C@nivez. Les Statuta de l’ordre de Cîteaux numérisés - édition numérique

avril 2024


Laboratoire de médiévistique occidentale de Paris (LaMOP,  UMR 8589)  

 Université Paris 1 Panthéon-Sorbonne / CNRS
 
 17, rue de la Sorbonne 75005 Paris
 
 ISNI : 0000 0001 2191 4600
 
 ROR : [https://ror.org/00z0af360](https://ror.org/00z0af360)

 D. Josephus-Marie Canivez
Statuta Capitulorum Generalium Ordinis Cisterciensis ab anno 1116 ad annum 1786, Louvain, Bureaux de la Revue, 1933-1941
[notice de la BnF](http://ark.bnf.fr/ark:/12148/cb33612808g)


Ce projet conduit par l’équipe du CBMA entre 2021 et 2024, et financé par le LaMOP (UMR 8589), propose la publication numérique, 
en vue de la consultation et de l’interrogation experte sous différents formats électroniques, de l’édition monumentale 
des statuta annualia de l’ordre de Cîteaux, les Statuta Capitulorum Generalium Ordinis Cisterciensis ab anno 1116 ad annum 1786. 
 
Préparée par le père trappiste Robert Trilhe, après sa mort, l’édition a été complétée et publiée en huit volumes 
par le père Joseph-Marie Canivez (1878-1952), entre 1933 et 1941, à Louvain, par les Bureaux de la Revue d’histoire ecclésiastique. 
C@nivez prend en compte les textes des statuta et les renvois aux éditions précédentes, sans l’apparat critique complet de l’éditeur et contient 416 unités documentaires.
Chaque unité documentaire est identifiée par un n° de document (ajouté par l’équipe du projet). 
Les champs/métadonnées de la version XML sont : DATE, ANNOTATION, TITRE I, TITRE II, etc, SOUS TITRE, NUMERO DE PAGE, TEXTE, CANON NUMERO, CANON TITRE. 
Les balises de la version XML-TEI sont : ITEM, DATE, NAME, P, QUOTE, REG, NUM.


Versions électroniques :
XML/TEI
PDF
TXT

La saisie des textes par le prestataire WordPro a été possible grâce à la version en image numérique des volumes 
générée par l’IRHT (Institut de recherche et d’histoire des textes - CNRS) que nous remercions.

Editeurs : Ekaterina Novokhatko (Université Paris 1 Panthéon-Sorbonne - LaMOP), Pierre Brochard (CNRS - LaMOP), Eliana Magnani (CNRS - LaMOP) 

Contributeurs :

Gabriel Castanho (UFRJ - Lathimm)
Marlène Helias-Baron (CNRS - IRHT)
Elisabeth Lusset (CNRS - LaMOP)
Willy Morice (CNRS - LaMOP)
Nicolas Perreaux (CNRS - LaMOP)
Coraline Rey (Archives Départementales du Var)


 Catalogue Tome 1

 Document 1

 Date:   

 Titre: CHARTA KARITATIS.



  Ut documentum liminare statim edimus Cartam caritatis cuius textus fideliter depromptus est ex antiquo cisterciensi ms. (XII|XIII s.) nunc in Divionensi bibliotheca sub n° 601 (D3) asservato. Distinctiones in § XXX apud L. Meschet leguntur in opere : Le véritable gouvernement de l’Ordre de Cisteaux, Paris, 1678, p. 56 sq.

 Antequam abbacie cistercienses florere inciperent, domnus Stephanus et fratres sui ordinaverunt ut nullo modo abbacie in alicuius antistitis diocesi fundarentur antequam ipse decretum inter cisterciense cenobium et cetera ex eo nata exaratum ratum haberet et confirmatum, propter scandalum inter pontificem et monachos devitandum. In hoc ergo decreto predicti fratres mutue pacis futurum precaventes naufragium, elucidaverunt et statuerunt, suisque posteris reliquerunt, quo pacto quove modo, immo qua caritate monachi eorum, per abbacias in diversis mundi partibus corporibus divisi animis indissolubiliter conglutinarentur. Hoc etiam decretum cartam caritatis vocari censebant quia eius statutum omnis exactionis gravamen propulsans solam caritatem et animarum utilitatem in divinis humanis exequitur.



I Quia unius veri regis et domini et magistri nos omnes servos licet inutiles esse cognoscimus iccirco abbatibus et confratribus nostris monachis quos per diversa loca Dei pietas per nos miserrimos hominum sub regulari disciplina ordinaverit, nullam terrene commoditatis seu rerum temporalium exactionem imponimus. Prodesse enim illis omnibusque sancte ecclesie filiis cupientes, nil quod eos gravet, nil quod eorum substantiam minuat erga eos agere disponimus, ne dum nos abundantes de eorum paupertate esse cupimus avaricie malum quod secundum apostolum ydolorum servitus comprobatur evitare possimus.




II Curam tamen animarum illorum gratia caritatis retinere volumus ut si quando a sancto proposito et observancia sancte regule declinare, quod absit, temptaverint, per nostram sollicitudinem ad rectitudinem vite redire possint.




III Nunc vero volumus illisque precipimus ut regulam beati Benedicti per omnia observent sicuti in novo monasterio observatur. Non alium inducant sensum in lectionem sancte regule, sed sicut antecessores nostri sancti patres, monachi scilicet novi monasterii, intellexerunt et tenuerunt, et nos hodie intelligimus et tenemus, ita et isti intelligant et teneant.




IV Et quia omnes monachos ipsorum ad nos venientes in claustro nostro recipimus et ipsi similiter nostros in claustris suis, ideo oportunum nobis videtur et hoc etiam volumus ut mores et cantum et omnes libros ad horas diurnas et nocturnas et ad missas necessarios, secundum formam morum et librorum novi monasterii possideant, quatinus in actibus nostris nulla sit discordia, sed una caritate, una regula, similibusque vivamus moribus.




V Nec aliqua ecclesia vel persona ordinis nostri adversus communia ipsius ordinis instituta privilegium a quolibet postulare audeat, vel obtentum quo modolibet retinere.




VI Cum vero abbas novi monasterii ad aliquod horum cenobiorum visitandi gratia venerit, illius loci abbas ut ecclesiam novi monasterii sue ecclesie esse matrem recognoscat, cedat ei in omnibus locis monasterii, et ipse abbas adveniens locum illius loci abbatis, quamdiu ibi manserit, teneat ;




VII Excepto quod non in hospicio sed in refectorio cum fratribus propter disciplinam servandam comedet, nisi abbas illius loci defuerit. Similiter et omnes abbates supervenientes nostri ordinis faciant. Quod si plures supervenerint et abbas loci defuerit, prior illorum in hospicio comedat. Et hoc excipitur quod abbas loci illius etiam in presentia maioris abbatis novicios suos post regularem probationem benedicet.




VIII Abbas autem novi monasterii caveat ne quicquam presumat tractare aut ordinare aut contingere de rebus illius loci ad quem venerit contra abbatis vel fratrum voluntatem.



IX Si autem precepta regule vel nostri ordinis intellexerit in eodem loco prevaricari, cum consilio presentis abbatis caritative studeat fratres corrigere. Si vero abbas loci non affuerit nichilominus quod sinistrum invenerit corrigat.




X Semel per annum visitet abbas maioris ecclesie vel per se vel per aliquem de coabbatibus suis omnia cenobia que ipse fundaverit. Et si fratres amplius visitaverit, inde magis gaudeant.




XI Domum autem cisterciensem simul per seipsos visitent quatuor primi abbates de Firmitate, de Pontiniaco, de Claravalle, de Morimundo, die quam inter se constituerint preter annuum capitulum, nisi forte aliquem eorum gravis egritudo detineat.




XII Cum aliquis nostri ordinis abbas ad novum monasterium venerit reverencia congrua abbati ei exhibeatur, stallum abbatis illius teneat, in hospicio comedat si tamen abbas defuerit. Si vero presens fuerit, nil horum agat, sed in refectorio comedat. Prior autem loci negocia cenobii disponat.




XIII Inter abbacias illas que se alterutras non genuerunt, ista erit lex : Omnis abbas in omnibus locis sui monasterii coabbati suo cedat advenienti ut adimpleatur : honore invicem prevenientes. Si duo aut eo amplius convenerint qui prior erit de advenientibus locum superiorem tenebit. Omnes tamen preter abbatem presentis loci in refectorio comedent ut supra diximus. Alias autem ubicumque convenerint secundum tempus abbatiarum ordinem suum tenebunt ut cuius ecclesia fuerit antiquior, ille sit prior. Ubicumque vero consederint, humilient sibi mutuo.




XIV Cum vero aliqua ecclesiarum nostrarum Dei gratia adeo creverit ut aliud cenobium construere possit, illam diffinitionem quam nos inter confratres nostros tenemus, et ipsi inter se teneant, excepto quod annuum inter se capitulum non habebunt.




XV Sed omnes abbates de ordine nostro singulis annis ad generale capitulum cisterciense omni postposita occasione convenient, illis solis exceptis quos corporis infirmitas retinuerit. Qui tamen idoneum nuntium delegare debebunt per quem necessitas remorationis eorum capitulo valeat nunciari. Et illis item exceptis qui in remocioribus partibus habitantes eo termino venerint qui eis fuerit in capitulo constitutus. Quod si quis quacumque alia occasione quandoque remanere a nostro generali capitulo praesumpserit, sequentis anni capitulo pro culpa veniam petat, nec sine gravi adnimadversione pertranseat.




XVI In quo capitulo de salute animarum suarum tractent in observatione sancte regule vel ordinis si quid est emendandum vel augendum ordinent, bonum pacis et caritatis inter se reforment.



XVII Si quis vero abbas minus in regula studiosus vel secularibus rebus nimis intentus, vel in aliquibus viciosus repertus fuerit, ibi caritative clametur, clamatus veniam petat, penitentiam pro culpa sibi indictam adimpleat. Hanc vero clamationem non nisi abbates faciant.



XVIII Si forte aliqua controversia inter quoslibet abbates emerserit, vel de aliquo illorum tam gravis culpa propalata fuerit, ut suspensionem aut depositionem etiam mereatur, quicquid inde a Capitulo fuerit definitum sine retractatione observetur.




XIX Si vero pro diversitate sententiarum in discordiam causa devenerit, illud inde irrefragabiliter teneatur quod abbas cisterciensis et hi qui sanioris consilii et magis idonei apparuerint iudicabunt, hoc observato ut nemo eorum ad quos specialiter causa respexerit, diffinitioni debeat interesse.



XX Quod si aliqua ecclesia pauperiem intolerabilem incurrerit, abbas illius cenobii coram omni capitulo hanc causam intimare studeat. Tunc singuli abbates maximo caritatis igne succensi illius ecclesie penuriam rebus a Deo sibi collatis, prout habuerint, sustentare festinent.



XXI Si qua domus ordinis nostri abbate proprio fuerit destituta, maior abbas de cuius domo domus illa exivit omnem curam habeat ordinationis illius, donec in ea abbas alius eligatur et prefixa die electionis etiam ex abbatibus si quos domus illa genuit advocentur, et consilio et voluntate patris abbatis, abbates et monachi domus illius abbatem eligant.



XXII Domui autem cisterciensi, quia mater est omnium nostrum, dum proprio abbate caruerit, quatuor primi abbates, scilicet de Firmitate, de Pontiniaco, de Claravalle et de Morimundo provideant et super eos sit cura domus illius donec abbas in ea electus fuerit et statutus.



XXIII Ad electionem autem cisterciensis abbatis prefixa et nominata die ad minus per XV dies convocentur ex abbatibus quorum domus de Cistercio exierunt, et ex aliis quos predicti abbates et fratres cistercienses idoneos noverint, et congregati in nomine Domini abbates et monachi cistercienses eligant abbatem.



XXIV Liceat autem cuiquam matri ecclesie ordinis nostri non solum de monachis filiarum suarum ecclesiarum, sed de ipsis quoque abbatibus earum libere sibi, si necesse fuerit, assumere abbatem. Personam vero de alio ordine nulla de nostris ecclesiis sibi eligat in abbatem, sicut nec nostrarum aliquem licet in aliis monasteriis que non sunt de ordine nostro dari.



XXV Si quis abbas pro inutilitate seu pusillanimitate sua a patre suo abbate domus illius unde sua exivit postulaverit ut ab onere abbacie sue relaxetur, caveat ille ne facile ei sine causa rationabili et multum necessaria adquiescat. Sed et si fuerit tanta necessitas, nichil per se inde faciat, sed convocatis aliquibus abbatibus aliis nostri ordinis, eorum consilio agat quod pariter noverint oportere.



XXVI Si quis vero abbatum contemptor sancte regule aut ordinis esse prevaricator vel commissorum sibi fratrum viciis consentiens innotuerit, abbas matris ecclesie per seipsum vel per priorem suum aut quomodo oportunius potuerit de emendatione eum admoneat usque quater. Quod si nec ita correctus fuerit nec sponte cedere voluerit, congregato aliquanto numero abbatum nostre congregationis, transgressorem sancte regule ab officio suo amoveant ac deinceps alter qui dignus sit consilio et voluntate maioris abbatis a monachis illius ecclesie simul et abbatibus, et qui ad eam pertinent, sicut supra dictum est, eligatur.



XXVII Si autem is qui deponitur aut monachi eius, quod Deus avertat, contumaces et rebelles esse voluerint ut sentenciis minime adquiescant, ab ipso abbate matris ecclesie et a ceteris coabbatibus eius excommunicationi subdantur, ac deinceps ab eo coherceantur prout potuerit et cognoverit expedire.



XXVIII Ex hoc sane si quis illorum ad se reversus de morte anime sue resurgere et ad matrem suam redire voluerit, tanquam filius penitens recipiatur. Nam sine hac causa multo semper studio devitanda, nullus abbas monachum alterius cuiuscumque abbatis ordinis nostri sine eius assensu retineat, nullus in domum alterius cuiuslibet sine eius voluntate suos ad inhabitandum monachos introducat.



XXIX Eodem etiam modo si forte, quod absit, abbates nostri ordinis matrem nostram cisterciensem ecclesiam in sancto proposito languescere et ab observatione regule vel ordinis nostri exorbitare cognoverint, abbatem eiusdem loci per quatuor primos abbates scilicet de Firmitate, de Pontiniaco, de Claravalle et de Morimundo sub ceterorum abbatum nomine usque quater ut corrigatur ipse et alios corrigere curet admoneant, et cetera que de aliis dicta sunt abbatibus, si incorrigibiles apparuerint, circa eum studiose adimpleantur, excepto quod si cedere sponte noluerit nec deponere nec contumaci dicere anathema poterunt, donec aut in generali capitulo, aut si illud forte iam visum fuerit expectari non posse, in conventu alio convocatis abbatibus qui de Cistercio exierunt et aliquibus aliorum, virum inutilem ab officio suo deponant, et tam ipsi quam monachi cistercienses idoneum abbatem eligere studeant. Quod si abbas ille et monachi cistercienses contumaciter recalcitrare voluerint gladio excommunicationis eos ferire minime verentur.



XXX Postea vero si quis prevaricator tandem resipiscens et animam suam salvare cupiens ad quamlibet quatuor nostrarum ecclesiarum sive ad Firmitatem, sive ad Pontiniacum, sive ad Claramvallem, sive ad Morimundum confugerit, sicut domesticus et coheres ecclesie cum regulari satisfactione recipiatur quoadusque proprie ecclesie sicut iustum fuerit recunciliate quandoque reddatur. Interim autem annuum abbatum capitulum non apud Cistercium, sed ubi a quatuor supra nominatis abbatibus previsum fuerit celebrabitur.





 Document 2

 Date: 1116

 Titre: PRIMUM CAPITULUM GENERALE CISTERCII



  Stephanus Pater, paucos abbates statuit vocare, praefixa die Cistercii congregandos, quo videlicet ex mutuo omnium congressu, colloquioque, in unum mysticum corpus coadunati, anima etiam una efficerentur ; et sicut olim credentium multitudinis, ita et tunc Cisterciensium monachorum unum cor, una mens semper existeret ; quantumvis post diffunderentur per totum orbem, facile eo congressu concordandi, si discordaverint.

 Quatuor tantum, et pauperes abbates conficiebant capitulum : Stephanus, Bertrandus, Hugo, Arnoldusque (nam Bernardus abfuisse credendus est, desperata salute, pene et vita) et si qui monachi illos comitabantur, ex antiquioribus. Et nihilominus ingens Ecclesiae princeps, nec minus moribus quam doctrina orbi illustris, non dedignatur provolvi ad eorum pedes, solo prosterni, et supplex exorare ; nec reputat pontificiae dignitati quicquam detractum iri per obsequium.

 Perierunt huius primi [capituli] reliqua acta, nisi quod tamen, si quae statuta sunt, inserta fuissent chartae charitatis, post tres annos confectae.

 Indixerat ab ingressu Cistercii Bernardus bellum crudele carni suae, unde infirmitates. Non latuit carissimum sibi amicum et patrem venerabilem Catalaunensium praesulem, qui venit ad infirmum, et rogavit ut parceret corpori. Sed desperans reducendi Bernardum, comperto, quod Cistercii iam instabat celebrandum capitulum, Cistercium humilis decrevit proficisci, atque ad abbatum pedes provolutus, Bernardum petere sibi obediturum, ac suae committendum curae per annum integrum.

 Episcopus impetrato, quod petierat, Claramvallem revertitur, Bernardum visitat, capituli generalis mandatum promit, sibique vel invitum ex tunc obediturum, nec iactabundus, sed gratulabundus, commemorat .

 (Manrique, Annal. cisterc. ann. 1116, cap. III, nos 1, 3, 4, 5, 8)





 Document 3

 Date: 1119





 I. Promulgatio Chartae Charitatis

  Cunctorum ergo consensu prius obtento (quem Venerabili patri quis negaret) atque capitulo Cistercii celebrato, per decem tunc abbates totius ordinis, hoc anno millesimo centesimo decimo nono, a fundatione Cistercii vigesimo secundo, a prima eius propagatione (edita Firmitate) anno sexto, mense septembri, ut ab initio moris fuit : insignes illae primae Cistercii leges ordinem concernentes latae sunt, quas Chartam charitatis appellamus ; nostris ad unitatem ; saecularibus in admirationem ; caeteris religiosis in exemplar. Summa illarum, ut sicut Christus Ecclesiam suam condidit sub Romano Pontifice, per quatuor Patriarchas, Archiepiscopos multos, sed plures adhuc Episcopos regendam ; sic Cisterciensis ordo sub abbate Cistercii supremo capite, pro Episcopis abbates filios habeat, pro Archiepiscopis abbates quos patres vocant, pro Patriarchis primos illos quatuor, per quos in charitate radicatus, ac mutuis inter se officiis devinctus, sine alius interventu regeretur, Ioachimus abbas paucis rem totam attigit, sedibus quamvis non ad dignitatem, sed ad tempus compositis, his verbis…  (AC. ann. 1119, cap. IV, n° 3).

 II. Statuta



1  Sequuntur leges, quae capitula concernunt, usu inter nostros adeo diligenti, severoque, et ab exteris adeo venerato, ut Reges, Principes, Episcopi, Praelati atque ipsa etiam totius Ecclesiae capita (Romani Pontifices) ad eorum celebrationem convenirent, atque Cistercium tempore capituli, veluti loca sacra, visitarent, admiraturi viros, sessionesque, atque orationes ab eis impetraturi. Verum quo fructu per sanctos illos patres eiusmodi conventus celebrarentur, vel ipsa generalis aemulatio aliarum item sacrarum familiarum non parum indicat  (AC. ann. 1119, cap. VI, n° 5).




2  Demum admiratione dignas censeo Stephani modestiam, et charitatem, temporalia filiorum respuentem, in spiritualibus omnes sibi aequantem, quippe illa in Prologo reiecit, dum nullam (ait) terrenae commoditatis, seu rerum temporalium exactionem illis imponimus ; haec duodecima lege communicavit. Ut quemadmodum ecclesia Cisterciensis, ideo caput aliarum, quia initium : ita quibusvis matricibus ecclesiis, generali capitulo excepto, idem prorsus ius esset in proprias filias  (AC. ann. 1119, cap. VI, n° 6).




3  Traditio est in hoc eodem capitulo, in quo Charta charitatis confecta legitur, ordinis quoque caeremoniis fuisse provisum. Non quod ex tunc de novo instituerentur, sanctis patribus nihil magis intendentibus, quam omnia antiqua inconcussa reservare ; sed quod praxi receptas ab initio et continuato usu velut sancitas, scripto redigerent, minori ad posteros dubio transferendas. Hinc Liber Usuum dictum opus illud non quod non leges aeque contineret, sed quod excerptas ex prisca consuetudine  (AC. ann. 1119, cap. VI, n° 7).



4  Inter acta capituli huius anni illud etiam relatu dignum censeo, quod continuandae narrationis gratia, in hunc locum consulto reservavi, frugalitatem et modestiam commendans illius aevi. Abbatibus Cistercii congregatis, titulo hospitii, et dignitatis prarogativa fervulum refectioni communi addi consuetum, ordinem mensae turbabat, et retardabat, in aliquale utrumque dispendium, licet levissimum, disciplinae regularis illud, hoc quietis fratrum. Sed vix ab eis animadverti potuit, cum reiiciendum omnimodis curarunt : nec destiterunt, donec sancita lege, non amplius propinandum relegaretur. Habemus id ex aliis statutis, quae beatus Rainardus compilavit, post annos quindecim. Nos, abbates, illo tempore decem, sicuti solemus Cistercium post annum venientes, rogabamus dominum abbatem Stephanum, et fratres, ne nobis in refectorio solitae pitantiae, post duo pulmenta regularia propinarentur ; quia et in refectorio, in distributione videbatur esse quaedam inquietudo, et in mora illa diminutio dormitionis fratrum. Itaque abbate illo, et fratribus consentientibus, stabilivimus, ne ista nobis ullo tempore amplius fierent. Haec sancti viri de gestis in hoc capitulo, quod ex numero abbatum datur intelligi  (AC. ann. 1119, cap. VII, n° 5).




 Document 4

 Date: 1124




 De capitulo generali hoc anno coadunato, illud tantum ad nos pervenit quod Arnaldi morimundensis tangit causam : huius enim abbatis propositum in Palestinam transeundi una cum suis monachis, Bernardus claraevallensis iam noverat et sua epistola amicum et confratrem ab illicita evasione avertere tentaverat. Sed  cum nec sic quidem proficeret, haereditaria ab Arnaldo duritia cunctis imbibita, seu forte, ut solet, pudore patrati operis, opus ipsum pudendum protrahente : ipse ad Stephanum communem patrem omnium, Stephanus ad conventum abbatum, eodem anno ex more celebrandum, negotium grave, et urgens detulere. Ibi causa utrimque ventilata, utrimque discussa ; adversus desertores et contumaces excommunicationis sententia lata est, ni resipiscant, statim incurrendae. Iniunctum etiam Bernardo patri fuit, ut litteris curaret revocandos, quos sibi noverant prae aliis fore addictos. Ipse cum sciret, si Adamum semel traheret, caeteros omnes, eundem non minus reducerem, quam olim abeuntem sequuturos, quippe quem post Arnaldum venerabantur ; longam ad eum epistolam scripsit…  (AC. ann. 1126, cap. I, n° 9.)





 Document 5

 Date: 1128




 Ad simultates componendas inter Ludovicum, regem Franciae, et Henricum, senonensem archiepiscopum, Capitulum generale huius anni (vel sequentis) ad Honorium papam direxit epistolam, quae inter bernardinas saepe legitur.

  Ad dominum papam Honorium pro Henrico Senonensi archiepiscopo. Oportebat quidem, si ita vestrae visum fuisset auctoritati, ut in vestri praesentia causa domini Senonensis discuteretur, ne infensus videlicet Regi, in Regis praesentia et potentia suis pro se adversariis responsurus, traditus homo videretur in animam inimicorum eius. Sed quoniam, ut tenendum irrefragabiliter quidquid praecipitis, sic sperandum indubitanter bonum de omni re, quam decernitis : id solum a vestra, Pater, pietate deposcit omnium, qui apud nos esse videntur, religiosorum humilitas, ut si se ad vultum forte potentis (ut assolet) senserit praegravari, confugere sibi liceat ad viscera patris : quod utique hactenus oppresso nemini negatum audivimus. Alioquin videat Joseph vir justus, quid etiam sibi nunc faciendum sit de puero et matre eius, quia etiam nunc in Senonensi provincia Christus quaeritur ad perdendum. Nam, ut quod verum est manifestius proferamus, rex in archiepiscopo ex eo aperte novam persequi religionem dignoscitur, quod eum in antiqua saeculari conversatione et habitu, sicut promoveri omnimode voluit, sic ab omni penitus securum infestatione dimisit .

 Hactenus litterae capituli ad Honorium. Sed et Bernardus, eo ardebat Ecclesiae zelo, ad Haimericum Cancellarium scripsit super eodem negotio.

  Viro illustri Haimerico Sanctae Romae Sedis Cancellario, Bernardus abbas dictus de Claravalle, salutem, et si quid potest peccatoris oratio. Quo usque durat illa sententia, Omnes qui pie, volunt vivere in Christo persecutionem patiuntur ? Quo usque relinquitur virga peccatorum super sortem iustorum ? Quis det, ut stare incipiant iusti in magna constantia adversus eos qui se angustiaverunt ? Quis iam serat tantam inter coelum terramque discordiam, ut exultantibus angelis super emendatione malorum, filii Adam fremant et tabescant ? Quasi non sit passus Iesus pacificans in sanguine suo, quae in terra sunt et quae in coelo, aut in ipso Deus non fuerit, mundum reconcilians sibi ? Laudabatur quondam archiepiscopus in desideriis animae suae, et in saeculari vita et habitu benedicebatur, at nunc sub pannis infantiae Iesu quaeritur simonia, et inter nascentes virtutes, emortuorum vel cadavera, vitiorum scrutatur curiosa malitia. Videtis et nunc stare Iesum in signum, cui contradicitur. Per ipsum vos obsecro, pro ipso supplico vobis. Habet siquidem unde et illum revereamini, et unde illi misereamini. State pro nunc in defensione archiepiscopi, cui quandoque et vos astare habetis in examinatione vestri . (AC. ann. 1128, cap. IV, n° 5. PL. t. CLXXXII, col. 158).




 Document 6

 Date: 1129

 Titre: CAPITULI GENERALIS EPISTOLA AD LUDOVICUM FRANCORUM REGEM



  Hoc anno, ut videtur, a capitulo Cisterciensi missa est epistola ad Ludovicum, regem Francorum, pro rebus componendis inter ipsum regem et episcopum parisiensem, Stephanum de Senlis. Legitur haec epistola apud Manrique, Annales Cistercienses, anno 1122, cap. VII, n° 9, et invenitur XLVe inter bernardinas, P. L., t. CLXXXII, col. 149.

 Ad Ludovicum regem Francorum.

  Eximio regi Francorum Ludovico, Stephanus abbas Cisterciensis, totusque conventus abbatum et fratrum Cisterciensium, salutem, sospitatem, et pacem in Christo Iesu.

 Rex coeli et terrae regnum vobis in terra donavit, donaturus et in coelo, si id quod accepistis, iuste et sapienter administrare studueritis. Hoc est quod vobis optamus, et pro vobis oramus ; ut et hic fideliter, et illic feliciter regnetis. Caeterum vos quonam consilio eisdem nostris pro vobis orationibus (quas, si recolitis, olim tam humiliter requisitis) modo tam acriter repugnatis ? Qua enim iam fiducia manus pro vobis levare praesumimus ad Sponsum Ecclesiae, quam ita, et sine causa (ut putamus), ausu inconsulto contristatis ? Gravem siquidem adversum vos apud eumdem Sponsum et Dominum suum querimoniam deponit, dum quem acceperat defensorem, sustinet oppugnatorem. Attenditis iam cui ex hoc infensum vos redditis ? Non utique episcopo Parisiensi, sed Domino paradisi ; et quidem terribili, et “ei qui aufert spiritum principum” (Psal. LXXV, 12, 13). Ipse quippe est qui ad episcopos dicit : Qui vos spernit, me spernit (Luc. X, 16).

