progeniem alienavit, et in perpetuum extorrem reddidit, ac postmodum Domino Deo Patri, Filio, Spirituique Sancto, in cujus honore est attitulatus, eundem locum pro absolutione patris, matris suorum, suæque progeniei peccatorum concessit, et domno Hugoni abbati, suisque successoribus, et loco Cluniacensi, {579}ad ordinandum et servitio Dei disponendum submisit, extunc et inantea, per omnia secula seculorum. Ubi, ob monimentum tantæ rei et ipse et sui partem et societatem omnium benefitiorum privatorum et publicorum tocius Cluniacensis congregationis acceperunt; quique in astipulatione et affirmatione nominatim subnotati sunt. Approbavit quoque et laudavit domnus Bego atque sui obtimates fratrum Cluniacensium concessionem ac suam de predicto loco factam vuerpitionem et relaxationem muniri ac roborari regalibus preceptis et apostolicis privilegiis, ut nullus deinceps absque damno et periculo cujusque ordinis, honoris vel potestatis, promiscui sexus aut etatis, audeat vel presumat tam nobilem et solempnem liberalitatem quocumque modo infringere vel calumniari. Quod si quis heres aut proheres domni Begonis, vel qualiscumque inmissa persona, contempto Deo et sanctis ejus, contra hoc aliquid contradictionis molitus fuerit, nisi resipiscens penituerit et emendaverit, sors ejus et pars sit cum Juda, traditore Domini, cumque Dathan et Abiron, quos vivos terra absorbuit, et cum his qui dixerunt Domino: «Recede a nobis.» Factum est autem hoc memoriale vel carta descriptionis anno ab incarnatione Domini millesimo LXX. IIII, indictione XII, presidente sanctæ et apostolicæ sedi domno Gregorio VII papa, secundo anno papatus ejus, Francorum regnante rege Philippo. Est autem hoc scriptum Fiaci publice factum, sabbato in die beati Luce evangelistæ. Signum in primis domni Begonis. (B. h. 105.) ?? 3470. 1074 (après le 18 octobre). CHARTA QUA BEGO, FILIUS HUGONIS DE CALOMONTE, ORDINATIONEM ABBATUM FIGIACENSIUM ITERUM MONASTERIO CLUNIACENSI OFFERT ET DAT. Suggerente summa et inseparabili Trinitate, ego Bego, filius Hugonis de Calmonte, offero et dono ad altare Beati Petri Cluniacensis ordinationem abbatum monasterii Fiaci sive monachorum omnium {580}presentium scilicet et futurorum, ut sit in manu presentis abbatis Cluniacensis et eorum qui post eum venturi sunt, ut ordinent eum secundum regulam Sancti Benedicti, et hoc facto pro redemptione animarum patris mei et matris meæ et omnium parentum meorum, ut sit stabile in perpetuum et sine mendatio et fraude. (B. h. 106.) ?? 3471. 1074. CHARTA QUA WILLELMUS, AUXIENSIS EPISCOPUS, RAIMUNDUSQUE LECTURENSIS EPISCOPUS, ET ALII, DANT MONASTERIO CLUNIACENSI LOCOS SANCTI GENII ET SANCTI CLARI. Quoniam inter alia quæ humano generi ad auxilium divina providentia clementer providit, sanctorum etiam patrocinia misericorditer concessit, scilicet ut pro sibi famulantibus non infimum apud se intercedendi locum ipsi obtinerent. Quapropter ego Willelmus, Dei gratia Auxiensis archiepiscopus, necnon et ego Raimundus, Lecturensis episcopus, una cum Oddone vicecomite et nepote ipsius Viviano, donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, in manu domni Hugonis, ejusdem Cluniacensis venerabilis abbatis, locum de Sancto Genio cum omnibus appendiciis suis, libero jure et quieto, scilicet ut amodo et deinceps quamdiu monastica religio in supradicto Cluniaco vigu[er]it, isdem domnus Hugo abbas, seu post eum omnes ipsius successores, locum ipsum, sicut jam dictum est, cum omnibus appendiciis suis jure perpetuo teneant et possideant. Hoc autem, ut superius prefati sumus, ideo facimus, quatenus ab ipso sancto Genio apud Deum pro hoc opere in ultimo judicii die aliquam misericordiæ partem mereamur percipere. Nam cum locus ipse Sancti Genii monachorum prius cænobium fuerit, ad hoc secularitate crescente jam pridie devenerat, ut ipsius necessitate victus cogente, derelictus {581}potius videretur quam destructus. Preterea concedimus etiam et donamus eidem domno Hugoni abbati, ad locum Cluniacum, locum similiter de Sancto Claro, ut sicut jam supra prelibavimus de Sancto Genio, ab ipso ejusque successoribus omnibus deinceps quieto jure eodem modo teneatur et possideatur. Facta est autem hæc carta anno incarnationis Dominicæ millesimo septuagesimo IIII, indictione XII, regnante Phylippo Francorum rege, imperante autem Domino nostro Jesu Christo, cujus regnum est omnium seculorum. S. Raimundi Willelmi. S. Oddonis. S. Unaldi abbatis. (B. h. 38.) ?? 3472. 1074. CHARTA QUA JOCERANNUS GROSSUS MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM DE AINA, AB ANTECESSORIBUS SUIS DATAM, ET NUNC A DALMATIO MILITE DETENTAM, CONFIRMAT. In nomine sanctæ et individuæ Trinitatis. Providentissimus Dominus et omnium cupiens malensque penitentiam quam mortem, omnem prorsus excusationem subtraxit, et ne errantes revocanti, lapsos relevanti, quicquam pretendere liceat, post multa et immensa affluentis gratiæ suæ beneficia, humanam perpendens fragilitatem: «Date, inquit, helemosinam, et omnia munda sunt vobis.» Hanc ergo inevitabilem ipsius amonitionem, ego Jocerannus, cognomento Grossus, summa totius animi devotione amplectens, animæ meæ quantulocumque providendum censui beneficio; tenebam igitur ego et per me miles meus Dalmatius, æcclesiam donatam ab antecessoribus meis Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum. Hanc ego ad presens sanctæ congregationi ejusdem loci dimitto sine ulla reservatione, sine ulla conditione, ut eam cum appendiciis perpetuo jure possideant sine ullo respectu, et antiquam antecessorum meorum donationem confirmo. Insuper, ut hoc absque ulla inquietudine in perpetuum permaneat stabiliter, consensu et peticione, et etiam donatione ejusdem militis mei Dalmatii, qui eam quasi in hereditarium fevum tenebat, et ne hoc aliquis ulterius infringere temptet, scriptis commendamus, {582}signis propriis consignamus. S. Joceranni. S. Dalmatii. S. Bernardi. S. Ingelberti. Factum est anno Domini millesimo LXXº IIIIº, indicione XIIa, abbate religiosissimo Hugone. Dicata est eadem æcclesia in honore sancti Martini, sita in villa quæ dicitur Aina. (B. h. 141, CXLIII.) ?? 3473. 1074 (après). NOTITIA WERPITIONIS QUAM FECIT BERNARDUS, FILIUS BERNARDI GROSSI, ECCLESIÆ DE AINAI, QUAM FRATER SUUS JOCERANNUS DEDERAT MONASTERIO CLUNIACENSI, ETC. In nomine Domini nostri Jesu Christi. Sciant omnes fideles Dei hanc vuerpitionem quam fecit Bernardus, filius Bernardi, qui appellabatur Grossus, Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo et senioribus Cluniacensis cænobii. Calumpniabatur et auferebat eis injuste quasdam possessiones quas frater suus Jocerannus veniens ad conversionem dederat eis pro anima sua et pro anima avi sui Joceranni et patris sui Bernardi, et omnium parentum suorum, hoc est æcclesiam sitam in pago Matisconensi, in villa quæ dicitur Ainai, et tres condaminas in villa Sarcei, et pratum in Vaurerella, et francisas de quodam homine nostro in Curtfranceon. Hæc omnia calumpniabatur, set tandem recognoscens se nullam justam causam habere, venit in capitulum Cluniacense, et omnia vuerpivit Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo, et eisdem senioribus, in presentia Oddonis prioris et totius conventus, et bono animo confirmavit donationem fratris sui Joceranni, et in carta notari rogavit, quam ipse super altare Sancti Petri posuit. Huic vuerpicioni interfuerunt testes et laudatores Hubertus et frater ejus Bernardus, et Seguinus de Cres. (B. h. 144, CXLVI.) ?? 3474. 1074, environ. NOTITIA WERPITIONIS QUAM FECIT BERNARDUS GROSSUS MONACHIS CLUNIACENSIBUS MALARUM CONSUETUDINUM QUAS VINDICABAT IN SANCTO YPOLITO, IN MONTANIACO ET IN VALLIS. Verpitio quam fecit Bernardus miles, cognomento Grossus, cum {583}filio suo Gauceranno, Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ac domno Sigaldo priori Cluniacensi omnibusque fratribus in communi capitulo. Dimisit omnes querelas quas habebat adversus eos in servis et ancillis atque terris ubique dispersis et malas consuetudines quas vendicabat, et in Sancto Ypolito et in Montaniaco et in Vallis. Insuper laudavit comparationem quam fecerunt Berziaco, et contra omnes promisit adjutorium et defensionem pro posse suo. Unde absolutionem ei fecerunt fratres de malefactis quæ adversus eos ante perpetraverat, tali conventione ut deinceps se emendaret ac mala bene faciendo conmutaret. (B. h. 142, CXLIIII.) ?? 3475. 1074. CHARTA QUA JOCERANNUS GROSSUS, DE CASTRO USCELA, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTI LAURENTII MATISCONENSIS ET ALIAS RES IN VILLIS CIMANDRIS, SARCIAS, ETC. In nomine Domini. Ego Jocerannus, cognomento Grossus, de castro Uscela, habui et potestative possedi ad civitatem Matisconensem, ultra fluvium Sequanam, in ripam, quandam æcclesiam in honore sancti Laurentii consecratam. Item possedi in villa quæ appellatur Cimandris unum mansum. Item tres condaminas possedi juxta villam que vocatur Sarcies, et in villa Monte unum mansum et unum servum, nomine Lietbaldum, cum infantibus suis et alodo suo, et insuper terram et vineas quas idem servus de me habuit. Item unum servum, nomine Girbaldum, cum infantibus suis, qui habitavit in villa Casenuoles. Notum sit ergo Christi fidelibus presentibus et futuris, quia ista omnia donavi Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo ad monasterium Cluniacum et ad servicium monachorum in eodem monasterio Deo famulantium, perpetuo jure tenenda et possidenda. Donum æcclesiæ specialiter feci cum voluntate seu laudamento Matisconensis comitis Widonis. Donavi autem ea, sicut prefatus sum, pro salute animæ meæ et parentum meorum, ut peccatorum nostrorum veniam mereamur, {584}et ut pro parva et temporali benedictione largam et sempiternam benedictionem Dei omnipotentis accipiamus, et in die novissimo aliquam apud ipsum misericordiam per suffragia sanctorum apostolorum inveniamus. Hanc autem donationem meam si quis violare vel infringere temptaverit, judex supernus et eternus in virga visitet iniquitatem ejus et in verberibus peccatum illius, ut in hoc seculo male se fecisse cognoscat, et prius ad emendationem veniat quam eternam mortem et dampnationem incurrat. Facta est hæc donatio anno ab incarnatione Domini millesimo LXXº IIIIº, indictione XIIa. S. Bernardi. S. Engelberti. S. Guntardi. (B. h. 143, CXLV.) ?? 3476. 1074, environ. CHARTA QUA SIMON MEDANTENSIS COMES DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ABBATIAM MEDANTENSIS ECCLESIÆ ET ALIAS RES IN EADEM VILLA, ETC. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. Ego Symon, Medantensis comes, notum fieri [volumus omnibus] tam presentibus quam futuris, abbatiam Medantensis æcclesie Beatæ Marie, cum omni beneficio pertinente ad eandem æcclesiam, quod Albericus, canonicus predictæ æcclesiæ atque omnes canonici ex me retinent, me dedisse Beato Petro Cluniacensis æcclesiæ. Quod factum est in medio crastino Quadragesimæ, in domo predicti Alberici, videntibus atque testantibus, videlicet Hugone Stavelo et Hugone Brusta Salicem; Nivardo de Settulleia; Radulfo, filio Radulfi vicecomitis; Uberto de Roseto; Drocone Propinone; Lisiardo, ejusdem æcclesiæ canonico; atque Alberico jam dicto; Tetbaldo predicti vicecomitis privigno. Addidi etiam huic dono omne quod habui apud Medantam villam, nemus scilicet et prata, et campos et vias; et in unoquoque anno XXX libras nummorum de medietate thelonei Medante castelli, et piscationem loci quem vulgus Gluttonem {585}appellat, cum hospitibus ejusdem loci, æcclesiæ quoque Crispiacensis abbatiam, et feodum Arnulfi, armigeri Walterii, Medantensis comitis. Meo etiam exemplo, mei dederunt plura, Radulfus scilicet vicecomes, æcclesiam de Vuascicurte cum decimatione vini et annonæ; huic dono addidit Amalricus quoque de Pontesio teloneum salis quod Medantæ habuit, videlicet de unaquaque navi dimidiam minam, et de unoquoque modio qui foris in granariis unum nummum; Girardus autem de Limatio, censum octo arpennarum vinearum, quorum IIIIor in villa Medanta jacent, reliqua IIIIor in predicto Limatio, et culturam unam cum sex appendiciis terræ; Adam vero de Busehelio, terciam partem villæ quæ Gurnaium dicitur, ita dico terciam partem quantum ad annonæ reditum, quem vulgariter dicimus campartam, totam vero quantum ad hominum habitationem. Hæc omnia a meis data sive etiam danda libentissime predicto Cluniacensi loco concedo. (B. h. 115, CXVII.) ?? 3477. 1074, environ. CHARTA QUA SIMON, MEDANTENSIS CASTRI COMES, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI DECIMAS VILLÆ MEDANTENSIS FUNDATQUE MONASTERIUM IN VILLA VASZICURTA. In nomine sanctæ et individuæ Trinitatis. Phylippo, Heynrici regis filio, monarchiam totius Franciæ regiminis obtinente, ego Symon, Medantensis castri providentia Dei comes, reminiscens meorum genitorumque meorum gravis sarcinæ peccatorum, ac meorum antecessorum Walterii ac Dogronis, inspirante omnium bonorum inspiratore summo Deo, coram meis obtimatibus, pro remedio animæ meæ, necnon genitorum meorum fratrisque ac supradictorum antecessorum, Sancto Petro Pauloque apostolis, ac monachis Cluniensibus Deo inibi militantibus, XXVI libras exeuntes, videlicet de decimis rerum hujus villæ ad me pertinentium, tres etiam culturas terræ, et pratum unum {586}apud Medantam villam, boscum etiam de Broilo, ita tamen quod ad mei firmitatem castri licebit inde sumere quæ videbuntur utilia; piscationes etiam, hoc est gortos, et omnes piscationes quæ sunt comitis, de Gluton et de Bernecuria. Et cum ego supradictis ista dem monachis, construam illis monasterium in villa quæ dicitur Vaszicurta, ut ibi Deo sedule serviant ac debitas laudes persolvant. Testes Radulfus Malus Vicinus, Rotbertus filius ejus, Radulfus frater ipsius Rotberti, Hugo Estavel, Ascherius filius ejus, Symon senescalcus, Hubertus de Rose, Ubertus filius ejus, Wido de Rupe, Hugo Brostesalz, Drogo filius Walonis, Herius de Medanta, Warnerius de Calvomonte, Ingelrannus de Cars, Helyas de Gebereth. (B. h. 116, CXVIII.) ?? 3478. 1075 (avant). CHARTA QUA FRODMALDUS ET DALMATIUS DE GINNIACO, FRATRES, DANT MONASTERIO CLUNIACENSI VILLAM CIRCELLIS, IN QUA ÆDIFICATA EST CAPELLA IN HONORE SANCTI PETRI, MANSUMQUE PRESBYTERI. Postquam Dominus ac Salvator noster Jesus Christus visitare dignatus est hunc mundum per incarnationis suæ misterium, ammonuit nobis per exortationem suæ predicationis, ut divitias nostras collocaremus in cælestibus regnis, qualiter consortes essemus æternæ felicitatis. Ait namque: «Date elemosinam et omnia munda sunt vobis»; et iterum: «Teshaurizate vobis thesauros in celo, ubi nec erugo neque tinea demolitur, et ubi fures non effodiunt, nec furantur.» Quapropter noverint cuncti fideles sanctæ Dei æcclesiæ, tam presentes quam advenientes, quod nos duo fratres, videlicet Frodmaldus et Dalmatius de Ginniaco, reminiscentes peccaminum nostrorum, tradimus æcclesiæ sanctorum apostolorum Petri et Pauli, quæ edificata est in loco cui nomen est Cluniacum, pro nostrarum animarum seu parentum nostrorum remedio, villam quandam, quæ vocatur Circellis, et est sita inter duas vias, in qua est edificata capella in honore sancti Petri. {587}Insuper et ego Dalmatius tribuo supradictæ æcclesiæ unum mansum qui fuit quondam presbitero, pro quo dedit mihi Cluniaci abbas tres auri uncias. Ut hoc in perpetuum firmiter teneatur, testium testimonio corroboramus. Signum Hugonis, Cabilonensis comitis. S. Rocleni, episcopi. S. Petri, decani de Sancto Gengulfo. Signum Hugonis, filii Frodmaldi, qui hanc cartam firmavit et scribere jussit. Si quis ex nostris heredibus vel malorum hominum aliqua persona, hoc donum infringere voluerit, jaculo feriatur perpetuæ mortis. (Bibl. nat. or. 128; cop. 31-188; B. h. 363, CCCLXV.) (Au dos:) Carta de Circel. 3479. 1075, 22 janvier. EPISTOLA GREGORII PAPÆ VII AD HUGONEM, ABBATEM CLUNIACENSEM, DE SUO ET ECCLESIÆ CATHOLICÆ MISERRIMO STATU. Gregorius, etc. Si posset fieri, ..... (Regest. Greg. VII, lib. II, ep. 49; Labbe, Concil., t. X, p. 104; Hard., Concil., t. VI, 1re part., col. 1297; Mansi, Concil., t. XX, p. 161.) ?? ?? 3480. 1075, 25 janvier (n. s.). CHARTA QUA ROGERIUS COMES ET UXOR EJUS SICARDIS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI CASTRUM DICTUM LURDAD ET VILLAS CUM ECCLESIIS IN VALLE SAVARTENSI. In nomine sanctæ et individuæ Trinitatis. Ego Rogerius comes et uxor mea Sicardis, cognoscentes peccatorum nostrorum enormitatem simulque futuri seculi pænas non ignorantes, sollicite et anxie, preveniente gratia illius qui neminem perire, sed omnes vult salvos fieri, cogitare, et perpendere cæpimus si quomodo de nostrorum remissione facinorum quantulamcumque spei fiduciam aliquatenus invenire vel comprehendere divina pietate valeremus. Itaque, quoniam, attestante Scriptura, divitias viri animæ ejus redemptionem posse fieri cognovimus, teste Veritate quæ dicit: «Facite vobis amicos de facultatibus vestris, {588}ut cum defeceritis, recipiant vos in æterna tabernacula»; quapropter ipsi Deo omnipotenti cui omnia sunt et a quo cuncta habemus, aliqua de concessis nobis ab eo rebus fideliter offerimus, quatinus ipse qui non propter se, sed propter nos potius hæc misericorditer consuluit, nobis in futuro judicio partem cum electis secum tribuat perhenniter regnaturis. Et quoniam post beatam Mariam neminem nos apud illum melius adjuvare posse credimus, quam beatum apostolorum principem Petrum, sive etiam vas electionis sanctissimum coapostolum ejus Paulum, quibus potestatem ligandi et solvendi in cælo et in terra contraditam novimus, ipsas res quas offerimus ipsi, sicut suprascriptum est, Deo omnipotenti et jam dictis apostolis Petro et Paulo ad locum Cluniacum jure perpetuo possidenda sollempniter contradimus. Sunt autem æedem res in comitatu Tolosano, in valle Savartensi, quas etiam nominatim sicut sunt per loca singula necessario in hac donationis nostræ carta exprimendas censuimus. Igitur in primis, sicut jam diximus, donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo castrum Lurdad, cum castellanis suis ad locum Cluniacum, cui domnus abbas Hugo preest, tam ipsi quam successoribus ejus omnibus, quicquid habemus vel nos vel alii aliqui per nostram manum, infra terminos istos, a Stampa videlicet usque Martemara, sive a Tava usque Bel, necnon et ab Alvers usque Surzen sive etiam usque Stampa, exceptis ecclesiis Sancti Volusiani de Burbre et de Unac......... cuncta quæ infra adjacentias istas, sicut diximus, vel nos habemus, vel alii per nos tenent, scilicet castrum Lurdad, cum castellanis suis, villamque de Arsaz, cum æcclesia quæ in eadem villa in honore sancti Saturnini necnon et sanctorum martirum Juliani et Basilissæ estat consecrata; sed et villam Apinum simili modo donamus, et villam Succunacum et villam de Casaz, et villam de Vernaus, et villam de Podio cum æcclesia sua, necnon et villam Garanun, simili modo cum æcclesia sua, et villam de Lusinac, et villam de Unac, et villam de Vestiac et villam de Savenac et villam de Cauzun, et villam de Burbre, et villam {589}de Werz, et villam de Alvers, et apud Fredelezum duos casales quos ego Rogerius comes comparavi, unum de Johanne Bruniolo et alterum de Atmantio. Ista omnia et cætera quæ his addendo daturi sumus, proprietatis jure in perpetuum possidenda et tenenda donamus Deo omnipotenti, sicut superius commemoravimus, et sanctæ Mariæ sanctisque apostolis ejus Petro et Paulo ad locum Cluniacum, rogantes ut ex eisdem rebus domnus Hugo abbas cum nostro adjutorio et consilio in villa Garanun monasterium incipiat in honore prelibatorum sanctorum, aditis etiam beatis apostolis Symone et Juda, Andrea, Johanne, Jacobo, Philippo, Bartholomeo, Matheo, Thoma et altero Jacobo, atque Mathia, quatinus post Deum ab istis omnibus locus ipse tueatur, custodiatur, muniatur et gubernetur. Et sicut accepta potestate in cælo et in terra ligandi et solvendi constituti sunt ad judicandum orbem, super sedes duodecim, ita omnibus qui eidem loco consilio et adjutorio fuerint, cum eis qui a dextris statuentur peroptabilem vocem: «Venite, benedicti patris mei, percipite regnum quod vobis paratum est ab origine mundi, Domino largiente», promant, et malefactoribus et calumpniatoribus, nisi penitendo et emendando satisfecerint, exsecrabilem e contrario sententiam: «Ite, maledicti, in ignem æternum, qui paratus est diabolo et angelis ejus», terribiliter intorqueant. De his quoque omnibus privilegium a domno papa fieri approbamus et volumus. Facta est autem hæc descriptionis carta hortatu et consilio domni Isarni, Tolosani pontificis, die dominica, luna IIII, in conversione beati Pauli, anno ab incarnatione Domini millesimo LXX. IIII., indictione XII, tempore domni papæ Gregorii septimi anno II papatus ejus, regnante Philippo rege Francorum. Signum Rogerii comitis. Signum Sicardis comitissæ. Signum Rogerii abbatis. S. Bernardi. S. Arnaldi Vuilelmi. S. Bernardi Atonis. S. Atonis Arnaldi. S. Willelmi Ratfredi. S. Unaldi, abbatis Mosiacensis. Peracta jam hæc carta, addidimus, sicut supradiximus, molendinum unum in {590}Avezaco et Silvam Tortam subteriorem et territorium inter Silvam Tortam et Fredelez, quod vocant super Agrerium, totum et integrum sine ulla reservatione, et medietatem de alodio de Cadasurz, et unum casalem in Asinaco ...... Donamus insuper pignora quæ habemus de comite Willelmo Tolosano pro septingentis solidis de denariis Tolosanis, de moneta decena, in ipso alodo quod vocatur Sonacus, quod est in pago Tolosano, et pignora similiter quæ ego Sicardis comitissa habeo in alodio de Criun, id est decem uncias auri fini ad pondus. (Bibl. nat. or. 126; cop. 31-43; B. h. 77.) (Au dos:) Rogeri[i] comitis, de castello Lurdad, in archiepiscopatu Tholosano. 3481. 1075, 31 août. CHARTA QUA ENEGO BERMUNDUS HUGONI, CLUNIACENSI ABBATI, ECCLESIAM SANCTI SALVATORIS DE BILARFRIDA CONCEDIT. Sub Christi nomine et individuæ Trinitatis, Patris ac Filii ac Spiritus Sancti, qui cuncta ex nichilo excreavit visibilia et invisibilia, cujus regnum et ymperium jugiter permanet in secula seculorum. Magnus titulus est donationis in quo nemo potens est actum largitatis inrumpere, et dignum et pulchrum est ut donatio inter homines fiat, quia per donum tradidit nobis Dominus universa que habemus insuper faciem terræ; et nos de hoc quod nobis Dominus tribuit, facimus. Ego enim, Enego Bermundo conversus non usquequaque fiduciam sanctorum ulla desperatione deitio, sed etiam reatus meorum criminum expavesco et ut per sanctos Dei invenire merear remissionem omnium peccatorum meorum, per magnam clementiam suam, extitit in devotionem meam, ut hereditatem omnem meam, scilicet Sanctum Salvatorem de Bilarfrida, quod est constitutum inter Duos Montes: unus dicitur Cirius, et alter Lapidus, et juxta rivolum, quod dicitur Emeneda, dono ac concedo monasterio sanctorum apostolorum Petri et Pauli {591}loco Cluniacensi, in presentia domni Hugonis, abbatis, similiter et cunctæ congregationis, cum omni integritate sua, cum omnibus villis et ecclesiis suis, et cum egressibus et ingressibus suis, et cum omnibus hereditatibus suis, prata, vineas, molendinos, terras incultas et cultas, et queque omnia ad ipsum locum pertinentia; dono et concedo hoc monasterium Sancti Salvatoris, pro remissione omnium peccatorum meorum et pro anima patris mei Vermudo et anima matris meæ Gerbira loco basilicæ Cluniacensis, Hugoni abbati et cunctis fratribus suis ad serviendum ipso monasterio Cluniacensi, ut sit semper sub jugo sanctorum apostolorum Petri et Pauli in loco Cluniacensi, et abbati qui ibi preerit, et cui commendaverit, ad defendendum et corrigendum et regulam Sancti Benedicti ad inponendum. Istam seriem testamenti facio et confirmo monasterio Cluniacensi, ut nullus homo presumat aliquid auferre de ipso monasterio; et si quis, quod minime credi potest, hoc bonum mei testamentum infringere voluerit, careat a suis fronte lucernis, et cum Juda traditore inferni lugeat penis. Facta carta testamenti pridie kalendas septembris, era M. centesima tercia decima, regnante rege Ildefonso in Legione et in Castella. Signum roboravimus: Veilla, comes, testis confirmavit. Santio, comes, testis confirmavit. Froila, comes, testis confirmavit. Didago, episcopus in Sancto Jacobo confirmavit. Westrerius, episcopus in Luca, confirmavit. Gundissalbus, episcopus in Menduniensi, confirmavit. (Bibl. nat. or. 127; cop. 283-66; C. 109.) (Au dos:) Eneconis Ispani. 3482. 1075 (après le mois d’août). PRÆCEPTUM PHILIPPI REGIS, QUO TERRAS IN TERRITORIO AURELIANENSI MONASTERIO CLUNIACENSI DATAS AB OMNI CONSUETUDINE LIBERAT. In nomine sanctæ et individuæ Trinitatis. Ego Philippus, Dei gratia Francorum rex. Notum fieri volumus cunctis fidelibus sanctæ matris ecclesiæ, tam presentibus quam futuris, quod quidam fratres et monachi Cluniacensis monasterii adiere serenitatem nostram, humiliter postulantes, quod in teritorio Aurelianensi quamdam terram de dominio {592}nostro ad Pontem Ossantiæ Cluniacensi ecclesiæ concederemus, et terram illam, cum ea terra quam Ingelbaldus miles, cognomine Mansellus, eisdem fratribus concesserat, et terras illas quas fideles illis largiti fuerant vel largituri erant, aut illi fratres pretio redempturi erant in supradicto Aurelianensi territorio, ab omni consuetudine et exactione, nisi quæ fratribus redderentur, de cœtero liberas et absolutas et quietas esse, pro redemptione animæ nostræ et predecessorum nostrorum, in futurum clamaremus. Quorum petitioni annuendo, prout ipsi fratres postulaverant, concessimus; et ut in perpetuum firmum et inconcussum permaneret, nostri nominis karactere et sigillo nostro inde scriptam kartulam istam firmari et corroborari manu nostra signando præcepimus (monogramme). S. Hugonis fratris regis. S. Frederici dapiferi. S. Hervæi magistri pincernarum. S. Hugonis constabularii. S. Hugonis camerarii. S. Hugonis de Pitsiaco. S. Warini de Belismo. S. Wiberti de Loisiaco. Actum publice (monogramme) Aurelianis, anno incarnati Verbi Mº LXXV, regnante Philippo rege anno XVIº. Godfridus, Parisiorum episcopus, regis cancellarius, relegendo laudavit. (Bibl. nat. cop. 31-86 vº; B. h. 63.) ?? 3483. 1075. CHARTA QUA GOSFREDUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM IN VILLA BRISEI. In nomine sanctæ et individuæ Trinitatis. Ego Gosfredus dono Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, unum mansum in villa vocabulo Brisei, pro redemptione animæ meæ. Annuit hoc et confirmat frater meus Joscerannus et filius meus Wicardus. Et ne {593}hoc donum ulterius infringatur, scripto firmari rogamus, anno Domini M. LXXV, abbate venerabili Hugone. (Bibl. nat. cop. 31-113; B. h. 299, CCC.) (Au dos:) Gosfredi de Brisei. 3484. 1075. CHARTA QUA ARNULFUS MONACHICUM HABITUM SUMENS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MEDIETATEM VILLÆ DE NOCLES ET MANSUM DEL PERMAGIER. Dum in hujus seculi salo quisque vivit, cum licet et interim dum tempus acceptabile et dies salutis instare videtur, convenit unicuique fidelium, maximeque laicali professione viventium, ut ex rebus sibi celitus collatis operariis in vinea Dei assidue laborantibus aliquod subsidium impertiantur, quatinus a summo Patrefamilias in remuneratione denarii cum eis mereantur munerari. Hujus remunerationis itaque capiendæ gratia, ego Arnulfus, Dei inspirante gratia, a seculi hujus vanitate ad sanctæ religionis confugiens habitum, de rebus suis prout ei ad presens facultas fuit, contulit Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ubi sub regula Sancti Benedicti decreverat militare, medietatem scilicet tocius villæ quæ dicitur {594}Nocles et mansum unum, qui appellatur del Permagier, cum appendente silva. Annuit hoc victricus illius Wichardus et mater ejus Algardis, et frater ejus Sendelinus. Hæc omnia, sicut supradixi, fratribus supradicti cœnobii possidenda concessit; et ne aliquis ulterius infringere aut calumpniari appeteret, propria carta firmari ac roborari petiit. Actum est anno Domini millesimo LXXº Vº, indictione XIII, domno Hugone abbate prefato loco presidente. (B. h. 324, CCCXXV.) ?? 3485. 1075. DIPLOMA PHILIPPI I, REGIS FRANCORUM, QUO CONFIRMAT DONUM ECCLESIÆ DE BARLY ET RERUM ALIARUM MONACHIS CLUNIACENSIBUS A GUIDONE, PONTIVORUM COMITE FACTUM, ET DE SUO TERRAM IN LOCO QUI DICITUR VETUS CASTELLARIS, AD FACIENDUM MONASTERIUM ADDIT. In nomine sanctæ, etc. (Sanson, Hist. de Ponthieu, p. 300, d’après le cartul. de Saint-Pierre d’Abbeville.) ?? ?? 3486. 1075, environ. CHARTA QUA GERALDUS DE CASTELLO MARINO DAT CLUNIACENSIBUS ET MOISSIACENSIBUS MONACHIS DUOS MANSOS SITOS IN VILLA QUÆ DICITUR BRADIL. Ego Geraldus, cognomento de Castello Marino, dono Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro scilicet ac Paulo et sanctis locis ipsius Cluniaco videlicet atque Moysiaco, et monachis ibidem commanentibus, pro anima mea et anima fratris mei Rodberti parentumque meorum, duos mansos superiores, qui sunt in villa quæ dicitur Bradil in alodium et fevum, in pignus pro XX solidis et duobus modiis de segel. Si autem ille qui hoc fævum tenet, redimere voluerit, tenebit illud de manu abbatis ipsius loci in fevum. Vicariam etiam dono propter XIII solidis. Si vero vicarius eam habere voluerit, habeat per manum abbatis. Ut autem hec mea donatio firma permaneat, manu propria firmo {595}et firmare presentes facio. S. Geraldi, cognomento de Castello Marin. S. Ademari de Centarols. Facta carta IIII nonas junii in manu domni Unaldi abbatis, regnante Philippo Francorum rege. Hanc autem cessionem tali convenientia facimus, ut nulli parentum nostrorum neque affinium liceat ullo modo violare. Sane si quis id voluerit instinctu demoniacæ persuasionis congredi aud juri suo inique subdere, sit anathema. (Bibl. nat. or. 129.) ?? 3487. 1075, environ. CHARTA QUA HUGO, COMES DE DOMARTIN, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MEDIETATEM VILLÆ DE BRANDALT VILEIR. In nomine Domini nostri Jesu Christi. Noverint omnes fideles, quod ego Hugo, comes de Domartin, pro remedio anime mee et omnium parentum meorum, Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo, ad Iocum Cluniacum, sancto conventui ejusdem loci, suscepta desiderabili eorum societate, in capitulo donavi de alodo meo hereditario, quicquid habere visus sum in villa Brandalt Vileir, medietatem scilicet totius ville cum omnibus appenditiis in planis, in silvis, in pascuis, in servis et ancillis, ut deinceps ad cameram Cluniacensem pertineat. Hanc donationem, ne quis ulterius infringere presumat, presenti cartula notari petii et propria manu super altare Sancti Petri posui, ubi et testes de militibus meis legalibus adhibui, quorum hec sunt nomina: Wedericus, Adam, Rogerius, Hugo. (Bibl. nat. cop. 23-47; B. h. 248, CCL.) (Au dos:) Hugonis comitis, de Brandalt Vileir. {596}3488. 1075, environ. CHARTA QUA WIDO, MATISCONENSIS COMES, NOTUM FACIT SE PRIVILEGIUM QUOD ANTECESSORES SUI MONACHIS CLUNIACENSIBUS CONCESSERUNT, UT POSSINT ACQUIRERE TERRAS ET ALIAS RES IN COMITATU SUO, CONFIRMASSE. Notum sit cunctis fidelibus presentibus et futuris, quod ego Wido, Matisconensis comes, pro remedio animæ meæ et patris et matris, et omnium antecessorum meorum, concedo et annuo Cluniacensibus fratribus soli Deo militantibus, quicquid vel ipsi vel ipsorum homines adquisierunt in toto meo comitatu, vel emendo, vel gratis vel pro Dei amore accipiendo de franchisa a quibuscumque vel de quibuscumque; quod ego confirmo sicut et pater meus et alii antecessores mei fecisse probantur. Quod si quis successorum nostrorum hanc nostram [donationem vel] affirmationem infirmare, diminuere vel infringere voluerit, judicio Dei omnipotentis preventus succumbat, ita ut non possit implere quod male presumserit, insuper etiam judiciaria potestate coactus, V libras auri persolvat, easque abbati et fratribus reddat. [Igitur domnus abbas fratrum consensu dedit ei X uncias auri.] (Bibl. nat. cop. 32-217; B. h. 241, CCXLIII.) (Au dos:) Karta Widonis comitis, tempore domni Hugonis. 3489. 1076, 29 avril. CHARTA DONATIONIS TERRARUM ET ECCLESIARUM JUXTA CIVITATEM CREMONAM MONACHIS CLUNIACENSIBUS AB ALBERTO DE FONTANELLA ET LANFRANCO FACTÆ. Anno ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi millesimo septuagesimo sexto, regni vero domni quarti Heynrici regis, Deo propitio, in Italia octavo decimo, tercio kalendas madii, inditione quarta decima. Nos, in Dei nomine, Albertus, filius quondam Adami, qui dicitur de {597}Fontanella, et Imilda, jugalibus, filia Tedaldi, seu Romanus, filius quondam Johannis, atque Angelberga item jugalibus, et Lanfrancus, filius quondam Hugonis, de civitate Cremona, quod professi sumus nos qui supra, Albertus et Imilda, jugalibus, lege vivere Alamannorum, et nos qui supra Romanus et Angelberga, jugalibus, seu Lanfrancus lege vivere Longobardorum; ipsis namque Albertus et Romanus, jugalis nostri et mundualdo meo, quæ supra Angelbergæ, nobis consentientes et subter confirmantes, una cum notitia Osberti, germani mei, quæ supra Angelbergæ, et Vuilelmi nepote meo, in quorum presentia et testimonio certam facio professionem quod nullam me pati violentiam ab aliquo homine neque ab ipso jugali et mundualdo meo, nisi mea bonaque spontanea voluntate spospondissem: vita et mors in manu Dei est, melius est nobis cum metu mortis vivere quam spe vivendi morte subitanea prevenire. Ideoque nos qui supra Albertus et Imilda jugalibus, necnon Romanus et Angelberga similiter jugalibus, seu Lanfrancus, volumus et statuimus atque per hanc cartulam judicati et ordinationis nostre confirmamus, ut a presenti die habeat ad proprietatem habitatores monasterii Sancti Petri Cluniacensis, hoc est petiam unam de terra juris nostri, quam haberi visi sumus foris istam civitatem, ibi prope in loco ubi dicitur Sablone et est petia ipsa de terra una cum accessione et ingressu, qui ducit usque ad viam publicam, per mensuram justam perticas legitimas octo et tabulas VI, et uncias IIII; coheret ei a mane Ambrosii et Lanzoni, et in aliquid via ubi pergit predicta accessio, a meridie Fulconi, a sero Rolindis, conjunx Vuazoni, et in aliquid Bonani, a montibus de Busi. Ita ut inibi sit edi[fica]ta æcclesia et monasterium in honore sancti Salvatoris atque sanctorum angelorum Gabrielis et Raphaelis et omnium sanctorum, et ut ibi fiat officium secundum regulam Sancti Benedicti et consuetudo predicti monasterii Sancti Petri Cluniacensis. Igitur nos qui supra, Albertus et Imilda jugalibus, concedimus per hanc cartulam judicati et ordinationis nostræ ad prefatum monasterium Sancti Petri capellam scilicet unam cum area in qua constructa est, quæ est edificata infra jam nominata civitate Cremona; et est consecrata ad honorem supradictorum {598}angelorum Gabrielis et Raphaelis, cum omnibus casis et rebus eidem capellæ pertinentibus juris nostri, et petias duas de terra similiter nostri juris: una est arabilis, in qua via percurrit, et jacet ad locum, ubi dicitur Sanctus Michael prope Persico, et per mensuram est justam jugias octo et perticas novem; coheret ei a mane Dalmona, a meridie Sancti Ambrosii, a sero via, a montibus Sancti Gabrielis, Sancti Laurentii. Et alia petia est cum silva, quæ est posita in vico et fundo suprascripto Persico, ad locum ubi dicitur Raigade, et est per mensuram justam perticas VI; coheret ei a mane et meridie quod nobis reservamus et in aliquod Sancti Gabrielis, a sero Sancti Gregorii, a montibus similiter ut supra. Similiter nos qui supra, Romanus et Angelberga jugalibus, volumus et statuimus atque per hanc cartulam judicati et ordinationis nostre confirmamus ad prelibatum monasterium Sancti Petri ad proprium mansos quattuor juris nostri de terra qui supra, Romani et Angelberge jugalibus; duo ex ipsis mansis habere visi sumus in vico et fundo Fartifingo, et duo in vico et fundo Grumello, et in eorum territoriis: primum mansum in suprascripto vico Fartifingo et est detentus per Andream Grivaldi et est per mensuram justam inter sedimen et silvam, cum ariis suarum seu terris arabilibus, jugias tredecim et perticas decem; secundus mansus in ipso loco Fartifingo fit detentus per Andream Vualperti, et est per mensuram justam inter sedimen et vites cum areis suis seu terris arabilibus jugias novem; tercius mansus in suprascripto vico Grumello, et est detentus per rusticum, qui dicitur Grata Caput, et est per mensuram inter sedimen et vites seu silvas cum areis earum atque terras arabiles, jugias quindecim et perticas sex et dimidia; quartus mansus in jam nominato loco Grumello detinetur per Albertum Inverardi, et est per mensuram justam inter vites et silvas, cum areis suis seu terris arabilibus, jugias octo et perticas octo et dimidia. Et ego qui supra Lanfrancus volo et statuo per hanc cartam ordinationis mee confirmo in eodem monasterio Sancti Petri ad proprium petiam unam de terra prativa juris mei, posita inter Padum et Pausiolo, in loco ubi dicitur Gambina Lamberti presbiteri, et est per {599}mensuram justam perticas sex: coeret ei a mane Fulconi, a meridie Laurentii subdiaconi, a sero Adami, a montibus Ildebrandi, et si aliquæ alie sunt in his omnibus coherentes; ab hac die in eodem monasterio Sancti Petri nos qui supra, Albertus et Imilda jugalibus, seu Romanus et Angelberga jugalibus, et Lanfrancus, sta[tu]imus per hanc cartulam donationis nostræ et confirmamus in eodem monasterio, facimus legittimam traditionem et investituram per cultellum et festucam nodatam, per vuantonem et vuasonem terræ atque ramum arboris seu vuandilac, et nos ex omnibus jam denominatis postponimus, vuerpimus et absentes nos exinde facimus, et expertes et monasterio ex toto concedimus, ut pars ipsius jure proprio possideat et quicquid voluerint per omnia, absque omni nostra calumpnia liberam habeant facultatem, tantum ad utilitatem monasterii. Si quis vero, quod futurum esse minime credimus, si nos qui supra, Albertus et Imilda jugalibus (quod absit!), aut ullus de heredibus vel de proheredibus nostris, seu qualibet opposita persona, contra hanc cartam judicati ire quandoque temptaverit, ut eam per quolibet ingenium infringere quesierimus, tunc inferamus illi parti, contra quam litem intulerimus, uncias C de optimo auro, et de argento libras CC, et quod repetebamus vendicare non valeamus, sed presens hec cartula judicati diuturnis temporibus firma et stabilis permaneat atque persistat inconvulsa, cum stipulatione subnixa, et ita ut nullus abbas de predicto monasterio Sancti Petri, qui nunc et pro tempore fuerit, neque pars prefati monasterii habea[t] virtutem nec potestatem predicta æcclesia quæ est edificanda submittere aliæ potestati ullo modo, sed semper permaneat sub regimine predicti monasterii Cluniacensis; neque de predictis rebus, que supra ordinavimus, vel de illis que daturi sumus, habeant potestatem vendendi, donandi, precariandi, commutandi, livellandi, neque in beneficium dandi, nullo modo, ut usus et fructus minui debeat a predicta æcclesia et monasterio, quod ut supra diximus edificandum; quod si factum fuerit, irritum et vacuum fiat, sed semper ad usum et sumptum fratrum scilicet monachorum permaneat, qui in eodem monasterio habitandi sunt, quia talis est nostra bona voluntas, ut fratribus {600}constituta annona non deficiat, et insuper animabus omnium parentum nostrorum et omnium fidelium defunctorum in commune proficiat: unde et pargamenum ac atrementarium de terra elevavimus nos qui supra, Albertus et Imilda jugalibus, scilicet Rainerii qui et Paganus, notarius sacri palatii, et sibi tradidimus, et scribere rogavimus, et testibus corroborari et obnixe confirmari; unde quinque cartulæ superscripte ordinationis et judicati scriptæ et confirmate sunt. Actum insuper scripta civitate Cremona feliciter. Signum manibus istorum Osberti et Vuilelmi, qui eandem Angelbergam, germanam et amitam eorum, interrogaverunt. Ego Giselbertus, judex sacri palatii, rogatus subscripsi. Ego Umfredus, judex sacri palatii, rogatus subscripsi. Ego Albericus, judex sacri palatii, rogatus subscripsi. Ego Johannes, judex sacri palatii, testis interfui et subscripsi. Ego Adam, judex sacri palatii, rogatus subscripsi. Ego Lanfrancus, judex sacri palatii, rogatus subscripsi. Ego Albericus, notarius sacri palatii, rogatus subscripsi. Ego Erlembaldus, notarius sacri palatii, rogatus subscripsi. Signum manibus Alberici et Vualterii seu Rainbaldi lege viventes Alamannorum, qui testes fuerunt. Signum manuum Alberici et Vualterii seu Raimbaldi, Tedaldi, item Tedaldi, seu Gisleberti, atque Johannis et Adami, necnon et Vuiberti, testium. Signum Vuiberti et Alberti seu Girardi atque Hungari et Tadi et Vuillelmi, seu Omnibene et Petri, qui testes interfuerunt. Ego, que super Rainerius, qui et Paganus, notarius sacri palatii, scripsi, post [t]radita complevi et dedi. (C. 80.) ?? 3490. 1076, avril. CHARTA QUA HUGO, CUM CONSENSU WIDONIS, LEMOVICENSIS EPISCOPI, BELLILOCENSE MONASTERIUM MONACHIS CLUNIACENSIBUS DIMITTIT. Ab exordio nascentis æcclesiæ, quam longe lateque dilatari per orbem {601}universitatis dispositor Dominus voluit, constitutum ac sanctitum est, ut quæque loca sancta ac Deo dicata servis Dei jure ad disponendum atque regendum sint tradita, de quibus Bellilocensis æcclesiæ filios esse novimus, qui se ipsos suumque locum Sancto Petro in Cluniaco et venerabili patri domno Hugoni abbati suisque successoribus committunt atque donant in perpetuum, obnixe deprecantes ut deinceps quasi suorum filiorum, curam eorum agat, dicentes se nullum preter eum habere pastorem ultra vel ejus successores. Hujus rei igitur auctores ac laudatores silentio preterire non debemus, sed potius eorum nomina pauperculis prenotare litterulis. In primis domnus Wido, Lemovicensis episcopus, laudat atque testatur, et in hoc non negandam suam licentiam esse ore claro proloquitur. Dehinc domnus Froinus, Tutelensis abbas, et illius monasterii decanus, laudat atque testatur, et ut fieri debeat ore, corde precatur. Boni vero testimonii fratres ad faciendum clamant; laudat enim strenuissimus miles Archimbaldus vicecomes, et Boso vicecomes, et Bego de Calvomonte nobilissimus miles; ad extremum vero et inprimis laudat vir ille insignis Hugo, scilicet de Castello Novo, qui istius monasterii abbas esse dicitur atque ita affatur: ego igitur Hugo, gravi pondere peccatorum depressus, tali ac tanto honore indignum me judico, et pro Dei amore ac spe veniam consequendi, dimitto Domino Deo et dono beato Petro in Cluniaco, et honorabili viro domno H[ugoni] abbati suisque successoribus istud monasterium Bellumlocum nomine, cum honore sibi pertinenti, preter id quod retinere volo, et hoc tamdiu donec ille qui dedit bone voluntatis inicium, donet et ipse perfectionem. Quin insuper laudatores ex hoc Carbonicences domini Rigualdus videlicet, et Bernardus, frater ejus. Facta carta ista in mense aprilio, anno ab incarnatione Domini Mº LXXº VIº, regnante Philippo rege et domno papa Gregorio sacræ religionis monarchiam regente. S. Willelmo, Tolosano comite. S. Rigualdi. S. Hugonis et Hugonis fratrum. S. Geraldi de {602}Betug. S. Geraldi Rotberti. S. Geraldi. S. Petri de Monte Mejano. S. Armanni de Liviniaco. S. Geraldi de Cabra. (B. h. 91.) ?? 3491. [1076, après le mois d’avril.] CHARTA QUA HUGO DE CASTELLO NOVO DIMITTIT MONACHIS CLUNIACENSIBUS MONASTERIUM BELLILOCENSE CUM CURTIBUS, ECCLESIIS, CENSIBUS ET REDDITIBUS. Ille qui primum contra Deum erectus, de cælo, faciente superbia, est projectus, sui non equanimiter solius ferens ruinam, sua effecit astutia, ut, pro[h] dolor! primi cultores paradisi suæ sentirent penæ dejectionem expulsi: qui quemadmodum totam sibi denegatam spem revertendi persensit, toto malitiæ suæ adnisu institit ne amplius reverterentur quos sua calliditate decepit. Verum quia non æquali debuerunt pæna constringi, ille qui sponte et illi qui ceciderunt seducti, ad illorum venit Creator incarnatus redemptionem, ad illius vero perpætuam damnationem. Hæc autem quia ita est facta redemptio, ut redemptorum etiam succurrere debeat bona operatio, ipse jugiter invigilat, ne per virtutum gradus illuc fiat ascensio, unde per mala vitiorum fuit descensio. Verumtamen Deus quos prescivit et predestinavit, illos et vocavit, nequaquam eos maliciosa illius voluntas ab ejus regno retrahere currentes quibit. Evenire autem plerumque occulto Dei solet judicio, in temptatione labi nonnullos quos postmodum tanto robustius Dei resurgentes adjutorio stare contingit, quanto nequius maligni persuasio eos cadere fecit. Quocirca quia solam sibi erectionem ad Deo satisfaciendum pro lapsu non sufficere credunt, multimoda pænitentiæ ac satisfactionis remedia exquirunt. Quorum qui in seculari sunt potentiores dignitate monasteria ædificant, et inibi personas Deo servientes die ac nocte deputant, qui non solum suorum existant interventores criminum, sed etiam omnium populorum. Bonas horum intentiones {603}dum bonorum omnium inimicus usquequo ad effectum perveniat abrumpere nequaquam se posse doleat, plerumque dum præmia nequeat, ipsa opera inmutat. Nam sepe servientium frigescente in monasteriis caritate, intrante neglegentia servitii Dei atque torpore, Deus domum quam primitus sibi elegit discedendo deserit, ita tamen ut quemadmodum dicitur propter David quæcumque adhuc radix relinquatur, de qua Christus tametsi ad tempus relictam domum visitare dignetur. Sed semel arte maligni seclusum Deum, cui non est pars cum iniquitate, malignus quibus prevalet dolis vel quibuscumque potest versutiis, ne Christo venienti detur aditus intrandi, obsistit. Quemadmodum in monasterio Bellilocensi contigisse manifestum est, quod quidam viri magnates, pro peccatorum suorum remissione, cum magna rerum opulentia dudum ordini monasticæ religionis constituerunt, quo dilabente, res etiam vehementer sunt diminutæ. Hoc videns et condolens, ego Hugo de Castello Novo, in cujus manum successione parentum venit, quatinus cum Dei servitio res etiam promoveantur temporales, cupio atque desidero illud delegare Sancto Petro et domno Hugoni, abbati Cluniacensi, ad ordinandum inibi Dei servitium, et ordinem secundum regulam Sancti Benedicti tenendum; atque hoc facio cum consilio et laudamento Widonis, episcopi Lemovicensis, atque Archimbaldi et Eblonis atque Bosonis vicecomitum, necnon Girberti ac Bernardi fratrum Carbonicensium. Subjungo etiam donum: curtem et æcclesiam de Chamairaco et æcclesiam de Favars, cum ipsa curte, et item aliam curtem de Monte Catfredi, et totum honorem de Essendoneis, quem beatus Petrus habet, et Ensailent, et curtem de Adezans et de Beza, atque totum honorem Favarcensem, curtem de Monte et totum honorem quem beatus Petrus habet in Santria et in Rofiacense, et æcclesiam de Condato cum ipsa curte, necnon æcclesiam de Stranquillo cum ipsa curte. Hæc omnia supranominata dimitto Deo et Sancto Petro atque absolvo, ac domno H[ugoni], abbati Cluniacensi, atque ejus successoribus. De toto autem alio honore {604}quem beatus Petrus Bellilocensis habet, absolvo censum et reditiones, excepta illa quam Bernardus episcopus, avunculus meus tenebat in suo dominio, de vino atque cibariis, et receptis illis quæ ipse tenebat in suo dominio. Signum ipsius Hugonis. S. Widonis, episcopi Lemovicensis. S. Archimbaldi et Eblonis atque Bosonis, vicecomitum. S. Girberti et Bernardi, fratrum Carbonicensium. S. Rigaldi et Hugonis de Curmontanis. S. Frodini abbatis. S. Willelmi, abbatis Fiacensis. Donum istud laudaverunt et auctoritate firmaverunt omnes terræ nobiliores atque inferiores, et si quid melius posset augeri. (Bibl. nat., or. 142; cop. 40-27; B. h. 92.) (Au dos:) Carta quam fecit Ugo, miles de Castello et alii principes terre ipsius [et] episcopus Lemovicensis, de monasterio Sancti Petri, qui vocatur Belluslocus. 3492. 1076, 1er août. CHARTA QUA TARASIA COMITISSA DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTORUM JOHANNIS BAPTISTÆ, ZOYLI ET FELICIS IN URBE SANCTÆ MARIÆ CARRIONIS. In nomine genitoris et geniti simulque ex ambobus procedens Spiritus Sancti, qui est trinus in unitate et unus in deitate, per quem universa colligitur creatura, et cui famulantur celestia simul et terrena, ad cujus imperium obediunt maria, a quo cuncta sunt omnia mirabiliter operata, qui ominem ab humo plasmavit, et in finem seculorum formam servi adsumens per passionem propriam misericorditer redemit, et ne humanum genus periret. Postea sanctos apostolos suos predicare sanctum Evangelium in universum mundum et confirmare in fide Christi credentes transmisit; hec benigne disponens providentia divina, non quo ipse alicujus egeat dono, qui est omnia in {605}omnibus, sed ut offerentis placabile respiciat donum et bono desiderio concessionis accipiat sacrificium Deo acceptum. Ideoque ego Tarasia, comitissa, una pariter cum filiis et filiabus meis Fredenando, Pelagio, Garseano, Maria, Sancia, Ildontia, Geloysa, prolis comitis Gomis Didas terre Ispaniarum, audiens Scripture divine oraculum et adinplendum aliquantulum cupiens bonum, ut tibi omnipotenti Domino Deo, eterno patri, puras mentes de quo nobis tribuisti votum reddere aliquam partem pro remedium anime nostre et parentum et avorum nostrorum, vobis patronos nostros et altare sanctum in honore sanctorum apostolorum Petrum et Paulum Cephas facimus series testamentum exaratum, propriam donationem ad locum Cluniacensem, ubi preest domnus Hugo, abbas, et omnibus fratribus hic Deo servientibus, ad ipsum locum supra prefatum sub norma Sancti Benedicti, id est locum nominatum Sancti Johannis Baptistæ et Sancti Zoili atque Felicis martirum; hunc locum esse scitum in urbe Sancte Marie, et rivulo currente secus alveum Carrione, juxta illa pons et serata qui discurrit ad Sanctum Jacobi apostoli, concedimus et offerimus hoc monasterium et ecclesie sanctorum apostolorum Petri et Pauli et abbati, fratribusque suis qui serviunt in Dei auxilio ubhic sancte regule colla submittunt cum omni [humilitate], integritate sua, quantum ad ipsum locum pertinet: hec sunt monasteria, cum villulis suis, cum domis et jacentiis et antiquioris terminis, scilicet montes et colles, fontes, aquis aquarum ductibus, silvas, prata, p[a]ludes, terras, vineas, cultas et incultas, ortos, serricas molinarum, piscarias, introitus et exitus et omnia intrinsecus domorum usque minima re; id est aurum, argentum, vestimentum, munile, ornatum, es, ereum, ferrum, plumbum et libros et calices, et cruces et frontales et turabulis et igipsas et candelabros et lucernis et ceroforarios, et stolis argenteis et fialis et crateris, et signos et arcas ubi tumulati sunt corpus sancti, quicquid ad cultum Dei et totius templi et altaris pertinet, necnon et coronis aureis omnia mirifice sculpta, necnon et opere plumario atque auri texta cum cortinis, {606}multa nimis et vestimenta clericorum, et omnia temporalia multa, id sunt, scifos argenteos, discos, coclearis, salaris, aquamaniles, coccabis ereis, balnearis, ceroferariis ereis, et omnia vestimenta, superlectile multa nimis, oves, bobes, equas, caballos, mulos, mauros et omnia temporalia, quicquid ad opus ominis pertinet, quantum hic habemus vel aduc cum Dei adjutorio aucmentare [vel] proflicare potuerimus, damus vobis abba domno Hugo et fratribus vestris qui in presentiam vestram sunt et post vobis futuri fuerint et ad altare sanctum in honore Dei et sanctorum apostolorum Petri et Pauli, ut abeatis illum firmiter et donum Dei et nostri, sicut propheta vult: «Vovete et reddite Domino Deo vestro»; et in alio loco dicit: «Tua sunt omnia et que de manu tua accepimus, dedimus tibi»; et neminem pretermittimus qui vobis aliquam disturbationem vel inmodice, faciat, non ego, non filiis, non neptis, non extraneis nec ex propinquis, ne qualibet generis homo, quisquis fuerit qui hunc testamentum nostrum vel scriptum infringere attemtaverit, sciat extraneus, et anathematus ad sancta Dei communione, et cum Juda, Domini traditore, luat penas inferni in eterna dampnatione et pro temporali pena pariet in presentia regis vel judiciaria in dupplo vel tripplo, quantum auferre voluerit et insuper duodecim auri libras fisco exsolvat, et hanc scripturam plenam obtineat firmitatem per secula cuncta. Amen. Si autem, inspirante diabolo, aliquis fecerit injusticiam uhic monasterio, aut fratribus in ipso loco degentibus, non requiratur regis vel alicujus potestatis protectio, sed potius precepto fratrum Cluniacensium adhibeatur ujus supradicte comitisse, scilicet domine Tarasie, defensio filiorum vel parentum. Hanc enim defensionem faciant eo tenore, ut misericordiam delictorum suorum consequantur in districto Christi examine, non ut aliquod seculare dominium super fratres ibi degentes velint habere. Et si (quod absit!) aliquam dominationem, ad malam partem, supradictis fratribus irrogare voluerint sub hanc occasione, omnino careant supradicti monasterii defensione, ut per eandem defensionem malam consuetudinem huhic monasterio nequeant imponere. Facta cartula testamenti ipsius kalendas agustas, era C. IIII X, post {607}peracta millesima, regnante rex Adefonsum in Legionem et Pelagio, episcopo in sedis Sancte Marie. Ego Tarasia comitissa et filiis et filiabus meis supranominati, quem fieri elegimus et relegente audivimus devota mente manus nostras proprias roboravimus. Hujus carte testamenti hii sunt testes: Didacus episcopus arcis marmarice sancti Jacobi apostoli confirmavit; Bernardus, episcopus Palentine sedis, confirmavit; Scemenus, episcopus Burgariensis sedis, confirmavit. Comite domno Gunsalvo, confirmavit. Comite Petro Ansuris, confirmavit. Comite Martino Adfonso confirmavit. Et aliorum nobiliorum multorum confirmans. Alveto hic testis. Godseto hic testis. Annala hic testis. Ariolfus presbiter notuit. Memento mei in bono, si cum Christo regnetis in trono. Amen. Hanc cartam ego Tarasia, comitissa, pono in manibus dilectissimi nostri scilicet nuncii Rotberti, ut ipse ponat in manibus patris nostri domni Hugonis, abbatis, et ipse eam tradat ad altare sanctorum apostolorum Petri et Pauli, ut per hoc donum valeam adquirere regnum Dei. Amen. (Bibl. nat., cop. 283-62; C. 110.) (Au dos:) Carta de Carrione in Hyspania, era 1114, Kal. Aug. {608}3493. 1076 (?), 1er novembre. LITTERÆ SIMONIS COMITIS HUGONI, ABBATI CLUNIACENSI, QUIBUS NUNTIAT SE ABBATIAM SANCTI ARNULFI IN CASTELLO CRISPIACO MONASTERIO CLUNIACENSI CONCESSISSE. Venerando abbati Hugoni et omni congregationi Cluniacensis cenobii, Symon comes, vestræ sanctitatis servulus, salutem. Notum sit vestræ celsitudini, beatissime pater, me vos plus quam omnes homines in carne viventes in Deum diligere atque proficuum et honorem vestrum in quantum valeo querere. Concedo itaque vobis et omnibus successoribus vestris abbatiam Sancti Arnulfi, quæ constructa est in castellum qui vocatur Crispi, ut omnino subjecta sit vobis, et ut ibi abbatem de vestris monachis eligatis, qui secundum Deum et secundum regulam Beati Benedicti illud monasterium regere possit. Volo ergo ut sciatis me fecisse cum consilio et cum voluntate meorum hominum scilicet majorum; necnon et regem hanc meo deprecatu firmasse cartulam, Philippo videlicet astante, et concedente Silvanectens pontifice Yvone. Testes Simon, dapifer Simonis comitis, Milo Orfanus. Factum in domo Sanctæ Mariæ Pariensis, die festivitatis Omnium Sanctorum. † Signum Philippi regis. (B. h. 48.) ?? 3494. 