 Haec ita vobis et pro vobis audacter quidem, sed amanter intimare curavimus : monentes et rogantes per illam invicem amicitiam nostram et fraternitatem, cui vos satis dignanter sociastis, sed nunc ipsam graviter laesistis, quatenus a tanto malo citius desistastis. Alioquin si non meremur exaudiri, sed contemnimur, et nos fratres, et amici vestri, et qui quotidie oramus pro vobis et filiis vestris et regno ; ex hoc iam noveritis parvitatem nostram, in quibus valuerit, non posse deesse Ecclesiae Dei, et ministro eius, venerabili videlicet patri et amico nostro episcopo Parisiensi : qui nostram adversus vos humilitatem interpellans, nostras pro se ad dominum papam iure fraternitatis litteras requisivit. Verum nos iustum ducentes his prius litteris vestram Excellentiam convenire, praesertim quia idem episcopus per manum omnium religiosorum se ad iustitiam offert, si tamen prius (quod quidem eadem ipsa iustitia videtur exigere) res ei suae iniuste ablatae restituantur : eius interim petitioni differendo supersedimus. Et siquidem Deo inspirante placuerit vobis nostris precibus aurem inclinare, nostro consilio studioque pacem cum episcopo, imo cum Deo reformare ; parati sumus huius rei gratia fatigari usque ad vos, quocumque vobis placuerit : sin autem, nos amicum audire, et Dei sacerdoti obedire necesse est. Valete .





 Document 7

 Date: 1132

 Titre: EPISTOLA PETRI VENERABILIS AD CAPITULUM CISTERCII.



  Legitur haec epistola apud Manrique, Annales cistercienses, ann. 1132, cap. IV, nos 2-9 ; — Marrier. Bibliotheca Cluniacensis, 1614, p. 704 ; — P. L. t. CLXXXIX, col. 170.

  Charissimis et venerabilibus fratribus nostris, domino abbati Cisterciensi, Claraevallensi, Pontigniacensi, et aliis in Christi nomine congregatis, frater Petrus humilis Cluniancensium abbas, salutem et veram in Domino dilectionem. Quo affectu, dilectissimi, inter omnes religionis professores, universitatem vestram semper dilexerim, quo honore veneratus sim, quibus, quod non improperans dico, beneficiis quosdam vestrum pro posse et tempore prosecutus sim, novit testis et conscius meus in Excelso, novit et integra ubique terrarum posita nostrae ecclesiae congregatio, noverunt, et si non omnes, tamen multi vestrorum, quos aut per me ipsum agnoscere, aut quorum notitiam, aliis mediantibus, quolibet modo accipere praevalui. Causa huius meae erga vos dilectionis non retributio percepti, vel spes percipiendi alicuius temporalis commodi fuit : sed ille totius negotii origo, et materies extitit quem, quia in se non poteram, in vobis talibus officiis excolebam. Venerabar in vobis novae institutionis fervorem, laboris instantiam, victus parcimoniam, vestitus vilitatem, et alia innumera monastici instituti sonantia humilitatem.

 Amplectebar totius animi brachiis sanctorum exercitia operum, et bonum nominis vestri odorem inhians hauriebam : nec aliquem sinistra de vobis interpretantem pacatus audire volebam. Non eram contentus ista solus de vobis sentire, sed vester praedicator effectus, nostris et alienis conversationis vestrae praeconia praedicabam, et privatim ac publice multis laudibus, quae vestra sunt, efferens, etiam aversos ad vestrum amorem multorum animos convertebam. Et quia per gratiam Dei cum invidia tabescente iter non habui, dederat ipse efficaciam sermonibus meis, et fratrum nostrorum corda ille, qui facit utraque unum, ita unitate spiritus sui vobis unierat, ut sicut fide, sic et charitate, iam non duae, sed una congregatio credi posset. Instabam ego augendo, et confirmando amori, ut salus, quae sine charitate servari non potest, illaesa maneret, et signum discipulatus Christi in nostris appareret, quo suos discipulos ab alienis distinguendos docuit dicens : In hoc cognoscent omnes, quia mei estis discipuli, si dilectionem habueritis ad invicem. Gaudebat, ut credo, de concordia nostra ordo coelestis, et evangelistae pacis, pacis spiritus hominibus bonae voluntatis collactabantur.

 Sed non tulit invidus hostis aliorum se diutius felicitate torqueri et inimicus homo semini divino nocturnum superseminavit zizania. Iecit inter nos pomum discordiae, ut recedente una et sola charitate, universa virtutum genera minore labore valeat effugare, et praeciso bonorum omnium capite, membra simul omnia cogantur interire. Sic plane, sic fecit, quando ne a vestris decimae Cluniacensibus fratribus, vel aliis redderentur, et hoc privilegio apostolico firmaretur, nescio quibus, quia scio non omnibus persuasit. Quis enim credat hoc vobis omnibus persuasum ? Quis, inquam, credat, semel mundo mortuos, ei iterum vivere velle ? Quis credat sanctum collegium vestrum luxus et saeculi divitias pro Christo sprevisse, et nunc pro egestate, sordibus, et miseriis litigare ? Sed non debent, aiunt quidam ex vestris, laborum nostrorum decimas alieni accipere. Parco longissimis, et ex divinis auctoritatibus congestis responsionibus, quae epistolari brevitate facile comprehendi non possunt [possent]. Hoc tantum infero, antiquis modernos, patribus filios, iustitiae ordine subdi, et quod Ecclesiam constat, salva fide et charitate hactenus tenuisse, periculosum, si mutetur, existere. Patrum temporibus decimas, non tantum laici, sed ecclesiae ecclesiis, monasteria monasteriis, et de rusticorum operibus, et de propriis laboribus persolvunt. Si igitur horum metas exceditis, quid nisi maledicis detrahendi occasionem datis ?

 Sed de lucro res agitur. Quid certe, quod lucrum putatur, ubi et fama laeditur, et charitas periclitatur ? Nam, ut quod verum est, fratribus et amicis fatear, hoc uno verbo velut uno iaculo, amicorum pariter, et aemulorum pectora terebrastis, et episcopos, clericos, abbates, monachos, ipsos etiam, ad quos pervenire potuit, laicos adversus vos unanimiter concitastis. Nec potuit satanas nequitiae suae utilius invenire consilium, quam ut eos, quos mundus admirabatur, ne admirans imitaretur, nota cupiditatis inureret, et alios laesionis suae dolore stimulatos, ab eorum amore revocaret.

 Sed angit nos, inquiunt aliqui vestrorum, paupertas. Et ubi est, quod Dominus ait : Vae illi, per quem scandalum venit ? Et iterum : Expedit ei, ut suspendatur mola asinaria in collo eius, et demergatur in profundum maris. Ubi est, quod ait apostolus : Non manducabo carnem in aeternum, ne fratrem meum scandalizarem ? Nonne et haec vox vestra esse deberet : Non manducabo ex decimis his in aeternum, ne fratrem meum scandalizem ? Et apostolus quidem, ne idolothyta manducasse putaretur, haec dicebat. At vos, quid dicetis, quos, ut salvo fraterno amore loquar, illicita comedere non fert dubietatis opinio, sed judicii certitudo ?

 Sed forte dicitis, hanc scandalorum sententiam nostros magis arguere, qui quod eis superfluit, nolunt pauperibus erogare. Concedo, quod ditiorum copia aliorum debet inopiam sublevare ; sed quis nostrum, vel vestrum ditior, an pauperior sit, nec tempus est quaerendi, nec facultas disserendi. Hoc tantum interrogo. Si ditior, non vult pauperiori propria tribuere, pauperior debet ditiori sua auferre ? Quis magis videtur iniustus, dives parcus, an pauper violentus ? Quis maiore dignus est supplicio, retentor propriorum, an raptor alienorum ?

 Sed haec ego, dilectissimi, non amaro animo dico, sed sicut fratres meos charissimos moneo. Nec tantum ad haec scribenda me coegerunt lucra decimarum, quam damna animarum. Quae enim vobis, vel nostris ultra spes in laboribus, quae in ieiuniis, quae in vigiliis, quae in castitate, quae in eleemosynis, quae in aliis sacrorum operum exercitiis, remota, ut supra dixi, charitate esse poterit ? Quid memorem apostolica verba, quae semper mente tenetis ? Quid replicem, quae assidue ruminatis ? Nostis quid apostolus de linguis hominum et angelorum, de facultatibus erogatis in pauperes ; quid de tradendo corpore, ita ut ardeat, quid ipse Dominus de munere ad altare oblato, dicat. Haec ideo brevissime tango, ut cum ista, quae digniora sunt, absque charitate, nihil esse probantur : reliqua omnia, quas inferiora sunt, nihil penitus sine illa valere monstretur.

 Et ne diu longioribus epistolis aures sanctitatis vestrae detineam, legatione functus gregis mei oro pariter et consulo, oro ut supplex, consulo ut amicus, ut in causa ista, quae nunc agitur, decimarum vobis pariter et nobis consulatis ; vobis ne infamiam, nobis ne violentiam inferatis, et ne nobis, simul ac vobis charitatem, christianarum animarum unicum remedium auferatis. Nihil sacer conventus vester poterit consultius invenire, quam si charitatem, quae Deus est, inter nos non permittitis interire .





 Document 8

 Date: 1133

 Titre: I. DIMISSIO SANCTI PATRIS STEPHANI.



 …  Cum pater Stephanus senio et morbis gravis, praefecturam, quam vitam ante deserere, maturo demum consilio deliberavit, posteritati suae supervicturus, et fruiturus in pace memoria sui. Igitur congregatis, ex more Cistercii abbatibus, et si quae disponenda erant, dispositis, discedentes iam filios, et nihil tale opinantes benedicturus, his, aut similibus verbis aggressus est : Si valens, virensque deposuissem hoc onus, sub quo nunc gemo, pusillanimis, aut iners merito dicerer. Nunc multo senio, et morbis confectus viribus, et cedere compertior, quam deponere, modestus potius censebor, seu non praesumptor. Debiles, quamdiu potui, supposui humeros, et nec labori, nec curae unquam peperci, quo sancta haec plantatio radicaretur. Atque ecce incrementum, dante Deo, monasterium quod unicum accepi, in centum plus minusve multiplicavi. Ex his tredecim ipse per me construxi, per vos reliqua… 

 (AC. ann. 1133, cap. IX, n° 1, 2).





 Document 9

 Date: 1133

 Titre: II. PETRI VENERABILIS EPISTOLA AD CAPITULUM CISTERCIENSIUM



 Habetur haec epistola apud Manrique, AC. ann. 1132, cap. V, n° 5. — Marrier, Bibliotheca Cluniacensis, 1614, pg. 707. — P. L. t. CLXXXIX, col. 174.

 Charissimis et venerabilibus fratribus in Christi nomine apud Cistercium congregatis, frater Petrus humilis Cluniacensium abbas, salutem ob quam convenerunt aeternam. Relatum mihi est a pluribus, quod litterae, quas praeterito anno charitati vestrae mea humilitas destinavit, quosdam vestrorum laeserint, et a stabilitate, non iam novitiae, sed antiquae dilectionis, eorum animos paulum commoverint. Quae postquam didici, ferre non valui, ut tanta tamdiu inter nos habita charitatis dulcedo, quibuslibet occasionibus, vel in modico amarescat. Unde iterato praesentem epistolam mitto, ut si ita est, ut audivi, laesioni, quam prima intulit, sequens medeatur, et glutino Sancti-Spiritus diversa coniungente, quantalibet nostrarum scissura mentium uniatur. Viderint primae illius epistolae lectores, quo eam spiritu legerint, quo sensum eius interpretati sint. Novi ego me, quod tamen sine fastu aliquo dictum accipite, non superbiae, sed humilitatis, non discordiae sed pacis in dictando spiritum habuisse, et teste eo quem fallere non possum, charitati, quam in cordibus nostrorum, decimarum illarum occasione, periclitari videbam, eo modo providere voluisse. Et quia : Vae peccatori, terram ingredienti duabus viis, dicitur, nolui iuxta prophetam in corde et corde loqui, nec coram amicis, inter quos omnia nuda esse debent, duplicitatis velamine cor velare : ut dum nodum sine tegmine sapientia vestra videret, communi congregatorum consilio, ad dissolvendum efficacius laboraret. Haec tota fuit causa scribendi, quae si tunc ignota, aliquos scandalizare potuit, nunc saltem me manifestante retecta, opto, et precor, ut fratribus charissimis ad plenum satisfacere possit. Quiesco enim, et quiescam in vobis, delector et delectabor in vobis, etiam laesus, non discedam a vobis. Quod tamen tantopere cupio servare vobis, servate nihilominus et nostris et vobis .





 Document 10

 Date: 1134

 Titre: I. STATUTORUM ANNORUM PRECEDENTIUM PRIMA COLLECTIO



 Iam parata a sancto Stephano, promulgata fuit a beato Rainardo, eius successore, in Capitulo Cistercii anno 1134. Textus noster de protoexemplari Cistercii depromptus est, quod hodie asservatur apud Divionem in bibliotheca publica : ms. 114 (82) circa ann. 1175. Cf. Guignard, op. cit., p. 245-276. — Nomasticon Cisterciense, Paris, 1664, 2a edit. Solesmes, 1898, p. 212-233. — Manrique, AC., ann. 1134, cap. VI, n° 4 sq. — P. L. t. CLXXXI, col. 1725-1739.

 In Charta charitatis inter cetera continetur, quod singulis annis semel conveniant omnes abbates coenobiorum, quae Dei gratia in diversis sunt ordinata provinciis ad Cisterciensem ecclesiam, et quod ibi de observatione sanctae regulae et ordine totius vitae suae, ac indissolubili inter se pace custodienda diligentissime tractent, ut tenor vivendi saepius replicatus, ac divinarum Scripturarum auctoritate corroboratus, non facile tepere, sed per diuturna plurimorum annorum spatia possit vigere. Hac ergo ratione in loco praedicto congregati, haec capitula instituerunt, et per universam congregationum nostrarum fraternitatem tenenda decreverunt.

 I. Quo in loco sint construenda coenobia.

 In civitatibus, castellis, villis, nulla nostra construenda sunt coenobia, sed in locis a conversatione hominum semotis.

 II. De unitate conversationis in divinis et humanis.

 Ut autem inter abbatias unitas indissolubilis perpetuo perseveret, stabilitum est primo quidem ut ab omnibus Regula beati Benedicti uno modo intelligatur, uno modo teneatur ; dehinc ut idem libri quantum duntaxat ad divinum officium pertinet ; idem victus, idem vestitus, iidem denique per omnia mores inveniantur.

 III. Quos libros non licet habere diversos.

 Missale, epistolare, textus, collectaneum, graduale, antiphonarium, regula, hymnarium, psalterium, lectionarium, kalendarium, ubique uniformiter habeantur.

 IV. De vestitu.

 Vestitus simplex et vilis, absque pelliciis, camisiis, staminiis, qualem denique regula describit.

 V. Unde monachis debeat provenire victus.

 Monachis nostri ordinis debet provenire victus de labore manuum, de cultu terrarum, de nutrimento pecorum, unde et licet nobis possidere ad proprios usus aquas, silvas, vineas, prata, terras a saecularium hominum habitatione semotas, et animalia praeter illa quae magis solent provocare curiositatem, et ostentare in se vanitatem quam aliquam affere utilitatem, sicut sunt cervi, grues, et cetera huiusmodi. Ad haec exercenda, nutrienda, conservanda, seu prope seu longe, non tamen ultra dietam, grangias possumus habere, per conversos custodiendas.

 VI. Quod non debeat monachus extra claustrum habitare.

 Monacho cui ex regula claustrum propria debet esse habitatio, licet quidem ad grangias quotiens mittitur ire ; sed nequaquam diutius habitare.

 VII. Quod in ordine nostro feminarum cohabitatio interdicta sit, et ingressus etiam portae monasterii ei negatus.

 Remota omni occasione sive nutrimentorum augendorum vel conservandorum, sive rerum monasterii quarumlibet ut quandoque necesse est lavandarum, sive denique cuiuscumque necessitatis, feminarum cohabitatio nobis et conversis nostris omnino interdicta est. Ideo nec intra curtes grangiarum hospitari, nec monasterii portam ingredi permittuntur.

 VIII. De conversis.

 Per conversos agenda sunt exercitia apud grangias et per mercenarios, quos utique conversos episcoporum licentia tamquam necessarios et coadjutores nostros, sub cura nostra sicut et monachos suscipimus, et fratres et participes nostrorum tam spiritualium quam temporalium bonorum aeque ut monachos habemus.

 IX. Quod redditus non habeamus.

 Ecclesias, altaria, sepulturas, decimas alieni laboris vel nutrimenti, villas, villanos, terrarum census, furnorum et molendinorum redditus, et cetera his similia monasticae puritati adversantia, nostri et nominis et ordinis excludit institutio.

 X. Quid liceat vel non liceat nobis habere de auro, argento, gemmis et serico.

 Altarium linteamina, ministrorum indumenta, sine serico sint, praeter stolam et manipulum. Casula vero nonnisi unicolor habeatur. Omnia monasterii ornamenta, vasa, utensilia, sine auro et argento et gemmis, praeter calicem et fistulam : quae quidem duo sola argentea et deaurata, sed aurea nequaquam habere permittimur.

 XI. Ut nemo recipiat aliquem ad aliam ecclesiam ire volentem.

 Si quis monachus, clericus aut laïcus ad aliquam ecclesiarum nostrarum causa remanendi venire voluerit, non ei dissuadeat aliqua alia ecclesia, nec eum retineat etiamsi remanere voluerit, quia scriptum est : Quod tibi non vis fieri, alii ne feceris. Qui postquam ad illum locum in quo conversari disponit venerit, ibique voluntate mutata remanere noluerit, liber discedat. Sed si in cella novitiorum conversatus fuerit, et inde proprio vitio vel expulsus vel per se exierit, ab aliqua nostrae fraternitatis ecclesia sine commendatitiis litteris non recipiatur, quia discordiae inter ecclesias fomes de tali causa oriri poterit. Quod idem de monacho peregrino et in aliquo nostro loco suscepto et quoquo modo egresso decernimus.

 XII. Quomodo novella ecclesia abbate et monachis et ceteris necessariis ordinetur.

 Duodecim monachi cum abbate terciodecimo ad coenobia nova transmittantur : nec tamen illuc destinentur donec locus libris, domibus et necessariis aptetur, libris dumtaxat missali, Regula, libro Usuum, psalterio, hymnario, collectaneo, lectionario, antiphonario, gradali, domibusque, oratorio, refectorio, dormitorio, cella hospitum et portarii, necessariis etiam temporalibus : ut et vivere, et regulam ibidem statim valeant observare.

 XIII. De firmaculis librorum.

 Interdicimus ne in ecclesiarum nostrarum libris aurea, vel argentea sive deargentata vel deaurata habeantur retinacula, quae usu firmacula vocantur, et ne aliquis codex pallio tegatur.

 XIV. De pane quotidiano.

 Sicut in ecclesiasticis aliisque observationibus cavemus ne inveniamur discordes, sic etiam in victu quotidiano diversitas est cavenda, ne fratres carnis vel spiritus fragilitate victi, grossiorem panem abhorrere, et lautiorem incipiant desiderare. Ideo stabilimus ne in coenobiis nostris fiat panis candidus, nec etiam in praecipuis festivitatibus, sed grossus id est cum cribro factus. Ubi autem frumentum defuerit, cum seatio liceat fieri. Quae lex infirmis non tenebitur. Sed et hospitibus quibus iussum fuerit album panem apponimus, et minutis in minutione sua, sicut in eorum sententia descriptum est. Cuius panis albi videlicet qui minutis apponitur, sicut et quotidiani pasta in statera posita, nequaquam plus ponderare debet, sed aequa lance appendi.

 XV. De cucullis et subtalaribus.

 In ecclesiis nostris non sint cucullae deforis floccatae, et subtalares diurni non sint caprini vel corduani, sed vaccini.

 XVI. De monacho vel converso fugitivo.

 Si quis monachus vel conversus vitio suo de ecclesia aliqua exierit, et ad aliam venerit, suadeatur ei ut revertatur. Quod si abbas vel prior illius loci intellexerit illum ad locum suum nolle redire, non eum sinat amplius una nocte illic remanere, habitumque ei religionis iubeat auferri, nisi priusquam ad nostrum ordinem venerit, monachum fuisse constiterit. Converso vero de rebus monasterii nihil dimittatur, praeter indumentum simplex et vile.

 XVII. Quod peregrinus monachus infra breve tempus recipiatur aut recedat.

 Monachus peregrinus si ad aliquod coenobium ad habitandum venerit, nec ibi propter vicinitatem aut notitiam ecclesiae suae recipi potuerit, non diutius teneatur in domo hospitum, ob hoc ut inter hanc moram, aut aliquo ingenio, aut aliquarum ecclesiasticarum seu saecularium personarum petitione, quae sine dubio violentia constat esse, ab abbate suo extorqueatur.

 XVIII. Quod omnia monasteria in honorem beatae Mariae dedicentur.

 Quia antecessores nostri et patres de ecclesia Molismensi, quae in honore est beatae Mariae ad Cisterciensem locum, unde et nos exorti sumus, primitus venerunt, idcirco decernimus ut omnes ecclesiae nostrae ac successorum nostrorum in memoria eiusdem caeli et terrae reginae sanctae Mariae fundentur ac dedicentur.

 XIX. Ut pitantiae non administrentur in refectorio apud Cistercium tempore capituli generalis.

 Nos abbates illo tempore decem, sicuti solemus Cistercium post annum venientes, rogabamus domnum abbatem Stephanum et fratres, ne nobis in refectorio solitae pitantiae, post duo pulmentaria regularia praesentarentur ; quia in refectorio in distributione harum rerum videbatur esse quaedam inquietudo fratrum, et in mora illa diminutio dormitionis fratrum. Tuncque abbate illo et fratribus consentientibus, stabilivimus ne ista nobis illo tempore amplius fierent.

 XX. De sculpturis et picturis, et cruce lignea.

 Sculpturae vel picturae in ecclesiis nostris seu in officinis aliquibus monasterii ne fiant interdicimus, quia dum talibus intenditur, utilitas bonae meditationis vel disciplina religiosae gravitatis saepe negligitur. Cruces tamen pictas quae sunt ligneae habemus.

 XXI. Ut extra portam domus non habeatur.

 Non est congruum ut extra portam monasterii domus aliqua ad habitandum construatur, nisi animalium : quia periculum animarum inde potest nasci.

 XXII. Quod animalia vitium levitatis ministrantia non nutriantur.

 Certum est nos qui militiam monachilem arripuimus, debere in coenobiis nostris honestae gravitati ac regularibus disciplinis, non levitatibus aut iocis vacare, et ob hoc horum fomenta vitiorum a sanctis locis elongari oportet, scilicet cervos et ursos ac grues, ceteraque talia levitatum irritamenta.

 XXIII. De clericis et laïcis coenobia construentibus, et quod nullus sine probatione efficiatur monachus.

 Si clerici vel laïci locum aliquem ad honorem Dei construxerint, illumque locum alicui coenobiorum nostrorum quatenus ad abbatiam transferendam proficiat concedere voluerint, abbasque illius coenobii a quo consultum flagitant, locum habilem prospexerit, suscipiat illum si voluerit. Ipsi vero clerici vel laïci si sanctae regulae iugo se subdere voluerint, aut in loco illo abbatiam faciendam praestolentur, aut cellam novitiorum intrent in coenobio praenotati abbatis, ut regulariter probentur. Quod si ad aliquam ecclesiarum nostrarum elegerint secedere, vel aliud quid proprio arbitrio facere, licenter agant. Illud tamen magnopere nobis omnibus cavendum est ne isti aut alii aliqui sine regulari probatione aliquo modo nostro collegio socientur, exceptis monachis quos beatus suscipit Benedictus.

 XXIV. Quod intra monasterium nullus carne vescatur aut sagimine.

 Intra monasterium nullus vescatur carne aut sagimine, nisi omnino infirmi et artifices conducti. Similiter et intra curtes grangiarum nisi propter easdem causas, et etiam propter mercenarios.

 XXV. Quibus diebus vescimur tantum quadragesimali cibo.

 In toto Adventu, excepta prima dominica, secunda et tertia feria ante caput ieiunii, vigilia Pentecostes, ieiuniis quatuor temporum in septembri, in vigiliis sanctorum Ioannis-Baptistae, Petri et Pauli, Laurentii, Assumptionis sanctae Mariae, Matthei apostoli, Simonis et Iudae, Omnium Sanctorum, Andreae apostoli, quadragesimali tantum vescimur cibo. His ergo diebus in hospitiis nostris caseus aut ova non apponantur.

 XXVI. Ne monachi dent vel accipiant medietariam vel creissementum.

 Nullam cum saecularibus societatem in pecoribus nutriendis, seu terris excolendis habere permittimur, videlicet dando vel accipiendo medietariam vel creissementum.

 XXVII. Quos suscipiamus ad confessionem et ad communionem atque ad sepulturam.

 Ad confessionem, ad sacram communionem, ad sepulturam, neminem extraneum praeter hospites et mercenarios nostros, intra monasterium videlicet morientes recipimus, sed nec ad oblationem ad missam in conventu, nisi in Purificatione sanctae Mariae. Ad sepulturam autem duos tantummodo quos voluerimus de amicis, de familiaribus nostris cum uxoribus suis.

 XXVIII. Quid fiat de his qui se reddunt alicui ecclesiae nostrae ad monachatum, et antequam in capitulum venerint morte praeventi fuerint.

 Si quis mundum respuens monachatum desideraverit, et veniens ad aliquem de abbatibus nostris desiderium suum ei intimaverit, ac se etiam ei vel alicui illius ecclesiae monacho reddiderit, hic talis si ante petitionem suam in capitulo regulariter factam obierit, non pro novitio habetur sed pro familiari.

 XXIX. Quod nullus nostri ordinis abbas monacham benedicat.

 Prohibitum est ne quis abbatum vel monachorum nostrorum monacham benedicere, infantulum baptizare, vel etiam in baptismo tenere praesumat, nisi forte in articulo mortis fuerit, et presbiter defuerit.

 XXX. Quomodo causae in generali capitulo exortae definiantur.

 Si quaelibet causa sponte confessa vel clamore exorta, in generali capitulo Cistercii nascatur, communi assensu omnium abbatum, si possit concorditer fieri, definiatur. Si autem pro capacitate sensus uniuscuiusque, quod saepe accidit, inter se dissenserint, pater Cisterciensis monasterii quatuor abbatibus ad hoc idoneis hanc definiri praecipiat, et quod illi utilius iudicaverint, omnis sanctae multitudinis conventus sine retractatione teneat.

 XXXI. De privilegiis.

 Constituimus ne quis contra instituta ordinis nostri privilegium facere praesumat, sed quod disposuerunt antecessores nostri sancti viri, et adhuc disponunt sano consilio moderni, ratum et stabile permaneat. Quod si quis contra statuta capituli accipere aliquid, vel emere vel aedificare praesumpserit, remota omni dispensatione aedificia cadant, expensae et opera pereant.

 XXXII. De vicinitate grangiarum.

 Grangiae autem diversarum abbatiarum distent inter se ad minus duabus leugis.