1076, 8 novembre. CHARTA QUA ALBERTUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI TERRAM IN QUA ÆDIFICATA EST ECCLESIA IN HONORE SANCTÆ MARIÆ, ET SANCTI JACOBI, IN LOCO PONTIDA. Anno ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi millesimo septuagesimo {609}sexto, octavo die mensis novenbris, indictione quinta decima, monasterio Sancti Petri de loco qui dicitur Cluniacus. Ego Albertus de loco Praxiate, filius quondam Ariprandi, qui professus sum ex natione mea lege vivere Longobardorum, dono et offero ipsi venerabili monasterio petiam unam de terra aratoria pro anime mee meorumque parentum mercedem, in qua fabricata est æcclesia ad honorem sanctæ Dei genitricis et virginis Mariæ, et sancti Jacobi apostoli, et sanctorum confessorum Bassiani et Nicholai, ad monasterium faciendum, cum casis et massariciis, vineis, pratis, pascuis, silvis, castanetis, montibus, planis, juris mei, que habere visus sum in comitatu Bergamensi, in loco qui dicitur Pontida: et jam dicta petia de terra ubi monasterium inceptum est, jacet in loco qui dicitur in Ronco de Aldegarno, qui est in Sigina; et est ipsa petia terra aratoria, et habet juge una et perticas II et tabulas undecim: coeret ei a mane Alberti et Arnulfi et Bellonis seu Teudaldi de Besana, a meridie ipsius Alberti, a sero via, a montibus communis mea et de consortibus meis; et si ei alia sunt coerentia, et cum omnibus rebus sibi jure pertinentibus in eodem loco Pontida et in Ronco de Aldegarno vel in ejus territorio, una cum accessionibus et ingressibus seu cum inferioribus et superioribus earum rerum peromnia, sicut superius legitur, totum ab hac die et deinceps dono et offero jam dicto cenobio beatorum apostolorum Petri et Pauli, per presentem cartam, ad habendum et faciendum peromnia quicquid voluerint, vel cui ipsi dederint, sine omni mea et heredum meorum contradictione. Equidem spondeo atque promitto ego qui supra Albertus, una cum meis heredibus, hanc donationem, sicut superius legitur, ab omni homine defendere; quod si facere non potuerimus, vel si exinde aliquid subtrahere vel minuere quoquo modo, tunc omnes predictas res jam dicto monasterio vel cui ipse dederit in duplum restituamus, sicut pro tempore meliorata fuerit aut valuerit, in consimilibus locis. Hanc enim cartam donationis Erlembaldo, notario sacri palatii, tradidi et scribere rogavi, in qua subter confirmans testibusque obtuli roborandam. Actum in loco Pontida feliciter. Signum Alberti, qui hanc cartam donationis fieri rogavit. S. Alberti, {610}item Alberti, et Tedaldi, et Alberti, item Alberti, testium. S. Gisleberti, filius Ariprandi, qui ad confirmandum manum posuit. Ego Erlembaldus, notarius sacri palatii, scriptor hujus cartulæ, post tradita complevi et dedi. (C. 102.) ?? 3495. 1076 (avant le 9 décembre). CHARTA QUA WILLELMUS, DUX AQUITANORUM, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MONASTERIUM NOVUM PICTAVIS ET EI SIMUL IMMUNITATEM TRIBUIT. In nomine Domini Dei et Salvatoris nostri Jesu Christi. Wuillelmus, dux Aquitanorum seu Guasconum. Si erga loca divinis cultibus mancipata, propter amorem Dei ejusque in eisdem sibi famulantes beneficia oportuna largimur, præmium nobis apud Dominum æternæ remunerationis rependi non diffidimus. Idcirco noverit omnium fidelium nostrorum tam præsentium quam et futurorum sollertia, quia nos Hugonem venerabilem abbatem ex monasterio sanctorum apostolorum Petri et Pauli Cluniacensis, ubi eorum memoria digne recolitur, una cum congregatione ibidem Deo famulante, necnon successoribus eorum concedo monasterium quod facio ædificare juxta civitatis sedem Pictavis, cum ipsis constructuris quas ad præsens licitum michi non est disserere; sed Dei auxilio gubernante, futuro adveniente temporis spatio, oportunæ vel decenter concessurum me affirmo. Et cum expleverim omnia ita ut abbas et congregatio regulariter et honeste vivere possint, supradictus abbas Hugo regulariter secundum præceptum Domini et sancti Benedicti abbatem ordinet cum monachorum katervis ob redemptionem animæ meæ et parentum meorum omniumque fidelium. Quapropter volumus et per hoc nostræ auctoritatis præceptum decernimus atque jubemus, ut nullus judex publicus vel quilibet ex judiciaria potestate in æcclesias aut loca vel agros seu {611}reliquas possessiones memorati monasterii, quas moderno tempore infra dictionem imperii nostri juste et rationabiliter possidet, vel quæ deinceps in jure ipsius monasterii voluerit divina pietas augeri, ad causas audiendas, vel freda aut tributa exigenda, aut paratas faciendas, vel mansiones aut fidejussores tollendos, aut homines ejusdem monasterii tam ingenuos quam servos super terram ipsius commanentes distringendos, nec ulla redibitiones aut illicitas occasiones requirendas nostris et futuris temporibus ingredi audeat; vel ea quæ supra commemorata sunt pænitus exigere presumat, sed liceat memorati abbati suisque successoribus res prædicti monasterii sub emunitatis nostræ defensione quieto ordine possidere, et quicquid exinde fiscus sperare poterit tutum, nos pro æterna remuneratione præfato monasterio concedimus, ut in alimonia pauperum et stipendia monachorum ibidem Deo famulantium proficiat perhennibus in augmentis. Hæc vero auctoritas emunitatis nostræ ut per diuturna tempora inviolabilem atque inconvulsam obtineat firmitatem, et ut a fidelibus sanctæ Dei æcclesie et nostris verius, cerciusque credatur et diligentius conservetur, manu propria firmavimus. Anno millesimo LXXVI, præsidente domno Gregorio Romanæ sedis papa, regnante Philippo rege Francorum. Insuper ego W. dux, dono silvam ex campis de Traient usque ad Limuel; ex alia parte de Valent usque ad Uhisel; et in alio loco totam silvam de Boet, sicut eam aqua dividit, et ipsam aquam. Hanc ergo terram percalcaverunt milites: Willelmus Bastart, Wivianus de Mummorlun, Barduns de Beneun et ceteri quamplures; molendinos quoque cum stagno aquæ, excepto decimam quæ est Sancti Nicholaï, Espaut de Mustero, qui est ultra aquam super viam de Cursai. S.W. ducis Aquitanorum, qui hoc privilegium jussit fieri. S. Joscelini, archiepiscopi Burdegalensis. S. Bosoni, episcopi Sanctonensis. S. Isemberti, episcopi Pictavensis. S. Aymerici, vicecomitis Tuarcensis. {612}S. Savarici, fratris ejus. S. Radulfi. S. Isemberti [de] Castello Allionis. S. Gaufridi de Talniaco. S. Gelduini de Talniaco. S. Ugonis [de] Leziniaco. S. Ugonis de Surgeres. S. Willelmi Bastart. S. Petri de Brider. S. Wuidonis de Nevert. S. Normanni de Munt Revel. S. Arnaldi de Montoser. (Bibl. nat. or. 132; B. h. 110, CXI.) (Au dos:) [Carta] Willelmi Aquitanorum ducis. 3496. 1076, 9 décembre. LITTERÆ GREGORII PAPE VII, AD HUGONEM, ABBATEM CLUNIACENSEM, QUIBUS DECLARAT, JUXTA PETITIONEM EJUS ET WILLELMI, COMITIS PICTAVORUM, SUBMITTERE MONASTERIO CLUNIACENSI MONASTERIUM NOVUM IN SUBURBIO PICTAVENSI AB EODEM WILLELMO CONSTRUCTUM. Gregorius, etc. Supernæ miserationis, etc. (Bull. Clun., p. 20, col. 1.) (C. 41; D. 538.) ?? 3497. 1076, 9 décembre. PRIVILEGIUM GREGORII PAPÆ VII, QUO MONASTERIUM GIGNIACENSE MONACHIS CLUNIACENSIBUS SUBMITTIT. Gregorius, etc. Justa sanctæque religioni, etc. (Bull. Clun., p. 20, col. 2.) (C. 42.) ?? 3498. 1076, 9 décembre. PRIVILEGIUM GREGORII PAPÆ VII, QUO OMNIA MONASTERIA, BONA ET PRIVILEGIA MONASTERIO CLUNIACENSI ANTEA CONCESSA CONFIRMAT. Gregorius, etc. Supernæ miserationis, etc. (Bull. Clun., p. 18, col. 2.) (C. 43.) ?? {613}3499. 1076 (?). CHARTA QUA PHILIPPUS, REX FRANCORUM, CLUNIACENSI MONASTERIO REDDIT ET CONCEDIT OMNE DONUM QUOD SIMON, DUDUM COMES, EI FECERAT, ID EST MEDANTAM, ETC. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. Amen. Ego Philippus, rex Francorum, omne donum quod domnus Symon, dudum comes, modo Dei gratia effectus monacus, dedit æcclesiæ Cluniacensi, quod malo consilio sibi abstuli, nunc reddo atque concedo sibi pro amore predicti Symonis et pro fraternitate loci, videlicet Medantam villam atque omnia ad eam pertinencia, scilicet prata, et culturas, et silvas, et totam cultam terram, atque illud totum, quod supradictus vir de eadem villa possidebat. Adhuc concedo atque reddo totam piscacionem cujusdam ville quæ Glutton vocatur, et totam terram cum hospitibus, et triginta nunmorum libras de teloneo Medantensis castri, et feodum Arnulfi, qui fuit armiger Valterii comitis, et quadrugas tribus vicibus in uno quoque anno de Bovenvilla. Adhuc etiam concedo quoddam torcular, quod Warinus tribuit meus prepositus. Hujus concessionis sunt isti testes, videlicet Albericus de Cuciaco, Adam constabularius, Hugo de Pusiaco, Goisfredus de Calvomonte, Warnerus Silvanectensis, Paganus, frater comitis de Curbulleo, Albericus canonicus, Hubertus et Willelmus de Roseto, Hugo Methlindensis comes, Hugo Stavelus de Medanta. Hæc cartha Medantæ est a rege Philippo firmata, videntibus {614}supradictis testibus. Hoc est sinnum † sua manu scriptum regis Philippi regnantis, in XVIIIº anno, ab incarnatione Domini Mº LXXº VIº. (Bibl. nat. or. 130; B. h. 90; E. 161.) (Au dos:) Testamentum Philippi regis de dono quod Symon comes fecit loco Cluniensi. 3500. 1076. CHARTA QUA ROTGERIUS COMES ET UXOR EJUS SICARDIS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI QUASDAM RES IN PAGO LORDACENSI, SCILICET ECCLESIAM, TERRASQUE, ETC. Postquam protoparens expulsus est de florigera paradisi sede, et missus est in exilium hujus erumpnosi seculi et cepit genus humanum crescere et multiplicari, ceperunt mores in pejus commutari. Hec et hujuscemodi perpendentes, ego Rogerius comes et uxor mea Sicardis optulimus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo loco Cluniaco quodcumque habere visi sumus in pago Lordacensi, a ponte Pavalagno usque ad Stampam, per cartam firmissimam in manus domni Hugonis abbatis concessimus et donavimus, eo dumtaxat ut quamdiu vivimus in obedienciis ad utilitatem prefati monasterii retinemus. Post obitum vero nostrum, in potestate predicti abbatis et suorum totum ipsum honorem remanere laudamus. Eumdem autem honorem multis notum est, quod ego comes Rotgerius Sicardi uxori mee per cartam desponsalem jam donaveram, quamvis dum vixero cum ea retinere decerneram. Post hec vero, inspirante Deo, in prefato honore ecclesiam opere pulcro construximus, et cum magno gaudio edificare fecimus, et sancto Cluniacensi monasterio stabilientes et firmantes ut debuimus, coram episcopis, domno scilicet Isarno, Tolosano, et Raimundo Ebbo, {615}Lecturense, et quamplurimis nostris fidelibus, de sepedicto honore quecumque casalia, vineas et terras in circuitu ipsius ecclesie habere visi sumus, ipsi ecclesie et monacho ibi [Deo] servienti donavimus et warpivimus; nominatim autem ista sunt: quecumque in villa Garanone habemus, et que in Pogio Sancti Petri, ubi Bernardus Sigefridus cum suis moratur, et que in villa Siliniaco et villam que Pinus nominatur, et casale unum. Hec autem, ut diximus, donantes et warpientes, hanc cartam fieri jussimus et coram idoneis testibus supradictis manibus nostris adsignavimus et super altare posuimus, ut amodo in antea sicuti nos habuimus et jure hereditario possedimus, ita et ipsam ecclesiam et monachus ejus servitor habeant, possideant atque jure vindicent et contineant. Si quis contra hanc donacionis cartam agere aliquid temtaverit et eam violare vel male ingenuare voluerit, et antequam de hoc seculo exierit, non penituerit, et in omnibus dignissime satisfecerit, habeat sibi contrarium trinum et unicum Deum, et omnes angelos et sanctos ejus, et cum in tremendo judicio ante tribunal Christi steterit, cum diabolo dampnatus, ad infernum descendat, et ibi cum Juda traditore, in sempiternum ardeat. Hec autem donacionis et werpicionis carta nunc et semper maneat in sua plenissima et firmissima firmitate. Acta sunt hec anno ab incarnacione Domini nostri Jesu Christi Mº LXXº VIº, regnante rege Francorum Philippo, immo Salvatore nostro Domino Jesu Christo, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia secula seculorum. S. manus [domni] Rogerii comitis, qui hoc fieri rogavit. S. manu Sicardis, ejus conjugis, qui hec fieri rogavit. S. manus Isarni, episcopi Tolose, [testis]. S. manus Raimundi Ebbo, Lecturensis episcopi, [testis]. (Bibl. nat. cop. 31-160; B. h. 85.) ?? {616}3501. 1076. CHARTA QUA URSIO MILES DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS CLANGEI ET BLANGES, IN EPISCOPATIBUS BELVACENSI ET PARISIACENSI. In nomine sanctæ et individuæ Trinitatis. Ego Ursio miles dono Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, et sancto conventui ejusdem loci, de allodo meo quicquid habeo in villa Clangei, quæ est sita in episcopatu Belvacensi, terras, ædificia, servos, ancillas. Addo etiam ut quicquid de parte Sanctæ Mariæ in eadem villa ad censum teneo, ipsi habeant eodem redditu quo ego teneo, si impetrare potuero ab illis ad quos pertinet. Dono etiam supradictis senioribus quicquid habeo in villa Blanges, quæ est sita in episcopatu Parisiacensi. Et ne hanc donationem aliquis ulterius calumniare presumat, propria carta signari petii. Factum est hoc in capitulo Cluniacensi, anno Domini millesimo LXXVIº, indictione XIIII, abbate reverentissimo Hugone. (Bibl. nat. cop. 31-167; B. h. 235, CCXXXVII.) ?? 3502. 1076. CHARTA QUA JOSCERANNUS ET FRATER EJUS IMARUS SERVOS MONASTERIO CLUNIACENSI DANT VEL WERPIUNT. Ego Jocerannus et frater meus Imarus donamus Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum et senioribus ejusdem loci, servos quosdem, scilicet Hildemarum, Rotbertum, Durannum, fratres, cum omnibus infantibus eorum, et Durannum nepotem eorum, {617}et vuerpimus quicquid in eis calumpniabamur et requirebamus post mortem avi nostri et patris nostri, a quibus se dono accepisse eosdem dicunt. Promittimus etiam Deo et supradictis senioribus, quod hanc donationem sicut modo absque contradictione facimus, ita liberam et quietam ab omnium hominum calumpnia faciemus. Quod totum facimus pro remedio animarum nostrarum et supradicti avi nostri et patris nostri. Et ne ulterius infrangi possit presens carta, manibus propriis eam firmamus. Actum in capitulo Cluniensi, anno Dominicæ incarnationis Mº LXXº VIº, indictione XIIII, abbatis venerabilis Hugonis tempore. Testes sunt Wichardus de Cre, Joslenus de Cristuol, Bernardus de Mailei, Hugo de Jullei. Quod etiam si filius filii nostri Pagani annuere voluerit, scamium ei de aliis reddemus ut de istis adquiescat. (B. h. 526, DXXIX.) ?? 3503. 1076. CHARTA QUA JOSFREDUS DE SANCTO NICETIO NOTUM FACIT SE SERVOS ET FAMILIAS MONACHIS CLUNIACENSIBUS WERPIVISSE ET EIS DECIMAM SANCTI NICETII DEDISSE. Sciant omnes et sanctæ Dei ecclesiæ fideles, quod Josfredus de Sancto Nicetio, filius Droconis, in manus [domni] Hugonis religiosis[s]imi abbatis, vuerpivit omnes servos et familias quos contra monachos Cluniacenses calumpniabatur, hos scilicet: Bernuinum ex nomine et omnes qui de eo exierunt, homines et feminas, et promisit quod eos legaliter defenderet contra omnes homines ad opus Sancti Petri et Cluniacensium fratrum. Vuerpivit etiam omnia, si qua habuerat ipse vel antecessores sui, in aliquibus eorum obedientiis, servitia vel consuetudinarias exactiones. Dedit etiam eisdem senioribus omnem decimam quæ ad Sanctum Nicetium pertinet de suis terris. Predictus vero reverentissimus domnus abbas reddidit ei feudum quem antecessores illius de suis antecessoribus, scilicet Maiolo et sancto Odilone, tenuerunt, hoc interdicto, ut si quid inventum fuerit ad ipsum feum injuste addidisse et usurpasse, sine contradictione dimittat. Facta est hec donatio anno Domini millesimo septuagesimo VI, in cimiterio Cluniacensi, {618}presente Oddone priore, Pontio, Sinebruno, Jarentone, Jozeranno, monachis; laicis vero presentibus, Lamberto Discalciato, Lietaldo de Ciceio, Dalmatio de Centum Arbenz, et aliis multis. (B. h. 614, DCXVII.) ?? 3504. 1076, environ. CHARTA QUA NOTUM EST OTTONEM DE BERZIACO, MILITEM, MOLENDINUM QUOD VOCATUR DE FIRMITATE MONACHIS CLUNIACENSIBUS DEDISSE, FRATREMQUE EJUS WIGONEM VERRULLUM, QUI CALUMPNIABAT HANC DONATIONEM, EAM CONFIRMAVISSE. Sacrosanctæ Dei æcclesiæ Cluniacensi, quæ est constructa in honore beatissimorum apostolorum Petri et Pauli, et est sita in episcopatu Matisconensi, ubi donnus Hugo abbas magis videtur prodesse quam preesse, et fratribus sub ejus regimine ibidem Deo servientibus, presentibus et futuris, dono ego Otto miles de Bertiaco, ipsi loco jam dicto, pro remedio animæ meæ, necnon pro omnibus parentibus meis vivis atque mortuis, nullo contradicente, concedo ipsi monasterio molendinum quod vocatur de Firmitate, cum omnibus quæ ad ipsum molendinum pertinent, ut rectores Cluniacenses quicquid de eo facere voluerint, sine omni calumpnia, faciant. Si quis vero ex heredibus vel parentibus nostris elemosinæ nostræ inferre aliquam calumniam voluerint, veniant super eum omnes maledictiones veteris ac novi Testamenti, nisi ad satisfactionem venerit. S. Ottonis, qui hanc donationem fecit et testes firmare rogavit. S. Artaldi de Bertiaco. S. Wigonis Verrulli, fratris sui. S. Widonis, comitis Matisconensis. S. Wichardi de Mitiaco. Post mortem autem supradicti militis, frater suus Wigo Verrullus, licet jam laudasset ipsum donum, tamen ilico calumpniam fratribus Cluniacensibus intulit, et usque in finem vitæ suæ calumniam inferre non destitit. In fine vero vitæ suæ recordatus quod injuste calumniam faciebat de ipso molendino, pro remedio animæ suæ donum quod frater suus fecerat bono animo laudavit, et filio suo Garulfo laudare fecit. S. Wigonis Verrulli. S. Garulfi filii sui. S. Hugonis, infantis, de Bertiaco. (B. h. 657, DCLX.) ?? {619}3505. 1076-1096. CHARTA QUA GERALDUS DE LATUR MILES HABITUM MONACHICUM SUMENS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI QUARTAM PARTEM ECCLESIÆ SANCTI PARDULFI ET ALIAS RES. Notum sit cunctis fidelibus sanctæ Dei æcclesiæ catholicæ, tam presentibus quam et futuris, quod ego Geraldus miles de castro quæ vulgaliter nominatur de Latur, et est situs in valle qui vocatur Taleves, quæ est in episcopatu Arvernensi; ideoque ego Geraldus supradictus recognosco et timeo judicium Dei supervenientis in me, et propter hoc dono Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo et ad locum Cluniacensem, pro anima mea et anima patris mei et matris meæ, et omnium propinquorum meorum, et maxime quia accipio habitum sacræ religionis in loco supradicto, in primis dono in loco jam dicto quartam partem in æcclesia Sancti Pardulfi et merchat de Turre, et campos et duos mansos in ipsa villa quæ dicitur Maisnils, et medietatem in æcclesia de Mesces, et decem mansos in ipsa parrochia, et medietatem in æcclesia de Becia, et quattuor mansos juxta illam, et terciam partem de silvam; in villam quæ dicitur Prad, unum mansum; in Monte Aolf, omne quod habeo; in Ancia medietatem; in Bosqued, IIos mansos; in Meganicias, IIos mansos; in Noalliac, I mansum; in villa Sotror, I mansum; in Ferrariolas, IIos mansos; in Perpresa, I mansum; et æcclesiam de Castres totam; in Pradas, I mansum; in Bladaned, alium; in Essamad, alium; in Orba villa, alium; in Cocioneria, alium, et villa de Bofau, et Issarz; in Chaldaria, totum; in Monte, I mansum, et villa quæ vocetur (sic) Vasseria, et Ros Boiso; in Chalcidos, I mansum; in Baionese, alium; in Feleitosa, partem meam, et villa quæ dicitur Sal; in Viaria, in Pered, IIIIor mansos, et æcclesia de Cingle, et IIIIor mansos in ipsum locum; in Collezia, II mansos; in Lada Petra, partem meam; in Estalz, I mansum; in Urschas, II mansos, et mansionem Gadannabe; {620}in Teulad, I mansum; in æcclesia de Plauziac, terciam partem; et de omni honore quod habemus inter me et fratres meos extra montes terciam partem. S. Giraldi, qui hoc donum fecit et testes firmare rogavit. S. Stephani clerici, fratris sui. S. Bertranni monachi, fratris sui. S. Durandi, episcopi Arvernensis. S. Rotberti, comitis Arvernensis. S. Alterii militis. S. Geraldi, presbiteri, de Sancto Pardulfo. S. Bernardi, presbiteri, de Sancto Gallo. S. Bernardi de Parriniaco. (B. o. 86, LXXXIIII.) ?? 3506. 1077, 28 janvier. CHARTA QUA WILLELMUS, DUX AQUITANORUM, SUBJICIT MONACHIS CLUNIACENSIBUS MONASTERIUM QUOD STATUERAT CONSTRUENDUM PICTAVIS ET LIBERTATES DONAQUE MULTA EI CONCEDIT. Divina pietas et misericordia multiplex ad consulendum, mortalibus dans formam ædificandi æterna et mansura de bonis temporalibus: «Facite, inquit, vobis amicos de Mammona iniquitatis, ut cum defeceritis, recipiant vos in eterna tabernacula.» Quapropter ego Willelmus, dux Aquitanorum et comes Pictavorum, hæc attendens et Scripturæ dicentis: «Divitiæ viri redemptio animæ illius» recolens, ob enormitatem meorum facinorum, deliberavi et statui Pictavis in alodio meo construere monasterium ad servicium et honorem Domini Dei omnipotentis, et beatæ Mariæ semper virginis, et beati Johannis evangelistæ, sanctique Andreæ, atque apostolorum Symonis et Judæ, omniumque sanctorum, quatinus isti eorumdem meorum facinorum et patris ac matris, necnon cunctæ meæ parentelæ interventores et precatores existant, ut quod nostris non valemus meritis, eorum assequamur patrociniis; quodque, ut stabilius et firmius per succedentia tempora maneat, sub ordinatione et gubernatione domni Hugonis, {621}Cluniacensis abbatis, cunctorumque sui successorum pono ac trado, et dominio eorum per omnia subicio. Statuo autem ipsum monasterium liberum et francum et fundum in quo sedet, et trado ei villam ultra aquam sibi contiguam et stagnum sive piscariam cum molendinis et villam Agriciacum et burgum Sancti Saturnini cum tampnatoribus et villam Jamnuas et revestituram de Mostariolo, sicut determinata est, et revestituram de Ussello, sicut determinata est, et revestituram de Bouet, sicut determinata est, et villam de Bennaco, sicut eam habeo, cum casamentis militum, et quartam partem de Olorun, excepta turre et castro. Trado etiam ei Artigiastrimers. Concedo etiam, laudo et auctorizo quicquid mei milites vel homines, in honore vel de honore meo dederint prædicto loco sive monasterio. Si quis vero regum, comitum, episcoporum, sacerdotum, clericorum, judicum ac secularium personarum, hanc nostræ traditionis et confirmationis cartam quoquo modo calumpniatus fuerit vel perturbaverit, nisi penituerit et emendando satisfecerit, iram omnipotentis Dei omniumque sanctorum incurrat, atque in æterno examine districtæ ultioni cum Datan et Abiron et Juda traditore Domini subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus, sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatinus et hic fructum bonæ actionis percipiant, et apud districtum judicem præmia æternæ pacis inveniant. Facta est quoque hæc carta descriptionis sive firmationis V kalendas februarii, anno ab incarnatione Domini Mº LXXº VIIº, indictione XVa, regnante rege Francorum Philippo; pontificatum tenente domno Gregorio septimo papa, anno autem pontificatus ejus quarto. S. Wilelmi comitis, qui hoc donum fecit. S. Oddonis, abbatis Sancti Johannis. S. Ugonis de Lisigniaco. S. Borelli. S. Girberti de Sancto Johanne. (Bibl. nat. or. 133; B. h. 111 et 111 bis, CXII et CXIII.) (Au dos:) Carta Willelmi comitis Pictavensis. {622}3507. 1077, 29 janvier. CHARTA QUA TARASIA COMITISSA CONFIRMAT MONASTERIO CLUNIACENSI DONATIONEM ECCLESIÆ SANCTORUM ZOYLI ET FELICIS QUAM ANTEA FECERAT. In nomine Domini et Salvatoris nostri Jesu Christi, quem jam venisse credimus pro salute omnis perditi [hominis], et iterum expectamus venturum ad judicandum mundum. [Qua de causa] audiant presentes et futuri seriem hujus descriptionis, congruum quippe est et acceptum Deo omnipotenti, ut quamdiu in corpore sumus et a Domino peregrinamur, aliquit operemur pro remedium anime nostre et leti expectemus vitam inmortalem; deficiente corpore, reminisci debemus psalmitte dicentis: «quoniam vanitas est omnis omo vivens», certi que vanitas major esse potest quam vivere cum labore et suo creatori in presenti non obedire, et postea ad inferni claustra descendere? Est etiam alia condicio inter divites et pauperes constituta, quoniam pauperes in sua paupertate deficiunt; de divitibus scriptum est «quia thesaurisant et ignorant cui congregant ea;» et iterum audivimus: «quia potentes potenter tormenta patiuntur;» propterea ego Tarasia comitissa, uxor comitis Gomiz Didaz, cum filiis pariter et filiabus meis, quorum nomina sunt Fredinandus et Pelagius adque Garsias; nomina autem filiarum: Maria, Sancia, Erloncia et Gelvira, timens damnationem meam, cum omnibus his, facere decrevi hoc quod sequitur. Quoddam monasterium tenebamus jure ereditario in honore sancte Trinitatis et sancti Johannis Babtistæ consecratum, et corporibus sanctorum martirum Cordobensium decoratum Zoyli atque Felicis, constructum {623}juxta urbem Sancte Marie que dicitur Carrionensis, fundatum antiquitus juxta ripam ejusdem fluminis, ad ingressum vel exitum pontis quem comes supradictus, Gomiz Didaz, vir meus, hedificavit adhuc vivens, ex maxima parte, et ego cum ipsis filiis meis post obitum ejus quo minus fuerat complevi. Nos ergo positi in Hispania audivimus famam loci Cluniacensis et domni Hugonis abbatis et sancti (sic) illius congregationis, qualiter constituti, in Dei servitio sub disciplina regulari vivunt et ad celestia sine tedio tendunt; propterea ego jamdicta [comitissa] Tarasia, cum filiis meis et filiabus prenominatis, concedimus monasterium suprascriptum Sancti Johannis cum omni integritate sua et quantum ad ipsum locum pertinet: hoc est monasterium cum villis suis et cum suis antiquioribus terminis, scilicet montes et colles, silvas, pratis, pascuis atque paludibus, terras, et vineas cultas et incultas, ortos, piscarias, molendinos, aquas, fontes, rivulos cum suis reductilibus, aquis aquarumque introitus et exitus, et sicut tenemus, ita de nostro jure tollimus et [exinde] cartam testamenti facimus et tradimus sacro altario beatorum apostolorum Petri et Pauli loci Cluniacensis; ita ut nullus ex nobis vel aliquis ex nostra progenie ibi partem aut rationem habeat vel requirat. Hoc vero tantummodo volumus, ut ego Tarasia et filii mei et ceteri parentes nostri, tam presentes quam futuri, qui Deum diligunt atque dilexerint, ipsum locum et servos Dei ibi degentes pro remedio animarum nostrarum pre omnibus hominibus protegamus et defendamus ab omnibus malis hominibus, et semper in quantum potuerimus eis bene faciamus. Adhuc etiam ad[d]imus huic descriptioni, quod si aliquando evenerit, (quod, disponenti Domino, semper absit!) ut moriantur fratres in illa terra, vel si ita fortuitus defecerint, ut non sit aliquis frater de domo Cluniacensi qui locum ipsum teneat, parentes nostri pro remedio animarum [nostrarum et] suarum, non per usurpationem, set per sanctorum apostolorum hobedientiam, tandiu locum ipsum {624}tueantur et custodiant, donec videant aliquos fratres ex illa Cluniacensi congregatione, quibus sine aliqua contradictione reddant ipsum locum cum omni sua integritate. Si autem aliquando ex nostra progenie surrexerit aliquis et inspirante diabolo servis Dei in ipso monasterio commorantibus aliqua mala consuetudine inmittere temtaverit, ne alii subsequentes malum exemplum capiant ab illo, radicitus amputetur ab omni progenie nostra hujus deffensionis occasio; et ita damus istum locum ut non intret ibi salo, pro omicidio neque fosaria, neque pro anuba, neque pro castellaria, neque pro ulla causa [aut] angaria regis; ita damus sacro altario suprascripto et tibi, domne Hugo abbas, et fratribus Deo servientibus ibidem, ut et nos viventis mereamur longevam salutem cum remedio animarum nostrarum, et requiem sempiternam parentes nostri possideant. Vos autem exhortamur, ut ab hodierna die et deinceps istum locum jure hereditario possideatis et habeatis licentiam de illo facere quecumque facere volueritis; quod si aliquis ex nostris aut de extraneis, seductus mala cupiditate, in aliquo tempore, hoc testamentum destruere voluerit, et hanc donationem irritam facere, pereat cum illis qui Dominum glorie crucifixerunt in eterne damnatione, et pro damno temporali C auri libras fisco persolvat, et quod facere ausus est, nullo modo valeat [perficere], et testamentum presens roboretur in secula. Facta series hujus scripture IIII kalendas februarias, era Ca XVa post millesima, regnante rege Adifonso in civitate Legionensi et usque ad montes Pirineos, presidente Pelagio episcopo in eadem civitate, et Bernardo presule, in Palentia; et domno Symeon in Burgos. Ego Tarasia, comitissa, una cum filiis et filiabus meis jam supradictis hanc cartam testamenti, postquam fieri jussimus et legere audivimus, manibus nostris signantes roboravimus [Trois monogrammes]. Domnus Gundisalvus, comes, confirmavit. Domnus Martinus, comes, confirmavit. Domnus Fredinandus Veremudis, comes, confirmavit. Gudesto Guttierres confirmavit. Alvito Ramudiz confirmavit. Hi sunt testes: Johannes testis, Veremudo testis, Garsias testis; Arnulfus scripsit [at]que subscripsit. (Bibl. nat. cop. 283-69; C. 108.) {625}(Au dos:) Preceptum Tarasie comitisse et filiorum ejus hac filiarum de monasterio sanctorum martirum Zoili et Felicis, quod est constructum prope civitatem Scarrionis, quod Cluniaco donaverunt 4º calendarum februarii era 1119. 3508. 1077, 22 mai. PRÆCEPTUM ADEFONSI, REGIS LEGIONENSIS (POSTEA HISPANIARUM), QUO DAT MONACHIS CLUNIACENSIBUS MONASTERIUM SANCTI JOHANNIS BAPTISTÆ QUOD VOCATUR AD HEREMITAS. In nomine Patris, et Filii videlicet et Spiritu Sancti, uni Deo in Trinitate conregnanti per numquam finienda secula seculorum. Amen. Ego Adefonsus, serenissimus princeps, una cum consensu sorores mihi Urraka et Gelvira, prolis magni ac gloriosi inperatoris Fredenandi, Deo inspirante, elegi parvum abitaculum pro remedium anime mee ad onorem sanctorum Petri et Pauli et monasterium Cluniaccensis et sancti Benedicti, cujus ordinem volo et confirmo ic permansurum, et aliorum patrocinii beati Jacobi apostoli et frater ejus Johannes, Petri et Pauli, Martini æpiscopi vel ceteri, cujus reliquie ibidem recondite sunt, in locum quod vocitant Eremitas, sub Alpe Cerratos, procul amne Durio, territorio Kastella, regio Legionense, et emi eum de Simeon, æpiscopus Aucense, in alium monasterium Sancto Petro de Campo. Modo concedo eum per manus Uconi, abba, ad ipse frater ejus Renierius, abba, qui eum postulavit vel qui post eum fuerit, cum fratribus suis, ut teneant ibi ordinem et consuetudinem, sicut tenent Cluniaccensis et officium, tam in mea vita quam postea in perpetuum, et nullus omo super eos potestatem abeat, nisi solus abba Cluniaccensis, causam corrigendi et meliorandi, et ego regem ad defensionem. Do et concedo eum per suis terminis antiquis et adjuntionibus, ornamentum ecclesie, et cum omnia bona sua vel quo postea ibi Dominus dederit, ut in perpetuum stavilitatem abeat. Et si rex vel potestas, tam de jens mea quam de extraneis vel qualibe generis omo hunc nostrum {626}factum rumpere vel confringere voluerit, in primis pro temporali damno conponat ipsum locum in triplo et ad liminibus sancte Dei ecclesia extraneus abeatur, et cum Judas traditor, in perpetuum damnetur nisi cicius correxerit. In era Ia CXV et que dies XIm kal. junii. Ego Adefonsus in hanc testamenti vel donationis sancte regule manu propria roboravi (Monogramme). Urraka, prolis Fredenandi principis confirmavit (Monogramme). Ausiliante Deo Bernarnardo (sic), æpiscopo Palentine sedis, subscripsit. Cum virtute Dei Simeon, Aucense sedis æpiscopus, confirmo (Monogramme). Agnes regina, una cum viro meo, manu propria confirmavi. Gelvira de Fredenande regem filiam testamentum istum conf. (Monogramme). Abbas Julianus de sciterio sancti Facundi et Primitivi, conf. Vincentius abba de Sancto Petro de Aslanza, conf. Sesebaldus de Karidigna et similiter abba, manu mea conf. Comes Gundesalvo Salvatoriz. Alvaro Gundesalviz. Item comes Munnio Gundesalviz. Riderico Didaz. Frenando Petriz. Garsea Muninz. Petro Maurielliz major dommo. Han Hanniz. Rudricu Gunsalviz. Rudrico Ordonniz. Didacu Gutierriz et frater suo Petro. Petro testis. Martino testis. Johanne testis. Fredenando Flaveniz, armiger regis, conf. Et ego Renierio, indigni abba, una cum fratribus, hoc quod mihci Dominus dedit vel dederit, et corpus et anima in subjectionem beatorum apostolorum Petri et Pauli et domini mei abba Ugoni trado et confirmo, et manu propria rovorem feci more Spaniarum (Monogramme). (Bibl. nat. or. 134; cop. 283-67; C. 112.) (Au dos:) Preceptum Aldefonsi, regis Hispaniarum, de monasterio Sancti Johannis Babtiste, qui vocatur ad Heremitas. {627}3509. 1077, 10 juillet. PRÆCEPTUM ADEFONSI, REGIS LEGIONENSIS, QUO DUPLICAT MONASTERIO CLUNIACENSI CENSUM QUEM PATER SUUS EIDEM MONASTERIO SOLITUS ERAT DARE. In nomine Domini nostri Jesu Christi, Patris et Filii et Spiritus Sancti cui laudes et gratiarum actiones persolvimus, qui est ubique laudabilis, ubique mirabilis, cui omnes precones jubilant laudem et super omnia gloriosus extat in unitate trinitatis per numquam finienda semper secula seculorum, et cum Patre et Filio et Spiritu Sancto unum possident nomen, quem cerubin et seraphin conlaudant, quem angeli et archangeli adorant, troni et dominationes concelebrant, principatus et potestates exultant, quem viginti et quatuor seniores ter sanctificant et murmure undarum sua voce conlaudant et cuncti sancti ejus ipsum benedicunt et est benedictus in secula. Amen. Ego Adefonsus, gratia Dei rex Leonum, licet indignus, Dei famulus, mole peccatorum depressus, in spe fidutiaque sanctorum non usquequaque disperatione dejectus, set etiam reatu[m] meorum criminum expavesco, ut per sanctos Dei inveniri merear remissionem peccatorum meorum; per sanctam clementiam suam sic fiat, amen. Et ideo extitit in devotione mea, ut aliquantulum de proprietate mea dedissem et concedissem monasterio sanctorum apostolorum Petri et Pauli, in loco Cluniacensi et Ugoni abbati necnon cuncte congregationi sue, videlicet censum quem pater meus illo sanctissimo loco Cluniacensi solitus erat dare, ego, in diebus vite mee, annuente Deo, duplicatum dabo. Hunc autem censum do et concedo in loco baselice Cluniacensi et Ugoni, abbati, cunctisque fratribus suis, qui vitam sanctam perseverantes, pie et sancte ordinem Sancti Benedicti tenuerint, pro remedio anime mee et pro anima patris mei {628}regis Fridenandi, et pro anima matris mee Sanctie regine, et pro animabus parentum meorum, qui post me venturi sunt, ut habeant vitam et requiem sine fine. Scio illum vere censum, quod pater meus solitus erat dare, causa vestimentorum tribuisse, set hoc quod domnus Robertus die hac nocte mici addere suasit, propter triticum ut venundetur, mando et amoneo, quatinus illa sanctissima congregatio vitam suam sufultire valeat. Et hoc proibeo, ut non mittatur in alio loco nisi in comparatione tritici, sicut supradictum est. Istam kartulam donationis fatio et confirmo et non pretermito de ipso censo ad aliquem hominem aliquid auferre presumat pro nullo reatu. Et si quis ex meo genere, qui post me venturus sit, quod minime credi potest, hunc votum mei testamenti infringere voluerit et qualiscumque fuerit, qui hoc regimen post me gubernaverit et si hunc censum ita duplicatum persolvere non quesierit, sicut supra dictum est, in primis suis a fronte careat lucernis, igne cremetur ardente, cum opibus suis et cum Christi proditore permaneat cruciatus. Hoc testamentum scripturæ permaneat firmissimo robore hac perpetua firmitate. Facta cartula testamenti VIto idus julii, era Ma Ca XV; regnante rege Andefonso in Legione et in Kastella et in Pampillone. Petro Asuriz, comes confirmavit. Didago Asuriz, comes, confirmavit. Gondisalvo Salvaltoriz, comes, confirmavit. Monin Gonsalviz, comes, confirmavit. Sanctio Ordoniz, comes, confirmavit. Pellagius, episcopus in Sancta Maria, hic confirmavit. Petrus, episcopus Astoricense, hic confirmavit. Bernardus episcopus, hic confirmavit. Fridenandus, abbas, confirmavit. Julianus, abbas, confirmavit. Ramirus, abbas, confirmavit. Ego Aldefonsus, rex, uhic serie testamenti signum injexi et propria manu mea roboravi. (Bibl. nat. or. 135; cop. 283-73; C. 106.) (Au dos:) Preceptum Aldefonsi, regis Hyspaniarum, de censu {629}quem pater suus dedit sanctis apostolis Petro et Paulo ad locum Cluniensem, et quem ipse rex Aldefonsus tempore suo duplicavit. 3510. 1077. CHARTA QUA WIDO DE TILLIACO MILES DAT MONASTERIO CLUNIACENSI PARTEM HEREDITATIS SUÆ JUXTA VILLAM PRISCIACUM. In nomine sancte et individue Trinitatis. Volumus et rogamus ut sciant omnes christiani fideles, presentes et futuri, de ista donatione quam facimus Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo et Hugoni religiosissimo abbati, ad opus Cluniacensium seniorum. Ego namque Wido miles de Tilliaco, divina inspiratione cumpunctus, per ammonicionem divine Scripture dicentis: «Sicut aqua extinguit ignem, ita elemosina extinguit peccatum»; dono ad supradictum locum, de mea hereditate, quandam terram in episcopatu Augustodunensi, juxta villam Prisciacum: terminat a pratis usque ad silvam inter duos fontes. Et de alia terra juxta eundem locum, duas condaminas; item duo prata et duas vineas sub castro Tilliaco. In silva accipiant seniores cum indominicata familia ad quodcumque sibi edificare voluerint et ad quodcunque opus habuerint, et pascua ad porcos suos et apes. Alii autem villani, qui in eadem terra sub potestate eorum habitabunt, habeant silvam ad edificandum et ad quecumque opus habuerint, preter pascua porcorum. Hanc donationem facio annuente uxore mea Adela et filio meo Waltero. Testes etiam intersunt milites mei Willelmus de Tilliaco et Hugo. Factum est in capitulo Cluniacensi, anno Domini millesimo LXXº VIIº. (Bibl. nat. cop. 31-207; B. h. 437, CCCCXL.) ?? {630}3511. 1077. LITTERÆ THEOBALDI EPISCOPI SUESSIONENSIS «QUIBUS, AD PETITIONEM THEOBALDI, COMITIS TRECENSIS PALATINI, FUNDATORIS ECCLESIÆ CONSIACENSIS, DEDIT EIDEM ECCLESIÆ PRIORATUM DE BAINSONIO, QUEM PRIUS CANONICIS ECCLESIÆ SUÆ DEDERAT, EA LEGE UT XX SOLIDOS ANNUOS CANONICIS SUESSIONENSIBUS PERSOLVAT.» (Notice tirée de la Collect. de Bourgogne, t. LXXXVI, pièce 65.) ?? ?? 3512. 1077. CHARTA QUA HUGO STEPHANI, PRESBYTER, DAT CLUNIACENSI COENOBIO ET MONASTERIO MOISSIACENSI ECCLESIAM SANCTI PETRI IN LOCO SERMUR, SUPER FLUVIUM BIAURI IN EPISCOPATU RUTHENENSI. Noverint omnes, etc., quod ego in Dei nomine dictus Hugo Stephani, presbyter, etc. (D. Vaissète, Hist. de Languedoc, t. II, pr., c. 295, ex cartul. Moisiac.) ?? ?? 3513. 1077, environ. CHARTA QUA ISARNUS, EPISCOPUS TOLOSANUS, CANONICOS IN TOLOSANA ECCLESIA SANCTI STEPHANI INSTITUIT, PRÆSENTE HUGONE, ABBATE CLUNIACENSI. Omne quod secundum carnem cogitatur, etc. (Catel, Mémoires de Languedoc, p. 869 et suiv.; Gallia Sammarth., t. I, p. 678; Gallia nova, t. XIII, instr. c. 7; D. Vaissète, Hist. de Languedoc, t. II, pr., c. 292, ex archiv. Moisiac.) ?? ?? 3514. 1077. CHARTA QUA ISARNUS, TOLOSANUS EPISCOPUS, TRADIT TOLOSANAM ECCLESIAM BEATÆ MARIÆ MONASTERIO CLUNIACENSI, UT MONASTICUS ORDO IBI MANEAT; LOCUM AUTEM IPSUM LIBERUM ESSE CONCEDIT, EXCEPTO CENSU ANNUO ET JUDÆI SERVITIO. Postquam Dominus noster Jesus Christus alta pietate misertus est {631}generi humano, etc. (Catel, Mémoires de Languedoc, p. 871; Antiquité de Notre-Dame-de-la-Daurade, p. 113; Gallia Sammarth., t. I, p. 680, et Gallia nova, t. XIII, instr. c. 9.) ?? ?? 3515. 1077, environ. CHARTA QUA GAUSFREDUS, DUX ET PRINCEPS AQUITANORUM, NOTUM FACIT SE VILLAM GARRIGAM MONASTERIO NOVO PICTAVENSI DEDISSE. Notum sit omnibus Christi fidelibus, presentibus et futuris, quod ego Gauzfredus, Dei gratia dux et princeps Aquitanorum, dono Domino Deo et Sanctæ Mariæ Dei genitrici et virgini, sanctoque Johanni euvangelistæ ad Novum Monasterium, quod a me in honore ipsorum constructum est in Pictavensi suburbio, talem villam quæ vocatur Garriga, cum omnibus suis appendiciis, sola decima et sepultura excepta, quæ pendet ad Ingeriacense monasterium Sancti Johannis Baptistæ; alias ad eandem villam pertinuit et pertinet, quicquid est vel arabilis terræ, vel vinearum, vel silvarum, vel pratorum: infra hos terminos, quibus ab una parte cingitur cum terra Sancti Johannis Baptistæ, ab alia parte cum terra de Lolaio, a tercio latere cum terra de Veza. Sane, ut premissum est, quicquid tenetur infra hos terminos hoc totum dono solidum et quietum ad prefatum monasterium, ut monachi, qui ibidem Deo sunt servituri, perpetuo jure habeant et possideant; preterea eadem conditione dono unum mansum in loco qui dicitur Petescus, iterum cum omnibus suis appendiciis et maxime cum pratis et silvis; item eadem conditione dono burgum de Lolaio, sicut fossa clauditur, sola æcclesia excepta. Dono, inquam, eo tenore, ut nullus mortalium quicquam ibi potestatis habeat, preter soli monachi. Si quis autem hanc donationem meam temerario ausu infringere temptaverit, {632}convictus de injusticia, III libras ad fiscum comitis omnino persolvat. (Bibl. nat. or. 124; C. 131.) (Au dos:) Donatio comitis Willelmi de villa Garriga ad Novum Monasterium. 3516. 1078 (avant). CHARTA QUA [HUGO], DUX BURGUNDIÆ, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI POTESTATEM DE MONTELIO. Omnis humana vita semper in decursu est, et cotidie ad proclivia labitur, tam in progressu dierum, qui semper accedendo minuuntur, quam in peccatorum delapsu, quæ volentes nolentesve nos semper infestant. Ad mitigandam tantam miseriam, oportet nos aliquid medelæ, dum vacat, nobis adhibere. Quod ego Oddo, dux Burgundie, considerans, salubre judicavi pro semper permanentibus transeuntia mutuare. Idcirco dono Deo et Sancto Petro Cluniacensique cenobio potestatem juris mei, quæ vocatur Montelie, et omnia quæ ad illam pertinent, pro peccatorum meorum redemptione, et pro genitorum meorum venia culparum, et ut participes fiant omnium bonorum quæ fiunt in illo loco et in ceteris locis ad ipsum pertinentibus. Hujus autem donationis laudatores et testes sunt: in primis Sybilla, uxor mea, cui eandem villam in dotalitio dederam, et Heynricus, frater meus, et comes Wilelmus, genitor jam dicte uxoris meæ; Raynerius seschaldus; Unbertus de Fonvenz; Hugo, vicecomes de Belna, et Rainardus, frater ejus, et Seguinus de Belna; Lithaldus de Ruelea; Landricus de Lanfreicurte, et alii multi de familia mea. Hæc autem potestas sive {633}villa in pago Eduensi est sita. Et hoc donum factum est tempore Aganonis, Augustudunensis episcopi. (B. h. 565, DLXVIII; D. 42.) ?? 3517. 1078, 11 janvier. CHARTA QUA ROTROCUS, CASTRI MAURITANIÆ COMES, BONA A PATRE SUO GAUFRIDO MONASTERIO SANCTI DIONYSII APUD CASTRUM NOGIOMUM COLLATA CONFIRMAT ET AMPLIFICAT. In nomine sancte et individue Trinitatis, Patris et Filii et Spiritus Sancti, qui est trinus in nomine et unus in numero. Conditor mirabilis rerum, cum sit omnium dominus, nullaque nisi ab eo pro meritis subjectorum potestas hominibus in hoc salo sit concessa, potentes hujus seculi bonis operibus insistentes a se non abicit, sed uti apostolus ait, «personarum acceptor non est, verum in omni gente qui timet eum et operatur justitiam acceptus est illi». Quapropter in hujus mundi pelago homines caducis operum honoribus admodum affluentes, quique nolunt vivere secundum illud apostoli dictum, «tanquam nichil habentes et omnia possidentes,» sed easdem opes a Deo sibi concessas male utendo abutuntur, suorumque peccaminum mole graviter deprimuntur, aliquando quidem resipiscentes, divine propitiationis advocata clementia, sedula mente ad eum redire debent, qui mortem non desiderat peccatorum, verum ad se redeuntium culpam non solum misericorditer astergit, sed etiam sua inolite misericordia oblivionis velamine obtegit. Quia vero peccatoribus tante vires non subpetunt, ut absque sanctorum suffragio mereantur adipisci suorum veniam delictorum, gloriosorum patrocinia martyrum ceterorumque sanctorum incessanter opus est implorare, quatinus eorum meritis Deum {634}placatum habeant, atque ad eterna mereantur pertingere gaudia seculorum metis nescia. Itaque ego Rotrocus, militari balteo accinctus atque castri Mauritanie comes, eque Dunensis castri vicecomes, notum volo esse omnibus ortodoxe fidei cultoribus, quoniam pater meus, comes videlicet Gaufridus atque vicecomes, tam superbi sanguinis nobilitate, quam mundanarum rerum famosissimus, pro parentum suorum suaque salute, necnon pro suarum sobolum incolumitate, inter Joginie fluvium castrumque Nogiomi, quod situm est in Pertico, in honore pretiosi martiris Dionisii sotiorumque ejus magnifico opere basilice jecit fundamenta. Cujus operis partem peregit non exiguam prefatumque martyrem suis rebus pro tempore honoravit, pollicens post operis expletionem ipsius basilice multo majora dare, ut monachorum ordo ibi militaturus, propulsa omni inedia, pro suo omniumque salute perdia pernoxque cum omni tranquillitate preces Deo fundat. Interea ergo improvisa mors in Carnotina urbe eum ab ecclesia Matris Domini redeuntem atque suorum militum longo ordine circumdatum furtivis anticipavit gladiis, imperfecto opere basilice quam ceperat. Ego vero satis adhuc juvenculus, heres pro eo constitutus, cum inter hujus pelagi procellas multa pertulissem pericula, tandem superne pietatis intuitu, data quiete et otio, ab abbate Landrico, qui tunc cenobii Sancti Petri Carnotensis gubernacula strenue regebat, de suis monachis duos vel tres ut eligeret petii, qui loco a patre meo cepto autentico ritu deservirent. Nam monachos memorati cenobii vivens in corpore plus omnibus aliis pater meus dilexerat. Missi itaque monachi, ut rogaveram, partem rerum illarum quam pater meus ecclesie donaverat, usibus monachorum tradere decrevi, partemque ad peragendum basilice opus amministrari jussit. Expleto cum Dei adjutorio opere, anteque obirem tota intentione totisque nisibus quesivi ut dedicaretur prefata basilica. Accersito denique Gaufrido, Carnotensi episcopo, atque Arnaldo, Cenomannensium presule, necnon Gauscelino Sancti Carileffi abbate, una cum clericorum monachorumque multimoda {635}serie atque innumerosa plebe, XVIIIº kalendas januarii, cum magno tripudio celebratur, octoque altaria sacrantur in ea. Tunc inter missarum sacrarum sollempnia coram episcopis omnique plebe, una cum consensu filiorum meorum, videlicet Gaufridi, Hu[gonis], Rotroci, Fulcoisi, Elviseque filie, atque obtimatum meorum, de omnibus rebus quas pater meus vivens ecclesie contulit vel ab aliis hominibus dari concessit, donum super beati Dionisii altare principale posui. Deinde ex mei juris rebus, quas ad opus hoc aliunde emeram, prout potui competenter patris dona auxi: imprecans Ananie et Saphire mortem Judeque proditoris penam omnibus qui diabolica suasione de rebus datis vel concessis ecclesie predicte vel modicum quippiam subripere temptaverit vel minuere. Dedit itaque pater meus sepe nominandus Gaufridus, annuente domino suo Odone palatino comite, vicum ecclesie adjacentem, cum X prati agripennis, totamque in circuitu terram quam in dominicatu habebat super Rodnam fluvium; duos quoque farinarios super eumdem fluvium. Ex altera vero parte fluvii Joginie, dedit ecclesiam Sancti Hylarii, cum sepultura et decima, cum omnibus appendiciis suis. Burchardo quoque avunculo suo exorante, ejus terram ex integro concessit cum brogilo, dedit etiam terram de Belseria. Mortua denique Melesinde matre sua, pro anima ejus dedit quicquid mater in dote vivens post mortem viri sui possederat. In Asconis villa alodium quod ibi jure hereditario possedit, ecclesiam quoque Campi Rotundi cum tota terra de Nigella, cum appendiciis suis atque (sic); atque super Heram fluviolum, in loco qui dicitur Vivariis, omnem terram quam ibi possedit, tam cultam quam incultam, tam exquisitam quam inquirendam cum pratis et silvis. Servorum etiam suorum morientium ubique locorum, videlicet tam in Mauritanie comitatu quam in Castri Dunensis sive ubiubi, sicut mos sibi deferebat, subjectas, cum assensu et postulatione ipsorum, tam in edificiis quam in aliis rebus, beato Dionisio martiri fratribusque eidem loco famulantibus {636}concessit. Saltus quoque proprios consuetudinarios usibus ecclesie ediumque monachorum atque hominum suorum edificationibus et focis destinatum fore, excepto Pertico. Sed et in omnibus saltibus suis porcellagium omne remisit porcorum monachorum. Dedit etiam, quod pretermisimus, censum quarumdam arearum urbe in Carnotina juri suo reddendum. In burgo vero Dunensis Castri, postulatione servorum suorum, in honore et rememoratione Domini nostri Jesu Christi Sancti Sepulchri ecclesiam permisit fundari, eo videlicet tenore ut basilice memorate Sancti Dionisii ipsa ecclesia Sancti subjaceret Sepulchri, et monachis ibidem constitutis semper obediat. Addidit etiam hoc ad augmentum ecclesie Sancti Dionisii, ut si quis suorum fidelium sive vivens amore Dei accensus, sive moriens infernorum penis astrictus, aliquid quod ex beneficio ipsius tenere videtur, vellet beato dimittere Dionisio, haberet liberum arbitrium sine contradictione succedentium comitum; et si aliqua prava consuetudo in rebus datis inesse videtur, ita statim ut data fuerint aboleri jussit, tanquam antea non fuerit. Emptiones quoque monachorum, quas ab ejus hominibus facere poterint, omnimodo liberas esse ab omni consuetudine mandavit; et omnia que data sunt ab eo vel danda ab aliis in futuro, ita esset vobis libera ut ei succedentes neque per bannum, neque per theloneum, neque per vicariam, neque per collocationem suorum militum, neque per aliam aliquam quamcumque modicam consuetudinem monachos de Dei servitio disturbent, neque suis hominibus aliquam inferant inquietudinem. In ipso quoque Castro Dunensi consuetudinem quinque stallorum salis ac carnis concessit; atque in loco qui Oratorius dicitur concessit dari terram unius carruce a Viviano filio Otardi atque ab ejus filio, nomine Hugone. Que ergo Rotrocus comes pro anima mea dedi, una cum assensu filiorum meorumque fidelium, licet parva hec sint: in territorio Dunensi, in loco qui vocatur Fracta Vallis decem agripennos vinee beati Dionisii supradicte ecclesie dedi; et in Morini villa terram unius aratri, medietatemque ecclesie de Margone; molendinum {637}quoque de Ruitura cum tali molta qualem in manu mea habebat; atque terram de Bremerii Curte cum mediatoria; et item terram Boiniaci cum mediatoria; medietatem etiam Bebanis villa, ac silve que dicitur Ostingavis. Ista omnia dona libera esse volo, sicut et pater meus sua suorumque fidelium dona esse libera stabilivit, domino meo Tetbaldo comite assensum prebente liberalitatis mee dono. Supradictis quoque rebus a me datis addere volui in auro atque argento quaterviginti uncias auri, et XII ac IIII (sic) sciphos argenti, atque quadraginta libras nummorum Pictaviensium ac Cenomannensium. De quibus omnibus donis si quis sacrilegus aut insanus Zabuli instinctu aliquid detrahere vel minuere temptaverit, nisi resipuerit, et ad satisfactionem confugerit, auctoritate omnipotentis Dei, Patris et Filii et Spiritus Sancti, et apostolorum, martyrum, confessorum, virginum sanctorumque canonum sit excommunicatus et anathematizatus, et a liminibus sancte Dei ecclesie sequestratus, ut non habeat partem cum Deo neque cum angelis neque cum sanctis ejus; sed sit pars ejus cum Sathana et [cum] angelis ejus, si in malitia sua perstiterit, atque in inferno cum Caipha et Pylato, et his qui Dominum Deum crucifixerunt, atque cum iniquo Nerone, qui Dei apostolos, Petrum quidem pedibus sursum positis cruci affixum, Paulum capite truncavit, penis crucietur debitis, tunc veniam habiturus cum diabolo et angelis ejus sint habituri. Sub hac etiam ponimus eos excommunicatione, qui de rebus datis a dominis supradictis, et a nobis minime in hac carta vel tedio laboris vel oblivionis vitio positis quicquam violare aut subripere voluerint. Dimisimus quoque piscatoriam Joginie a vallo Bellivillaris usque ad aquam que Edera dicitur. S. Tetbaldi comitis. S. Stephani comitis. S. Adeladis comitisse. S. Odonis filii ejus. S. Berte comitisse. S. Gausfridi, filii Rotroci comitis. S. Gaufridi Noti. S. Rodulfi Pagani. S. Werrici vicedomini. S. Odonis de Campo Adalelmi. S. Hugonis de Curodlenis. S. Balduini de Grandi Prato, Wilelmi prepositi, Herbaldi senescalli, Bladini, Stephani majoris, Dudonis dapiferi, Alberici de Sancto {638}Aniano, Hugonis, Fulconis de Brena, Winemaris de Castello, Vitalis carpentarii, Bovidonis, Rodberti capellani, Ademari presbiteri. Actum est hoc Carnotis publice, III idus januarii, in camera comitisse, juxta portam cinerosam, Philippo rege in Francia, inditione prima. Eam conventionem Ubertus abbas habuit Tedbaldo comiti et sue conjugi et sorori, ut eorum anniversaria fierent, sicut Gaufridi comitis et Rotroci comitis. Hanc cartam scripsit Paulus edituus et notarius Sancti Petri Carnotensis. (Bibl. nat. cop. 32-1.) (Au dos:) Karta quam fecit Routrocus, comes Mauritaniensis atque vicecomes Dunensis, tam de situ monasterii Sancti Dionisii in Pertico a patre suo Gaufrido comite incepti, et ab ipso Rotroco ad perfectionis unguem deducti, quam de rebus et possessionibus datis a se vel ab aliis ecclesie prefati martyris, quam post mortem ipsius filius suus comes venerabilis Gaufridus, cum supradicta ecclesia et cum omnibus ab avo sive a patre datis vel concessis appendiciis, loco Cluniacensi in perpetuum habendam absque omni inquietudine [concessit]. 3518. 1078, 19 février. CHARTA QUA HUGO, BURGUNDIONUM DUX, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTÆ MARIÆ IN CASTRO AVALONENSI. Postquam omnipotentis et æterni Patris unigenitus Filius, eidem {639}Patri Sanctoque Spiritui coæternus et consubstancialis, humanum genus diabolica fraude deceptum, ac ignorantiæ tenebris miserabiliter obvolutum, per misterium sue sanctæ incarnationis ac salutifere passionis a diabolica dominatione interventu sue mortis redemit, quo scilicet, remota legis umbra, Sancti Euvangelii claritas cunctis per orbem fidelibus per apostolicam predicationem innotesceret, multi potentum ac divitum hujus seculi, divina edocti predicationæ, facultates a Domino sibi conlatas, in meliores usus transtulere, exheredantes se in hoc seculo, ut superni regni efficerentur heredes, imitantes scilicet illam Domini vocem que in Euvangelio clamat: «Facite vobis amicos de Mammona iniquitatis, ut cum defeceritis recipiant vos in æterna tabernacula»; et alias: «Date helemosinam et ecce omnia munda sunt vobis.» Nec minus consona his veteris etiam instrumenti nobis hystoria pandit, ubi scilicet et Danihel propheta sanctus regem Caldeorum legitur commonuisse, ut helemosinis redimat peccata sua; et alio in loco voce sapientis viri dicitur: «Redemptio animæ viri divitiæ ejus.» His atque hujusmodi legis divinæ informatus exemplis, ego Hugo, Dei gratia Burgundionum dux, dono et concedo omnipotenti Deo ac beatissimis apostolis ejus Petro et Paulo, ad Cluniacense monasterium, ubi domnus Hugo abba preesse pariter ac prodesse videtur, ecclesiam Sanctæ Dei genitricis Mariæ, que sita est in castro Avalonensi, que videlicet ab antecessoribus meis ducibus antiquitus hereditario jure posses[s]a est, cum omnibus rebus ad ipsam æcclesiam pertinentibus, sanctorum scilicet reliquiis ac reliquis æcclesiasticis ornamentis, que singillatim inferius annotata habentur. Dono etiam et concedo quicquid ex meo dominicatu in exteriori substancia ad ipsam ecclesiam pertinere dinoscitur, in terris scilicet, possessionibus ac prediis, cultis et incultis, silvis et planis, pascuis ac decimis, et preter hæc omnia ex meo jure unam condaminam, que sufficiat ad excercium unius carrucæ; ipsam quoque carrucam instauratam et integram similiter do. Concedo insuper ac relinquo eidem ecclesiæ censum de censualibus terris ad {640}eandem ecclesiam pertinentibus, et quas milites mei ex mea obtinent largicione, ut deinceps idem census Deo illic servientibus ad corporale stipendium proficiat. Canonici sane numero VIIII in sepedicta ecclesia actenus proprias habuere prebendas, e quibus unus jam vita decessit, alii duo suas prebendas sponte reddiderunt; de reliquis vero qui supersunt, communi consilio definitum est, ut si videlicet in vita sua ipsas prebendas relinquere noluerint, eo tenore quamdiu vixerint eas possideant, ut, cum ab hac luce migraverint, nullus eis alius succedat, set solummodo Cluniacensis æcclesia eas perpetuo possideat. Hæc est autem descriptio ornamenti ipsius æcclesiæ: cappæ XII; casule VIIII; albe XI et una ex auro texta; amicti X aurei et II viliores; cinctoria VI; stole aureæ VIII; manipuli VII et tres aurei; dalmatice III; tunicæ IIII et una cum auro; vexilla IIII; pallia IIII aurea et XX sine auro; cortine palleæ VIIII; fascitergia X et unum cum auro; dorsalia II; tapetia IIII; tersoria IIIa; bancales III; cortinæ linee VI, laneæ II; tabula I argentea; cruces aureæ II et argenteæ II; turibulum unum argenteum; calices argentei III et unus aureus; patene argentee III et una aurea; textus unus aureus et unus argenteus aliusque dimidius; capse argentee V, et una aurea; urceolum mare vitreum I; corona argentea I; baculum sancti Lupi; scrinia eburnea II; tabula eburnea I; bustulæ eburneæ II; filacteria aurea XXII, argentea XIIII et III de auricalco, cum una capsula; bustulæ eburneæ VIIII; scripuli tres; calamus unus argenteus; imago sanctæ Mariæ cum aurea corona et armillis aureis; imago sancti Lazari aurea; missalia III; libri simul omnes CXV. Hanc ergo ecclesiam, cum consilio pariter atque consensu optimatum meorum parentumque et omnium amicorum, cum omnibus suis ornamentis, possessionibus vel appendiciis, sicut suprataxatum est, ad integrum trado omnipotenti Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, pro redemptionæ anime meæ seu antecessorum meorum, ut pius ac misericors Deus peccata et negligencias meas sua ineffabili clementia remittere dignetur. Facta est autem hæc donatio in castro Avalonensi, XI kalendas martii, presente donno Oddone, Cluniacensium priore, a quo etiam omnes qui hujus doni laudatores extiterunt in fratrum societate admissi {641}sunt, ut s[c]ilicet in orationibus et elemosinis vel etiam ceteris jam dicti loci benefactis amodo participes existant. Si quis vero, (quod absit!) in posterum contra hujus sanctionem decreti ausu temerario manum improbe contradictionis imferre temptaverit, et hanc nostræ devotionis helemosinam alicujus calumpniæ nevo nisus fuerit obfuscare, iram Dei omnipotentis et sanctorum ejus offensam incurrat, nisi cito congrua satisfactionæ penituerit. Signum Hugonis ducis, qui hoc donum fecit. S. Oddonis, fratris ejus, qui hoc jurisjurandi sacramento firmavit. S. Rotberti, alterius fratris ejus, clerici. S. Wuidonis, comitis Matiscensis. S. Bernardi de Montfort. S. Heustachii, filii ejus. S. Artaldi de Avalone. S. Girardi de Fonte Vivent. S. Warulfi. S. Rainerii, pincernæ ducis. S. Stephani de Noveris. S. Milonis et Jarentonis germanorum. S. Hugonis presbiteri. S. Hugonis prepositi. S. Yvonis et Rotberti, nepotum ejus. S. Aymonis de Divione. S. Oddonis. S. Willelmi. S. Josmari. S. Otberti de la Rocha. Facta est autem hec carta anno ab incarnatione Domini millesimo LXXVIII, indictione I, tempore Phylippi regis. (B. h. 70.) ?? 3519. 1078, mars. CHARTA QUA OTTO ET UXOR EJUS BONIZA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM IN LOCO NOMINE VALARIS, IN EPISCOPATU SANCTI ABUNDII, ET ALIAS OCTO PECIAS TERRÆ. Anno ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi millesimo septuagesimo octavo, mense martio, indictione prima. Quoniam quidem pius ac creator omnium rerum omnipotens Deus nobis in hoc vitam concessit seculo, semper debemus illud agere unde hic et in futuro plenam apud omnipotentem Deum posimus (sic) consequi mercedem et illud continue studiose agere, ut Deo purum et acceptabile munus {642}offerre possimus, ut in hoc seculo incolumes esse possimus, et in futuro, quod melius est, vitam æternam, eo concedente, possidere mereamur. Quapropter nos Otto, filius quondam Cunitonis, et Boniza, jugalibus, filia Bonizonis, omnes de Insula quæ vocatur Cumensis, qui profitemur nos ex natione nostra vivere lege romana, et michi Bonize consentiente jugalis meus et confirmante qualiter hic subtus continuerit, pro amore Dei redemptoris nostri et sanctorum apostolorum Petri et Pauli, suadente Rigizone, presbitero atque professus Cluniacensis monasterii, et germano meo jam dicti Ottonis, devoto corde, pia mente donamus et offerimus ad æcclesiam Cluniensem, quæ est constructa in honore sanctorum apostolorum Petri et Pauli, et per jam dictum Rigizonem, ejusdem ecclesiæ professum, in vesturam et cartulam traditam sacrosancto altari legamus, nominative inter campos et prata et silvas et pascualia juris nostri petie novem; et sunt omnes in episcopatu Sancti Habundii et in valle que nominatur Vallis Telina, et sunt posite infra territorium villarum quæ nominantur Cose et Roboredum. Prima petia de terra est campus et castagnetum, et pratum et arbores nucum super ea esse videntur, et boscum cum saxo et gerbo, ubi edificium est inceptum in honore sanctorum apostolorum Petri et Pauli et sancti Maioli, et ad opus ecclesiæ Cluniensis, et hec petia posita est in monte de Cose, et nominatur Valaris: coheret ei a mane Sancti Abundii, a meridie Eriprandi de Blasonno, et in parte concelibum jam dicte vallis de Cose, a sero concelibum similiter, a septemtrione via quæ est ad radicem ipsius montis, et in parte Sancti Ambrosii; et est area jam dicte terræ, cum campo, et silva, et prato, et nuceto, et bosco, et saxo, et gerbo, ubi est jam dictum edificium inceptum, totum insimul tenens jugias decem. Secunda petia est sedimen et campus insimul, et est in villa quæ vocatur Roboredum: coheret ei a meridie Romani de Insula, a mane via, a sero Sancti Syri, a septemtrione Andree de Insula; et habet tabulas viginti IIII. Tertia petia est campus, et est in {643}Roboredum, et nominatur Stabium: coheret ei a mane de heredibus Attoni Insulani, a meridie de heredibus Alberci et Erlembaldi de Domaxio, a sero quod nobis reservamus, a septemtrione via; et habet ipse campus tabulas octuaginta. Quarta petia est similiter campus non longe, et dicitur Genevrida: coheret sibi ex omni parte concelibum; et est area ipsius campi tabulæ C septuaginta. Quinta petia est campus similiter ibi prope, et dicitur Campus Siccus: coeret ei a ma[ne] de heredibus jam dicti Attonis Insulani, a sero et septemtrione concelibum; et habet tabulas triginta IIII. Sexta petia est campus infra territorium de Cose, et dicitur Roncus: a mane et a septemtrione Sancti Habundii, a meridie via, a sero Cumensis vicedomini; et habet tabulas quinquaginta IIII. Septima petia est pratum in territorium et in monte de Cose, dicitur Messobium: coheret a mane via, a meridie et sero Ariprandi de Blasonno, a septemtrione Sancti Ambrosii; et habet tabulas sexaginta. Octava petia est pratum, et jacet ibi prope: coheret ei ex omni parte Sancti Ambrosii, et habet tabulas quinquaginta. Nona petia similiter est pratum infra territorium Cose, et dicitur Terminus Longus, quantumcumque nobis pertinet de prato qui fuit quondam Staphixionis, et similiter quantumcumque nobis pertinet de faula illa quæ fuit suprascripti Staphixionis in monte et in plano; et si amplius de nostro jure infra dictas coherentias inventum fuerit, excepto campum quem nobis reservavimus, per jam dictam cartam donationis sacrosancto et venerabili cenobio Sanctorum apostolorum Petri et Pauli et Cluniessis ecclesiæ donamus et concedimus, ut ab hac die et deinceps habeant et possideant pro salute animarum nostrarum, qui supra Ottonis et Bonizæ et omnium parentum nostrorum, necnon et omnium fidelium defunctorum. Et insuper spondimus atque promittimus nos, una cum nostris heredibus, sacrosanctæ Cluniensis ecclesiæ sicut per hanc cartulam donavimus et tradidimus, et sicut in ea superius peromnia continetur ab omni homine defendere; quod si defendere non potuerimus juste et legaliter, aut si contra hanc cartam donationis {644}agere aut causare vel subtrahere quoquomodo presumpserimus, tunc in duplum omnia sicut superius legitur, jam dicte Cluniacensis ecclesiæ restituere promittimus, sicut pro tempore meliorata fuerint, sub extimatione in consimilibus locis, pro animarum nostrarum parentumque nostrorum remedio, quia sic decrevit nostra voluntas. Et ne ullo tempore liceat nobis nolle quod volumus, inviolabiliter sub jure-jurando conservare promittimus, cum stipulatione subnixa. Actum in Insula feliciter. S. Ottonis et Bonizæ, qui hanc cartam fieri rogaverunt, et idem Otto conjugis suæ Bonizæ consensit. S. Bertarii et item Bertarii patris et filii, Gaufredi, Baldicionis, Lanfranci, romana lege viventium testium. S. Heinrici, Amizonis, Eginonis, testium. Ego Ogerius, notarius sacri palatii, legi et scripsi. Ego Rusticus, notarius sacri palatii, rogatus subscripsi. Ego Albertus, notarius et judex sacri palatii, rogatus subscripsi. Ego Oddo, notarius et causidicus sacri palatii, scr[i]ptor hujus cartulæ, post tradita complevi et dedi. Clementiam vestre bonitatis quatinus me peccatorem vestre fraternitatis participem faciatis exposco. (C. 100.) ?? 3520. 1078, 7 mai. EPISTOLA GREGORII PAPÆ VII AD HUGONEM, ABBATEM CLUNIACENSEM, UT LEGATO, QUEM IPSE AD REGEM HISPANIÆ MITTIT, AUXILIUM PRÆBEAT, ETC. Gregorius, etc. Diversarum gentium, etc. (Regist. Greg. VII, lib. V, ep. 21; Labbe, Concil., t. X, p. 193; Hardouin, Concil., t. VI, pars 2a, col. 1391; Mansi, Concil., t. XX, p. 253.) ?? ?? 3521. 1078, 22 août. EPISTOLA GREGORII PAPÆ VII AD HUGONEM, CLUNIACENSEM ABBATEM, ET HUGONEM, DIENSEM EPISCOPUM, QUIBUS MANDAT UT DE REMENSIS ARCHIEPISCOPI QUERIMONIIS COGNOSCANT ATQUE JUDICENT. Gregorius, etc. Quia in sanctæ Dei, etc. (Regist. Greg. VII, lib. VI, ep. 3; Biblioth. Cluniac., col. 475; Mansi, Concil., t. XX, p. 259.) ?? ?? {645}3522. 1078. CHARTA QUA ADEMARUS NOTUM FACIT SE SÆCULO RENUNTIAVISSE ET RES SUAS APUD TURCIACUM ET CURTEM MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE. Notum sit omnibus Christi fidelibus, quia ego Ademarus perpendens quam inutilis est omnis honor hujus seculi, immo quam nocivus et illecrebrosus ad eternam dampnationem, misericordiam Christi me visitante et inspirante, pro ejus amore, ex toto renunciavi seculo, et contuli me ad memoriam sanctorum apostolorum Petri et Pauli in monasterio Cluniaco, ut de cetero ibidem regulari discipline subditus penitenciam agerem peccatorum meorum. Preterea pro meis parentibus et pro me ipso donavi ad eandem memoriam et ecclesiam sanctorum apostolorum ea que infra sunt adnotata, id est apud Turciacum omnia que erant mee partis; apud Curtem similiter ea omnia que erant mee partis. Actum anno Dominice incarnationis MLXXVIII, domno Gregorio VIIº apostolice sedi presidente, et Francorum rege Philippo regnante. (Bibl. nat. cop. 32-18; B. h. 232, CCXXXIIII.) (Au dos:) Carta Ademari militis de Carrella, de hoc quod habet apud Turciacum et apud Curtem partem suam de omnibus. 3523. 1078. CHARTA QUA BERNARDUS, COMES BISILDUNENSIS, SUBJICIT MONACHIS CLUNIACENSIBUS ET MOISSIACENSIBUS MONASTERIA SANCTI PETRI CAMPI ROTUNDI ET SANCTÆ MARIÆ ARULARUM SANCTIQUE PAULI VALLOSÆ. Omnibus in eternum manifestum sit, quoniam ego Bernardus, comes {646}Bisildunensis, videns quædam monasteria quæ mihi succedebant ex propinquitate antecessorum et parentum meorum a monastico ordine et regulari vita penitus deviasse, pro remissione peccatorum meorum atque remedio animarum patris mei et matris meæ, in melius ordinare disposui. Hoc igitur salubri consilio accepto, auctoritate meorum hominum, dono sub legali descripto omnipotenti Deo sanctisque apostolis ejus Petro et Paulo, loco Cluniaco, atque abbati venerando domno Hugoni et omnibus successoribus ejus, quandiu locus Cluniacus in ordine perstiterit, electionem et dominationem monasterii Sancti Petri Campi Rotundi, atque monasterii Sanctæ Mariæ quod dicitur Arulas, simulque monasterii Sancti Pauli Vallosæ, ut teneant et ordinent predicta monasteria secundum regulam Sancti Benedicti in perpetuum. Ut autem hæc mea cessio stabilis permaneret, abbatiam Sanctæ Mariæ de Arula ab illis qui in fevum adquisierant redemi, scilicet a Gifredo, Narbonensi archiepiscopo, C. uncias auri, et in vita sua dimisi ei de ipso honore capellaniam in ecclesia Sancti Petri de Albaniano, atque omnes fevos militum quos in Bisildunensi confinio Sancta Maria habebat, absque fevo Bernardi Adalberti et Willelmi Segarii; similiter etiam abbatiam Sancti Pauli a Petro vicecomite Fenollensium, quam in fevo adquisierat, redimi C uncias auri, et dum vixerit dimisi ei de ipso honore Sancti Pauli villam quæ dicitur Maurius. Insuper omnes malas consuetudines, botaticas, albergas atque traginas, et omnes torturas, quas ego actenus vel omnes antecessores mei in ipsis honoribus predictorum monasteriorum videbamur requirere, funditus dimitto. Istam siquidem meam donationem, sicut jam dixi, ita jure perpetuo tenendam esse volo, ut si quis eam, (quod absit!) violare temptaverit, sub judicio Romani pontificis examinandum esse relinquo. Factum est autem hujus cessionis meæ testamentum in manibus carissimi mei consobrini domni Hunaldi, abbatis Moysiacensis, anno Dominicæ incarnationis millesimo LXXº VIIIº, Gregorio VII pontificatum Romæ tenente, Phylippo rege Franchorum regnante. {647}Testium vocabula qui hoc affirmaverunt subtus sunt scripta. Ego Bernardus comes affirmo et propriis manibus consigno ita +. S. Pontii Bligerii. S. Adaberti Jozberti. S. Arnaldi Geraldi. S. Jozberti presbiteri. (B. h. 127, CXXIX.) ?? 3524. 1078. CHARTA QUA RAINERIUS DE IGGIACO MILES DAT MONASTERIO CLUNIACENSI CAMPUM ET PRATUM JUXTA RIVUM LANSCIOLATAM. Cum omnia orta occidant auctaque senescant, temporalia quoque more fluentis aquæ retrorsum non ultra undam dilapsam retorquentis celeri lapsu inreparabiliter decurrant, preclaraque facies, honor mundanæ gloriæ maximeque divitiæ instabiles, preter hoc vis corporis, alia quoque hujusmodi similia brevi tempore dilabi in dies videntur, opere precium est animam aut eterna exercitatione virtutum aut contagione peccatorum infectam munificentia helemosinarum Deo reddere preclaram, terrena pro celestibus commutare, temporalia pro æternis, peritura pro magnis dare, sua Christi pauperibus pro desiderio vitæ eternæ factis relinquere deserendo, quatinus eorum precibus regna celorum cum eis possidere mereatur. Hujus itaque gratia capessende societatis, ego Rainerius miles, de Iggiaco, dono Deo omnipotenti et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo Cluniensique monasterio, aliquid de mea hereditate quæ mihi a parentibus jure successionis obvenit, unum scilicet campum qui est situs et terminatur juxta terram Sancti Petri. Et preter hunc, pratum quoddam juxta rivum, Lansciolatam nomine, situm dono post mortem meam, prefato loco, pro animæ meæ et parentum meorum remedio, et ut [memoria] mea in ipso monasterio inter reliqua fidelium nomina semper habeatur. Est autem ipsa terra in episcopatu Matisconensi. Si quis vero, (quod absit!) in posterum contradicere vel falsare voluerit, iram primitus Dei omnipotentis et beatorum apostolorum incurrat, et nisi cito resipuerit, {648}eternæ damnationis sententia feriatur. S. Humberti, filii ejusdem Rainerii. S. Ottonis, fratris ejus. S. Hugonis Rebuti. S. Bernardi. S. Hugonis. Facta est autem hæc donatio anno ab incarnatione Domini millesimo LXX. VIII, indictione I, regnante Philippo rege Francorum. (B. h. 290, CCXCI.) ?? 3525. 1078. CHARTA QUA ROTBERTUS DE LU (LI) ET DURANNUS FILIUS EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI DUAS VINEAS IN VILLA BURZIACO ET APUD REZINZ. Dum in hujus vitæ exilio temporaliter vivitur, studendum est unicuique fidelium maximeque laicali professione viventium, ut de rebus a Domino sibi conlatis operariis Christi jugiter in ipsius vinea laborantibus aliquod subsidium impertiantur, ut a superno Patrefamilias in retributione denarii cum eisdem remunerari mereantur. Hujus itaque muneris capiendi gratia provocatus, ego Rotbertus miles, de Lu, simulque filius meus Durannus, donamus et concedimus omnipotenti Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad Cluniacense monasterium, cui domnus Hugo abba preesse pariter et prodesse videtur, duas vineas optimas, unam scilicet apud Burziacum villam, aliam vero apud Rezinz. Hoc vero facio pro salute animæ meæ ac filii mei, et pro requie conjugis meæ defunctæ, ut Deus omnipotens nostri misereatur. Si quis autem hoc donum (quod absit!) ausus fuerit calumpniari, anathema sit. S. Rotberti, qui hoc donum fecit. S. Duranni, filii ejus. S. Bernardi. S. Constancii prepositi. Facta est autem hæc donatio cum carta, anno ab incarnatione Domini millesimo LXX. VIII, indictione I, regnante Philippo rege Francorum. (B. h. 313, CCCXIIII.) ?? {649}3526. 1078. CHARTA QUA SEGUINUS SÆCULO RENUNTIANS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM APUD CASSANIAS. Notum sit omnibus Christi fidelibus, quod ego Seguinus, perpendens quam inutilis est omnis honor hujus seculi, immo quam nocivus et illecebrosus ad eternam dampnationem, misericordia Christi me visitante et inspirante, pro ejus amore, ex toto renunciavi seculo, et contuli me ad memoriam sanctorum apostolorum Petri et Pauli in monasterio Cluniaco, ut de cetero ibidem regulari disciplinæ subditus penitentiam agerem peccatorum meorum. Preterea, pro meis parentibus et pro me ipso, donavi ad eandem memoriam et ecclesiam sanctorum apostolorum apud Cassanias unum mansum et cetera omnia quæ ibi habebam in alodo. (B. h. 403, CCCCVI.) ?? 3527. 1078. CHARTA QUA ADVINUS SÆCULO RENUNTIANS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MANSUM APUD KALENDINIACUM. Simili modo et ego Advinus, eadem fide ac devotione conferens me ad serviendum Deo in prefato monasterio Cluniaco, donavi ibi unum mansum apud Kalendiniacum. Actum est anno Dominicæ incarnationis millesimo LXX.VIII, domno Gregorio septimo æcclesiæ Romanæ presidente, et Francorum rege Philippo regnante. (B. h. 404, CCCCVII.) ?? {650}3528. 1078. CHARTA QUA WIDO, COMES MATISCONENSIS, MONASTERIO CLUNIACENSI IN QUO FACTUS ERAT MONACHUS, MULTA PRÆDIA CONFERT. Notum sit omnibus Christi fidelibus, quod ego Wido, aliquando comes Matisconensis, perpendens quam inutilis est omnis honor hujus seculi, immo quam nocuus et illecebrosus ad æternam dampnationem, misericordia Christi me visitante et inspirante, pro ejus amore, ex toto renuntiavi seculo, et contuli me ad memoriam sanctorum apostolorum Petri et Pauli, in monasterio Cluniaco, ut de cetero ibidem regulari disciplinæ subditus, penitentiam agerem peccatorum meorum. Preterea, pro meis parentibus et pro me ipso donavi ad memoriam et æcclesiam sanctorum apostolorum omnia quæ infra sunt annotata; id est has villas: Blandens et omnes clausos et clausarios, silvas et aquas et pascuaria et omnia appenditia; Doblens et quicquid ibi appendit, mansos et omnes consuetudines quæ in aliis villis sunt huic appendentes; Lammura et quicquid ibi appendet; Planneisel, et servos qui ibi morantur et quicquid appendet; Levoretum et omne quicquid ei appendet; Vernedum et silvas et prata et omne quicquid appendet. Venda, quam dominici asini persolvebant apud Lodons, data est et condonata, et omnimodis interdictum ne ulterius persolvatur; Osan et mansos et silvas et aquas et omnem usuarium fructum qui appendet: hæc omnia donavi et delegavi potestiva manu, absque omnium hominum contradictione, Deo et sanctis ejus apostolis, {651}ad usum servorum Dei in prefato monasterio Deo servientium, videlicet perpetuo jure tenenda et possidenda. Et si quis in predictis calumpniam vel molestiam ullo modo intulerit, durissimam virgam et disciplinam Dei omnipotentis in hoc seculo exp[er]iatur, quia non est dignum optare cuiquam ut in perpetuum dampnetur. Actum Dominicæ incarnationis anno M.LXX.VIII, donno Gregorio VII apostolicæ sedi presidente, et Francorum rege Philippo regnante. (B. h. 564, DLXVII.) ?? 3529. 1078, environ. CHARTA QUA ARTALDUS, COMES FORENSIS, NOTUM FACIT SE MEDIETATEM PEDITURÆ CIVITATIS LUGDUNENSIUM MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE. Noverint cuncti presentis temporis et futuri, utriusque sexus et ætatis, quod ego Artaldus, comes Forensis, pro salute ac remedio animæ meæ omnisque proprie parentele, cum consensu et laudatione domni Willelmi, comitis Burgundionum, dono Domino Deo et beatis apostolis ejus Petro et Paulo, ac Cluniacensi monasterio, medietatem pediture Lugdunensium civitatis, ea conventione ut predicti cœnobii fratres cum inde aliquid deduxerint vel advexerint, nichil omnino ulli de medietate sicut de propria re persolvant. Et ut hoc donum firmum et inlibatum deinceps permaneat, ego Willelmus, filius ejus, una cum matre mea Raymode, laudamus et corroboramus, anatematizantes omnes quicumque tam laudabilis doni contradictores, calumpniatores et infractores extiterint; et hoc totum per manus Wigonis monachi et decani de Masiliis factum est, ita ut michi Artaldo, qui primum hoc donum feci, quinquaginta solidos persolveret, michique Vuillelmo, filio ejus XXti solidos pro consensu et laudatione hujus rei. (B. h. 65.) ?? {652}3530. 1078, environ (?). CHARTA QUA HUGO, CABILONENSIS COMES, MONASTERIO CLUNIACENSI CONCESSIT UT OMNES MONACHI OBEDIENTIÆ CARMESÆ HABERENT USUARIUM IN SILVA BRENNIACO. Ego Hugo, Cabillonensis comes, ad memoriam reducens me multis modis carnaliter peccasse, et multa in Deum commisisse, antecessores etiam meos divino auxilio plurimum indigere, memor insuper et juditii futuri et penæ non temporaneæ, sed miserabilis et eternæ, ad remedium anime meæ et Tetbaldi, patris mei, comitis supradicte civitatis, et ad salutem ceterorum parentum meorum, beatis [apostolis] Petro et Paulo, et domno abbati Cluniacensi Hugoni, in silva mea Brenniaco, concessi ut omnes monachi, qui apud Carmesam beatorum apostolorum obedientiam custodirent, ligna ad ignem faciendum, ad reficiendas domos, ad clausuras faciendas, ad omnia etiam sibi necessaria acciperent, porcos in ea quotquot haberent et quandiu vellent enutrirent, nemini tamen extraneo darent de ipsa aliquid vel venderent. Quod in ea silva monachis concessi, hoc idem ejusdem ville rusticos super terram Beati Petri demorantes habituros laudavi. Factum est hoc et concessum, mediatore Petro monacho, qui tunc temporis supradictæ villæ obedientiæ preerat, quique mihi pro ea concessione octoginta solidos dedit, uxori meæ XXti, prepositis meis Siguino et Rocleno XVcim. Ut hec concessio firma in posterum haberetur, testes qui concessioni intererant, quilibet videat subnotatos. Testis Roclenus episcopus. Testis dux Oddo. Testis Siguinus prepositus. Testis Roclenus prepositus. Si quis de hac concessione beatis apostolis {653}vel abbati, vel monachis suis injuriam fecerit, subjaceat judicio Dei, et cum Datan et Abiron perpetuæ dampnationi. (Bibl. nat. or. 123 A.; B. h. 575, DLXXVIII.) (Au dos et de la même écriture:) Carta Hugonis comitis Cabilonensis, filii Tetbaldi, quam fecit fratribus Cluniacensibus et Petro monacho, decano de Carmesa, de boscho Brenniacho. 3531. 1078-1079, environ. CHARTA QUA NOTUM EST ODDONEM, DUCEM BURGUNDIÆ, PRECANTE FRATRE SUO HUGONE, DONATIONES, QUAS SUI HOMINES MONACHIS CLUNIACENSIBUS FACERENT, LAUDAVISSE. Jam dictus autem dux Oddo fecit aliam donationem Cluniacensi monasterio, quod videlicet ipse concedebat et laudabat, si quis suorum hominum de beneficiis quæ de illo habent velit dare Sancto Petro Cluniacensi, tali tenore ut de fidelitate et servitio suo non se subtraheret. Et hoc fecit rogatu donni Hugonis, fratris sui, jam tunc monachi, sed ante ipsum ducis. Cui donationi presentes et testes fuerunt: Wido de Grancie, Tiezelinus li Sor, Seguinus de Voldonai, Rainerius sescaldus. Qui etiam jam dicti interfuerunt et testes extiterunt donationi de potestate Montelie, quæ ego in proprios usus retinebam. (B. h. 566, DLXIX; D. 288.) ?? {654}3532. 1079, 2 janvier. EPISTOLA GREGORII PAPÆ VII AD HUGONEM, ABBATEM CLUNIACENSEM, DE MISERIIS ET PERICULO ECCLESIÆ IN QUA REPREHENDIT EUM QUOD HUGONEM, BURGUNDIONUM DUCEM, IN MONACHORUM NUMERUM ASCISCENDO, ECCLESIIS, VIDUIS, ET PUPILLIS DEFENSOREM ERIPUERIT. Gregorius, etc. Si Romani ad vestras partes... (Regist. Greg. VII, lib. VI, ep. 17; Labbe, Concil., t. X, p. 210; Hardouin, Concil., t. VI, col. 1409; Mansi, Concil., t. XX, p. 271.) ?? ?? 3533. 1079 (?), 22 février. CHARTA QUA URRAKA, REGIS ADEFONSI FILIA, DOMINA GALLETIÆ DAT MONASTERIO CLUNIACENSI CŒNOBIUM DE PALOMBARIO. In Dei nomine. Ego infanta donna Urraka, regis domni Adefonsi filia, et totius Galletie domina, vobis abbati domno Ugoni et omnibus monacis Cluniacensibus, in Domino Deo salutem. Amen. Placuit michi liberali animo, nullo cogente imperio, sed mea propria voluntate atque consilio patris mei, imperatoris domni Adefonsi, facere Domino Deo et Sancto Petro Cluniacensi, et vobis, dompno abbati Ugoni et omnibus monacis ejusdem monasterii hanc cartulam donationis de illo monasterio de Palombario cum omnibus ajunctionibus, tam ecclesiis quam etiam laicalibus sibi pertinentibus. Ego infanta domna Urracka suprascripta dono atque offero vobis illud monasterium suprascriptum pro anima mariti mei comitis domni Raimundi et pro remedio animæ {655}meæ et parentum meorum, ut habeatis et possideatis et secundum vestram voluntatem de eo faciatis. Ita de hodie die vel tempore de juri meo ablato vestro dominio sit tradito et concesso; habeatis vos illud et omnes successores vestri evo perenni et secula cuncta. Amen. Si quis tamen de meis posterioribus, tam propinquis quam extraneis, aliquid contra vos dixerit, vel vobis de illo monasterio auferre voluerit, quod minime fieri credo, imprimis duplicet quantum calumpniaverit et insuper decem auri talenta. Post hæc sit excommunicatus in secula seculorum, donec ad emendationem veniat. Facta cartula donationis sub era millesima Ca Xa VIIa et que est VIII kalendas marcii. Ex omni gente regali, infanta domna Urraka totius Galletie domina et imperatoris domni Adefonsi filia et Constantiæ reginæ nata, hanc cartulam fieri jussi, et hoc meum signum facere precepi. (Monogramme.) Didacus Conpostellane sedis et æcclesiæ beati Jacobi apostoli episcopus secundus confirmavit. Mauricius Bragalense sedis episcopus confirmavit. Didacus Auriense sedis episcopus confirmavit. Abbas Petrus Celle Nove confirmavit. Petrus notarius infante domine U. confirmavit. (Monogramme du notaire.) (Bibl. nat. or. 137; cop. 283-75; B. p. 32.) (Au dos:) Ponlouberio. Carta de abbatia quam dedit infanta Urraca. 3534. 1079, 14 avril. EPISTOLA GREGORII PAPÆ VII AD HUGONEM, CLUNIACENSEM ABBATEM, CUI PRÆCIPIT UT BONA QUÆDAM LANDERICO, MATISCONENSI EPISCOPO, RESTITUAT, AUT LITEM COMPONENDAM [HUGONI] EPISCOPO DIENSI ET ABBATI SANCTI PAULI PERMITTAT. Gregorius, etc. Landericus Matisconensis... (Regist. Greg. VII, lib. VI, ep. 33; Mansi, Concil., t. XX, p. 281.) ?? ?? {656}3535. 1079, 8 mai. CHARTA QUA ARRICUS DAT MONACHIS CLUNIACENSIBUS IN OBEDIENTIA GRACIAGO CABANNARIAM IN VALLE RANCONIS, TERCIAMQUE PARTEM MANSI DE BOSCHIT, ETC. Ego Arricus considerans quia omnes homines moriuntur, et nemo de rebus suis aliquid secum portare potest, nisi hoc quod pro Dei amore tribuerit, dedit (sic) pro anima uxoris mee defuncte, nomine Agnes, in obedientia Sancti Petri Cluniacensis que dicitur Graciago, domno abbati Ugoni et monachis suis, cabanariam unam in valle Ranconis, ut habeant et possideant jure perenni, ut Deus omnipotens michi et uxori mee et filiis meis et parentibus meis mise[re]ri dignetur in regno suo. Ego Arrico dedi et firmavi, et Bernardus filius meus, et alius filius similiter. S. Ranconis. S. Vilgelmi. S. Petri Iterii. S. Arnaldi Bladini. S. Armanni Vaca. De hac valle accipiebat Petrus Relatinus decimum et ideo qui fecit homicidium dedit predicte ecclesie hunc decimum; ipsum quem occidit Aloardum vocabant, et hoc donum laudavit frater ejus Bertrannus. Arricus, qui fecit donationem que superius scripta est pro anima uxoris sue, veniens ad mortem cogitavit de semetipso, et pro redemptione anime sue et remissione peccatorum suorum, dedit in predicta obedientia Sancti Petri domno abbati Ugoni Cluniacensi et monachis suis, terciam partem mansi, que est sita in territorio Singaudensi, in loco qui dicitur de Boschit, prope villam Vesciliacipti, ut habeant et possideant jure hereditario. Firmatores sunt isti: S. Bernardi, filius ipsius defuncti. S. Ranconis. S. Wilgelmi. S. Petri Iterii. S. Arnaldi Bladini. S. Armanni Vaca. Est autem facta hec carta aput Graciagum, VIII idus madii, anno ab incarnatione Domini millesimo septuagesimo nono, indictione tercia, regnante Philippo rege Francorum. Si vero aliquis homo fuerit, qui hanc cartam falsare voluerit, non prevaleat, sed componat in vinculo pro hac {657}contradictione auri libram unam, atque sit excommunicatus de omnibus maledictionibus, ita ut in inferno semper cum predictis maneat, nisi resipiscat et ad emendationem perveniat. (Bibl. nat. cop. 32-49.) (Au dos:) Carta de valle. — De valle Ranconis et de Boschit. 3536. 1079, 19 mai. CHARTA QUA GISELBERTUS, COMES BERGAMENSIS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI PECIAM TERRÆ IN LOCO ET FUNDO MUNTICELLI, AD MONASTERIUM CONSTRUENDUM. Anno ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi millesimo septuagesimo nono, quarto decimo kalendas junii, indictione secunda, monasterio Sancti Petri, quod nuncupatur de Cluniago. Ego in Dei nomine Giselbertus, comes comitatus Pergamensis, et filius quondam Maginfredi, qui fuit comes, qui professus sum ex natione mea lege vivere Longobardorum, offertor et donator ipsi monasterio, presens presentibus dixi: quisquis in sanctis ac venerabilibus locis ex suis aliquid contullerit rebus, justa Auctoris vocem, in hoc seculo centuplum accipiet, insuper, et quod melius est, vitam possidebit æternam; ideoque ego, qui supra Giselbertus, comes, dono, offero a presenti die in eodem monasterio Sancti Petri, pro annime mee conjugisque mee Mattildis ac meorum parentes in mercede, peciam unam de terra cujus pars est silva et frondaria, gerbus atque pratum sive collis, omnia in unum tenentia, per quam viam in parte curit, juris mei, quam habere viso sum in loco et fundo Munticelli, ipsius comitis, justa munta Montem Argoni, et jacet a locum qui sic nominatur Vooplano, et sunt ipse res inter omnes per mensuram justam jugera viginti legitima jugialia; coeret ad super totum ab una parte flumen, ab alia parte mihi reservo muntes isti Argon, a tercia parte Sancte Marie et {658}Sancti Allexandri, ibique alii sunt coerentes. Super ipsam autem terram edificaturum vel constructurum est monasterium ad onorem Dei et beatorum apostolorum Pauli atque Petri, ad effundendas orationes pro annimabus omnium vivorum et mortuorum; atque etiam dono ac offero in ipso monasterio de teris arabilis juris mei, quas abere visus sum in loco et fundo Villa, et sunt per mensura justa jugera sedicim legiptima jugealiis; sive etiam dono et offero in prefacto monasterio decimam portionem de pascuis atque silvis communi, cum areis in quibus estant, item juris mei, quas abere visum sum in isto loco Munticelli, vel ad ipsa curte pertinet, omnia ipsa, decimam portione de predicto pasculo et silva in integro. Similiter dono et offero in eodem monasterio Sancti Petri manso uno in loco Camissiano, cum omnibus jure et usibus, et cumdiciis que ad ipsum mansum pertinet, similiter juris mei; et est ipso manso in una sorte conputum juges legiptimas decem. Sive etiam dono ego qui supra Giselbertus, comes, ad ipsum monasterio capella una, cum area et cimiterio et mansoras tres, et decima et omnia que ad ipsa capella pertinet, item juris mei, quas abere visi sum, in loco et fundo Umbriano, et est ipsa capella consecrata in honore sancti Petri, infra castro qui fuit de Umbriano, et est area ubi ipsa capella Sancti Petri, cum cimiterio insimul per mensura justa tabulas legiptimas octo. Similiter dono et offero ad ipsum monasterio, si amplius de jure quod nunc ipsa ecclesia Sancti Petri pertinet inventum fuerit, in isto loco Umbriano, in eadem offersione subjaceat. Atque etiam dono et offero ad ipsum monasterio servos quatuor, quorum nomina sunt: Petrus Bernacio dicitur, et Johannes, filio ejus, seu Martinus Infantulo, atque item Johannes de loco Paradego. Item juris mei, si ibi co ipsi ali nomine no[n]cupantur natione eorum Italie, ut ita ipsa capella Sancti Petri dicitur, que est infra castro de isto loco Umbriano, sit in potestatem Sancti Pauli ad ordinamdum a parte ipso monasterio Sancti Petri de Cluniago, ut dictum est, ipsa pecia de terra in qua ipsum monasterium beatissimorum Pauli et Petri apostoli esse debet {659}consecratum vel edificatum, sive ordinatum, seu cum capella, cum area, et cimiterio, siu cum silvis majoribus et minoribus, pratis, pascuis, ge[r]bis, seu terris arabelis, sive colle, rivis, rumpinis ac paludibus et piscationibus, coltis et incoltis, divisis et indivisis, una cum finibus, terminibus, accessionibus et usibus aquarum, aquarumque deductibus, cum omni jure et jacentiis et pertinentiis erarum per locas et vocabolas ad ipsas res pertinentibus, una cum ipsos servos et predictam decimam legitur in integrum. Quæ autem ista pecia de terra cujus pars est silva et frondaria, ge[r]bis atque pratum sive tollas omni uno tenente, per qua via percurrit super ipsa, esse debet predicto monasterio Sancto apostolo Pauli et Petri, sive jam dictis omnibus rebus juris mei in easdem locas Munticelli, Vooplano villa, seu in Camisiano atque in Umbriano, vel in eorum territoriis supra nominatis, una cum accessionibus et ingresibus, seu superioribus et inferioribus earum rerum qualiter supra vel una cum prædictos servos et decimas in integrum, ab ac die in eodem monasterio Sancti Petri dono, cedo, confero, et per presentem cartam offersionis ibidem abendum confirmo, faciendum exinde a presenti die pars ipsius monasterii proprietario nomine ad eorum usu sunt, ut in ipsum monasterio Sancti Pauli monachi ordinatis fiant et fatias quæ voluerit, sine omni mea et eredum meorum contradictione, atque per mercedem annime mee æquidem, et espondeo atque promitto me ego qui supra Giselbertus, comes, una cum meis eredibus, a parte ipsius monasterii aut cui pars monasterio dederit, ista donatio qualis supra legitur in integrum ab omni homine defensare: quid si defendere non potuerimus, aut si pars ipsius monasterii exinde aliquid per covis ingenium subtragere quesierimus, tunc in duplum eadem res omnes a parte jam dicti monasterii aut cui pars ipsius monasterii dederit restituamus, sicut pro tempore fuerint melioratis aut valuerint sub estimatione in consimilibus locis. Anc enim cartam offersionis pagine Erlembaldi, notarii sacri palacii, tradidit et scribere rogavi, in qua subter confirmans, testibusque obtoli roborandum. Actum infra castro Sintino feliciter. Signum manus isto Giselberti, comes, qui anc cartam offersionis fieri {660}rogavi, ut supra. Signum manibus Lanfra[n]ci et Alberici seu Ambrosii testes. Ego Petrus judex interfui et subscripsi. Ego qui supra Erlembaldus, notarius sacri palacii, scriptor hujus carte offersionis, post tradita complevi et dedi. (Bibl. nat. or. 138; cop. 283-76; C. 89.) (Au dos:) Carta Gisleberti comitis Pergamensis, de Longobard[ia]. 3537. 1079, 25 mai (?). CHARTA QUA JOSCERANNUS ET UXOR EJUS ODILA, MONACHICUM HABITUM SUSCIPIENTES, DANT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS VARENNAS, VARENETIS, ETC. Notum sit presentibus et futuris, quod ego Jodhserannus et uxor mea Odila, audientes Dominum dicentem in Evangelio: «Date helemosinam, et ecce omnia munda sunt vobis»; et in alio loco: «Nisi quis renunciaverit omnibus quæ possidet, non potest meus esse discipulus»; renunciamus mundo et omnibus pompis ejus, reminiscentes enormitatem peccatorum nostrorum et suscipimus gaudentes sanctæ religionis habitum, secundum regulam Sancti Benedicti, in loco qui dicitur Cluniacus, ubi domnus Hugo abba preesse et prodesse pariter videtur. Ideoque concedimus et tradimus Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, et fratribus in predicto loco Deo servientibus, aliquid de hereditate nostra, pro remissione peccatorum nostrorum seu parentum nostrorum vivorum ac defunctorum. Volumus autem notificare quod ipsa hereditas accidit nobis ex parte uxoris meæ, quam sibi dedit pater suus Oddo et mater sua Engelburda hereditario jure. In episcopatu vero Lugdunensi hæc hereditas habetur, videlicet in villa Varennas vocatur; damus quicquid ibi habemus in ecclesia, sive in terra, sive in servis et ancillis; similiter in Varenetis quicquid ibi habemus, sive in terra, sive in servis, seu in molendinis; in Mastriniaco vero quicquid ibi habere videmur; in Bosserolas quicquid {661}ibi habere videmur; in alia villa quæ vulgo dicitur Fores mansum Tettardi; in villa quæ Altus Mons dicitur mansum unum; item in villa cui dicitur Vilared duos videlicet mansos et unum molendinum, et quicquid ibi habemus, sive in campis, sive in silvis. Itidem in villa Domni Martini, mansum Oldefredi et quicquid ibi habemus; mansum vero de Vilare Puteth; in territorio vero Vensonticensi terciam partem æcclesiæ, in villa quæ dicitur Alfey. Filii Jozeranni, Jozerannus videlicet et Guido, Dei, et sancti Petri et domni Hugonis abbatis potestati se attribuerunt, eo videlicet tenore, ut si uterque vel eorum alteruter sine filio moreretur, hereditas Dei et Sancti Petri post eorum discessum haberetur. Ut hoc inconvulsum et firmum maneat in perpetuum, confirmamus testificatione testium. S. Jozeranni, qui hoc donum fecit, et uxoris ejus Odile. S. Jozeranni, filii ejus. S. Vuidonis. Si quis autem huic dono calumpniam inferre voluerit, iram Dei omnipotentis et sanctorum apostolorum Petri et Pauli super se provocet, nisi resipuerit et ad satisfactionem venerit. Actum est hoc apud Cluniacum VIII kalendas junii, anno incarnationis Dominicæ M LXX VIII, æpacta XV, indictione II, presidente romanæ ecclesiæ apostolico domno Gregorio VII, regnante Francorum rege Philippo, anno XVIIII regni ejus. (B. h. 331, CCCXXXII.) ?? 3538. 1079 (?), 28 juillet. CHARTA QUA SIGALDUS, FILIUS NARDUINI DE SARERAS, SUMENS HABITUM SANCTI BENEDICTI, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS MICIACO, CHLIGER, ETC. Notum sit presentibus et futuris mortalibus, quod ego Sigaldus, filius Narduini de Sareras, reminiscens enormitatem peccatorum meorum, et audiens Dominum dicentem in Evangelio: «Date elemosinam et ecce omnia munda sunt vobis», et alibi: «Nisi quis renuntiaverit omnibus quæ possidet, non potest esse meus discipulus»; ideo ego renuntio mundo et omnibus pompis ejus, et gaudens suscipio sanctæ {662}religionis habitum secundum regulam Sancti Benedicti, in loco qui vocatur Cluniacus, ubi donnus abba Hugo magis videtur prodesse quam preesse; ideoque concedo et trado Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo et fratribus in predicto loco Deo servientibus, aliquid de hereditate mea, quæ obvenit mihi ex parte matris meæ Eufemie: hoc est in villa Miciaco unum mansum et omnia quæ ad ipsum pertinent, in vineis, campis, pratis, silvis; in villa Chliger unum mansum in loco qui vocatur ad Fontana Oisaini et omnia quæ ad ipsum pertinent; in villa Bruelis unum mansum et omnia quæ ad ipsum pertinent; similiter in ipsa villa medietatem unius prati quod habebam cum Sigaldo consobrino meo; in eadem villa, terra de Labalosa, et boscum de Tremblet, meam partem; in villa Montari unum mansum et omnia quæ ad ipsum pertinent; in boscum de Grangas meam partem quam ibi habebam; in boscum de Cenva omnia quæ ibi habebam. Firmatores istius cartæ sunt fratres mei Stephanus et Gausmarus. Et ideo ego Sigaldus consentio eis duos manso[s] de hereditate mea in villa Sareras in vita illorum, et post mortem eorum revertantur ad sanctos apostolos Petrum et Paulum et ad locum Cluniacum. In tali ergo tenore consentio eis istos duos mansos, ut omnia quæ suprascripta sunt ore laudent et manibus confirment. S. Sigaldi, qui donavit et ipse firmavit. S. Stephani et Gausmari, fratrum ejus. S. Gausceranni avunculi ejus. S. Rannaldi consobrini ejus. S. Arlebaldi, prepositi de Cavinias. S. Udalrici Barbut prepositi. S. Sigaldi consobrini ejusdem. S. Arduini consobrini ejus. S. Hysnardi. S. Nazareæ, uxoris patris ejus. S. Udalrici, matricularii æcclesiæ de Gliget. S. Ildini et Heldradi de Buchec. Si quis autem huic dono calumpniam inferre voluerit, iram omnipotentis Dei incurrat, nisi resipuerit et ad satisfactionem venerit. Actum apud Cluniacum, V kalendas augusti, anno incarnationis dominicæ MLXX VIII[I], epacta XV, indictione II, presidente in æcclesia {663}romana apostolico donno Gregorio VII, regnante in Fra[n]cia rege Philipo, anno XIX regni ejus. Omnia hæc quæ in ista carta scripta sunt, sita sunt in episcopatu Matiscensi. (B. h. 505, DVIII.) ?? 3539. 1079, avant le 29 août. PRÆCEPTUM PHILIPPI, REGIS FRANCORUM, QUO DAT MONASTERIO CLUNIACENSI LOCUM SANCTI MARTINI AD CAMPOS. In nomine sanctæ et individuæ Trinitatis, Patris et Filii et Spiritus sancti. Noverint cuncti fideles sanctæ Dei æcclesiæ, quod ego, gratia Dei rex Francorum, Phylippus nomine, dono et concedo Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, in manu domni Hugonis abbatis et omnium abbatum qui in eodem loco futuri sunt post eum in æternum, locum qui dicitur Sancti Martini ad Campos, quem pater meus Hainricus fundavit, ut habeant et possideant in perpetuum cum omnibus apendiciis ad eundem locum pertinentibus, [id est terris, vineis,] sicut Engelardus abbas possedit {664}in vita patris mei et in tempore meo, salva subtectione debita sanctæ matris æcclesiæ Parisiacensis. Facio autem hanc donationem pro remissione peccatorum meorum et genitoris genitricisque meæ et omnium regum Francorum antecessorum meorum, ut cum omni libertate et quiete absque ulla calumpnia alicujus viventis personæ vel potestate prefatus locus Cluniacus possideat, ut Deus omnipotens, intervenientibus beatis apostolis suis Petro et Paulo, regnum et vitam nostram cum pace et tranquillitate disponat in presenti seculo, et in futuro sempiterna gaudia concedat. Ut autem hec donatio firma et stabilis atque inconvulsa permaneat, hoc preceptum manu propria firmo et corroboro ac sigillo proprio sigillare precipio testibusque firmandam trado. Signum Phylippi regis Francorum. Si quis autem hoc donum vel preceptum calumpniari temptaverit, iram omnipotentis Dei et omnium sanctorum ejus incurrat, et insuper regia potestate constrictus, vendicare nequeat quod reppetit, usque dum a calumpnia recedat. S. Aguanonis, Eduhensis episcopi. Signum comitis Rainaldi de Nivernis. S. Rotberti de Alliaco. S. Gautheni de Clamiciaco. S. Ebonis de Montecelso. Hujus rei testes sunt et confirmatores canonici ipsius loci: Gausfredus prior, Eustachius, Gislebertus, Daimbertus, Gauterius II, Minardus, Guoisbertus, Malfredus, Bernardus, Ugo, Rotbertus, Araudus. Hactum publice apud Sanctum Benedictum de Floriaco, anno incarnati Verbi millesimo LXX VIIII, anno regni nostri XVIIII. Ego Gislebertus, ad vicem Rotgerii cancellarii, relegendo subscripsi. (Bibl. nat. or. 139; B. h. 71, E. 178; lat. nouv. acq. 1359, fº 5 vº.) (Chrisme. — Monogramme du roi.) {665}3540. 1079, 3 septembre. PRÆCEPTUM ADEFONSI, HISPANIARUM REGIS, QUO MONASTERIUM SANCTÆ MARIÆ DE NAZARA MONACHIS CLUNIACENSIBUS CONFERT. In nomine Patris et Filii videlicet et Spiritus sancti, uni Deo in Trinitate conregnanti, per numquam finienda secula seculorum. Amen. Dum homo in interioribus archana cogitans quatenus agere studeat unde omnipotentem Dominum sibi placari queat, illi soli gratiæ referende sunt, a quo omne bonum collatum esse dignoscitur, dum licuerit cuilibet perficere quod recto animo cogitaverit, videat homo et solerti mente evigilare procuret, ne de factis pravis suis elationis ruinam incurrat, aut, quod deterior est, deficiens penitendo quod fecit et pro benedictionem duplicem animæ suæ adquirat condempnationem, quoniam non inchoantibus sed perseverantibus coronam bone retributionis adtribuitur. Nunc denique cognoscendo hec, ego Aldefonsus, divina gratia imperator totius Hispaniæ, elegi, inspirante Deo, ex quo accepi a Domino pro salute anime meæ, ut humiliter offeram Domino, non ut rem infringam quod feci, quod nefas est dicere, sed pravitatis mee factis in cunctis decerno munere stabilitum ut in exitum premium obtineam beatum; et ideo ego jam dictus Adefonsus imperator, sicut dixi, propter æternam retributionem, facio vobis patronibus meis, sanctis videlicet Petro et Paulo gloriosissimis apostolis, quorum reliquiæ recondite esse creduntur in locum quorum basilica cernitur esse fundata, quod dicitur Cluniacus et domno Hugoni, abbati et fratribus qui sub ejus regimine constituti sunt, tam etiam his qui hic sunt permansuri, {666}quam etiam aliis qui regulam Sancti Benedicti observaverint, concedo atque offero unum monasterium meum, quod mihi ex parte antedecessorum meorum hereditario jure et juste usque ad me descendit, et vocitatur Sancta Maria in Nazara, subter illum castrum quod est juxta ipsam viam que ducit apud Sanctum Jacobum. Et iterum illi offero ex hoc quod habeo accepi, sicut propheta nos ammonet dicens: «Vovete et reddite Domino Deo vestro»; iccirco offero per hujus testamenti vigorem jam dictum monasterium Sanctæ Mariæ, ut dehinc cum omni quiete possideatis cum omnibus villulis vel villas, tam eremas quam et populatas; sicut sonant vel continentur in susscriptis, ex integro, tamquam Ganabit usque Moeriam, et Ganaberit vobis offero. Ita concedo vobis ipsum monasterium jam dictum Sanctæ Mariæ cum omnibus adjacentiis vel adprestationibus suis, domos videlicet, vineas, terras cultas vel barbaras, montes, aquas cum aqueductibus suis, cum exitibus et regressibus earum rerum, per suis locis, tam antiquioribus terminibus, seu cum omni sua pertinentia, cum hominibus ibi habitantibus vel qui ibi habitaturi sunt et qui ad vestram concurrunt ordinationem, et qui in cunctis vestram adimplent jussionem, et non permitto scurro fisci regali qui ibidem disturbationem faciat, nec modice, nec contaminetur eorum januas, non pro rausso, non pro homicidio, non pro fossadaria, non pro ullo usu vel regali calumpnia aut servitio, sed liberum et intemeratum eum vobis concedo propter remedium animæ meæ vel parentum meorum, ut Dominus tribuat nobis beatam vitam et requiem sempiternam. Hec omnia quidem offero per hujus testamenti vigorem atque possidendum esse concedo pro victu atque vestitu servorum Dei in ipso monasterio Deo servientium vel in elemosinis pauperum ospitumque et {667}peregrinorum. Et nunquam hoc factum meum a me vel ab aliquo meorum sit violatum, disruptumve aut contaminatum, ita ut ab hoc die et tempore ipsum monasterium cum omnia bona sua, sicut suprascriptum est, de meo jure regali sit deletum, et in vestro dominio redactum et confirmatum, et quicumque post me in hoc regno successerit, et istum testamentum infringere temptaverit, sive rex, sive comes, aut qualibet potestas, quecumque sit, sit ille Deo reus et a communione omnium fidelium extraneus et a corpore Domini nostri privatus per longum tempus, id est per omnia secula et cum Juda Domini proditore, simili dampno et pena multetur, et hoc meum [testamentum] semper maneat firmissimum. Factum seriem testamenti paginolam sub die quod est IIIº nonas septempbris, era T C XVII. Ego Aldefonsus, divina gratia imperator Ispaniæ, vobis patronibus meis P[etro] necnon et P[aulo] sive domno Hugoni abbati et cuncte Cluniacensi congregationi, in hoc testamento quod fieri jussi et relegente audivi, manu mea signum injeci (Monogramme). Sub Christi nomine, Ielvira, proles magni imperatoris Fredenandi et gloriosi principis et Sanctiæ regine filia, confirmavi (Monogramme). Ranemirus, Garsie regis filius, confirmavi. Sub Dei timore, Ermensinda, G[arsie] regis filia, confirmavi. Sub ejus auxilio, Scenna, soror ejusdem, confirmavi. Ineffabilis misericordia Christi Pelagius, Legionensis episcopus, confirmavi. Sub Christi timore, Bernardus, Palatine sedis episcopus, confirmavi. Sub Dei nomine, Scenerus, Burgensis episcopus, confirmavi. Comes Moninus Gunsulbiz confirmavi. Comite Gunsalbus Salvatoriz {668}confirmavi. Comes Petrus Asuriz confirmavi. Senior Didacus Albarez confirmavi. Senior Sceneno Furtunionis confirmavi. Didagus Gunsalbiz confirmavi. Rodericus Gunsulbiz confirmavi. Comes Didagus Assuriz confirmavi. Comes Martinus Adfonsa confirmavi. Fredinandus Verenadiz confirmavi. Pelagius Gomiz confirmavi. Item Pelagius Vellidiz, major in domo regis, confirmavi. Petrus Johannes, majorinus hic in Nazara, et Locronius et Calagorra, confirmaverunt. (Bibl. nat. cop. 283-83; C. 107.) ?? 3541. 1079, 25 novembre. CHARTA QUA RAIMUNDUS FULCONIS VICECOMES [CARDONENSIS] ET FRATER EJUS FULCO ARCHIDIACONUS, DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM CASTRI NOMINE SERRIS. In nomine sanctæ et individue Trinitatis. Ego Raimundus Fulconis, fraterque meus Fulco archidiaconus, uxor etiam mea Ermesindis, notum fieri volumus tam presentibus quam futuris omnibus sanctæ Dei æcclesiæ cultoribus et catholicis viris, quod ea quæ in transitoria et seculari vita gesseramus recolentes, et ut quemque fidelem decet christianum ad memoriam reducentes, intelleximus nos in multis graviter deliquisse et eum, cui a nobis de omnibus male gestis districto judicio ratio erat reddenda, modis pluribus offendisse; communi igitur consilio volentes illatas ei offensiones placare, constituimus ei de nostro communi partem aliquam exhibere. Habebamus autem æcclesiam in loco qui dicitur Castrum Serris, quam ad salutem animarum nostrarum et ad peccatorum nostrorum remedium, in honore a nobis offensi creatoris beatis apostolis Petro et Paulo, domno etiam Hugoni, {669}abbati Cluniacensi, ejusque successoribus, fratribus insuper Cluniaci Deo servientibus, cum omnibus ejus apendiciis, cum eis videlicet quæ tunc temporis habebat, quæque in futuro adquisitura erat, concessimus, ut haberent et in perpetuum, absque ullius successoris nostri calumpnia, tenerent, eo videlicet tenore, ut fratres ibi aliquod ponerentur qui monachorum regulam observarent et ordinem Beati Benedicti et Cluniacensis æcclesiæ pro fratrum modulo tenerent, pro nobis etiam Deum aliquando, ut nobis misereretur, pro posse interpellarent. Ut ergo ista donatio rata et sine termino inconvulsa habeatur, subscripsimus utrumque et donationis testes et de donatione facti privilegii idoneos corroboratores. Privilegium factum corroboravi in primis manu mea signum meum inscribens, ego Raimundus Fulconis vicecomes; corroboravit et frater meus Fulco archidiaconus; uxor etiam mea Ermessindis, punctum laudationis imprimens corroboravit; apposuit et signum Berengarius, Ausonensis episcopus. Super his aposuerunt corroborationis signa amici et fideles nostri, clerici et laici. Actum est hoc apud Cluniacum, VII kal. decembris, anno incarnationis Dominicæ M LXX VIIII, indictione II, epacta XXVI, regnante rege Philippo anno XX. Fulco archidiaconus †. Raimundus vicecomes †. Ermessindis vicecomitissa †. Ego Wilelmus diaconus precepto Fulconis archidiaconi scripsi et subscripsi. (B. h. 86.) ?? 3542. 1079. CHARTA QUA WIGO, ALBIONIS COMES, CONCEDIT MONASTERIO CLUNIACENSI ET LOCO MANTUÆ CAPELLAM DE MURATIO ET ECCLESIAM SANCTI PREJECTI IN CUMBIS. Notum sit omnibus fidelibus, tam futuris quam presentibus, quod ego Wigo, Dei indultu, oppidi Albionis comes, capellam de Muracio et ecclesiam Sancti Præjecti, que sita est in Cumbis, omniaque ad illas intus vel foris pertinentia [cum] vineis, terris, pratis, aquis et silvis, {670}culta et inculta, quæ huc usque jure hereditario posidere videor, beatorum apostolorum Petri et Pauli ecclesiæ Cluniacensi, ad locum Mantuæ, cui donnus abba Ugo non tam preesse quam prodesse videtur, pro remedio animæ meæ parentumque meorum, in posterum abendum concedo, et in potestatem ipsius predicti Ugonis abbatis transfundo. Si quis autem huic meæ oblationi in aliquo contradixerit, æterni regis iram incurrat, et in igne diabolo et angelis ejus preparato sine fine ardeat. Facio autem hoc astipulacione et auctoramento fratris mei Guigonis, cognomento Raimundi, Richardi, Armannique, qui per me tenere videbantur, parentumque eorum et ali[or]um legalium virorum meorum, quorum hæc sunt nomina: Gosfredus de Murencio, Artaldus de Roscilione, Bermundus de Orel, Atenus de Toli, Eitur de Cassanalio, Antelmus de Muracio, Elisiardus, Garnerius. Anno ab incarnacione Domini nostri Jesu Christi millesimo septuagessimo nono, indictione II. (Bibl. nat. or. 140; cop. 283-82; B. h. 126, CXXVIII.) (Au dos:) Carta Wigonis, comitis Albionis, de ecclesia de Muratia. 3543. [1079], octobre. CHARTA QUA PETRUS DAT MONACHIS CLUNIACENSIBUS DE GRACIAGO QUARTAM PARTEM VILLÆ QUÆ DICITUR LACHALM. Sacrosancta Dei ecclesia, que est constructa vel edificata in pago Velavense, in aice Bassense, in villa que vocabulum est Gra[ciago], quia ipse est ecclesia constructa in onore Domini nostri Jesu Christi et beati Petri apostoli, hubi monachi Cluniacensi serviunt Deo. Ob hocigitur ego, in Dei nomen, Petrus, cogitans [de Dei misericor]dia, pro amore Domini nostri Jesu Christi, et pro redemptione anime mee, et patrem meum et matrem meam vel parentorum meorumque, ut Dominus noster Jesus Christus peccata nostra dimittere [dignetur] ... de ereditate mea que mihi legibus obvenit, quia ipsa est hereditas in {671}pago Velavense, in aice de Lapte, in villa que dicitur Lachalm: hoc est quarta parte de uno masso dono ad Sancto Petro et ad altare de Cluniaco et ad monachos de illo loco, de bona voluntate. Sane et si ullus homo est, qui carta ista inquietare vel presumsere voluerit, non vindicet, sed cum ira Dei omnipotentis incurrat; et cum Datan et Abiron participationem abeat, et cum Juda traditore Domini in infernum sit demergatus, et a memoriam non perveniat ante Dominum. Facta carta ista die sabato, in mense octuber, tempore regnante Filipo rege. S. Petrus, qui carta ista fiere et firmare in presente rogavit manu sua firma. S. Renconi. S. Silvioni et alius Silvius. (Bibl. nat. cop. 32-53.) (Au dos:) Carta in villa que dicitur Lachalm. 3544. 1079. CHARTA QUA WILLELMUS DAT MONACHIS CLUNIACENSIBUS DE GRACIAGO CABANARIAM QUÆ EST IN FAGETA. Quoniam remissio peccatorum in elemosinis constat, dicente Domino: «Date elemosinam et ecce omnia munda sunt vobis», et quia: «Sicut aqua extinguit ignem, ita elemosina extinguit peccatum»; ego Wilgelmus a vitiis cogitans et de peccatis meis, ut Deus omnipotens indulgeat mihi in futuro seculo, in obitu meo, dedi in elemosinam in monasterio Cluniaco, in obedientia Sancti Petri que dicitur Graciago, domno abbati Ugoni et monachis suis, ut habeant et possideant usque in finem sine ulla querela, cabanariam unam in villa que vocatur Fageta, prope castrum Sexagum, in presentia domni Martini decani. Sane si quis homo hanc donationem contradicere voluit, non valeat, sed componat in vinculo pro hoc libram auri unam; et insuper sit excommunicatus et condempnatus in infernum, cum Datan et Abiron et cum Juda traditore Domini, nisi resipiscat et ad emendationem {672}perveniat. Wilgelmus Aiton firmavit, alius Wilgelmus scraor castri firmavit, Bertrannus firmavit, Ebraldus firmavit. Est autem scripta hec carta in predicta obedientia Sancti Petri Graciago, anno ab incarnatione Domini millesimo septuagesimo nono, indictione tercia, regnante Philippo rege Francorum. (Bibl. nat. cop. 32-55.) (Au dos:) Carta de cabanaria que est in Fageta. 3545. 