 XXXIII. De forma visitationis.

 In facienda visitatione cautelam maximam et diligentiam visitator adhibeat, ut fideliter et prudenter ad corrigendos excessus et conservationem pacis intendat et quam poterit salva ordinis disciplina, animos fratrum ad ampliorem reverentiam proprii abbatis, et gratiam mutuae in Christo dilectionis inducat. Provideat nihilominus visitandus ut secundum formam ordinis visitatori obediens et devotus exsistat, et ad emendationem domus suae quantum poterit tamquam Domino rationem redditurus intendat. Igitur in visitatoris adventu abbas domus illius, vel si illum abesse contigerit, prior aut qui tenet locum ipsius, studiosos fratres admoneat, roget et praecipiat, ut fideliter et fiducialiter publice vel privatim prout melius intellexerint faciendum, quae corrigenda cognoverint suggerant et proponant. Caveat autem ne ullatenus hoc impediat faciendum, vel cum factum fuerit aegre ferat. Caveat ne in praesentia visitatoris vel post eius discessum, cuiquam fratrum aliquam vindictam inferat, ne improperet, ne indignetur. Quin etiam si minus caute, minus discrete fuerit quis locutus, benigna facilitate ad consilium visitatoris indulgeat. Ipsum enim visitatorem talem fore convenit, ut non credat omni spiritui : sed causam quam nescierit diligenter inquirat, cognitam rationabiliter corrigat, zelo ordinis et paternae caritatis affectu. Prohibeat etiam ne incipiant retractare quae noverint digne correcta, ne sibi suggerant incomperta : ne vanis suspicionibus turbent animos patrum sive fratrum suorum. Quod si quis fecerit, digne eum visitator increpet et castiget. Prohibeat etiam ne quis fratrum ea quae cognoverit emendanda, quasi ad maius scandalum, quod nequissimum est, usque ad visitatoris adventum differat et reservet, sed opportunis temporibus quae contigerint proclamentur et emendentur. Quod si contra hanc formam egerit visitator, per superiorem abbatem vel coabbates alios ut meruerit castigetur, sive etiam puniatur per generale capitulum. Similiter qui visitatur nisi formam eamdem studeat observare, coram Deo graviter se culpabilem, et paterna vel capituli generalis noverit animadversione plectendum. Nullus abbas hospes vel etiam visitator, nisi pater domus illius quam visitat fuerit, confessiones recipiat. Ipse etiam proprius pater, si gravis est causa, ad proprium abbatem domus illius eum qui confitetur remittere studeat, et debita fidelitate omnem adhibeat operam, diligentiam omnem exhibeat, ut proprio abbati sicut debet revelet ille conscientiam suam.

 XXXIV. Quod filia per annum semel visitet matrem ecclesiam.

 Statuit causa humilitatis Cisterciensis conventus sollerti providentia, quatenus semel in anno saltem matrem ecclesiam per abbatem suum sanus fuerit visitet filia.

 XXXV. Quae poena iniungatur negligentibus instituta.

 Si quis abbatum capituli nostri generalis neglexerit instituta, publice clametur, et ad emendationem admoneatur. Quod si ipso anno non correxerit, et in sequenti capitulo notum fuerit, leviori culpae subiaceat ubi et quamdiu decreverit Cisterciense capitulum.

 XXXVI. De archiepiscopo vel episcopo.

 Nullus propter iussionem archiepiscopi vel episcopi generale capitulum dimittere praesumat, sed si sanus est ceteris occasionibus postpositis venire contendat. Non quod debitam obedientiam praelatis nostris denegemus, sed quod in ordine nostro tenere statuimus, observare debemus. Et ideo, sicut alias scripsimus, cum quis abbatum abbatiam construere voluerit, primo hoc capitulum et cetera archiepiscopo vel episcopo diligenter sunt ostendenda.

 XXXVII. De pulvinaribus.

 Pulvinaria ex nulla parte excedant pedem et dimidium.

 XXXVIII. De electione abbatum vel monachorum in episcopum.

 Abbas vel monachus nostri ordinis si in episcopum eligatur, numquam consentiat sine assensu abbatis sui et Cisterciensis capituli, nisi forte a domno papa cogatur.

 XXXIX. Quod monachi vel conversi in alia abbatia nihil quaerant.

 Monachi et conversi nostri ordinis a propriis abbatibus ad aliquod negotium directi, in alia nostri ordinis abbatia, sine mandato abbatis sui nihil quaerant, praeter victum et calciamentorum reparationem, et equorum ferrationem, nisi eis aliquod infortunium in via contigerit.

 XL. Quo ordine benedicatur monachus peregrinus.

 Monachus peregrinus in aliquo nostri ordinis monasterio receptus, eo ordine quo novitius benedicatur, si prius benedictus non fuerit.

 XLI. Cui liceat ferre punctam culcitram.

 Nullus ferat secum in via punctam culcitram ad iacendum, nisi is cui in capitulo concessum fuerit.

 XLII. Quot sociis abbas veniens ad capitulum contentus esse debeat.

 Abbas veniens Cistercium ad generale capitulum, intra abbatiam monachum non adducat, nec plus quam duos equos, sed contentus sit uno converso.

 XLIII. Ubi monachi vel conversi minui debeant.

 Monachus vel conversus non debet minui nisi ad abbatias nostri ordinis, neque ad grangias nisi gravis necessitas incubuerit.

 XLIV. De communicaturis.

 Illis diebus quibus monachi communicaturi sunt, possunt ad privatas missas ministri communicare. Licet etiam abbati monachos, novitios, conversos, prout expedire iudicaverit, dividere per altaria ad communicandum.

 XLV. Quod nullus abbas in generali capitulo loquatur nisi stando.

 Nulli abbatum praeter Cisterciensem liceat clamare vel in audientia omnium loqui nisi stando, aliis omnibus sedendo auscultantibus. Si quis autem aliorum vel contradicere vel aliud dicere voluerit, illo sedente surgat.

 XLVI. Quod nullus praesumat terram alterius vel usuaria in ea quaerere.

 Si quis abbatum terram habuerit vel usuaria, vel inde aliquam habuerit conventionem, nullus abbatum quaerat eam, vel in ea usuaria, sine assensu illius abbatis.

 XLVII. Quomodo satisfacit abbas non occurrens ad Gloriam primi psalmi.

 Abbas si ad Gloriam primi psalmi non occurrerit, satisfaciat ad gradum ut monachus, excepto quod sine licentia alicuius post satisfactionem recedat ad sedem suam, nisi alius abbas in choro adfuerit.

 XLVIII. Quando exire debeant a generali capitulo monachi Cistercienses.

 In prima die capituli post absolutionem defunctorum dicatur Adjutorium nostrum, et exeant omnes monachi praeter eos qui loco abbatum adfuerint. Idem fiat aliis diebus post expositionem Regulae.

 XLIX. Quod psalmi vel aliae quaelibet orationes praeter assuetas in conventu pro quavis necessitate non dicantur.

 Prohibitum est ne in conventu psalmi, vel aliae quaelibet orationes pro quavis necessitate dicantur, nisi forte pro missa de conventu alia missa pro imminenti angustia, vel ad missam de conventu collecta.

 L. Quando adolescentiores fratres mixtum sumere debeant.

 Adolescentiores fratres quibus diebus ieiuniorum mixtum sumere conceditur, semper ante tertiam illud sumant.

 LI. De nundinis.

 Multa de mercatoribus nostris querela est, multa confusio. Quia tamen ad nundinas nominatas interdum mittere fratres nostros coemendarum mercium quibus utimur necessitas persuadet, hoc saltem consentiamus ut nihil vendamus in eis. Sed cum vendimus res nostras ubi ubi, caveamus inhonestas commutationes mercium quas iterum venumdare debeamus, nec accipiamus in pretio nisi aurum vel argentum vel nummos, vel tales merces quibus in ordine ordinate utimur. Constituimus etiam ne quo modo res nostras venales trans mare convehamus. Sed nec liceat ire ad mercatum vel nundinas ultra tres dietas, vel ad plus ultra quatuor, nec plures de monachis vel conversis quam duo eant de una abbatia, nec mare Anglicum censemus transeundum propter nundinas. Si qui tamen vicini maris portui fuerint, pro necessariis domus suae emendis vel commutandis transire poterunt, non tamen ad nundinas, neque a portu cui applicuerint plus quam dietas duas. Quicumque ergo monachus vel conversus ordinis nostri ad nundinas nominatas venerit, quamdiu in nundinis fuerit, de nulla domo religiosa victum sibi vel equis suis accipiat, sed de suo magis vivat, et ea mensura quae decet virum sui ordinis. Non enim debet pro se pisces emere, aut delicias quaerere, sed nec vinum bibere nisi bene aquatum, et duobus pulmentis sit contentus. Ad opus saecularium nec emant, nec vendant aliquid. Coria emere licet etiam ultra dietas quatuor in nundinis nominatis.

 LII. De tabernis.

 Neque per monachum, neque per conversum, neque per aliquem hominum licet nobis vinum nostrum vendere ad tabernam, sive vulgo dicitur ad brocam, sive ut lingua teutonica dicitur ad tappam, in nostris seu in domibus alienis, nec alicubi omnino.

 LIII. De abbatibus dum generale capitulum tenetur foris sedentibus.

 Quicumque abbas foris capitulum dum generale capitulum tenetur sederit, ea die a vino abstineat.

 LIV. De mensura avenae.

 Monachis seu aliquibus aliis nostri ordinis ad abbatias nostras sive ad earum loca venientibus, ad opus equorum ipsorum mensura avenae in Cisterciensi capitulo constituta sufficiat.

 LV. De hospitibus ad generale capitulum venientibus.

 Eo die quo abbates Cistercii ad annum conveniunt capitulum reliquisque diebus quibus ibidem morantur, certum sit statutum esse in generali eorumdem abbatum capitulo, nullum supervenientem debere suscipi hospitem. Quod si etiam talis aliquis supervenerit cui id omnino negari non possit, equos vel equum eius nullo modo recipiendum. Id enim sollerter cavendum iudicavere, ne forte rei pro qua de tam longinquis conveniunt provinciis, scilicet ut suo intendant ordini, ullum incurrant impedimentum. Quod per huiusmodi susceptiones posse fieri arbitrabantur.

 LVI. De mensura pulmentorum.

 Eadem mensura sicuti panis et vini sit per omnes abbatias, qua pulmenta aequaliter dividantur, et tam in grangiis quam in abbatiis.

 LVII. Cui liceat ferre calicem et cetera ad missam cantandam necessaria.

 Abbates nostri ordinis quolibet ierint, calicem vel cetera ad cantandam missam necessaria non ferant, nisi cui forte in annuo abbatum capitulo concessum fuerit.

 LVIII. Si liceat alicui novos libros dictare.

 Nulli liceat abbati, nec monacho, nec novitio, libros facere, nisi forte cuiquam in generali capitulo concessum fuerit.

 LIX. De armentis sive pecudibus.

 Nullus abbas ordinis nostri sive armenta sive pecudes sinat ad pascua longius evagari per diem, quin in nocte revertantur infra proprios fines et terras proprias. Hac tamen lege non tenebuntur qui in Alpidus vel iuxta Alpes habitant, in gregibus dumtaxat ovium. Propter porcos autem liceat domum habere longe ab abbatia sive a grangia duabus leugis, seu etiam tribus si ita necesse fuerit, et circa domum illam quantum opus fuerit longe evagentur, ita tamen ut in nocte illa illuc revertantur. Custodibus vero ovium vel porcorum victus quotidianus aliunde non proveniat, nisi de sua propria abbatia vel grangia. Sed et si qui etiam in aliis partibus pro penuria et ariditate locorum forte hanc legem tenere non poterunt, ea ipsi non tenebuntur, sed poterit in eis capitulum dispensare ut vivere possint, si tamen hoc testimonio vicinorum abbatum ostendere manifeste poterunt.

 LX. De placitis.

 Non debent abbates vel monachi aut conversi nostri ordinis interesse placitis, nisi suis aut aliorum de ordine nostro. Quod si aliis de causis quemquam eorum adesse contigerit, non sit tamen ibi iudex aut prolocutor, nec ad consilium partium vel ad iudicium eat.

 LXI. De episcopis ordinis nostri.

 Episcopi assumpti de ordine nostro consuetudinem nostram tenebunt in qualitate ciborum, in forma indumentorum, in observantia ieiuniorum, in officio Horarum regularium, excepto quod mantellum de vili panno et pelle ovina, et pileum similem aut simplicem de lana habere poterunt qui voluerint. Cum quibus tamen rebus claustra nostra minime intrabunt, nec conventibus nostris intererunt, propter dissimilitudinem. Solatia poterunt unicuique dari de domibus nostris usque ad duos monachos et tres conversos si tot necessarii fuerint, ita tamen ut nemini illorum saecularia negotia vel curae imponantur. Propter episcopos ordinis nostri si in infirmitorio iacent, poterunt infirmarii sui si opus fuerit remanere ad horis canonicis. Similiter et socii eorum qui assidui sunt cum eis. Ceterorum autem nullus pro quolibet episcopo aliquam canonicam horam dimittat, et nullus monachorum eius comedat cum eo, sed in refectorio nisi infirmus fuerit.

 LXII. De pitantiis.

 Abbas qui in infirmitorio iacuerit, in conventum pitantiam non mittat, praeter abbatem loci. Nullusque abbatum qui in refectorio comederint faciat pitantiam nisi ille qui sedet ad nolam, nisi forte iuxta se sedenti.

 LXIII. Quibus speciebus non utimur.

 In conventu generaliter nec pipere, nec cymino, huiusmodi speciebus utamur, sed communibus herbis quales terra nostra producit.

 LXIV. De gravioribus culpis.

 Quicumque monachorum vel conversorum nostri ordinis, in furtis, in conspirationibus, in incendiis manifeste deprehensi fuerint, graviori culpae subdantur. Quod si qui talium pro eo exierint aut proiecti fuerint, nullatenus nisi sub eadem sententia recipiantur. Ipsa etiam in quemque secundum modum culpae extendatur, vel aggravetur. Hoc tamen attendum est, ut et hora prandii sit tardior, et mensura cibi minor quam illius qui in leviori culpa ponitur. Verumtamen abbas attendat et corporum valetudines, et culparum modos. Et cum susceptus fuerit in capitulo, non eadem die ponatur in ordine suo. Vasa quibus utitur, aut frangantur aut pauperibus erogentur. Ad fores oratorii prostratus iaceat in terra, non habens caputium in capite. Quotiens autem missa vel officium defunctorum sine intervallo sequitur horam canonicam, non prosternatur donec conventus exeat de ecclesia. Non tamen omnes coguntur exire propter eum. Qui vero exeunt, per ante eum exeant. Et item cum in capitulo receptus fuerit, dum completur opus Dei prosternat se in terra.

 LXV. De levioribus culpis.

 Fratres qui in leviori culpa sunt, de labore remaneant propter satisfactionem, qui etiam cum satisfaciunt, toto corpore extenso prosternantur diebus quibus conventus prosternitur super formas, ceteris vero diebus stantes incurventur. Extra refectorium comedant in loco quo abbati visum fuerit ; qui post refectionem servitorum neque ad biberes eant cum aliis, neque illi qui pro versu perdito in poenitentia sunt, sed post alios eant bibere in refectorio.

 LXVI. In quo ordine fugitivus recipi debeat.

 Fugitivus quando recipitur, ubique erit ultimus omnium. Postea vero, si clericus est, poterit abbas licentiam cantandi et legendi ei dare, et in choro ultimum ponere ordine clericorum, vel etiam sacerdotum si sacerdos fuerit. Si autem humiliato ei locum altiorem aliquando indulgere voluerit, computet tempus quo foris moratus est, et tantum semper amittat de ipso ordine, numquam recepturus.

 LXVII. De vocatione abbatum ad electionem novi abbatis.

 Defuncto abbate pater abbas vocetur : et si qui sunt abbates quos illa domus genuerit, viciniores quique ad diem quem ipse pater abbas praescripserit pariter convocentur, et ad arbitrium patris abbatis praesentes abbates domus illius simul et monachi abbatem eligant. In domo Cisterciensi, quia mater est omnium nostrum, praesentes abbates qui de Cistercio exierunt, et monachi Cistercienses simul eligant.

 LXVIII. De cura grangiarum.

 Prohibemus ne quis abbas grangias suas vel aliquam earum alicui monacho committat, nisi cellarario, qui secundum Regulae auctoritatem ad voluntatem abbatis curam gerat de omnibus, et ei prout necesse fuerit solatia administrentur, a quibus in his quae agenda fuerint adiuvetur.

 LXIX. Quid abbas Cisterciensis in generali capitulo post discessionem monachorum inquirere debeat.

 Si qua abbatia in anno a patre suo abbate domus unde exivit, non fuerit visitata vel per se vel per alium, in communi capitulo Cisterciensis abbas eius hoc notificet, interrogante id communiter eo qui praesidet in capitulo. Quaeratur etiam si quis deest abbatum, et auditis excusationibus eorum qui forte pro infirmitate venire non potuerunt : de cetero nemo celaverit, si quem eorum qui eo anno venire debuerant abesse cognoverit, nec sine gravi animadversione id praetereatur.

 LXX. Qualiter terminari debeat si qua forte controversia inter abbates orta fuerit.

 Si forte aliqua controversia inter aliquos abbates nostri ordinis orta fuerit, convocent vicinos abbates ordinis nostri, et eorum consilio pacem ineant. Si vero nec sic sedari poterunt, reservetur causa eorum ad annuum capitulum Cistercii, et ibi ad arbitrium et ad nutum Cisterciensis capituli terminetur, neque inde ad aliam audientiam appellare liceat.

 LXXI. De domibus quae in villis sunt.

 In domibus quae in villis aut castellis vel civitatibus sunt, non habitent monachi vel conversi.

 LXXII. De monachis vel conversis ad grangias venientibus.

 Monachi vel conversi cum ad proprias grangias venerint, sicut fratres grangiarum ita vescantur, nec loquantur cum fratribus nisi cum magistro et hospitali.

 LXXIII. De falsis vocibus.

 Viros decet virili voce cantare, et non more femineo tinnulis, vel ut vulgo dicitur falsis vocibus veluti histrionicam imitari lasciviam. Et ideo constituimus mediocritatem servari in cantu, ut et gravitatem redoleat, et devotio conservetur.

 LXXIV. Si liceat alicui Romam ire.

 Nemo nostri ordinis Romam eat, nisi cum episcopo sui ordinis.

 LXXV. De abbatibus qui abbatias suas relinquunt.

 Abbates qui abbatias suas relinquunt, in ordinem conversionis suae redeant.

 LXXVI. Quod monachi vel conversi ad generale capitulum venientes verberentur.

 Ab hora nona diei praecedentis Exaltationem sanctae Crucis usque ad horam nonam diei quo abbates a generali capitulo discedunt, quicumque monachus hospes vel conversus inventus fuerit in monasterio vel grangiis Cisterciensibus, ducatur in generale capitulum, et ibi coram omnibus abbatibus verberetur. Excusationem vero aliquam eis praetendere quin verberentur, nec abbas Cisterciensis potest.

 LXXVII. Quod infirmarius loqui potest cum solatio suo.

 Qui magister erit de infirmitorio loqui poterit cum solatio suo, si tamen ita viderit abbas oportere, et hoc ipsum loco et modo quo ipse providerit. Conversum autem etiam pro solatio infirmarii liceat haberi in infirmitorio.

 LXXVIII. De pueris litteras discentibus.

 Nullus puerorum doceatur litteras intra monasterium vel in locis monasterii, nisi sit monachus, vel receptus in probatione novitius. Quibus tempore lectionis discere licet. Et notandum quia nullum nisi post quintumdecimum aetatis suae annum in probatione nobis ponere licet.

 LXXIX. De poena abbatis contemnentis patrem abbatem.

 Abbas filius qui abbatem suum eum corripientem de ordine suo contempserit, clamatus in Cisterciensi capitulo levi culpae subiacebit aut in propria abbatia, aut in loco quem abbas Cisterciensis ei constituerit.

 LXXX. De litteris et vitreis.

 Litterae unius coloris fiant, et non depictae. Vitreae albae fiant, et sine crucibus et picturis.

 LXXXI. De generibus vestimentorum.

 Qui mollibus vestiuntur, in domibus regum sunt. Monasterium ista non decent. Ponamus delicatas vestes et nullus deinceps ysembruno, walembruno, saya, vel eiusmodi aut etiam subtilioribus pannis utatur, neque novis neque veteribus.

 LXXXII. Pro quibus nobis liceat scribere domino papae.

 Nullus scribat domino papae nisi pro propriis causis et coabbatum suorum et episcoporum, archiepiscoporum, regum et principium suorum.

 LXXXIII. De wandengiis.

 Directi in itinere si voluerint wandengias ad evitandum lutum, sive ad expellendum frigus, habere licet eis. Quae tamen non de corio, sed de panno fiant.

 LXXXIV. Quod monachus non oret prostratus.

 Non est nostrae consuetudinis monachum vel conversum prostratum toto corpore iacere in oratione, sed super genua vel stando.

 LXXXV. De scriptoriis.

 In omnibus scriptoriis ubicumque ex consuetudine monachi scribunt, silentium teneatur sicut in claustro.





 Document 11

 Date: 1134

 Titre: II. STATUTA IPSIUS ANNI 1134






1 Abbas veniens Cistercium ad generale Capitulum, intra Abbatiam ne monachum adducat, nec plusquam duos equos.



2 In prima die Capituli post recitationem brevium, et absolutionem defunctorum, dicatur Adiutorium nostrum, et omnes monachi, praeter priores qui loco abbatum fuerint, exeant ad tenendum ordinem suum. Idem fiat aliis diebus post expositionem regulae.



3 Nulli abbatum praeter domnum Cisterciensem liceat clamare, vel in audientia loqui nisi stando, aliis omnibus sedendo auscultantibus. Si quis autem aliorum vel contradicere vel aliud dicere voluerit, illo surgente [sedente], surgat.



4 Monachus vel conversus non debet minui extra abbatiam nostri ordinis.



5 Si quis abbatum terram aliquam habuerit, vel usuaria, vel inde aliquam habuerit conventionem, nullus aliorum quaerat eam, vel in ea usuaria sine assensu illius abbatis.



6 Si cui locus ad abbatiam construendam oblatus fuerit, non presumat accipere, nisi prius distare a ceteris abbatiis nostri ordinis decem leucis Burgundiae pro certo cognoverit. Si tamen ibi congregatio fuerit, per assensum generalis Capituli recipi poterit.



7 Quod si subprior iam resederit, ingrediatur, tamen ut ceteri monachi, et retrahente se paululum subpriore ad nolam sedeat, et suum deinceps officium exsequatur ; simili modo ad capitulum et ad collationem.



8 De cetero presente et absente abbate, intus et deforis, pro voluntate abbatis omnino se agat, sic tamen quod locum in ecclesia nunquam occupabit.



9 Prior et subprior et alii obedientiales tam ab abbatibus quam a monachis, nominibus suis, sed non puris vocantur.



10 Si non occurrerit abbas ad Gloriam, satisfaciat ad gradum ut monachus, excepto quod sine alicuius licentia, mox post satisfactionem recedat in sedem suam, nisi alius abbas in choro affuerit.



11 Illis diebus quibus communicaturi sunt monachi, possunt ad privatas missas ministri communicare. Licet etiam abbati monachos, novitios, prout expedire iudicaverit, dividere per altaria ad communicandum.



12 Singulis mensibus communicent, nisi quem abbas certa de causa crebrius vel rarius accedere iudicaverit.




 Document 12

 Date: 1137

 Titre: SANCTI BERNARDI EPISTOLA AD ABBATES CISTERCII CONGREGATOS



 Capitulum generale apud Cistercium mense septembris an. 1137 congregatum epistolam recepit a Bernardo Claraevallis abbate scriptam in Apulia, ubi illustris sanctae sedis defensor adhuc in schismate terminando laborabat.

 Legitur haec epistola apud Manrique, AC. ann. 1137, cap. III, n° 5, et est CXLV inter bernardinas ; P. L. t. CLXXXII, col. 302.

  In multa infirmitate corporis et cordis anxietate, Deus scit, dictavi ista ad vos, homo miser, homo natus ad laborem, frater tamen vester. Utinam nunc ipsum Spiritum, in quo congregati estis, merear habere interpellatorem ad vestram unanimitatem, qui imprimat pectoribus vestris calamitatem quam patior qui imaginem mei tristem ac supplicem, sicut est, fraternis affectibus repraesentet. Non hoc oro, ut creet in vobis novam misericordiam, quia novi ego quam familiaris universitati vestrae sit illa virtus : sed hoc oro, ut in intimo sentiatis quo et quanto affectu oporteat misereri. Certus sum enim quia, si id datum fuerit, continuo lacrymae de thesauro pietatis erumpent, singultus et gemitus et suspiria hinc inde pulsabunt caelos, et audiet Deus, et placabitur mihi, et dicet : Reddidi te fratribus tuis, non morieris inter extraneos, sed inter tuos. Tantis siquidem laboribus et doloribus affectus sum, ut saepe taedeat me etiam vivere. Humanum autem dico propter infirmitatem nostram : desidero differri usquedum revertar ad vos ut non moriar nisi inter vos. De cetero, fratres, bonas facite vias vestras et studia vestra, quae recta, quae honesta, quae salubria sunt constituentes et tenentes : ante omnia solliciti servare unitatem spiritus in vinculo pacis ; et Deus pacis erit vobiscum .





 Document 13

 Date: 1141

 Titre: A CAPITULO GENERALI CISTERCIENSI PETRUS, ABBAS DE STAMEDIO ONUS EPISCOPALE SUSCIPERE COGITUR



  Cum omnimodis episcopale onus renueret (sc. Petrus, abbas Stamedii), neque eligentium, quantumlibet instantibus, aut amicorum precibus acquiesceret, capitulum generale adire compulsi sunt, a quo per obedientiam compelleretur. Nam cur Sabaudiae metropolis illustris destituta pastore, aliunde quaereret, quod haberet intra seipsam ? Cur semel pasta a fure, pastoris titulo, novis periculis denuo exponeretur, novis rapinis ? Charitatem quae sua sunt non quaerere, sed quae Iesu Christi, et ut Petro consultius forsan foret vivere intra coenobium, at non ecclesiae. Non humilitatem, sed pusillanimitatem esse, si timeat, si nolit, socordiam, atque utramque religioso viro vitandam. Nec abscondendum sub modio lumen, quod Deus illustrando orbi praeparavisset.

 Igitur pergit abbas Altaecumbae : “Nullatenus potuit ad consensum electionis induci, donec conventum Cistercii capituli generalis eiusdem ecclesiae clerici praestolantes, illic eum intercepere, ubi subterfugium deinceps non haberet. Ibi auctoritate totius ordinis est oppressus, maxime vero sancti Bernardi Claraevallis, cui reverentiam semper exhibuit singularem, et venerabilium patrum suorum Cisterciensis et Bonaevallensis abbatum, ab his angariatus, et manualiter clericis assignatus obtemperavit invitus”.

 Sic vir sanctissimus Rainaldo, Bernardoque, illo praecipiente, hoc consulente, necnon et proprio abbate Bonaevallis, utrumque praestante, in regimen Tarentasiensis ecclesiae assumptus est, Sabaudiam simul et orbem illustraturus .

 Manrique, AC. ann. 1138, cap. XI, n° 2).





 Document 14

 Date: 1142

 Titre: CISTERCIENSIUM ET PRAEMONSTRATENSIUM FRATERNA PAX



 Legitur hoc documentum apud Manrique, AC. ann. 1142, cap. IX, n° 5-8, et originale documentum adhuc asservatur in Archivo publico regionis Hte-Marne (Série H, fonds de l’abbaye La Chapelle-aux-Planches).

 In nomine sanctae et individuae Trinitatis, amen.

 Confirmatio societatis et pacis inter Cistercienses et Praemonstratenses. Igitur ad custodiam pacis et charitatis utriusque capituli assensu, inter utrumque ordinem constitutum est et confirmatum, ut nullus Cisterciensium canonicum vel novitium seu conversum Praemonstratensis ordinis, nullus Praemonstratensium monachum, vel novitium seu conversum Cisterciensis ordinis, nisi ex pari consensu recipiant.

 Nullus in utroque ordine locum ad abbatiam aedificet, circa alterius abbatiam, infra quatuor leucas ad mensuram uniuscuiusque provinciae, praeter quam in Anglia, ubi duae leucae pro una computentur et in Lombardia duo milliaria pro una leuca nisi forte antiqua loca sint, quorum redditus, et possessiones ad tenendum conventum sufficiant. De grangia ad grangiam, sive de grangia ab abbatiam ad minus semper una intersit leuca. Mansio vero sororum ab abbatia distet duabus leucis. Verumtamen terrae illae, quae ante annum Incarnationis et diem, qui subscriptus est, susceptae fuerant, hac lege non tenebuntur, siquidem singulae terrae ad integram carrucam suffecerint vel ad aedificandam abbatiam susceptae fuerint.

 Nullus in utroque ordine alter ab altero tam de nutrimentis quam de laboribus decimas exiget, vel accipiet. Si aliquis in utroque ordine, de qualibet re emenda, vel acquirenda loco suo, praesens tractare, vel aliquem convenire inceperit, antequam sponte dimiserit, nullus de alio ordine sibi usurpare, vel impedire praesumat. Si forte in aliquibus locis inter aliquos utriusque ordinis aliquid quaerimoniae emerserit, et inter eos familiariter per aliquos religiosos mediatores componi non poterit, sine maiori audientia differetur, et ad audientiam alterutrius generalis capituli referetur. Quisquis in eodem capitulo reus esse claruerit, quod intulit damnum, prius restituat, et postmodum in capitulum abbatis, quem offendit, veniens, usque ad satisfactionem ante pedes eius se humiliet. Reliquum vero poenitentiae in dispositione generalis capituli sui ordinis permaneat.

 Commemorationem et plenarium officium pro omnibus defunctis suis, singulis annis, invicem faciant. Quod ut firmum deinceps, et in aeternum quamdiu utriusque ordinis status viguerit, inconvulsum permaneat, ego Rainardus Cisterciensis abbas et generalis nostri capituli conventus : ego quoque Hugo Praemonstratentis abbas et generalis nostri capituli conventus, praesenti charitatis chirographo firmamus, et sigillis nostris pariter consignamus.

 Actum est hoc anno Incarnationis Domini M. CXLII, epacta XX, indictione quinta, concurrente tertio, quinto Idus octobris.





 Document 15

 Date: 1147

 Titre: EUGENII III PRAESENTIA IN CAPITULO ET CONGREGATIONUM SAVIGNIACENSIS ET OBAZINENSIS IN ORDINEM CISTERCIENSEM COOPTATIO



  Instabat tempus capituli generalis, nec quidquam aliud Eugenius praestolabatur. “Igitur (ait Godefridus, qui praesens fuit) eodem anno apud Cistercium iuxta morem, abbatibus congregatis, praedictus papa venerabilis adfuit, non tam auctoritate apostolica praesidens, quam fraterna charitate residens inter eos, quasi unus ex eis”.

  Caeterum illud adhuc singularius in hoc capitulo, cui non simile invenias, et vix speres ; integram, numerosamque congregationem (ordinem potius dixeris) monasteriis constantem supra triginta, per Galliam, Angliam, Normaniamque sparsam ; illustrem viris, nec obscuram ecclesiis et possessionibus, relicto habitu, relictis institutis, quae per plures iam annos observassent, in iura, et leges Cistercii transiisse, sub Claraevallis visitatione . (ex, Manrique. AC. ann. 1148, cap. VII, n° 1, 2).

  Hoc ipso anno, et in hoc eodem capitulo, sanctus Stephanus Obacinensis abbas… cum iam mores Cistercii altius hausisset, se et quatuor ecclesias, quas fundaverat,… interventu Eugenii, Cistercio tradidit, sub immediata patris Raynardi, atque eius successorum visitatione .

 Auctor anonymus, sed dignus fide, nobis describit qualiter traditio haec facta fuit :  Igitur, cum ad Cistercium beatus ille venisset, memoratum papam adiit, et quid animo gereret, apostolicis auribus intimavit ; obnoxie deposcens, ut suum desiderium ipsius auctoritate ad effectum perduceretur. Tunc ille domnum Raynardum venire ad se mandavit ; eique sanctum virum ut patri filium, ipse pater omnium commendavit : atque ut eum in conventum abbatum duceret, et sancto ordine sociaret, praecepit. Quem gratanter ille de manu papae suscipiens in capitulum introduxit ; et iucundo ore, coram cunctis abbatibus dixit : En cernitis, domini fratres, abbatem istum, corpore modicum, habitu despicabilem, vultu deformem ; sed quidquid in eo videtis, totum Spiritu Sancto plenum sciatis…

 Nec mora, prolatis domini papae mandatis, eiusque petitionibus declaratis, ipso etiam in praesenti humiliter postulante, ab universis concorditer abbatibus in societatem ordinis est receptus, et domui Cisterciensi specialiter assignatus .

  Huic capitulo affuit inter abbates sanctus Raimundus, tum adhuc abbas Nienzabensis, Sacrarum Militiarum pater brevi futurus .

 (ex Manrique, AC. ann. 1148, cap. VII, n° 1, 2 ; VIII, n° 1, 2, 6).





 Document 16

 Date: 1150

 Titre: I. CAPITULUM ULTIMUM SUB RAINARDO



  Instabat tempus Capituli generalis, quod ultimum celebravit Rainardus pater in die Omnium Sanctorum, Sanctis ipse infra annum associandus…

 Petrus Venerabilis scripserat litteram prolixam satis Bernardo, sed viridam et acrem  (Manrique, AC. ann. 1150, cap. V, n° 3).

  Res ad Capitulum generale delata est, et utrimque discussa. Nec satis constat quid consilii coeptum, nisi quod tamen ex rescripto Bernardi satis colligitur, nihil determinatum in ea causa, saltem quod posset litteris mandari . (Manrique, AC. ann. 1150, cap. V, n° 13).





 Document 17

 Date: 1150

 Titre: II. PAX INTER CISTERCIENSES ET PRAEMONSTRATENSES TURBATA.



  Praemonstratenses, inter quos Philippus, abbas Bonae-Spei, et alii plures et graviores, quin ipse pastor et pater totius ordinis, amaras litteras scripserunt rumpentes foedus, vel rumpendum comminantes, nisi multa per nostros emendarentur. Haec epistola ad Capitulum delata, perlectaque, ad Bernardum remissa qui responderet  (Manrique, AC. ann. 1150, cap. III, n° 3).





 Document 18

 Date: 1151

 Titre: I. EUGENII PAPAE III EPISTOLA AD CAPITULUM CISTERCIENSE



 Legitur haec epistola inter bernardinas : PL. t. CLXXXII, col. 476.

 Eugenius episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis G[oswino] Cisterciensi, et universis abbatibus apud Cistercium in nomine Domini congregatis, salutem et apostolicam benedictionem.

 Optaremus, filii dilectissimi, corporali praesentia sacro vestro interesse collegio, unde sicut vobiscum in unitate sancti Spiritus ambulamus, ita de vivificatione sancti Spiritus et progressionibus animae praesentaliter et communiter tractaremus. Quia vero ex divinae dispositionis arbitrio in medio pelagi ad regendam navim Ecclesiae constituti, circum saevientium procellarum inundatione contondimur, ut non quod volumus, sed quod nolumus, faciamus ; et susceptae administrationis officio alligamur, unde ad optatum locum gressum flectere non possimus : per spiritum et litteras nostras vobis praesentiam exhibemus, et, quatenus permittitur, charitate ac desiderio vestro nos conventui praesentamus ; cupientes quidem, et quanto possumus affectu rogantes, ut et vos coniunctum nobis vestrum spiritum habeatis, et in communi super nos omnipotentis Dei gratiam propensius imploretis. In montis siquidem vertice constituti, ubi undique ventorum flatibus propulsamur, speramus nos ex Dei dono aliquatenus in tanto turbine posse subsistere, si orationum vestrarum interventum apud Deum meruerimus obtinere. Ut autem apud eum de orationibus vestris promptam semper valeamus invenire fiduciam, et quod nostris meritis non valemus, vestris intercessionibus assequamur : optamus charitatem vestram de his quae ad Deum sunt, de observantia ordinis, de custodia disciplinae, ita semper fore sollicitam, et contemptis quae retro sunt, ita se in anteriora unumquemque vestrum extendere, ut nulla nubes in operibus vestris appareat, quae orationes vestras, quominus ad Deum penetrent, valeat aliquando praepedire.

 Quoties itaque, filii dilectissimi, convenitis in unum, de corrigendis quae in aliquibus vestrum corrigenda sunt, et statuendis quae ad animarum salutem et profectum ordinis fuerint statuenda, communem curam habete, quoniam qui modica spernit, paulatim decidit (Eccli. XIX, 1) : nec ea quae minora videntur in vobis, incorrecta relinquite. Inutiliter enim portas civitatis obserat, qui vel unum foramen, unde ingrediantur, hostibus relinquit apertum, dicente Scriptura :  Idem facit sentina neglecta quod ventus irruens , et :  Vitasti grandia ; vide ne obruaris arena . Respicite, quaeso, ad veteres patres, qui nostrum sacrum Ordinem statuerunt ; et considerate, qualiter relicto mundo, et contemptis omnibus, mortuis mortuos sepelire dimissis, ad solitudinem volaverunt, unde aliis circa frequens ministerium satagentibus, ipsi ad pedes Iesu cum Maria sederunt (Luc. X, 39, 40), ut tanto uberius coeleste manna perciperent, quanto longius ab Aegypto discessissent. Ipsi quidem egressi sunt de terra et de cognatione sua ; obliti sunt populum suum, et domum patris sui : et quoniam rex eorum speciem concupivit, crescere fecit eos in gentem magnam, et usque ad extremum terrae propagines eorum extendit, ita quod splendor claritatis eorum universum corpus Ecclesiae illustravit ; et Sareptana mulier ad eorum vocem innumera vasa de modico oleo, quod habuerat in lecytho, replevit (III Reg. XVII, 10, 16). Sane illi primitias Spiritus acceperunt, et oleum suavitatis eorum apud nos usque defluxit.

 Unde cogitandum vobis est attentius et agendum, ut non degeneretis de eorum virtutibus, sed quales fuistis in germine, sitis etiam in virgulto : et qui ex eis vitae semina suscepistis, idem cum eis germen afferatis et fructum. Intuemini qualiter illi quorum lampades extinguuntur, de oleo vestro exoptant accipere ; et multi, qui computruerunt sicut iumenta in stercore suo, ad respectum supernae gratiae regimini vestro committi, et orationibus desiderant commendari. Et quoniam filii saeculi huius vos renitentes etiam ad regimen sui trahere moliuntur, et de quiete contemplationis et deserti silentio volunt vos aliquoties ad occupationes et negotia revocare ; ad mentis oculum patrum vestrorum instituta reducite, et propheticum habentes exemplum, eligite magis abiecti esse in domo Dei quam habitare in tentoriis peccatorum (Psalm. LXXXIII. 11). Et quia nihil habetis quod non accepistis, de Domino in bonitate, de vobis autem in humilitate sentite, unde illius videamini vestigia sequi, qui ait : Cum omnia bene feceritis, dicite quia servi inutiles sumus (Luc. XVII. 10). Si enim genera linguarum, si gratiam sanitatum, si prophetandi scientiam accepistis ; si verba vestra meliora sunt, imo fragrantiora unguentis optimis ; si mundus reveretur vos, et in odore unguentorum vestrorum currere delectatur ; eius opus certum est esse qui ait : Pater meus usque modo operatur (Ioan. V. 17).





 Document 19

 Date: 1151

 Titre: II. CHARTAE CHARITATIS CONFIRMATIO POSTULANDA



  Instabat tempus Conventus Cisterciensis, qui primus sub Gozevino Patre celebratur ; et convenerant episcopi et abbates ex omni natione quae sub coelo est, varia negotia in eo expedituri… In hoc Capitulo decretum fuit, ut confirmatio privilegiorum ordinis, et nominatim Chartae Charitatis ad litteram insertae, ab Eugenio indulgenda procuraretur, in Capitulo sequenti praesentanda .

 (Manrique, AC. ann. 1151, cap. VI, n° 1, 3).





 Document 20

 Date: 1151

 Titre: III. TEMPLARIORUM QUERELA



  Crediderim ad eamdem synodum adductam Templariorum de nostris querelam, haud contemnendam : quod unum de militibus illorum, cui ad nostros, sine eorum consensu transire, ex mutua inter utrosque concordia, non liceret… Memorat hunc eventum Bernardus ad Eugenium scribens pro abbate monasterii Sancti Urbani, de quo, male contenti restitutione, acrius Milites Templi conquesti fuerant  (Manrique, AC. ann. 1151, cap. VI, n° 1, 3).





 Document 21

 Date: 1152

 Titre: I. CHARTAE CHARITATIS PONTIFICIA APPROBATIO



  Cum iam capituli generalis tempus instaret, kalendis augusti, Eugenius III, cum Signiae demoraretur, capitulo eidem praesentandas, sub sigillo plumbeo, litteras dedit, proprio et sexdecim sibi tunc assistentium cardinalium ex quibus tres ex Cistercio erant assumpti. In hoc diploma, Summus Pontifex, Chartam charitatis, non in genere tantum, et quasi abstracte, sed speciatim per singula capitula, apostolica voluit sancire auctoritate, additis etiam quibusdam privilegiis, declarationibusque, quae Gozevinus pater postulaverat .

 (ex Manrique, AC. ann. 1153, cap. II, n° 1.)

 Haec approbationis bulla Sacrosancta romana Ecclesia legitur apud No. p. 74-78 ; Henriquez. Privilegia Ord. Cist. Antverpiae 1630, p. 53 ; Franc. Portes, Sacri Cist. Ord. Privilegia, Compluti, 1574, t. I, fol. 3v ; PL. t. CLXXX, col. 1541, abbreviatum refert textum. Cf. etiam ms. 5316 apud L. Rosenthal (Munich) : Statuta et Constitutiones Ord. Cister. (ms. XV saeculi ineuntis), fol. 177-180v.





 Document 22

 Date: 1152

 Titre: II. EUGENII III EPISTOLA AD CAPITULUM GENERALE CIRCA QUAEDAM ABBATIAE SANCTI-ANASTASII TEMPORALIA BONA



 Textus depromptus ex ms. 1402 Biblioth. nat. Parisiis n. a. l. quod sequentem annotationem praefert fol. 1 :  Liber monasterii sancti Anastasii de Aqua Salvia, quem emi ego frater Bernardus de Monte Sancti Johannis ab uno stipendiario, qui liber depredatus fuit ab uno castro antedicti monasterii qui vocatur Neme, quando fuit captivatum ab emulis . Scriptura fol. 1-77 : XII s. ; fol. 81-129 : XIV s. Cf. ed. a S. Lœwenfeld apud Archivio della Societa romana di storia patria, t. IV, p. 400 sq. ; Jaffé, Regesta, n° 9604, 9798.

 [Eugenius episcopus servus servorum Dei].

 Venerabilibus fratribus episcopis et dilectis filiis abbatibus apud Cystersium in nomine domini cong[regati]s, salutem et apostolicam benedictionem.

 Quod ad clarificandas lampades animorum vestrorum emunctoria vos conspicimus habere in manibus, et ad amputanda superflua de ordine vestro, eam quae oportet vigilantiam adhibere, letamur in domino et in spiritu virtutis eius, quo inspirante quae retro sunt obliviscentes sic vos ad anteriora semper extenditis, et per plures profectus virtutis quasi per mansiones diversas ad terram repromissionis contenditis pervenire, ut illud valeat in vestram gloriam decantari quod dicitur per Salomonem : iustorum vita quasi lux splendens, procedit et pervenit usque ad perfectum diem. Sane nos de nobis ipsis etiam optaremus ut tumultibus negotiorum exempti sicut spiritu ita et corpore una vobiscum tam diu sub claustrali silentio per deserti solitudinem gauderemus donec ad montem dei Oreb, praestante domino, pervenire possemus et lampadem nostri pectoris tamdiu sub artiori disciplina regulae purgaremus donec eam sine macula et ruga omnipotenti deo redderemus. Quia vero nos iniuncta insufficientiae nostrae sollicitudo universalis ecclesiae inter vos corporaliter esse non sinit et una vobiscum de clarificatione nostrae lampadis cogitare, sp[irit]u tamen sacro vestro collegio praesentes offerimus, et super ea quam de conservatione ordinis habere vos sollicitudinem intuemur, spiritalis gaudii suavitate reficimur eo ipso apud remuneratorem omnium profectus vestri nos sperantes praemium habituros, quo eum sincera caritate diligimus et non alienum a nobis sed nostrum proprium reputamus. Vobis autem fratres carissimi iuxta rivum aquae in exploratione manentibus et ea quae forte in aliquibus ecclesiarum ordinis vestri apparent incongrua cupientibus amputare, locorum et temporum est attendenda diversitas, et quod in unoquoque loco sit facile, quod vero pro malitia diei difficile, subtili vigilantia intuendum, quatinus omnibus ea qua convenit moderatione dispensatis, et ad salubrem effectum praevia discretione perductis, in sponse vocem agere valeatis et dicere. Manus nostrae distillaverunt myrram et digiti nostri myrram suavissimam. Hec ideo diximus filii dilectissimi ut circa ecclesiam Sancti-Anastasii pro commonitione nostra dispensatione utamini et quoniam adhuc retinet castrum quoddam et alias quasdam possessiones ad eius ius antiquitus pertinentes, aliquorum ex vobis animi non turbentur. Licet enim id ordinis rigor inhibeat, loci tamen necessitas retineri compellit, dum nec commutandi eas se opportunitas optulit, nec aliis possessionibus ecclesia ipsa ita potuit ampliari, ut suppetat fratribus inhibi commorantibus unde sine istis possessionibus in dei valeant servitio sustentari. Sane nos olim temporibus felicis memoriae papae Innocentii praecessoris nostri sentiebamus id ipsum et quia malitia nostri populi nondum nobis pleniter innotuerat, possessiones illas dimittere volebamus, non adhuc sicut oportebat, intelligentes, quam difficile foret, quibuslibet religiosis viris inhibi vitam ducere, si eos istarum possessionum contigeret sustentatione carere. Ipse autem necessitatem rei sanioris consilii gravitate dimetiens super his nobis noluit praebere consensum et possessiones illas usque in aliud commodius penes ecclesiam constituit retinendas. Cuius nos utique consilium attendentes salubre ac necessarium fuisse tunc et adhuc esse indubitanter agnoscimus et easdem possessiones absque gravi periculo non posse dimitti videmus. Expectamus autem et diligentiam exactam impendimus, ut eas commutare in possessiones alias valeamus. Vendi autem legum sanctio non permittit et si vellent etiam vendere, quia sanctioni legum obviare videtur, emptorem invenire non possent. Quocirca necessitate loci nostroque consilio utiliori sicut arbitramur inspecto, rigorem ordinis in hac parte circa ipsam ecclesiam temperate, ac de medio vestrum omne scandalum super his et murmur auferte. Nos siquidem honestius iudicamus, ut fratres eiusdem ecclesiae de propriis possessionibus aliorum studio conquisitis in divinis obsequiis sustententur, quam sub incerta multotiens impetrandi fiducia aliena compellantur suffragia mendicare, dicente beato Gregorio, turpe fore religiosis viris oblata etiam libenter accipere, nedum quod non oblata cum exactione debeant postulare.





 Document 23

 Date: 1152

 Titre: III. STATUTA ANNI 1152.




1 Anno ab Incarnatione Domini MCLII°, statutum est in Capitulo generali abbatum, ne ulterius alicubi construatur nova abbatia nostri ordinis, neque aliquis locus alterius religionis per subiectionem nostro ordini societur. Licet tamen alicui abbati pro aliqua incommoditate intolerabili, consilio et assensu patris abbatis, abbatiam suam ad locum magis idoneum transferre, qui tamen ab aliis abbatiis nostri ordinis ad minus decem leugis Burgundiae distet, et duabus a grangiis, sive ille locus ad quem fit translatio alterius ante fuerit religionis, sive non ; ita quod priorem locum vel omnino deserat, vel in eo grangiam faciat, si ultra dietam inter se non distent. Nulli enim licet a modo ab abbatia sua ultra communem dietam grangiam facere. Sciendum etiam quod non licet per manum fugitivi nostri ordinis aliquem locum sive ad abbatiam, sive ad grangiam faciendam recipere. Loca tamen quae ante illud generale Capitulum aedificari coeperant, concessum est, ut si ante Capitulum generale subsequentis anni honeste et secundum instituta ordinis fieri posset, in abbatiam surgerent. Quod si ante illud Capitulum convenienter, ut dictum est, accepta loca in abbatiam surgere non possent, ex tunc remota omni dispensatione dimmitterentur, nisi grangia ibi secundum Ordinem fieri posset.




2 Quando vel quibus maior cellerarius computare debet ?

 Maior cellerarius semel in mense, vel saepius si Abbas voluerit, de omnibus quae accepit vel expendit Abbati vel quibus iusserit computet. Alii autem sive grangiarii, sive qui aliquibus praesunt operariis, in praesentia cellerarii vel quibus cum eo iusserit Abbas, similiter faciant. Substantiam vero monasterii vel in nummis vel in alia pecunia, is cui iusserit Abbas custodiat. Ipse autem Abbas aliquos de suis monachis pecuniae conscios secum habeat.



3 De poena loquentium ad mensam.

 Omni tempore secundum Regulae praeceptum decet monachum silentio studere, sed maxime nocturnis horis et ad mensam. Eapropter ordinamus ne monachus sive conversus ad mensam loquatur, nisi forte in via constitutus si non habuerit qui signa sua intelligat, singula verba dicendo ut aquam, panem et vinum, et cetera comestioni tantum necessaria breviter et silenter requirat. Qui vero aliter fecerit, in ipsa refectione vino abstineat. Quod si vinum non habuerit, uno pulmento si duo habuerit careat.



4 Cum quot monachis liceat Abbati hospiti simul loqui.

 Constituimus ut nullus Abbas ad aliam domum veniens, monachum de labore sine licentia retineat, nec cum pluribus simul quam cum duobus loquatur, praeter Abbates visitatores. Quos ei in auditoria, vel in locum proximum auditorio monachorum evocare liceat. Ceterum per curiam vel in infirmitorium, aut extra terminos sine Abbatis licentia vel prioris si Abbas defuerit, monachum ducere, exceptis ut diximus visitatoribus nulli liceat. Dum autem Abbas cum duobus loquitur, si tertius supervenerit, stando breviter si necesse sit loqui poterit, sed consedere etiam rogatus non presumat. Infirmis vero de infirmitorio vel cum duobus tantum vel cum singulis loqui poterit sive sit sanus sive infirmus, exceptis servitoribus qui ei deputantur si in infirmitorio fuerit, sed nullus nisi iussus vel evocatus ab eo accedere ad eum praesumat. Similiter infirmis et servitoribus eorum in infirmitorio vel iuxta, et hoc [cum] tantum duobus abbas hospes loquatur, exceptis his qui ei, si in infirmitorio fuerit, deputantur, nullus nisi iussus et evocatus ab eo ad eum praesumat accedere.



5 De lumine oratorii.

 Lampadem tam die quam nocte iugiter ardentem in oratorio, qui voluerit et potuerit, habeat.



6 Quibus diebus commemoratio beatae Mariae intermittenda sit, et quibus dicenda.

 In vigilia Natalis Domini ad laudes commemoratio beatae Mariae intermittatur usque in crastinum Epiphaniae ; et tunc ad laudes incipiatur. Similiter in Coena Domini ad laudes intermittatur usque in quintam feriam post diem Paschae, et tunc ad laudes dicatur. In vigilia quoque Ascensionis Domini, intermittatur ad vesperas, et in crastino Ascensionis agatur ad laudes. In vigilia Pentecostes ad vesperas intermittatur usque in quintam feriam ; et tunc ad laudes reincipiatur. In festo quoque Omnium Sanctorum et in omnibus solemnitatibus sanctae Mariae intermittatur. Per octavas etiam Assumptionis ipsius non fiat, praeter propriam de octavis.



7 Quae antiphonae assidue ad commemorationem dicantur.

 Privatis diebus et festis duodecim lectionum quibus laboramus, ad vesperas dicatur Sancta Dei genitrix, ad laudes Beata Mater. In sabbatis vero et diebus dominicis et festis quibus non laboramus, ad utrasque vesperas dicatur Sancta Maria succurre, ad laudes Beata Dei genitrix, versus Ave Maria, collecta Concede nos famulos. Per Adventum autem dicitur collecta Deus qui de beatae Mariae. Versus vero et antiphonae non mutantur. Et sciendum quia omni die quo de beata Maria commemoratio fiet ad laudes, dicetur et ad missam collecta, exceptis tribus vigiliis Pentecostes, Assumptionis sanctae Mariae, et Omnium Sanctorum. Sciendum etiam quod omni die quo cantatur missa quotidiana pro defunctis, et de sancta Maria cantatur. Die vero Natalis Domini, Paschae et Pentecostes, hebdomadarius eiusdem missae cantet de festo, et dicat collectam de sancta Maria. In Adventu autem et in omnibus solemnitatibus sanctae Mariae et per octavas Assumptionis eiusdem, eadem missa quae in conventu canitur, et privatim dicetur.



8 Anniversaria dies abbatum defunctorum singulis annis in capitulis suis pronunciabitur, et pro eis oratio iniungetur.



9 Nullus prior in minutione convocet multitudinem monachorum.



10 Nullus praeter regem sive reginam, sive archiepiscopos et episcopos in nostris sepeliantur ecclesiis.



11 Qui in domibus nigrorum monachorum scienter sagimen comederint, septem sextis feriis in pane et aqua ieiunabunt.



12 Loquentes ad mensam ubi ubi, aut vinum in taberna vendentes, sententia quae olim de talibus lata est puniantur.



13 Coquus abbatis et qui vocantur ad mensam eius, si in refectorium redeunt, non perdunt versum.



14 De votis et poenitentiis in saeculo acceptis potest abbas disponere prout voluerit, si ad conversionem venerint.



15 Nemo intret in chorum ad laudes XII lectionum.



16 Prohibetur ne abbas ordinis nostri induatur cappa serica, nisi ad benedictionem suam tantum.



17 Prohibetur etiam ne abbas habeat saeculares servientes in hospitio, nisi pro multitudine hospitum.



18 Caveatur omnino ne pulli equorum venundentur extra terminos abbatiarum et grangiarum nostrarum.



19 Ad missam B. Mariae tam privatim quam in conventu cantore incipiente Salve sancta parens, omnes qui affuerint tam in choro quam extra chorum, praeter sacerdotem et ministros in albis indutos, petant veniam, semel videlicet ante versum, et privatis quidem diebus super genua, festis vero super articulos. Similiter et ad commemorationes quae fiunt singulis diebus ad laudes et ad vesperas, quando antiphonae inchoantur, ubicumque cantaverint, nisi gravis infirmitas obstiterit, vel in via directi fuerint.



20 Ad missam cotidianam pro defunctis, si praesens defunctus fuerit, collecta, Omnipotens sempiterne Deus, pro eo secunda dicatur.



21 Sabbato infirmi a carnibus abstineant, exceptis his qui tanta ac tali invalitudine laborant, ut aliud quid gustare non possint.



22 Abbates ad capitulum venientes secum non adducant monachos, sed conversos, sine certa necessitate, excepto abbate Savigniacensi, cui hoc permissum est ab antiquo. Qui autem aliter fecerit, veniam petat in capitulo generali.



23 Quando campana pulsatur in elevatione hostiae salutis, omnis petat veniam, praeter eos qui sunt in dormitorio.



24 Liceat cuilibet abbati vel priori, si abbas defuerit, auferre habitum monacho fugitivo etiam revertenti.



25 De Saracenis antiqua sententia teneatur, scilicet ut nec emantur, nec baptizari prohibeantur.



26 Cum statutum sit a capitulo generali ut creationes et electiones abbatum non fiant, nisi in domibus quae vacant ; tamen auctoritas Capituli generalis dispensat circa illas quae a matribus ultra XV dietas distare noscuntur : in quibus si seniores domus illius quae vacat, in patrem abbatem vota sua transtulerint, poterit illuc pater abbas abbatem dirigere.



27 Sententia de reaedificandis capellis intelligitur tantum de illis quae sunt intra grangias.



28 Sententiae quae lata est de abbatibus ad capitulum venientibus, ne infra Capitulum generale plusquam duas noctes morentur in Cistercio, nisi in infirmitate vel necessitate detenti, additum ut a vino abstineant sine dispensatione, quamdiu ibidem fuerint demorati.



29 Abbates venientes ad Capitulum qui introducunt servientes in equis tempore capituli generalis, contra instituta eiusdem capituli, veniam petant super hoc, ad nutum capituli satisfacturi.




 Document 24

 Date: 1153

 Titre: I. EPISTOLA HUGONIS CARDINALIS EPISCOPI OSTIENSIS AD CAPITULUM CISTERCII, DE MORTE EUGENII PAPAE



 Textus ex ms. 1402 Bibl. nat. Parisiis, n. a. l. fol. 2 (XII° s. Cf. supra ann. 1152) ; coll. edit. Ughelli, Italia sacra. Venetiis, 1717, t. I, p. 65 ; Manrique, AC. ann. 1153, cap. V, n° 1 ; PL. t. CLXXXII, col. 694.