1079. CHARTA QUA GERINUS ET GUILLELMUS ACULEUS DANT MONACHIS CLUNIACENSIBUS DE GRACIAGO VILLAM QUAM VOCANT FABRIGAS. Omnis qui vult res suas in alterius transducere potestatem, debet hoc facere aut jurecessione aut stipulatione aut censu voluntario. Quapropter ego Gerinus cogitans de salute anime mee, dedi jure hereditario in monasterio Cluniaco domno abbati Ugoni et monachis suis, partem meam, id [est] dimidiam villam, que vocatur Fabrigas, ut habeant eam et possideant ipsi et successores eorum, sine ulla interpellatione hominum usque in finem seculi. Census autem ipsius ville talis est: in Kalendis, sex denarii et unam optimam primam de carne, et unum panem segalacium, et unum sextarium de vino, et unum sextarium de civada; in quadragesima vero incohenda, unum caponem; in madio, sex denarii et duos agnos; in messionibus, sex denarii et unum porcum de sex denariis, et quartum de terra et prandium plenum quando accipient ipsum quartum. Firmatores: S. Autei et nepotis ejus. S. Amicus. S. Wido Arbertus. S. Stephanus. Alius vero miles qui erat heres ipsius ville, nomine Guilgelmus Aculeus, similiter dedit aliam dimidiam partem pro remedio anime sue predicto monasterio Cluniaco, domno abbati Ugoni et monachis suis in eadem conventione; de que parte talis census exit qualis de altera. Firmatores fuerunt isti: S. Arnaldi canonici. S. Joceranni, nepotis ejusdem Wilgelmi. {673}S. Wilgelmi Aitomi. Hec autem carta servata est in obedientia Sancti Petri, qui vocatur Graciago, anno ab incarnatione Domini millesimo septuagesimo nono, indiccione tercia, regnante rege Philippo Francorum. Qui eam laudaverit, benedicatur a Domino; qui vero contradixerit, sit maledictus et excommunicatus, et perveniat usque in profundum infernum, et maneat cum Datan et Abiron atque cum Juda, traditore Domini, habeat porcionem, nisi ad emendationem perveniat. (Bibl. nat. cop. 32-57.) (Au dos:) Carta de Fabrigas. 3546. 1079. CHARTA QUA HUGO, TRECASSINENSIS EPISCOPUS, NOTUM FACIT SE, PRECANTE FREDERICO MILITE, ECCLESIAM DE WAIA MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE. Ego, in Dei nomine, Hugo, Trecassinæ æcclesiæ nominatus episcopus, atque universus clerus ejusdem æcclesiæ, sub nostro ducatu cælesti regi militans, omnibus ubique fidelibus, tam presentibus quam futuris, notum fieri volumus, quia Fredericus miles presentiam nostram adiit, postulans quatinus æcclesiam Waiæ, quæ nostræ dioceseos erat atque altare Cesannæ, quantum ipse in dominio habebat, seculari conditione liberaremus, et ad serviendum inibi Deo monachis æcclesiæ Cluniacensis tranquilla et quieta redderemus. Nos vero communi utilitati consulendo et in posterum previdentes, adquievimus saluberrimæ peticioni ejus, cupientes beneficiorum Sancti Petri atque elemosinarum justorum fieri participes, redditis prius nobis quæcumque supradicti militis juris fuerant, salvis quoque omnibus quæ sunt pontificalis dictionis, synodis dico et paratis, cæterisque nihilominus quæ antecessores nostri æcclesiastico jure tenuisse noscuntur; et ut monachi inibi servientes aut servituri subjectionem katholicæ debitam episcopis reddere {674}procurarent. Igitur concessimus eis totam supradictam æcclesiam, excepta sexta parte corporis æcclesiæ, annuentibus dominis Ansoaldo scilicet atque Galgero, quorum beneficium erat; reliquam vero partem itidem donare molimur, si prius pacifice adquirere poterimus. Altaris vero supradicti illud totum quod in Domino presentialiter habemus perpetua largitione tradimus, annuentibus dominis Warnerio et Gotifrido, de quibus tenere videmur; cæterum quod restat, si possibilitas adquirendi fuerit, similiter donamus. Istis denique ego Fredericus addo etiam totam medietatem prediorum meorum. Denique pro talibus donis ego Hugo episcopus, consentiente toto clero nostro, æcclesiam supradictam et monachos in ea habitantes ab omni laica inquietudine inmunes fore sancimus, atque anathemate prohibemus, ita ut nulli mortalium obnoxii maneant, nullumque carnale servicium exhibeant, preter orationes et elemosinas et ea quæ ad salutem animarum pertineant. Actum Trecis publice, in capitulo Sancti Petri, ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi M et LXX nono anno, regnante in cælis Domino nostro Jesu Christo, sedente Gregorio papa in Romana cathedra, incubante Phylippo rege in Gallia, tenente Tetbaldo comite Trecas, Hugone secundo ejusdem urbis episcopo. Sunt autem testes hujus cautionis, Gosbertus archidiaconus, Nocherus archidiaconus, Stephanus prepositus, Arnulfus cantor, Winencus prepositus, Hugo et Petrus servientes, Hildebertus decanus, idem Fredericus, cujus fuit donum. Ego Giraldus propria manu scripsi. S. Hugonis episcopi. S. Odonis decani. (B. h. 30.) ?? 3547. 1079-1080. CHARTA QUA RAIMUNDUS, ANNUENTE RAINERIO AURELIANENSI EPISCOPO, DIMITTIT MONASTERIO CLUNIACENSI TERRAS CANNAVERIAM ET MANSIUMCELLAS, QUAS AVUNCULUS SUUS INGELBALDUS MONACHIS PONTIS UNSANTIÆ ET CLUNIACI DEDERAT. In Christi nomine. Ego Raimundus, qui benefitium ex rebus Sanctæ {675}Crucis per largitionem domni Rainerii, episcopi Aurelian[ens]is, teneo, notum esse volo cunctis fidelibus sanctæ Dei æcclesiæ curam gerentibus, quia postulaverunt me monachi Cluniacensis monasterii, ut eis terram quæ dicitur Cannaveria et aliam terram quam Mansiumcellas vocant, quas avunculus meus Ingelbaldus Sancto Petro Cluniacensi et monachis qui in loco qui dicitur apud Pontem Unsantiæ deserviunt, cum omnibus apendiciis suis, reliquerat, pro redemptione animæ ejusdem avunculi mei et matris suæ et meæ, et ut domnum Girardum monacum faciant concedo, et concedente domno R[ainerio], Aurelianensi episcopo, cujus largitione prefatum benefitium habebam, ceterisque parentibus et amicis meis concedentibus, sicut petierant, voluntati eorum concessi, eo pacto ut uno quoque anno, in festivitate Sanctæ Crucis, quæ est in maio, prefati monasterii monachi episcopo Sanctæ Crucis libram unam ceræ pro recognitione exsolvant. Quod si in prefata cera reddenda tardi extiterint, postmodum reddant, et rem suam non perdant. Hæc vero cartula, ut sit firmior, manu propria subterfirmavi. S. Rainerii, Aurelianensis episcopi. S. Hilgodi decani. S. Hugonis precentoris. S. Renchonis subdecani. S. Mauritii archidiaconi. S. Johanni archidiaconi. Datum Aurelianis publice, anno Philippi regis XXº. S. Odonis cancellarii. (B. h. 93.) ?? 3548. 1080, 13 janvier. CHARTA QUA ALBERTUS, FILIUS QUONDAM ARIPRANDI, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI PECIAM DE TERRA IN QUA ÆDIFICIUM EST INCEPTUM AD MONASTERIUM FACIENDUM, IN VILLA FONTANELLA. Anno ab incarnacione Domini nostri Jesu Christi millesimo octuagesimo, terciodecim[o] die mensis januarii, indictione tercia, monesterio Sancti Petri qui dicitur de Cluniaco. Ego Albertus, filius quondam {676}Ariprandi, qui fuit de loco Presiate, qui professus sum ex nacione mea lege vivere Longobardorum, offertor et donator ipsius monasterii. Apostolus dixit: «Quisquis in sanctis ac venerabilibus locis ex suis aliquit contulerit rebus, justa Octoris vocem, in hoc seculo centuplum accipiet, insuper, quod melius est, vitam possidebit eternam.» Ideo ego qui sum Albertus, dono et offero pro anime mee et Teiperge et Isengarde seu Johanni mercedem: hoc est pecia una de terra in qua edificium est inceptum ad monasterium faciendum, in honore sancti Egidii, et omnia que ad ipso monasteri pertinent juris mei, quam habere visus sum in loco Monte qui dicitur Vergese; et jacet allocus qui dicitur Fontanella. Simulque per hanc cartam offersionis dono ego qui sum Albertus, in eodem monasterio Sancti Egidii sive cum omnibus rebus ad se pertinentibus, una cum finibus, terminibus, accessionibus et usibus aquarum aquarumque deductibus, cum omni jure, acjacensiis et pertinenciis earum, districtis et condiciis, omnia in omnibus. Que autem istis rebus omnibus juris mei supradictis, una cum accessionibus et ingressibus earum, qualiter superius decernitur in omnibus, ab hac die in eodem monasterio Sancti Petri dono et offero et per presentem cartam offersionis ibidem abendum confirmo, faciendum exinde a presenti die a parte ipsius monasterio, aut cui pars monasterio dederit jure proprietario nomine quicquit volueritis, sine omni mea et heredum meorum contradictione. Quidem et spondeo atque promitto me ego, qui sum Albertus, una cum meis heredibus, a parte ipsius monasterio Sancti Petri, aut cui pars ipsius monasterio dederit istis rebus omnibus qualiter supra legitur in omnibus, ab omni homine defensare; quit si defendere non potuerimus, aut si a parte ipsius monasterio exinde aliquit, per quodvix ingenium, subtraere quesierimus, tunc in duplum eadem offersio, ut supradictis {677}rebus omnibus a parte ipsius monasterio restituamus, sicut pro tempore fuerint melioratis aut valuerint sub estimacione in consimilibus locis. Hanc enim cartam offersionis pagine Einrici, notarii sacri palacii, tradidit et scribere rogavi, in qua subter confirmans, testibusque obtoli roborandam. Actum foris civitate Laude, infra monesterio Sancti Marci, feliciter. Signum manu istius Alberti, qui ac carta offersionis fieri rogavit, ut supra. Signum manuum Anselmi et Enrici, seu Johanni testium. Ego Erlembaldus, notarius sacri palacii, rogatus subscripsi. Ego Enricus, notarius sacri palacii, scriptor ujus carte offersionis post traditam complevi et dedi. (Bibl. nat. cop. 32-249; C. 83.) (Au dos:) Iste debent ire Cluniaco. 3549. 1080, 6 février. CHARTA PETRI, ALBANENSIS EPISCOPI ET CARDINALIS ROMANI, QUALITER AUCTORITATE APOSTOLICA LOCA MONASTERIO CLUNIACENSI CONJACENTIA INTRA QUOSDAM TERMINOS MUNIVERIT, ETC. Ego, Petrus, etc. (Bibl. Clun., col. 511, et Bull. Clun., p. 210, d’après la Bibl. Clun.) (C. 9; D. 251; E. 156.) ?? {678}3550. 1080, 18 février. CHARTA QUA GIRALDUS DE VILAR ET FRATER EJUS RODULFUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI OMNE ALODIUM DE VILAR, ID EST ÆCCLESIAM SANCTÆ TRINITATIS, ETC. Notum sit omnibus hominibus, tam presentibus quam futuris, quod ego Giraldus de Vilar et frater meus Rodulfus clericus, recognoscentes enormitatem peccatorum nostrorum, patris et matris, parentum nostrorum, et pompam hujus seculi pro nihilo habentes, donamus Domino Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, et loco Cluniaco, ubi domnus Hugo abbas magis videtur prodesse quam preesse, et fratribus in superdicto cenobio Deo servientibus; ego G. suprascriptus et frater meus R. donamus omnem alodium quem habemus in villa Vilar, vel in episcopatu de Lausana: id est æcclesiam in honore Sancte Trinitatis constructam et omnia que habemus in eadem villa sive in aliis locis, hoc est in servis, ancillis, in pratis, in vineis, in campis, in silvis, in molendinis, in piscariis, in arboribus, sive cultis, sive incultis, totum ab integro donamus supradicto loco, extra novem diurnales boum, et unum casalem. Facimus autem istud donum tali tenore, ut si voluntas nobis venerit derelinquindi seculum, recipiant nos ad habitum Sancti Benedicti; tamen si non venerimus, donum nostrum firmum sit et stabile in perpetuum. Mittimus autem {679}duodecim denariorum censum solventes. Si quis autem hanc nostram donationem infringere voluerit, nisi ad satisfactionem venerit, sit anathema maranata. Facta sunt autem hec apud Cluniacum, XII kalendas marcii, gubernante romanam ecclesiam domno Gregorio septimo, regnante rege Philippo in Francia anno XXIIº. Testibus his Rodulfo de Curgivuol, Burcardo de Crissei, Turumberto et Anselmo fratre eorum. Anno Verbi incarnati millesimo LXXXmo, indiccione III.a (Bibl. nat. cop. 32-137; B. h. 44.) (Au dos:) Charta Giraldi et Radulfi fratris sui, de ecclesia Sancte Trinitatis, que est in villa que vocitatur Vilar, in episcopatu Lausonense. 3551. 1080, 7 mars. STATUTA IN CONCILIO GENERALI LATERANENSI, PRESIDENTE DOMNO GREGORIO PAPA VII, SUPER EXEMPTIONE MONASTERII CLUNIACENSIS CONDITA. Domnus ac beatissimus papa Gregorius VII anno pontificatus sui septimo, etc. (Bull. Clun., p. 21, c. 2.) (Bibl. nat. cop. 283-39.) ?? 3552. 1080, 7 avril. PRÆCEPTUM PHILIPPI, REGIS FRANCORUM, QUO DONATIONEM ECCLESIÆ SANCTÆ MARIÆ DE PITUERIS A WIDONE LARGO ET CETERIS MONASTERIO CLUNIACENSI FACTAM, CONFIRMAT. Dominus Deus cæli et terræ, maris et omnium quæ in eis sunt creator et rector, sub cujus potestate universa consistunt, super homines quos ad imaginem suam formavit, reges et duces ceterasque potestates constituit, ut ipsi factorem suum super se recognoscant, et prout possunt {680}specialiter ei deserviant, ab ipso quoque pro perituris æterna recipiant. Quapropter ego Philippus, gratia Dei Francorum rex, cum ex nostra regali liberalitate omnibus rationabiliter petentibus inpertiri debeam, illis tamen vehementius concedere debeo, quos constat religiose petere et divinis cultibus devotius inservire. Si enim pie voluntati hominum prebuerimus assensum, nos cum eis remunerandos in superna retributione procul dubio credimus. Idcirco noverit universitas sanctæ matris æcclesiæ, tam presentis quam futuræ ætatis fidelium, quod quidam nobiles viri, videlicet Hadericus clericus, sanctæ Aurelianensis æcclesiæ filius, et frater ejus Isembardus miles, et nepotes eorum quidam, videlicet Cluniacensis monachus nomine Wido, abbas Sancti Benedicti super Padum, et fratres ejus Gaufridus et Gibaldulus, et Oudalricus miles, cum fratre suo Walterio, et Wido Largus, atque filius ejus Tetbaldus, necnon etiam Albertus, filius Tescelini Felicis, cum uxore sua Belina et filiis suis, nostre serenitatis adierunt presentiam, rogantes et obnixe postulantes, ut de quibusdam suis terris Domino Deo et beatis apostolis ejus Petro et Paulo, loco Cluniaco religioso monasterio, cui donnus Hugo venerandus abba preest, aliquid darent, et in ipsa possessione super Wadum Pitueris æcclesiam ad predictum monasterium pertinentem, in honore Dei omnipotentis ac beatæ Mariæ semper virginis, ac beatorum apostolorum Petri et Pauli constructam, per nostrum regale preceptum firmaremus, ut diutius atque constantius suæ voluntatis persisteret effectus. Quorum petitioni libenter annuimus. Obtinuerunt etiam idem ipsi nobiles viri, quos supra memoravimus, apud Raynerium Flandrensem, qui tunc temporis Aurelianensis æcclesiæ episcopus habebatur, ut eis liceret eandem æcclesiam suo consensu fundatam de alodis suis et beneficiis quæ in predicto episcopatu sunt dotare. Que autem sunt illa quæ huic devotioni annuerint, ita distincte et quasi propriis nominibus {681}annotari placuit: alodum videlicet de Sinaquis, cum vineis et virecto, terris cultis et incultis, alodum de Gannonis Villa cum culturis et quicquid ibi adquisivit Wido Largus servitio vel peccunia sua, et grangiam unam Pitueris. Cum his etiam dedit ibi Hadericus domum suam quæ est Aurelianis in alodo suo, cum alodo et cum vasis omnibusque rebus suis quæ ibi erant, necnon etiam partem sui alodi de Monte Barresio; insuper etiam omnia sua aloda ubicumque sunt, cum consensu parentum suorum supradictorum. Concedo etiam predictæ æcclesiæ ospites omnes quicumque inibi hospitari voluerint, necnon omnia quecumque nunc habet et adquirere poterit juste. Et ut hæc carta stabilis et firma permaneat, eam caractere nostri nominis et sigillo nostro firmari et corroborari precipio. Quod a nobis sanccitum, si quis in posterum violare vel permutare presumpserit, centum libras auri persolvat. Signum Ade dapiferi. S. Simonis. S. Waleranni camerarii. S. Alberti, filii Tescelini. S. Walterii de Sancto Salomone. S. Maynardi, nepotis Walterii. S. Beline, uxoris Valterii. S. Hugonis de Stulviaco. S. Johannis militis. S. Widonis Largi. S. Letaldi. S. Herberti de Gironis Villa. S. Aderici. S. Fulconis, filii Letaldi. (Monogramme du roi et sceau plaqué.) Data per manus Rotgerii cancellarii, VII idus aprilis, anno incarnati Verbi M. octogesimo, indictione III, epacta XXa VIa, regnante Philippo rege anno Xº VIIIIº. Signum † Phillippi regis. (Bibl. nat. or. 141; B. h. 120, CXXII; E. 144.) (Au dos:) Carta de Pitueriis. 3553. 1080, 27 juin. EPISTOLA GREGORII PAPÆ VII AD HUGONEM, CLUNIACENSEM ABBATEM, DE ROBERTO MONACHO, SIMONIACO, EXCOMMUNICANDO; DE REGE QUI ILLIUS FRAUDE DECEPTUS FUERAT, MONENDO; DE MONACHIS CLUNIACENSIBUS IN HISPANIÆ PARTIBUS DISPERSIS AD PROPRIUM MONASTERIUM REVOCANDIS, ET UT IBIDEM NULLA ORDINATIO VIRES OBTINEAT NISI A LEGATO APOSTOLICO COMPROBATA. Gregorius, etc....... Quanta impietas, etc. (Regist. Greg. VII, {682}lib. VIII, epist. I; Labbe, Concil., t. X, p. 252; Hardouin, Concil., t. VI, col. 1454; Mansi, t. XX, p. 315.) ?? ?? 3554. 1080, 3 ou 11 déc. CHARTA QUA ADALET GUADALDIS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTI PETRI DE CLERANO, IN COMITATU BARCINONENSI. Si famulorum meritis juste compellimur debite compensare lucra mercedis, quanto jam pro remediis copiosius animarum divinis cultibus æterna debemus impendere et impensa legum soliditate servare. Quapropter quæcumque res sanctis Dei basilicis aud per principum aud per corumlibet fidelium donationes collatæ reperiuntur, [bene et utileter ad posteritatis memoriam litteris transmittitur]. Igitur, in Dei æterni nomine, ego Adalet Guadaldis, filia Arsindis, donatrix sum Domino Deo et Sancti Petri Cluniegi æcclesiam meam, que dicunt Sancti Petri de Clarano, et dono jam dicta ecclesia ad jam dictum cenobium, cum omnia que habet, [et] habere debet, et quod Deus daturus est ad jam dictam æcclesiam, et in nostro honore et in alia. Est autem predicta æcclesia in comitatu Barchinonense, in terminio de castrum Sancti Vincenti de maritima, circa castrum Duriciorum. Susprescripta quoque æcclesia, cum omni que habet et habere debet, sic dono Domino Deo et ad jam dictum cœnobium Sancti Petri Cluniacensi potentialiter et votive ad suum plenissimum proprium, propter Deum et remedium anime mee et parentorum meorum, et de meo jure in suo trado dominio et potestate, sine ullo ingan. Et precipio ad filiis meis et filie et ad omni genere meo, ut hoc donum confirment {683}et observent. Quod si ego donatrix, aud ullus homo, haud femina, hanc donationem disrumpere voluerit, nil valeamus, sed in duplo componamus et inantea ista donacio firma permaneat omni tempore. Actum est III idus decembris, anno XXº Iº regni Philippi [Franchorum] regis, [et tempore domni Hugonis Cluniacensis abbatis.] Signum † Adalet Guadaldis, qui ista donacione feci et firmavi et testes firmare rogavi. Petrus levita, qui hoc rogatus scripsi, in die et anno quo supra (Monogramme). (Bibl. nat. cop. 283-85; B. h. 148, CL.) (Au dos:) Carta Adalet Guadaldis, de ecclesia Sancti Petri de Clarano, que est in comitatu Barchinonensi. 3555. 1080, environ. CHARTA QUA BERNARDUS DE GLANA, ANNUENTIBUS FILIIS SUIS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS HISTRINIACO ET CHAMLOCO. In Christi nomine. Ego Bernardus miles, cognomento de Glana, dum infirmitate gravi laborarem, venire feci ad me monachos de Cluniaco, et petii ab eis misericordiam, ut me reciperent in suam societatem; quod et ipsi gratanter et honorifice fecerunt. Ego quoque donavi eis aliquid de hereditate mea, annuentibus filiis meis Berengario, Humberto et Bernardo. Est autem hoc quedam vinea que est sita in parrochia Sancti Johannis, in villa que dicitur Hestriniacus, in pago et in diocesi Cabilonense. Jacet autem ipsa vinea in colle montis predicte parrochiæ, in superiori parte predicte æcclesie; et terminat a mane terra Sancti Petri, a duobus autem partibus, sicut jacet in longum, terminatur duabus viis publicis, superiori et inferiori; nam a quarta parte terminatur terra francorum. Continet autem ipsa vinea duas raissias. In alio quoque loco, in parrochia scilicet de Chamloco, donavi eis illam partem quam habebam in prato qui est juxta pontem posito super rivum Grisonem, quod erat in medio prati eorum, scilicet {684}octavam partem et novenam, quam ego habebam; juxta eundem quoque pratum unum campum donavi illis, qui terminatur ab una parte via publica, ab alia terra francorum, a tercia terra Sancti Petri. S. Bernardi, qui hoc donum fecit, hanc cartam fieri rogavit. S. Berengarii, filii ejus. S. Humberti, filii ejus. S. Bernardi, item filii ejus. (Bibl. nat. cop. 32-156 1º; A. b. 63.) (Au dos:) Carta Bernardi de Glana et Carta Bernardi presbiteri de Estriniaco in Chamloco. 3556. 1080, environ. CHARTA QUA BERNARDUS, PRESBYTER, DE ESTRINIACO, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI QUASDAM RES IN VILLIS ESTRINIACO ET CHAMLOCO. Notum sit cunctis fidelibus christianis, tam presentibus quam futuris, quod ego Bernardus presbiter de Estriniaco donavi aliquid de hereditate mea Domino Deo et sancto Petro, et ad locum Cluniacum, {685}et monachis ibi habitantibus, scilicet unum campum in quo oritur fons quæ dicitur ad Naves. Villa dicitur Chastanedus; terminatur ab uno fronte via publica, ab aliis partibus terra francorum. In alio quoque loco aliud campum, quod dicitur ad Pomeria, et salzedum, quod ipsi campo adheret, et est vicinum jam dicto alio campo; terminatur a duobus frontibus via publica, ab aliis duabus partibus terra francorum de ipsa hereditate. Isti duo campi sunt in parrochia Sancti Johannis de Estriniaco. In parrochia de Chamloco donavi aliud campum, qui vocatur antiquitus ad Chasnum; terminatur ab una parte rivo currente, et ab uno latere via publica, et a tercia parte terra francorum. In Varennas de Chamloco habentur tres campi, de ipsis campis dono similiter Sancto Petro et monachis illam partem quæ michi jure hereditario advenit; aliud quoque campum ipsi loco Cluniaco dono, quod vocatur Mereleda; in alio loco qui est predicto campo vicinus, aliud campum quod terminatur ab una parte terra Sancti Petri et ab alia terra francorum. Forestem quoque, que vocatur Bruiroles, simili modo dono Deo et sancto Petro et loco Cluniaco. Cuidam autem cleri[co], cognomine Dodoni, qui et nepos meus esse videtur, donavi sive reliqui aliquam partem hereditatis mee, ea convenientia ut quamdiu vixerit teneat de Sancto Petro et de monachis, et nulli homini vendat aut donat vel quocumque modo impactet, sed in vita sua teneat et serviat; post decessum vero suum quieta et solida ad jam dictum locum Cluniacum et monachos ibi habitantes ex integro et absque ulla calumpnia revertatur. Donavi quoque eis aliud donum quod non est pretermittendum, scilicet pratum de Ponte, sicut ego habui, tenui et possedi in vita mea. (Bibl. nat. cop. 32-156 2º; A. b. 64.) ?? 3557. 1080, environ. CHARTA QUA TETBALDUS, FRANCORUM COMES, ET UXOR EJUS ADELAIDIS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI VILLAM COSSIACUM. In nomine sanctæ et individuæ Trinitatis et sanctorum apostolorum {686}Petri et Pauli, Hugoni venerabili abbati et Cluniaco monasterio, atque Cosseiensi, domnoque Gozechino, reverentissimo ejus loci preposito, eorumque successoribus, Tetbaldus, Dei gratia Francorum comes, et uxor ejus Adelaidis, cum filiis suis in perpetuum. Quotiens omnipotenti Deo bonorum omnium largitori quædam, licet pauca, laudis sue usibus profutura conferimus, sua sibi reddimus, non nostra largimur, quatinus hæc agentes simus non de nostris muneribus elati, sed acceptis ab eo muneribus non ingrati. Nichil quidem magis ingratum, et a christiana pietate constat penitus alienum, quam ei non saltem in minimis pro parte aliqua ministrare, a quo non solum presentibus temporalium rerum copiis sumus effecti sublimes, verum futurorum bonorum per ipsius largissimam misericordiam in æternum fieri optamus heredes. Scientes ergo, quia fidutia magna est apud Deum elemosina omnibus facientibus eam, eo inspirante et donante, amicos nobis in presenti facere cogitamus, a quibus post hanc vitam in æterna tabernacula recipi mereamur. Quapropter ego T. et A., uxor mea, sanctitatis et religionis quæ penes sanctum collegium vestrum nostris temporibus divina gratia largiente potior celebriorque habetur, fide et devotione permoti, immo Dei inspiratione commoniti, Oddonem filium nostrum sacræ regenerationis misteriis innovandum a vestra paternitate destinavimus, rati superna dispensante clementia sibi non inane futurum religiosores quam ditiores in Christo habuisse parentes. Ad cujus gratiæ et devotionis nostræ propensiorem effectum efficatioremque profectum, nostrorum etiam redemptionem peccatorum, in servitium et {687}gloriam Domini nostri Jesu Christi sanctorumque apostolorum Petri et Pauli, sanctæ paternitati vestræ et monasterio Cluniaco, voto ac tradictione solempni, perpetualiter concedimus et donamus quandam in nostro allodio villam, quæ Cossiacus dicitur, cum ipso allodio, eo per omnia quo nos eam actenus jure et potestate tenuimus, ab omni scilicet aliquorum hominum servitute et ditione immunem, cum omnibus omnino ad eam juste pertinentibus, id est, terris cultis et incultis, pratis, silvis, aquis aquarumque excursibus, circumquaque de jure ipsius potestatis existentibus, servis quoque et ancillis capite censis vel aliter se habentibus, ceterisque redditibus cunctis atque consuetudinibus justis et actionibus; nullo prorsus ad nos respectu consuetudineve retenta, aut debitæ servitutis aliqua pensione sive exactione modo quolibet exhibenda: quatinus universa tam a nobis quam a ministerialibus et servientibus nostris, in tota illa possessione, cujuslibet et oppressionis aut inquietudinis occasio modis omnibus amputetur; Deo autem inibi militantes cum omni pace et tranquillitate libera Domini servitute fruantur. Quibus insuper auxiliarem manum nostram ubicumque, et adversus quoscumque indiguerint, vel ratio postulaverit, tam presentissime quam humanissime semper promittimus affuturam. (Bibl. nat. or. 105; cop. 35-93; B. h. 31.) (Au dos:) Tetbaldus comes, in Cossiaco. 3558. 1080, environ. CHARTA QUA WILLELMUS DE VARENNA ET UXOR EJUS GUNDRADA NOTUM FACIUNT SE ECCLESIAM SANCTI PANCRACII IN ANGLIA MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE. Notum sit omnibus fidelibus, quod ego Villelmus de Varenna et {688}Gundreda, uxor mea, pro redemptione animarum nostrarum, consilio et assensu Domini nostri regis Anglorum Guillelmi, donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ubi preest domnus Hugo abbas, in eadem Anglorum terra, ecclesiam Sancti Pancracii cum his quæ ad eam pertinent, et terram duarum carrucarum in proprio in Svamberga, cum villanis ad eam pertinentibus et unius in terra quæ nuncupatur et villam Falemelam, ubi sunt tres carrucæ propriæ, cum his omnibus quæ ad eam pertinent, sicut tenebat eam supradicta uxor mea. (Bibl. nat. or. 121-1º; cop. 34-102-1º; B. h. 108, CIX; D. 311; E. 237.) ?? 3559. 1080, environ. CONFIRMATIO DONATIONIS PRÆCEDENTIS WILLELMI DE VARENNA A GUILLELMO, ANGLORUM REGE, FACTA. In nomine Domini nostri Jesu Christi. Ego Guillelmus, Dei gratia rex Anglorum, inspiratione divina compunctus, pro incolomitate regni mei et salute animæ meæ, rogantibus etiam et obnixe postulantibus Willelmo de Varenna et uxore ejus Gundreda, hanc inscriptam donationem quam faciunt sanctis apostolis Dei Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, sigillo nostro signatam confirmo, et regali auctoritate corroboro, ut in perpetuum firma et inconcussa permaneat. Hanc donationem ita concedo, ut habeam eandem dominationem in ea quam habeo in ceteris elemosinis quas mei proceres faciunt meo nutu, et hoc in ista elemosina habeam quod habeo in aliis. † S. Willelmi, regis Anglorum, † S. M[athildis], reginæ Anglorum. † S. Willelmi, comitis, filii regis. † S. Rotberti de Bello Monte. † S. Henrici de Bello Monte. † S. Rotberti Gifordi. † S. Rogerii de Mortuo Mari. † S. Goiffridi de Calvo Monte. † S. Radulfi dapiferi. † S. Mauricii cancellarii. † S. Willelmi de Warenna. † S. Gundredæ, uxoris W. de Warenna. (Bibl. nat. or. 121-2º; cop. 34-102 2º; B. h. 109, CX; D. 311; E. 237.) ?? {689}3560. 1080, environ. LITTERÆ WILLELMI, REGIS ANGLORUM, LANFRANCO ARCHIEPISCOPO, ET OTTONI, BAJOCENSI EPISCOPO, QUIBUS NUNCIAT EIS SE DONATIONEM TERRÆ FALEMELÆ MONACHIS CLUNIACENSIBUS A WILLELMO DE VARENNA FACTAM CONFIRMAVISSE. Wuillelmus, rex Anglorum, Lanfranco archiepiscopo et Ottoni Bajocensi, salutem. Sciatis quia concedo ut Sanctus Petrus de Cluniaco habeat illam terram quam Willelmus de Warenna suaque femina ei tribuunt, scilicet Falemelam, et super hoc tantum unde habeant VI carrucas in dominium cum hominibus qui ad VI carrucatas terræ pertinent, tali pacto ut abbas predicti loci Willelmo suæque feminæ faciat hoc quod eis propter hoc pepigit, et ego inde habeam quod ad me pertinet, scilicet meum wergeldum, nisi indulsero. (B. h. 6.) ?? 3561. 1080, environ. CHARTA DUPLICATA WILLELMI DE VARENNA ET UXORIS EJUS GUNDRADÆ DE FUNDATIONE PRIORATUS SANCTI PANCRACII LEWIARUM. In nomine Patris et Filii et Spiritu Sancti. Amen. Ego Willelmus de Warenna et Gundrada, uxor mea, volentes peregrinationem facere ad Sanctum Petrum in Roma, pereximus per plura monasteria que sunt in Francia et Burgundia, causa orationis; et cum venissemus in Burgundiam, didicimus quod non potuimus secure transire propter guerram que fuit tunc inter papam et imperatorem, et tunc divertimus {690}ad Cluniacum monasterium, magnam et sanctam abbatiam in honore sancti Petri, et ibi adoravimus et requisivimus sanctum Petrum. Et quia invenimus sanctitatem et religionem et caritatem tam magnam ibi et honorem erga nos a bono priore et a toto sancto conventu, qui receperunt nos in societatem et fraternitatem suam, incepimus habere amorem et devocionem erga illum ordinem et illam domum super omnes alias domos quas videramus. Sed dominus Hugo, sanctus abbas eorum, tunc domi non fuit. Et quia longe ante et tunc magis habuimus in proposito et voluntate per concilium (sic) domini Lanfranci, archiepiscopi, quod ego et uxor mea faceremus aliquam domum religionis pro peccatis nostris et salute animarum nostrarum, tunc visum fuit nobis quod de nullo alio ordine tam libenter quam de Cluniacensi eam facere vellemus. Et ideo misimus et requisivimus a domino Hugone abbate et a tota sancta congregatione quod concederent nobis duos, vel tres, vel quatuor monachos de sancto grege suo, quibus daremus ecclesiam unam quam de lignea lapideam fecimus sub castro nostro Lewiarum, que fuit ab antiquo tempore in honore sancti Pancracii, et illam daremus eis, et tantum in principio terrarum et animalium et rerum, unde duodecim monachi possent ibi sustentari. Sed sanctus abbas prius valde nobis fuit durus ad audiendum peticionem nostram, propter longinquitatem aliene terre et maxime propter mare. Sed postquam nos perquisivimus licenciam a domino nostro rege Willelmo adducendi monachos Cluniacenses in Anglicam terram, et abbas ex sua parte requisivit voluntatem regis, tunc tandem donavit et misit nobis quatuor de monachis suis, dominum Lanzonem et tres socios suos, quibus donavimus in principio omnia que eis promisimus et confirmavimus per scriptum nostrum quod misimus abbati Cluniacensi et conventui, quia noluerint nobis ante monachos mittere quam haberent confirmacionem nostram et regis, quam eis perquisivimus de omnibus rebus quas eis donavimus, et sic dati sunt michi et uxori mee monachi Cluniacenses in Anglicam terram. Post {691}mortem vero domini Vuillelmi regis, cum filius suus Vuillelmus venisset in Anglicam terram propter regnum, et multa fuisset discordia de regno et dubitatio de fine, et ego in multis periculis cotidie, monstraverit dominus Lanzo, prior, et monachi mei quod apud Cluniacum esset confirmatio mea, quam feceram de rebus quas illis dederam in principio, et quod ipsi inde nullum munimentum haberent, et quod propter dubia et futura tempora deberem eis omnem securitatem facere de meis donis et concessis; quod feci libenter consilio fidelium meorum per hanc alteram cartam meam. Volo ergo quod sciant qui sunt et qui futuri sunt, quod ego Vuillelmus de Warenna, Surreiæ comes, donavi et confirmavi Deo et sancto Petro et abbati, et conventui de Cluniaco ecclesiam Sancti Pancracii, que sita est sub castro meo Lewiarum et eidem Sancto Pancracio et monachis Cluniacensibus quicumque in ipsa ecclesia Sancti Pancratii Deo servient in perpetuum. Donavi pro salute anime mee et anime Gundrade, uxoris mee, et pro anima domini mei Vuillelmi regis, qui me in Anglicam terram adduxit, et per cujus licenciam monachos venire feci, et qui meam priorem donacionem confirmavit, et pro salute domine mee Matildis regine, matris uxoris mee, et pro salute domini mei Vuillelmi regis, filii sui, post cujus adventum in Anglicam terram hanc cartam feci, et qui me comitem Surreie fecit, et pro salute omnium heredum meorum et omnium fidelium Christi vivorum et mortuorum, in sustentacionem predictorum monachorum Sancti Pancracii, mansionem Falemelam nomine, totum quicquid ibi in dominio habui cum hida terre quam Eustachius in Burgemela tenet, et ad ipsam mansionem pertinet; mansionem quoque Carlentonam nomine, quam domina mea Matildis regina dedit Gundrade, uxori mee, et michi, et hoc concessit et confirmavit dominus meus rex Vuillelmus in auxilium ad fundandum novos monachos nostros, totum quod ibi habuimus. Et in Swamberga quinque hidas et dimidiam; terram eciam que vocatur Insula, juxta monasterium, cum pratis et pascuis, totam etiam terram quam ego in dominio habui intra Insulam in qua monasterium situm est, cum molendino supra stagnum quod ibi juxta {692}est posito, et cum uno suburbano ibi juxtaposito, Lewino nomine. In Tuniaco terram que fuit Normanni, virgam terre que vocatur Redrewoll et alteram virgam que vocatur Stanfordo; in Wistedena, duas hidas cum quatuor villanis et uno prato; decimas quoque terrarum mearum et illas nominatim quas Richardus presbiter tenet et tenebit in vita sua, ita quod post mortem ejus monachis remanebunt. Concessionem feci eciam omnium decimarum quas homines mei ibi dederunt vel postea daturi sunt; postea vero donavi eis Vualtonam cum omnibus liberis hominibus quos Gundrada cum ipsa mansione ibi de me tenuit, quicquid ibi habui tunc inter duas aquas de Luna et Wellestream in terris et marisiis et pascuis et aquis cum hominibus et omnibus eorum serviciis et cum omnibus rebus, ita quod duo hospicia michi et heredibus meis ibi per annum retinui, unum in eundo in Everwykesyre et alterum in redeundo, pro omnibus serviciis que mihi facere solebant homines de marisio in vecturis et summagiis, per terram et aquam, huc et illuc, et pro omnibus aliis serviciis: unde volo quod liberi et quieti sint erga me et heredes meos de omni servicio in perpetuum. Et si ibi hospitamur plus quam bis in anno, totum quod ibi de suo vel nos, vel homines nostri quicumque illuc per annum per nos venerint, super duo predicta hospicia expendimus, computabunt et reddemus eis de nostro in fine anni super periculum animarum nostrarum. Sic facio ego et sic faciam, et sic volo quod faciant heredes mei, ne propter hanc causam vertant elemosinam meam et suam in servitutem et rapinam, sicut volunt salvari in die judicii. Preterea donavi eis ecclesiam de Acra cum duabus carrucis terræ, ubi ego et Gundrada adhuc vivens proposuimus facere monasterium et domos et ponere monachos de monachis nostris Sancti Pancracii, de quibus etiam posuimus primo in ecclesia castelli nostri de Acra, et hoc promisit mihi dominus Lanzo quod faceret, sic tamen quod prior et monachi de Acra semper subditi sint et in libera ordinatione prioris Sancti Pancracii. Et prior et conventus Sancti Pancracii habeant et disponant {693}domum de Acra sine omni contradictione sicut proprios monachos suos de claustro suo, et sic faciam, si Deus servaverit mihi vitam et sanitatem, et si non possum perficere, volo quod heres meus perficiat. Et si heredes mei post me in suo tempore aliquam elemosinam fundaverint, volo quod eam Sancto Pancracio submittant, et semper Sanctum Pancracium capud honoris sui habeant, et ibi se mecum reddant ubi jacet Gundrada, uxor mea, et ego cum ea reddidi corpus meum et ipsi similiter mecum faciant. Omnes has antedictas res dedi Deo et sancto Pancracio et monachis ibi Deo servituris, vivente et volente Gundrada, uxore mea, et Willelmo et Reynaldo, filiis et heredibus meis; sed post mortem Gundrade feci eis hanc cartam, post cujus mortem donavi etiam eis pro anima illius et mea et omnium heredum meorum mansionem in Norfolk, Hercham nomine, totum quod ibi habui, cum terra Pagani prepositi, et cum omnibus liberis hominibus, quorum censum idem Paganus ibi recipiebat. Et hanc donationem meam volo quod heredes mei concessam et firmatam habeant, quia eam concessit et confirmavit dominus meus rex Vuillelmus, sicut alias fecerat pater suus. Has omnes supradictas res donavi monachis ad habendum in perpetuum tam liberas et quietas ab omnibus causis et custumis et serviciis, sicut eas liberas habui et sicut aliquis liber homo habet vel habere potest suum dominium vel dare suam elemosinam. Et si eveniat quod rex terre aliquid inde querat vel hysagium vel danegeldum vel qualecunque geld vel servicium vel quamcunque rem, ego quandiu vivam eas liberatas vel acquietatas faciam sicut meum dominium et heres meus post me et sui post eum similiter in perpetuum faciant de omnibus rebus quecunque solent vel poterunt vel unquam contingent in posterum ab aliquo domino vel homine requiri erga regem et omnes homines, ut monachi semper sint in pace et sui omnes et omnia sua. Pro qua re volo quod si aliqua contencio vel dissensio vel lesura vel aliqua injuria surgat inter homines Sancti Pancracii et me vel meos, unde forisfactura eveniat, prior Sancti Pancracii semper capiat et habeat per me forisfacturam et emandacionem de hominibus suis, ne per hanc causam possint qui {694}venturi sunt ledere et confundere homines sancti, et sic volo quod faciant heredes mei. Et si ego aliqua adhuc addidero vel heredes mei post me, volo quod illa omnia tam libere donentur et habeantur sicut ego ista omnia donavi, et quod ipsi similiter velint et faciant; et volo quod sicut ego cresco, crescant et res monachorum, et sicut crescunt res et bona eorum, quod crescat munus eorum, et sic volo et laudo et precipio quod velint et faciant et servent heredes mei et firmum et stabile habeant quod ego feci et ego stabile et firmum habeo quod ipsi facturi sunt; et qui contra hanc meam donacionem venerit, vel eam in aliquo minuerit, vel in pejus mutaverit, iram et maledictionem Dei omnipotentis et celerem vindictam in corpore et in anima in hoc mundo et in die judicii incurrat, et tota maledictio quam pater potest dare malis filiis suis ex parte mea super illum veniat. Fiat. Fiat. Et quicumque hanc meam donacionem servaverit, et defenderit et accreverit, benedictionem omnipotentis Dei et gratiam in hac vita et in alia, in corpore et in anima super se habeat, et tota benedictio quam pater potest dare bonis filiis suis ex parte mea super illum veniat et maneat sine fine. Amen. Amen. Similiter precor Dominum, ut eveniat si heres meus post me vel suus post eum, vel quicumque ex successoribus meis aliqua bona addiderit ad ea que ego donavi, quicunque post eos contra illorum donationem venerit in malum, veniat Deus contra illum in malum et quicumque eam defenderit et servaverit, defendat eum Deus ab omni malo. Preterea volo quod sciant monachi mei et heredes mei, quod quando ego et Gundrada perquisivimus a domino Hugone abbate, qui venerat ad loquendum cum domino meo rege in Normannia, quod redderet nobis dominum Lanzonem, priorem nostrum, quem toto anno apud Cluniacum retinuerat, unde tam commoti fuimus quod pene proposuimus dimittere inceptum nostrum vel auferre eis et dare ecclesiam nostram Majori Monasterio, tunc etiam concessit nobis et promisit abbas ad multam deprecacionem, quod si Deus cresceret domum nostram, faceret eam sicuti unam ex magnis {695}post mortem domini Lanzonis vel promociorem in aliquam majorem dignitatem; quando monachi Sancti Pancracii miterent ad Cluniacum propter priorem, mitterent eis in priorem unum ex melioribus monachis suis de tota congregacione, quam (sic) scirent sanctiorem ad ordinem et ad animas regendas secundum Deum, et sapienciorem ad domum gubernandam secundum seculum, preter majorem priorem de Cluniaco et priorem de Caritate; et quod ipse foret ad remanendum, et nunquam removeretur, nisi tam justa et manifesta esset causa, quod nemo racionabiliter deberet contradicere, et inde fecit nobis scriptum suum cum sigillo suo quod habeo. Et hec perquisivimus quia timuimus ne dominus Lanzo, cum redisset, cito auferretur nobis, quia rex quos meliores invenire potuit in dignitates ecclesie exaltavit, et nobis audientibus requisivit ab abbate quod mitteret ei duodecim de sanctis monachis suis et eos omnes faceret episcopos et abbates in terra hereditatis sue quam ei dederat Deus. Et eciam precogitavimus, quod si nova adhuc domus et tenera sepe novum priorem haberet, et in novas manus veniret, nunquam ad magnum profectum perveniret, et quia nolumus quod elemosina nostra in posterum in secularem servitutem verteretur, tunc constitutum est inter nos et abbatem quod Cluniacus habeat omni anno quinquaginta solidos monete Anglice de domo Sancti Pancracii, et sic libera sit ab omni alia servitute et exactione et geldo. Et abbas de nulla ordinacione domus se intromittat super priorem, nisi de observancia vel emendacione ordinis, ubi prior emendare non potuerit per se, neque de domibus suis, si aliquas unquam per gratiam Dei sub se habuerit. Sed prior Sancti Pancracii et conventus semper eas liberas habeant in sua ordinacione, sicut eis fuerint donate, et hoc volumus et fecimus quia in desiderio semper et spe fuimus facere domum et ponere monachos apud Acram, castellum nostrum, quam noluimus alibi nisi Sancto Pancracio esse subjectam. Hanc donacionem et cartam meam feci dominum meum regem Willelmum apud Wyncesteram in consilio concedere et testimoniari per signum sancte {696}Crucis de manu sua et per signa et testimonia episcoporum et comitum et baronum qui ibi tunc fuerint, feliciter. Amen. Venientibus contra hec et destruentibus ea occurrat Deus in gladio ire et furoris et vindicte et maledictionis eterne. Servantibus autem hec, et defendentibus ea occurrat Deus in pace, gracia et misericordia et salute eterna. Amen. (Bibl. nat., or. 122.) ?? {697}3562. 1080, environ. LITTERÆ ALDEFONSI, HISPANIARUM REGIS, AD HUGONEM, ABBATEM CLUNIACENSEM, CUI, POSTQUAM HISPANIÆ URBES PACIFICAVERIT, DECEM MILLIA TALENTORUM TRANSMITTIT. Venerando patri et dilectissimo domino suo, domino abbati H[ugoni], A[defonsus], Dei ordinante gratia Yspaniarum rex, salutem et amicitiam veram. Perlectis, venerande pater, vestre dilectionis et sanctimoniæ apicibus, in quibus paternitatis vestræ salutaria monita habundantissime recognovi, regi regum gratiarum actiones retuli, de cujus gratuita benignitate tantum tanque preclarum patrem atque patronum habere promerui, qui me filium suum, licet peccatorem, de suavissimo suæ consolationis fonte per dulciflua sua scripta visitat, visitando castigat, et castigando in totius honestatis via reformat. Unde majestatis vestræ preclaram benignitatem deposco, ut me filium vestrum contra vos vel sanctissimum locum vestrum secus quam debeam vel in minimo sentire non esitetis. Deum enim, cui omnia nuda et aperta sunt, testor, non est homo in mundo quem adeo diligam; non est locus sub celo cui tam familiaris adheream vel in quo tantam confidentiam habeam. Quod si cuncta ordinans Dei providentia hoc ordinaret, ut in aliquo tempore diu desideratum facie ad faciem vos viderem, quo jucundo corde vos susciperem, qua leta mente vos cognoscerem, immo consiliis vestris omnibus modis adquiescerem! De cetero vero sciatis me ad presens in pacificandis Yspaniæ urbibus valde adtentum esse, quæ postquam, quod, Deo annuente, in proximo futurum est, mihi adclinæ fuerint, ecclesiæ quam edificatis auxilium {698}faciam et voluntati vestræ summopere adquiescam. Nunc vero per domnum Siguinum, virum omni veneracione dignissimum, decem milia talentorum vobis transmitto. De Nazara vero, illud quod domnus archiepiscopus precipiet et auctoritas domni papæ confirmabit stabilitum erit. Orate pro me, pater et sanctissimum gregem vestrum, ut pro me oret, commonere facite. Domno vere Siguino de his quæ vobis de mea parte dicet, tamquam mihi si presens adessem, credite. (Bibl. nat. or. 136; cop. 283-99.) ?? 3563. 1080, environ. CHARTA QUA GAUFRIDUS, CASTRI MAURITANIÆ COMES, ET UXOR EJUS BEATRIX DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTI DIONISII DE NOGENTO ET ALIAS IN PERTICO. In nomine sancte et individue Trinitatis, Patris et Filii et Spiritus Sancti, qui est trinus in nomine et unus in numero. Conditor mirabilis rerum, cum sit, etc. Itaque ego Gaufridus, militari balteo accinctus, atque castri Mauritaniæ comes, notum esse volo omnibus orthodoxæ fidei cultoribus, quoniam avus meus Gaufridus, comes atque vicecomes, tam superbi sanguinis nobilitate quam mundanarum rerum famosissimus, pro parentum suorum suaque salute, necnon pro suarum sobolum incolumitate, inter Gioginiæ fluvium castrumque Nogiomi, quod situm est in Pertico, in honore pretiosi martyris Dionisii sociorumque ejus, magnifico opere basilicæ jecit fundamenta, cujus operis partem pergit non exiguam, prefatumque martyrem suis rebus pro tempore honoravit, pollicens post operis expletionem ipsius basilicæ multo majora dare, ut monachorum ordo ibi militaturus, propulsa omni inedia, pro sua omniumque salute, perdia pernoxque, cum omni tranquillitate preces Deo fundat. Interea ergo improvisa mors in Carnotina urbe eum ab ecclesia matris Domini redeuntem furatus {699}anticipavit gladiis, inperfecto opere basilicæ quam ceperat. Pater vero meus in ejus loco heres constitutus, ad peragendum inceptum opus antequam obiret, tota intentione, totisque nisibus laborans, monasterium ad unguem perduxit, accersitisque episcopis dedicari fecit; deinde ex sui juris rebus, quas ad hoc opus aliunde emerat, prout potuit competenter, patris sui dona auxit, atque coram episcopis omnique plebe cum laude filiorum et optimatum suorum de omnibus rebus quas vel ipse vel pater suus, avus meus, ecclesiæ contulerant, vel ab aliis dari concesserant, donum super beati Dionisii altare posuit, atque ad augendum quandiu vixit quæ data erant summopere studuit. Patre quoque viam universæ carnis ingresso, ego satis adhuc juvenculus, heres pro eo constitutus, cum inter hujus estuantis pelagi procellas multa pertulissem pericula, tandem supernæ pietatis intuitu, quiete data et otio, velut patri et avo predictis æquum ferens, quod illos mille votis exoptasse perpendo, adimplere disposui. Cuncta igitur que avus meus paterque dederant cum ipso monasterio, annuente Ricerio, Senonensium archiepiscopo, et laudantibus Carnotensis æcclesiæ canonicis, et Tedbaldo comite consentiente, et uxore mea Beatricæ confirmante, et omnibus modis faciente, necnon Rotroco, filio meo, cunctisque optimatibus et militibus meis atque aliis hominibus meis benivola voluntate annuentibus, tam adquisita quam adquirenda, tam nominata quam nominanda trado, concedo, dono, transfundo ad altare sublimissimorum apostolorum Petri et Pauli, quod est situm in loco qui Cluniacus dicitur, ubi domnus Hugo abbas preesse videtur; monachique sub ejus imperio Domino Deo nocte dieque militant, sine ulla contradictione et ex mea potestate in illorum voluntatem transmuto ita, ut deinceps ipse domnus abbas et successores ejus habeant, teneant, possideant, regant et dirigant, secundum suum velle et posse. Imprecor autem Ananiæ et Saphiræ mortem, Judæque proditoris penam, cunctis qui cupiditatis visco de rebus datis vel concessis quicquam temptaverint subripere vel minuere. Hæc omnia supra nominata vel inferius breviter expressa, dono atque concedo: vicum supradictæ ecclesiæ adjacentem, cum X prati agripennis, {700}totamque terram juris mei usque ad Rodnam fluvium, et super ipsum fluvium duos farinarios; æcclesiam quoque Sancti Hylarii quæ est sita super Ioginiæ fluvium, cum decima et sepultura, omnibusque appendiciis suis; terram etiam Burcardi cum broilo; terramque de Belseria; alodium etiam quod post mortem matris suæ Milesindis, avus meus Gaufridus in Asconis villa sepedictæ æcclesiæ contulit; nec non æcclesiam de Campo Rotundo cum Nigellæ terra, et omnibus appendiciis suis; super Heram fluviolum in lo[co] qui dicitur Vivariis, terram cultam et incultam cum pratis et silvis. Res quoque servorum meorum morientium tam in edificiis quam in rebus aliis, concedo; saltus etiam meos consuetudinarios esse jubeo usibus æcclesiæ ediumque monachorum, et remitto pasnadium porcorum suorum. In Carnoteno oppido dono censum quarundam arearum. In burgo Castri Dunensis ecclesiam Sancti Sepulchri, quam avus meus Gaufridus servis suis ideo fundare permisit, ut supradictæ æcclesiæ Sancti Dionisii subjaceret ac monachis ibidem constitutis deserviret. Concedo etiam meorum fidelium dona futura emptionesque quas monachi a meis hominibus quocunque modo agere potuerint; et omnia data vel danda ab eis ita libere possideri ac haberi, ut mei heredes succedentes neque per theloneum, neque per vicariam, neque per bannum, neque per collocationem suorum militum, neque per aliquam aliam consuetudinem quamvis modicam, monachis vel suis inferant inquietudinem hominibus. Et dono ad omnes edificaciones suas agendas omnes saltus meos, excepto Pertico; et in Castro Dunensi quinque stallorum salis ac carnis consuetudinem, et meo assensu in loco qui Oratorius dicitur Vivianus, filius Otardi, cum Hugonis filii sui assensu, terram unius aratri dedit. Ego vero Gaufridus comes, domino meo Tedbaldo palatino comite annuente, in territorio Dunensi predicto loco dono ex mea parte X agripennos vineæ, in loco qui Fracta Vallis dicitur, et in Morismi villa terram unius aratri medietatemque æcclesiæ de Margone, atque molendinum de Ruitura, cum tali molta qualem in manu mea habebat; terram quoque de Bremerii Curte cum mediatoria, ac terram Boeniaci cum mediatoria; medietatem etiam Bebanis villæ, silveque {701}quæ dicitur Ostingavis. Hæc itaque data atque in futuro danda, ita concedo esse libera, ut avus meus Gaufridus et pater meus, Rotrocus sua suorumque fidelium dona libera esse sancierunt; quatinus ego et uxor mea et progenies de nobis exitura, peccatorum nostrorum veniam in hoc seculo adipisci mereamur, et in futuro æterna gaudia bonis omnibus repromissa nanciscamur. Ego Gaufridus comes donationem hanc laudo, corroboro et manu mea sigillo. S. Beatricis, comitissæ, quæ fecit et consensit. S. Rotroci, filii eorum. S. Rotroci, fratris comitis. S. Rodberti Pagani. S. Hugonis de Silic. S. Wilielmi Vuitardi. S. Genelonis. S. Walterii de Matella. S. Pagani. S. Salonis. S. Herberti de Arro. S. Fulcoii de Mezuerola. S. Reinaldi vicarii. S. Guiterdi. S. Gaufridi, filii Wilielmi. S. Odonis de Re. S. Odonis Brisardi. S. Gaufridi Ridelli. S. Odonis Biguo. S. Aymerici, filii Reinaldi. Hanc cartam Gaufridus comes et uxor ejus Beatrix, in concilio Meldensi, cui domnus Hugo episcopus Diensis domni pape Gregorii vicarius presedit, cuique etiam domnus Amatus, Olerensis episcopus, ejusdem pape vicarius, interfuit, una cum multis religiosissimis viris, archiepiscopis, episcopis, abbatibus aliisque orthodoxæ fidei cultoribus presentaverunt, humili devotione petierunt, quatinus supradicti pape vicarii cum laude atque assensu circumsedentium, auctoritate apostolica premunirent atque indissolubili firmitate solidarent. Quorum petitioni jam dicti vicarii congaudentes, cartam hanc laudaverunt; atque nullo contradicente, nemine calumpniante, sed universa sinodo applaudente atque favente, auctoritate Dei et sanctorum apostolorum Petri et Pauli et domni Gregorii papæ sibi commissa, inviolabiliter firmaverunt. S. Aganonis, Eduensis episcopi. S. Hugonis, Lingonensis episcopi. S. Walterii, Cabilonensis episcopi. S. Landrici, Matiscensis episcopi. S. Hugonis, Nivernensis episcopi. (Bibl. nat. or. 144; cop. 34-108; B. h. 47.) {702}(Au dos:) Karta quam fecit Gaufridus, comes Mauritanie, de monasterio Sancti Dionisii in Pertico sito, quod cum omnibus appendiciis suis dedit loco Cluniacensi. 3564. 1080, environ. CHARTA QUA BERNARDUS DE GERMINIEA DAT MONASTERIO CLUNIACENSI TRES VINEAS ET UNUM MANSUM IN VILLIS CAMPANIA, GUIRISET ET BOXERIA. In nomine sanctæ et individuæ Trinitatis. Notum sit omnibus Dei cultoribus, quia Bernardus de Germiniea, pro redemptione animæ suæ, dedit Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum et fratribus ejusdem cenobii, tres vineas, unam in villa quæ vocatur Campania, duas in villa Guiriset. Preterea mansum cujusdam mulieris Misie, in villa que appellatur Boxerie, cum omnibus appenditiis suis, eo tenore ut ipse teneat in vita sua, supradictis autem senioribus singulis annis donet pro vestitura duos panes [et] duo sestaria vini; post mortem vero ejus, totum ex integro idem seniores habeant. Hujus rei testes sunt Bernardus Lancea Acuta et Bernardus Ruil. (Bibl. nat. cop. 32-152; B. h. 634, DCXXXVII.) (Au dos:) Bernardus in Campania et Guiriset. 3565. 1080, environ. CHARTA QUA NOTUM EST LAMBERTUM DE BUXERIA COMMUTATIONEM SERVORUM CUM MONASTERIO CLUNIACENSI FECISSE. Ego Lambertus miles, de Buxeria, commutationem et concambium facio de infantibus Lidierde pro infantibus Guibergiæ, invitatione et admonitione domni Stephani de Caviniis decani, in presentia domni Ivonis, Cluniacensis prioris, laudante etiam domno Landrico, Matisconense episcopo. Cujus commutationis testes existunt: domnus Ugo {703}de Berziaco, domnus Poncius miles, de Solempniaco, Arlebaldus, prepositus de Verjassone. Si quis autem heredum meorum vel persona aliquis hanc donationis cartam infringere temptaverit, sciat se omnipotentis Dei iram et beati Petri offensam incurrere. Postea vero lecta est hec carta apud Cavinias, ante æcclesiam Sancti Taurini, in presentia dompni Ugonis abbatis. Ego quoque Durannus, ad vicem cancellarii, hanc cartam firmare curavi. (Bibl. nat. cop. 32-153.) ?? 3566. 1080, environ. CHARTA QUA SEGUINUS DE BURZEI ET FILIUS EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI DUAS PORTIONES TERRÆ IN VILLIS BATISEI ET SANTINEI. Notum sit omnibus fidelibus christianis, presentibus et futuris, quod Seguinus de Burzei et Gosfredus, filius ejus, dederunt Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ut seniores ejusdem scenobii in perpetuum possideant sine ulla contradictione: hoc est una pecia terræ in villa quæ vocatur Batizei, altera petia in villa Santinei. Villanis etiam utriusque terræ cultoribus concesserunt cursum habere per omnes boscos suos. Hujus rei testes sunt: Wichardus de Cres, Joslenus de Cristuol. (Bibl. nat. cop. 32-176; B. h. 447, CCCCL.) (Au dos:) Seguinus et Gosfredus, filius ejus, in Batisei et Santinei. 3567. 1080, environ. CHARTA QUA AVITUS DIMITTIT MALAM CONSUETUDINEM QUAM GENITORES EJUS AD SOLENEUM, IN TERRA SANCTI PETRI DE GRACIAGO TENUERANT. Constitutum est ut quisquis terras vel res secularias sibi adquirit, tantum in vita sua usum fructus retineat, post mortem vero ad ecclesiam hereditas reddeat. Unde ego Avitus, timens peccatum patris et matris mee, qui tenuerunt malum usum in terra Sancti Petri de Graciago, {704}que fundata est in parrochia Sancti Marcelini de Monestrolio, que terra vocatur in loco ad Soleneum, dimitto ipsum malum usum et quod ibi adprehendere solitus eram; ita ut post mortem meam, aliquis heres meus vel ullus homo de genere meo non valeat ibi adprehendere aliquid. Facio autem tali conventione hanc guerpitionem, ut omnis qui voluerit eam infirmare, et aliquid ibi accipere, sit excommunicatus et ab ecclesia Dei separatus; ita ut cum Juda traditore in infernum habeat porcionem nisi resipiscat, et ad emendationem perveniat. Usus vero in accipiendo talis est: sex kalendarii, sex madienses, et duos agnos et sex messorenses et quartus de terra. (Bibl. nat. cop. 32-184.) ?? 3568. 1080, environ. CHARTA QUA BERNARDUS, PERNUS ET GODOLENDH DANT SANCTO PETRO DE GRACIAGO QUASDAM RES IN VILLA AULANETIS. In sancta Dei æcclesia, que est constructa vel edificata in honore sancti Petri, que dicitur Grachiago, ubi Arhnaldus sacerdos prehesse videtur, igitur ego enim, in Dei nomine, Bernardo et Pernus et Godolendh, pro amore Domini nostri Jesu Christi, et pro redemptione animas nostras vel parentum nostrorum, dono ad ipsa casa Dei vel ad ipsos sacerdotes, qui cotidie ibidem adservit, aliquit de hereditate nostra que nobis legibus hobvenit; quia ipsa est hereditas in pago Vellaico, in vicaria de Bassense, in villa que dicitur Aulanetis. Dono ad casa Dei et Sancti Petri cabanaria una que est indominicata, quantum ad ipsa cabanaria aspicit vel aspicere videtur, totum et ab integrum tibi dono ad ipsa casa Dei, vel ad illo sacerdote qui cotidie ibidem adservit, usque inquirendum est. Et si ullus homo aut huna pressona, qui carta ista inquietare voluerit, ea hoctoritate Patris et Filii et Spiritus Sancti sit excommunicatus et habominatus, et cum Dathan et Habiron in infernis sit demergatus, et cum Juda, traditore Domini, {705}participationem habeat, et ad memoriam non perveniat ante Dominum. Signum Bernardo et Pernus, qui carta ista fierent et firmarent rogaverunt, manus eorum firmant. S. Bernardo. S. Pesro. S. Godholendh. Facta est carta in mense febroario, feria Vta, in luna XXVIIma, regnante Philippo rege. Wilgoneo scripsit. (Bibl. nat. cop. 32-187.) (Au dos:) De villa Aulanetis. 3569. 1080, environ. CHARTA QUA ALFREDUS ET FILIUS EJUS WICHARDUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI QUIDQUID HABEBANT IN VILLA ITGIACO. In nomine Domini. Ego enim Alfredus et filius meus Wichardus donamus Deo et Sancto Petro quicquid habemus terre in villa Sancti Germani, nomine Itgiaco, pro salute anime meæ, tali conventu ut me solum seniores propter hoc sepeliant, si in fine dierum meorum illam dedero. Quam terram prior Sigaldus tali conventu etiam michi et uxori mee Ermengardi, et filio meo Wichardo dedit, ut in vestitura omni anno IIIIor sextarios vini et dimidium reddat; et post nostrorum uterque discessum Sancto Petro remaneat. (Bibl. nat. cop. 32-189.) (Au dos:) De Prona. 3570. 1080, environ. CHARTA QUA HICBERTUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI CURTILUM UNUM IN VILLA RUFIACO ET ALIAS RES. Noverint cuncti fideles Domini, quod quidam homo, nomine Hicbertus, mittens filium suum, vocabulo Constantium, ad monachatum, tradidit Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo quandam portiunculam sue hereditatis, videlicet in villa Ruphiaco unum curtile, habens dextra sinistraque terram beati Petri et desubtus via publica; partem terre quam inhibi habebat idem Hicbertus, et in Frumental medietatem unius plantationis. S. Bernardi, S. Geraldi, filiorum ipsius {706}Hicberti. S. Arnulfi, nepotis ejus. S. Odulrici de Cluniaco, S. Gaufredi atque Bernardi, trium fratrum infantiumque eorum. (Bibl. nat. cop. 32-199; B. h. 504, DVII.) (Au dos:) Karta Hicberti in Rufiaco. 3571. 1080, environ. CHARTA QUA RODULFUS DE BORBON DAT MONASTERIO CLUNIACENSI PORTIONEM TERRÆ IN VILLA MAZEROIT. Notum sit omnibus Dei fidelibus, quod Rodulfus de Borbon dedit Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, unam peciam terre in villa quæ appellatur Mazeroit. Fecit autem istam donationem pro remedio animæ suæ et omnium amicorum suorum; et ne amplius ab aliquo calumniari possit, [testes] adhibuit Bernardum qui vocatur Ruil et Bernardum Lancea Acuta et Constantium de Mazeroit. (Bibl. nat. cop. 32-200; B. h. 528, DXXXI.) ?? 3572. 1080, environ. CHARTA QUA HUGO DE MONTEPEDON NOTUM FACIT SE CLAUSUM DE PELUSE ET SERVOS MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE. Notum sit fidelibus ubique terrarum christianis, quod ego Hugo de Montepedon conventionem habui cum domno Ingelfredo monacho, ut de hereditate mea aliquam partem darem Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, pro anima mea et fratris mei Valdrici, et aliorum parentum meorum; quod ego libentissime feci, et fratribus supradicti cenobii dedi quicquid habebam in clauso de Peluse, et servum unum, cum filiis, nomine Ricardum. Dedi etiam usuarium silve, ut sine ulla contradictione habeat cultor ejusdem terræ; terminatur autem supradicta terra a mane via publica, ceteris partibus {707}ab ipsa hereditate. Hanc donationem, ne quis ultra calumniari presumat, propria carta firmari feci, manu mea donum in capitulo Cluniacensi et super altare Sancti Petri feci. (Bibl. nat. cop. 32-206; B. h. 588, DXCI.) ?? 3573. 1080, environ. CHARTA QUA GAUSCERANNUS TAUNEL DAT MONASTERIO CLUNIACENSI TERRAM IN BERZIACO VILLA. Scire debet fraternitas unanimitatis æcclesiæ, quoniam unicuique fidelium est valde necessarium ut dona per divinam largitatem sibi concessa sollerter excolat, sapienter ordinet, recte etiam dividat, ut cum evangelicus ille Paterfamilias rationem positurus advenerit, non solum ea quæ largitus est auferat, set etiam pro terrenis bene ministratis duplicata talenta simul et celestia bona restituat. Tali vero ac tanta auctoritate premonitus, ego, in Dei nomine, Gauscerannus, cognomento Taunel, dono Domino Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, et ad locum Cluniacum, cui magis prodesse quam preesse videtur dunnus Hugo abba, aliquid de hereditate mea quæ mihi jure successionis advenit, videlicet quandam terram quam habebam in Berziaco villa, juxta terram Sancti Petri, quam emerant ab Rotberto et Wigone fratribus. Est autem terra supra nominata supra viam quæ venit de æcclesia. Itaque dono eis nominatam terram, sicut venit via quæ descendit ab æcclesia nominata, ad sinistram partem, hoc quod videor habere vel possidere, pro remedio animæ meæ et parentum meorum, ut Deus eas eripiat a penis inferni. Hoc autem donum feci per laudamentum dunni Sigaldi prioris, a quo accepi nonaginta solidos pro ipsa terra quam dedi. S. Gausceranni, qui hanc cartam fecit et firmare rogavit. S. Widonis, nepotis sui. S. Ottonis, sui senioris. S. Duranni. S. Nicetii. (B. h. 156, CLVIII.) ?? {708}3574. 1080, environ. CHARTA QUA AMELIA DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM VILLAMQUE DE CASELLIS. Sciant qui sunt et qui futuri sunt, quoniam Amelia, mater Gaufredi Berardi et Richardi Beraldi, et Hugonis clerici, dedit Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, monachisque Cluniacensibus, pro remedio animæ suæ, antecessorum suorum, in manu domni Hyvonis, tunc prioris claustralis, postea vero majoris Cluniacensis, et in presentia Hugonis cellerarii et Arnulfi carpentarii, et Alaardi de Castaneto, æcclesiam de Casellis, et cimiterium, servos et ancillas, prata et silvas, aquas aquarumque decursus, et omnem omnino terram cultam et incultam, set et omne quicquid in eadem villa proprii juris possidebat, quam videlicet villam a viro suo et filiis suis sibi in elemosinam supradicta Amelia retinuit, quando vir suus honorem suum filiis suis divisit. Quod sicut hoc donum Cluniaco coram domno Ivone fecit, sic et postea Cabilonis apud Sanctum Chosmam idem firmavit coram Rainardo, abbate Sancti Petri Cabilonensis, qui eandem villam sibi querebat, et monachis Cluniensibus auferre volebat, et coram Duranno decano, ejusdem abbatis (sic) monacho. Hoc etiam donum sicut eadem Amelia fecit et confirmavit, sic et filio suo Ricardo Beraldi auctorizare fecit coram Vuidone, Sancti Chosmæ priore, et coram Joceranno Sancti Petri; similiter et alteri filio suo Gaufredo Beraldi laudare et concedere fecit, teste Bernardo Ungro monacho; set et tercium filium suum minorem Hugonem clericum supradicto Hugoni tradidit ad nutriendum, ut quando excrevisset, si fieri monachus vellet, fieret. Qui etiam Hugo juvenis quiquid mater sua dederat et laudaverat, dedit et laudavit, teste me qui hoc scripsi Leodegario. Sciendum preterea de quodam servo, nomine Humberto, quem in eadem villa de Casellis superius memorata Amelia dederat, et quem {709}Landricus Grossus, causa uxoris servi et filiorum ejus calumpniabat, quod postea Landricus ipse, Casellis veniens, uxorem et servum maritum uxoris et filios Deo et Sancto Petro monachisque Cluniacensibus coram Hugone cellerario dedit et jornale quod est secus condaminam de Confrazo, quodque Durannus Bastardus, laudante Humberto de Curtevas, monachis eisdem dederat, supradictus Landricus laudavit et concessit, testibus Humberto de Curtevas et Uberto Ungro et Ilio de Crai. (B. h. 166, CLXVIII.) ?? 3575. 1080, environ. CHARTA QUA NOTUM EST JOCERANNUM DE COPERIA HUGONI DE BITIACO ET MONASTERIO CLUNIACENSI, DUO MOLENDINA IN VILLA CASALES PIGNORI DEDISSE. Ad instruendam plenius posterorum noticiam, refellendamque calumpniatorum versutiam, congruum duximus acta diebus nostris ut litteris tradamus. Domnus Hugo de Bitiaco, qui illius temporis curriculo cellarii camereque Cluniacensis curam gerebat, jussu domni abbatis, commercium quoddam ad augmentum jam dicti loci fecit cum quodam milite, id est Joceranno de Coperia. Est siquidem quædam villa in pago Maticensi, Casales dicta, ubi isdem miles pociorem habebat partem, ibi in aquam Graone molendini fuere constructi, sedesque sunt vacuæ, his officinis aptæ. Prelibatus nempe miles et prefatus frater Hugo, composita stabilitaque inter se coram testibus ratione ut ad certitudinem venerunt, dedit senior sepedictus domnus Hugo jam fato Joceranno CL solidos quos ob raritatem fortes vocant, et ipse Jocerannus ob hoc misit ipsi reliquisque senioribus loci Sancti Petri Cluniacensis in pignore duos molendinos quos in supra nominata sua villa habebat, eo tenore ut quandiu hanc pecuniam penes se tenuerit, fratres Cluniacenses hæc molendina commodaque ex his procedentia habeant, et si in ipsa possessione locis aptis alia construxerint molendina, similiter in suo jure habeant. Quod si sepedictus {710}Jocerannus, vigens et valens, redimere hoc pignus voluerit, aut suprascripte monete quantitatem reddat, aut Silviniacenses solidum per XVII, vel Cabilonenses per XVIII, monetæ probatæ tunc currentes. Si vero ipse vel uxor sua inter hæc obierint, utraque molendina loco Sancti Petri sint subjecta. Quique primus discesserit, unum ex his molendinum Beato remaneat Petro. Si utrique ante redemptionem finierint, utraque sint apostolo Petro. Testes et auditores rationis hujus sunt: Humbertus [de] Bresses, Letbaldus [de] Digonia, Letbaldus [de] Jhoperia, Stephanus nepos Lodteni. Jocerannus Plena Fide et Odila uxor ejus laudaverunt. (B. h. 192, CXCIIII.) ?? 3576. 1080, environ. CHARTA QUA ISNARDUS, FILIUS GIRINI REGENSIS, WERPIVIT QUERELAS QUAS HABEBAT CONTRA MONACHOS CLUNIACENSES IN POTESTATE SADRIANA. Priscorum virorum usu informamur ut ex his de quibus in futurum nobis succedentes certos reddere volumus, litteris mandare debemus, ne oblivione deleantur. Quapropter notum sit omnibus fidelibus, quod ego Isnardus, filius Girini Regensis, actenus querelam habens contra monachos Sancti Petri Cluniensis de potestate quæ vulgo dicitur Sadriana, de illa videlicet parte quam mihi debitam jure beneficii proclamabam, ductus amore sancti Petri, pro redemptione animæ meæ facio vuerpitionem Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo et monachis predicti loci, de illa querela quam ibi juste sive injuste conquerebam, videlicet infra has terminationes: a ponte Garifredi et sicut tangit podium vel montem, qui vulgato nomine dicitur Bocchet, et sicut dividitur cum terra quæ dicitur de Vuacheraz. Infra has terminationes vuerpitionem ea ratione facio, ut neque ego neque aliquis ex heredibus meis ab hodierna die et deinceps aliquam calumpniam inde inferre presumat monachis Sancti Petri. Quod si presumpserit, {711}perpetuæ maledictioni succumbat et hæc notitia firma permaneat in perpetuum. (B. h. 267, CCLXIX.) ?? 3577. 1080, environ. CHARTA QUA NOTUM EST ROBERTUM INCATHENATUM TRES CONDAMINAS IN PARROCHIA DE RONNENS A WIGONE CAPELS MONASTERIO CLUNIACENSI OLIM DATAS, LAUDANTE HUMBERTO DE BELLOJOCO, WERPIVISSE. Omnipotentis Dei ineffabilis misericordia presciens humanum genus pronum et labile ad peccandum, quædam purificationum genera, gratifica benignitate instituit, in quibus sordidata post baptismum conditio humana denuo restauraretur. Ex quibus permaxima esse credimus misericordiæ opera et helemosinarum diversarum multiplicem profusionem. Inde enim Salomon ait: «Redemptio animæ viri propriæ divitiæ»; et Dominus: «Date elemosinam et ecce omnia munda sunt vobis»; itemque: «Sicut aqua extinguit ignem, ita elemosina extinguit peccatum». Hæc omnia revolvens animo quidam nobilis juvenis, nomine Wigo, a patris cognomine trahens agnomen Capels, dum revertitur a Roma, gravi detentus infirmitate, tandem cum difficultate devenit Lugduno, ibi denique ingravescente infirmitate deliberavit de rebus sui juris dare aliquid Domino Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, Cluniaco monasterio suisque habitatoribus; consilio itaque habito cum suis fidelibus, donavit jam ad predictum monasterium quasdam condaminas quas jure paterno tenebat et possidebat, positas in parrochia æcclesiæ quæ vocatur Ronnens, ubicumque æedem condamine divisæ separatim jacent, cum omnibus appenditiis suis, cultis et incultis, arentibus et humidis, cum exitibus et regressibus, quemadmodum eas retinet et ambit circa se fluviolus Vosana dictus, qui decurrens secus easdem, inmergit se non longe amni Araris. Hoc itaque facto sollempniter dono, coastantibus multis, {712}et maxime Pontio de Vicorzono, qui hujus doni testis fidelis et idoneus extitit quandiu vixit, quique moriens hujusmodi testimonium filio suo Beraldo sepius inculcavit, precipiens ei adtencius ut si ita res poposcisset, etiam jurejurando hoc affirmaret. His ita dispositis, jam dictus Vuigo diem clausit ultimum, et quia lati honoris dominus habebatur, lis non modica inter heredes de ejus honore orta est. Comes namque Matiscensis apprehensa sorore ejus, quæ sola superstes erat, in conjugium, vendicavit sibi omnem honorem, et ut sibi ad hunc optinendum fortes adquireret adjutores, jam predictas donavit condaminas Rotberto Incathenato, qui tunc temporis potens videbatur illis in partibus. Quas ille aliquandiu injuste detinens, tandem a testibus veridicis convictus et maxime a Beraldo jam dicto milite, donavit pro hac re certum placitum domno Oddoni, qui tunc erat prior de Cluniaco. Venientes itaque condicto tempore ad quoddam portum qui dicitur Arciacus, post multas et diversas conlocutiones, ut in talibus moris est, acceptis a priore et ceteris senioribus quadringentis solidis monetæ publice Lugdunensis, saciata cupiditate, finem fecit jam dictus Rotbertus initæ diu contentionis, reddens predictas condaminas Deo et Sancto Petro. Sane unam ex his ex qua beneficiaverat suum quendam militem, filium Vigonis de Chaliouros, reddito congruo excambio, redemit ab ipso. Illud non est pretereundum, quod predicta comitissa, quam jam comes reliquerat ob certas causas, et eam sortitus fuerat miles quidam in conjugium, nomine Witfredus, hi namque venientes Cluniacum ad quandam solempnitatem, conventi super hoc a senioribus, laudaverunt hoc donum Deo et sancto Petro et habitatoribus Cluniaci deinceps habendum et possidendum omne per ævum. Sunt autem positæ sepedictæ condaminæ in pago Lugdunense, adjacentes æcclesiæ et parrochiæ quæ dicitur Ronnens, non longe a flumine Araris, quæ et Sagunna vocatur. Una ex istis condaminis vocatur de Malo Pomerio, habens sibi adjunctas duas particulas alteterius terræ quæ jornales bovariorum erant. Alia dicitur ad Campanias, quæ similiter habet aliam particulam terræ seorsum pertinentem ad se. Tercia condamina est ante portum castri quod Mons Merlus vocatur. {713}Opere precium est adnectere huic carte, quod antequam colloquium sereretur cum jam dicto Rotberto de recuperatione seu redditione sepedictarum condaminarum, interpellatus est pro hoc a domno Oddone priore domnus Humbertus de Bellojoco, eo quod ipse capud et dominus omnis istius honoris habebatur, qui diu dissimulando, noluit jam dicto seniori certi aliquid respondere. Tamen sepe correctus, sepissime stimulatus, tandem ad hoc ventum est, quo sub specie hujus laudationis aliquod xenium illi deberetur offerri. Acceptis itaque Lta solidis, laudavit jam supradictam terram Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, Cluniensi loco et habitatoribus ejus, deinceps perpetuo habendam et possidendam, tam ipse quam uxor ejus et plurimi magnates ejus. S. Rotberti, qui hoc quod inique detinebat reddidit et vuerpivit. S. Umberti de Bellojoco, qui laudavit. S. uxoris ejus. S. domni Dalmatii fratris Hu[m]berti. S. Petri de Varennas. S. Umfredi de Marcham. S. Bernardi de Marciaco. (B. h. 320, CCCXXI.) ?? 3578. 1080, environ. CHARTA QUA ROTBERTUS DE LI MILES ET FILII EJUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLIS BURCIACO, BURGUNDESE, CINTINNIACO ET CASSINIACO. Notum sit omnibus hominibus, tam futuris quam presentibus, quod ego Rotbertus, miles, de villa quæ vocatur Li, quæ est in episcopatu Cabilonensi, recognoscens me multum peccasse, relinquo vanitatem hujus seculi omnesque pompas ejus, et accipio habitum Sancti Benedicti in loco qui vocatur Cluniacus: et dono Domino Deo et sanctis apostolis [ejus] Petro et Paulo ad eundem locum Cluniacum, ubi donnus Hugo magis prodesse quam preesse videtur, et fratribus ibidem Deo servientibus, omnia quæ inantea narrabimus. Igitur ego Rotbertus dono unum clausum quem tenet Constantius in villa Burciaco. Item {714}dono in villa Burgundese unam vineam quæ est super vineam Sanctæ Mariæ de Podio. Item dono in villa Cintinniaco duas partes de silva quas ibi habebam. Similiter in villa Cassiniaco unam vineam quæ vocatur Ascaler. Convenientia quam fecerunt filii sui, Durannus et Bertrannus, cum patre suo de omne alodo quod habent vel habere debent vel quod eis evenit a parentibus suis, ita ut si sine filiis legalibus migraverint, totum ab integro remaneat Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo ad locum Cluniacum, pro remedio animarum suarum vel parentum suorum, sine ullo calumpniatore. S. Rotberti, qui hoc donum fecit. S. Duranni et Bertranni. (B. h. 352, CCCLIII, et 639, DCXLII.) ?? 3579. 1080, environ. CHARTA QUA SIMON COMES DAT MONASTERIO CLUNIACENSI QUIDQUID HABEBAT IN ECCLESIIS ET IN VILLIS DE MARMAESSA ET ARCO. Comes Symon dedit Sancto Petro Cluniensi, in æcclesia de Marmaessa et in medietate ipsius villæ quicquid in dominicatu habebat. Dedit etiam æcclesiam de Arco et in medietate ipsius villæ quicquid in domi[ni]catu habebat. Sunt autem istæ res sitæ in episcopatu Linguonensi. Si quis hanc donationem calumpniare vel scindere aliquo ingenio vel alicujus mendatii falsitate conatus fuerit, omnibus maledictionibus que in novo vel in veteri Testamento scriptæ vel nominate videntur subjaceat; et nisi ad emendationem venerit, omnibus christianis alienus sit. Huic donationi interfuit Pontius et alii multi. (B. h. 585, DLXXXVIII, et 653, DCLVI.) ?? {715}3580. 1081, 11 janvier. CHARTA QUA WILLELMUS, COMES PICTAVENSIS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTI EUTROPII SANCTONENSIS. In nomine sanctæ et individuæ Trinitatis. Ego Wilelmus, Pictavensis comes ac totius dux Aquitaniæ, peccatorum meorum memor, ut Deus fieri dignetur inmemor, consilium accipiens a legatis apostolicis venerandæ sanctitatis viris Amato, episcopo Olorensium, Hugone Diensium, licentia et auctoritate ipsorum, æcclesiam beati martiris Eutropii corpore insignem, postquam de manu laicali eripui, et ei libertatem Deo donante adquisivi, consensum etiam constituendi in ea ordinis monastici non solum a predictis vicariis, sed etiam ab episcopo Sanctonensi et canonicis obtinui, transscribo et transfundo legitima transscriptione de manu mea in manum beati Petri Cluniacensis monasterii, cujus abbatem domnum videlicet Hugonem presentem video, ut locus iste ad servitium Dei ordinandus per eum ejusque successores omnibus deinceps temporibus disponatur et preter censum V solidorum cum reverentia matrici æcclesiæ debita, nulli hominum quicquam debeat. Rogo vero, patres reverendi, qui vineæ æcclesiasticæ cultores vice beati Petri advenistis, ut donum hoc confirmetis et corroboretis sicut oportere scitis, sigillo vestræ, id est apostolicæ auctoritatis et perpetualiter ratum censeatis. Confirmo ego A. Olorensis episcopus sanctæ Romanæ sedis vicarius, et omni auctoritate corroboro. Ego quoque H. Diensis presul, ejusdem legationis sotius, id conlaudandum censeo. Quæcumque autem persona hanc tanta auctoritate subnixam presumpserit quocumque diabolico ausu infringere, noverit anathematis se gladio transfigant. Abbas Lemovicensis interfuit Ademarus; abba Angeriacensis Odo presens fuit; fuerunt et presentes abba Casæ Dei Seguinus, abba Sancti Cipriani Rainaldus. {716}Personæ laicales istæ sunt quæ viderunt et laudaverunt: domnus Calo vicecomes, Rotbertus Burgundus, Wilelmus Bastardus, Dommellus vel Senioretus prepositus. Nec defuere fratres conscriptione digni de ordine monastico: domnus Teuzo, de palatio domni pape, domnus Wido, monachus de Casa Dei, frater comitis Nevernensis; Clunienses: domnus Falco, de Galliniaco olim dictus, domnus quoque Gerento, et domnus Pontius et multi alii. Quæ donatio consummata sive completa est in camera quadam Sancti Eutropii a manu comitis in manum domni abbatis Cluniensis Hugonis, anno incarnationis Dominicæ M LXXX I, indictione IIII, mense januario III idus, regnante Philippo apud Francos, apud Teutonicos et Italos Heinrico, apud Romanos presidente matri æcclesiarum VII Gregorio, sub Aquitanorum comite Gaufredo Wilelmo, anno et ebdomada qua Synodus Sanctonensis est celebrata, super omnes reges imperante indeficienti vigore Domino nostro Jesu Christo cum Patre et Spiritu Sancto æquali et consubstantiali potentia per infinita secula seculorum. Amen. (B. h. 87.) ?? 3581. 1081, 29 mars. CHARTA QUA GISELBERTUS, COMES BERGAMENSIS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI PARTEM QUAM OBTINEBAT IN CAPELLA SANCTÆ MARIÆ DE SARNO. Anno ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi millesimo octuagesimo primo, quarto kalendas aprelis, indictione quarta. Monasterio Sancti Petri qui nuncupatur Cluniago, ego Giselbertus, comes comitatus Pergamensis, et filius quondam Maginfredi, qui fuit comes, qui professus sum ex natione mea legem vivere Longobardorum, offertor et {717}donator ipsius monasterii, presens presentibus dixi: quisquis in sanctis ac venerabilibus locis et suis aliquid contullerit rebus, justa Auctoris vocem, in hoc seculo centumplum (sic) accipiet, [et] insuper, quod melius est, vitam possidebit æternam. Ideoque ego qui supra Giselbertus, comes, dono et offero a presenti die in eod[em] monasterio Sancti Petri, pro annime mee, conjugisque mee Mattildis ac meorum parentum mercedem, mea portione de capella una cum area et cimeterio, et est consecrata in honore sancte Marie, et omnia que ad ipsa capella Sancte Marie pertinet, juris mei, quas abere visus sum in loco et fundo Sarno, et jacet a locum ubi dicitur, ubi est fondata ipsa capella, in Negreniano dicitur, omnia quicquid ad ipsa capella pertinere videtur in integrum; atque etiam dono ego qui supra Giselbertus, comes, a parte ipsius monasterii, munte uno in qua est silva et rocca qui est irrita, cum incisas suas juris mei, quam abere viso sum in loco et fundo Munticelli, jacet a locus ubi dicitur Munte de Argon, et est ipso munte et colle per mensura justa juge[s] legiptimas viginti: coeret ei ab una parte mihi reservo, ab alia parte que est meridie ipsius Sancti Petri; atque etiam dono et offero a parte ipsius monasterii casas et sedimen, et vineis, pratis, cum areis suarum seu terris arabelis, item juris mei quas abere viso sum in loco et fundo Munticello, jacet in villa, et sunt ipsæ casæ et rebus inter sedimen et vineis seu terris arabelis juges legiptimas jugeliis decem; atque dono et offero a parte ipsius monasterio pecia una de ter[ra] qui fuit castro, cum fosatum circumdatum, cum puteum infra se abente, cum incisa inibi abente, et pecia una de terra aratoria, cum incisa sua, item juris mei, quas abere viso sum infra castro qui fuit de Umbriano, et foris prope ipso castro Umbriano predicta pecia de terra, qui fuit castro, cum incisa sua et puteum infra se abente: coeret ei a mane mihi reservo, a meridie via et ipsius Sancti Petri monasterio; [habet] tabulas octo, in qua est cella Sancti Pauli de Vooplani, predicta pecia de terra, cum prefacta incisa sua, est per mensura justa perticas jugealiis sedicim; {718}coeret ei a sero via, a mane et meridie mihi reservo, a muntibus via que curit justo ipsum castrum, subtusque alii sunt in ihis omnibus coerentes, ut dictum est; [et] ipsa capella que est consecrata in onore sancti Marie, castro qui fuerit, tam sedimen et vineis cum areis sua seu terris arabelis, gerbis, pratis, pascuis, silvis majoribus et minoribus, muntibus, alpis, planiciis, rivis, rumpinis ac paludibus, coltis et incoltis, divisis et indivisis, una cum fini, terminibus, accessionibus et usibus aquarum, aquarumque deductibus, cum omni jure et cumdiciis vel tolleneis, acjacentiis et pertinentiis earum rerum, per locas et vocabolas, ab ipsa casa, castris que fuerunt seu capella seu rebus omnibus in integrum. Que autem istis rebus illis omnibus juris mei in easdem locas Sarno, Argon villa seu Umbriano supradictis, una cum accessionibus et ingresibus earum rerum, qualis supra legitur, in integrum ab ac die in eodem monesterio Sancti Petri dono et offero, et per presentem cartam offersionis ibidem abembendum confirmo, faciendum exinde pars ipsius monesterii aut cui pars ipsius monasterii dederitis jure proprietario nomine quicquid volueritis, sine omni mea et eredum meorum contradictione, atque pro mercedem annime mee; quidem et espondero atque me ego qui supra Giselbertus, comes, una cum meos eredes, a parte ipsius monasterii aut cui pars monasterii dederit, istas res omnes qualis supra legitur in integrum ab omni homine defensare; quid si defendere non potuerimus, aut a parte ipsius monasterii exinde aliquid per covis ingenium subtrahere quescierimus, tunc in duplum predictis omnibus rebus a parte ipsius monasterii aut cui pars ipsius monasterii dederit restituamus, sicut pro tempore fuerint melioratis, aut valuerint sub estimatione in consimilibus locis. Anc enim cartam offersionis pagine Erlembaldi, notarii sacri palatii, tradidit et scribere rogavi, in qua subterconfirmans testibusque obtoli roborandam. Actum in loco Vooplano feliciter. Signum manus isto Gisleberti, comes, qui anc cartam offersionis fieri rogavi, ut supra. Signum manibus Umberti et {719}Guinizoni seu Raginerii atque Alberti sive Amizonini, testes. Ego Erlembaldus, notarius sacri palatii, scriptor hujus carte offersionis, post tradita complevi et dedi. Hec omnia que sunt ut supra tradita ad monasterio Sancti Petri, idem monasterio Sancti Pauli de Vo[o]plano, cum rebus quibus ad ipsum monasterium pertinet juges LXX, et in Umbriano, alia ecclesia Sancti Petri que est in Umbriano, cum jugera XXXVIIII, et cum decima sive etiam de basilica quæ est in Samgo sortes IIII, et aliæ que a res quod conquisite sunt ad ipsas in ecclesie. (Bibl. nat. or. 138 A.; cop. 283-78; C. 90.) ?? 3582. 1081, 14 mai. PRÆCEPTUM ALDEFONSI, REGIS HISPANIÆ, QUO MONASTERIUM SANCTÆ COLUMBÆ, IN CIVITATE QUAM VOCANT BURGOS, MONACHIS CLUNIACENSIBUS DAT. In nomine Domini ineffabilis Patris et Filii videlicet et Spiritus Sancti, unus in Deitate et trinus in unitate, quoeternus et quoequalis, Christus, Deus et Dominus ante secula genitus, et per omnia regnans seculorum secula. Amen. In cujus nomine ego Adefonsus, divina gratia imperator totius Yspanie, scire facio et patule dico vel discerno, ut quicquid legerit vel audierit vera esse firmentur et constanter redarguatur. Ideoque non est enim dubium, sed multis manent nam eo quod sub divino ministerio in quo regiatur universa, Deus qui, cum esset in principio in verbo, voluerit fieri ad tempus matris Virginis filius, duabus naturis subsistentibus, ut videretur in mundo Deus, ex quibus et Spiritus Sanctus est processus, qui unus in trinitate regnat, semper [in] secul[or]um secula Deus; et ideo jam dictus ego Adefonsus imperator, vobis patronibus meis sanctorum apostolorum Petri et Pauli {720}Cluniacensis, sive Hugonius abba vel omnium collectuum monacorum que in hunc locum modo sunt vel futuri fierint, spiritum(?) meum gratum et dilecto animo pro remedium anime mee vel parentum meorum, dono atque offero vobis monasterium meum proprium, vocabulo Sancta Columba, que abstraxi ex parti meum regalentum et successi de habitum et parentum meorum, et ipsum monasterium jam dictum jacet in provincie Castelle, et est intus urbe Burgos, juxta de ipsam viam qui discurrit ad Sancto Jacobo. Concedo vobis hunc monasterium jam dictum cum omnes adjonctionibus vel hereditates ejus, tam heremas quam etiam et populatas, sive terras, et vineas et ortos vel molinos, etiam omnes ingressus vel regressus ad ubique pars vel quomodo est concluso atque designato, per suis locis et antiquioris terminis, ubi eum potueritis invenire, ab omni integro vobis do, per manus dilectissimus meus atque fidelissimus vester frater Rodbertus, ut Dominus tribuat mihi proinde beatam vitam et requiem sempiternam in celestibus regnis. Et non permitto ut eum vendatis nec donetis ad nullus homo de hoc mundo, nisi in ipsum domum de Sancti Petri Cluniacensis serviat usque in perpetuum. Precipio vel eicio ex eum scuiro fixi regali, ut non intret ibi nec vituperet januas ejus, non pro rausso, non pro homicidio, non pro fossatria, neque pro adnubda, neque pro ulla qualecumque supposita mala, set permaneat partique vestre inleso et intemerato, et per cuncta secula confirmato. Ita atque ab hoc die et tempore sit ipsum monasterium jam dictum de meo jure regale abraso et in dominio et potestate hunc locum Sancti Petri et Pauli Cluniacensis sit tradito et confirmato. Si quis sane, quod oporte et fieri minime credo, aliquis homo contra hunc factum meum ad inrumpendum venerit, vel vituperale voluerit, tam regihac {721}potestas quam populorum universitas, quisquis ille fuerit, qui talia admiserit, maledictus permaneat ad fidem Christo, et cum Juda traditore arsuros, pars penas luteat in eterna dampnatione, et post damna temporalia conponat vobis in duplo vel triplo quantum calumpnia miserit, et exsolvat ad parte regis auri talenta III, et hujus factum nostrum plenam habeat roborem. Facta series testamenti die quod erit II idus maii, era I Ca XVIIIIa. Ego Adefonsus, divina gratia imperator totius Yspania, qui hunc testamentum fieri jussi et legente audivi propter remedium anime mee et parentum meorum, vobis sanctorum apostolorum Petri et Pauli Cluniacensis et Hugonis abbatis vel omnium collectum monachorum, que modo hic sunt vel futuri fuerint, manus meas injecit signum, et offero vobis hunc testamentum cum ipso monasterio. Sub Christi nomine, Hurracha, prolis Fredinandi regis et Sancia regina filia, qui et confirmavit. Sub ejus imperio Elvira, simul ejus filia, confirmavit. (Deux monogrammes.) Comes Monino Gonsalvis, confirmavi. Comes Petre Assuris, confirm. Comes Martinus Adfonso, confirm. Comes Sancio Ordonis, confirm. Comite Gonsalvo Salvatoris, confirm. Comite Rodrigo Monnis, confirm. Comite Hunno Velasches, confirm. Martino Sancionis, majorino regis, [confirm]. Rodrigo Gundisalvis, armiter regis, confirm. Senior Didago Albaris, confirm. Didago Gondisalvis, confirm. Albaro Salvadoris, confirm. Bermudo Guteris, confirm. Albaro Gundisalvis, confirm. Rodrigo Ordonis, confirm. Nunno Albares, confirm. Monnino Didas, confirm. Pelagio Bellides, major in domum regis, et confirm. Ineffabilis misericordia Christi, Bernardus, Palentine sedis episcopus et confirm. Sub Dei timore, Symeonis et Munionis, episcopi in {722}Kastella et confirm. Sub ejus auxilio, Pelagius, Leonensis episcopus et confirm. Sub Christi nomine, Ederonius, Auriensis episcopus et confirm. In Burgos, et Kastro, et Monnino, atque et universe Kastelle, hic testis. Dominico testis. Pelagio testis. Johanno testis. Bellide testis. Petre testis. Monnino Nunnes notuitque et confirmavit. (Seing.) (Bibl. nat. cop. 283-86; C. 111.) ?? 3583. 1081, 8 octobre. CHARTA QUA BERTA, CUM CONSENSU MARITI SUI WIFREDI, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTÆ MARIÆ IN LOCO QUI DICITUR VARADE ET ALIAS RES. Anno ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi millesimo octogesimo primo, octavo die mensis octobris, inditione quinta. Monasterio Sancti Petri de loco qui dicitur Cluniacus, nos quoque Vuifredus, filius quondam Vuilelmi, de loco Carcani et Berta jugalibus, filia Lanfranci, de loco Martiningo, qui professi sumus ambo ex natione nostra lege vivere Longobardorum et justa capitulare domni imperatoris, in quo inter cætera insertum esse videtur, ut mulier potestatem habeat res suas donare et venundare cum concessa viri sui sibi licentia; ideoque ego que supra Berta, una cum notitia de propinquioribus parentibus, qui sunt Vuinizus et Albertus, comites, filii mei, quos ego de priori viro habere visa sum, in eorum presentia et testium, certam facio professionem nullam me pati violentiam ab aliquo homine nec ab ipso viro et mundualdo meo, nisi mea bona et spontanea voluntate, offero et dono ipsi monasterio, presentes presentibus diximus: quisquis ac venerabilibus locis de suis rebus aliquid contulerit, justa Actoris vocem centuplum, et insuper, quod melius est, vitam æternam possidebit. Ideoque nos qui supra jugalibus donamus et offerimus a presenti die et deinceps ipsi monasterio, pro requie animarum nostrarum, {723}hoc est unam petiam de terra in qua est æcclesia una edificata in honore sanctæ Mariæ virginis et sanctorum Michaelis et Petri, nostri juris, qui supra jugalibus, quam habere visi sumus in loco et fundo Varade; jacet in loco qui dicitur Casa Deserta, prope ripa Laveno, que est justa Lacum Majorem, et petia ipsa de terra est cum area et ecclesia et cimiterio per mensuram justam jugealiis legittime VI et dimidia: coheret ei a mane et a sero terra Hugonis, a meridie via, a montibus communia. Et similiter donamus ipsi monasterio terram cum casis et sediminibus, vineis, pratis, silvis, cum areis earum, seu terris arabilibus nostri juris, quas habere visi sumus in loco Varade, et in Casa Deserta seu in Apiano. Prima petia de terra in Casa Deserta, quæ est sedimen, est per mensura justa tabulas XIII; coeret ei a mane Ottoni, a meridie Landulfi, a sero Hugonis et via. In secundo, sedimen ibi prope est et habet tabulas legittimas VI; a mane Ottoni, a meridie via, a sero Hugonis de Carcani, a montibus nobis reservamus. Prima petia de vinea in jam dicto loco Casa Deserta, est per mensura justa tabulas legittimas XIII et dimidia; est ei a mane et meridie Landulfi, a sero Hugonis et via. Secunda petia de vinea ibi prope est per mensura justa tabulas decem; coeret ei a mane Ottonis, ab aliis partibus Landulfi. Tertia petia de vinea habet tabulas quindecim; est ei a montibus, a sero ipsius Landulfi. Quarta vinea jacet in loco ubi dicitur a Nuce, et habet area ejus tabulas tres et dimidia; est ei a mane Landulfi. Prima petia de prato est in Casa Deserta, et habet tabulas octo. Prima petia de terra, quæ est arabilis, est in Casa Deserta, in loco qui dicitur Orzialis, et habet tabulas decem et novem; est ei a meridie Hugonis, a montibus Ottonis. Alter campus dicitur a la Crocta, habet tabulas undecim; est ei a mane via, a sero flumen. Tertius campus habet tabulas tredecim; a montibus est ei via, a mane et meridie Landulfi. Quartus campus habet tabulas quindecim, et dicitur a Nuce; a montibus Hugonis, a meridie Landulfi. Quintus campus dicitur a Sedimola, habet tabulas undecim; a montibus Hugonis, a meridie flumen, a sero Landulfi. Sextus campus dicitur a Fontana, et habet tabulas decem et novem et dimidia; ab {724}omnibus partibus Landulfi. Septimus campus est in loco qui dicitur Fontana, et habet [tabulas] viginti et VI; a montibus via, a mane nobis reservamus, a meridie flumen. Octavus in loco qui supra, habet tabulas viginti; a mane Hugonis, a meridie flumen, a sero Landulfi. Nonus campus est in loco qui dicitur a Nolino, habet tabulas viginti et III; a mane et meridie Hugonis, a sero Fontana, a montibus Ottonis. Decimus campus est in loco qui dicitur Famulento prato, habet tabulas decem et septem; est ei a mane Girardi, a sero Landulfi. Undecimus campus dicitur Johanni presbiteri, et habet tabulas decem; a mane Landulfi, a sero Girardi. Duodecimus campus in eodem loco, habet tabulas viginti; a mane et sero Landulfi. Tercius decimus campus dicitur a Nolino, habet tabulas triginta et septem; est ei a mane Landulfi, a sero Girardi. Petia una de silva regia in jam dicto loco, habet tabulas quadraginta; est ei a mane jam dictis rebus, quæ sunt in suprascripto loco Apiano. Prima vinea dicitur Azovena, habet perticas tres et tabulas quattuor et dimidia; est ei a mane et a montibus Sancti Ambrosii, a meridie Vigana, a sero Petri. Secunda vinea dicitur a Campo Averto, habet tabulas decem et septem; a tribus partibus Sancti Ambrosii, a meridie Sancti Victoris. Tertia vinea dicitur Itario, area ejus habet tabulas viginti; ab omni parte Sancti Ambrosii. Quarta vinea dicitur Casselli, habet tabulas triginta et duas; est ei a meridie terra Vigana, a mane Vuarimberti, a sero Andree, a montibus Laurentii. Quinta vinea dicitur in Clauso Arivaria, abet perticas jugeales novem et tabulas undecim; a meridie Leonis, a montibus Sancti Ambrosii, a mane et sero Sancti Petri Cæli Aurei. Sexta vinea dicitur a Fontana cum concisa sua, habet tabulas triginta et duas; est ei a mane Petri, a sero Sancti Ambrosii. Septima in Frontino, tantum via est inter medium; perticas duas et tabulas decem: est ei a meridie Sancti Ambrosii, a mane via publica, et in aliquid Andree. Octava vinea dicitur a la Valle, habet perticas III et tabulas octo; est ei a meridie... et via a tribus partibus. Nona vinea dicitur a Juvena, habet tabulas {725}viginti et unam; a montibus Sancti Victoris, a meridie Petri, a mane Sancti Ambrosii. Decima vinea in ipso loco Juvena, habet tabulas XIII; est ei a mane Sancti Ambrosii, ab aliis partibus Petri. Undecima in silva regis, habet perticas duas et tabulas septem; a mane Sancti Simpliciani, alie partes Sancti Ambrosii. Duodecima vinea dicitur a Frontino, habet tabulas III; a sero Sancti Ambrosii, a meridie Petri. Tertia decima vinea in Frontino, habet perticam unam; a montibus Petri et Johannis, a mane Johannis, a sero Sancti Ambrosii. Prima silva dicitur a Riale, habet tabulas decem; a meridie Vuilelmi, a montibus eredum Ingoni. Secunda silva dicitur a Juvena, habet tabulas duas; ab omni parte terra circumdatur Petri. Tertia silva a Barina dicitur, habet tabulas IIII et pedes novem; a mane et sero Sancti Ambrosii, a montibus Vuilelmi. Quarta silva a Roncula, habet perticas duas et tabulas viginti et duas; est ei ab omni parte Sancti Ambrosii. Quinta silva dicitur a la Piscina Ursi, habet perticam unam; a mane Sancti Abundii, ab aliis partibus Sancti Ambrosii. Sexta silva dicitur Buzolina, et habet tabulas undecim; a mane et meridie via, a montibus Sancti Abundii. Septima silva dicitur in Casini, habet tabulas duas; a mane via, a meridie Sancti Ambrosii, a sero et montibus Sancti Abundii. Octava silva dicitur a Cerro Longo, habet tabulas viginti et duas; a sero via, a montibus et meridie Sancti Ambrosii. Nona silva dicitur Prada Plonpello, habet tabulas octo; a mane et meridie et sero Sancti Ambrosii. Decima silva est in Casale, habet tabulas novem; a sero Sancti Victoris, ab aliis partibus Sancti Ambrosii. Undecima silva dicitur Piscina Ursi, habet tabulas triginta et duas; a montibus et meridie Sancti Abundii, a mane et sero Sancti Ambrosii. Duodecima silva similiter in eodem loco, habet tabulas quadraginta et duas; circumdatur ab omni parte Sancti Ambrosii. Tertia decima silva dicitur Rovedano, habet tabulas decem et septem; est ei a mane et meridie Sancti Ambrosii, a sero et montibus Sancti Abundii. Quarta decima silva dicitur a Valle, habet tabulas viginti et sex; est ei a mane et sero Sancti Ambrosii, a montibus Sancti Abundii. Quinta decima silva dicitur a la Valle, habet perticas sex et tabulas VI; est ei a sero via, a meridie Sancti {726}Ambrosii, a mane Andree. Sexta decima silva in Barozola, habet perticas quinque et tabulas sedecim; a mane et sero Sancti Ambrosii, a montibus Ingizoni. Septima decima silva a Riale, habet perticam unam; a mane Sancti Ambrosii, a meridie Petri, a montibus Juganum. Octava decima silva in Cerro Longo dicitur, habet tabulas novem; est ei a mane Sancti Abundii, a sero et montibus Sancti Ambrosii. Nona decima silva dicitur in Casale, habet tabulas quinque; a mane Sancti Victoris, ab aliis partibus Sancti Ambrosii. Primus campus in Barina dicitur, habet tabulas quinque; est ei a montibus et sero via, a mane terra Jugana. Secundus campus dicitur Lipitiga, habet tabulas triginta et quinque; ab omnibus partibus est ei Sancti Ambrosii. Tertius campus dicitur a Novello, habet tabulas triginta et unam et dimidiam; est ei a mane et meridie via. Quartus campus dicitur in Ardinata, habet perticam unam; a meridie Sancte Mariæ, ab aliis partibus Sancti Ambrosii. Quintus campus in loco ubi supra, habet tabulas quinque; a meridie et sero Sancti Ambrosii, a montibus Sancti Simpliciani. Sextus in Solliani, habet tabulas octo; a meridie et montibus Sancti Ambrosii, a mane Sancti Victoris. Septimus campus de Ramberto, habet tabulas viginti et duas; a sero via, ab aliis partibus Sancti Ambrosii. Octavus campus dicitur Butolinus, habet perticam unam et tabulam unam; a mane Sancti Abundii, a sero Sancti Ambrosii. Nonus campus in Casine dicitur, habet tabulas viginti; est ei a meridie et montibus Sancti Ambrosii, a sero Sancti Victoris, a mane Sancti Abundii. Decimus campus dicitur in Cerro Longo, habet tabulas vinginti et quinque; est ei a montibus Sancti Stephani, a sero via, a mane et meridie Sancti Ambrosii. Undecimus campus dicitur a Cerro Longo, habet tabulas octo; est ei ab omni parte Sancti Petri. Duodecimus campus dicitur Auvidore, habet tabulas decem et septem; est ei a sero via, a montibus Sancti Stephani, a mane et meridie Sancti Ambrosii. Tertius decimus [campus] dicitur a Plonpello, habet tabulas quattuordecim; est ei a mane via, a montibus et sero Sancti Ambrosii. Quartus decimus campus dicitur a Plumpello, habet tabulas octo et dimidia; est ei a mane et a montibus Sancti Victoris, a sero Sancti Ambrosii. Quintus {727}decimus campus dicitur in Cogollo, habet tabulas quadraginta et duas; est ei a mane et a montibus via, a sero Sancti Ambrosii. Sextus decimus dicitur Campus Major, habet tabulas novem; a mane et meridie via Sancti Ambrosii. Septimus decimus campus similiter Major dicitur, habet tabulas undecim; est ei a mane Sancti Abundii, a sero [Sancti] Victoris. Octavus decimus item in ipso loco, habet tabulas novem; est ei a mane et meridie Sancti Ambrosii, a montibus via. Nonus decimus campus dicitur in Benedale, habet tabulas septem et dimidiam; est ei a montibus via, ab aliis partibus Sancti Ambrosii. Vigesimus campus dicitur in Novello, habet tabulas decem; est ei a meridie Sancti Victoris, a montibus et sero Sancti Ambrosii. Vigesimus primus campus dicitur de Rainberto, habet tabulas decem et septem; est ei a mane Sancti Ambrosii, a meridie et a montibus Sancti Abundii. Vigesimus secundus campus dicitur ad Cerrum Longum, habet tabulas quindecim; a montibus et sero Sancti Petri. Vigesimus tertius dicitur in Rovedano, habet tabulas triginta et tres; a mane et meridie terra de Vogonzade, a sero via. Vigesimus quartus campus dicitur Vallioni, habet tabulas quindecim; a mane Sancti Abundii, a meridie et sero Sancti Ambrosii, a montibus Sancti Victoris. Vigesimus quintus campus dicitur a Plonpello, habet perticas duas et tabulas octo; a sero via, ab aliis partibus Sancti Ambrosii. Vigesimus VIus campus dicitur similiter ut supra, habet tabulas VI et dimidiam; a mane via, a sero et a montibus Sancti Ambrosii. Vigesimus septimus campus est in eodem loco, habet tabulas viginti et unam; a mane et meridie et a montibus Sancti Ambrosii. Vigesimus octavus campus dicitur in Benedale, habet tabulas octo; ab omni parte Sancti Ambrosii. Vigesimus nonus in eodem loco, habet tabulas viginti et duas; ab omni parte Sancti Ambrosii. Tricesimus campus in eodem loco, habet tabulas tredecim; ab omni parte Sancti Ambrosii. Tricesimus primus campus dicitur in Plonpello, habet tabulas quinque; ab omni parte Sancti Ambrosii. Tricesimus IIus campus in Plonpello, habet perticam unam et tabulas VI. Tricesimus IIIus campus in eodem loco, habet perticas duas et tabulas VIII; est ei a mane Sancti Ambrosii, a meridie et montibus Sancti Victoris. Tricesimus {728}quartus campus dicitur Major, habet tabulas II; a montibus via, a sero Sancti Ambrosii. Tricesimus quintus dicitur a Verto, habet tabulas viginti octo; a mane Sancti Victoris, ab aliis partibus Sancti Ambrosii. Tricesimus VIus campus dicitur a Verto, habet tabulas decem et octo; a tribus partibus Sancti Ambrosii. Tricesimus VIIus campus dicitur Apertum, habet tabulas septem et dimidiam; est ei a montibus Sancti Ambrosii, a sero Sancti Victoris. Tricesimus octavus est in eodem loco, habet tabulas XVII; est ei a sero via, a montibus et meridie Sancti Victoris. Tricesimus nonus campus dicitur in Cusi, habet perticas VI et tabulas sedecim; a meridie via, ab aliis partibus Sancti Ambrosii. XXXXus campus dicitur in Ordinata, habet perticas III; ab omni parte Sancti Ambrosii. Quadragesimus primus campus in eodem loco, habet tabulas undecim; est ei a montibus Sancti Simpliciani, ab aliis partibus Sancti Ambrosii. Quadragesimus secundus est in Solliano, habet perticas quinque et tabulam unam et dimidiam; est a mane Sancti Victoris, alie partes Sancti Ambrosii. Quadragesimus tertius campus dicitur Major, habet tabulas viginti et octo; a mane et a montibus Sancti Victoris, a sero via. Quadragesimus IIIIus dicitur in Campo Aperto, habet tabulas viginti et sex; a sero via, a mane et a montibus Sancti Abundii. Quadragesimus quintus est in Vallioni, habet perticas octo et tabulas III; a sero Landulfi, alie partes Sancti Abundii. Quadragesimus VIus campus cum silva seu gerbo insimul tenentes dicitur a Melliariana, habet perticas viginti et III, et tabulas octo; est ei a mane Sancti Stephani, a montibus Sancti Abundii, a meridie via, a sero in aliquid Sancti Stephani et Sancti Abundii et eredum Operti. Quadragesimus VIIus campus cum silva in uno tenente in Milliariana dicitur, habet perticas quindecim; a mane eredum Guazonis, a meridie Sancti Stephani, a sero eredum Hugonis, a montibus Sancti Abundii. Quadragesimus octavus dicitur in Ordinata, habet duodecim; a mane Petri, a meridie Sancti Ambrosii. Quadragesimus nonus campus est in eodem loco, habet tabulas viginti et duas; a meridie Petri, a montibus et sero Sancti Ambrosii. Quinquagesimus campus a Rivaria, habet perticas IIII; a sero Sancti Abundii, alie partes {729}Sancti Ambrosii. Dicitur primum pratum in Fene Crasso, habet tabulas viginti; a mane et sero Sancti Ambrosii, a meridie Sancti Abundii. Alter cum silva insimul tenente dicitur a Riale, habet tabulas viginti et unam; a montibus Sancti Victoris, a sero Sancti Ambrosii. In Plonpello dicitur tertium, habet tabulas IIII; ab omni parte Sancti Ambrosii. Quartum iterum in Fene Crasso, habet tabulas vinginti; a mane et sero Sancti Ambrosii, a meridie Sancti Abundii. Quintum cum area sua dicitur Pratelli Petri, Johannis, Marini, habet tabulam unam. Dicitur VIum Valle Villatega, justa ipsam tabulam. Primum sedimen in Aplano jacet, in loco ubi dicitur Frontino, habet tabulas sedecim et pedes III; est ei a mane et a montibus via, a sero Sancti Ambrosii. Alter sedimen est in Fronnino, habet tabulas decem et septem; a mane Sancti Ambrosii, a meridie Sancti Simpliciani, a sero Sancti Abundii. Ut jam dictum est, capellam cum omnibus supradictis rebus et determinatis, hoc sunt vineis, pratis, pascuis, silvis, campis, gerbis, rivis, rupinis, paludibus ac pascualibus, jugana ejus proprie de ipsis rebus seu et communia et aquarum usus et decursus cum omni jure pertinentibus acjacentiis, omnia sicut sunt per loca et vocabula ipsis rebus pertinentibus in integrum. Donamus etiam unum servum, qui vocatur Johannes, filius quondam Mauroni, qui dicitur Roncasco, alio nomine vocatur Italus. Hec autem omnia nostri videntur esse juris, una cum accessionibus et ingressoras earum seu cum superioribus et inferioribus, qualiter simul sunt conprehensa ab hac die et deinceps donamus et tradimus jam dicto monasterio Sancti Petri ad habendum et faciendum quicquid placuerit rectoribus ipsius monasterii sine omni nostra contradictione et heredum nostrorum, ut Deus omnipotens per gratiam suam animarum nostrarum requiem æternam concedere dignetur. Et insuper promittimus nos qui supra Vuifredus et Berta jugalibus, una cum heredibus nostris ipsi jam dicto monasterio vel cui rectores jam dicti concesserint, omnia vel aliquid de omnibus jam dictis rebus ab omni homine defendere; quod si perficere non potuerimus vel si per colibet ingenium aliquid de omnibus jam dictis rebus subtraere vel minuere quesierimus, tunc in duplum restituamus, sicut {730}pro tempore fuerit meliorata in consimilibus locis sub extimatione. Hanc enim cartam donationis Erlembaldi, notarii sacri palatii, tradidi et scribere rogavi, in qua subter confirmans testibus obtuli roborandam. Actum civitate Mediolanensium feliciter. Signum Vuifredi et Berte jugalibus, qui hanc cartam fieri rogaverunt, et Vuifredus, mundualdus conjugis sue, sibi consensit. S. Vuinizonis et Alberti, filii Bertæ, qui eam interrogaverunt. S. Ariprandi et Maginfredi, seu Tedaldi atque Amizonis, testium. Ego Erlembaldus, notarius sacri palatii, scriptor hujus cartule donationis post tradita, complevi et dedi. (C. 87.) ?? 3584. 1081, 6 octobre. CHARTA VENDITIONIS MONASTERII IN FUNDO RODOBIO CONSTRUCTI, CAPELLÆQUE, A GISULFO FILIO AUDEMARI ET ALIIS PETRO, QUI ET DONUM DEI, PRESBITERO FACTÆ. Hanno ab incarnacione Domini nostri Jesu Christi milleximo octuageximo primo, sesto decimo die mensis octubris, indicione quinta. Constat nos Gisulfum, filium quondam Audemari et item Audemarium, filium quondam Ottoni et nepotem ipsius Gisulfi et Rotefredum, filium quondam Bernardi, et item Bernardum, filium Simeonis, qui inspiratione Dei monachus effectus est, et nepotem ipsius Rotefredi, et Aichardum, filium quondam Mainfredi et similiter Audemarium, filium quondam Rozonni, qui professi sumus omnes ex nacione nostra [legem vivere] Longobardorum; [manifestum est me] accepisse, sicuti et in presencia testium accepi, a te Petro qui et Donum Dei presbitero, filio qundam Guntranni, argenti denariorum bonorum Papiensium libras mille finito precio, pro monasterio uno constructo in loco et fundo {731}Rodobio, cum capella una inhibi edificata in honore Domini Salvatoris et sanctorum Mathei apostoli et Valeriani, cum areis ubi estant, que adhuc non sunt consecrate, cum omnibus rebus et famulis ad ipsum monasterium et capellam pertinentibus, vel inantea pertinuerunt, et sicut pars istius monasterii ubicumque infra hoc Italicum regnum detinere vel habere videtur et inantea detinuerint et habuerint in integrum, et cum districtis et albergariis et frodis atque cum omnibus [conditionibus] que nobis exinde pertinere videntur in integrum. Quod autem istum monasterium et capellam, cum areis et rebus ad ipsum monasterium et capellam pertinentibus [juris nostri], una cum accessionibus et ingressibus, seu cum superioribus et inferioribus [suarum] ...... una cum predicta familia, qualiter superius [legitur, omnia ex integro] ab hac die tibi qui supra Petro presbitero pro isto precio vendimus, tradimus, emancipamus nulli alii vendita, donata, alienata, obnoxiata vel tradita nisi tibi, et facias a presenti die [et deinceps habeas et possideas tu et] cui tu dederis vel habere statueris proprietario nomine quicquid volueritis, sine omni nostra et heredum nostrorum contradicione; laudamus et spondimus atque promittimus nos qui supra Gisulfus et Audemarius et Rotefredus atque Bernardus seu Aichardus atque item Audemarius una cum nostris heredibus, tibi qui supra Petro presbitero, et cui tu dederis vel habere statueris istam vendicionem, qualiter superius [legitur,] ab omni homine defensare, et quod si defendere non potuerimus istam, aut si vobis exinde aliquid per quod[libet ingenium] subtrahere [vel minuere] quexierimus, tunc in duplum eandem vendicionem, ut supra legitur, vobis restituamus, sicut pro tempore [fuerit] meliorata aut valuerit sub estimacione in consimilibus [locis] ..... simul cum eadem familia [in integrum] et nichil nobis ex ipso precio dare debere dignius; unde due carte vendicionis uno tenore scripte sunt. Actum infra castrum Rodobio feliciter. S. manu[u]m istorum Gisulfi et Audemarii seu Rotefredi atque Bernardi sive Achardi atque item Audemarii, {732}qui hanc cartam vendicionis fieri rogaverunt et istum precium acceperunt ut supra. S. manu[u]m Girardi et Pimoni et Oldeprandi et Baldecioni seu Ottoni et Johannis et Piciniboni seu Bonisenioris, atque Vuilielmi testium. Ego Gisompertus, notarius sacri palacii, scriptor hujus carte vendicionis, post tradita complevi et dedi. (Bibl. nat. cop. 33-34; C. 101.) ?? 3585. 