 Amantissimis in Christo patribus G[osvino] cisterciensi, B[ernardo] claraevallis abbatibus, totique capitulo cisterciensi ad honorem Dei congregato, Hugo Dei gratia Hostiensis episcopus, unitatem spiritus in vinculo pacis.

 Sicut sacra docet auctoritas, omnis caro fenum et omnis gloria eius quasi flos feni. Breves dies hominis sunt, transit homo velut umbra, numquam permanet in eodem statu, deficit ut fumus, cadit ut folium quod a vento rapitur. Decus Ecclesiae, pater iustitiae, amator religionis et patronus qui superborum et sublimium colla propria virtute calcaverat, qui super solium David et super regnum eius sedebat, ut Ecclesiam sibi commissam, quam ad sublimem statum reduxerat, confirmaret et corroboraret ; pater, inquam, noster ac defensor, felicis memoriae papa Eugenius, trabea carne exutus, VIII° idibus iulii carne immactatus migravit ad Christum. Exivit Christo obviam in aera et sic semper cum Domino erit, agnum secuturus quocumque ierit. Cuius exequiae, praeter spem omnium, iam fere enim senatum adnihilaverat, praeter morem consuetum, ita per biduum sunt a clero et populo celebratae, ut iam crederetis regnantem cum Christo in coelo, qui mortuus ita colebatur in terris. O quantus erat luctus omnium ! Quanta praecipue lamenta pupillorum et viduarum ! iam diceretis esse cum Deo, qui ita lamentabatur a populo. Procul dubio ereptus est a laqueis venantium ; contritus est laqueus, et ipse liberatus est, raptus, ut credimus nos qui eius conscientiam noverimus, usque ad tertium coelum, non relinquens nos orphanos, ut quidam autumant. Rogabit enim Dominum patrem et Unigenitum cum Sancto Spiritu qui est Deus benedictus in saecula, cum quo est, pro nobis. Vos autem, de quorum collegio ipse est electus, ut sederet super principes terrae et solium gloriae teneret, orate pro eo, constituite perpetua beneficia, ut Dominus sibi indulgeat et coronam gloriae sibi augeat. Pro magistro et fratre nostro similiter orate ; pro nobis vero qui in hac valle miseriae, in hanc regionem dissimilitudinis et in medio pravae nationis remansimus et pro Ecclesia romana, quae ex tam alto gradu tam brevi spatio usque in profundum abyssi fere cecidit, nihilominus rogamus oretis, ne demergatur in profundum huius magni maris, in quo sunt reptilia quorum non est numerus. Praeterea vos obnoxie rogamus quatinus, si parvitas nostra quidquam in oculis vestris potest, petitiones quas latores praesentium pro domo Sancti Anastasii et pro domo Novaefossae et pro domo de Casamarii vobis facient, benigne et efficaciter exaudiatis. Alioquin sciatis quod inde magnum sentitis scandalum.





 Document 25

 Date: 1153

 Titre: II. EPISTOLA GOZVINI ET CAPITULI CISTERCII AD ANASTASIUM IV, DE POSSESSIONIBUS MONASTERII SANCTI-ANASTASII.



 Haec epistola legitur in iam laudato ms. 1402 (P8). fol. 2v, et edita fuit a Loewenfeld in Archivio della Società romana di storia patria. t. IV, pg. 403.

 Domino et patri reverendissimo Anastasio dei gratia Summo Pontifici, frater Gozoinus cisterciensis et humilis conventus abbatum in capitulo congregatorum, quicquid possit orationis et obsequii. Suscepimus scripturam reverentiae vestrae sed et decessoris vestri beatae memoriae domini Eugenii pro fratribus Sancti-Anastasii. Audita proinde eorum necessitate, non tamen praesumpsimus apponere manum aut confirmandae dispensationi aut fratribus revocandis, quod absit, propter illas incommoditates. Quo circa supplicamus vestrae Beatitudini ut domum ipsam secundum domini Innocentii donationem et domini Eugenii confirmationem Claraevallis ecclesiae et ordini nostro, in his quae ad animarum curam et disciplinam religionis pertinent, confirmetis. De facienda autem dispensatione ut possessiones suas retineant in beneplacito vestro et in vestra relinquimus potestate, ut vestra auctoritas et dispenset et facta confirmet dispensationem.





 Document 26

 Date: 1153

 Titre: III. EPISTOLA EORUMDEM AD BENEDICTUM PRIOREM ET CONVENTUM MONASTERII SANCTI-ANASTASII, DE EODEM NEGOTIO.



 Ex eodem ms. 1402, P8, fol. 3 ; edit. Loewenfeld ibidem, ut supra.

 Frater Gozoinus cisterciensis et humilis conventus abbatum in capitulo congregatorum. Dilectis fratribus Benedicto priori et conventui, salutem in domino.

 Venerabilis frater noster Everardus, abbas vester, statum domus vestrae et omnes incommoditates nobis diligenter exposuit, sed et litteras patris nostri beatae memoriae Eugenii et domini, qui nunc est, Anastasii, nobis ostendit ad idem negotium pertinentes. Compatimur vestrae necessitati nec relevationem vestram ullo modo nobis credimus praesumendum, tum propter devotionem domini Innocentii qui locum dedit, tum propter singularem reverentiam domini Eugenii qui in eo strenue conversatus et ex eo assumptus est. Attamen veriti sumus necessariae licet dispensationi manum nostrae confirmationis apponere, ne praesumptionem redolere aliquibus videatur. Scripsimus autem ad dominum Papam, ipsius arbitrio et potestati dispensationem hanc relinquentes, ut quae ipse inde fecerit et apud nos et apud vos ratum deinceps sine aliquo scrupulo teneatis de his possessionibus, quas in praesenti habetis, ita ut cura animarum et disciplinae custodia nobis ab eodem Summo pontifice confirmetur.





 Document 27

 Date: 1153

 Titre: IV. EPISTOLA SANCTAE HILDEGARDIS AD CAPITULUM CISTERCIENSE



 Albericus monachus Trium Fontium in suo Chronico ad annum 1153 haec habet : Eodem anno, quaedam virgo Christi Hildegardis de Alemannia, cum esset valde magni nominis, Spiritu Sancto inebriata, per Capitulum et seniores cistercienses, qui litteras suas ei miserant, sciscitata et rogata, ut secundum quod Deus ei manifestaret, rescriberet eis si quid esset in Ordine quod Deo displiceret, rescripsit epistolam istam in persona Domini nostri Iesu Christi cisterciensi Capitulo in haec verba : Ego fons vivus, dico ad illos, qui propter nomen meum tunica mea induti, peregrini sunt in vexatione mundi. O quam plangendum et lugendum, quod celum ruptum est, et quod dies obscurus est ! Nunc ergo denarius revocandus est in atrium vocis laudis. O filii Israël, quare corrumpitis dulcissimam charitatem, quae in me alto in profundum aspiciente fluit plenissimo opere. Et quia ipsa fluit in me, ideo fluunt etiam de ipsa aquae vivae. Ipsa autem stat in forma virgae, quia sicut in virgine dulcissimi amplexus sunt propter integritatem eius, sic etiam charitas habet dulcissimos amplexus virtutum. Sed modo luget, quoniam temerarii scindunt illam per garrulitatem murmurationis suae. Unde etiam fugit ab eis in altitudinem illam unde venit et plangit, quia filii ipsius, quos plenis uberibus enutrivit, deficiunt, nolentes tergi a putredine volantium mentium. O ipsi miseri : quare adiungunt se miseriae alienationis et peregrinationis, auferentes se de visceribus regalium nuptiarum novae sponsae, quae semper preparata est Sponso suo, sicut virgo viro suo, cum illi nondum in cognitione coniuncta est, sed cum adhuc in integritate sua incorrupta manet ; et isti a sponsa illa se separant, et ideo obtenebrati et obnubilati sunt, quasi celum fregerint. Quid est hoc ? Sicut firmamentum celi in omnibus ornamentis suis, scilicet in sole, in luna et stellis illustrat orbem ; et sicut faber de lignis facit ligna, de lapidibus lapides, et de aliis instrumentis alia instrumenta, sic et isti deberent reliquo populo lucere et bonum iter ostendere ; sed charitas in eis scissa est, ita quod virginitas quae deberet in eis lucere sicut sol, et viduitas sicut luna, et reliquus populus sicut stellae in lumine suo, deficiunt, quia dulcia materna viscera illos non calefaciunt, sed tortuosa mulier plena rugis et nigredine, plena vipereis moribus ac stridentibus dentibus horribilis existens in his omnibus quae facit, pessime istos secundum mores porcorum emittit ; qui debuerunt sancti et electi et relinquentes seculum esse. Ipsi enim vestem innocentiae scindunt in semetipsis in spinatis moribus, in iracundia, et corrumpunt vitalia sua in ira. Viventes oculos suos in desperatione excaecantes et omnia indumenta sua per stultitiam morum coinquinantes, et se sapientes super magistros suos existimantes. Heu ! heu ! filii Israël, in primo ortu vestro nonne constituit vos sicut mysticum donum Dei, quoniam mitissimus Pater voluit in vestro angelico Ordine antiquum serpentem superare, qui pessimum morbum praesumptionis, velut putridum cadaver, in seipso evomuit ? O pulchri flores, et socii angelorum, quare comeditis cibos serpentis, videlicet in alterutrum quaerentes torpentem et furentem societatem magnorum schismatum, quasi mortiferum scelus ? Et cur ascenditis inquietos mores frequentis interrogationis, et investigationem multarum vanitatum, non discernentes unicuique homini datum suum, secundum mensuram suam ? Ambulate convenientia et aperta itinera, sine volante vento sparsionis. Sed vos ubicumque vanum montem invenitis, illum apprehenditis, et eum confirmatis sine mora, et in eo fabricatis, ab eo non cessantes, sed in vanum in ipso laboratis, sicut et inutilis faber, qui inutile vas componit, quod stare non potest, quia instabile est. Nunc ergo, o filioli mei, apprehendite pulchram matrem vestram, scilicet amicam meam charitatem, et amplectimini eam.

 Dico autem vobis : Quidam in velocibus equis sedentes, et pretiosis et fortibus armis armati fulgentes, ad Occidentem se verterunt, ut contra illos pugnarent qui ab Occidente veniebant. Ad dexteram eorum vallis erat multae longitudinis ; velut profunda via erat ; et ad sinistram eorum, silva magna et alta, tota in ramis suis nive perfusa. De qua plurimi homines, parvi et inermes, exeuntes, ut armatos illos viderent, in silvam multo pavore fugerunt, dicentes : Wach ! qui sunt isti ? Sed ut ipsi eisdem armatis terrorem incuterent, magnos strepitus et sonitus in eadem silva faciebant. Unde quidam eorumdem armatorum indignati, gladios suos extrahentes, eos ad feriendum vibrabant. Et facta est vox ex alto dicens : Convertite gladios vestros in vaginas, usque ad tempus temporum eradicationis. Et illi gladios suos in vaginas remiserunt. Et ecce quidam alii, toto corpore nudi, in equis sedentes, circa pectus et circa ventrem modico panno tantum obtecti, venerunt. Quos ut illi qui in silva erant viderunt, ad ipsos cucurrerunt, et equos eorum per collum et per caudas capientes, sed et ipsos nudos per crura et per pedes eorum tenentes, magnos saltus et cachinnos in lusibus suis cum illis et illi cum istis faciebant, dicentes : O socii, nobiscum ludite. Deinde quidam illorum armatorum, armis suis fatigati, ad vallem hanc quae iuxta ipsos erat, diverterunt ; et de equis descendentes, et arma sua quae multo fulgore radiabant exuentes, ea deposuerunt. Et ita in otio in eadem valle sedentes, dixerunt : Quis potest cum his parvulis semper pugnare ? Sinamus ergo eos ludere. Quod ut idem parvuli homines in silva euntes viderunt, ad ipsos cucurrerunt, et ludos suos circa eos faciebant. Sed isti nec cum illis ludebant, nec eos a se discedere cogebant ; sed tantum armis suis depositis, in otio sedebant, ludos istos inspicientes. Et iterum sonuit vox ex alto dicens : Isti qui arma sua deposuerunt, non debent vocari principales magistrati in palatio regis, quia fatigati sunt ad praelium.

 Nunc, o filii mei, attendite, intellectus iste est ad vos. Nam boni et utiles praelati et caeteri qui saecularia contemnunt, in veloci cursu bonorum operum, cum diligenti custodia armati, sedent, ut contra diabolum pugnent. Ad dexteram eorum est via rectitudinis, et ad sinistram inquietudo multarum vicissitudinum, de quibus multa vitia procedunt ; quae eosdem armatos multociens territa fugiunt, et multociens eis terrorem suum in insania sua incutiunt. Unde quidam eorum indignati, cum iniuriam sibi illatam patienter sufferre nolunt, se ad vindictam praeparant ; sed divina inspiratio eos monet, ut quiescant, usquedum Deus per gratiam suam easdem iniurias eradicet. Et sic a commotione vindictae suae cessant. Et quidam alii qui terrena despexisse videntur, in vanum hoc modo se curare ostendunt, cum nudi a bonis operibus sint, quamvis se in simulatione tegant : quapropter et vitia illa eos derident, et cum eis in magna irrisione ludos suos exercent. Sed et quidam praedictorum praelatorum et caeterorum, qui terrena omnino despexisse debuerant, taedio fatigantur, et in recto itinere diligentiam bonae custodiae deserunt, et negligenter vacantes, dicunt quod cum vitiis illis semper pugnare non possint. Unde et eadem vitia eis illudunt ; sed tamen ipsi nec illa pleniter suscipiunt, nec omnino a se ire faciunt : sed in torpore negligentiae sedent. Quapropter, ut aperte ostenditur, nec utiles magistri, nec utiles pugnatores coram Deo sunt, quia ad salutem suam in taedio torpescunt.

 Intellectus iste, o sectatores tunicae meae, ad vos tendit. O spiritales populi, qui dicitis vos bene et recte incedere, cur non imitamini opera Agni, qui fuit mansuetus, mitis, humilis, castus, et obediens praecepto Patris sui, et patiens ad sacrificium corporis sui pro nobis. Surgite ergo, sicut vos primum plantavit mysticum donum Dei ad consortium angelorum. Vos enim interdum nescitis quid facitis, volentes montem ascendere, quem apprehendere non potestis, unde etiam interdum ruitis in vallem, quia incipitis quod perficere non potestis. Sed et in mente vestra inquieti estis, volentes sancti esse, ubi non sunt merita, nec merces boni et recti operis. Quapropter estis sicut alieni, qui volunt habere quod non possunt capere. Convalescite ergo, et confortate corda vestra, et currite vias Dei, quoniam merces dabitur illi qui operatur, non illi opus quaerit, quasi illud videat in speculo, unde etiam decipitur in aestimatione sua.





 Document 28

 Date: 1154





 Sequentia statuta anni sunt incerti, sed ad annum 1154, vel 1155, vel 1156 pertinere videntur, siquidem inter documenta leguntur quae post 1153 et ante 1157 scripta fuerunt, nempe in supra laudato ms. 1402, Bibl. nat. Parisiensis, fol. 3 : P8.



1 Quando in crastinum nihil agetur de dominica R[e]m[anente] de IIII dominicis ultimis quae de XX et VIII supersunt quia non habent propria officia, nullum legendum est.



2 In vigiliis Pasche et Pentecostes in primo loco pronuntietur officium de nona.



3 Qui ex indulgentia sedet in choro antiphonam aut psalmum imponat in ordine quem ei ex indulgentia competit, non autem quo ad conversionem venit.



4 Pro ovibus tondendis aut pro vindemiis non eant monachi ad grangias.



5 Monachi vocati ad mensam abbatis si hospitibus supervenientibus revertuntur in refectorium, non amittant versum.



6 Monachus qui in levi culpa fuerit, omnibus horis intersit toto corpore prostratus satisfaciens ; si autem festum fuerit, inclinet tantum.



7 Laici et novicii non legant ad collationem.



8 Nemo fideiussor fiat pro aliquo nisi ordinis nostri.



9 Nemo fidem det nec iuramento quid confirmet.



10 Nemo clamorem aut litteras pro saeculari vel alterius ordinis contra aliquem nostri ordinis deferat.



11 Ante orationem nemo aliquem osculetur.



12 Monachi vel conversi qui ad grangias pergunt ea die reddituri ad grangiam prandeant.



13 Abbas qui perdit collationem ad gradum ibit.



14 In antiphona Clementissime Domine, ad : Domine miserere super peccatore petat conventus veniam super genua. Si autem in luteo loco steterit, super articulos tantum inclinet.



15 Visitatores non audiant confessiones nisi patres abbates fuerint.



16 Si quem novitium XV annos aetatis aut eo amplius habentem facies sua aut totius corporis qualitas suspectae aetatis reddiderit, a patre abbate poterit eiici.



17 Minuti in aestate post evangelium mixtum sumant, quando conventus ieiunat.



18 Qui egressus foris ordinatus fuerit, ordines quos foris accepit, in perpetuum amittet. Administrare tamen poterit in ordinibus illis quos prius habuit, si abbas voluerit. Si autem sacerdos fuerit, ultimus sit in ordine sacerdotum. Hic, si quando vice diaconi ministraverit, uno solo humero utatur stola.



19 Adolescentiores abbates non cito ordinentur.



20 Novitii non pernoctabunt ad grangiam tempore messionis.



21 In purificatione ad candelas osculetur manus abbatis.



22 Sepultus erga quem proprietas inventa fuerit de atrio eiiciatur. Conscii per totum annum ieiunent VIa feria in pane et aqua, et sint ultimi in ordine suo.



23 Spondere vel respondere pro saecularibus, sive ex coactione vel impositione dare aliquibus potentibus personis, non licet.



24 Non conceditur mulieribus pernoctare ad fores nostras nec in aliqua domo nostra extra portam, etiam si extra curiam fuerit. Si tamen talis matrona fuerit quae digna videatur, ad villam comedat et necessaria ei ministrentur. Quod si non consenserit, nihil ei humanitatis exhibebitur, immo a nostrarum orationum communione excludetur.



25 Si quis de ordine exierit vel proiectus fuerit, si lepra in saeculo tactus fuerit, nihilominus usque tertio recipiatur.



26 Ubi plures abbates fuerint, unus solus loquatur et ille pitantias mittat non alii.



27 Quando sacerdos ministrat vice diaconi, stola non sicut diaconi sed circa collum utatur.



28 Prohibeantur multiloquia monachorum in adventu abbatum.



29 Anniversarius dies abbatis pronuntiandus est.



30 Praecipua festa intelligenda sunt in quibus habetur sermo in capitulo.



31 Scriptores extra terminos non scribant, non libros ligent, nec hostiae fiant.



32 Defuncto quolibet nostri ordinis abbate, excepto cisterciensi, abbas ad cuius curam defuncti specialiter pertinet locus advocetur ut eius praesentis consilio regularis a fratribus fiat electio. Quamcumque vero personam de quovis cenobiorum cisterciensium elegerint sine contradictione recipiant ; nam de ceteris monasteriis abbatem sibi sumere, aut suos aliis ad hoc ipsum monachos dare cisterciensibus non licet.



33 Pro pace Ecclesiae dicant monachi singulis diebus psalmum Deus misereatur. Ad Gloria Patri flectant genua, deinde Kyrie eleison, Christe eleison, Kyrie eleison, Pater noster, Fiat pax in virtute, Et abundantia, Domine exaudi orationem, Et clamor, Oremus, Ecclesiae tuae Deus preces placatus admitte ut destructis adversitatibus universis secura tibi serviat libertate. Per Dominum. Hoc ipsum dicant qui in via sunt. Ad omnes vero missas, praeter ad maiorem in festis diebus, dicatur : Ecclesiae tuae Deus, et veniam petant omnes ; laici dicant Pater noster, et Miserere. Et hoc tamdiu fiat donec Deus pacem restituat.



34 Pro rege Franciae et episcopo Cenomanensi fiet, cum obierint, quantum pro monacho.



35 Ad missas privatas dicent sacerdotes pro regibus propriam collectam tribus diebus ; si propria defuerit, aliquam de familiaribus.




 Document 29

 Date: 1156

 Titre: EPISTOLA CAPITULI GENERALIS CISTERCII AD MATHILDEM IMPERATRICEM, MATREM REGIS ANGLORUM.



 Extat haec epistola apud Somménil, Chronicon Valassense truncatum a R. P. Arturo du Monstier in sua Neustria pia. Rothomagi, 1868, p. 103, ex charta ms. Archivi publici regionis Seine-Inférieure.

 Dilectae in Christo Dominae M[athildi] imperatrici et matri regis Anglorum Fr[ater] L(ambertus) vocatus abbas de Cistercio et totius conventus abbatum Cisterciensis capituli, perpetuam in Domino salutem cum orationibus.

 Quia transit ad memoriam posterorum scripturae beneficio quod ex processu temporis antiquatur et senescit, tam sequentium quam praesentium, memoriae alligare curavimus, quod assensu communi et beneplacito omnium nostrum, abbatiam de Voto, sine omni controversia et retractatione tam abbatis de Eleemosyna quam abbatis de Bordesleia, abbati de Mortuo-Mari concessimus, et vestrae pacis et voluntatis intuitu ipsam concessionem sigillo nostro confirmavimus.





 Document 30

 Date: 1157



1 Abbatibus et monachis qui in via sunt vel in grangiis, si conventus defuerit, licet simul cantare horas de S. Maria, et officium pro defunctis.



2 Nullus abbas alienum monachum de Ordine nostro faciat ordinari sine consensu abbatis sui.



3 Non licet monacho in proxima grangia pernoctare, nec pro capitulo tenendo, nisi distet ab abbatia per dimidiam leugam.



4 Qui lanam vel aliud vendunt, non ideo amplius accipiant quam credunt, nec ultra quindecim dies ibi morentur.



5 Nullus abbas guerrientibus aliquid det vel accommodet tempore guerrae.



6 Vadimonia sive gageriae ulterius non accipiantur, exceptis decimis propriis, feodis et pasturis.



7 Abbas vel monachus Ordinis nostri non baptizet infantem ; nisi in articulo mortis, si presbyter defuerit.



8 Qui greges porcorum nutriunt, alios deinceps porcos non emant ad ducendum in alienas pasturas.



9 Numquam deinceps fiat mensuratio leugarum funibus vel perticis, sed visu arbitrorum omnis de hoc querela terminetur.



10 Novem dies possunt feminae nostras intrare basilicas, cum noviter dedicantur.



11 Coria emere licet etiam ultra quatuor dietas in nundinis nominatis.



12 Portas vel ostia ecclesiae suae albo colore qui voluerit, poterit colorare.



13 Abbates qui ad Capitulum non venerint, nec miserint eo anno quo debent venire, a die Capituli Cisterciensis in stallum abbatis non intrent, et omni sexta feria ieiunent in pane et aqua, donec Cistercium venerint.



14 Nullus abbas vel monachus sive conversus nostri ordinis extra infirmitoria nostri ordinis carnes comedat. Quod si alicuius episcopi iussu, vel indignatione, aut excommunicatione fecerit, pro singulis vicibus quibus carnes comederit, tres dies ieiunet in pane et aqua, et hanc poenitentiam praecipienti praedicat. Et si abbas est, in capitulo Cisterciensi inde veniam petat ; si monachus vel conversus, in suo capitulo.



15 Cruces cum auro non habeantur, nec tam magnae quae congrue non portentur ad processionem, sed ad altare ponantur. Item aureae vel argenteae cruces notabilis magnitudinis non fiant.



16 Turres lapideae ad campanas non fiant. Domus extra portam cadant.



17 Quando aliquis episcopus in ecclesia nostra missam celebrat, monachi nostri non induant cappas vel dalmaticas.



18 Quotiens pronunciantur in capitulo festivitates S. Mariae, videlicet Assumtio, Nativitas, Purificatio, et Annunciatio dominica, inclinetur ab omni conventu.



19 Coria tannata nec nostra nec aliena nulla omnino nobis licet vendere, neque lanas quas emerimus.



20 Qui per dominum papam vel alios episcopos vel alios principes petunt aliquid a Capitulo contra formam ordinis, nullomodo petita obtineant. Si quid tamen obtinendum videtur, hoc modo in manu capituli sit, ut alteri cui Capitulum voluerit tradat.



21 Campanae nostri Ordinis non excedant pondus quingentarum librarum : ita ut unus pulset, et nunquam duo pulsent simul.



22 Nullus de ordine nostro pro aliqua persona vel ecclesia, nisi forte de ordine nostro, fideiussorem vel responsorem se constituat.



23 Nullus nimis juvenis et puerili facie abbas constituatur.



24 Temporibus quibus prandetur, licet monachis etiam non accepta licentia prandere in grangiis eiusdem domus.



25 Abbati non detur osculum, nisi prius oratione facta.




26 Qui in levi culpa est, de labore remaneat propter satisfactionem. Qui etiam cum satisfacit, toto corpore extenso prosternatur quando conventus prosternitur super formas. Ceteris vero diebus stans incurvetur.



27 Nemo clamorem vel litteras pro quolibet saeculari, contra aliquem ordinis nostri ad Capitulum deferat.



28 Potest pater abbas eiicere novitium ubi inordinate receptum invenerit ; non enim debet novitius recipi minus quam decem et octo annos habens, nec talis quem ter in die comedere opus sit.



29 Artifices intra claustrum vel tam prope operentur ut ad horas regulares possint occurere.



30 Aliquis monachus lapsus in fornicationem et publicatus, in ea domo ubi hoc ei accidit non remaneat, sed in aliam domum ordinis nostri transmittatur, ad priorem non reversurus, nisi per generale Capitulum.



31 Veniam petat in capitulo qui lectionem, vel responsorium, aut Venite alii iniungit, si tamen extra chorum non est.



32 Abbatum nostrorum anniversarium in capitulo pronunciamus.



33 Cum ex regulae auctoritate duobus pulmentis coctis debeamus esse contenti, et ipsa propter diversorum infirmitates concedantur, ut qui ex uno non possit, ex alio reficiatur ; honestum satis est et consentaneum rationi, ut occasione abbatum vel hospitum, si forte supervenerint, modum non transgrediamur ; sed sicut ait B. Benedictus, servata in omnibus parcitate vivamus. Statuimus itaque ut nulli abbati vel monacho, vel converso ordinis nostri, vel in refectorio, vel in hospitio, vel in grangia, vel ubicumque nos nobis escas ministramus, amplius quam tria pulmentaria demus ; sed neque hospitibus aliis, nisi forte adsit aliquis episcoporum vel principum. In refectorio tamen, si conventus vel servitores comedunt, licet abbati vel fratri hospiti quartum apponi pulmentum, si iussum fuerit, propter distributionem simul comedentium. Et sciendum quod flatones et pastillos, vel caseum si non est in pulmento, pro pulmentis intelligamus. Butyrum vel poma quaelibet, aut herbae crudae in hoc numero non computantur. Infirmis hospitibus vel fratribus in infirmitorio non tenebitur lex ista. Si quis vero transgressus fuerit hanc constitutionem, si monachus est, una die sit in levi culpa, si conversus, una die in pane et aqua.



34 Abbates nostri Ordinis ad Capitulum venientes, si citra Alpes et mare habitant, sine monacho et garcione, sicut Cistercium veniunt, sic veniant. Qui ultra mare et Alpes habitant, si plures adducunt in itinere, non eos adducant in domos proximas Cistercii, de Firmitate, de Pontiniaco, de Claravalle, de Morimundo, vel quae sunt inter eas et Cistercium, sed simpliciter sicut Cistercium veniunt intrent ad eas cum duobus equis et uno garcione et famulo, si conversum non habent. Ipsis vero concessum est, ut si conversos suos vel alios mutatos in via infirmitate detentos ad Capitulum adducere non potuerunt, garciones suos Cistercium introducant.



35 Multa de mercatoribus nostris querela est, multa confusio. Quia tamen ad nundinas nominatas interdum mittere fratres nostros coemendarum mercium quibus utimur necessitas persuadet ; hoc saltem consentiamus, ut nihil omnino vendamus in eis ; sed cum vendimus res nostras ubi ubi, caveamus inhonestas commutationes, quas iterum venumdare debeamus, nec accipiamus in precio nisi aurum, argentum, aut nummos, vel tales merces quibus in ordine ordinate utimur. Constituimus etiam ne quoquo modo res nostras venales transmare convehamus.