1081. CHARTA QUA BERMUNDUS ET FRATER EJUS PETRUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTI GENESII CUM ALIIS ÆCCLESIIS ET REBUS. Dominus ac Redemptor noster cupiens humanum genus a laqueis diaboli, a quo per culpæ suæ meritum homines captivi tenebantur, misericorditer liberari, cum eos propriis viribus sciret minime posse salvari, contra peccatorum nostrorum mortifera contagia preceptorum suorum obponere dignatus est salutifera medicamina; inter quæ duo in sacris eloquiis clarescunt eximia, quæ principaliter ad obtinenda regna cælorum Dominus ammonet, dicens: «Facite vobis amicos de Mamona iniquitatis, qui vos recipiant in æterna tabernacula»; et: «Qui vult post me venire abneget semetipsum, et tollat crucem suam, et sequatur me»; «quia nisi quis renunciaverit, inquit, omnibus quæ possidet, adhuc autem et animæ suæ, non potest esse meus discipulus». Quæ utraque Domini mandata ego Bermundus devote explere cupiens, cum animadverto nullatenus perfecte posse fieri nisi monachus efficiar, dono et commuto sive transfundo memet ipsum cum omnibus rebus et possessionibus et universis quæ habere possum sive potuero omnipotenti Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ubi domnus Huguo abbas magis videtur prodesse quam preesse, sub regula videlicet beatissimi patris Benedicti, laudante per omnia et in omnibus quæ infra scripta sunt fratre meo Petro, ut et {733}ipse cum parentibus et propinquis nostris omnibus vivis atque defunctis hujus beneficii et helemosinæ particeps habeatur. Est autem hæc helemosina et donum quod ego Bermundus et frater meus Petrus, miles strenuus, facimus, ut predictum est, ad cænobium Cluniacense pro peccaminum nostrorum indulgentia et animarum nostrarum requie, necnon et patris et matris seu omnium propinquorum nostrorum animarum salute, æcclesia scilicet Sancti Genesii, cum omnibus quæ ad eandem æcclesiam pertinent, et æcclesia de Gonzelino, et totum quod Radulfus et Geraldus tenere solebant, de oblationibus altaris, de primiciis, de cimiterio, de decimo, et terra juxta æcclesiam, a portis æcclesiæ, ita ut via publica vadit usque ad rivum qui currit juxta Gonzelinum, et ex alia parte a vitrea æcclesiæ ut rectum iter vadit usque ad rivum, et ita ut rivus et via simul junguntur, et æcclesia de Maurestello, et æcclesia de Catellato et totum quod ibi habere solebamus, ego Bermundus et frater meus Petrus, de offerendis, et de primiciis, et de cimiteriis, et quod ego Bermundus habere solebam in æcclesia de Barralis, de cimiterio et de offerendis et de primiciis et medietas de leisdis de sale quæ exeunt ad Gonzelinum, et piscatio porti, quam ego Bermundus habebam, et condamina de Mansuris, quæ est inter duas vias, et grangia, et solum quod est subtus Gonzelinum, et clausum de Villare Bosonis desuper viam, et quantum Stephanus villicus tenebat a me, et curtilus quem Martinus tenebat, et casamentum a me et prata tria quæ sunt ex parte Tencini, et salices, et mansus Bernardi de Fonte Cooperto, et mansus Guillerii de Rochetis, et mansus Aymonis et Fulconis qui est in Monte Sancti Genesii, et medietas de manso Bernardi de Solariis. Si quis autem aliam medietatem hujus mansi ad locum Cluniacum dare voluerit, ego Bermundus et frater meus Petrus laudamus per alodum, et medietas mansi quem tenent Bermundus et Lantelmus Guersus, et qui aliam medietatem Cluniaco dare voluerit, nos laudamus per alodum; et {734}quisquis dare voluerit ex nostris, ad locum Cluniacum, de decimis quæ sunt de alodo nostro, nos laudamus. Boso omnesque fratres sui, scilicet Theutbertus et Petrus levita, Poncius Pinguis levita, Umbertus de Barralis levita, Algodus levita, Falco levita, Bermundus Merulus levita, Lantelmus Guersus levita, Achim levita. Si quis autem, malo spiritu excitatus, sive propinquorum, sive extraneorum, in hoc dono et helemosina a me Bermundo et fratre meo Petro facta, aliquid (quod absit!) inquietare aut calumpniare voluerit, nullatenus adipisci valeat quod male quesierit, et si forte aliquod dampnum ingesserit, predicti apostoli claudant ei januas paradisi, nisi ad emendationem congruam venerit, aut digne veniam petere studuerit, alias vero sit anathema maranatha. Facta est ergo donatio hæc et helemosina anno ab incarnatione Domini millesimo LXXXº Iº. (Bibl. nat. or. 143; cop. 33-59; B. h. 39.) (Au dos:) Carta de Goncelino sive de Sancto Genesio. 3586. 1081. CHARTA QUA GUIDO, BELVACENSIS EPISCOPUS, ET HUGO, COMES DE DOMNO MARTINO, DANT MONASTERIO CLUNIACENSI VILLAM ET ECCLESIAM DE ESCELENS. Guido, Dei gratia sanctæ Belvacensis æcclesiæ episcopus, omnibus sanctæ matris æcclesiæ filiis, tam futuris quam presentibus, post laboriosam seculi hujus peregrinationem, quietam in cælestibus mansionibus conversationem. Quia omnipotens Deus fideles suos inter hujus peregrinationis erumnas ad vitæ patriam festinantes non solum spiritualibus sed etiam corporalibus bonis, ne in via deficiant, dignatur sustentare; ideo ad noticiam cunctorum fidelium volumus pervenire, qualiter villa quæ dicitur Escelens, cum æcclesia et altari, de manu comitis Hugonis de Domno Martino exierit, et ad dominium monachorum {735}Cluniacensium pervenerit, ut quod Dei pietas nostris temporibus per manum nostram dignata est confirmare, nulla posterorum temeritas deinceps audeat infirmare. Hugo, comes de Domno Martino, præfatæ villæ æcclesiam cum altari quem tenebat, quia in nostro episcopatu sita erat, nobis reddidit; quam postea cum altari similiter beato Petro Cluniacensi et ejusdem monasterii monachis dominis videlicet et fratribus nostris donavimus, et coram conventu clericorum nostrorum deinceps semper habendam concessimus. Postea vero idem comes Hugo, divino instinctu, prefatam villam et omnia ad eam pertinentia, terras scilicet arabiles et silvas, prata et vineas, servos et ancillas, amnem quoque subter currentem cum transitu, predictæ Cluniacensium æcclesiæ donavit, exceptis militum beneficiis, et deinceps possidenda concessit, annuente Phylippo rege et Hugone, regis fratre de Crispeio, et ejus uxore Adela. Si vero aliquis militum prefatæ villæ beneficia tenentium beato Petro suum beneficium aliquando vellet donare, omnino id sibi facere liceret absque ulla requisitione pecuniæ, quam idem comes Hugo vel aliquis successorum ejus exigeret. Ut igitur hæc inconvulsa permanerent, cum nostris abbatibus et clericorum æcclesiæ nostræ venerabili conventu, necnon et presbiteris totius nostri episcopatus, sicut sunt prescripta, confirmavimus; ex parte etiam Dei omnipotentis, beatorum quoque apostolorum Petri et Pauli auctoritate et nostra, omnes qui contraire vel contradicere presumerent, excommunicavimus. Rohaidis, uxor Hugonis de Domno Martino, et filius ejus Petrus, et filiæ ejus Basilia, Adela, Eustachia presentes fuerunt, et prefatum donum laudaverunt et confirmaverunt. Phylippus rex laudavit et confirmando subscripsit, anno regni sui XXmo. Affuerunt Adans dapifer regis, Herveus pincerna, Gervasius stabularius, Hugo de Crispeio subscripsit. Affuerunt Petrus, filius Tetbaldi, Adans frater ejus, Lambertus, frater ejus, Gualcerius, Tetbaldus, Drogo dapifer. Testes qui affuerunt cum Hugone de Domno Martino, Ilgerius, Rotbertus filius Anseis, Gualterus filius Martini. † Subscriptio Adelæ, uxoris {736}Hugonis de Crispeio. Actum tempore domni Hugonis, abbatis Cluniacensis, anno ab incarnatione Domini millesimo LXXXI, indictione IIII. (B. h. 42.) ?? 3587. 1081. CHARTA QUA ROSTAGNUS, AQUENSIS EPISCOPUS, CUM FRATRE SUO ET FILIIS EJUS, DAT MONACHIS CLUNIACENSIBUS MONASTERIUM SANCTORUM GERVASII ET PROTASII IN CASTRO QUOD VOCANT FOSSAS. Ego Rostangus, licet indignus, tamen appellatus Aquensis archiepiscopus et meus germanus frater Amelius et ejus filii Poncius, Raimundus, Wido, Gauzfredus, Bertrannus, communi voto rogamus omnes fideles Christi, presentes et futuros, ut pro illa caritate qua ipsi, Deo jubente, unusquisque proximum suum, sicut se ipsum diligere debet, pro illa caritate faveant et suffragentur ad hanc actionem nostram et donationem quæ in textu hujus cartæ adnotata videtur. De nostro namque patrimonio et hereditate nostra habuimus quoddam monasterium, quod et parentes nostri de alodo suo fundantes construxerunt, situm in diocesi Arelatensi, et in territorio castri item nostri, quod Fossas appellatur et in ipso monasterio memoria beatissimorum Christi martirum Gervasii et Protasii precipue honoratur. Quod cum vidissemus quia non regulariter nec secundum Deum esset ordinatum, visum est nobis id maxime expedire, ut pro amore Christi omnem secularem potestatem quam hucusque habuimus super idem monasterium ex toto dimittamus, et quantum in nobis est, in potestatem et donationem solius Dei et sanctorum ejus conferamus. Idcirco absolute et sine omni conditione prefatum monasterium, cum omnibus rebus ad se pertinentibus, donamus et delegamus Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo et æcclesiæ Cluniacensi, omnino in proprium et perpetuo jure tenendum et possidendum, ita ut nullus mortalium quicquam ibi potestatis habeat, nisi domnus Hugo abba Cluniacensis et ejus successores. In illorum manu et in consilio illorum {737}et arbitrio sit per omnia ordinatio monasterii, ut abbatem et patrem monasterii quemcumque ipsi voluerint mittant. Et hoc donum facimus pro remissione peccatorum nostrorum, et pro anima patris nostri et matris, fratrum nostrorum defunctorum, et specialiter pro anima nostri germani fratris Widonis jam defuncti, ut Christi misericordia a vinculo eam absolvat peccatorum, et requiem ei sempiternam concedere dignetur. Actum anno Dominicæ incarnationis millesimo octogesimo I, domno Gregorio septimo Romanæ æcclesiæ et apostolicæ sedi presidente. † Signum domni Rostagni, Aquensis archiepiscopi. Signum Bertranni comitis, qui dedit et firmavit. S. Amelii de Fossis. Uxor ejus Garsia firmavit. Poncius de Fossis et Wido, frater ejus, et Gauzfredus et Bertrannus, fratres, firmaverunt. Guido de Currives et fratres ejus firmaverunt. Faraldus de Castello Duplo. Frater Baltugatus et Hugo, presbiteri, firmaverunt. Hugo Umbertus et Wido, frater ejus, firmaverunt. Hugo Ysona et frater ejus firmaverunt. Hugo Geraldus et fratres ejus firmaverunt. Dodo et filii ejus firmaverunt. Raimundus et filii ejus firmaverunt. Fulco de Fossis et Pontius Signoritus et Wilelmus Poncius firmaverunt. Poncius Isnardus et frater ejus firmaverunt. Poncius Geraldus de Fossis firmavit. Petrus de Fossis firmavit. Hugo Wilelmus de Arcis firmavit. Poncius Lanbertus et Amelius Eldebertus firmaverunt. Ismido de Madalgas firmavit. Fredus de Zaturre firmavit. Petrus Leutaldus firmavit. Bermundus Mataronus firmavit. Wilelmus Amelius firmavit. (B. h. 81.) ?? 3588. 1081 (après). CHARTA QUA PONTIUS DE FOS, MILES, CUM MATRE ET FRATRIBUS SUIS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI MONASTERIUM SANCTORUM GERVASII ET PROTASII SUPER RIPAM MARIS SITUM. Notum sit omnibus sancte matris ecclesie filiis Christique fidelibus, {738}tam presentibus quam futuris, quod ego Pontius miles de Fos [et fratres mei], Gaufredus et Bertrannus, ac mater nostra, nomine Garsia, locum sanctorum martirum Gervasii et Protasii, super ripam maris situm, cum omnibus appenditiis suis, quem primitus archiepiscopus Aquensis Rostagnus, avunculus noster, et pater noster Amelius, beatis apostolis Petro et Paulo et loco Cluniacensi, in manu domni Hugonis abbatis dederant et posuerant, post mortem ipsorum, nos prefatis apostolis locoque Cluniacensi, et domno Hugoni abbati, in manu domni Yvonis prioris tradidimus et cum laude procerum nostrorum, absque inquietudine qualibet et querela, libere deinceps possidendum et habendum concessimus, ita scilicet ut in voluntate et dispositione prefati domni Hugonis abbatis et omnium successorum ejus per succedentia tempora in perpetuum predictus locus consistat et permaneat. Signum Pontii, et Gaufredi, et Bertranni, fratrum suorum, et Garsie, matris eorum, qui hanc cartam firmaverunt [et alios firmare rogaverunt]. S. Petri, prioris Sancti Saturnini. S. Pontii, prioris Sancti Gervasii. S. Hugonis Humberti, et Widonis, fratris sui. S. Hugonis Geraldi et fratrum suorum. S. Petri Raymundi et Willelmi, et fratrum suorum. S. Ramnulfi de Juncas. S. Wilelmi Flavii. S. Tetberti de Castello Novo. S. Heldeberti et Bertranni de Malamorte, et aliorum multorum. (Bibl. nat. cop. 32-243; B. h. 82.) (Au dos:) Carta de monasterio de Fos, tempore Hugonis abbatis. 3589. 1081-1088. CHARTA QUA GAUFFRIDUS, COMES CASTRI MAURITANIÆ, CONFIRMAT ET AMPLIFICAT DONATIONES AB AVO ET PATRE SUO MONACHIS CLUNIACENSIBUS APUD NOGENTUM FACTAS. In nomine sancte et individue Trinitatis, Patris et Filii et Spiritus {739}Sancti. [Amen]. Conditor mirabilis rerum, cum sit Dominus omnium nullaque nisi ab eo potestas hominibus data, in hoc seculo potentes in se credentes non respuit, sed uti Apostolus ait: «Personarum acceptor non est, sed in omni gente qui timet eum et operatur justitiam acceptus est illi»; quapropter in hujus mundi pelago caducis opibus admodum affluentes, atque vivere nolentes secundum [illud] Apostoli dictum «tanquam nichil habentes et omnia possidentes», et easdem opes male utendo abuti videntur, suorumque mole peccaminum deprimuntur, aliquando quidem resipiscentes advocatam divine propitiationis clementiam, totis nisibus totaque mente ad eum converti debent qui mortem peccatoris non vult, sed ad se redeuntis culpam non solum abstergit, sed etiam sua inolita bonitatis misericordia oblivionis velamine in perpetuo obtegit. Verum quoniam peccatori tante vires non subpetunt, ut absque sanctorum suffragio mereatur adipisci suorum veniam peccaminum, patrocinia gloriosissimorum apostolorum ceterorumque sanctorum incessanter opus est implorare, quatinus eorum meritis Deum placatum habeat, atque ad eterna gaudia mereatur pertingere sanctis omnibus repromissa. Itaque ego Gauffridus, castri Mauritanie comes, notum esse volo ortodoxe fidei cultoribus, quia avus meus domnus Gauffridus, vicecomes Castriduni, et pater meus comes Rotrocus, tam nobilitate superbi sanguinis quam mundanarum rerum famosissimus, pro parentum suorum suaque salute, necnon pro suorum sobolum incolumitate, inter Yoginie fluvium castrumque Nogenti, quod situm est in Pertico, in honore preciosi martiris Dyonisii sociorumque ejus magnifico opere basilice fundamenta jecerunt, totiusque operis partem peregerunt, atque prefatum martyrem Dionisium de suis rebus pro tempore honoraverunt; et inantea post operis ipsius basilice expletionem polliciti sunt dare multo majora, ut [monac]horum ordo inibi militatura sine aliqua inedia pro salute sua omniumque fidelium tam vivorum quam defunctorum, perdia pernoxque cum omni tranquillitate Deo funderet preces. Ego vero Gauffridus comes satis adhuc juvenculus heres pro eis constitutus, tandem superne majestatis intuitu quiete data et ocio, summopere opus illorum {740}implere curavi. Sumpta ergo omnia que avus meus et pater dederant, annuente domno Richerio Senonensium archiepiscopo et Carnotensis domino Gauffrido episcopo, et domno Tedbaldo comite palatino atque Stephano ejus filio, cum uxore mea Beatrice et filio meo Rotroco, necnon fratribus meis, et omnibus proceris et militibus et aliis hominibus meis benevola voluntate annuentibus, omnia acquisita vel adquirenda, nominata vel nominanda, trado, concedo et transfundo ad altare beatissimorum apostolorum Petri et Pauli, quod est situm in loco qui Cluniacus vocatur, ubi domnus Hugo abba preesse videtur, et monachis sub ejus imperio Domino Deo die nocteque militantibus. Hec sine ulla occasione vel contradictione dono, et de mea potestate in illorum voluntate transmitto, ita ut ab hac die et deinceps ipse domnus abbas et successores ejus habeant locum illum, teneant, possideant, regant et dirigant secundum illorum velle et posse. Vicum etiam ecclesie supra memorate adjacentem, cum decem prati agripennis, totamque terram in circuitu ecclesie juris mei usque ad Rodnam fluvium, et super ipsam duos farinarios concedo. Ex altera vero parte fluvii Yoginie ecclesiam Sancti Hylarii, cum decima et sepultura omnibusque appenditiis suis. Terram quoque Burchardi cum brolio, terramque de Belseria et etiam de Aschonis villa; ecclesiam quoque Campi Rothundi cum tota Nizelle terra et omnibus appenditiis suis. Super Eram fluviolum, in loco qui dicitur Vivariis, omnem terram cultam et incultam, exquisitam et inquirendam cum pratis et silvis. Res quoque servorum meorum morientium ubique locorum, videlicet tam in Mauritanie comitatu, sive ubi ubi, sicut mos michi defert, cum assensu, et postulationes ipsorum, tam in edificiis quam in aliis rebus, beatis apostolis Petro et Paulo sanctoque Dyonisio fratribusque Cluniensis eidem loco famulantibus concedo. In Carnotino oppido dono censum omnium arearum mearum, et in Morismi {741}villa terram unius aratri; medietatem etiam ecclesie de Margone atque molendinum de Ruitura, cum tali molta qualem hodie habet; terram quoque de Bremeris Curte cum mediatoria; medietatem etiam Bebanis ville; et silva que dicitur Ostingavis. Dimitto etiam piscatoriam Yoginie a vado Bellivillaris usque ad aquam que dicitur Edera. Addo etiam ego Gauffridus comes, cum uxore mea Beatrice et filio meo Rotroco, ex meo proprio ecclesiam Sancti Macitti Mauritanie castri, cum omnibus appenditiis suis; ecclesiam quoque Nuiliaci quicquid in ea habebam; decimum etiam mercatum de Mauritania, quecumque fuerint empta vel vendita; omnis telonii redditio de omnibus rebus quecumque possunt dici vel inquiri; et decimam burgi Beatricis uxoris mee; decimam quoque furni et molendini qui est in stagno subtus castro; pasnadium etiam omnium porcorum monachorum Sancti Dyonisii et sibi servientium de silva Resno et de omnibus forestis meis. Do etiam ecclesiam Sancti Stephani et ecclesiam Sancti Johannis de castro Nogenti. Decimam quoque mercati ejusdem castri, de omnibus que possunt dici vel inquiri; salis etiam eminam quam accipiebam in burgo Sancti Dyonisii; necnon et calciamenta que reddebantur mihi; avadium quoque et omnes alias consuetudines que in burgo Sancti Dyonisii accipiebam, omnes dimitto et condono Deo et sancto Dyonisio. Sintque franchi et liberi homines Sancti Dyonisii, ubicumque fuerint in omni loco mee potestatis, ita ut nullam consuetudinem reddant, nullam molestiam vel inquietudinem perferant, neque a me, neque a ministris meis. Quicumque autem in burgo Sancti Dyonisii quicquam vendiderit vel emerit, omnes albani seu extranei, tam in die mercati quam in diebus aliis, omnis telonei causa et omnis redditio atque districtio, excepto de burzesos meos proprios et receptarios qui stant cum eis in proprio burgo meo de Nogenti castro, erit Deo et monachis. Annonam quoque suam homo Sancti Dyonisii per totum mercatum circumportabit, postea revertetur {742}in burgo Sancti Dyonisii ibique vendet cuicumque voluerit; et omnis telonis redditio erit monachis, tam in die mercati quam in diebus aliis. Do etiam hanc libertatem omnibus hominibus Sancti Dyonisii sive in burgo manentibus sive deforis ubicumque habitantibus, ut quicumque ex eis culpabilis contra comitem fuerit vel ejus ministris de qualicumque re, si se potuerit excusare per consimilem sibi hominem de hominibus Sancti Dyonisii, nichil amplius requiratur ei; si vero se excusare non potuerit, duos solidos tantummodo de lege ad comitem persolvendum est ei. Do etiam et concedo omnes saltus meos consuetudinarios, in silvis Sancti Dyonisii et habitaculis monachorum omnibusque hominibus illorum, ita ut homo Sancti Dyonisii, si voluerit, intra saltum habitet et exinde domum suam edificet, adque herbam et ligna ad omnes usus suos habeat, excepto ne vendat; nullamque exactionem per hoc ab ullo homine perferat, neque ullum debitum reddat. Perticum vero ad usum meum, et ad usum monasterii Sancti Dyonisii, ita in proprio meo retineo, ut queque fuerint ad usum monasterii necessaria, ex eo monachi sciant; et homo illorum intra saltum Pertici habitet, et de illo domum suam edificet, atque ligna ad calefaciendum se habeat, et herbam, sine ulla consuetudine reddenda. Do etiam totam decimam tam de Pertico quam de omnibus saltibus meis, quibus remitto pasnadium omnium porcorum suorum; exsartos etiam intra et ultra Nezellam infra Campum Rotundum et Nezellam, que vocantur ad Trunchettos; duos quoque hospites qui sunt ad Booniacum, cum terra et bosco que est inter terram Sancti Dyonisii et Aiam; omnem quoque terram que est inter Rodnam et Chavinoseth, et inter aquam Yoginiam et forestam subtus Montem Felonis et desuper, et ex utraque parte cum pratis, sicut ego in dominio habebam, terram cultam et incultam, que dici vel inquiri quisquam possit. Concedo etiam supradicte ecclesie Sancti Dyonisii, ut si quis meorum fidelium aliquid quod est de beneficio meo tenere videtur, dimittere voluerit beato Dyonisio, habeat liberum arbitrium sine contradictione succedentium {743}comitum atque heredum meorum. Quod si aliqua prava consuetudo in rebus datis vel dandis inesse videtur, statim ut data fuerint precipio aboleri quasi antea non fuerit. Emptiones quoque monachorum quas a meis hominibus facere quocumque modo potuerint, omnimodo liberas esse ab omni consuetudine mendo et omnia que data sunt vel danda ab aliis in futurum libera esse volo, ut neque ego, neque succedentes mei, neque per bannum, neque per telonium, neque per viceriam, neque per collocationem nostrorum militum, neque per aliam quamvis modicam consuetudinem monachos de servitio Dei disturbent, neque suis hominibus nullam inferant inquietudinem. Ista omnia dona libera ita esse volo, sicut avus meus Gauffridus et pater meus Rotrocus sua suorumque fidelium dona esse stabilierunt libera, domino meo Tedbaldo comite palatino atque Stephano filio ejus assensu[m] prebente liberalitatis mee, quatinus ego et uxor mea et ventura progenies peccatorum nostrorum veniam adipisci mereamur; et in futuro eterna gaudia bonis omnibus repromissa; etc. Omnes vero qui fideliter et caritative eundem locum adjuvaverint et tractaverint atque dilexerint, salus et benedictio Dei omnipotentis, Patris et Filii et Spiritus Sancti super eos semper sit, amen, amen, amen. Signum domni Gauffridi comitis, filii Rotroci, qui cartam istam fieri jussit et scribere rogavit, et auctoritate sua et manu propria confirmavit et corroboravit. Signum Beatricis comitisse, venerabilis uxoris ejus. Signum dulcissimi Rotroci juvenis, filii ejus. Signum domni Richerii, Senonensis archiepiscopi. Signum domni Gauffridi venerabilis Carnotensis episcopi. Signum Adalardi archidiaconi. Signum Gerogii de Curva Villa. Signum Josleni subdecani. Signum Ingelranni. Signum Guerrici de Nociaci. Signum Ademari decani. Signum domni Tedbaldi {744}comitis palatini. Signum Stephani filii ejus, et domne Aie comitisse uxoris ejus. Signum Rodulfi Pagani. Signum Hugonis de Silic. Signum Guilelmi Guitardi. Signum Genelonis. Signum Galterii de Lamothes. Signum Gauffridi de Monboonis. Signum Yvonis, filii Gazonis. Signum Guilelmi de Curte Sesaldi. Signum Gualterii Chesnelli. Signum Gulielmi Anatonis. Signum Gerogii de Ulmo. Signum Gualterii Ardentis. Signum Fulchosi de Menberoles. Signum Rainaldi Eucharii. Signum Gutterdi Castriduni. Signum Oddonis Desreati. Signum Oddonis Brisardi. Signum Richerii forestarii. Signum Bladini prepositi. (Bibl. nat. cop. 32-125.) (Au dos:) Carta domini Gauffridi, comitis Mauritaniensis. 3590. 1082, 9 janvier. CHARTA QUA RIPERTUS, CUM UXORE SUA BEATRICE ET FILIIS EORUM, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN MONTE ALBIONIS. Dominus Jesus Christus novus homo in mundum venit, nova precepta dedit, relinquens nobis exemplum ad nostram salutem: «Date helemosinam, et ecce omnia munda sunt vobis»; et: «Sicut aqua extinguit ignem, ita helemosina extinguit peccatum». Hic sicut venit occultus, ita veniet manifestus; sicut venit redimere, ita veniet judicare; dolor sine consolatione impiis, gaudium sine [fine] justis. Hoc judicium ante occulos habens ego Ripertus, filius Precipie, et uxor mea Beatrix, cum filiis nostris Riperto, Isnardo, Petro, Raimbaldo, Ugone, donamus Deo et Sanctæ Mariæ et Sancto Petro Cluniensis de nostra hereditate, in Monte Albionis, in episcopatu Sistaricensi, pro animabus nostris et parentum nostrorum, totum et integrum territorium de Leboret e del Vorze, aissi com se part ab aquel de Barret e de {745}Melacera, e de Sancta Trinitat, e de Vilaseca, e de Peira Rossa, et de Vila Petote e Derredorter. Sane si quis, aut ego, aut ullus homo, aut femina, de propinquis parentibus nostris, aut quicumque homo qui contra cartam vel donationem istam ire, aut agere, vel inrrumpere voluerit, non valeat vindicare quod repetit, sed ira Dei maneat super eum et cum Juda traditore et Dathan et Abiron sit in infernum, et habeat lepram sicut Naaman Syrus, et a cunctis catholicis sit anathematizatus, et a Deo Patre, et Filio, et Spiritu Sancto et Petro et Paulo et Andrea sit maledictus, et postea ante omnes reges et presides firma et stabilis permaneat omnique tempore. Facta carta ista in mense januario, luna XV, anno ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi millesimo LXXXII. S. Riperti. S. Karoli, Sistaritensis episcopi, qui hanc cartam fieri jussit. S. Beatricis. S. Riperti. S. Isnardi. S. Petri. S. Raembaldi. S. Ugonis. S. Petri Bermundi. S. Petri Laget. S. Bonefacius de Cizeresta, et uxor sua Odila, et filiis suis Wilelmus atque Boso. (Bibl. nat. fonds latin 17715, nº 59; B. h. 335, CCCXXXVI, et 646, DCXLIX.) (Au dos:) Carta Riperti de medi... de omne alodum quem habebat in Monte Albionis, quem dedit Sancto Petro, que est in territorio Sistaricensi. 3591. 1082, 4 avril. CHARTA QUA PETRUS, FILIUS GUNTRANNI, NOTUM FACIT SE MONASTERIUM DE RODOBIO, QUOD ACQUISIVERAT A GISULFO ET ALIIS, MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE. Hanno ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi milleximo octuageximo secundo, quarto die mensis aprilis, indicione quinta. Ego Petrus, qui et Donum Dei presbiter, filius quondam Guntranni, qui professus sum ex nacione mea lege vivere Longobardorum, presens {746}presentibus dixi: «Vita et mors in manu Dei est, melius enim homini metu mortis vivere, quam spe vivendi morte subitanea prevenire», et manifestum est michi qui supra Petro, eo quod venundaverunt michi ante hos dies Gisulfus, filius quondam Audemarii, et item Audemarius, filius quondam Ottoni, et nepos ipsius Gisulfi, et Rotefredus, filius quondam Bernardi, et item Bernardus, filius Simeonis, qui inspiratione Dei monachus effectus est, et nepos ipsius Rotefredi, et Aichardus et Mainfredus, archipresbiter Sancte Verxellensis ecclesie, germani filii quondam Mainfredi, et similiter Audemarius, filius quondam Rozonis, per cartam vendicionis et acceptum precium: id est nominative monasterium unum constructum in loco et fundo Rodobio, cum capella una inhibi edificata in honore Domini Salvatoris et sanctorum Mathei apostoli et Valeriani, cum areis ubi estant, que adhuc non sunt consecrata, cum omnibus rebus et familiis ad ipsum monasterium et capellam pertinentibus vel inantea pertinuerint, et sicut pars ipsius monasterii ubicumque infra hoc Italicum regnum detinere vel habere videtur, vel inantea detinuerint vel habuerint, et cum districtis et albergariis et frodis atque cum omnibus condicionibus, que eis exinde pertinere videbantur in integrum, ut a presenti die in mea aut cui ego dedissem vel habere statuissem fuisset potestate, proprietario jure habendi et faciendi exinde quod voluissem. Modo vero considerante me Dei omnipotentis misericordia et retributione heterna, ut ne easdem res omnes inordinatas relinquam, propterea previdi eas ita ordinare et disponere, ut omni tempore ac sic firmum et stabile permaneat qualiter hic libenter statuero, et mea decrevit voluntas; pro anime mee mercedis, dono, volo et statuo seu judico atque per anc cartam ordinacionis mee confirmo, ut monasterium Sancti Petri constructum in loco qui dicitur Cugneto, habeat proprium istum monasterium constructum in predicto loco Rodobio, cum omnibus rebus et familiis ad ipsum monasterium pertinentibus, vel inantea pertinuerint, et cum {747}omnibus districtis et albergariis et frodis et omnibus condicionibus sicuti michi per jam dictas cartas vindicionis advenerunt in integrum, eo tenore ut abbas ipsius monasterii Sancti Petri habeat licentiam et potestatem habbatem aut priorem et alios monachos quantos voluerit ibi mittendi et regulariter ordinandi; eo tamen ordine ut non habeant licentiam aut potestatem habbas ipsius monasterii Sancti Petri, qui nunc est vel inantea fuerit, habbas vel prior, vel monachus predicti monasterii Sancti Valeriani, qui nunc sunt vel inantea fuerunt, ipsum monasterium vel de rebus ad ipsum monasterium pertinentibus, vendendi, donandi, commutandi, in libello vel beneficio dandi, seu quolibet alio modo alienandi, et non habeant licentiam vel potestatem advocatum vel defensorem in ipso monasterio mittendi, quod sit contra illorum honorem, qui michi istas cartas vendicionis fecerunt, aut illorum descendentium; et monachi ipsius monasterii Sancti Valeriani cotidie matutinas, missas, vesperas et alia divina officia canant pro animabus illorum et illarum qui michi dicto Petro presbitero de isto monasterio cartas fecerunt, et omnium ipsorum et ipsarum parentum, et pro animabus omnium fidelium vivorum et defunctorum, pro anime mee mercede. Et si aliquis habbas ipsius monasterii Sancti Petri istum monasterium Sancti Valeriani, aut res ad eum pertinentes quolibet modo alienare voluerint, au[t] si ibidem advocatum defensorem miserint, quod sit contra illorum honorem qui michi istas cartas vendicionis exinde fecerunt aut eorum descendentium, tunc ipsum monasterium et res ad eum pertinentes in eorum istorum qui michi illas cartas vendicionis fecerunt eorumque descendentium redeant potestatem; et ibidem tandiu permaneant, quamdiu illic evenerit habbas monasterii Sancti Petri qui hanc meam ordinacionem qualiter supradicitur adimpleat, quia taliter mea decrevit voluntas, pro anime mee mercede et pro honore sacerdotii mei; et nec michi liceat ullo tempore nolle quod volui, sed quod a me semel factum est, vel quod scriptum inviolabiliter conservare promitto, constipulacione subnixa. Hanc enim {748}cartam ordinacionis pagina Gisemperto, notario sacri palatii, tradidi et scribere rogavi, in qua subterconfirmant, testibusque obtuli roborandam. Unde tres carte ordinacionis hunc tenore scripte sunt. Actum civetate Ticinum feliciter. Ego Petrus presbiter in hac carta ordinacionis a me facta subscripsi. Signum manu[u]m Opizonis et Bernardi lege viventes Romana, testes. Signum manu[u]m item Opizonis et Ungari atque Ottonis testes. Ego qui supra Gisumpertus, notarius sacri palacii, scriptor hujus carte ordinacionis, post tradita conplevi et dedi. (Bibl. nat. cop. 33-86; C. 97.) ?? 3592. 1082, 13 juin. CHARTA QUA BERARDUS WERPIT HUGONI ABBATI CLUNIACENSI RECEPTUM QUEM INJUSTE IN VILLA CAVARIACO USURPAVERAT. In nomine sanctæ et individuæ Trinitatis, evangelio mundi per climata jam pene predicante, utrum quis de Mammona iniquitatis amicos spondeat se posse facturum, veniam peccatorum didicimus se fore habiturum. Hac ego Berardus predicatione utcumque conpunctus, annuatim solitus habere receptum in villa que dicitur Cavariacus, quod mea culpa male usurpavi, istud omnino pro anima patris mei vel matris, scilicet antecessorum meorum, reddo; immo accipio precium unius mulæ ac centum XXXta Vque solidos denariorum, et istud donum concedo Deo et apostolis ejus Petro et Paulo atque Johanni Baptistæ, ea lege, et eo tenore, ut si quis illud amodo calumpniaverit vel reclamaverit, sit anathematizatus et alienatus a sanctis Dei muneribus, et sit sequestratus a mea hereditate, usque dum satisfaciat. Hoc vero firmo et corroboro et aliis testibus concedo, presente donno Hugone, cujus obsecratio et precio ista faveo, testantibus istis: Berardo de Sendreens, Duranno fratre ejus, Widone Ferreolo, Achardo Bresenchio, Manasse de Canniaco, Berardo de Misiriaco, Bernardo prefecto nostro. Laudatores vero istius cartæ fuerunt isti: Wilelmus comes {749}Burgundiæ, Rainaldus filius ejus comes Matisconensis; in presentia istorum: Duranni Clari clerici, Guidonis Burgundionis, Galterii de Felins, Achardi Bresenci, Aini de Curriberti, Bernardi, prepositi de Cavarico. Firma carta ista idus junii, feria II, luna XII, regnante Philipo rege Francorum. Ista carta fuit firmata in civitate Matisconensi, tempore Landrici episcopi. (B. h. 503, DVI.) ?? 3593. 1082, 25 octobre. CHARTA QUA ERMENGARDA PETRO PRESBYTERO OMNIA JURA SUA IN MONASTERIO DE RODOBIO ET IN CAPELLA INIBI ÆDIFICATA DERELINQUIT. Anno ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi millesimo octuagesimo secundo, octavo kal. novenbris, inditione quinta. Tibi Petro, presbitero, qui et Donum Dei, filius quondam Guntrammi, ego Ermengarda, filia quondam Ottonis et conjunx Rotefredi, quæ professa sum ex natione mea lege vivere Longobardorum, ipso namque jugali et mundualdo meo mihi consentiente et subter confirmante, presens presentibus dixi, promitto et spondeo ego que supra Ermengarda, una cum meis heredibus, tibi qui supra Petro presbitero et cui tu dederis vel habere statueris, ut ullo umquam in tempore non habeamus licentiam nec potestatem per ullum ingenium vel occasionem agere vel causare adversum te, et cui tu dederis vel habere decreveris, nominative de uno monasterio, quod est positum in loco et fundo Rodobio et de capella inibi hedificata, in nomine Domini et Salvatoris et sanctorum Mathei apostoli et Valeriani, cum areis ubi constant, quæ non sunt consecrate, insuper de rebus et familia ad ipsum monasterium et capellam pertinentibus {750}vel que pertinere debentur, et quicquid infra hoc Italicum regnum detinet vel habere videtur vel detinuerit, cum districtis et albergariis vel frodis, seu conditionibus vel rerum ad ipsum monasterium pertinentium, sive rusticorum terram supradicti cenobii laborantium vel excolentium, dicendo quod nobis inde aliquid pertinere debeat, sed omni tempore nos et nostri heredes exinde taciti et contempti permaneamus. Quod si ammodo aliquo in tempore, ego que supra Ermengarda meique heredes adversum te Petrum, presbiterum, vel adversus eos quibus dederis vel habere decreveris jam dictum cenobium et capellam cum areis earum vel de omnibus rebus quoquo modo supradictis ecclesiis pertinentibus contra vos agere vel causare presumpserim, aut nostra submissa persona et tacita non fuero et omni tempore contempta, aut si aparuerit ullum datum aut factum vel quolibet scriptum exinde in aliam partem fecissem et claruerit, tunc componam vobis ipsas res omnes in duplum, sicut pro tempore fuerint meliorata, sub estimatione in consimilibus locis, simul cum eadem familia in integrum, et insuper penam argenti libras triginta. Et insuper eo tenore, ut supra legitur, ad hanc confirmandam promissionis paginam accepi ego jam dicta Ermengarda a te jam dicto presbitero exinde launechil tavernam unam, ut hæc mea promissio, sicut supra legitur, firma permaneat atque persistat. Actum civetate Ticinum feliciter. Signum Ermengarde, que hanc cartulam promissionis fieri rogavit et istum launechil accepit, ut supra. Signum manus suprascripti Rothefredi, qui eidem Ermengarde conjugi et mundualde suæ consensit, ut supra. Signum manuum Chuniberti et Opizonis atque Bernardi, testium. Ego Gisempertus, notarius sacri palatii, scriptor hujus cartulæ promissionis, post tradita conplevi et dedi. (C. 84.) ?? {751}3594. 1082. CHARTA QUA WIGO ET ALII FRATRES SIVE PROPINQUI DANT MONASTERIO CLUNIACENSI DUAS ECCLESIAS IN LOCO QUI VOCATUR ALAVARDUS. Dominus ac Redemptor noster, cupiens humanum genus a laqueis diaboli, a quo per culpe sue meritum homines captivi tenebantur, misericorditer liberari, cum eos propriis viribus sciret minime posse salvari, contra peccatorum nostrorum mortifera contagia preceptorum suorum obponere dignatus est salutifera medicamina, inter quæ duo in sacris eloquiis clarescunt eximia, quæ principaliter ad obtinenda regna cælorum Dominus ammonet dicens: «Facite vobis amicos de Mamona iniquitatis, qui vos recipiant in æterna tabernacula», et «Facite helemosinam, et ecce omnia munda sunt vobis»..... Que Domini mandata nos fratres sive propinqui, scilicet: Guigo et Hysardus, et Ainardus,..... et Wilelma, et filius suus Wilelmus, et Avierna, et Borno, et filii sui Borno et Rostagnus,..... et Petrus, et Umbertus, et Bernardus et Petrus Brunus,..... explere cupientes, donamus omnipotenti Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ubi domnus Huguo abbas magis videtur prodesse quam preesse, videlicet ecclesiam Sancti Petri et Sancti Marcelli, quæ sunt sitæ in loco qui vocatur Alavardus; ad hoc ut ibi monasterium fundetur, cum primitiis et partem tertiam decimarum, seu oblationibus et helemosinis...... Facimus autem hoc donum pro salute animarum nostrarum et omnium propinquorum nostrorum vivorum sive defunctorum, quatinus meritis sanctorum apostolorum et monachorum Cluniensium orationibus, ita in hoc seculo Deo placere possimus, ut in futuro gaudia æterna habere mereamur. Amen..... Hæc carta facta est anno ab incarnatione millesimo LXXXº IIº. Si quis autem malo spiritu excitatus, sive propinquorum nostrorum, seu extraneorum, {752}in hoc dono et helemosina a nobis facta aliquid (quod absit!) inquietare aut calumpniare presumpserit, nullatenus adipisci valeat quod male quesierit, et si forte aliquod dampnum ingesserit, predicti apostoli claudant ei januas Paradisi, nisi ad emendationem congruam venerit aut digne veniam petere studuerit, alias vero sit anathema maranatha. (Bibl. nat. or. 145; B. h. 596, DXCIX.) (Au dos:) Carta de Alavardo. 3595. 1082 (?). CHARTA QUA AGINDRICUS ET UXOR EJUS ENEXQUIVA ATQUE ALII DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAS DE AQUA PULCRA, DE CASTRO CARBONARIO ET DE MONTE AGINDRICO. Ego Agindricus et uxor mea Enexquiva, et filii mei Guttfredus, et Aimo, et David, et Agindricus, et Guitfredus, nepos filiorum meorum, cui Brocardus episcopus primus donationem fecit, donamus ecclesiam que est in villa que vocatur Aqua Pulcra, et ecclesiam que est in castro quod vocatur Carbonarius, cum tercia parte decimarum, et ecclesiam de Monte Agindrico. Donamus Sancto Petro et Sancto Genesio et ad monacos eorum pro redemptione; et qui hoc contradicere {753}voluerit anathema sit, va...... similiter et alias ecclesias quas habemus laudamus, ut nullus clericus et laicus habeat, nisi monachi quibus hoc donum factum est. (Bibl. nat. cop. 40-91 1º; B. h. 134, CXXXVI.) ?? 3596. 1082. CHARTA QUA BURNO ALVILARI DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VICO ALAVARTH ET IN ALIIS LOCIS. Breve recordatione qualiter domnus Burno Alvilari pro se et patre atque genitrice sua quoque fratribus suis, honoris atque alodii sui portiones donat et concedit Deo et beate Marie et Sancto Petro atque Paulo Cluniacensi atque habitatoribus suis, nomina quorum sunt hec: mansum quem possident Rodulfus et Umbertus et ceteri, cum molendino, et percutorem, et omnia que in eo sunt posita et clausum que est sub opido secus viam et suum castanerensem, et totum revestiarium ultra Lavencam, cum omnibus appendiciis suis, ios alpes bak et mansum Sancti Guiniforti cum omni possessione sua et totum suum decimum Alviari, apud vicum Alavarth; grangeam et omnes ortos usque ad vineam Pontii Agardi et suum molendinum, et omnem partem suam mercati, videlicet quartam partem et omnem pratum seorsum vilari presbiterati; ex eis supradictis portionibus quas possidet in vita sua reddet V solidos et dimidium sextarium salis. S. Rotbertus. S. Fulcherius. S. Ubertus Loccensis. S. Petrus clericus. S. Albericus laicus. S. Mallenus prior. (Bibl. nat., cop. 40-91 2º.) ?? {754}3597. 1082. CHARTA QUA AMBLARDUS, ET FRATRES EJUS VEL PROPINQUI DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTI DESIDERII DE TOVETO. Dominus ac Redemptor noster cupiens humanum genus a laqueis diaboli, a quo per culpæ suæ meritum homines captivi tenebantur, misericorditer liberare, cum eos propriis viribus sciret minime posse salvari, contra peccatorum nostrorum mortifera contagia preceptorum suorum opponere dignatus est salutifera medicamina, inter quæ duo in sacris eloquiis clarescunt eximia, quæ principaliter ad obtinenda regna cælorum Dominus admonet, dicens: «Facite vobis amicos de Mammona iniquitatis, qui vos recipiant in æterna tabernacula», et «Facite elemosinam, et ecce omnia munda sunt vobis». Quæ Domini mandata nos fratres sive propinqui, scilicet Amblardus et Guitfredus, Rodulfus et Huguo fratres, et Willelmus Magno, et Magdalena, et filii sui Willelmus et Oudalardus, et Humbertus, et Amedeus, Geraldus Pistellus et Ebrardus Normannus, Odo, explere cupientes, donamus omnipotenti Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ubi domnus Hugo abbas magis videtur prodesse quam preesse, videlicet æcclesiam Sancti Desiderii, quæ est sita in loco qui vocatur Tovetum, cum primiciis et decimis, seu oblationibus, et decimis, et elemosinis, atque cum omnibus ad eandem æcclesiam pertinentibus, et terram juxta æcclesiam, retro ipsam scilicet æcclesiam. Facimus autem hoc donum pro salute animarum nostrarum et omnium propinquorum nostrorum, vivorum sive defunctorum, quatinus sanctorum apostolorum et monachorum Cluniensium orationibus ita in hoc seculo Deo placere possimus, ut in futuro gaudia æterna habere mereamur. Amen. Humbertus testis. Raimundus testis. Bermundus de Aisino testis. Gotefredus testis, et alii quamplures. Hæc carta facta est anno ab incarnatione millesimo LXXXII. Si quis autem, malo spiritu excitatus, sive propinquorum nostrorum seu extraneorum, in {755}hoc dono et elemosina a nobis facta (absit!) inquietare aut calumniare presumpserit, nullus adipisci valeat quod male quesierit, et si forte aliquod damnum ingesserit, predicti apostoli claudant ei januas paradysi, nisi ad emendationem congruam venerit, aut digne veniam petere studuerit, alias vero sit anathema maranatha. (B. h. 40.) ?? 3598. ?? CHARTA QUA HUGO, TRECASSINENSIS EPISCOPUS, SUBJICIT MONACHIS CLUNIACENSIBUS MONASTERIOLUM AUGIENSE. Notum sit omnibus fidelibus, tam futuris quam presentibus, quod ego Hugo, sanctæ Trecassinæ æcclesiæ indignus episcopus, de Domno Petro, Dei indultu, princeps et dominus, venerabilium virorum, domni videlicet Widonis, Cluniacensis prepositi, germanique ipsius Hugonis, principis castri quod Plaiola vocatur, motus ratione vel precibus, monasteriolum quod in Augia habetur, quod peccatis exigentibus, rebus, edificiis, et, quod magis dolendum est, religione imminutum et pene adnichilatum est, æcclesiæ Cluniacensi, cui venerabilis Hugo abba non tam preesse quam prodesse videtur, habendum in posterum concedo, et proprio jure regendum secundum sui voluntatem et loci utilitatem, in potestatem predicti Hugonis abbatis ac successorum ejusdem transfundo. Facimus autem hoc cum voluntate et auctoramento archidiaconi nostri, domni Nocherii et aliorum clericorum legaliumque laicorum quorum hæc sunt nomina: Humbertus canonicus, Gosbertus, Fredericus, Hugo filius Tebaldi, Hugo filius Bertæ, Fulco. Iterum notum volo fieri, quia predictus Hugo, Manasse filius, omnes malas consuetudines et exactiones quas ipse et parentes sui ab hominibus et terris ipsius monasterii hucusque extorquere soliti erant, pro remedio animæ suæ suorumquæ parentum ex toto dimittit, quatenus idem locus de cetero quietus et immunis ab omni perturbatione, {756}Deo volente, in Christi servitio permaneat, et monasticus ordo reviviscat. Actum hoc anno ab incarnatione sempiterni principis M. LXXXII, indictione II, presidente sanctæ Romanæ æcclesiæ Gregorio universali pontifice, Philippo Francorum rege. (B. h. 84.) ?? 3599. 1083, 1er février. CHARTA QUA WIDO, GENEVENSIS EPISCOPUS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTÆ MARIÆ DE CONTAMINA. Clemens et largiflua Dei misericordia multis modis conpatitur humanæ fragilitati, ut quia quis sine peccati contagio vivere nequit, in promptu habeat medicinalem occursum, videlicet ex propriis rebus elemosinæ subsidium. Qua de causa, ego Wido, Dei gratia Genevensis episcopus, considerans me per fragilitatem humanæ conditionis multis modis deliquisse, et ob hoc pergens ad limina beatorum apostolorum Petri et Pauli, ad locum Cluniacensem, cui domnus Hugo abbas preest, donavi in capitulo loci prefati, laudantibus fratribus meis, domno Wilelmo et domno Amedeo, pro remedio animarum nostrarum et specialiter avi nostri bonæ memoriæ Aimeradi, et patris nostri Ludovici, atque Widonis, Giserberti, Ottonis, Wilentii, avunculorum nostrorum, omniumque antecessorum seu successorum nostrorum, Domino Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, atque prenominato abbati, necnon sancto conventui æcclesiam Sanctæ Mariæ quæ sita est in villa quæ vocatur Contamina, juxta ripam fluvii qui vocatur Arva, cum omnibus ad se pertinentibus æcclesiis, siquidem mancipiis utriusque sexus, vineis, campis, pratis, silvis, aquis, aquarumque decursibus, molendinis, exitibus et regressibus, cultis et incultis, cum omni integritate, ut deinceps locus Cluniacensis habeat, teneat, ac possideat, excepto beneficio Ludovici decani, quod tamen in vita sua teneat, et post ejus descessum in dominium jam dictæ æcclesiæ deveniat. S. Widonis, {757}episcopi Genevensis, qui hanc cartam fieri jussit atque firmavit. Hujus rei testes Wilelmus et Amadeus, ejusdem episcopi fratres; Wido de Nangiaco et Amedeus Bernardus, filius Bernardi de Toria, et Albertus capellanus episcopi. Facta est donatio hæc kalendis februarii, anno ab incarnatione Domini millesimo LXXXIII, indictione VI, epacta XXX, concurrentes VI, tenente episcopatum summæ apostolicæ sedis Gregorio VII, ordinationis vero suæ anno X, regnante eo qui semper est idem et cujus anni non deficient. (B. h. 222, CCXXIIII.) ?? 3600. 1083, 6 mars. CHARTA QUA WIDO COMES, FILIUS WIDONIS COMITIS, MONASTERIO CLUNIACENSI DAT ECCLESIAM SANCTI DYONISII ET ALIAS RES IN VALLE QUÆ DICITUR SESEDANA. Anno ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi milleximo octuaigeximo tertio, sesto die mensis marcii, indicione sesta. Monasterio Sancti Petri, qui est constructo in loco ubi dicitur Clugnedo, ego, Wido comes, filius quondam item Widonis comitis, qui professus sum, ex natione mea, legem vivere salika, offertor et donator ipsius monasterii, presentibus presens dico: quisquis in sanctis ac venerabilibus locis et suis aliquis rebus cuntule[rit], justa Auctoris vocem, «in oc seculo centuplum accipiet, et vitam insuper, et, quod melius est, possidebit vitam eternam». Ideoque, ego, qui supra Wido comes, dono et offero, a presenti die, in eodem monasterio, pro anime mee mercede, id sunt, aliquantis rebus juris mei, que subter nominavero: mee portiones de æcclesia una que nominatur Sancti Dionixii, que est constructa in Val que dicitur Sesedana, et mansoras sedecim, {758}et alpes duas, et silvis buscaleis, et mee portiones de monte uno, qui dicitur Paruno, et molandino uno cum alveis et riva et cum omni utilitatem ad eum pertinentibus, quod est constructo in loco ubi dicitur Varale. Et insuper dono et offero ab eodem monasterio servos et ancillas, quorum subter nominavero, id sunt: Mauro de la Roca et conjux ejus cum omnibus filiis et filiabus eorum et gregio uno de vaccis cum vitulis et tauris in integrum, que esse videtur in ipsa Val. Prima Alpe esse videtur in ipsa Val Sesedana, nomina Lavozoso; secunda in jam dicta Val, nomina Oltro; jam dictis silvis sunt in ipsa Val, nominata Duze, Facia Soliva, Lagaredo, Biscognago. Primo manso esse videtur in ipsa Val, et dicitur manso de Markise da la Roca; secundo manso in ipsa Val, dicitur manso Petri da Varale; tercio manso dicitur de Vedale da Locarne; quarto dicitur de Benedicto et de Johanne; quinto dicitur manso de Fontana; sesto manso dicitur Johanni Dario Surdo; septimo dicitur manso Leoni de Foresto; octavo manso dicitur Mauroni de la Roca; nono manso jacet in fundo Castellito, nomina manso de Wido Jumenta; decimo manso in ipso Castellito, nomina manso de Adam Cavalerio; undecimo manso in ipso Castellito, et nomina manso de Martino Camosa; duodecimo manso in ipso loco, nomina manso de Constantio; tertio decimo manso jacet in loco ubi dicitur Casa Nova, et nomina manso de Aldemanno; quarto decimo manso jacet in ipsa Casa Nova, nomina manso de Martino Ferrario; quinto decimo jacet in ipsa Casa Nova, et dicitur manso de Bellino; sesto decimo manso in ipsa Casa Nova et nomina manso de Raimperto. Et insuper, dono et offero in eodem monasterio omnibus rebus juris mei que sunt posite in locis et fundi Stode Garda, tam infra nova quam in vetere, et in earum territoriis, et michi que super Widoni comiti advenerunt, per cartam a parte Ottoni et Unfredi, germani filii quidam Ottoni de Turbigo. Ut dictum est, jam dictas mansoras et omnibus super escriptis rebus mobilibus et immobilibus, seu familiis, cum casibus, sediminis et vineis, cum areis earum et terris arabilibus et gerbis, pratis, pascuis, silvis, ripis, rupinis, et ac paludibus, coltis et incoltis, divisi et indivisi, una cum omnibus districtibus {759}et usibus aquarum, aquarumque ductibus, cum omni jure ajacentiis et pertinentiis earum rerum per locas et vocabulas ad superscriptas res pertinentibus, est in integrum. Que autem superscriptis omnibus rebus supradictis, una cum accessionibus et ingressibus, seu cum superioribus et inferioribus earum rerum, servis et ancillis, qualiter supra legitur in integrum, ab ac die in eodem monasterio dono et offero, et per presentem cartam offersionis ibidem abendum confirmo; et insuper, facio ab eodem monasterio legiptimam tradidcionem et vestituram per cultellum, fistucum notatum, wantonem, wasonem terre, atque ramum arboribus, et me exinde foris expuli, warpivi et absente me fecit, et ab eodem monasterio proprietatem relinquo, et facias exinde a presenti die, ipso monasterio, aut cui pars ipsius monasterio dederit jure proprietario nomine quicquid voluerit, pro anime mee mercede, sine omni mea et eredum meorum ac proeredum meorum contradicionem vel repetitionem. Si quis vero, quod futurum esse non credo, si ego, qui supra, Wido comes, (quod absit!) aut ullus de eredibus ac proeredibus meis, seu quislibet oposita persona contra anc cartam offersionis ire quandoque tentaverimus aut per quodvis ingenium infrangere quesierimus, tunc inferamus ad illam partem, contra que exinde litem intulerimus, multa que est pena auro optimo unceas quingenti, argentei ponderas mille, et quod repetierimus venticare non valeamus, sed presens cartam offersionis diuturnis temporibus firma permaneat et persistat inconvulsa, constipulatione subnixa. Et me qui supra Wido comes, meique eredes ac proeredes a parte ipsius monasterii, aut cui pars ipsius monasterii dederit istis omnibus rebus, qualiter supra legitur, in integrum ab omni omine defensare; quod si defendere non potuerimus, aut si a parte ipsius monasterii aut cui pars ipsius monasterii dederit, subtraere quesierimus, tunc in duplum eamdem offersionem, ut superius legitur, a parte ipsius monasterii, aut cui pars ipsius monasterii dederit, restituamus sicut pro tempore fuerit meliorata, aut valuerit, sub extimatione in consimilibus locis et mobilia, et familia consimile; et bergamena cum atramentario {760}de terra elevavi, pagina Petri, notarii sacri palacii, tradidi et scripsi, in qua subter confirma[ns] testibusque obtuli roborandam. Actum infra castro Wilengo. Signum manus isti Widoni comiti, qui anc cartam offersionis fieri rogavit, et pro morte subitanea, sua manu firmare non potuit. Signum manuum Arduini et item Arduini, pater et filius, et Addoni, omnes leges salica viventium testes. Signum manuum Wilielmi et Anrici et Rustici et Amiczonis, testes. (Bibl. nat., or. 146 1º; cop. 283-89.) (Au dos:) Carta Vuidonis comitis, in Longobardia. 3601. 1083, 5 septembre. CHARTA QUA ADEMARIUS ET ARTMANNUS VICECOMITES DANT MONACHIS MOISIACENSIBUS ET CLUNIACENSIBUS MONASTERIUM QUOD CONSTRUERE DISPONUNT SUBTUS BRUNECHILDUM CASTRUM. Legibus instructi divinis, etc. (Gallia christ., t. I, pr. p. 39, ex archiv. Moisiac.) ?? ?? 3602. 1083, novembre. CHARTA QUA ERMENGARDIS, FILIA THEOBALDI, COMITIS CABILONENSIS, ET UXOR HUMBERTI DE BORBON, CONFIRMAT DONATIONEM VILLÆ DIGONTII MONASTERIO DE PAREDO A PATRE ET FRATRE SUO FACTAM. Pacifica nos protegente gratia ad refutandas calumpniatorum virsucias, {761}more antiquorum, ad plenam noticiam fidelium christianorum, litterarum scriptis inserere studuimus quedam in hoc acta temporibus nostris. Igitur clarissimus quondam comes Cabilonensis, domnus Teudbaldus, ante in vita sua itemque in obitu suo, rediens ab Hispania, delegansque corpus suum hoc in loco deferri tumulandum pro salute anime sue et delictorum suorum redemptione, jubendo denominavit publice coram familiaribus dari huic loco quedam munifica de ornamentis suis, et insuper omnem terram ad integrum, omnibus ubique locis, quam sui homines de Digons tenebant ex eo........ cum vineis et mansionibus in castro Sancti Johannis omnibusque consuetudinibus inter....... suos successores, ut nec ex jam dicta terra, nec ex omnibus malis consuetudinibus quas fi....... repetere aliqua presumat. Testes et auditores fuerunt hujus rationis, Willelmus Tier, Girardus....... His igitur, prout ordo rationis exposcit, predictis, ut scriptum est, generatio vadit et....... Post finem domni Teudbaldi, filius ejus domnus Hugo obtinuit comitatum omnesque proceres undique contul....... nobilis ac prepotens, nomine Humbertus de Borbon, qui multis obsequiis et precibus proposcit ab....... Gringardam, que tunc puella castro Buxit manebat, quod et obtinuit, deditque eam illi....... ent; tradiditque ei omnem prelibatam terram de Digonz ex integro, calumpniantibus eam fratribus predicti loci....... tempore domni Hugonis prioris. Monita sepius affectaque languoribus jam dicta Ermengardis, sentiens finem vite sibi in..... domnum Hugonem priorem, et hec subdita rationando edixit. Pro misericordis Dei honore et amore, ego Ermengardis..... multis me obvolutam jacere, sentiensque mortem vicinam esse, ad satisfaciendum ipsi misericordi Deo, ut ipse..... «et omnia munda s[unt] vobis» dono Domino Deo et ad locum Paredi, qui est sacratus in honore ipsius et beate M[arie] sanctique Johannis Baptiste, [sanctorum] Gervasii martiris {762}et Grati presulis, cui loco domnus Hugo abbas preest, omnem ad integrum illam terram de Digontio, quam....... ac Oddo ex me tenent, tam in ripa Ligeris quam ultra, cum omnibus consuetudinibus et mansionibus, locis ubique in om[nibus.] Hoc autem donum facio pro anima mea et viri mei Humberti et filiorum nostrorum; et trado filium nostrum Humbertum puerulum monachum ad serviendum Deo in ipso loco. Si quis post hec fuerit, qui hoc donum calumpniare presumpserit, sit particeps illorum qui crucifixerunt Dominum, inferni in baratrum, denasque libras auri inferet in judicio. Actum Borboni castro, dehinc publice Paredo, anno millesimo LXXXIII, mense novembrio, indictione VII, epacta XI, concurrente I, feria VI. Hoc donum et hanc cartam laudavit domnus Humbertus et super altare Domini ob confirmationem cum textu sancti obtulit euvangelii; accepitque equum pro ducentis solidis quem domnus abbas dedit domno Hugoni priori et in argento ducentos quinquaginta solidos. Signatores et laudatores hujus carte fuerunt hi: Gaufredus de Varenis, Willelmus frater suus, Artaldus [de] Buxal. S. Ansedeus [de] Montermenter. S. Ansedeus [de] Maringis. S. Alchimbaldus Granerii. S. Jocerannus Coperia. S. Iterius Paganus. S. Seguinus Vteri. S. Ansedeus [de] Angedur, Hugo Mor..... Jocerannus [de V]ilers. Odilo sacerdos jussus scripsit. (Bibl. nat., cop. 33-186.) ?? 3603. 1083, décembre. CHARTA QUA AMBROSIUS ET OPPRANDUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM DE PROVALLIO IN HONORE SANCTI PETRI ÆDIFICATAM. Anno ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi millesimo octoagesimo tertio, mense decembri, inditione sexta. Monasterium æcclesie Sancti Petri quod est constructum in loco Cluniaco, nos quoque Ambrosius, filius quondam Teobaldi, et Opprandus, filius quondam Alberti de loco Tocingo, professi sumus nos ambo ex natione nostra {763}lege vivere Longobarda, presentes presentibus diximus: quisquis in sanctis et in venerabilibus locis de suis contulerit rebus, in æternum centum accipiet, et insuper, quod melius est, vitam possidebit æternam. Ideoque nos qui supra, scilicet Ambrosius et Opprandus, donamus et offerimus Deo in eodem monasterio Sancti Petri nominative æcclesiam unam, quæ est in loco qui dicitur Provallio, et est consecrata in honore sancti Petri, cum omnibus rebus pertinentibus eidem æcclesie jure proprietario, eodem vero ordine ut faciant officiales ejusdem monasterii a presenti die de eadem æcclesia et de omnibus rebus pertinentibus eidem ecclesiæ, quicquid voluerint sine omni contradictione nostra et heredum nostrorum, pro remedio animarum nostrarum et earum quæ ibi sepulte sunt vel sepeliende erunt. Quam autem æcclesiam Sancti Petri, cum omnibus rebus ad eam pertinentibus, scilicet nostri juris, donamus et concedimus, una cum accessionibus et ingressoras earum, seu cum superioribus et inferioribus suis, qualiter supra legitur, in integrum, supradicte ecclesiæ Sancti Petri Cluniacensi ad proprium habendum confirmamus, et quicquid juste voluerint habeant potestatem faciendi. Et insuper spondimus atque promittimus nos qui supra, Ambrosius et Oprandus, una cum heredibus nostris jam dictam æcclesiam, qualiter supra legitur, ab omni homine defensare; quod si defendere non potuerimus, aut si parti supradicti monasterii Cluniacensis subtrahere quesierimus, tunc in duplum eam æcclesiam, cum omnibus suis rebus, sub estimatione restituamus in consimilibus locis; tali itaque tenore ut nullus abbas de predicto monasterio Cluniacensi, qui nunc est vel pro tempore fuerit, neque aliqua prefate ecclesiæ habeat virtutem et potestatem predictam æcclesiam, quæ est hedificanda in jam nominato loco Provallio, submittere in alterius regimine ullo modo, sed semper maneat sub constitutione suprascripti cœnobii Cluniacensis, neque rebus ipsius ecclesiæ quam ei donavimus habeant virtutem vendendi, donandi, precariandi, commutandi, livellandi atque investituram faciendi, neque in beneficium dandi ullo modo, ut usus et fructus minuatur quoquo modo a predicta æcclesia; quod si factum fuerit, irritum et vacuum permaneat, {764}sed semper sit ad usum et sumptum fratrum monachorum qui in eodem monasterio ordinati fuerint, quia ad hoc statuimus et sic ordinavimus, et pro animarum nostrarum remedio nostrorumque parentum, necnon et pro omnibus vivis et fidelibus defunctis absolutione. Hanc enim cartulam et paginam donationis Vuiberti notarii tradimus et scribere rogavimus; in qua subter confirmans testibusque obtulit roborandam. Actum in suprascripto loco Provallio feliciter. Signum suprascripti Ambrosii et Oprandi, qui hanc cartulam donationis fieri rogaverunt. Signum manuum Hugonis et Petri seu Amizonis, lege Longobarda viventes; Rainerius et Hugo, item Hugo, Teuzo et Lanzo, Vuido, Grimaldus, Otto et Isinardus, Vuibertus, homines eorumdem Ambrosii scilicet et Auprandi ibi fuerunt, et vicini de ipso loco Provallio similiter, qui hanc cartam donationis laudaverunt. Ego qui supra Vuibertus, notarius sacri palatii, scriptor hujus cartulæ offersionis, post traditam, complevi et dedi. Ego Johannes, notarius et judex sacri palatii, qui hoc exemplar ex autentico vidi et legi, et sic in eo continebatur, sicut in isto legitur, extra litteras plus minusve fuerint et hoc exemplum scripsi. (C. 81.) ?? 3604. 1083. EPISTOLA GREGORII PAPÆ VII AD HUGONEM LUGDUNENSEM ARCHIEPISCOPUM, UT COACTO CONCILIO, LAMBERTI TERVANNENSIS EPISCOPI CAUSAM, ADJUNCTO SIBI CLUNIACENSI ABBATE, DISCUTIAT. Gregorius episcopus, etc. Quoniam causa Lamberti dicti Tervannensis episcopi, etc. (Gregorii epist., lib. IX, ep. 32; Labbe, Concil., t. X, col. 300; Hardouin, Concil., t. VI, col. 1503; Mansi, t. XX, c. 365.) ?? ?? {765}3605. 1083-1106. CHARTA QUA NOTUM EST AYMERICUM BECHET DEDISSE MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTÆ MARIÆ DE GENULIACO, ET POSTEA FILIUM EJUS, ITIDEM NUNCUPATUM, HANC ELEEMOSYNAM SANCTO JOHANNI [ANGERIACENSI] CONFIRMAVISSE. Cunctis in Christo renatis, evangelica sententia novimus esse proclamatum, recondere thesauros debere ubi substantia missa nullum pati valet emolumentum; et quoniam homo cum interit, quecumque sunt ejus, secum colligere nequit. Quapropter Aimericus Bechet, hac auctoritate commonitus, æcclesiam Sancte Marie de Genuliaco Sancto Petro Cluniacensis cenobii largitus est. Quo, non multo post, defuncto, filius ejus itidem nuncupatus, hanc elemosinam abstulit, verum, pro ablatione ista, salinam quandam cenobii supradicti monachis restituit, tali videlicet pacto, quod si, quandoque daturus esset, nulli nisi Cluniacensi monasterio, vel locis ad illum pertinentibus dare liceret. Poncio monacho, Gaufrido Berger, Gaufrido de Talniaco, Aimerico Gotmaro, Senioreto Sanctonense, testibus. Postea vero idem Aimericus supradictam æcclesiam Sancto Johanni et domno Odoni, cenobii ejusdem abbati, ceterisque monachis, domni Rannulfi, Sanctonensis episcopi, concessione donavit, Raimundo de Cumbis et Gaufrido de Murone testibus. Quod factum subinde Cluniacenses clamati sunt, sed postremo calumnia cuncta sopita est. (Bibl. nat., cop. 54-210; B. h. 706, DCCVIIII.) ?? 3606. 1084, avril. CHARTA QUA OTTO, VUAZO ET MULTI ALII DANT MONASTERIO CLUNIACENSI CASTRUM DE VERTEMATE CUM ECCLESIA IN HONORE SANCTÆ CRUCIS. Anno ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi millesimo octogesimo {766}quarto, mense aprili, inditione septima. Ecclesiæ et monasterio quod est constructum in honore beatissimorum Petri et Pauli, in loco qui dicitur Cluniacus, nos in Dei nomine Otto et Vuazo, seu Petrus atque Johannes, pater cum filiis, et Richelda, predicti Vuazonis [conjux] et filia quondam Lamberti judicis de civitate Cumana, et Oslenda, relicta quondam Attonis et filia Vuilelmi de Comodroni, et Lanfrancus, filius ejus, et Albericus et Berlenda jugalibus, et Obricus et Berta jugalibus, et Arnaldus, et Vuilelmus, et Otto pater et filius, et Adalasia, conjunx predicti Vuilelmi, filia Ottonis de predicta civitate; Girardus et Imilia jugalibus, filia quondam Tedaldi Mediolanensis; Ardingus et Adlasia jugalibus, de loco Cederrate; Arnaldus et Ema jugalibus, filia quondam Rolandi, de loco Olziate, et Gracia, relicta quondam Rigezonis, filia Adamæ judicis, Cumanus civis, et Lanfrancus, filius ejus; Niger et Serena jugalibus, de loco Morsiolo; Otto et Imilia jugalibus, filia Ardingi de Briosco; Arnulfus et Ema jugalibus, filia Amizonis judicis Mediolanensis, et Rogerius et Berlenda jugalibus, filia Eriberti, de loco Cermenate; Paganus et Otta, filia Ottonis Mediolanensis; Vuifredus et Obiza jugalibus, filia Opizonis, clerici de Cermenate, et Opizo et Antonia jugalibus; Milo et Lanza jugalibus, filia Attonis de Cardano; Rolannus et Vuala, pater et filius..... jugalibus, filia Lanfranci de Olziate, Albericus et relicta Pagani, filia quondam Gervini; Burgundio et Burgundia, filia Aldonis de Vongonziate; Gunzelmus et Otta jugalibus, filia Ardrici de Besana; Ariprandus et Aadasia jugalibus, filia Teuzonis, de Papia, et Purpura, filia quondam Lamfranci, et Ficia, filia Oldonis; Gervino et Anzoara jugalibus, filia Johannis, de Cermenate; Petrus et Richelda jugalibus, filia Rolandi, de jam dicto loco; Vualdrada, relicta quondam Marchesi, et Landefredus et Anselmus, mater cum filiis, Rigezo et Affrica jugalibus, filia Vualterammi, de Vico; Lanfrancus et Adalasia, filia Ade; Bernardus et Bellina jugalibus, filia quondam..... de Summo Vico; Landulfus et Frendentius, filii quondam Vuilelmi, et Talia, relicta quondam Girardi, filia Aldonis, de Cermenate; Girardus et Frogerius mater cum filiis; Lanfrancus et Gisla jugalibus; Milo et Belitia jugalibus, {767}filia Girardi, de loco Vertemate: professi sumus omnes lege vivere Longobardorum; consentientes nobis predicti jugalibus et mundualdi nostri, et subter confirmantes, et ut legis habet auctoritas, una cum notitia et jussione Mediolanensis judicis, qui et Otto et missi donni Heynrici imperatoris, et interrogatione filiorum quondam Anselmi, de ista civitate et presentia testium, certam facimus professionem et manifestationem, quod neque ab ipsis jugalibus nostris, nec ab alio aliquo homine patimur violentiam, sed nostra bona et spontanea voluntate hanc cartam donationis et oblationis facere vise sumus. Quia quisquis in sanctis hac venerabilibus locis ex suis rebus aliquid obtulerit, centuplum accipiet et vitam æternam possidebit; et ideo nos omnes, qui supra dicti sumus, a presenti die et inantea donamus pro remedio animarum nostrarum et offerimus predictæ ecclesiæ Sancti Petri Cluniacensis, id est castrum unum juris nostri, quod est in predicto loco et fundo Vertemate, ad locum qui dicitur Castrum Vetus, cum propinquiore fossato usque in medium fundum ubi monasterium est constructum in honore Sanctæ Crucis, cum omnibus superioribus et inferioribus, seu cum accessionibus suis, usibus et aquæductis omnibus, ita ut ammodo maneat in potestate predicti monasterii Cluniensis, quod est constructum in honore beatorum apostolorum Petri et Pauli omni tempore, sicut subter legitur, eo ordine, ut nullus abbas vel prior vel monachus predicti monasterii habeat potestatem invadendi per nullum ingenium; quo si aliter facere presumpserit, tandiu in nostra vel heredum nostrorum maneat defensione, donec in jure et potestate predicti monasterii Cluniensis revertatur. Insuper spondimus atque promittimus una cum nostris heredibus, pro remedio animarum nostrarum ab omni contradicente defensare; quod si defendere non potuerimus, aut si contra hanc cartam donationis vel offersionis agere aut causare presumpserimus, in duplum predicto monasterio Cluniensi restituere promittimus, sicut pro tempore melioratum fuerit aut valuerit sub extimatione, in consimili loco. Et vos omnes servi Dei, monachi de congregatione predicti monasterii, pro nobis peccatoribus nostrisque heredibus et propinquis tam vivis quam et defunctis {768}in missis et in officiis et in omnibus orationibus vestris participes nos efficite, ut ad vitam æternam nobis proficiat; et de hoc dono tres cartulæ uno tenore scripte sunt. Actum predicto loco Vertemate. Signum manibus predictorum hominum, qui hanc cartulam fieri rogaverunt, cum uxoribus eorum, quæ consenserunt. Signum manuum Ariprandi et Lanterii seu Asoldi et Andreæ atque Anselmi et Hugonis atque Lanfranci, testium. Hec apud Mediolanum, ubi Otto, judex et missus domni inperatoris, interfuit et interrogavit atque consensit, ut supra, et scripsit. Ego Rogerius qui et Ingizo, notarius sacri palatii, scripsi, post tradita complevi et dedi. (C. 88.) ?? 3607. 1085. CHARTA QUA HUGO LETBALDUS MONACHIS CLUNIACENSIBUS TOTUM BENEFICIUM QUOD HABEBAT IN BELLOMONTE DERELINQUIT ET CÆTERAS RES PIGNORI DAT. In nomine Dei summi. Notum sit omnibus postfuturis, quod ego Hugo Letbaldus totum beneficium quod de abbate Cluniacensi in Bellomonte tenebam, Sancto Petro in perpetuum dereliqui, accepto pro eo precio septingentorum solidorum ab Artaldo decano. Necnon et illud sit manifestum, quod hereditatem meam in eadem provincia sitam, tam in pratis et silvis, quam in agris et vineis seu quibuslibet rebus, totam misi in vadimonium Sancto Petro pro CCCtis solidis, quos mihi supradictus Artaldus dedit eo pacto, ut nunquam possem eos reddere nisi de meo proprio et si non reddidissem eos in vita mea, tota illa hereditas post mortem meam pro salute animæ meæ et parentum meorum Sancto Petro in dominio remaneret. Quod si quis successorum vel parentum meorum seu quilibet hominum, hanc vendicionem seu donationem dissolvere vel minuere temptaverit, sciat se ab introitu cælorum Petro non aperiente repelli, et cum diabolo infernalibus incendiis sotiari. Facta et confirmata est hec convenientia apud Paredum, in cimiterio, in manu domni Hugonis abbatis, anno ab incarnatione Domini millesimo octogesimo V, regnante Philippo rege Francorum. {769}Testes exsistunt ex parte beati Petri domnus abba Hugo, et qui cum eo erant, Hugo prior de Paredo, Artaldus decanus et Otto de Bellomonte famulus ejus et alii quamplures; ex parte autem Hugonis Lebaldi ipsemet, Hugo de Boscorotundo, Ilius de Craia, cui postea ipse omnia que fecerat narravit. (B. h. 671, DCLXXIIII.) ?? 3608. 1085. CHARTA QUA HILGOTUS, EPISCOPUS SUESSIONENSIS, PETENTE BERENGARIO PRIORE, MONASTERIO CONSIACENSI QUATUOR ALTARIA A LAICALI DITIONE RETRACTA OBTINERE PERMITTIT. Christiana caritas ac dilectio hoc sane perpenditur, etc. (Gallia christiana, t. X, pr. c. 100, ex transsumpto Cluniacensi.) ?? ?? 3609. 1085-1086. CHARTA QUA ROTBERTUS, LINGONENSIS EPISCOPUS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM DE ARCU. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. Quoniam consuetudinarium est et a predecessoribus nostris ad nos usque perductum, ut ea quæ rata atque indissolubilia teneri vellent fideli litterarum custodiæ commendarent, eadem usi ratione quæ infra scripta sunt, ne quandoque delerentur oblivione, litteris studuimus comendare. Ego igitur Rotbertus, sanctæ Dei æcclesiæ Lingonensis episcopus, precibus Cluniacensis abbatis Hugonis, monachorumque ejusdem loci ammonitus atque rogatus, nullo interveniente mercimonio, nulla, teste Deo, suffragante pecunia, consilio Lingonensis cleri, æcclesiam de Arcu, premissis Cluniacensis æcclesiæ fratribus concedo possidendam, ea videlicet conditione ut salvum et integrum in ea perseveret jus Lingonensis {770}æcclesiæ; suis videlicet temporibus, paratæ et eulogiæ reddantur archidiacono, et archipresbitero debito servitia impendantur. Illud etiam precipue huic conditioni adjungimus, quod si pro aliqua facta injuria bannum episcopalem audierint, neque capellanus, neque monachus inibi divinum presumat exhibere offitium. Quicumque igitur hoc donum infringere presumpserit, non tantum iram Dei incurrat, verum etiam nostri vinculo anathematis subjaceat, donec de presumptione facta digne satisfaciat. Facta sunt hæc Gregorio papa existente, Philippo regnante, Rotberto Lingonis episcopante, Stephano cancellario dictante. S. Gozelini archidiaconi. S. Girardi archidiaconi. S. Hugonis archidiaconi. S. Girardi archipresbiteri. S. Amalrici decani. S. Norgaudi archidiaconi. S. Warnerii archidiaconi. (B. h. 95; D. 155; E. 172.) ?? 3610. 1085-1087. CHARTA QUA WIDO, QUONDAM MATISCONENSIUM COMES, NUNC MONACHUS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI QUINQUE COLONIAS PISCARIAMQUE CUM SERVO. Ego, in Dei nomine, Wido, quondam Maticensium comes, post vero Beati Petri apostoli Cluniacensis monachus, dedi omnipotenti Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo duas colonias cum piscaria, que mei juris esse videbantur, pro salute anime meæ, alias quoque tres antiquiores colonias concessi, quas dudum Alberici comitis dono Cluniacensis possederat locus, cum uno homine, Alboldo nomine, censum IIII denariorum reddente quotannis. Et hec omnia feci ea intentione, ut post obitum meum in die anniversarii mei generale piscium omni anno, ex eisdem reditibus, fratribus copiose exhibeatur. Arnulfus et Gundulfus de duabus supradictis coloniis laudaverunt, et beneficium suum Cluniaco reliquerunt. Durannus quoque, cognomento Bunis, alius Durannus simili modo de aliis III coloniis antiquioribus, quarum cultores jure beneficii esse videbantur, laudaverunt, {771}et quicquid inde super accipiebant Cluniacensi cænobio werpiverunt in manu domni Yvonis prioris Cluniensis et domni Petri tunc temporis cellærarii; ac perinde in communis (sic) fratrum societate sunt admissi. Testes hujus rei hii sunt: Willelmus, comes Burgundiæ, Rainaldus, comes Maticensium, Maiolus miles de Vinzella, Bernardus miles de Blania. (B. h. 623, DCXXVI.) ?? 3611. 1086, 15 février. CHARTA QUA DONADEUS ET ODO, FRATRES, ET ALII, DANT MONACHIS CLUNIACENSIBUS CAPELLAM SANCTI PETRI IN LOCO DE CASALELLO, ETC. Hanno ab incarnacione Domini nostri Jesu Christi millesimo octuagesimo sesto, quinto decimo kalendas marcias, indicione nona. Monasterio Sancti Petri, sicto loco Clugnedo, nos Donadeo et Odo, germani, filii quundam Cunradi, et Brunus et Obizo, filii quondam Arnaldi, et Bernardus et Vuilielmus, filii quondam Ogleri, qui professi sumus lege vivere Longobardorum: quisquis in sanctis ac venerabilibus locis aliquit ex suis contulerit rebus, juxta Octoris vocem, in hoc seculo centuplum accipiet, et insuper, quod melius est, vitam possidebit eternam. Ideoque nos quidem omnes parentes donamus et offerimus in eodem monasterio Sancti Petri, pro mercede anime nostre seu parentum nostrorum, a presenti die, proprietario nomine, item nostram porcionem de capella una in onore sancti Petri edificata in loco et fundo Casalello juris nostri, cum aliquantis rebus ad ipsam capellam pertinentibus et habere visi sumus isto loco et fundo Cas[al]ello, et jacenciis et pertinentibus in ejus territorio; et sunt ipsis rebus per mensura justa in terris et pratis seu bosco et vineis, cum areis suarum, insuper totum jugeos duodecim, et si amplius de nostro jure rebus inventum fuit, quam ut supra legitur, in eodem loco, ut supradictum est per anc cartam offersionis, ita in {772}jure ipsius monasterii sit in potestate, ita tamen ut abbas Sancti Valeriani de loco Rodobio et monachi et successores illorum, qui Deo servierint, habeant de istis rebus et prenominata capella victum et vestitum et sua ordinacione ipsius abbatis ujus monasterii Sancti Valeriani sit semper, quatinus ipse abbas ordinet et disponat qualis melius secundum Deum providerit pro mercede anime nostre seu parentum nostrorum. Et si venerit pontifex aut abbas, vel aliqua potestas, qui unquam nostrum beneficium de istis rebus et de jam dicta capella per beneficium aut per cambium aut precaria alicui dederit, vel quomodo a monasterio alienaverit, et infra illum annum oc ipsum datum non abuerit, nunc ab illo die in nostram potestatem revertatur proprium sine ullo impedimento. Que autem istis rebus illis omnibus et jam dicta capella juris nostri, supradictis una cum accessionibus et ingreso, seu cum superioribus et inferioribus suis, qualiter super legitur, integrum ab ac die in eodem monasterio Sancti Petri eas res cum capella, ut supra legitur, donamus et offerimus, et per presentem cartam offersionis ibidem habendum confirmamus, faciendo insuper dicto monasterio, ut supradictum est, a presenti die proprietario nomine quicquit voluerit, pro anime nostre seu parentum nostrorum mercede, sine omni nostra et eredum nostrorum contradictione; quod est et spondimus atque promittimus, nos quos parentes una cum nostris heredibus ad partem tempus monasterii Sancti Petri istas res omnes, quales supra legitur integrum, ab omni homine defensare, quot si defendere non potuerimus, aut si a predicto monasterio per quemvis ingenium subtraere quesierimus, tunc in duplum eadem res cum jam dicta capella in predicto monasterio resti[tu]amus, sicut pro tempore fuerint melioratas aut valuerint sub estimatione in consimili loco. Unde due cartule offersiones uno tenore scripte sunt; paginam Vuilelmi, notarii sacri palatii, tradidi et scribere rogavi, in qua subter confirmans, testibusque obtulit roborandam. Actum in {773}loco Casalello feliciter. Signum manuum istorum parentum, qui anc cartam ofersionis fieri rogaverunt, ut supra, eisque relecta est. Signum manibus Johannis et La[n]francii seu Ottoni testes. S. domni Hugonis abbatis. Ego Vuilielmus, notarius sacri palatii, scriptor ujus carte offersionis, post tradita complevi et dedi. (Bibl. nat. cop. 34-232; C. 96.) ?? 3612. 1086, 29 juin. CHARTA QUA HOMO DEI, CIVIS MEDIOLANENSIS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS AD CELLAM CONSTRUENDAM IN LOCO ET FUNDO CANTURI. Anno hab incarnatione Domini nostri Jesu Christi milleximo octuageximo sesto, tertio kalendas julii, indictione nona. Monesterio Sancti Petri qui dicitur de Cunnihea, ego, in Dei nomine, Homo Deo, tantio, abitator cive[tate] Mediolanum, et filius quondam Malberti, de loco Canturi, qui professo sum ex natione mea legem vivere Romana, presens presentibus dixi: Dum homo vivit in oc seculo, semper debet illut agere quod Deum acceptabilem sit, et purum Deo offeret, unde in hoc seculo protegente Christo, incolumen esse reperiantur, insuper, quod melius est, vitam possidebit eternam. Et ideo ego qui supra Homo Deo do et offero in prenominato monesterio, id est sedimen cum muras et vites et arbori super abente, petia una ad edificandum uno monesterio super ipsa terra in onore sancte Dei genitricis et virginis Marie, et campo similiter petia una, seu silva castanea, cum area in qua estat; similiter petia una juris mei, quas abere viso sum in isto loco et fundo {774}Canturi. Isto sedimen cum jam dictas muras et vites et arbori super abente, jacet ad locus ubi dicitur a Porta Ruscana; coerit ei da mane et sera de heredes quondam Johanni, et in alico da sera via, da meridie via qui nominatur Via Cava, da muntes in eo que michi reservo; et est ipso sedimen cum jam dictas muras et vites et arbori super abente, cum incissa sua, per mensura justa tabulas legiptimas nonaginta et quinque. Predicto campo jacet ad locus ubi dicitur Accavanna; coerit ei da mane via, da meridie Sancti Vincenti, da sera et muntes de heredes ipsius quondam Johanni. Jam dicta silva castanea cum area ejus jacet ibi prope dicitur similiter Accavanna; coerit ei da mane et meridie de heredes ipsius quondam Johanni, de sera Sancti Vincenti, et est ipso campo et predicti silva totas insimul per mensura justa tabulas legiptimas quinquecentos viginti et quattuor. Etiam do et offero in predicto monesterio Sancti Petri, id sunt homnibus casis et rebus territeriis illis similiter juris mei, quas abere viso sum in loco et fundo Feglo, vel in ejus teritorio qui sunt rectis et laboratis per Johannes, qui [no]minatur Clericiolo, qui faciunt reditum omnique anno facto de musto congias sex, et inter secale et panico starias tres ad stario de isto loco Canturi, et agnulo uno aut octo denarii pro ipso agnulo et pullos duos; jam dictis casis et homnibus rebus teritoriis, qualiter superius legitur cum superioribus et inferioribus, seu cum finibus et accessionibus suarum in integrum. Ea namque videlicet ratione et traditione de predictis casis et hominibus rebus territoriis illis, sicut superius legitur, in predicto monesterio dare et offerere hac traditio facere videor, quatenus frugibus hearum rerum vel censum reditum quibus ex predictis casis et homnibus rebus, hab odierno die et deinceps, usque in perpetuum annue Dominus dederit, deveniat in jure et potestatem pars ipsius monesterio aut cui pars ipsius(?) {775}monesterio dederit jure proprietario nomine quicquit voluerit, exepto in venditione et in donatione, nec in comutatione, pro anima mea et quondam Bonizoni, qui fuit avio meo, et istius quondam Malberti et Benedicte, qui fuit genitor et genitrice mea, adque Alderadi, filio meo, vel filia, vel abiatici mei mercedem. Et precor vos, domnus Ugo, abas monasterio Sancti Petri, et homnes monachi, qui in predicto monesterio ordinati sunt, et illi monachi vel monache, que domnus Girardus prior ordinavit, qui in ipso monasterio quod edificare voluerit in isto loco Canturi in onore sancte Dei genitricis et Virginis Marie, ut vos homnes oretis pro nobis peccatores et pecatrices. Quia sic decrevit mea bona voluntas, et nec liceat me ullo tempore nolle quod volui, set quod ad me ic semel factum vel conscriptum est sub jusjurandum inviolabiliter conservare promito, cum stipulatione subnixa. Actum isto loco Canturi feliciter. Signum manus isti Homo Dei, qui ac cartam offersionis, ut supra, fieri rogavi. Signum manibus Aldoni et Vitali, legem viventes Romana, testes. Signum manibus Liuprandi et Lamfranki seu item Lamfranki, testes. Ego Lanzo, notarius sacri palatii, scripsi, postradita complevi et dedi. (Bibl. nat. or. 148; C. 99.) ?? 3613. 1086. CHARTA QUA RADBODUS, NOVIOMORUM EPISCOPUS, CONCEDIT MONASTERIO CLUNIACENSI ALTARE DE CAPIACO. In nomine Patris, etc. Ego Radbodus, indignus Noviomorum episcopus, etc. (D. Marrier, Monast. S. Martini de Camp. hist., p. 340.) ?? ?? {776}3614. 1086, environ. CHARTA QUA RAINALDUS, COMES MATISCONENSIS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI TRIA PLASTRA AD FACIENDAS CALDARIAS IN TERRALIO, ETC. Ego, in Dei nomine, Rainaldus, comes Matisconensis, dono Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ubi donnus Hugo abbas preesse videtur, pro remedio anime mee, tria plastra ad faciendas caldarias in Terralio, et muriam, et venditiones et furcam ad trahendam muriam; cum laudatione patris mei Willelmi et prepositi mei Durandi et Hugonis et aliorum multorum. S. Rainaldi comitis, qui hanc donationem fecit et firmare rogavit. S. Wilelmi comitis, patris ejus. S. Durandi prepositi. S. Hugonis. (Bibl. nat. cop. 36-100 et 101; B. h. 603, DCVI.) (Au dos:) Karta Rainaldi, comitis Matisconensis. 3615. 1086, environ. CHARTA QUA WILELMUS, COMES BURGUNDIÆ, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI VENDITIONES DOMUS RICHELDIS IN VILLA SALINIS, ETC. Ego, in Dei nomine, Wilelmus, comes Burgundiæ, cum voluntate filiorum meorum Rainaldi atque Raimundi, dono Domino Deo et {777}sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ubi domnus Hugo abba preesse videtur, pro remedio animæ meæ et antecessorum meorum, venditiones domus quæ fuit Richeldis, in villa Salini, in via quæ ducit Bensontinensem civitatem, juxta domum David. Dono etiam aquam salsam de puteo meo ad unam caldariam. Istam donationem muriæ destinaverunt monachi Cluniacenses ad illum michum quod dedit Euvraldus cum laudatione Walcherii domini sui, tali videlicet ratione ut monachi redderent eidem Walcherio censum XII denarios et unum sextarium vini suo preposito; ipsum autem michum juxta viam publicam ad sinistram manum, et ipsum michum reddit per singulos annos Cluniaco LXta solidos. S. Wilelmi comitis, qui hanc donationem fecit et rogavit firmare. S. Hugonis archiepiscopi, filii ejus. S. Rainaldi et Raimundi, filiorum ejus. (B. h. 325, CCCXXVI.) ?? 3616. 1087, 11 janvier. CHARTA QUA HUBERTUS ET ALII CONFIRMANT DONATIONEM MONASTERIO CLUNIACENSI A WIDONE COMITE FACTAM. Anno ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi millesimo octuagesimo septimo, undecimo die mensis januarii, indictione decima. Monasterio Sancti Petri, quod est constructum in loco ubi dicitur Clugnedo, nos Ubertus, et Albertus, et Lanfrancus, et Obizo, comites, germani filii quondam Ottonis, item comitis, qui professi sumus nos, ex nationem nostram, lege vivere Salica, presens presentibus diximus, promittimus, et obligamus nos, qui supra germani, una cum nostris eredibus ac proeredibus, a parte ipsius monasterii aut cui pars ipsius monasterii dederit, ut amodo ullo unquam in tempore non abeamus licentiam nec potestatem per ullumvis ingenium, {778}ullamque occasionem que fieri potest, agere, nec causare nominative de casis et omnibus rebus mobilibus et inmobilibus seu familiis, que ex parte Widonis comitis advenerunt a parte ipsius monasterii, dicendum quod nobis exinde aliquid pertinere debeat; set omni tempore exinde taciti et contenti permaneamus. Quod si amodo aliquando tempore, nos, qui supra germanis, nostrisque eredibus ac proeredibus vel a nobis descendentibus, a parte ipsius monasterii, aut cui pars monasterii dederit, de predictis casis et rebus agere aut causare vel removere presumserimus, per nos aut per nostras submissa personas, et taciti et contenti exinde omni tempore non permanserimus, vel si aparuerit ullum datum, aut factum, vel scriptum, quod nos exinde in alia parte fecissemus, et claruerit, excepto si episcopus Novariensis æcclesie de istis rebus per placitum aquisierit aliquid a parte ejusdem episcopatus, tunc componamus, nos, qui supra Ubertus et Albertus et Lanfrancus et Obizo, nostrique eredes ac proeredes, vel nostris descendentibus, a parte ipsius monasterii, aut cui pars ipsius monasterii dederit jam dictas casas et res in duplum, sicut pro tempore fuerint meliorate aut valuerint, sub exstimatione in consimilibus locis; et insuper pena stipulationis nomine, que est multa, auro optimo ulceas quinquaginta, argenti pondera centum, et in eo tenore, ut supra, vel quidem, et ad anc confirmandam cartam promissionis accepimus a parte ipsius monasterii per missum ejus, Stephanum monachum, mulam unam, ut est nostra promissio, sicut supra, vel a parte ipsius monasterii, aut cui pars ipsius monasterii dederit, cum omnibus districtis, pro mercede anime nostre; firma et stabilis permaneat et bergamenam cum atramentario a terra elevavimus, pagina Petri, notarii sacri palacii, tradidit et scribere rogatus, in qua subter confirmavit, testibusque obtulit roborandam. Actum in loco Foris prope ubi dicitur Roca, feliciter. Signum manuum istorum germanorum, qui anc promissionem fieri rogaverunt, ut supra. Signum manuum Anselmi et Uberti et Imberti, testium. Signum manuum Umberti et Lanfranchi et Mainfredi et Mascari, testium. (Bibl. nat. or. 146 2º; cop. 283-90 Vº.) ?? {779}3617. 1087, 18 janvier. CHARTA QUA ODDO CLERICUS, FILIUS ADELARDI DE LOCO SALA, MANDAT UT LIPRANDUS, FILIUS QUONDAM UNFREDI DE LOCO CASALE, ORDINET ET DISPONAT DE REBUS IN LOCO SALA ET ALIIS, PROUT ALBERTUS MONACHUS DE LOCO PONTIDA JUSSERIT. In nomine Domini [nostri Jesu Christi]. Anno Dominice incarnationis milleximo octuageximo septimo, quinto decimo kalendarum februarii, indictione decima. Ego Oddo clericus, filius quondam Adelardi de loco Sala, qui professus sum lege vivere Romana; apostolus dixit: «Dominus omnipotens ac Redemptor noster ani[mas] quas Christus condidit ad studium salutis semper invitat.» Et ideo ego qui sum Oddo clericus volo et judico seu per hoc meum judicatum confirmo, ut Liprandus, filius quondam Unfredi de loco Casale, ordinet et disponat, per jussionem domni Alberti monachi monasterii de loco Pontida, prout ipse jusserit, omnes universas casas et res territorias. Unde ego qui sum Oddo clericus earum ad proprium in eodem Liprando hodie feci, re[s] jacentes in loco et fundo Sala, et in locis et fundis Zelladega, Verceliano, Cerpente, Fleri, Morniciole, Maglo, Brandigo, Lograte, Ogniate, Cremezana, Orliano, Pugillano, Glariola, Zorlingo, Nazano, Garda, Carzago, vel in aliis quibuscumque locis tam in {780}montibus quam et in planis, ubicumque de meo jure infra hoc Italicum regnum inveniri potuerunt, et omnes casas et res territorias, excepto castro de ipso loco Sala, quod in mea reservavi potestate, sicut cernit fossatum ex parte mane versus ipsum castrum, et sicut cernunt propinquiores tres vie versus ipsum castrum. Nam alias omnes casas et res territorias tam infra castra eorum locorum quam et foris castra in omnibus: hoc sunt tam case, cum areis suis et castra, sedimina cum edificiis de super clausurem, campi, prata, pascua, vinee et silve castanee ac stellaree et roboree, cum areis earum, ripe, rupine ac paludes, colta et incolta, divisa et indivisa, usus aquarum aquarumque ductus, molendina et piscationes, et ecclesie seu capelle, cum omnibus rebus ad eas pertinentibus, una cum districtis et comendacionibus, et omnibus usibus, conditionibus et honoribus ibidem pertinentibus, tolonea, curature, venationes, vicanalia, conceliba loca, et omnia alia jura adjacentia et pertinentia ad easdem res per loca et vocabula in omnibus. Volo et judico ego qui sum Oddo clericus et inretractabiliter confirmo, ut ipse Liprandus ordinet et disponat atque judicet a presenti et deinceps jam dictas res omnes per jussionem ipsius domni Alberti, monachi in ecclesia et monasterio Sancti Petri de loco Cluneaco, et Berte, consoprine mee, qui supra Oddonis clerici, filie quondam Aldegerii de ipso loco Sala, et in libertis meis qui supra Oddonis clerici aut predicte Berte, ordinet et disponat, et quodcumque Liprandus exinde in mea presentia vel sine mea presentia {781}ordinaverit sicut superius, et sit firmum et stabile, tanquam si a me datum aut factum fuisset, pro remedio anime mee, quia sic decrevit mea bona voluntas; et nec me liceat amodo ullo tempore nolle quod volui, sed quod a me hic semel factum vel conscriptum est sub jure-jurando inviolabiliter conservare promitto, cum stipulatione subnixa. Actum juxta ecclesiam Sancti Jacobi de loco Pontida. Ego Oddo clericus a me facto subscripsi. Signum manuum Ade et Petri, patris et filii lege viventium Romana, testium. Signum manuum Algisi, Abrosii, Landefredi, Johannis, testium. Petrus, judex sacri palatii, rogatus, subscripsi. Ego Heriprandus, notarius sacri palatii, scripsi, post traditum complevi et dedi. Ego Mainfredus, qui et Rolandus, judex et missus domni imperatoris, autenticum hujus exempli vidi et legi, et sic inibi continebatur, sic in istum exemplum extra litteras plus minusve. Ego Bombello, judex, autenticum hujus exempli vidi et legi, et sic inibi continebatur sicut in isto legitur exemplo, extra litteras plus minusve. Ego Petrus, judex, autenticum hujus exempli videns legi et sicut in eo continebatur, ita et in hoc legitur exemplari propter litteras plus minusve. Petrus, judex, autenticum hujus exempli vidi et legi et manibus meis in eo rogatus subscripsi, et sic in eo continebatur sicut in isto legitur exemplo, extra litteram plus minusve. Ego Ardericus, notarius sacri palatii, hoc exemplum ex autentico exemplari, et sic in eo continebatur sic in isto legitur exemplo, extra litteras plus minusve. (Bibl. nat. cop. 35-25; C. 82 et 94.) (Au dos:) Carta Vergelliani. 3618. 1087, après le 18 janvier. CHARTA QUA NOTUM EST HUGONEM, ABBATEM CLUNIACENSEM, CONCESSISSE ALBERTO, PRIORI ECCLESIÆ SANCTI JACOBI DE PONTIDA, UT RES IPSIUS ECCLESIÆ PRO ALIIS COMMUTARE SECUNDUM CONSUETUDINEM TERRÆ ET DEBITA PERSOLVERE POSSIT. ..... Presentia illorum omnium corum nomina subterleguntur, in {782}atrio ecclesie Sancti Romani que est constructa infra regnum Borgungie, non multum longe ab monasterio Sancti Petri quod dicitur de Cuniea, dedit potestatem et tribuit auctoritatem Ugo abas et custos ipsius monasterii Sancti Petri de Cuniea, cum consilio fratrum monachorum et famulorum, Alberto monacho et priori monasterii ecclesie Sancti Jacobi de Pontia, quod est fundatum infra regnum Langobardie, in comitatu Bergamo, et est membrum ipsius monasterii, {783}et manet sub constitutione domni abatis, de illis rebus quas obvenerunt vel obvenire abent per cartas ad proprium ad partem ipsius monasterii Sancti Petri de Cuniea et Sancti Jacobi de Pontia, ad utilitatem victualem de servitialibus jam dicte ecclesie et monasterii Sancti Jacobi de predicto loco Pontia, commutationem faciendi et legalem ordinationem vel secundum morem ipsius loci, sine damno et sine obprobrio jam dicte ecclesie Sancti Petri et predicte ecclesie Sancti Jacobi. Et insuper ipse domnus Ugo abas dedit potestatem ipsi Alberto ex sua auctoritate nominative de illis rebus quas Odo clericus et ordinaris ecclesie Sancti Faustini de civitate Bresie et filius quondam..... de loco Sale, fecit ad partem ipsius monasterii Sancti Petri de Cluniea ad dandum legali ordine vel et secundum ipsius loci morem, in tantum ut debitum ipsius Oddonis persolvere possit quod reliquit tempore mortis et suum testamentum adimplere secundum ultimam voluntatem, salva fide quam ipse Albertus promisit domno Ugoni abati; et quod ipse Albertus fecerit aut ordinaverit de istis rebus secundum licentiam sibi superius datam, sic sit firmis et stabilis, ac si ab ipso domno Ugone abate fuit factum et confirmatum, nec liceat ipsi domno Ugoni abati, successoribus suis, nec personis sumissis ab eis illut infirmare nec corumpere quod ipse Albertus fecerit vel ordinaverit, secundum quod superius legitur; si sint debiti ipsi abates suis manibus confirmare omnia quicquid ipse Albertus fecerit secundum tenorem superius scriptum, si infra ipsum regnum venerint et eis requisitum fuerit vel si in istis partibus eis requisitum fuerit vel ubicumque, et si propter onorem dignitatis sue ei aliquid inpedit de lege Romana, nec liceat ei ullo tempore nolle quod voluit, sed quod ab eo ic semel factum vel quod scriptum est inviolabiliter conservare promittat, cum stipulatione subnixa. Actum. (Bibl. nat. cop. 40-31; C. 95.) ?? {784}3619. 1087, 2 février. CHARTA QUA DOMINICUS, PRESBYTER DE CERESO, ET JUSTUS, FRATER EJUS, DANT HUGONI, ABBATI CLUNIACENSI, OMNIA SUA PECORA. In Dei nomine. Ego Dominico, presbitter de Cereso et frater meus Justtus sic dedimus corpus et animas nostras a Domino Deo et a vobis donno Ugo, abbas de Cluniacensi, et ad vestram congregationem, et dedimus peccora nostra quantum potuimus abere, pro remedium de animas nostras. O karissime pater, sciatis de illo tempore que fuit donnus Macelinus per prioratum tenere a Sancta Maria a Nazeta, de illo tempore usque adhuc in vestro servicio sedeo. Et dedimus ista carta a donno Macelino, ut daret vobis; et rogo vobis propter misericordiam vestram ut curratis mihi vestram societatem. Facta carta notato die purificacio Sancta Maria, in era MCXXV. (Bibl. nat. cop. 35-1; C. 115.) (Au dos:) Ista est de Dominico presbitero. 3620. 1087, 5 mars. CHARTA QUA FERALDUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI QUARTAM PARTEM CASTRI QUOD VOCATUR CASTELLUM GIRALDI ET TRES ECCLESIAS IN EODEM LOCO SITAS. Dum quis consistit in hoc seculo, de futuro debet semper tractare {785}concupiscenti animo. Unde ego Feraldus presumo de Dei misericordia atque timeo eterne gehenne supplicium, dono Deo omnipotenti et beato Petro apostolorum principi, qui habet potestatem animas ligandi atque solvendi, ad locum Cluniensis monasterii, ubi domnus Hugo abbas preesse videtur, pro redemptione anime mee vel parentum meorum, quartam partem castri quod nuncupatur Castellum Geraldum, cum quarta parte territorii ejus, quod est inter duas aquas, id est Medeliam et Catuzonices, et cum ecclesia Sancte Marie et ecclesia Sancti Johannis et ecclesia de Castello, cum omnibus ad se pertinentibus, cum cimiteriis, primiciis, offerendis, terris cultis et incultis, et silvis, arboribus, pratis, aquis aquarumque decursibus, exitibus et regressibus, atque fevalibus, et quicquid ex alode et fevo parentum et seniorum meorum mihi obvenit vel obvenire debet, totum dono Deo et supradicto loco et monachis ejus; et sunt ipsas res in episcopatu Wapincense. Si quis autem aut ego, aut ullus ex propinquis meis, vel opposita persona, hanc donationis chartam fregerit vel violaverit, vel aliquam calumpniam fecerit, omnes maledictiones que in veteri et in novo Testamento contemptoribus legis imprecantur accipiat, et in domo ejus non sit qui inhabitet et honorem ejus accipiat alter; et sit vagus et profugus sicut Cain fratricida; et cum Datan et Abiron, cum Barraba, et cum Juda traditore atque Pilato, divine ultionis penas inferi retrusus persolvat. Facta carta ista in mense martio, feria VI, III nonas ejusdem [mensis], epacta XIIII, anno ab incarnatione Domini M LXXXVII, regnante Domino nostro Jesu Christo, cui est honor et imperium in secula seculorum, amen. Signum Feraldi, qui hanc cartam scribere fecit et firmare rogavit, manu sua firmat. Bermundus Richaudus firmavit. Petrus, frater ejus, firmavit. Ysnardus, frater ejus, firmavit. Hugo, frater ejus, firmavit. Ripertus Methulensis firmavit. Ragimbaldus, filius ejus, firmavit. Archimbaldus monachus scripsit. (Bibl. nat. cop. 34-238; B. h. 612, DCXV.) (Au dos:) Carta Feraldi. {786}3621. 1087, 6 avril. CHARTA QUA LANDRICUS ET BERNARDUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN LOCO QUI DICITUR MELETUM. Notum sit omnibus tam presentibus quam supervenientibus, quod ego peccator Landricus et frater meus germanus et coheres Bernardus, patrium fundum patriumque larem quem ab nostris antecessoribus usque modo sine omni contradictione tenebamus in loco qui dicitur Meletum situmque in pago Matisconense, summa devotione donamus Domino nostro Jesu Christo et sanctæ Mariæ, semper Virgini, matri ejusdem Domini, et beatis apostolis Petro et Paulo, necnon et omnibus sanctis ejus, ad locum Cluniacum, ubi domnus Hugo abbas magis prodesse quam preesse videtur. Sic quoque donamus ut tenebamus nos omni hereditario jure, quemadmodum determinavimus, cultis et incultis, reditibus et exitibus, cunctisque suis appendiciis, ut prefati sumus. Et hoc pro remedio animarum nostrarum parentumque nostrorum, scilicet avi nostri Jozceranni, patris et matris nostræ, cunctorumque parentum nostrorum, de quorum germine huc usque processimus ac deinceps in generationibus nostris processuri crescendo et multiplicando in etatibus nostris fuerimus, et pro cunctis nostris erratibus, in quibus nos lapsos esse profitendo cognoscimus. Subicimus etiam huic predio terras quasdam sibi adjacentes; et quandiu dies et horæ labant, et se iterato reciprocant, fratribus illic Domino famulantibus tenendas, donamus; et illis de omnibus et silvis et nemoribus nostris liberum arbitrium succidendi recisum, ut libet, necnon porcis eorum ut nostris in siliquis cibum; similiter pascua bestiis eorum concedimus in pascuis nostris, sicut et bestiis nostris; adicimus vero in omnibus aquis nostris aquarumque decursibus piscationis licentiam. Super hæc omnia unum de servientibus nostris, nomine Johannem, arte piscatoria notum, eisdem fratribus in servicium manumittimus. Facta est autem hæc carta anno Dominicæ incarnationis {787}millesimo octuagesimo VIIº, idibus octonis aprilis, sceptra regente Phylippo nobili Francorum rege, in sepedicto predio quod dicitur Meletum, in presentia domni Hugonis, religiosi Cluniacensis cœnobii patris. (B. h. 145, CXLVII.) ?? 3622. 1087, 5 juin. CHARTA QUA NOTUM EST OUDELRICUM, MONACHUM CLUNIACENSEM ET PRIOREM DE GRUNINGIN, A BASILEENSI EPISCOPO IMPETRAVISSE UT LOCUS QUI DICITUR CELLA, IN NIGRA SILVA SITUS, CLUNIACO PER CONCAMBIUM TRADERETUR. In nomine sanctæ et individuæ Trinitatis. Noverit omnium fidelium tam futurorum quam presentium universitas, qualiter venerabilis pater domnus Oudelricus, monachus Cluniacensis et prior de Gruningin, precibus suis impetravit a Basiliense episcopo, domno Burchardo, ut locus ille qui Cella dicitur, qui pertinuit ad Basiliensem æcclesiam, qui situs est in Nigra Silva, in pago Brisgowe, in comitatu Herimanni comitis, ad Cluniacum per legitimum concambium traderetur. Quod concambium ut fieret, per advocatum nostrum Erlewinum et Seligerum militem, ejusdem Cellæ advocatum, idem episcopus benigne collaudavit ac precepto suo confirmavit, quod hoc modo factum esse dinoscitur. Advocatus noster Erlewinus super sacrosanctas reliquias Basiliensis æcclesiæ dedit predium quod habuimus in villa quæ Bigegin vocatur, pro commutatione cellæ quam prediximus; sed quia quibusdam hoc minus sufficere videbatur, idem advocatus noster, domnus scilicet Erlewinus donavit nobis in loco qui dicitur Antparingen mansum unum quem ita partiendo expendimus, ut media pars ejus ad supplementum concambii adderetur, altera vero, quia locus Cellæ in parrœchia æcclesiæ quæ vocatur Kirichoven situs erat, pro redimendis {788}ejusdem loci decimis deputaretur. His ita peractis, advocatus episcopi Seligerus dedit super sacrosanctas reliquias Cluniacensi æcclesiæ locum prenominatæ Cellæ in propriam et perpetuam potestatem, cum omnibus appenditiis et justiciis suis, videlicet agris, pratis, pascuis, terris cultis et incultis, silvis, molis, molendinis, aquis aquarumve decursibus, exitibus et reditibus cunctisque locis quæ sunt in circuitu ejusdem Cellæ, a quibus nives per declivia montium dilabi in valles noscuntur. Et ut hoc concambium æcclesiæ Basiliensi utilius fuisset factum quam non factum, ex parte episcopi juramentum Herimannus de Piskophingen, Humbertus de Untkilika, Liutoldus et Volkwinus de Tuingen. In actione et confirmatione hujus concambii aderant testes quorum nomina subscripta sunt: dux Bertoldus, comes Herimannus, Eppo et filii ejus Erchenbolt, Arnolt, Sigebolt, Ruodulfus, Burchardus, Werenherius, Cuono, item Cuono, Folchart, Luitfrit, Wolfganc, Gerunc, Ardwinus, Cuonradus, Herimannus, Burchardus; item alii quamplures affuere, quorum nomina longum est enarrare. Anno Dominicæ incarnationis M. LXXXVII, indictione X, nonis junii. Actum in loco qui dicitur Redelhusun. (B. h. 713, DCCXVI.) ?? 3623. 1087, 18 novembre. CHARTA QUA GUNSALBUS ALVARIZ DAT MONASTERIO CLUNIACENSI QUASDAM HEREDITATES IN CASTRO CISNEROS, IN VILLA NOVA, ETC. In Dei nomine. Ego Gunsalbo Alvariz, in Domino salutem. Amen. Placuit namque mici spontanee voluntatis karo animo integroque consilio, ut facerem vobis patronibus meis, sancti Petri videlicet et Pauli, corum ecclesie fundatæ esse dignoscitur in locum Clunicensis sedis, et vobis abba domno Hugo, cum collegio monacorum ibi dejentium, offero ad ipsius locum pro remedio anime mee et parentorum, hereditatem meam propriam quam abui de parentibus et abiorum meorum, {789}ut inde abeant servi Dei subsidium temporale, et nos ante Dominum æternam remunerationem; et sunt ipsas hereditates prenominativas: in castro Cisneros, in Villa Nova, in Escopas, in Pozolos, in villa Vakrin, in Bezerril, in Sancti Felicis, in Partes, in Sabuquiello, in villa Floridio, in villa Frodolfo, in Quintanella, in Becerille minor, in Espinosa, in Capellutos, in Villa Nova de Val De Odas, in Bargania, item Sancti Felicis, in El campo vel Lores, in Levana Kavariezo et Lihalo, omnes as hereditates concedo per anc series testamenti, cum omnia sua pertinentia, per ubi illas poterint invenire per terminis et scripturis et locis suis antiquis; set unam rem agnoscatis ut de ipsas hereditates quantum mici inde convenit inter meos heredes et soror, alia vero mea ratione concedo ab integro, non permito nulli genus humanum qui ibi nec distractionem faciat nec inmodice. Si quis tamen aliquis homo surrexerit, propincuus aut extraneus, tam regia potestas quam populorum universitas, qui hanc scriptura infringere vel usurpare quesierit, quantum inde auferre presumserit pariet in dupplo in similis locum, et hanc scriptura plenum abeat rovorem adque plenissimam teneat firmitatem. Facta carta XIIII kal. decembris, era T. C. XXV, regnante Adefonso, rex in Toleto et in tota Spania, et in sedis Palentine Remundo episcopo. Ego Gunsalbo Alvariz in anc kartula, que fieri et relegere agnovi, manu mea signum rovorabi (sic). Arnulfus, presbiter, notuit. In alio loco, villa que vocitant Val de Odas. (Bibl. nat. or. 149; cop. 283-88; C. 114.) ?? 3624. 1087, 20 novembre. CHARTA QUA LIUDBALDUS DE PULIACO DAT MONASTERIO CLUNIACENSI PARTEM DECIMÆ QUAM HABEBAT APUD BLANZIACUM. Notum sit tam presentibus quam et supervenientibus, quod ego Liudbaldus de Puliaco reddo Domino Deo et beatis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacum, ubi domnus Hugo abbas magis {790}prodesse quam preesse videtur, illam partem decimæ quam habui in loco qui dicitur Blanciacus, et hoc pro salute animæ meæ omniumque parentum meorum, etiam cum laude pariterque consilio domni Wolfredi de Sinemuro, et Gerardi, consobrini ejus, et Gaufredi, nepotis dicti Gerardi, necnon Sigowini de Pariciaco. Hæc vero si quis deinceps ex meis parentibus mutando ullius ingenii arte pervertere temptaverit, Domini Dei odium suorumque predictorum apostolorum incurrat. Facta est autem hæc carta anno millesimo octuagesimo VII ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi, XII kal. decembris, apud viculum Casellum, sceptra Francorum regente Philippo, in presentia domni Hugonis, Cluniacensium abbatis. Isti sunt testes qui viderunt et audierunt: domnus Senebrunus, domnus Petrus, domnus Dalmatius, Hugo camerarius. (Bibl. nat. cop. 34-4; B. h. 11.) (Au dos:) Carta de Blanziaco. 3625. 1087. CHARTA QUA RAIMUNDUS PETRI DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM DE VILLA SALELLA, ETC. Notum sit omnibus hominibus ubique in Christo credentibus, tam futuris quam et presentibus, donationem quod ego Raimundus Petri facio simul cum filiis meis Petri et Berengarii, et uxore mea, nomine Adalaicis, propter remedium anime mææ et remissionem peccatorum meorum. Igitur ad honorem Domini nostri Jesu Christi et ejus genitricis Marie, ego Raimundus Petri, cum filiis meis supradictis, necnon cum consilio et voluntate simul et precepto domni Dalmatii, Narbonensi archipresuli, dono et laudo Domino Deo et semper virginis Marie sanctissimisque ejus apostolis Petri et Pauli, et ad cenobium Cluniacensi, in proprio alode, ecclesia de illa Salella, que est in Narbonensi {791}pago, cum ecclesiastica subsudia, et tertiam partem de illum decimum cum totis primiciis de ipsa vila Salella. De molendinis vero que sunt et que erunt in fluvium Cesser, in territorio ipsius ville, totum decimum, excepto unum, quod castellanus duas partes habet, ab integrum dono. Similiter et de spiculariis, qui in ipsa villa sunt et erunt, ad luminaria concinanda ipsius ecclesie dono totum et ab integro. Istas vero honores cum supradicta ecclesia et quicquid abitatores loci illius juste adquirere amplius potuerint, totum et ab integro sicut jam supradictum est, in proprio alode, absque ulla reservatione, cum terris et vineis, molendinis et molendinariis, cultis et incultis, et omne quicquid dici vel nominari potest, ego Raimundus Petri cum filiis supradictis concedo, et dono libenti animo, et plena memoria supradicto Cluniacensi loco, et ejus abitatoribus, abbatibus et monachis istis et cunctis eorum successoribus, ut habeant absque ulla contradictione in proprio alode, ut possideant in perpetuum. Sane si aliquis (quod absit!) diabolico spiritu captus hujus cessionis vel descriptionis donationem in aliquo violare aud disrumpere voluerit, non habeat potestatem, set sit in inferno ejus hereditas cum Juda traditore et aliis diabolis in eternum damnatis; insuper etiam in presentia Romani pontificis et aliorum fidelium christianorum quasi tirannus et sacrilegus quousque satisfaciat dijudicetur. Facta autem hujus cessionis descriptio Dominice incarnationis anno M LXXX VII, Dalmatii archipresuli Narbone pontificatus arche sublimato, Francorum regnante Philipo rege. Nomina vero illorum, qui hec affirmant, corroborant ita esse ista, tenendi sunt: Signum Raimundi Petri, qui hec firmat et ita consignat †. Signum † Petri Raimundi. Signum † Berengarii Raimundi. Signum † Bernardi Guillelmi de Solague. Signum † Bernardi Willelmi, de ipsa Salela castellani. Signum † Pontii Guillelmi. Signum † Beguoni monachi, qui hec rogatus scripsit. (Bibl. nat. or. 150-2º.) ?? {792}3626. 1087, environ. CHARTA QUA ROGERIUS COMES ET UXOR EJUS ADELEDIS, CONCEDENTE WILLELMO REGE ANGLORUM, DANT MONACHIS CLUNIACENSIBUS MANERIUM QUOD CELTONA VOCATUR. Cum omnis mondanarum possessio hominibus a Deo ad [hoc] concedatur, ut ipsi digne inde serviatur, dignum est ut qui eas possident auctori omnium vigilanter de eis serviant, ut in reditum summi regis «Euge» illud audiant quod ducet ad vitam. Hoc considerantes, ego Rogerius, comes, uxorque mea Adeledis unum ex possessione nostra manerium, quod Celtona vocatur, damus et perpetuo habendum concedimus ecclesie Sancti Petri Cluniacensis et Sancte Marie de Marcilleio, tam ipsum manerium, quam omnia que ad illud pertinent in terra, pratis, aqua et silva, excepta silve venatione et ejus vastatione. Hoc autem devotionis nostre donum concessit dominus noster Guillelmus, Anglorum rex et dux Normannie; concedit hoc idem dominus noster Willelmus rex, filius ejus et successor in regnum, et ut firmum et inconcussum perpetuo maneat, sua subscriptione et sigilli sui consignatione corroborat. Ego Willelmus, Dei gratia rex Anglorum, hanc suprascriptam donationem concedo et signo Sancte Crucis manu propria confirmo. S. † Willelmi, regis. S. † Rogerii, comitis. S. Heinrici de Bello Monte. S. Thome, archiepiscopi. S. Roberti, filii Haimonis. (D. 313; E. 221, CCVII.) ?? {793}3627. 1087, environ. CHARTA QUA GIRARDUS URZOLUS ET NEPOTES EJUS, SCILICET BERNARDUS MONACHUS ET ALII, DANT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLA BLANGIACO SITAS. Divinæ pietatis largissima et affluentissima bonitas homini, quem etiam post lapsum perire noluit, quibus animam suam redimere posset terrena benefitia contulit, cuique confitenti et pœnitenti post ruinam veniam non negavit, remedialem quoque modum ipsas terrenas substantias prebere misericorditer voluit, unde Dominus cum in Euvangelio loqueretur, quam difficile qui pecunias haberent regnum cælorum ingrederentur et a discipulis interrogaretur quis posset salvus fieri, respondendo precepit: «Date elemosinam et ecce omnia munda sunt vobis.» Quapropter ego Girardus Urzolus et tres nepotes mei, Bernardus, Gaufredus, Girardus universis sanctæ Dei æcclesiæ filiis ac fidelibus notificare disponimus, quoniam pro remedio animarum nostrarum atque antecessorum nostrorum, dedimus Deo et apostolis ejus Petro et Paulo, et loco Cluniacensi, cui domnus Hugo abba preerat, tres æcclesias in villa Blangiaco sitas, cum cimitteriis ex integro, sine omni retinaculo, quarum una est constructa in honore beati Petri apostoli, altera in honore sancti Marcelli martiris, tertia vero in honore beati Martini gloriosissimi confessoris, quatinus prefatus locus absque inquietudine cujuslibet personæ seu contradictione, in perpetuum habeat et possideat. Dedimus etiam benefitium quod sacerdos consueverat tenere ejusdem æcclesiæ ex integro. Dedimus quoque terram quandam in supradicta potestate sitam, quæ ex una parte in viam quæ ducit ad Sanctum Julianum, ex alia parte in duas vias publicas per sumitatem montis, qui vergitur versus Blangiacum, terminatur. Dedimus insuper cursum in omnibus saltibus nostris ad opus porcorum monachorum ad ædificia ibidem commorantium, et remisimus omne pasnadium, {794}cursum etiam consuetudinarium in quibusdam saltibus, hominibus monachorum ad ædifitia propria facienda et ad calefaciendum, et ad alia facienda contulimus; pratum quoque quod vocatur Magnum, et piscationem in aqua Burbunza et Sulmia contulimus. Dedi nichilhominus ego Girardus major unum mansum in eadem villa et servum unum, nomine Martinum; atque Gaufridus dimidium mansum, et Girardus frater ejus unum mansum. Postmodum vero ego Bernardus, audita Dominica voce [dicente]: «Nisi quis renunciaverit omnibus quæ possidet, non potest meus esse discipulus», et pauperem Christum imitandi cupidus, nudavi me terrenis possessionibus, et earumdem possessionum maximam partem Christi contuli pauperibus atque habitum beati Benedicti in prefato loco Cluniaco assumpsi. In potestate Blangiacensi quicquid jure hereditario possidebam, videlicet portionem quam cum fratribus meis diviseram totum contuli; mansum etiam in Burdellis cum appendiciis suis; æcclesiæ quoque Sancti Simphoriani terciam partem, et totum feodum quod Siguinus et Rothbertus a me Parriacenses habebant tradidi, ut ipsi ab abbate Cluniacensi habeant deinceps; alium vero mansum in villa quæ dicitur Mansus, quem Rodulfus tenet, et terram aliam non ad mansum pertinentem, quam ipse tenet, quæ mihi jure hereditario conti[n]gebat, concessi, et mansum de Riveris et duos servos, Anselmum et Bernardum; alodium etiam in villa quæ dicitur Columbiacus, quod Hugo, filius Artaldi, a me habebat; mansum quoque in villa quæ dicitur Fontanellis, quem Hugo de Saligiaco a me habebat, quæ similiter et Hugo de Saligiaco et Hugo, filius Artaldi, a predicti loci abbate habeant. Concessi etiam atque dedi mansum de Burgo post mortem Girardi, avunculi mei, cui tantum in vita sua concesseram, tali tenore ut eo mortuo, supradicto loco reddatur, laudante atque consentiente eodem Girardo atque Antelmo, cui domnus Hugo de Bruilo, a quo ego habueram, dimiserat. Si quis autem, Zabulo instigante, supradicta data temerare vel defraudare presumpserit, cum Anna, et Caipha, et Pilato, et Juda, {795}nisi cumdigna satisfactione resipuerit, dampnatus, iram Omnipotentis Dei et sanctorum apostolorum Petri et Pauli, superne provocans, perpetuis gehennæ tradatur incendiis pro suæ merito presumptionis; fautores vero et cartæ servatores gratiam Dei et sanctorum apostolorum, et delictorum suorum indulgentiam promereantur. S. Girardi, qui firmavit et nepotes firmare rogavit. S. Bernardi. Ego Gaufridus de Senemuro, ex cujus jure supradicta procedebant, hanc cartam confirmavi, has donationes laudavi, et ut indissolubili firmitate constarent, modis omnibus approbavi et corroboravi; concessi etiam pro remedio animæ meæ et parentum meorum, ut si quis fidelium vel hominum meorum prefato loco Blangiacensi de feodo meo aliquid conferre voluerint, liberam habeant potestatem. Huic vero nostræ laudationi et corroborationi interfuerunt fideles nostri Uldricus de Sancto Projecto, Antelmus de Faltreria, Girardus Malettus, Letaldus de Verniaco. (B. h. 10.) ?? 3628. 