36 Molendinos vel ceteras possessiones quas secundum ordinem tenere non licet, alicui personae concedi in vita sua, ut ad monasterium denuo revertantur, omnino non licet quia non est hoc alienare a se possessionem, sed locare.



37 Pulli equorum sic vendantur, ut si frenum eis imponitur ut domantur, saltem sella eis non imponatur, ut ad currendum erudiantur, nec cooperturas habeant. Non ducantur ad vendendum extra fines abbatiarum vel grangiarum nostrarum, et cum mutaverint quatuor dentes, tunc vendantur antequam alios mutent, nisi forte ad proprios usus retinere velimus.



38 Crociones id est vetulos boves emere conceditur, ne longius coria perquiramus, sed non pro hoc ultra dietam ab abbatiis vel grangiis nostris procedamus.



39 Ruptis sicut interdicitur incisio, ita combustio.



40 Quicumque abbatum Ordinis nostri in adventu et quadragesima comederit vel pernoctaverit extra domos nostri Ordinis, nisi ab episcopo suo vel principe vocatus fuerit, vel causa abbatis infirmi visitandi, vel novitii benedicendi, vel abbatis ponendi, vel scandali orti in aliqua domo nostra sedandi, vel pro pace terrae perrexerit, tribus diebus ieiunet in pane et aqua.



41 Monachus vel conversus qui saecularem hominem in ira vel perturbatione percusserit, uno anno sit ultimus in congregatione.



42 Servientes saeculares qui cum abbatibus vel monachis seu conversis nostris equites, seu pedites vadunt, tinctas vestes non hebeant, nisi nigras et acuminatos cultellos non habeant, vel enses, nec notabiliter compti cum eis vadant. Si quis abbas vel monachus seu conversus tales duxerit, quamdiu eos secum habuerit, omni sexta feria ieiunet in pane et aqua.



43 Nullus eat ad curiam domini papae, nisi cum proprio episcopo, nec monachum, nec conversum mittat sine consilio Capituli generalis. Quod si subita vel inevitabili necessitate praeventus hoc expectare nequiverit, fiat hoc cum consilio domini Cisterciensis et quatuor priorum abbatum vel duorum si omnes adire non poterit.



44 Decretum est, et communi consilio confirmatum, ut apud Divionem tam in eundo ad Capitulum quam redeundo, nullus abbas, monachus vel conversus pisces faciat comparari, nec pisces ibi tunc temporis manducare praesumat, etiam si transmissi fuerint vel donati, nisi cum episcopo manducet. Nullus etiam ultra duas candelas accensas parietibus affigat, nec conversum suum ad serviendum sibi flexis genibus adstare permittat.



45 Abbas qui dimiserit abbatiam suam, infra XXX dies professionem faciat, et nihil ex omnibus sibi retineat aut reservet.



46 De medicis monachis vel conversis ab olim statutum est, ut extra domos suas pro medicinae opere non pernoctent, neque potionem saecularibus dent.



47 Monachos vel conversos artifices ad operandum saecularibus concedi non licet.



48 De abbatibus qui domos suas nimiis obligant debitis, dictum est ut pater abbas in visitationibus inquirat statum filiae domus tam in temporalibus quam in spiritualibus, et si intellexerit debita modum excedere, vel occasionem debitorum irrationabilem, inhibeat filium abbatem et arguat secundum quod viderit expedire.



49 Sarraceni nec vendantur, nec prohibemus baptizari.



50 De pitantiis antiquus ordo servetur, ut nullo die expetantur, neque fiant nisi ad arbitrium abbatis, nec per abbatem continuentur tribus diebus. Nullus praeter abbatem ipsius loci et patrem abbatem, pitantias in grangiis faciat generales. Magister conversus vel hospitalis qui pitantiam fecerit generalem absque praecepto abbatis sui, per annum pitantia careat. Solitam pitantiam faciat hospiti, quae possit distribui duobus fratribus secundum ordinem. Prior, cellerarius, et magister conversorum similiter in grangiis non faciant generales pitantias.



51 Abstinentia in quadragesima ita observetur, ut omni sexta feria ieiunemus in pane et aqua, nisi forte sexta feria vel sabbato XII lectionum festivitas evenerit.



52 Monachus vel conversus cum necesse fuerit ipsum loqui in ecclesia, si praesens fuerit episcopus, petat ab eo licentiam ; sin autem, licentia abbatis sui vel prioris hoc faciat.



53 Qui de Ordine exeunt ita ut Ierosolymam eant, vel aliam peregrinationem aliorsum faciant, vel seipsos qualibet occasione faciunt abscidi vel incidi, sine omni personarum acceptatione de domibus propriis amoti, mittantur in alias domos ordinis perpetuo numquam reversuri.



54 Qui ante vesperas vel post de abbatia ad loquendum exierit, et eadem die reversurus ad collationem non venerit, tribus diebus sit in pane et aqua.



55 Eleemosynas Capitulo deferendas nullus quaerat, nulli dentur, sed omnium usibus, quibus missae fuerint, reserventur, aut dividantur.



56 Omnibus Ordinis nostri genus omne chyrothecarum tam de corio quam de panno interdicitur, exceptis artificibus, quibus illud genus conceditur, quod vulgo mitana dicitur.



57 Equi, boves, et carri episcopis vel aliis saecularibus non commodentur.



58 Nusquam in Ordine nostro habeantur mulieres quae mulgeant. Qui eas deinceps habuerint, quamdiu eas habuerint sint in pane et aqua, tam abbates quam priores et cellerarii. Qui vero iam velatas habent, nullas ulterius recipiant.



59 Abbatiae quae non sunt creatae in Ordine, molendinos teneant quamdiu Capitulo visum fuerit ; acquisitos autem postquam Ordini sociati fuerint, omnino dimittant. Qui eos deinceps tenuerint, quamdiu eos habuerint, omni sexta feria ieiunent in pane et aqua. Priores et cellerarii sint similiter in pane et aqua et cellerarius sit ultimus omnium. Id ipsum etiam de fullonibus sit dictum.



60 Sacerdotes noviter ordinati primas missas non nisi privatim cantare praesumant.



61 Falsarii cartarum vel sigillorum qui inventi fuerint, si clerici sunt, non ministrent nisi ad privatas missas ; si vero laici, ultimi sint in ordine per annum et utrique omni sexta feria ieiunent in pane et aqua, et nemo instrumentis illis utatur.



62 Abbatibus Scotiae conceditur, ut quarto anno veniant ad Capitulum.



63 Ad sepeliendum, non nisi fundatores recipiantur. Si quis tamen vivus adducebatur et mortuus est in via, nec sine gravi scandalo aut grandi periculo remitti potest ; qui eum sepelierit, in proximo Capitulo confiteatur factum et necessitatem.



64 De ieiuniis quartae et sextae feriae in aestate sicut in regula continetur, et sicut hucusque actum est, teneatur.



65 Minuti et infirmi non petant privatas venias donec intrent chorum, excepta oratione quadragesimae.



66 De diutius habitare in grangiis, quia multae sunt necessitates et certa diffinitio dari non potest, super conscientias abbatum relinquitur ut provideant secundum formam Ordinis ne scandalum oriatur, vel in sua domo vel in vicinis, alioquin a vicinis proclamati dure corripiantur.



67 Licet communicare conversos ab abbatia longe remotos extra abbatias in domo religiosorum, et cineres benedictos ad grangias ferre, si abbati visum fuerit.



68 In festis transpositis laborent conversi.



69 Servitoribus infirmorum post completorium in conventu cantatum, quando serviunt episcopis vel abbatibus nostri Ordinis, liceat bibere in refectorio vel ante refectorium.



70 Nullus accipiat hominium vel fidelitatem de terra ad altare.



71 Licet conversis quatuor tunicas habere, si abbati visum fuerit.





 Document 31

 Date: 1158





 Unus tantum codex, nempe O, quindecim statuta huic anno assignat et ex his iam undecim citata sunt tanquam ad annum praecedentem pertinentia, testibus supradictis codicibus D3L1P4 et illis quibus ipse Martène usus est pro suo Thesauro conficiendo (M).


1 Abbas vel monachus… etc. ut ann. 1157, n° 7.



2 Qui greges…, etc. ut ann. 1157, n° 8.



3 Qui equos habent et pullos, vendant eos antequam frenum vel sella imponatur eis, praeter eos quos ad usus proprios retinent.


4 Vetulos boves quos nominant crociones non emant fratres nostri Ordinis ut vendant.


5 Pelles nullas silvestres operentur fratres nostri, nec catinas, nec coninas, nec varias, nec grisias, seu alias eiusmodi, etiamsi qualibet occasione habere contigerit, nam omnino emere non licet.



6 Nusquam deinceps… etc. ut ann. 1157, n° 9.



7 Novem dies… etc. ut ann. 1157, n° 10.



8 Coria emere… etc. ut ann. 1157, n° 11.



9 Qui portas… etc. ut ann. 1157, n° 12.



10 Abbates qui ad Capitulum… etc. ut ann. 1157, n° 13.



11 Nullus abbas… etc, ut ann. 1157, n° 14.



12 Cruces cum auro et argento non portentur ad processionem.



13 Turres… etc. ut ann. 1157, n° 16.


14 Domus extra portas cadant. Vandengiae non de corio sed de panno fiant.



15 Quando aliquis episcopus… etc. ut ann. 1157, n° 17.



 Ad hunc etiam annum referri videtur militiae Calatravae admissio, ut vult Manrique.

  Porro ex ratificata translatione a Raymundo facta, conventus ex Fiterio ad Calatravam, per generale Capitulum Cistercii praesentis anni, quod ex regis Sanctii interventu plane deduximus : liquidoque constat, ab eodem item Capitulo militare institutum sibi unitum, acceptumque, ut sicut ad alia opera religiosi laici, sic etiam et ad bellum, contra inimicos crucis reciperentur . (AC. ann. 1158, cap. II, n° 9 ; t. II, p. 307).





 Document 32

 Date: 1159





 Textus ex solo fonte O. Recole de hoc codice superius dicta, ann. 1158.





1 Quotiens in capitulo… etc. ut ann. 1157, n° 18.



2 Coria tannata… etc. ut ann. 1157, n° 19.



3 Conversi qui mantellos habent de novo panno vel pellibus novis quod est contra usus, nullo modo eis dimittantur. Si rebelles sint, interim non communicent et ultimi in ordine constituantur.



4 Si fugitivum aliquem in domibus nostris morientem confiteri contigerit, secundum quod visa fuerit penitentia eius et contritio cordis, fiat ei.



5 Qui per dominum papam… etc. ut ann. 1157, n° 20.



6 Magister cementariorum, sutorum, vel eiusmodi artificum loquuntur diebus quibus non laborant cum subditis suis et horis vespertinis quibus se disiunxerint ab operibus suis : Exordinatio est, ultra non fiat.



7 Conceditur Claravallensibus anniversarium domini Bernardi celebrare, ita tamen ut abbates ant[iphonas] non incipiant.



8 Tempore messionis et secationis, cum conventus foris comedit, illi qui in refectorio comedunt, semper in ecclesia gratias referant, praeter servitores. Ipso tempore, missa mane cantata, si pluit, licet monachis esse in lectione et missas celebrare.



9 Vitreae diversorum colorum ante prohibitionem factae, infra, triennium amoveantur.



10 Campanae… etc. ut ann. 1157, n° 21.



11 Ad mensam abbatis duo monachi ducuntur, nisi forte rarissime pro certa causa aliqua addatur tertius.



12 Abbates nostri Ordinis ad Capitulum venientes, provideant deinceps ut ad Firmitatem, Pontiniacum, Claramvallem, Morimundum, vel alias abbatias quae inter has et Cistercium positae sunt, non veniant nisi sicut Cistercium cum duobus tantum equis, cum uno converso vel famulo, si conversos non habent. Transmarinis vel transmontanis liceat ad monasteria non ante vigiliam Nativitatis Beatae Mariae, ceteris vero non ante III idus septembris, ut duas ibi noctes facere possint. In reditu a Capitulo, nullus ibi remaneat ultra duas noctes, excepto si forte abbates eorumdem locorum pro suis vel illorum negotiis aliquos citius venire aut diutius remorari, aut monachum aliquem adducere voluerint.



 Huius anni Capitulum generale non apud Cistercium, sed in abbatia Morimundi, celebratum fuisse, asserit Manrique, cuius textus :

  In epitome vitae eiusdem praesulis (Ottonis, Frisingensis episcopi) quae Morimundi extat…, scriptum lego, Lambertum patrem hoc anno non Cistercii, sed Morimundi, Capitulum celebrasse… Contulit Otto ad concilium Cisterciensis Ordinis, quod Morimundi agebatur, ubi morbo oppressus, vocatis ad se in cubiculum monachis…, ac suscepto eucharistiae sacramento, et oleo sancto delibutus, animam Creatori suo reddidit . (AC. ann. 1159, cap. V, n° 5 ; II, p. 323).





 Document 33

 Date: 1160





 Textus ex solo fonte O. Recole de hoc codice superius dicta, ann. 1158.




1 Nulla persona Ordinis nostri… etc. ut ann. 1157, n° 22.



2 Prohibemus ne quis nimis iuvenis… etc. ut ann. 1157, n° 23.



3 Pro ovibus tondendis, pro vindemiis, vel pro laboribus quibuscumque non licet aliquem conventum monachorum mittere ad grangias, nisi pro frugibus colligendis.



4 Non coguntur exire omnes de ecclesia pro eo qui satisfacit in gravi culpa.



5 Temporibus quibus prandemus… etc. ut ann. 1157, n° 24.



6 Qui vocantur ad mensam abbatis, si forte pro aliqua causa redire contigerit, non eis imputatur quod versum perdiderint.



7 Non detur abbati osculum… etc. ut ann. 1157, n° 25.



8 Qui in levi culpa… etc. ut ann. 1157, n° 26. Qui etiam cum satisfacit toto corpore extenso, diebus tamen non sollemnioribus prosternatur.



9 Nemo clamorem… etc. ut ann. 1157, n° 27.



10 Abbas qui collationem perdiderit, ad gradum satisfacere pergat.



11 Visitatores nisi patres illarum domorum quas visitant fuerint, confessiones non recipiant.



12 Novitii, nisi maioris staturae et virioris aetatis fuerint, non recipiantur. Poterit etiam pater abbas novitium eiicere, ubi exordinate receptum invenerit.



13 Ad hospitem sepeliendum, quando conventus est in labore, minor campana bis pulsetur.



14 Minuti in aestate post missam comedant, quando conventus ieiunat. In hyeme similiter, in festis, cum conventus est in lectione.



15 In Antiphona Clementissime Domine ad finem super peccatore, veniam petant omnes. Si lutum prohibet, inclinent, ut manibus terram tangant.




 Document 34

 Date: 1161




 Textus ex solo fonte O. Recole de hoc codice superius dicta, ann. 1158.




1 Aliquis monachus vel conversus… etc. ut ann. 1157, n° 30.



2 Veniam petat… etc. ut ann. 1157, n° 31.



3 Abbatum nostrorum etc. ut ann. 1157, n° 32.



4 Presbyter et omnes religiosi qui in hospitio moriuntur, in choro deferantur, et nullus alius nisi tamen honesta fuerit persona.



5 Ista sunt festa praecipua, quando sermo fit in capitulo.



6 Pro defuncto praesenti hospite in secundo loco collecta dicatur nisi talis fuerit ut pro eo aliter fiat.



7 Propria collecta pro parentibus nostris dicatur quando aliquis petit veniam.



8 Infirmarius ex quo ire coepit ad refectionem, non revertatur quamvis ante versum occurere non possit, sed versum perdat.



9 Hostiae et ceterae artes intra claustrum, vel tam prope claustrum fiant, ut ad horas regulares occurant.



10 Non licet alicui converso comedere sine cappa, si habere potest.



11 Extra conventum, qui privatim cantant primam, si pro tempore terrae prosternantur, finita Prima subsequente Preciosa, non se erigant donec dicatur Et ne nos… Respice Domine.



12 Ad vigilias privatas stent fratres dum brevis lectio pronuntiatur.



13 Incipiente cantore antiphonam post finem psalmorum, sive gradalia aut Alleluia, non expectabit conventus usquedum una dictio finiatur.



14 Diebus quibus bis comedimus, quisquis superveniens post nonam comederit ; nihilominus cum conventu ad coenam ad mensam accedat et si voluerit comedat.



15 Quisquis importune petierit ut ad domum aliam Ordinis nostri mittatur, nullo modo ei praebeatur assensus, inconsulto abbate ad quem ire desiderat.



16 Monachis propriis vel conversis de via revertentibus, non dabitur a Cellerario pitantia sine licentia.



17 Gartionibus per domos nostros transeuntibus… (sic terminatur ms.)



 Praeterea notatu dignum est huius Capituli decretum, quo totus Ordo cisterciensis partes Alexandri III papae legitimi amplecteretur, contra Victorem antipapam a Friderico imperatore subrogatum. De qua causa sic Manrique :

 Instabat tempus Capituli generalis, et Lambertus totius Cistercii pater, pro Ecclesia efficacia, pro se sublimia, ut gloria (sc. aeterna) iam instante, meditabatur. Itaque archiepiscopis, episcopis, abbatibus ex more convenientibus, negotia Ordinis in commune tractaturis, primum omnium, negotium Ecclesiae fuit, discussa causa (et facilis discussio post tot concilia) Alexanderque praelatus, cui uno omnium consensu parendum foret…

 Decretum hoc acceptum ab antiquis Carolus Sigonius inseruit suis Annalibus, atque hinc putat Alexandri vires auctas, quibus non aliae potuerint prevalere.  Hi, inquit (i. e. Cistercienses) concilium apud Cistercium celebrabant, et quae e republica erant, decernebant. Itaque proposita praesenti pontificia causa, publico decreto Alexandro se adiunxerunt, atque maximas ei parti vires addiderunt . Ex tunc nullus Cisterciensis fuit, de quo, an Alexandro faveret, dubitaretur. (AC. ann. 1161, cap. IV, n° 1, t. II, p. 350).





 Document 35

 Date: 1165





 Conradi, Lubicensis episcopi, paenitentia.

 Conradus, Riddagshusii abbas, a Duce Henrico Leone schismatico promotus fuerat Lubicensis episcopus (1163) ; sed  doluit errorem suum, cum perpetraverat… tandem Cistercii generalem synodum personaliter adiit, suis primum (nam ea salutis via) inde per suos suorumque fautores, Pontifici Alexandro reconciliandus .

 … Narrat haec paucis Helmoldus Buzoviensis ;  Fecit iuxta consilium archiepiscopi et transiit ad Magdeburgensem archiepiscopum, et mansit apud eum ferme duobus annis. Inde abiens in Franciam visitavit Cisterciense concilium et reconciliatus est Alexandro papae per manus Papiensis episcopi, qui fuit partium Alexandri. Et eiectus de sede sua morabatur in Claravalle… . (Manrique AC. ann. 1185, cap. II, n° 1, 2).





 Document 36

 Date: 1167





 Henrici, regis Angliae, epistola ad abbatem et Capitulum Cistercii.

 Vix Thomas, Cantuariensis archiepiscopus, per duos annos moram fecerat in abbatia de Pontigniaco, cum Guarino abbati et monachis ibidem Deo servientibus, quibus commendatus fuerat in custodia ab Alexandro Summo Pontifice, et ecce rex Angliae mandavit praedicto abbati de Pontigniaco quod si ille ulterius retineret Cantuariensem archiepiscopum in domo sua, ipse fugaret ab Anglia omnes monachos sui Ordinis.

 Demum Capitulo cisterciensi etiam scripsisse, quod tunc celebrabatur, affirmant quatuor socii Sancti Martyris, qui vitam eius stylo mandaverunt. Lib. II, cap. 17 (ex Manrique AC. ann. 1167, cap. II, n° 4.)





 Document 37

 Date: 1168





 Godefridi, Claraevallis abbatis IV, depositio et appellatio.

  Temporibus Alexandri papae III, abbas quidam Claraevallis Godefridus nomine, tam reprehensibilis vitae extitit, ut dominus Cisterciensis monasterium Claraevallis visitans eundem Godefridum a dignitate abbatiali deponeret. Quo appellante, causa ad generale Capitulum deducta est : ubi depositio ipsa fuit confirmata. Diversis ipse mediis Curiam petit Romanam ; falsa sugillat, et cum favoribus, priori loco et administrationi restituitur. Resistunt dominus Cisterciensis et fideles Ordinis ; ad Sedem Apostolicam destinantur Pruliaci et Eleemosynae abbates, quorum tam infaustus fuit adventus, ut cum revocatione eorum, quae per dominum Cisterciensem et per generale Capitulum contra eundem Godefridem acta fuerant, simul suam a dignitatibus audirent destitutionem, et ad alia quoque beneficia inhabilitatem. Non hi constantes viri a coeptis destiterunt. Reversi in Galliam, nova haec generali Capitulo referunt, in quibus totus Ordo non mediocriter turbatus, usque in finem tamen, ut coronam reciperet, perseverare decrevit.

 Mittitur rursum ad fontem iustitiae, statur, pulsatur… et cuncta adversus dominum Cisterciensem dictumque generale Capitulum pariter et praefatos Pruliaci et Eleemosynae abbates, in favorem illius Godefridi prius edita, tanquam ex falsa relatione manantia, cassantur, et revocantur, confirmaturque domini Cisterciensis et capituli generalis sententia. Ipsique abbates Pruliaci et Elleemosynae suis dignitatibus cum laude et triumpho restituuntur . (ex Dialogo de prospero et adverso statu Ordinis, auctore Joanne de Cireio, XLIII (vel XLII) abbate Cistercii, † 1503).





 Document 38

 Date: 1170





 Alexandri III papae litterae ad Capitulum generale Cistercii, et Hugonis, Burgundiae ducis, petitio.

  Inter haec cum instaret mensis september et in eo concilium generale, ex more celebrandum totius Ordinis, Alexander, negotio adhuc infecto (sc. de schismate extinguendo), Cistercium proficiscitur, archiepiscopis, episcopis, abbatibus ibidem congregandis, ex debito sui officii, praefecturus ; relicto interim Pontio apud Pontificem, qui cuncta pertractaret utriusque nomine, et litteris ab eodem acceptis, gravibus sane, sed longe dulcioribus, quae excusarent absentem atque utriusque, et totius Cistercii, in se et in Ecclesiam, eximia merita, cum laudibus et gratiarum actione, etiam supra consuetum, commemorarent. Extat transumptum litterarum apostolicarum, quas Cistercio gloriosas et honorificas tum ad historiam plurimum facientes, piaculum putarem, si preterirem. Sic autem habent (Manrique, AC. ann. MCLXX, cap. V, n° 6, t. II, p. 500).

 Alexander episcopus, servus servorum Dei, Venerabilibus fratribus archiepiscopis, episcopis, et dilectis filiis universis abbatibus in cisterciensi Capitulo congregatis, salutem et apostolicam benedictionem.

 Inter innumeras mundani turbinis tempestates, quas contra Ecclesiam Dei, et nos ipsos ferventis persecutionis procella commovit, magnum nobis est praestitum, Deo providente, remedium, cum universitatis vestrae ferventissima charitas, nec pericula timuit, nec adminicula denegavit : ex his videlicet retributionis cumulum, ex illis, authore Domino, patientiae consecutura triumphos. Meminimus plane, et cum omnium gratiarum actione recolimus, quam inviolabili firmitate fluctuantem Petri naviculam fidei vestrae anchora servavit in turbine ; qualiter etiam frequens orationum instantia, quasi iterum dormientem in eadem navicula Salvatorem, ingruente suscitavit tempestate, ita ut saepenumero magnitudine stupefacti miraculi ; et ipsum glorificemus ; quo mari et fluctibus imperante, optata coepit arridere tranquillitas, et vos penitus venerabiles habemus, quorum nobis suffragantibus meritis coelestis creditur placata maiestas.

 Accedit ad haec omnia, dilectorum filiorum nostrorum Cisterciensis et Claraevallensis abbatum sollicitudo laudabilis et devota, qui non humano instinctu, sed superni concilii spiritu provocati, pro pace universalis Ecclesiae labores maximos et pericula subierunt. Quod tanto nobis et fratribus nostris gratum est amplius et acceptum ; quanto eorum studium et laborem universae Dei Ecclesiae magis confidimus profuturum. Maximeque speramus, quod pia eorum instantia, vestris orationibus incessanter adiuta, ad Ordinis honorem et commodum, et optatae pacis profectura sit incrementum. Debitores ergo vobis, pro tam multiplici charitatis vestrae munere, constituti ; vos et sacrum Ordinem quem servatis omni qua possumus affectione diligimus, et eiusdem Ordinis profectibus, et augmentis, amplissimo studio promptae sollicitudinis aspiramus ; quandoquidem inutiliter videmur superni agricolae vicissitudinem gerere, si plantationem, quam plantavit dextera eius, opportunis cessaremus imbribus irrigare.

 Ea propter universitatem vestram per Apostolica scripta rogamus, monemus et exhortamur in Domino : quatenus recolentes, qualiter haec plantatio sancta, haec vitis fructifera, haec denique vinea Domini Sabaoth, sub primis Ordinis patribus pullulavit et palmites suos longe lateque producens, ad mortifera circumquaque venena pellenda, flores protulit et odores effudit : pervigili custodia studeatis eorum in omnibus inhaerere vestigiis, per quos, cooperante Domino, in deserto mundi huius, flos huiuscemodi plantatus est honestatis ; hi quoniam monasticae frugalitatis continentissimi professores, optimum ponentes in paupertate principium totius sufficientiae assecuti sunt complementum, Ecclesiae chari, episcopis et praelatis accepti, atque in conspectu regum et principum fama et merito gloriosi. De cetero nos et totum Ecclesiae sanctae negotium vestris devotis orationibus commendamus ; orantes et ipsi ut omnipotens Pater, in cuius estis nomine congregati, ordinationes et opera vestra in beneplacito suo disponat ; et vos pariter, ac subditos fratres ad spiritualia iugiter incrementa promoveat. Adhuc quia praedictum Claraevallensem abbatem, pro inevitabili necessitate promovendae pacis, ab adventu Capituli duximus retinendum ; eum a vobis petimus haberi excusatum, sicut et de ipso Cisterciensi, in patientia vos sustinere rogamus, si forte contigerit, ut eum pro tanta necessitate, celebrato Capitulo, revocemus. Datum Benevento, XIV kalend. Augusti.

 Hactenus ad praelatos ecclesiarum Cistercii congregatos Romanus Praesul, ingenti sane totius Cistercii laude, cui se, cui navem Patri, hoc est Ecclesiam, et obnoxios fatetur, et tanta cum reverentia, si ita fari licet, congratulatur.

 Dum hoc Capitulum in Cistercio celebraretur, Hugo Burgundiae dux, (quod ab Auberto Miraeo notatum, comprobat instrumentum…) idem coenobium devotus visitavit, et per gravissimos sanctissimosque praesules, qui ex more convenerant, Guicardum nimirum Lugdunensem et Petrum Tarentasiensem archiepiscopos ad Capitulum ductus, deposita imperii maiestate, ante abbates consistens, suscipi se in eorum omnium fratrem humilis petiit, obtinuitque particeps ex tunc futurus orationum atque spiritualium bonorum totius Ordinis. Ita tamen ut vicem ipse contra rependerit Cistercio in temporalium communicatione, exemptione concessa, qua Renatus Chopinus adnotavit : Cistercium cum appulisset, inquit, scilicet Hugo dux, in publico religiosae sectae conventu, irrogavit ei privilegium : quod monachi secure pergant per terram suam, ducantque et vendant res proprias, absque pedagio, minagio, vecta et omnia alia costuma anno MCLXX.(ex Manrique, AC. ann. 1170, cap. V, n° 7, 8, 9, 10 ; t. II, p. 500).





 Document 39

 Date: 1173





 Richardi, Cantuariensis archiepiscopi, petitio per litteras ad Capitulum generale Cistercii.

 Porro Richardus electus in archiepiscopum, quo S. Thomae locum, ut non digne, saltem minus indigne detineret, quam semel observandam suscepisset, sanctae Regulae, cisterciensia instituta et observantias ad eiusdem exemplum superaddidit. Non satis liquet cui se coenobio addixerit. Constat quo humilis inciperet implere, quod devotus promiserat, voluisse adire Cisterciensem synodum, hoc anno ex more Cistercii celebrandam. Verum cum praepedientibus retardatae per triennium electionis, occupationibus, minus sibi liceret ab Anglia egredi, has ad Capitulum litteras dedisse, indices animi et testimonium susceptae professionis.

  Venerabilibus et sanctis Patribus in Cisterciensi Capitulo congregatis Richardus Dei permissione Cantuariensis ecclesiae minister, salutem in authore salutis.

 Inter desiderabilia huiusmodi, praecipuum apud me versabatur in votis, vestrae sanctitatis Conventui praesentialiter interesse ; sed novae vocationis occupatio et incumbens negotiorum prolixitas fructum optatae iucunditatis invidet mihi, nec me castris felicibus ad tempus interesse permittit. O castra optabilia ! O congregatio veneranda ! O Cistercium, quam magna est domus tua ! quam foecunda in filiis ! quam magnifica in linguis ! quam gloriosa in populis ! [Leva oculos tuos et vide omnes isti congregati sunt, venerunt tibi, linguarum apud te diversitates innuit unius vitae professio, et ex omni genere religio congregata miraculum Pentecostes in emissione sancti Spiritus repraesentat. Ut utar verbo Apostoli :]

 Testis est mihi Deus quomodo cupiam vos in visceribus Iesu Christi fovens affectionem invicem in visceribus charitatis ; non deserens collectionem vestram, quam per praesentiam spiritus amplector in Christo, memor communionis vestrae, cuius oblivisci non possum. Vos enim estis gloria mea et gaudium, honor capitis mei et corona. Ille qui, iuxta verbum Iob, ponit humiles in sublimi ; ille qui vocat ea quae non sunt tanquam ea quae sunt, ipse ad onus, mihi importabile, me vocavit.

 Ego autem vir videns paupertatem meam et insufficientiam meam, considerans etiam qualiter ex simili causa gemant gigantes sub aquis, et curvantur qui portant orbem, a pusillanimitate spiritus et tempestate subverterer, nisi in lapide adiutorii et orationum vestrarum suffragio fiduciam concepissem. Nam iuxta verbum Iob, quae est fortitudo mea ut sustineam ? Ecce non est auxilium mihi in me ; sed infirmitas et defectus. Vereor ne offensus mihi Dominus hanc iniunxerit sollicitudinem multorum, qui non sufficiebam propriae salutis procurare negotium. Sed posuit mihi Dominus in vobis verbum reconciliationis, ut si offensus mihi est, se propitium vestra oratione mihi exhibeat, meumque suppleat imperfectum. Nam potens est omnia facere superabundantius quam petimus et intelligimus. Si qua ergo vobis consolatio est in Christo, si quod solatium charitatis, si qua societas spiritus, si quae viscera miserationis, implete gaudium meum. Gaudii namque plenitudinem post Deum in orationibus vestris pono, ut vestrarum beneficio precum in hac administratione mihi commissa velit misericordia Domini meum supportare defectum. Nam Apostolus, licet vas electionis factus et virtute indutus ex alto, sanctorum tamen orationes sibi ad doctrinam gentium necessarias iudicans : obsecro, inquit, vos per Dominum Iesum Christum et per charitatem Spiritus sancti, ut adiuvetis me orationibus vestris apud Dominum. Nos igitur infirmi et fragiles, devote et humiliter supplicamus, ut per pias affectiones vestras circa nos excitet vinculum fraternitatis, professionis communio, charitatis debitum, subiectorum necessitas et devotio supplicantis .

 Hactenus ad Capitulum Cistercii recens quidem electus, sed adhuc post electionem recentior Cistercii monachus.

 (ex Manrique, AC. ann. 1173, cap. II, n° 2, 3, 4.)





 Document 40

 Date: 1174




 Duo Statuta sequentia ex solo fonte H, fol. 87 et 88 citamus, et sunt incerti anni ; attamen ratione scripturae et ms. foliorum ubi leguntur, pertinere videntur ad annum 1174.




1 Quando hystoria Domine ne in ira dominica infra octavas epiphanie vel in octavis eiusdem propter instantem LXX [septuagesimam] canitur, non iccirco (sic) in sabbato ad vesperas super psalmos dicende sunt antiphone Custodit Dominus et cetere, sed Videntes stellam et cetere. Capitulum debet esse Benedictus Deus, Responsorium Deus qui sedes, Himnus Deus creator, Versus Vespertina oratio, ad Magnificat antiphona Fratres confortamini. Collecta Omnipotens Deus qui celestia. Post quas vesperas fiet commemoratio de octavis hoc modo : infra octavas antiphona Ab Oriente ; in octavis antiphona Baptizat miles. Hymni ad hystoriam pertinentes tam per diem quam per noctem dicantur, ad cantica et in laudibus et ad horas diei Alleluia dicatur. In laudibus iterum ita fiet commemoratio de octavis. Infra octavas antiphona Magi viderunt. In octavis antiphona Precursor Iohannes. Missa matutinalis erit de octavis et maior de dominica. Item ad vesperas in die commemoratio de octavis, antiphona Fontes aquarum. Infra octavas antiphona Ab Oriente.



2 Quando necessitate cogente ystoria In principio Deus dominica infra octavas Assumpcionis beate Marie in octavis s[ancti] Laurentii videlicet canitur, non ideo ad vesperas super psalmos dicenda est antiphona Custodit Dominus et cetere, sed Ecce tu pulchra es, et cetera. Capitulum debet esse Benedictus Deus, Responsorium Initium sapientie, Hymnus Deus creator et cetera que ad hystoriam pertinent. Post quas vesperas fiet in primis commemoratio de octavis s[ancte] Marie antiphona Ascendit Christus, deinde commemoratio de octavis s[ancti] Laurentii et post de s[an]c[t]o Mamete. Hymni tam per diem quam per noctem ad istoriam pertinentes dicantur. In laudibus commemoratio de octavis beate Marie antiphona Salve Regina deinde de s[sancto] Laurentio, post de s[ancto] Mamete. Missa matutinalis erit de dominica nisi defunctus presens aderit, et maior de octavis s[ancte] Marie. Hore diei et vespere plenarie agantur de dominica. Item ad vesperas commemoratio de octavis beate Marie antiphona Tota pulchra es.





 Document 41

 Date: 1175





 Statuta quae sequuntur ex unico fonte H, fol. 88 sq. proveniunt.



1 Hystoria de Trinitate cantabitur et missa dicetur sicut in festo unius Apostoli.



2 De sancto Bernardo proprium officium et due misse et fratres laborent.



3 Ad vesperas et ad laudes cotidie fiat commemoratio de sancta Maria. Privatis diebus ad Magnificat antiphona Sancta Dei genitrix ; ad Benedictus Beata Mater. Dominicis et festis diebus ad Magnificat antiphona Sancta Maria succurre ; ad Benedictus Beata Dei genitrix Maria. A vigilia Nativitatis dominice usque in crastinum Epiphanie et a Va feria ante parascheve ad laudes usque Vam feriam paschalis ebdomade et die Ascensionis tantum, et a vigilia pentecostes usque [in Vam feriam] intermittenda est ista commemoratio, et est facienda post alias commorationes.



4 De sancta Maria Magdelene due misse canantur.



5 Patres visitatores non solum querant de spiritualibus, sed et de temporalibus ne nimiis debitis monasteria opprimantur.



6 Sermo de Adventu et de aliis festis qui prohibiti fuerint redditi sunt, nisi in transpositis festivitatibus.



7 Pitancia non detur generalis a quoquam nisi precepto abbatis vel proprii patris, exceptis solempnibus festis quibus dari solebat, et si ab aliquo aliter dabitur, careat pitancia toto anno qui hoc facere presumpserit.



8 In adventu Domini et in precipuis ieiuniis non dabimus hospiti nisi cibos quadragesimales quibus nos utimur.



9 Capitulum conversorum sicut olim teneri solebat ita nunc teneatur ut prius de edificatione postmodum de ordine tractetur.



10 In ecclesiis secularibus pacem dabimus et accipiemus.



11 Fugitivi remittantur ex quo abbati domus in qua manent innotuerint. Et quisquis eos scienter retinuerit ieiunet omni sexta feria in pane et aqua, vel missam non cantet quamdiu erunt in domo sua.



12 Conversi in hyeme post matutinos exeant ad annonas excutiendas.



13 In XL [quadragesima] more solito ieiunabimus VIa feria in pane et aqua.



14 In ecclesiis consecratis non loquimur nisi cum licentia episcopi vel cum rege, et hoc de necessariis.



15 De molendinis ubi molituram exigimus usque ad annum nos expedire iubemur.



16 Saraceni non emantur nec baptizari prohibeantur.



17 Pro domino papa Alexandro [propria dicatur oratio ab omnibus ?]



18 (Haec definito abrasa fuit in ms.)



19 Mantelli conversorum non aliter fiant quam scripta precipiunt.



20 Si quis abbas in aliquo converso mantellum exordinantem invenerit retineat. Qui vero in domo propria exordinatum habuerit non communicet donec reddat abbati vel cui iusserit.



21 Liceat hospitibus reversuris accepta benedictione ante evangelium missam cantare.



22 Tempore quo conventus infra terminos laborat, ore citius cantent[ur].



23 Nichil guerantibus vel nuptias contrahentibus, vel festiva convivia facientibus detur, qui hoc transgressus fuerit tribus diebus sit in pane et aqua.



24 Qui orationes horarum perdiderit in capitulo satisfaciat.



25 Monachus sive conversus qui ira commotus percusserit uno anno sit ultimus omnium.



26 Qui pueros minores XVIII annis receperit tribus diebus sit in levi culpa et uno eorum in pane et aqua, hoc tamen indulto quod pueri iam recepti non expellantur. Qui deinceps receperit tamdiu sit feria sexta in pane et aqua quamdiu secum habuerit.



27 Pullos equorum infra terminos vel in grangiis vendantur, et si quis transgressus fuerit uno die sit in pane et aqua.



28 Cursores non habeant notabile vestimentum et honeste tondeantur, cultellos accutos non habeant.



29 Conversi non habeant cotos neque lenam.



30 Pro archiepiscopo de Datia fiet in toto Ordine quantum pro uno monacho, et pro cantore parisiacensi similiter.



31 Abbates qui sermones et alias scripturarum compilationes fecerunt eadem opuscula sua in proximo Capitulo representent ; quod si contempserint ex tunc ab officio altaris abstineant, et a modo caveatur ne fiat.



32 De medicis monachis vel conversis dictum est ut pro opere medicine extra domos suas non pernoctent nec potiones secularibus dent.



33 Monachos vel conversos operarios secularibus concedi non licet.



34 Decretum est et communi consilio definitum ut nullus …



35 …Aliis conversis inordinate loquendi licentie non dentur nec ipsis potestas dandi licentiam loquendi aliis conversis concedatur.



36 Conversis (sic) alterius ordinis cum nostris in refectoriis non comedant nisi domorum quibus concessum fuerit in Capitulo cysterciensi.



37 … Atque artifices eiusdem operis sint tribus diebus in pane et aqua ; relique partes due ad arbitrium abbatis Cisterciensis fiant. Ipse vero ita provideat ut non sit a capitulo inculpandus.



38 De molendinis Regniaci abbas Claraevallis cum consilio coabbatum quomodo melius et tolerabilius poterit disponat.



39 De causa matris regine Hyspanie iniunctum est duobus abbatis (sic) de sancto Andrea et de Bonavalle ut inquirant veritatem, et in sequenti Capitulo renuntient.



40 Episcopo Caturcensi plenarium servitium in obitu suo concessum est. Vocatur autem episcopus iste Geraldus.



41 In v[ersu] ubi dicitur inpenetralibus regum dicetur in penetralibus regum ipsorum, et in collecta commendationis ubi dicitur ablue dicetur abluas indulgendo.



42 Et in campo thaneos.



43 Forma visitationum que modo in Capitulo proposita est ubique teneatur et in Usibus scribatur, et visitatores si habere potuerint hoc anno deferant eam secum ad faciendas visitationes ut a ceteris transcribatur.



44 Pro Usibus corrigendis conveniant loco et die quo decreverit dominus Cistercii et quatuor abbates priores cum septem aliis quos sicut (sic, pro secum ?) asciverint et corrigant ea tantummodo que de transitu sancti Bernardi constituta sunt.



45 De incisis ut in propria non recipiantur domo.





 Document 42

 Date: 1177




 Litterae Frederici Imperatoris ad Capitulum generale Cisterciense.

 Fridericus Dei gratia Romanorum imperator et semper augustus, archiepiscopis, episcopis, abbatibus, et aliis patribus Cisterciensis ordinis, salutem et dilectionis integritatem. Quoniam de unitate et concordia ecclesiae et bono statu imperii nostri sanctitatem vestram gaudere non dubitamus, idcirco ad universitatem vestrae religionis imperiales apices mittere dignum duximus, insinuantes vestre dilectioni, quoniam omnipotentis Dei nutu, cuius occulto iudicio quandoque discordiae mala creantur et ipso miserante discordes ad concordiam revocantur, dominum A[lexandrum] in patrem spiritualem et summum pontificem recepimus. Notum autem vestre facimus religioni, quoniam cooperantibus dilectis nostris viris magnae sanctitatis et discretionis, episcopo scilicet Claromontensi et abbate Bonevallis, qui studiose et efficaciter pro pace et concordia inter nos et iam nominatum A[lexandrum] Romanae ecclesiae summum pontificem laboraverunt, discordia, et lis que diu viguerat, penitus est sopita, et dilectio que inter nos perierat, ipsis mediantibus est reformata. Quapropter vestre sanctitati praesentes litteras dirigimus, modis omnibus rogantes, ipsorum perfecte bonitati super omnibus grates referentes, tam vobis quam ipsis de pacis reformatione congaudentes, ita ut ad honorem Dei et ecclesie in bono statu et Dei timore diu possimus perseverare, ipsi omnium conditori atque gubernatori piissimas preces fundatis.




 Document 43

 Date: 1180





1 Cum divina pariter et humana verba nos admoneant, ut studeamus cupiditatibus nostris imponere frenum, et modum acquisitionibus nostris propter varios status monasteriorum, adhuc veremur necessitatem fratribus nostris imponere, optantes bonum eorum voluntarium esse, et diuturna deliberatione super hoc credimus opus fore. Interim autem propter scandalum gravius, quod super retentione decimarum undique crescit in dies, providemus et firmiter praecipimus, ut quicumque ex vobis ab hoc die, et deinceps acquisierit agros vel vineas, ex quibus ecclesiae vel monasteria, seu personae quaelibet ecclesiasticae percipere hactenus decimas consueverant, sine contradictione exsolvant, nisi forte iam donationem exinde receperunt, vel compositionem fecerunt, aut in posterum in pace acquirere poterunt.



2 Multitudinem minutorum non licet priori, quasi ad consolandum, vocare, propter inordinatas collocutiones, nec quando absens est abbas.



3 Abbati qui benedicendus est, licet indui alba et cappa.



4 Qui in domibus alterius Ordinis comedunt, si credunt in pulmentariis esse sagimen, ab eis prorsus abstineant. Si contra conscientiam comederint, septem sextis feriis ieiunent in pane et aqua, et si in consuetudinem vertant, gravius puniantur.



5 In oratoriis nostris non sepeliantur, nisi reges et reginae et episcopi ; in capitulis abbates, vel etiam praedicti, si maluerint.



6 Altaria in grangiis nova non fiant. Antiqua quae consecrata fuerint absque licentia episcopi non diruantur, verumtamen nullatenus ibi cantetur.



7 Mercatores Ordinis nostri terminum receptionum, sive redditionum suarum in nundinis publicis nullo modo constituant.



8 Inquietant multi ex nobis monachi sive conversi conventus alios servitia propria in morte sua petentes ; tales petitiones ultra non fiant, quia omnia communia sunt nobis.



9 De fugitivis suis unusquisque abbas non dissimulet iustitiam quaerere.



10 Quando laborant monachi ad grangias ubi vinum vel cervisia dari non solet similiter ipsi abstineant, quamdiu ibi fuerint, nullam pitantiam potus accipientes ab aliquo.



11 Conversi non in grangiis, sed in abbatia minuantur.



12 Qui guagerias receperunt, si sciunt sortem suam recepisse, deductis expensis, usque ad Pascha eas resignent, nisi sit possessio quae ad ius monasterii pertineat. Qui aliter retinuerint, ex tunc abbas et prior et cellerarius a divino officio sint suspensi, nec census impositione pallient huiusmodi pignorationes.



13 In domibus nostris et villis ubi conversi morantur frequentius, non habitet femina, nec intret.





 Document 44

 Date: 1181





1 Non est consuetudo Ordinis nostri ut qui ante conversionem vovere ieiunia propter hoc in congregatione dissimili victu fratres debeant conturbare, sed patri abbati obediant per omnia.



2 Interdicitur generaliter ne conversi intersint electionibus abbatum.



3 Ad mensam abbatis nullus saecularium ministret, nisi pro necessitate saecularium hospitum.



4 Tempore quo abbates ad Capitulum venientes apud Divionem piscibus abstineant, eamdem legem ibidem et monachi remanentes observent.



5 Apud Divionem quando veniunt ad Capitulum vel redeunt abbates, omnino caveant ne manibus se invicem tenentes, vel alio notabili modo per vicos incedant, nec sine certo negotio se invicem visitent, nec species alicubi emant, sed nec alia aliqua extra hospitia sua.



6 Pater abbas si invenerit filiam abbatiam immoderatis debitis obligatam, nisi rationabilem causam obligationis cognoverit, districtissime abbatem loci illius et officiales puniat, et omni modo inhibeat ne debita augeantur.



7 Erubescendum est nimis quod dicitur, quosdam pro vino emendo gravia debita contraxisse, sicut illos de Scala-nova, quos patribus abbatibus relinquimus puniendos.



8 Pro interdictis terrarum nullatenus vacent ecclesiae nostrae a divinis quocumque episcopo praecipiente, sed libertas in privilegiis a domino papa nobis indulta inviolabiliter observetur.



9 Indecens est consuetudo in quibusdam abbatiis vel abbatibus de via regressis, etiam non post longas moras, pacis osculum petant ; quod ne ulterius fiat omnino his prohibemus.



10 Lanam unius anni licet prae vendere, si necesse fuerit ; ultra annum non fiat.



11 Panni tincti et curiosi ab Ordine nostro penitus excludantur.





 Document 45

 Date: 1182




1 Abbates ad Capitulum venientes quando plures conveniunt, provideant qui priores eorum sunt, ne pro vino accipiendo immoderate aggravant domos.



2 Abbates qui sunt in provinciis Lugdunensi, Bisuntinensi, Bituricensi, Senonensi, Remensi, Trevirensi, Viennensi, venientes ad Capitulum apud Firmitatem, Pontiniacum, Claramvallem, Morimundum, et apud abbatias quae infra sunt, non adducant nisi duas equitaturas, alii non adducant ultra tres.



3 Abbates, monachi et conversi qui habuerint in comitatu suo garciones sibi servientes cum cultellis acuminatis, quamdiu eos scienter tenuerint, nisi forte in confinio Saracenorum, a vino abstineant, nec aliquis in via Capituli ultra duos secum adducat.



4 Pro pacto certo nulla fit missarum promissio, quia simoniacum est.



5 Monachus de alio Ordine, si antequam sit benedictus, ad nostrum Ordinem venerit, si venerit in habitu saeculari, sit in probatione per annum integrum ; si in habitu monachali, vel forte per violentiam ei ablatus fuerit habitus, in abbate sit ipsum admittere inter monachos aut ponere in probationem ; benedictus in Ordine alio inter monachos recipiatur.



6 Temperantes pro tempore quae de tabernis antea rigidius sunt instituta, toleramus pro intolerabili quorumdam indigentia, quod in propriis domibus extra abbatiam et grangias, liceat vinum vendi in summa alicui saeculari. Saecularis autem illud vendere possit ad brocam ; ita tamen quod quamdiu taberna duraverit, nulli omnino monacho vel converso liceat habitare in aliqua parte domus illius, sed nec edere, nec bibere, nec iacere.



7 De conversis grangiarum dominicis et festis diebus ab abbatiam venientibus, in dispositione abbatis sit secundum multitudinem vel paucitatem conversorum, et locorum positionem in ordine suo vel seorsum ad mensas eos constituere.



8 De his qui extra Ordinem vagantur, provideant abbates eorum, qui eos expellunt vel repellunt, cui debeant reddere rationem ; et quantum licuerit ad misericordiam quam ad iudicium promptiores existant, ut et ipsi misericordiam consequantur.



9 Ex nimietate debitorum, non tam periculum quam excidium pluribus monasteriis noscitur imminere ; propter hoc providemus, ut qui debuerint ultra precium quinquaginta marcarum, terras non emant, neque novas aedificationes faciant, nisi tanta coegerit necessitas, ut de assensu patrum abbatum id faciant. Si autem repentina causa compulerit, abbas in generali Capitulo veniam petat et causam indicet, Capitulum autem indicet utrum puniendum sit, an tolerandum. Si quis aliter fecisse cognitus fuerit, Capitulum Cisterciense tam gravem sententiam ferat in abbatem et in officiales eidem transgressioni consentientes, ut eorum poena correctio debeat esse multorum. Similiter faciat de eo quod fecerit de assensu patris abbatis.



10 Cellerarius de Carocampo, vel alius Ordinis nostri servientem in equo secum non ducant.



11 Vitreae depictae infra terminum duorum annorum emendentur ; alioquin ex tunc abbas et prior et cellerarius omni sexta feria ieiunent in pane et aqua, donec sint emendatae.



12 Qui convenienter occurrerit ad orationem cuiuslibet horae, vel ad benedictionem collationis, non petat veniam in capitulo, etiamsi postquam sonuerit signum, ascenderit dormitorium, vel alicubi diverterit.





 Document 46

 Date: 1183




1 Solemnia anniversaria stando praeter quatuor generalia nulla fiant, excepto regis Ludovici, de quo concessum est, ut stando fiat tantummodo ibi, ubi sepultus est.



2 Sententia de cultellis acuminatis ante data firmiter teneatur.



3 De fugitivis autem nihil novum instituti posse videtur sine periculo totius Ordinis. De his tamen qui in extremis agere videntur, in abbatis sit providentia, et ita in Usibus scribatur centesimo primo capitulo.



4 De his quibus Regula praecipit omnem reversionis aditum denegari, nos contra Regulam nihil audemus, nisi forte de indulgentia generalis Capituli, vel de mandato domini papae, seu legati eius, exceptis personis illis, quas ab huiusmodi rigore notoria simplicitas excipit.



5 A nominatim excommunicatis nullam nobis licet recipere donationem, exceptis victualibus in gravi necessitate.



6 Qui convictus fuerit aut confessus fuerit publice de sortilegio quod fecerit, aut fieri fecerit : si abbas fuerit vel prior, deponatur ; si monachus vel conversus tribus diebus sit in gravi culpa, et per annum suspensus ab altari, sit omnium ultimus.



7 De iuramento conversorum, quod scriptum est in fine Usuum, quia multas generat quaestiones, deleatur.



8 Abbates qui de indulgentia generalis Capituli uno anno vel pluribus remanent, si eo anno quo debent venire, gravi infirmitate impediuntur ne veniant, liceat eis se per litteras excusare, et anno sequenti sine omni excusatione veniant, et veniam inde petant.



9 Patres abbates, vel qui pro eis visitant, abbatibus non imponant publicas paenitentias, quia hoc solius Capituli generalis est.



10 Conversi qui in domibus iuxta abbatiam sitis extra terminos habitant et laborant, iuxta pristinam consuetudinem in ipsis domibus comedant, nec id liceat abbatibus mutare.



11 Conspiratores, incendiarii, fures, proprietatem habentes, annis singulis in Ramis palmarum post habitum sermonem, illis qui non sunt de Ordine prius emissis, ab eo qui praeest capitulo cum stola et candela accensa auctoritate Dei omnipotentis Patris, et Filii, et Spiritus Sancti, et beatae Mariae et omnium sanctorum, et totius Ordinis, excommunicentur. Et si culpa huiusmodi manifeste fuerit deprehensa, nulla inde satisfactio suscipiatur sine gravi culpa.



12 Caveant abbates, ne ipsi vel monachi eorum aliquando utantur casulis olosericis in monasteriis nostris. Qui autem scienter uti praesumpserit, ea die ieiunet in pane et aqua ; similiter sacrista vel alius monachus qui tale ornamentum scienter ministraverit.



13 Deposita ultra centum solidos in domibus nostris non suscipiantur sine conscientia ad minus trium fratrum, et ad iussum abbatis, et sub eorum testimonio reddantur et sub tali conditione suscipiantur, ut si contigerit amitti, domus inde non teneatur. Nihilominus abbas provideat studiose, quomodo commissa fideliter custodiantur. Qui autem sub ista conditione deponere noluerit, ipse sibi custodiat. Qui autem hoc anno scienter transgressi sunt, abbas, cellerarius, et alii officiales, quorum consilio factum est, tribus sextis feriis ieiunent in pane et aqua ; et abbas postquam redierit a Capitulo, infra triginta dies ad portam suam decem solidos pro hac transgressione pauperibus faciat distribui.



14 In lenis artificiose fiunt varietates colorum in monasteriis nostris ; quod ne ulterius fiat modis omnibus prohibemus ; sed si contigerit quod fimbrias tinctas emerint, non nisi unius coloris in una lena ponant.



15 Monachi vel conversi in conventu nisi bis nullo tempore comedant.



16 Nulli conventui Ordinis nostri liceat aliquam pitantiam quacumque occasione quasi de iure expetere, sed in abbatis dispositione consistat, qui secundum conscientiam suam provideat ne quid immoderate vel inhoneste fiat.



17 Quando duae missae fiunt in conventu, provideat abbas quantum potest secundum numerum fratrum suorum, ne claustrales nimis evagentur, et districte corrigat quos invenerit excedentes.



18 Sententia de tabernis, sicut superiori anno temperata est, teneatur.



19 De domino Guillelmo remensi archiepiscopo, Bela regi ungarie et domino Henrico bituricensi archiepiscopo et domino Odoni fratri suo et domino Guidoni senonensi archiepiscopo concessum est audito eorum obitu in generali Capitulo fiat pro unoquoque eorum quantum pro fratribus nostris.



20 In quibusdam domibus passim et nimis facile dantur carnes. Eapropter monemus ut in hoc abbates conscientius provideant firmiterque authoritatem regule observent, que tantum infirmis omninoque debilibus carnes indulget.



21 In commemoratione defunctorum post comitem Theob[aldum] scribatur nomen Henrici regis Anglie et nomen monachorum s[an]c[ti] Melani Redonensis. Willelmo comiti Alvernie concessum est sicut uni de nostris.





 Document 47

 Date: 1184





1 Indulgentia quae fuit anno praeterito concessa his, qui non tenentur singulis annis ad Capitulum venire, ut per litteras liceat excusare, si infirmitate detenti venire non potuerint, in proximis regionibus positis non conceditur nisi transmarinis et his, qui ultra montem Bardonis sunt, et his qui sunt in Hungaria, in Polonia, in Hispania.



2 Qui nimis adolescentes receperunt, ita ut oporteat eos ter in die comedere, sex diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.



3 Si priores absentibus abbatibus tales receperunt, hanc paenitentiam agant.



4 Nullus abbas vel monachus afferat litteras ad Capitulum de petitionibus quae sunt contra ordinem ; si quis hoc anno attulit, ieiunet una die in pane et aqua.



5 Provideant abbates de quibus datur aliqua sententia, et studiose agant ut habeant illam, quoniam ignorantia non excusat eos.



6 Minuantur conversi quando abbates praeceperint. Qui contempserit, perdat minutionem illam.



7 Abbates qui pullos militarium equorum miserunt ad nundinas, et si venditi fuissent, pretium Capitulo reddere debuissent, eleemosynam quae modo dabitur eis abbatibus distribuant Claraevalli et Morimundo, referant et ipsi pauperibus abbatibus. Officiales qui miserunt sine conscientia abbatis sui, sex diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et de cetero caveant, quia si ultra praesumpserint gravius punientur.