1087, environ. CHARTA QUA AREMBURGIS [DE SALINS], DAT MONASTERIO CLUNIACENSI DUOS MANSOS IN VILLA PARCEU. Sacrosanctæ Dei æcclesiæ Cluniensi in honore principis apostolorum Petro et Paulo constructæ, ac in episcopatu Matisconensi sitæ, ego Aremburgis, ad memoriam preceptum Domini dicentis adducens «Date helemosinam», et alibi: «Facite vobis amicos de Mamona iniquitatis», dono, pro animæ meæ remedio, duos mansos de vineis, et cuncta ad ipsos mansos pertinentia, scilicet planicies, prata, silvas, arbores et cetera. En sunt mansi isti in villa quæ dicitur Parceu positi. Possessores autem harum vinearum quas infra demonstraturus sum fuerunt Grimaldus et Engo. Has nichilominus transfundo ac concedo {796}jam prefato loco pro peccatis ac neglegentiis meis. Quæ autem vineæ in episcopatu Lugdunensi videntur esse sitæ. Videlicet ea concessione trado, ut dum mihi comes vita fuerit teneam; ita ut omni anno censualiter duorum onus asinorum de vino pro investitura persolvam. Post discessum vero meum, ad supradictum redeat locum. Si quis vero venerit, et contra hanc cartam insurgere temptaverit, et requisitionem aliquam in hac causa fecerit, non valeat vendicare quod repetit; sed sit maledictus et anathematizatus, et absorbeat illum terra sicut Datan et Abiron in profundum inferni. (B. h. 57 et 391, CCCXCIII.) ?? 3629. 1087, environ. CHARTA QUA AREMBURGIS, UXOR WALCHERII DE SALINS, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI DUOS MANSOS IN VILLIS PARCEI ET POLLEI. In nomine Dei, Patris et Filii et Spiritus Sancti. Notum sit cunctis sanctæ Dei æcclesiæ catholicæ fidelibus, presentibus et futuris, quod ego Aremburgis, uxor Vualcherii de Salins, timens diem juditii et penas ignis eterni, flammasque inextinguibiles, recognosco me multum peccasse contra Deum et sanctos ejus; ideoque ego supradicta femina, mortis timore perterrita, volo Deum et sanctam ejus genitricem omnesque sanctos ejus placare: videlicet de hereditate mea dare helemosinam Christi pauperibus, quia ipsa Veritas clamat in Evangelio dicens: «Date helemosinam et ecce omnia munda sunt vobis»; et in alio loco Dominus dicit: «Facite vobis amicos de Mamona iniquitatis, ut vos recipiant in eterna tabernacula». Unde ego, pro Dei amore et aliorum {797}sanctorum, et pro animæ meæ remedio omniumque meorum parentum, dono Domino Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, locoque Cluniacensi, cui domnus Hugo abbas prodesse ac preesse videtur, fratribusque ibidem Deo servientibus, presentibus et futuris, videlicet dono duos mansos, unum in villa Parcei, quem tenet Grimoldus, cum suis appenditiis, videlicet campis, vineis, pratis, silvis, culto et inculto, cum omnibus quæ ad ipsum pertinent mansum, sine alicujus calumpnia. Item dono alium mansum in villa Pollei, cum his quæ ad ipsum respiciunt. Si quis autem hanc donationem infringere voluerit, (quod absit!) nisi ad satisfactionem venerit, sit anathema maranatha. S. Aremburgis, quæ donum hoc fecit et testes firmare rogavit. S. Vuilelmi, filii sui. S. Arberti, filii ejus. S. Ascherii. S. Vualterii, filii ejus, de Salins. (B. h. 258, CCLX.) ?? 3630. 1088, (du 12 mars au 16 avril), n. s. CHARTA QUA AIMERICUS COMES DAT MONASTERIO CLUNIACENSI COENOBIUM SANCTI LUPERCII IN PAGO ELISANO, APUD ELSAM CONSTRUCTUM. Ego Aimericus comes, filius Astenove comitis, recogitans apud memetipsum me pauca bona, plurima mala fecisse, insuper remordente conscientia, senciens me inter cetera mala quæ commiseram nimis esse culpabilem propter quoddam monasterium Beatissimi Lupertii martiris, in pago Elisano constructum, mei videlicet juris, quod Bernardus comes, proavus meus, monastico ordini tradiderat ut monachi ibi regulariter viverent, quod per multorum annorum curricula fecerunt; sed tepescente monastico fervore, propter exuberantem quorumdam nequiciam monachorum seculariter illic viventium, ad tantam meis devenerat temporibus confusionem et ignominiam, ut taceam nefanda quibus illic inhabitantes implicabantur, unusquisque {798}quod habere poterat, non commune, set proprie proprium esse diceret; accepi, omnipotentis Dei inspirante gratia, consilium cum venerabili archiepiscopo W[illelmo] Ausciensi, qui sepius me pro hujusmodi terribiliter increpabat, dicens me reum esse dampnandumque fore in extremi judicii die, ut ad pristinam religionem illud redigerem et dignitatem. Quod consilium placuit uxori mee Ævierne et filio meo Astenove et fratri meo Bernardo, et uno consensu, pari affectu, non dissimili devotione, cum consilio et voluntate vicecomitis Petri de Gavaried et aliorum terræ nobilium, dedimus predictum monasterium pro redemptione animarum nostrarum et parentum nostrorum cum omni libertate et quidquid ad ipsum locum pertinet, Deo et Beato Petro, et domno Hugoni abbati Cluniacensi, successoribusque ejus, in manu domni W[illelmi], archiepiscopi Ausciensis, in loco et vice domni abbatis, ad regendum et possidendum perpetualiter, ut sit ab hac die et deinceps juris Beati Petri Cluniacensis cænobii, quemadmodum est monasterium Beati Orientii, quod est situm in suburbio Ausciæ civitatis, quod nos similiter dedimus Deo et Beato Petro et domno Hugoni, abbati Cluniacensi, quatinus per illius et seniorum Cluniacensium orationes peccatorum nostrorum mereamur invenire remissionem. Hoc tantum volumus, ut quia uterque locus ad nos pertinet, et sub nostra potestate et tuitione consistit, ille qui locum Beati Orientii per manus abbatum Cluniacensium tenuerit, monasterium Beati Lupercii [martiris] apud Elsam constructum teneat, regat et ordinet, ad honorem et gloriam omnipotentis Dei. Fuit enim quondam similiter sub potestate et ordinacione abbatis Beati Orientii. Fecimus autem hanc donationem Deo et beato Petro, sicut predictum est, in manu domni W[illelmi] archiepiscopi, anno [incarnationis Dominicæ] M. LXXXVII, in Romana ecclesia presidente papa Urbano, regnante Philippo rege Francorum. Visores et laudatores hujus negotii fuerunt {799}hi: Petrus de Big, prepositus Beate Mariæ; Sancius, archidiaconus, de Big; Willelmus, prior Sancti Genii; Bernardus, capellanus archiepiscopi, hujus carte scriptor; Petrus, armarius Beati Orientii; Raimundus Bernardus miles, frater archiepiscopi. Bernardus; miles de Pordelano; Bellus, miles de Casa Nova, et Bernardus, filius ejus, et Catellus, frater ejus; Wilelmus Garsias, miles ipsius loci; Garsia Bernard, miles ejusdem loci, et quam plurimi alii. (Bibl. nat. cop. 35-5; B. h. 369, CCCLXXI.) (Au dos:) Karta de Elisan monasterio. 3631. 1088, août. CHARTA QUA ANGILBERTUS PRESBYTER ET GISLEBERTUS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM SANCTI BENEDICTI DE PORTO BOLUMBALO. Anno ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi millesimo octuagesimo octavo, mensis augusti, indictione undecima. Nos, in Dei nomine, Angilbertus, presbiter, filius quondam Petri de loco Tretio, et officialis ecclesiæ quæ est hedificata in honore sancti Benedicti, in loco qui dicitur Porto Bolumbalo, et Gislebertus, filius Ariprandi de loco Colonaco, qui professi sumus nos ex natione nostra lege vivere Longobardorum, presentes presentibus diximus: quiquis in sanctis ac venerabilibus locis ex suis rebus aliquid contulerit, juxta Auctoris vocem, in hoc seculo centuplum accipiet, et quod melius est vitam possidebit æternam. Ideo nos qui supra Angilbertus, presbiter, et Gislebertus volumus et judicamus et per hanc paginam judicati confirmamus, ut a presenti die et ora deveniant in jure et potestate ecclesiæ et monasterio Sancti Petri de Cluniaco, hoc est cunctis casis et rebus juris nostri, quas habere visi sumus in suprascripto loco et fundo Porto Bolumbalo vel in ejus territorio, nominative ipsas res, scilicet cum casis et hedificiis, orti, clausure, campi, vineæ, silvæ, castaneta ac stalarea, molendina, piscationes cum predicta ecclesia Sancti Benedicti {800}quæ est hedificata super ipsas res, omnia ex omnibus quantumcunque de nostro jure in predicto loco et fundo Porto Bolumbalo et in ejus territorio in integrum. Et sunt ipse res omnes insimul comprehense jugera viginti. Hec omnia sicut denotata sunt tradimus et donamus Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo et do[m]no Hugoni abbati suisque successoribus, jure proprietario, cum jam dicta æcclesia Sancti Benedicti habeatis et possideatis, pro animarum nostrarum requie, ad gubernandum seu retinendam cum suis officialibus, quia sic decrevit nostra bona voluntas, propter honorem sacerdotii mei, si mihi exinde aliquid competit; et ne liceat mihi ammodo ullo tempore nolle quod volui, sed quod a me factum est, vel conscriptum sub jurejurando inviolabiliter conservare promitto, cum stipulatione subnixa. Unde due cartulæ judicati et donationis uno tenore scriptæ sunt. Actum eodem loco Porto Bolumbalo. Ego Angilbertus, presbiter, in hanc cartulam judicati a me facta scripsi. Signum Gisleberti, qui hanc cartulam judicati fieri rogavit. Signum Pelegrini et Ambrosii testium. Signum Ambrosii et Bononis, seu Angilberti et Martini, testium. Ego Erlembaldus, judex, rogatus subscripsi. Ego Albertus, notarius sacri palatii, scrips[i], post tradita complevi et dedi. (C. 92.) ?? 3632. 1088, 1er novembre. PRIVILEGIUM URBANI PAPÆ II, QUO CONFIRMAT POSSESSIONES ET PRIVILEGIA MONASTERII CLUNIACENSIS. Urbanus, etc. Cum omnibus sanctæ filiis ecclesiæ, etc. (Bibl. Clun., col. 514, d’après E., et Bull. Clun., p. 22, col. 2.) (Bibl. nat. or. 151 A.; C. 44; E. 2.) ?? {801}3633. 1088, environ. NOTITIA QUOMODO STEPHANUS, ABBAS, ET ERMENALDUS, PRIOR SANCTI RIGALDI, IN CORDAM INSULAM VENERUNT ET DEINDE CELLAM CONDIDERUNT IN LOCO QUI DICITUR GRAVA, QUAM CLUNIACENSI MONASTERIO SUBDIDERUNT. Notum sit omnibus presentibus atque futuris fidei cultoribus, quod ego Stephanus, abbas Sancti Rigaldi, et frater Ermenaldus, prior ejusdem loci, votiva concordia declinare volentes tumultuosas procellas secularium actionum, Christo presule, devenimus in Corda insulam, a parte occidentali in Oceano sitam. Cumque gratia solitudinis ibi manere vellemus, ipsam insulam juris æcclesiæ Cluniacensis esse audivimus. Factis itaque litteris, assensum domni Hugonis, abbatis, super hoc quesivimus, et paulo post ipsius litteras melliflua consolatione conditas, cum auctoramento habitandi et edificandi in fidelitate apostolorum Petri et Pauli et sua suscepimus. Venerat autem ad nos cohabitandi gratia quidam Cluniacensis monachus, nomine Willelmus, vir ingeniosus, laboriosus piscandi, acquirendi sollertissimus, in cunctis actionibus accommodatissimus. Ipso itaque retia componente, piscarias construente, qui eo tenus rebus pauperes eramus, Deo multiplicante, exuberare cepimus. Audientes itaque homines finitimæ regionis famam nostræ conversationis, optabant perfrui solatio nostræ collocutionis. Sed quoniam illuc vix intratur sine metu naufragii, multum timebamus ut aliquis interiret, dum nostri causa tantum periculum subiret. Gratia igitur hæc evadendi pericula, monachis ac principibus multa prece suadentibus, haud procul ab ipsa insula in {802}locum qui dicitur Grava transmigravimus, ibique illis ad quos pertinebat concedentibus, edificare inchoavimus. In primis itaque laici, quorum juris erat ipsa possessio, nobis nostrisque successoribus inde cartam fecerunt, cui propriis manibus signa confirmationis impresserunt. Postea vero ad nos pusillos est venire dignatus vir venerandus domnus Amatus, Romanæ sedis legatus, idemque Burdegalensis archiepiscopus, qui nobis plurima dignanter indulsit, missam sollemniter cantavit, aquam exorzizavit, cimiterium consecravit, nobiscum manducavit, nummos et quedam alia nobis donavit, ut strenue edificaremus non solum concessit atque laudavit, verum etiam sub obedientia imperavit. His omnibus interfuit domnus Petrus Burdegalensis æcclesiæ decanus et archidiaconus, quo rogante, laudante et concedente, domnus Amatus illa complevit. Antequam vero oratorium inciperemus, ipse domnus Petrus, et archipresbiter domnus Achelmus, collaudaverunt et loca designaverunt. Erant autem hujus operis coadjutores, non solum predictus Willelmus, sed etiam alii monachi Cluniacenses. Considerantes itaque nobis multa provenire ipsorum consilio, et ex redditibus supradictæ insulæ, quæ juris est Cluniacensis æcclesiæ, scientes etiam jam ex longo tempore antequam huc venissemus, quicquid habebamus, quicquid acquisituri vel edificaturi eramus, domno Hugoni abbati et æcclesiæ Cluniacensi nos concessisse, in eadem sententia permanentes unanimiter concordamus, ut nos et omnia nostra quæcumque sunt vel quæ futura sunt æcclesiæ Cluniacensi subiciamus et in eorum jus in perpetuum transfundamus. Hoc pariter laudamus, concedimus et confirmamus. Si quis autem istam donationem nostrique laboris laudabilem dispositionem infringere vel inquietare presumpserit, angeli percutientis gladio trucidetur, et ab {803}electorum Dei consortio in perpetuum separetur, nisi resipuerit, et ab hujus dispositionis inquietacione cessaverit. Fiat. Fiat. Amen. (Bibl. nat. or. 178 A; B. h. 707, DCCX.) (Au dos:) Carta Stephani Senis de se ipso et de loco Grava ad Cluniacum. 3634. 1088, environ. EPISTOLA HUGONIS, LUGDUNENSIS ARCHIEPISCOPI, AD MATHILDEM, QUA HORTATUR EAM UT ROMANÆ ECCLESIÆ TOTIS VIRIBUS CONSULAT; QUERITURQUE DE INJURIIS SIBI ILLATIS A MONACHIS CLUNIACENSIBUS, ETC. Mathildi dilectissimæ in Christo sorori, etc. (D’Achery, Spicil., in-8, t. II, p. 405, ex autogr. Clun.; éd. in-fol., t. III, p. 426.) ?? ?? 3635. 1089, 28 décembre. EPISTOLA URBANI PAPÆ II, AD HUGONEM, ABBATEM MONASTERII BALMENSIS, QUA PRIVILEGIA BONAQUE DICTI MONASTERII CONFIRMAT. Urbanus episcopus, servus servorum Dei, Hugoni karissimo filio Balmensi abbati ejusque successoribus legitimis imperpetuum. Potestatem ligandi atque solvendi in celis et in terra beato Petro ejusque successoribus auctore Deo principaliter traditam illis ecclesia verbis agnoscit, quibus per eum Dominus allocutus est: «Quecumque ligaveris super terram erunt ligata et in celis, et quecumque solveris super terram erunt soluta et in celis.» Ipsi quoque et proprie firmamus et aliene fidei firmamus et aliene fidei confirmacio eodem Deo auctore prestatur cum ad eum dicitur: «Rogavi pro te ut non deficiat fides tua, Petre, et tu aliquando conversus confirma fratres tuos.» Oportet ergo nos, licet indigni Petri residemus in loco, prava corrigere, recta firmare, {804}et in omni ecclesia ad interni arbitrium judicis sic disponenda disponere, ut de vultu ejus judicium nostrum prodeat, et oculi ejus videant equitatem. Tuis igitur, karissime fili, Hugo, Bisuntinique archiepiscopi Hugonis piis peticionibus annuens, tibi tuisque legitimis successoribus Balmense cenobium regendum ac disponendum presentis decreti nostri pagina confirmamus cunctaque tam in monasteriis quam in ecclesiis ad idem Balmense cenobium pertinentia; videlicet monasterium Sancte Marie Grandi Fontis cum omnibus apendiciis suis, monasterium Sancti Petri Gaudæ, monasterium Sancte Marie infra urbem Bisunticam quod vocatur Jusanum, monasterium Sancti Eugendi Eticæ, monasterium Sancti Lauteni, ecclesiam Sancti Johannis Balme cum capella Crancet, ecclesiam Sancti Gervasii Victoris, ecclesiam Sancti Nicholai Carneti; ecclesiam Laviniaci, Montis Huin, Caveriaci, Cavaniaci, Brariaci; ecclesiam Sancti Desiderati Ledonis, Lisintiaci, Larnaci, Desnensis; ecclesiam Donblensem; ecclesiam de Guars, Montis Tolose, Asnens, Montis Alacris, Neblensis Castris; ecclesiam Sarmacie, Sabonarie, Alefracte, Cortunne, Mulnet, Ver, Buuliaci; Sancti Mauricii et Sancti Germani Grausonis, Baensis, Bellimontis, Montis Roolenis, Esciconis, Rancinaci, Gelerensis, Beneventi, ecclesiam Belle Vrave, Ciensis ville cum capella castri, Sancti Reneberti, Sancti Stephani de Ponte, donni Petri de Arlico, Vistrivici, ecclesiam Poloniaci cum capella castri, Marriaci, Platani, Sancti Sabini, ecclesiam Aquensis, Solciaci, Spictensis, cum apendiciis earum. Preterea per presentem nostri privilegii paginam, apostolica auctoritate statuimus, ut quecunque nunc idem cenobium possidet, sive in crastinum largicione principum, concessione pontificum vel oblatione fidelium legitimis modis poterit adipisci, firma tibi tuisque successoribus et illibata permaneant. Decernimus ergo ut nulli omnino homini liceat idem cenobium temere perturbare aut ei subditas possessiones auferre, minuere vel temerariis vexacionibus fatigare, sed omnia integre conserventur eorum pro quorum sustentatione concessa sunt usibus profutura, salva {805}Bisuntini archiepiscopi canonica reverentia. Sane si quis in crastinum archiepiscopus aut episcopus, imperator, aut rex, princeps, aut dux, comes, aut judex, aut persona quelibet magna vel parva, potens aut inpotens, hujus nostri privilegii paginam sciens, contra eam temere venire temptaverit, secundo terciove commonitus si non satisfactione congrua emendaverit, a Christi ecclesie corpore eum auctoritate potestatis apostolice segregamus. Conservantibus autem pax a Deo et misericordia presentibus ac futuris seculis conservetur. Amen. Ego Urbanus catholice ecclesie episcopus subscripsi. Datum Rome, V kalendas januarii, per manus Johannis sancte Romane ecclesie diaconi cardinalis, anno Dominice incarnationis Mº LXXX VIIII, indictione XIII, anno pontificatus donni Urbani pape secundi secundo. (Cercles concentriques et Bene Valete.) (Bibl. nat. or. 152-1º; cop. 35-162.) ?? 3636. 1089. CHARTA QUA JOCERANNUS DE JOPERA ET UXOR EJUS ODILA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI VILLAM DICTAM CASELLAS, CUM SERVIS, ETC. Quoniam, peccato primi hominis id promerente, mortales hic diu permanere prohibentur, cunctaque quæ sub sole fiunt morti pariter et oblivioni debentur, constitutionum seu diffinitionum ad invicem suarum contenta non sunt studia mortalium, nisi etiam ad transmittendum posteris scriptoris superaddant atramentarium. Unde et ego Jocerannus miles, de Jopera cognominatus, una cum uxore mea Odila, nosse volo omnes Adam Evæque filios, presentes tam videlicet quam futuros, quoniam ut pro terra morientium locum mereamur intrare viventium, donamus Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo, monachisque Cluniacensibus, quibus venerabilis Hugo abbas preesse pariter et prodesse dinoscitur, pro animabus nostris antecessorumque nostrorum, villam quandam nostri juris, Casellas dictam, in territorio Matisconensi {806}sitam, æcclesiam scilicet et cimiterium, vineas et prata, spineta silvasque, molendina aquasque, aquarumque decursus, ab ecclesia Aimugé usque ad condamineam Plantarum; quam etiam condamineam vel per se vel per nos adipisci si possunt, et nos eis concedimus, et usque ad forestam de Breia, et usque ad prata Taysé, et usque ad silvam Khessé, et omnino omnem terram cultam et incultam quæ infra hos terminos ad hunc mansum pertinere noscitur, et si qua extra terminos juris æcclesie Sanctæ Mariæ de Casellis esse probatur, eis donamus, filiosque nostros Letbaldum et Athonem laudare hoc et concedere facimus; servos quoque qui sunt hi: molendinarius Wido cum filiis suis, Umbertus forestarius cum uxore sua et filiis suis, et filii Jotzaldi bubulci; item alius Jotzaldus et filii ejus; Umbertus, filius Rotberti, cum matre sua et filii Maimberti; filii quoque Giraldi forestarii, et filii Alerici; Johannes forestarius et filiorum ejus medietas; Vincentius molendinarius et filiorum ejus medietas; Engilelmus et filiorum ejus medietas; de quorum trium uxoribus nihil amplius nobis retinemus nisi quandiu vixerint VIIIto denarios de una quaque pro censo; Maria quoque cum filiis suis. Set et partem villæ hujus quam eis monachis Amelia, amita uxoris meæ, jam ante dedit, filiisque suis Richardo et Gaufredo laudare fecit, et nos laudamus. Sane de æcclesiæ decima quæ in pignore a quodam milite habetur omnimodis promittimus, et paciscimur, ut ubi vel quandocumque militem talem habuerint ipsum, ut pro ea reciprocationem, id est excambiationem accipere velit, V solidos debitales in terra in pago Matisconensi demus. Hoc autem donum sicut descriptum est laudare feci et facio Unbertum de Borbo, vidente Stephano de Casse, nepote meo. Testes autem et corroboratores donationis et carte sunt hi: S. ipsius Joceranni de Jopera, uxorisque suæ Odilæ, filiorumque Letbaldi et Athonis, qui hanc donationem fecerunt. S. Hugonis camerarii; S. Seguini; item alterius Seguini de Beso[r]niaco; S. Wilelmi decani, monachorum. S. militum quoque: Bernardi {807}de Catge, Rotberti Dalmatii, Agani, Hugonis, fratris Agani, item alterius Hugonis de Osola. S. clericorum etiam: Girberti archipresbiteri, Hugonis de Vinali. Acta autem sunt hæc anno ab incarnatione Domini millesimo LXXXº VIIIIno, regnante Philippo rege Francorum. (B. h. 178, CLXXX.) ?? 3637. 1089-1095. CHARTA QUA HUGO DE CUSDUNO DAT MONASTERIO CLUNIACENSI, CONCEDENTE FULCONE BELVACENSI EPISCOPO, DUAS ECCLESIAS IN VILLA ALLINCURTE SITAS. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. Amen. Omnis qui semet-ipsum intelligit hominem duabus naturis, anima videlicet rationali et corpore, constare cognoscit. Qua in re videtur esse parti utrique digneque suos providere. Et quia justum est de resurrectione cogitare, valde necessarium est pro peccatis offerre: «Unde beatus Augustinus: Animas, inquit, defunctorum posse relevari pietate suorum viventium.» Quapropter ego Hugo de Cusduno, Dei gratia, de salute animæ meæ, immo et patris mei et matris meæ multum precavens in futurum, duas videlicet æcclesias sitas in villa quæ vocatur Allincurtis, quarum una est fundata in honore sanctæ Margaritæ virginis et martyris superius in monte; altera in honore sanctæ Dei genitricis et virginis Mariæ in valle sita, ad quam tota parrochia ejusdem villæ pertinet, sanctæ matri æcclesiæ Cluniacensi atque beatis apostolis Petro et Paulo, necnon donno Hugoni abbati ceterisque fratribus ejusdem æcclesiæ condonavi. Et notum sit omnibus Christi fidelibus, quod Thomas, filius Thomæ, qui decimas hearundem æcclesiarum tempore illo de me tenebat, dedit et ego concessi. Hujus vero donationis testes sunt: Teuzo, Hilbertus, Arnulfus, Raimulfus, Walterus; milites isti affuerunt et plures alii. Molendinum vero subter villam de quo ego et Hyvo, Noviomensis castellanus, litigabamus, dedi; defunctoque Hyvone, filius ejus Hugo condonavit. Hujus donationis testes affuerunt: Aganus, qui etiam partem suam donavit, Huardus prepositus, Guitbertus pedagogus, Rotbertus. Alterum vero molendinum parum superius {808}illo donavi, et Huulardus, qui de me tenebat, æcclesiæ beatæ Margaritæ virginis, et uxor ejus Odda condonaverunt. Hujus vero donationis testes sunt: Philippus, Arnulfus, Ayrardus, Richardus, Alelmus, Petrus, Rodulfus, Galterius, Oddardus. Si vero aliquis beneficia de me tenentium beatæ Margaritæ virgini suum beneficium aliquando vellet donare, omnino id sibi facere liceret, absque ulla requisitione pecuniæ, quam ego Hugo vel aliquis successorum meorum exigeret. Præfatas ecclesias cum altaribus et omnia ad eas pertinentia, terras scilicet arabiles et silvas, prata et vineas, servos et ancillas dedi. Si quis vero, quod futurum esse non credo, de heredibus meis contra hanc donationem aliquid calumpniaverit, ejus repeticio effectum non habeat, sed cum Symone mago, et Juda Scarithothe, Datan quoque et Abiron, iram omnipotentis Dei incurrat. Qui vero bene administraverit, particeps hujus helemosinæ fiat. Ego Fulco, Dei gratia sanctæ Belvacensis æcclesiæ episcopus, volo ut notum sit omnibus Christi fidelibus, quod hoc donum concessi, et confirmavi, et æcclesiæ Cluniacensi ex nostra parte condonavi, et Lisiardus earundem æcclesiarum concessit archidiaconus. Hujus vero donationis testes sunt: Rogerius, Hugo de Sancto Pantaleo, Arnulfus Aleymus, Raimulfus, Lancelinus frater meus, et Petrus. Ut igitur hæc inconvulsa permanerent, coram istis testibus et monachis atque canonicis necnon presbiteris nostri episcopatus sicut sunt prescripta confirmavi. † Hoc signum nostra propria manu feci, et insuper sigillum nostræ auctoritatis, quatinus firmius sit donum, apposui. Ex parte etiam Dei omnipotentis, beatorum quoque apostolorum Petri et Pauli auctoritate et nostra, omnes qui contraire vel contradicere presumerent excommunicavi. Escelina, uxor Hugonis, et fratres ejus prefatum donum laudaverunt et confirmaverunt. (Bibl. nat. or. 153; B. h. 535, DXXXVIII.) (Au dos:) Carta de æcclesia Sanctæ Margaritæ virginis, confirmata a domno Fulchone episcopo Belvacensi. {809}3638. 1090, (semaine de Pâques). PRÆCEPTUM ADEFONSI, REGIS HISPANIARUM, QUO DAT MONACHIS CLUNIACENSIBUS DUO MILLIA AUREORUM, QUOS VULGO MANCALES APPELLANT, ANNUATIM SOLVENDORUM. In nomine Dei omnipotentis, Patris et Filii et Spiritus Sancti. Adefonsus, divina favente clementia, Hispaniarum rex. Convenit majestati regiæ predecessorum regum virtutes et bene acta imitari, per quod et apud Deum et apud homines inveniat gratiam, et in posteros amabilem nominis sui transmittat memoriam. Subiit itaque mihi regi Adefonso in mentem quid egregium inter cætera egerat pater meus rex Fredelandus, pia recordatione semper commemorandus. Comperta namque cœnobii Cluniacensis tam celebri, tam probata, tam sancta religione, divino mox timore compunctus et amore, societatem fratrum Deo et sancto Petro ibidem militantium humiliter expetiit, devotius accepit, fidelissime quoad vixit retinuit, non inaniter credens se participem fore in eorum spiritalibus, si de sua temporali habundantia indigentiæ servorum Dei fuisset munificus. Unde censum annualem mille videlicet aureos, quos vulgo mancales appellant, conventui Cluniacensi ad vestiarium proprie dedit, quem censum eodem modo per successores suos prefato loco annuatim reddendum instituit et firmavit. Quia vero placuit omnipotentiæ Creatoris in regno Hesperidum roborare solium meum, ego Dei gratia rex Adefonsus, sicut heres paternæ dignitatis, ita quoque bonæ successor voluntatis, pactum fraternæ societatis cum meis Cluniacensibus inii, statui, firmavi; censum quoque largitatis paternæ duplicavi, duo milia mancales in censu annuali Cluniaco persolvens. Communicato etiam cum uxore mea regina consilio, et primum Toletano archiepiscopo et ceteris episcopis meis et primoribus regni mei, fidelibus meis volentibus, consentientibus, {810}laudantibus, astipulantibus, constituo de prefato censu duplicato Cluniacensibus meis fratribus karissimis regiæ auctoritatis præcæptum, a me ipso quoad vixero firmissime tenendum, omnibusque succædentibus per secula ventura in regno Hispaniæ regibus perpetua lege servandum. Hanc autem constitutionem facio pro animæ meæ remedio, pro animabus patris mei et matris ac fratrum meorum, pro uxore ac liberis meis, ut et vivis prosit ad promerendam eternalem vitam, et defunctis proficiat ad possidendam requiem sempiternam. Si quis vero successorum meorum regum precepti hujus (quod absit!) temerator existens aut violator, censum Cluniacensibus constitutum sive ex toto abnegare, sive minuere temptaverit, sicut ego fido in Domino Deo, a sorte regni se noverit alienum, et judicio divino exheredandum, nisi velociter resipiscat, et abnegatas vel diminutas census condigna satisfactione restituat pensiones. Ut autem inviolabile teneatur hoc meum præcæptum, hanc kartam fieri conscriptionis jussi, quam regia manu et auctoritate subtus firmavi et corroboravi, atque firmandam æque principibus ac fidelibus meis consequenter mandavi. Impetravi etiam a Cluniacensi abbate, patre meo domno Hugone, tunc temporis mecum in civitate Burgis commanente, ut omnibus superventuris abbatibus suis successoribus constituat præcæptum de commemoratione vel obsequio quod pro nobis, videlicet pro patre meo, pro matre, pro fratribus meis, pro me, pro uxore mea regina et liberis, ipse domnus Hugo abbas apposuit et ordinavit, tam pro vivis quam pro defunctis semper agendum. Acta sunt Burgis in civitate. Data apud Burgis civitatem, anno ab incarnatione Domini millesimo XCmo, indictione XIIIma, Pascæ diebus. (Bibl. nat. or. 154, 155, 155 A; B. h. 733, DCCXXXVI.) (Au dos:) Preceptum sive decretum Aldefonsi regis de censu Hyspaniæ. {811}3639. 1090. CHARTA QUA HISNARDUS DAT MONASTERIO CLUNIACENSI VINEAM IN VILLA MORGONO. In nomine Verbi incarnati. Ego Hisnardus dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, pro anima mea et fratris mei Arlebaldi, aliquid de nostra hereditate, quæ sita est in pago Matisconense, in villa Margono: hoc est vineam unam, quæ terminatur a mane terra Sancti Vincentii, a cirtio via publica, a vento rivo volvente, a sero terra Sancti Vincentii; et faciant monachi Sancti Petri quod voluerint. Qui autem calumpniare presumpserit, non valeat vindicare quod repetit, sed judiciali sententia coactus, auri libras III persolvat, et ut hæc obstipulatio nostra firma permaneat, manibus propriis subterfirmavimus, testibusque roborandam tradidimus. S. Hisnardi, qui fieri et firmare rogavit. S. Quilenci. S. Annonis. S. Gonduini. S. Stephani. Signum Constantii. S. Ugonis. S. Richardi. Actum Alguodo publice, regnante Domino nostro Jesu Christo. Balduinus scripsit anno ejusdem Domini MXC. (A. m. 494, DXXV.) ?? 3640. 1090, environ. CHARTA QUA WICHARDUS DE BESORNIACO, ENGELBERTUS DE CURTAVAZ ET JOCERANNUS RAINERII DANT MONASTERIO CLUNIACENSI CONDAMINAM DE MORLAC, MANSUM LANDALDI ET SALVAMENTA IN DUOBUS MANSIS. Sciant qui sunt et qui futuri sunt, quod Wichardus de Besorniaco {812}dedit Deo et sancto Petro monachisque Cluniacensibus, quamdam condamineam quam habebat in Cavina de Morlac, teste Joceranno de Bainis, qui Jocerannus fideijussor extitit, ut filius ejusdem Wichardi Gaufredus hoc laudaret. Hunbertus de Salier quoque et Ubertus Ungro hoc laudaverunt et auctorizaverunt. — Item sciendum quoniam Engelbertus de Curtevaz, et Jocerannus, frater ejus, dederunt Deo et sancto Petro monachisque Cluniacensibus mansum Landaldi, auctorizante Humberto de Borbono, de cujus capite erat; et filii Wichardi de Bicei, Bernardus et Guilelmus, hoc laudaverunt et [con]cesserunt, qui de Hunberto de Borbonio illud habebant; et Gaufredus de Vessandone et Girbertus hoc similiter laudaverunt et concesserunt, qui de filiis Wichardi de Bicei hoc possidebant. — Sciendum quoque quod Jocerannus Rainerii dedit Deo et sancto Petro monachisque Cluniacensibus salvamentum quod habebat in manso Deusdet, et salvamentum quod habebat in manso Johannis de Porta. Teste Hunberto de Curtevas. (Bibl. nat. cop. 12-141; B. h. 188, CXC; 189, CXCI, et 190, CXCII.) (Au dos:) Carta de condaminea de Morlac et de manso Landaldi, et de salvamento quod dedit Jocerannus Rainerii. 3641. 1090, environ. CHARTA QUA ENGELELMUS, PRÆPOSITUS HUMBERTI DE BORBONIO, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI TERRAM IN VILLA VARENGIS. In nomine omnipotentis Dei. Ego Engelelmus, prepositus domini Humberti de Burbonio, relinquo omnipotenti Deo et sanctis apostolis {813}ejus Petro et Paulo et Cluniacensi monasterio, quam habebam quandam terram in villa que dicitur Varengis, que fuit de capite Jarlendis, uxoris mee, dono, concedo et laudo sine ulla calumpnia vel alicujus contradictione, pro salute anime mee ac remissione omnium delictorum meorum, ipsa conjuge mea laudante et filiis meis, Walterio, Bernardo clerico, Constantio et filia Maria. Accepi preterea pro hoc dono Vque solidos a domno Fulcherio, Lurdonensi decano. S. Hugonis Burzini, qui hujus doni fidejussor fuit. S. Gisleberti, Lurdunensis prepositi. S. Ingelfredi. S. Bernardi, qui hujus terre custos et cultor esse videtur. (Bibl. nat. cop. 12-155; B. h. 208, CCX.) ?? 3642. 1090, environ. NOTITIA QUALITER UXOR JOCERANNI DE BERA ET MULTI ALII DEDERUNT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN CAMPO BOERET ET IN SARCEIO. Audiant et sciant presentes et futuri omnes, quoniam uxor Joceranni de Bera et filii ejus et ipse [quoque] Jocerannus, vir ejus, dederunt Deo et sancto Petro monachisque Cluniacensibus terram quæ vocatur Campus Boeret, et alodium suum quod in Sarceio habebant, teste Humberto de Curtevas. Sciendum quoque quod Ubertus Ungro dedit Deo et sancto Petro monachisque Cluniacensibus terram quam habebant in Campo Boheret, id est perticas novem, laudante et concedente Uberto de Salier, de quo eandem terram habebat in feodo; Hunbertus de Borbonio etiam hoc ipsum laudavit et concessit, de cujus capite erat, accepto inde uno anulo aureo, teste Bernardo Constantini; sed et Engelelmus et Guntardus, prepositi ipsius Humberti, hoc laudaverunt et auctorizaverunt. Sciendum etiam quoniam Engelbertus de Curtavas et Jocerannus, frater ejus, Stephanus quoque et Bernardus dederunt Deo et sancto Petro monachisque Cluniacensibus IIIIor perticas terre quas habebant in Campo Boeret, testibus Humberto de Curtavas et Johanne de Sarceio. Item sciendum quoniam Bernardus {814}de Tayse et fratres sui excambiaverunt monachis Cluniacensibus quod habebant in campo de Boeret, id est perticas novem terre, teste Johanne de Morteriis. Iterum sciendum quoniam Ansedeus de Borbonio dedit Deo et sancto Petro monachisque Cluniacensibus mansum quod Vendrannus habebat in Sarceio, laudantibus et concedentibus Engelelmo et Guntardo, qui de eodem Ansedeo hoc habebant in feodo, teste Johanne de Morteriis. Sciendum preterea quod Rotbertus Nigrum Cor excambiavit in Sarceio monachis Cluniacensibus quinque perticas terre et dimidiam, laudante et concedente hoc Lozado de Amugne, qui eandem terram calumniabat; testes sunt Hunbertus de Curtavas et Johannes de Morteriis. Sciendumque quoniam Johannes de Porta excambiavit monachis Cluniacensibus sex perticas terræ et dimidiam quas habebat in Sarceio, laudantibus et concedentibus filiis suis, testibus Hunberto de Curtevas et Johanne de Morteriis. Item sciendum quoniam Aia de Cassenolis et filii ejus dederunt Deo et sancto Petro monachisque Cluniacensibus IIIIor perticas terre quas habebant in Sarceio, auctorizante Arberto de Curtamble, teste Hunberto de Curtavas. Iterum sciendum quoniam Poncius de Monceis dedit Deo et sancto Petro monachisque Cluniacensibus quod habebat in Sarceio, matre sua hoc idem concedente, testibus Humberto et Johanne de Morteriis. Item sciendum quoniam uxor Hugonis Tavel dedit Deo et sancto Petro monachisque Cluniacensibus alodium suum omne quod habebat in Sarceio, pro anima mariti sui, dato fideijussore Letaldo de Civigno, ut filiis suis hoc laudare faceret, testibus Bernardo de Umble et Siguino de Crai monacho et Letaldo de Civigno. Sciendum quoque quod uxor Hugonis de Vallibus dedit Deo et sancto Petro monachisque Cluniacensibus quod habebat in Sarceio, laudante et concedente marito suo. Similiter uxor Hugonis de Sesiliis dedit Deo et sancto Petro monachisque Cluniacensibus quod in eadem villa Sarcei habebat, auctorizante marito suo. Sciendum preterea quoniam Letaldus Li Capra dedit Deo et sancto Petro monachisque Cluniacensibus quicquid habebat {815}in Sarceio. Similiter Walterius de Bisseio dedit Deo et sancto Petro monachisque Cluniacensibus quicquid in eadem villa Sarcei habebat. Item sciri volumus, quod Wichardus de Micei dedit Deo et sancto Petro monachisque Cluniacensibus in Sarceio alodium uxoris suæ Adalgardis pro anima filii sui Joceranni. Sciant qui sunt et qui futuri sunt, quoniam Wichardus de Bisseio dedit Deo et sancto Petro monachisque Cluniacensibus omne quod habebat alodii inter aquas Widum et Gradonam, filiique sui hoc auctorizaverunt, testibus Bernardo Vetula et Algodo Roil. (Bibl. nat. cop. 70-155; B. h. 161, CLXIII.) (Au dos:) Carta de Campo Boeret et de Sarceio et de terris quas dedit Wichardus inter Widum et Gradonam. 3643. 1090, environ. CHARTA QUA GERIUS ET MATER EJUS ERMENGARDA DANT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLA VOROCIO. Sacrosancta Dei ecclesia, que est constructa vel edificata in pago Vellavense in ..... Graciago, quia ipsa est ecclesia consecrata in honore Domini nostri Jesu Christi et beati Petri apostoli, hubi monachi Cluniasensi serviunt Deo et Guilelmus clericus. Ob hoc igitur ego ........ Gerius et mater mea Ermengarda cogitamus de Dei misericordia, pro amore Domini nostri Jesu Christi et pro redemcione animas nostras vel parentum nostrorum et pro sepultura nostra, ut Dominus noster Jesus Christus peccata nostra dimittere dignetur, donamus de ereditate nostra, que nobis legibus subvenit, quia ipsa est hereditas in pago Velavense, in aice Bassense, in villa que dicitur Vorocio, una mansione cum orto et cum duos campos; unus campus est in Vadtromeira, et alius super Mono Geraldo. Donamus Deo et Sancto Petro de Graziago, ut det nobis Dominus requiem sempiternam. Sane et si ullus omo est, qui carta ista inquietare presumere voluerit, non vindicet, {816}set cum ira Dei omnipotentis incurrat, et cum Datan et Abiron participationem abeat, et cum Juda traditore Domini in infernum sit demergatus, et ad memoriam ante Deum non perveniat. Facta carta ista feria II, mense octuber, tempore regnante Filipo rege. S. Gerius et mater sua Ermengarda, qui carta ista firmant de bona voluntate. S. Umbertus. S. Renconi. S. Guigoni; isti sunt firmatores. (Bibl. nat. cop. 36-36.) (Au dos:) Carta de Voroncio. 3644. 1090, environ. CHARTA QUA ANSELMUS DE BRIXIA MILES ET UXOR EJUS RAIMODIS DANT MONASTERIO CLUNIACENSI RES SUAS IN VILLA ESTAVEL ET MANSUM DE TARTAREL CUM SERVO. Notum sit omnibus hominibus, tam presentibus quam futuris, quod ego Anshelmus miles de Brixa, veniens ad extremum diem mortis, accipio habitum Sancti Benedicti, propter timorem gehenne ignis, in loco qui vocatur Cluniacus, et dono Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, et loco supradicto, unum mansum in villa Estavel, quem tenet quidam villanus, nomine Serviens, cum uxore sua et filiis et filiabus suis, vel omnia que ad ipsum mansum pertinent, et omnem censum quod mihi reddebant, totum ego Anselmus, que suprascripta sunt dono, laudo et confirmo sine ullo calumniatore, pro remedio anime mee et in locum sepulture. Item ego Raimodis, uxor supradicti Anselmi, veniens ad finem vite, dono similiter in eodem loco, ut tradant me sepulture et habeam partem in orationibus eorum, dono Domino Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo et loco supradicto, unum mansum, qui vocatur de Tartarel, et unam vineam et unum servum, qui vocatur Bernardus. S. Anshelmi, qui hoc donum fecit et testes firmare rogavit. S. Raimodis, uxoris ejus. S. Anshelmi filii sui. Item signum filiorum ejus et filiarum. S. Bernardi. S. Girardi. {817}S. Rodberti; et signa duorum geminum filiorum ejus. S. Guzeranni de Cortavax, et S. Rodberti de Cristul. (Bibl. nat. cop. 36-92; B. h. 345, CCCXLVI.) (Au dos:) Carta Anshelmi de Brixa et uxoris ejus Raimodis. 3645. 1090, environ. EPISTOLA FRATRIS B., PRIORIS SANCTI LICERII, HUGONI ABBATI CLUNIACENSI, QUA EI MANDAT INTER CÆTERA EPISCOPUM BIGORRITANUM DOMUI SANCTI LICERII PENITUS INFESTUM ESSE. Reverentissimo domino suo et patri Hugoni abbati, frater B. prior Sancti Licerii, obedientiam cum omni subjectione. Mandavit mihi Sanctitas Vestra quatinus mulam convenientem ad sellam vestram vobis mitteremus. Quia vero in partibus nostris idoneam vobis invenire non potui, triginta aureos optimos per priorem Alariaci vobis transmisi. De cetero noverit Vestra Prudentia episcopum Bigorritanum domui vestre Sancti Licerii per omnia infestum esse, et malas consuetudines ac censualia convivia, que plurimi receptus vocant, tam in ecclesiis quam in obedientiis nostris injuste velle imponere. Quapropter Discretio Vestra provideat aliquod preceptum in litteris vestris aut ex precepto apostolici aut rogatu predicti episcopi, super his mihi faciatis, quoadusque controversiam que inter nos et episcopum illum existit, a presentia nostra vel ab aliquo fratre nostro plenius agnoscatis. Orationibus vestris me commendo, paratus ad servicium vestrum posse nostro. (Bibl. nat. cop. 36-96.) ?? 3646. 1090, environ. CHARTA QUA ROTBERTUS DE VITRIACO DIMITTIT SERVUM, NOMINE STEPHANUM, QUEM MONASTERIO CLUNIACENSI VINDICABAT. Omnis justicia ad dominum suum revertitur. Injustus enim possessor, etsi ad tempus gaudeat, etsi aliquanto tempore floreat, ad {818}ultimum tamen sicut arbustum sine radicis suco eradicatur. Hec ego Rotbertus de Vitriaco considerans, quia hactenus injuste servum Sancti Petri, Stephanum nomine, calumpniabar, et mee servituti addicere conabar, injusticiam meam recognoscens, eum sine aliqua querela Sancto Petro Cluniensi [dimisi], ita ut nec ego, nec aliquis heres meus ab hac die calumpniari presumat. (Bibl. nat. cop. 36-98; B. h. 495, CCCCXCVIII.) ?? 3647. 1090, environ. CHARTA QUA FOLCHERIUS DE CARSIGIACO NOTUM FACIT SE PARTEM SUAM IN SILVA FORESTILIA MONACHIS CLUNIACENSIBUS VENDIDISSE. Notum sit omnibus fidelibus sancte Dei ecclesie, quod ego Folcherius de Carsigiaco vendo senioribus meis monachis de Cluniaco illam partem et divisionem quam habebam in silva vocabulo Forestilia, que est juxta Luziaco; et accipio ab eis tres solidos et dimidium, faciente Warnerio monacho, fratre Walterii de Berziaco: in tali conventu ut ab hodierno die amplius, neque ego, neque ullus mo[r]talis homo, neque ullus meus consanguineus, nec homo, nec femina quicquam in ipsa silva requirat. S. Folcherii, qui hanc venditionem fecit sponte et voluntarie. S. Martini, nepotis ejus. S. Bernardi, nepotis ejusdem Folcherii, fratris Martini. S. Rotberti. S. Bernardi. S. Constabuli. S. Achardi presbiteri. S. Ascherii. (Bibl. nat. cop. 36-104; B. h. 560, DLXIII.) (Au dos:) Carta Fulcherii, in Carsiniaco. 3648. 1090, environ. CHARTA QUA BERNARDUS SENEX DE SEGIACO NOTUM FACIT SE MANSUM IN VILLA BAIESE MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE. Notum sit omnibus fidelibus christianis, presentibus et futuris, quod {819}Bernardus Senex de Segiaco dedit Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo, et Cluniacensibus monachis, unum mansum cum appendiciis suis, in villa quæ appellatur Baiese. Fecit autem hanc donationem pro remedio animæ suæ, et testem et collaudatorem adhibuit fratrem suum Letbaldum. Interfuit etiam Ilius de Cres. (Bibl. nat. cop. 36-108; B. h. 497, D.) ?? 3649. 1090, environ. NOTITIA ALTERCATIONIS PRO HOMINIBUS CLUNIACENSIBUS ET SANCTI VINCENTII MATISCONENSIS IN POTESTATIBUS DE OSANO ET DE BLANOSCO. Primo venit quidam liber homo ad Osanum villam, qui cum ibi in libera voce mansisset, commendavit se senioribus ipsius ville. Contigit ut postea quædam libera femina similiter advenerit, quam predictus homo duxit uxorem, et procreatis infantibus ambo defuncti sunt. De quibus infantibus una femina venit ad Blanoscum, nomine Marchildis, aliis in Ausano remanentibus. Marchildis autem accepit maritum de Blanosco, de quo genuit infantes Guntardum et Gunterium et Ermensindam, matrem Ingelmari; et ita factum est ut inter duas istas potestates parentela dividatur. Quidam homo, nomine Adelelmus, fuit servus Cluniaco et accepit uxorem de villa Ausanum, nomine Ausanam. Sed quia de potestate Sancti Vincentii erat, dedit pro ea duo mancipia; postea conquisierunt alodum, quem ipsa Ausana jam vetula vendidit paribus suis de villa Aiona; hereditatem suam quam habebat in Ausana similiter vendidit. Nunc vero filia ejus, cum ei servitium a Cluniaco quereretur, dixit publice quod per occasionem de matre sua transferret se ad potestatem Sancti Vincentii. Hoc legaliter probari potest. Rainnaldus tenet jam Albertum et Fredelenum et Teodonum; isti sunt de Cluniaco. De Aiona Rainaldus etc............ (Bibl. nat. cop. 36-109.) ?? {820}3650. 1090, environ. CHARTA QUA WILLELMUS DE CENTARBEN MILES NOTUM FACIT SE MANSUM IN EADEM VILLA CENTARBEN MONACHIS CLUNIACENSIBUS DEDISSE. Notum sit omnibus tam presentibus quam posteris, quod quidam miles, nomine Willelmus de Centarben, dedit quemdam mansum in supradicta villa, fratribus Cluniacensis monasterii, in honore sanctorum apostolorum Petri et Pauli consecrati, et servum in eodem manso manentem, Ermenaldum nomine, et cuncta ad ipsum mansum pertinentia, absque aliquo retinaculo, pro sepultura filii sui Girardi, qui in cymiterio prefati monasterii humatus est; tali tenore, ut fratres ibidem Deo servientes in perpetuum, sine omni inquietudine habeant et possideant. S. Hugonis, filii sui. S. Heldini, fratris sui. S. Girbaldi Viridis. Si quis autem hanc donationem improbo ausu temerare presumpserit, omnipotentis Dei iram super se provocabit et sanctorum apostolorum indignationem et debitam ultionem, nisi cumdigna satisfactione evitabit; insuper cum Datan et Abyron quos vivos terra glutivit, et cum Juda traditore Domini, maledictionis spiculo perforatus, eternorum suppliciorum mortem nullatenus, utpote sacrilegii reus, effugere poterit. (Bibl. nat. cop. 36-120; B. h. 555, DLVIII.) (Au dos:) Carta Girardi militis, de uno manso in villa de Sentarben. 3651. 1090, environ. CHARTA QUA DALMACIUS, JOSCERANNUS ET PAGANUS, FILII BERNARDI DE INSULA, WERPIUNT TERRAS JUXTA OBEDIENTIAM SANCTI JANGULFI, QUAS PATER EORUM DEDERAT MONASTERIO CLUNIACENSI. Noticia werpitionis quam fecerunt filii Bernardi de Insula tres, quorum {821}nomina hec sunt: Dalmacius, Joscerannus, Paganus, in obedientia Sancti Jangulfi, cujus contentionis et definitionis iste est tenor: pater eorum Bernardus de Insula convenerat cum monachis Cluniacensibus, domno Sigauldo prioratum tenente, ecclesiam juris proprii de Capella vocatam se daturum. Pro qua conventione et promissione doni VII mansos de terra Sancti Petri sibi dederunt. Ille autem, fallens promissum, et illam suam ecclesiam non dedit, et mansos quos acceperat retinuit, quin etiam suis vassis in beneficium distribuit. Tandem per studium domni Sigaudi prioris et districtionem Tetbaldi, comitis Cabilonensis, coactus est pro mansis illis injuste beneficiatis comcambium monachis de allodo suo reddere. Quod et fecit juxta obedientiam Sancti Jamgulfi. Quod concambium et compacationem filii ejus suprascripti post obitum ejus semper calumpniati sunt, et multa damna obedientie propterea intulerunt, usque dum tempore domni Unaldi prioris, ita cum eis placitum est, ut de bonis Sancti Petri C quinquaginta solidos acciperent, et restaurationem illam patris sui solutam et quietam monachis dimitterent; et insuper malas consuetudines et violentias quas in eadem obedientia faciebant omnino remitterent. Hoc in presencia domni Hugonis abbatis firmatum est. Qui etiam fratres postea a toto conventu monachorum, ante altare Sancti Petri de tortura quam fecerant, absolvi se fecerunt, et animam patris, ut tantum firmius in promisso prestarent. Hujus vuerpicionis domnus Bernardus Grossus testis et alii multi. (Bibl. nat. cop. 36-131; B. h. 598, DCI.) (Au dos:) Carta quam fecerunt duo (tres) fratres, filii Bernardi militis, Dalmatius, Joscerannus, Paganus. 3652. 1090, environ. CHARTA QUA WIGO COMES, FILIUS GOTELENNÆ, DAT MONASTERIO CLUNIACENSI ECCLESIAM DE VISILIA. Dum in hujus seculi laboriosa vivitur peregrinatione, agendum est {822}ut unusquisque homo ex rebus sibi a Deo collatis peccata sua helemosinis redimere festinet, ut Christum omnium conditorem in die ultimo valeat repperire misericordissimum. Ut autem emamus regnum sempiternum, properemus agere bonum. Etenim scriptum est: «Regnum Dei tantum valet quantum habes; valet enim regnum Dei his qui sua pauperibus et egenis larga manu distribuunt.» Quapropter notum sit omnibus hominibus, tam presentibus quam futuris, quod ego Wigo comes, filius Gotelenne, dono Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, ad locum Cluniacensem, ubi domnus Hugo abba prodesse magis quam preesse videtur, aliquid de hereditate mea quæ mihi legibus jure obvenit, ecclesiam de Visilia cum decimis et cymiteriis, seu cum omnibus appendiciis que ad se pertinent vel pertinere debent, totum ex integro offero Deo et sanctis apostolis ejus Petro et Paulo, et ad locum prenominatum, ut Deus omnipotens copias scelerum meorum minuere atque delere dignetur. Est autem ipsa ecclesia sita in episcopatu Gratianopolitanensi. Si quis autem hanc nostram elemosinam, ex heredibus nostris, vel filiis, aut aliquis ex parentibus nostris infringere temptaverit, nisi ad satisfactionem venerit, in primis iram Dei omnipotentis et sanctorum apostolorum Petri et Pauli, et aliorum omnium sanctorum incurrat, et ad ultimum sit anathema maranatha. Si quis supradictam helemosinam observator extiterit, habeat partem et societatem cum sanctis et electis Dei in regno cælorum et in omnibus benefactis quæ fiunt in supradicto loco et in omnibus locis ad se pertinentibus. Amen. Amen. Fiat. Fiat. S. Wigonis comitis, qui hoc donum fecit et testes firmare precepit. S. Wigonis, filii sui. S. Ainardi de Domena. S. de duobus fratribus suis Attanulfi [et] Wigonis. S. Bermundi de Aurel. S. Humberti, nepotis sui. (B. h. 103.) ?? {823}3653. 1090, environ. CHARTA QUA DURANNUS DE TURNIACO NOTUM FACIT SE ANCILLAM, NOMINE ROTBERGAM, MONASTERIO CLUNIACENSI DEDISSE. Notum sit omnibus tam futuris quam presentibus, quod ego Durannus de Turniaco dono Sancto Petro et Cluniensi cenobio unam ex ancillis meis, nomine Rotbergam. S. Duranni et Alberti, filii ejus. S. Giraldi et Eldrici. S. Adalardi et filiorum ejus. S. Alexandræ. Fecerunt autem Igbertus de Turno et Eldricus Canutus, et Achardus, filius ejus, ut si hoc donum calumpniatum fuerit ab ullo homine, ut ipsi emendent saxaginta solidos; Walterius quoque de Berziaco, si nullam habebat rectitudinem, cum uno lapide qui in carta inclusus est, verpivit. (B. h. 155, CLVII.) ?? 3654. 1090, environ. CHARTA QUA SIGALDUS, PRIOR CLUNIACENSIS, NOTUM FACIT WALTERIUM ET ARTALDUM DE BERZIACO MEDIETATEM SILVÆ IN HONORE BERZIACENSI MONASTERIO CLUNIACENSI WERPIVISSE. Quoniam abundante iniquitate et frigescente caritate a nonnullis quædam injuste calumpniando usurpantur, cauta consideratio anteriorum previdit et reperit scripta et notamina literarum, ut, quia pro conditionis humanæ incerto statu cunctis mortalibus inevitabiliter determinato semperque se presentes nequeunt exhibere, literis saltim valeant ad posterorum memoriam atque sensum acta sua dictave transmittere sive deducere. Ergo ego Sigaldus, tenens ea tempestate prioratum {824}Cluniacensis religiosi cenobii, in comparatione quam ab illis de Monte Merlaco, cum consensu fratrum nostrorum ac laudatione hujus patrie nobilium, feci de honore Berziacensi, quid calumpniæ prius et postmodum quid verpitionis insurrexerit, nolo latere presentes et futuros cujusque gradus et conditionis. Walterius et Artaldus de Berziaco extotam nobis silvam calumpniabantur; sed postea facto inde placito accepit a nobis Artaldus centum solidos summam, de quibus Walteterius habuit XX solidos, insuper etiam uxor ipsius Artaldi auri unciam, ac medietatem ab omni infestatione liberam nobis et cunctis Cluniacensibus fratribus perpetuo possidendam absque ulla calumpnia aut consuetudine mala dimiserunt, tali tenore vel conventione, ut duo ibi ponantur forestarii, unus ab ipsis et alter a nobis, quique tamen utrique parti faciant jusjurandum unanimitatis et fidelitatis. (B. h. 157, CLIX.) ?? 3655. 1090, environ. CHARTA QUA GALTERIUS CHESNELLUS DAT MONACHIS CLUNIACENSIBUS SANCTI DIONYSII IN NOGENTO CASTRO ECCLESIAM SANCTI PETRI CETONENSIS, CUM APPENDITIIS ET REBUS ALIIS. In nomine Patris, etc. Notum esse volumus omnibus sanctæ Dei ecclesiæ fidelibus, tam præsentibus quam subsequentibus, quod ego Galterius Chesnellus, etc. (Bry, Hist. du Perche, p. 72, d’après le Cartulaire de Saint-Denys de Nogent, fol. 32.) ?? {825}ADDITIONS. 2853 bis. 1031, environ. CHARTA QUA ARNAL ET UXOR EJUS WARINA VENDUNT RICHIELMO VINEAM IN VILLA CURCIACO. Domino fratribus Richielmo. Ego Arnal et uxor sua Vuarina propterea vendimus nos tibi de res nostras que sunt sitas in pago Matisconense, in agro Itgiacense, in villa Curciaco: oc est vinea que terminat a mane terra Sancti Petri, a medio die via publica, a sero et a cercio terra de ipsa hereditate; et abet in longo perticas XX et dimidio, in uno fronte perticas VIIII, in alio fronte VII. Infra istas terminationes totum tibi vendimus, et accepimus precium valente solidos VIIII. Et faciatis quidquid facere voluerit; et si ullus omo qui contradicere voluerit aure uncia I persolvat; firma stabili permane adtribulacione subnixa. Actum Cluniaco publice. Arnal et uxor sua Varina, qui fierit et firmare rogavit; Gotefredo. S. Ranal. S. Amaber. Data per manus Bernardi, sub die lunis, mense febroarius, annos regnante Roberto rege. (Bibl. nat. cop. 18-159.) ?? 3344 bis. 1053, 29 juin. CHARTA QUA PONCIUS, TOLOSANÆ URBIS COMES, ABBATIAM MOYSIACENSEM, CUM CONSILIO UXORIS SUÆ ADALMODIS, MONACHIS CLUNIACENSIBUS SUBJICIT. Quamvis apostolica pronuncient verba, «quod non sit nisi a Deo {826}potestas aliqua», tamen de reprobis sermo divinus per prophetam indicat dicens: «Ipsi regnaverunt, sed non ex me; principes extiterunt, et non cognovi». Idcirco Poncius, Tolosanæ urbis comes, ne in numero male regnantium a justo arbitre Deo districte quasi non ab eo agnitus dijudicer, communi ac salubri consilio uxoris meæ Adalmodis comitissæ, ac principum mihi subditorum, venerabilis scilicet Bernardi, Katurcensis episcopi, necnon Gauzberti, abbatis nominati, Willelmi quoque ac Fulconis, fratris ejus, consultu, decrevi ut abbatia Sancti Petri Moysiacensis cœnobii, quam ego hactenus et parentes mei seu predecessores mei comites Tolosani de manibus regum Francorum visi sumus in fevi jure habere et possidere, deinceps in Dei servicio rectius, diligentiusque custodiatur. Quapropter volo ut cunctis meis successoribus patescat, quod ego prenominatam abbatiam Sancti Petri Moysiacensis cœnobii omnipotenti Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo dimitto, necnon et seniori karissimo domno Hugoni abbati Cluniensi, sive cunctis successoribus suis in loco Cluniacensi futuris, secundum regulam Sancti Benedicti ordinandam, in perpetuum trado coram testibus. Si quis autem parentum vel successorum meorum, aut quicumque hominum post finem meum sive post discessum Gauzberti, principis illius, qui secundus a me in abbatia illa nunc esse videtur, et abbas vocatur, hanc meam cessionem disrumpere quocumque modo adtemptaverit, quod fieri omnimodo sub obtestatione judicii Dei prohibeo, omnipotentis Dei virtute examinandum, et papæ Romano, necnon et Francorum regi, ad quorum tuicionem locus prefatus Moysiacus pertinet, distringendum relinquo. Ego vero hanc inscriptionem cessionis in manu jam dicti abbatis domni Hugonis, adstante omni conventu ejusdem monasterii, cui preest, mea electione et prenominati Bernardi, Caturcensis episcopi, ad cujus diocesim {827}attinet locus iste, consecratione, Durannus abbas et monacus Cluniacensis, in die sollempnitatis sanctorum principum apostolorum Petri et Pauli, manu, ore, corde confirmo atque corroboro. Bernardus, episcopus Caturcensis, firmavit. Adalmodis comitissa firmavit. Gauzbertus abba firmavit. Willelmus, cognomento Miscensmalum, firmavit. Fulco, frater ejus, firmavit. Datum sub die III kal. junii, III feria, regnante Philippo rege Francorum. (B. h. 101.) ?? 3407 bis. 1065-1075, environ. EPISTOLA AMELII ABBATIS AURELIACENSIS AD HUGONEM, ABBATEM CLUNIACENSEM, QUA EI CELLAM CARIACUM REFORMANDAM COMMITTIT. Summæ felicitatis, etc. (D. Martène, Thes. Nov. Anecd., t. I, p. 313. Ex autographo.) ?? ?? 3630 bis. 1088, 13 mars. EPISTOLA URBANI PAPÆ II AD HUGONEM ABBATEM CLUNIACENSEM, QUA PONTIFICATUM SIBI DELATUM NUNTIAT EUMQUE ROGAT UT AD SE VENIAT. Urbanus, etc. Quoniam sanctitatem..... (Mabillon, Ann. Bened., t. V, p. 251.) ?? ?? {828}3631 bis. 1088, 15 octobre. EPISTOLA URBANI PAPÆ II AD HUGONEM ABBATEM CLUNIACENSEM, QUA EI NUNTIAT BERNARDUM ARCHIEPISCOPUM TOLETANUM PRIMATEM HISPANORUM EPISCOPORUM CONSTITUTUM, ET MONASTERII CLUNIACENSIS BONA TUENDA SUSCIPIT. Urbanus, etc. Venerabilem fratrem..... (Mabillon, Œuv. posth., t. III, p. 350; Mansi, Concil., t. XX, p. 698.) ?? ??