8 De gageriis sicut annis praeteritis statutum est, sic teneatur, quod non licet alicui censum, vel terragium, vel aliquem fructum terrae in gageria recipere, quin computetur in sortem, nisi decimas de propriis laboribus et usum nemoris, et usus pascuorum.



9 In confessione ponatur Confiteor Deo, et Beatae Mariae, et omnibus sanctis. Et in omnibus solemnitatibus sanctorum infra octavas Assumptionis B. Mariae ad completorium dicatur hymnus de S. Maria, et ad tertiam. Similiter in commemoratione B. Mariae dum sacerdos incipit Ave si dies fuerit prosternendi, omnes flectant genua. Si vero festivitas fuerit, super articulos. Similiter in omnibus solemnitatibus B. Mariae post Magnificat et Benedictus dum incipitur antiphona.



10 Qui duxerunt pueros nimis curiose indutos cum chirothecis, vel cum manicis consutilibus, vel cum cultellis acuminatis, si conscii fuerunt abbates, tribus diebus ieiunent in pane et aqua. Quod si non fuerint conscii abbates, conversi praedictam paenitentiam faciant, et in posterum idem iudicium.



11 Excommunicatio, quae in anno praeterito praecepta fuit die Palmarum facienda, firmiter teneatur. Qui autem omiserit hoc anno, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.



12 Abbates qui debuerunt venire et remanserunt pro guerris, vel pro debitis, vel quacumque alia causa, et non pro infirmitate, sex diebus sint in levi culpa, et quadraginta diebus extra stallum suum, et sequenti Capitulo se praesentent, exceptis Gualensibus et Hispanis, qui pro irruptione paganorum rationabiliter excusantur.



13 Patres abbates diligentiam adhibeant, et plenam habeant potestatem, ubi enormia sunt debita, suadendi, et cogendi et faciendi, ut vendantur mobilia si aliter fieri non potest, et immobilia, donec debita temperentur, auctoritate sua et totius Ordinis.



14 Venientes ex Hibernia, et redeuntes de curia, si se dicunt esse episcopos, non eis sine certo testimonio credatur. Similiter de monachis vel conversis, qui ignoti sunt, non eis credatur sine litteris commendatitiis.



15 Scimus quia in quibusdam terris concessum est et toleratum ut in grangiis vinum vel siceram habeant, et non potest nunc revocari. In certis autem terris quidam de novo sua praesumptione coeperunt ; propterea sicut sententia data fuit de cervisiis in Anglia, sic irretractabiliter teneatur ; et similiter teneatur in Flandria, et in Francia, et in Normannia, et in Cenomannia.



16 Ad missam quotidianam pro defunctis, si presens defunctus fuerit in ecclesia dicatur pro eo collecta Omnipotens sempiterne Deus cui nunquam singularis, post primam collectam.



17 In recipiendis mortuis sententia Usuum teneatur.



18 Pro domino papa et pro aliis multis una missa de Spiritu sancto dicatur ab aliquo sacerdote ; et alia pro defunctis. Inclina Domine pro quodam penitente.




19 In festivitate s[an]c[t]i Vincentii due misse canantur et conversi laborent.



20 Pro sagiensi episcopo tres misse dicantur et tricenarium fiat.



21 Pro Cluniacensi ecclesia aliqua fiat oratio.





 Document 48

 Date: 1185






1 Nullus abbas Ordinis nostri monachum vel conversum tradat alicui personae, nisi domino Papae, quae non sit de Ordine nostro, ad habitandum cum eo.



2 De commendationibus, quod annis praeteritis dictum est et scriptum, diligenter et firmiter teneatur.



3 Diebus sabbatorum in infirmitoriis nostris carnes non comedantur, nisi forte abbas vel prior, absente abbate, circa aliquem dispensaverit pro gravissima infirmitate.



4 Unam tantum crucem licet super altare ponere praeter communem ligneam, cum vase reliquiarum, sine cereis, in praecipuis festivitatibus tantum ad missas.



5 Nullus Ordinis nostri litteras, quarum tenorem non novit, ad aliquam personam portare praesumat.



6 Quicumque monachus miserit malitiose manum in abbatem suum, mittatur de domo sua in aliam domum, ultimus omnium sit, in ordine suo non ministret, legere et cantare et ministrare ad missas privatas poterit. Et haec poenitentia nulli relaxetur, nisi ad nutum generalis Capituli. Similiter et conversi a domo propria amoveantur, ultimi omnium sint, nec redeant ad domos suas, nisi ad nutum generalis Capituli. De ieiuniis et disciplinis, et si quid aliud ad poenam addendum fuerit, pater abbas diligenter inspiciat, et addat.



7 Abbates qui excepta causa morbi non venerint ad Capitulum cum venire debuissent, sex diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.



8 Abbates qui levaverunt pueros de sacro fonte, tribus diebus sint in levi culpa. Qui vero baptizaverunt, et etiam qui aquam ad hoc consecraverunt, sex diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et utrique septem diebus extra stallum abbatis. Sed si quis monachus de licentia abbatis vel prioris sui id fecerit, similiter patiatur ; si sine licentia, praeter hoc, sit tribus diebus in pane et aqua. Qui de cetero id praesumpserit, districtius punietur, quia contra canones est.



9 Sententia praeterito anno dictata de vino vel cervisiis non dandis ad grangias, sicut scripta est teneatur ; et quod in ea dicitur in Francia, non est intelligendum in Aquitania, sed in Senonensi et Remensi provincia.



10 Abbates qui usque ad Pascha non emendaverint, ex tunc ab officio abbatis abstineant, si per eos steterit quod non emendetur ; si conversi eis, immo Ordini obtemperare noluerint, a communione sancta abstineant, donec digne sit emendatum.



11 Ordinati ab episcopo suspenso non exequantur officia illa, nisi ex indulgentia domini Papae.



12 Qui praesidet Capitulo semper unum teneat secum de quatuor primis abbatibus in Capitulo, modo unum, modo alterum, per diversa spatia diei, dum definitiones fiunt, et duos de aliis discretioribus.



13 De eleemosynis quae distribuuntur, tres partes pro defunctis dentur super maiorem mensam, tollendae a portario, et in vestibus vel calciamentis pauperibus distribuendae.



14 Ad disciplinae districtionem pertinet ut monachi vel conversi ante abbatem suum vel priorem non nisi per tertiam personam sibi invicem loquantur. Qui aliter praesumpserit, in capitulo veniam petat, vel qui audierit, proclamet, et digne corrigatur. Qui vero aliis personis loquuntur, et occasione illarum quasi per tertiam personam loquuntur monachis vel conversis, silentium frangere est, et omnino non licet.



15 Nulla persona Ordinis nostri, si in eius electione in episcopum controversia orta fuerit, causam super hoc intret, vel iudicem adeat, vel ad eum aliquem mittat.



16 Pro necessitate indultum est, ut foris ubi competentia stramina non habemus, super culcitris iaceamus. Districte igitur praecipitur, ut ubi habere ea sufficienter poterimus, a culcitris abstineamus.



17 Monachus coram conventu de collatione vel choro evocatus ab abbate vel priore, si perdiderit benedictionem collationis, vel orationem in choro non petat inde veniam, nisi pro Pater noster et Credo in Deum.



18 Quidam ponunt in cartis suis hoc vel aliud  promisimus in verbo veritatis  ; ulterius non fiat.



19 Fibulae non nisi ligneae et flexibiles fiant.



20 Ad vesperas S. Vincentii dicatur duodecimum responsorium, id est Gloria et honore.



21 Quicumque Ordinis nostri ab octavis Pentecostes usque ad festivitatem s. crucis, sexta feria moratur in villis, ieiunet, sicut nos ammonuit dominus Albanensis.



22 Nomina abbatiarum s[an]c[t]i Gildasii et s[an]c[t]i Cypriani pictaviensis scribantur in communi anniversario.



23 In singulis kalendariis tocius Ordinis nostri scribatur nomen Ricardi comitis pictaviensis filii regis Angliae, ut audito eius obitu fiat pro eo quantum pro uno de nobis.



24 Monachus vel conversus qui eiectus fuerit proprio vitio de monasterio suo cum litteris commendatitiis, si denuo transierit per domum illam, non ingrediatur nisi cum licentia proprii abbatis illius monasterii.



25 Quando presens defunctus fuerit in ecclesia, monachi infirmi ad vesperas et ad matutinum facient officium pro defuncto in infirmitorio.



26 In singulis abbatiis Ordinis nostri scribatur nomen Marie quondam ducisse Burgundie ut audito eius obitu fiat pro ea per totum Ordinem quantum pro uno de nobis et scribatur in regula.



27 Quando festivitas s[an]c[t]i Marci evangeliste V° kalendas maii celebratur, in ultimis vesperis ad Magnificat dicatur Tua s[unt]. Quando vero IV° kalendas agitur, dicatur ad Benedictus In medio et in circuitu. Quando festivitas [de] sancta Lucia feria secunda illuxerit, vespere de dominica sint. Quod simili modo agendum est in festum (sic) s[an]c[t]i. Gregorii et s[an]c[t]i Ambrosii.



28 Statutum est in generali capitulo ut hore beate Marie dicuntur in conventu et in infirmitorio hoc modo. In intervallo quod est inter nocturnos et laudes dicantur matutini ante officium defunctorum si tunc dicendum est. Relique hore statim post horas canonicas subsequantur. Invitatorium, hymni, antiphone, psalmi, responsoria canentur sicut ad officium defunctorum. Ad psalmos et lectiones omnes sedebunt. Intermittantur tamen a dominica prima adventus domini usque ad octavas epiphanie et a ramis palmarum usque ad octavas pasche, et a sabbato pentecostes usque ad octavas eiusdem, et intra octavas assumptionis s[an]c[t]e marie, et in omnibus festis XII lectionum. In his tamen temporibus unusquisque agat sicut solitum erat. In dominicis et festis diebus agetur commemoratio more solito, nec ad antiphonam petetur venia, sed ad versiculum Ave Maria.



29 Sciendum est quod quotiens conventus in grangia commoratur, nichilominus tamen ab eis qui in abbatia remanent ordo per omnia teneatur.



30 Nullus abbas cogatur priorem suum vel maiorem cellerarium alii monasterio dare in abbatem nisi per generale Capitulum.



31 De fugitivis ad ordinem redeuntibus sententia olim instituta teneatur.



32 Abscindentes et incidentes et peregrinantes non nisi per generale Capitulum in domo de qua exeunt recipiantur.



33 De visitatoribus sicut scriptum est in forma visitationis teneatur.



34 De ingressu mulierum in domos nostras sicut olim prohibitum est observetur.



35 Abbates benedicendi nichil dent pro benedictionibus suis quia simoniacum est. Imo potius a benedictionibus abstineant vel differant.



36 In festivitate s. Thomae martyris, Anglis ab olim concessae sunt duae missae, ceteris una.





 Document 49

 Date: 1186





1 Solet movere nonnullos, quod fratres nostri Ordinis monachi vel conversi, vel ipsi quoque Abbates, ab octava Pentecostes usque ad Exaltationem sanctae Crucis inter ieiunantes alios sexta feria bis manducant. Propter quod statuimus, ut honestati suae et Ordinis studiosius deinceps in hac parte studeant providere.


2 Qui feria quinta pernoctaverit in aliqua villa, et feria sexta ibidem manserit, sive etiam qui feria sexta ieiunus advenerit, et ibidem fuerit demoratus inter ieiunantes alios, ipse quoque ieiunet.


3 In illis etiam regionibus ubi eadem sexta feria ab esu casei vel ovorum abstinent et saeculares, vel dum prandemus inter eos qui a talibus cibariis abstinent illa die, nos cum eis decet nihilominus abstinere.


4 His quos pro certo scimus nominatim excommunicatos esse, non debemus in mensa communicare, in oratione, in osculo, in salutatione.


5 Nimis est grave et contra canones et instituta Ordinis, quod abbates nostri baptizare praesumant. Propterea quicumque hoc anno praesumpserunt septem sextis feriis in pane et aqua ieiunent et usque ad Nativitatem Domini missas non celebrent, et sint extra stallum suum. Qui autem a modo praesumpserint, omnibus sextis feriis sint in pane et aqua, et extra stallum suum, nec missam celebrent usque ad nutum Capituli, et monachus qui hoc praesumpserit, idem patiatur. Idem patiatur qui aquam consecraverit, vel puerum de sacro fonte levaverit.


6 Si in aliqua abbatia vel grangia Ordinis nostri vinum venditum fuerit ad brocam, in abbatia interim missa non cantetur, et ad sequens Capitulum abbas, vel alius pro ipso culpam illam Capitulo manifestet.


7 Erubescant abbates nostri Ordinis et confundantur qui notabilibus assuescunt iuramentis, vel subditos suos id agentes districte non corrigunt, abbas autem qui alium abbatem in his assuetum noverit, in generali Capitulo illum proclamet, et monachus monachum, et conversus conversum, in propriis capitulis, et pro modo iuramenti districte in eos vindicetur.


8 Conversi qui poenitentiam inobedientiae faciunt et in terra comedunt, disciplinam quoque in capitulo debent accipere.


9 Sequenti die post Exaltationem sanctae Crucis, in Cistercio cantetur missa in conventu de Spiritu sancto, et ab uno sacerdote privatim de sancto Nichomede ad nutum cantoris. A ceteris qui cantare poterunt praeter hebdomadarios, de Spiritu sancto. In ceteris abbatiis a singulis sacerdotibus, qui cantare poterunt, missa cantetur de Spiritu sancto pro generali Capitulo, et missa de sancto Nichomede in conventu cantetur.


10 Sententia praeterito anno data de non bibendo vino vel cerviciis in grangiis quarumdam provinciarum firmiter teneatur. Qui autem contra sententiam istam veniunt, vel de cetero venient, tanquam conspiratores, ipsi et fautores eorum, excommunicentur.


11 Monachus vel conversus de aliqua domo eiectus vel egressus, et per licentiam in aliam receptus, non intret in domum illam de qua exiit, neque in conventum fratrum ad grangias, nisi per licentiam abbatis domus ipsius.


12 Similiter qui per auctoritatem Capituli generalis de aliqua domo emittitur ; nec ipsi abbati liceat eum dimittere, nec illum intrare sine certa licentia eiusdem Capituli generalis.


13 Si tabula pulsatur pro aliquo decedente dum opus Dei in ecclesia celebratur, qui de choro ad privatam necessitatem exierint, non accurrant ad sonitum, sed expleta necessitate revertantur ad chorum.


14 Quando praesens defunctus in choro introducitur, et minuti et infirmi, et quicumque sunt extra chorum, intrent. Similiter ad solemnes exequias cum ferendus est ad tumulum. Si quis tamen ex eis necesse habuerit sedere, licebit. Similiter ad psalmos circa defunctum, adsint qui competenter adesse poterunt. Si praesens defunctus fuerit in choro, qui sunt in infirmitorio, celebrent officium defunctorum ad vesperas et ad laudes diebus quibus conventus celebrat. Similiter qui privatas vigilias in capitulo dixerint, et qui nocte vigilant circa funus post matutinas in choro similiter dicant officium, nisi forte finito psalterio prius dixerint illud. Quod si psalterium finierint, dicant officium defunctorum ab hora prandii usque ad noctem Placebo et Dirige ; si secundum In loco pascuae ; si tertium Complaceat. Ab initio noctis et deinceps usque ad horam prandii : Dirige, vel In loco, vel Complaceat, et Exultabunt.


15 Nullus in monasterio loquatur dum opus Dei in oratorio celebratur, ad laudes, ad vesperas usque post ultimum Benedicamus Domino.


16 Districte praecipitur, ut nullus abbas secum adducat garciones rixosos, sicut nec notabili habitu vestitos tempore Capituli, et infra Firmitatem et Pontiniacum et Claramvallem et Morimundum, et abbatias infra positas, nemo eodem tempore nisi unum introducat.





 Document 50

 Date: 1187




1 Statuimus et praecipimus ut in electionibus faciendis, maxime in maioribus monasteriis nostris, forma quae continetur in Charta caritatis et legatur et observetur.


2 Si qui de Ordine nostro homicidia perpetraverint, si personas Ordinis nostri occiderint, teneantur sub arctissima custodia et districtissima poenitentia, et cibentur pane et aqua usque ad mortem, nisi pro tenera aetate vel infirmitate dispensetur in eis. Si alias personas occiderint, statim eiiciantur de domibus suis numquam reversuri ; et si contigerit in alia domo eos recipi, semper novissimi sint, nullam administrationem habeant ; omni sexta feria ieiunent in pane et aqua, in adventu Domini, in quadragesima bis in hebdomada.


3 Abbates qui ex licentia Ordinis sunt missuri ad curias domini Papae vel principum, tales provideant, de quorum honestate sint securi, ita quod scandalum super actibus eorum ultra non proferatur ad Capitulum. Quod si contigerit, in ipsos abbates, qui tales miserunt, districte vindicabitur.


4 Quoties aliqua domus nostri Ordinis abbate caret, prior et consilium domus de visitandis filiabus abbatiis provideant, non tamen sine aliquo abbate.


5 De cottis et omnibus coopertoriis conversorum ubique generaliter teneatur sicut tenetur apud Cistercium et in quatuor primis domibus, nisi forte in frigidissimis regionibus aliquid a Capitulo dispensetur.


6 Abbates, qui pro nimia frigiditate locorum dispensatione eguerunt, sequenti Capitulo necessitatem suam proponant.


7 De pitantiis dictum est quae fiunt ex promissione, quod de illis quae factae sunt, differtur ad praesens. De cetero prohibitum est ne fiat talis promissio et si factum fuerit, sciant illi, qui hoc fecerunt, se graviter puniendos et beneficium vel possessiones vel pecuniam, quam propter hoc receperunt, amissuros.


8 Dum venerit abbas ad grangiam suam, in eius providentia sit, ubi in loco honesto comedat, quando volet in refectorio vel alibi, pitantiam conversis rarius faciat, ne in consuetudinem vertatur.


9 Anniversarium fratrum et familiarium nostrorum, quod celebratur tertiodecimo kalendas octobris nunc celebrabitur quintodecimo kalendas octobris, adiuncto regis Ludovici anniversario, reginae uxoris eius, ducum et ducissarum Burgundiae, et dicetur prima collecta : Deus veniae largitor, secunda : Praesta, Domine, quaesumus.


10 Illis qui sunt in dioecesi Pictaviensi concessum est, ut festum sancti Hilarii cum duodecim lectionibus celebrent in crastinum post octavam Epiphaniae nec monachi laborabunt.


11 Concessum est de possessiunculis parvis, quas monachi vel conversi retinere volunt, ut occasionem habeant vagandi, ut abbas possit eas distrahere, cum consilio tamen vicinorum abbatum, nec propter reclamationem aliquorum omittat, qui huiusmodi amant evagationem, si meliori potest domui suae utilitati provideri.


12 Domino Petro Atrebatensi ab olim concessum est, ut post obitum suum per omnes domos Ordinis nostri plenum officium habeat, ac si permansisset abbas Cisterciensis. Praecipimus ut scribatur in singulis monasteriis Ordinis nostri : cui concessum est ut proprium habeat officium, quandocumque auditus fuerit obitus eius, et qui ante Capitulum non cognoverint, nihilominus post communes viginti missas, tres faciant ei reddi.





 Document 51

 Date: 1188




1 Tempore quo venitur ad Capitulum et reditur, provideant abbates et domorum officiales ut in abbatiis et grangiis eorum venientibus et redeuntibus sufficienter et honeste ministrentur necessaria.


2 Liceat abbatibus Ordinis nostri fures suos et incendiarios comprehendere et tenere in vinculis, si viderint expedire.


3 De verbo inordinato in electionibus abbatum, cui iniungitur ieiunium in pane et aqua pro tempore, cum aliis comedat semel aut bis.


4 Distinctio illa, quae fiebat in praefatione quasi ad distinctionem personarum, scilicet : Domine Sancte, Pater Omnipotens, Aeterne Deus, de cetero non fiat, sed si sub uno anhelitu potest dici, dicatur ; si non, ita fiat punctum : Domine Sancte Pater.


5 Officium defunctorum sic fiat in Quadragesima sicut post Pascha.


6 Ubique extra conventum dicatur ad Primam : Pater noster, et Credo in Deum.


7 Liber qui dicitur Corpus Canonum, et Decreta Gratiani apud eos qui habuerint secretius custodiantur, ut cum opus fuerit proferantur ; in communi armario non resideant, propter varios qui inde possunt provenire errores.


8 Nobiles laici venientes ad monasterium non fiant conversi sed monachi.


9 Liber Usuum legatur in conventu ad collationem ab initio primae hebdomadae Quadragesimae usque dum perlegatur.


10 Ex nimietate debitorum non tam periculum quam excidium pluribus iam monasteriis Ordinis nostri noscitur imminere. Propterea providemus ut abbas quamdiu obligatus fuerit debito quinquaginta marcarum ad pondus trecense abstineat interim ab emptione terrarum et aedificiis, nisi forte de eleemosyna ad eos usus proprie data sine gravamine domus suae, vel etiam de alia possessione sua tantum prius vendiderit unde ipsa emptio vel edificatio perfici possit ita sane ut non gravetur domus nisi in cibariis ubi abundaverint, sive in aliis aliquibus rebus minimis. Excipimus ab hac lege incendii infortunium necnon et humiles grangias et tecta animalium quae certa necessitas exegerit. In quibus tamen omnibus omnino caveatur ne sub occasione huius permissionis grandia et sumptuosa aedificia construantur. Excipimus etiam aedificia quae iam inchoata sunt modo, id est anno incarnationis dominicae M°C°LXXX°VIII°. Quae tamen ipsa si ultra summam quinquaginta marcarum extenduntur, ostendantur visitatori vel vicinis abbatibus quorum arbitrio vel differatur usque ad Capitulum, vel si nimis grave esse cognoverint eorum licentia compleantur, ita ut in proximo Capitulo quid et quare factum sit nuncietur. Praeterea si usque ad pretium quinquaginta marcarum trecensium aliquem abbatem debitis obligatum in anno uno in terris emendis vel aedificiis, praeter illa de quibus supra definitum est, expendere aliqua evidens causa coegerit in proximo postea Capitulo generali hoc fateatur et a Capitulo ut ei visum fuerit diiudicetur. De cetero transgressor huius sententiae in praesentia duorum aut trium abbatum comprobatus vel ultro confessus fuerit, posteaquam ipsa ei sententia innotuerit quam oportet patres abbates filiis suis diligentius intimare, a patre abbate absque retractatione aliqua deponatur, numquam amplius in abbatem promovendus nisi per generale Capitulum. Prior vero sive cellerarius aut quicumque monachus vel conversus cuius consilio vel assensu facta fuerit ipsa transgressio tribus diebus sint in gravi culpa et ultimi sint per annum et omni feria eiusdem anni ieiunent in pane et aqua, nisi gravis infirmitas vel grandis solemnitas aliquam exegerit dispensationem. Quicumque vero sine conscientia abbatis sui aliquid tale praesumpserit, a monasterio in quo et pro quo factum fuerit, non nisi per generale Capitulum revocandus, in aliam domum emittatur et ibi supradictam poenitentiam agat. Qui tamen certas pensiones debent vel de decimis inquietantur, eas emere non prohibentur.


11 Auctoritate Capituli generalis praecipitur ut visitatores qui forma gregis esse debent, cautius agant et in victualibus sibi faciant parcius ministrari, nec de facili in infirmitoria ingrediantur ne discipulorum animi qui de eorum praesentia aedificari debuerant, viso pravo pastorum exemplo a propositi sui rigore torpescant. Similiter etiam de visitandis districte praecipitur et quod si in Capitulo coram visitatoribus aliquam proposuerint quaestionem de victualibus ea die ieiunent in pane et aqua, et in capitulo verberentur quia non decet monachos praepositis necessitatibus corporum minus intendere utilitatibus animarum. Quae vero circa huiusmodi proponenda fuerint extra capitulum cum reverentia proponantur. Haec sententia cum forma visitationis scribatur, sed non legatur.


12 Concessum est… etc. ut ann. 1187, n° 11.





 Document 52

 Date: 1189






1 Novitii semper ad missam benedicentur, et abbas eam cantet. In hyeme vero perlecta ei regula die anniversario, veniat in capitulum, in crastinum benedicendus.

2 Abbates visitatores habeant plenariam potestatem deponendi officiales quos invenerint inordinatos.


3 In omnibus abbatiis sint ad minimum duodecim monachi cum abbate tredecimo, alioquin vel in grangias redigantur, vel ex toto dimittantur.


4 Abbates ad generale Capitulum venientes non nisi unum garcionem in domibus istis secum adducant scilicet in Firmitate, Pontiniaco, Claravalle, et Morimundo, et in domibus quae inter istas sunt positae. Si quis contra hoc facere praesumpserit, conversus abbatis qui hoc fecerit non bibat nisi aquam donec ad domum propriam revertatur ; abbas vero tribus diebus sit in pane et aqua. Abbates qui tres equos ad domos prohibitas adduxerint, uno die sint in pane et aqua. Excipitur abbas Savigniaci, cui tertium in Claravalle licet adducere. Qui vero devitant domos in quibus eis annuatim cibaria constat preparari, et volentes inde sibi inter cibaria deferri, una sexta feria ieiunent in pane et aqua. Quod ne proveniat de cetero caveatur, nec eis ad deportandum detur.


5 Qui inobedientes fuerint visitatori de solutionibus debitorum, abbas, vel prior, vel cellerarius, seu quibuslibet alius a sacramentis interim abstineat, et omni sexta feria sit in pane et aqua usque ad satisfactionem.


6 Qui pro alia causa quam pro infirmitate de Capitulo remanserint, pro se responsalem non mittant.


7 Conversi dicant alternatim post refectionem Miserere mei Deus, priore tamen incipiente.


8 Conversi communicantes in coena, cibis utantur quadragesimalibus donec in Pascha communicaverint.


9 Non exigantur a modo pitantiae post messem vel aliquem alium laborem ; quas si prior vel cellerarius dederit, tres dies agat in levi culpa, et ex his una sit in pane et aqua. Si vero magister conversorum vel alius conversus eas propria praesumptione dederit, tribus diebus sit in pane et aqua.


10 Conversi qui causa venditionis vel compositionis ad Rupellam tendunt cum quadrigis de domo Gratiae-Dei, prima nocte avenam accipiant, de cetero autem provisuri equitaturis suis de proprio provideant. Id ipsum de Laus in Flandria definitum est.


11 Nulla domus Ordinis nostri de cetero in villa una nisi unicam habeat mansionem, et si forte aliqua alia domus postea data fuerit in eleemosynam, infra annum eam a se alienent, quod dictum est attentius observantes ne in villa una mansionem habeant nisi unam.


12 Quando festum alicuius sancti fuerit, in cuius honore altare aliquod praecipue consecratum fuerit, liceat abbati ad altare illud lumen sola nocte illa accendere, cereos tamen interdicimus.


13 De fugitivis teneatur ut olim. Qui de ordine egreditur, si monachus est, et praeter cucullam et tunicam, si conversus est et praeter cappam et tunicam, quidquam furtive asportaverint, non recipiantur, nisi prius quam tulerant vel valens restituant. Poterunt tamen si non habuerint unde restituant, restitutionem illam opere mercenarii compensare, sicut abbati visum fuerit, et sic gravi culpae subiaceant. Verum si aliquis in furto deprehensus fuerit, eiiciatur de domo ; et postea si recipiendus est, sententiae quam praemisimus subiaceat plene.


14 Si in aliqua domorum nostrarum conspirationem oriri contigerit, abbas ad quem spectat vel proprius, vel pater, vel visitator, illos quos cognoverit auctores vel magis culpabiles a domo propria penitus sine spe reversionis eliminet, et in aliis domibus ad quas missi fuerint, in gravi culpa recipiantur, et ultimi omnium semper permaneant, et ab administratione ordinum suorum abstineant, non communicent nisi in Pascha et in extremis ; tantum ad privatas missas poterunt ministrare. Conversi quoque non communicent ; in hebdomada quoque semel disciplinam accipiant, et omni sexta feria sint in pane et aqua ; si forte exire noluerint, eis in abbatia morantibus, divina non celebrentur. Ceterorum vero, qui se eis iungere praesumpserint, si resipiscentes emendationi se obtulerint, in gravi culpa recipiantur et ultimi maneant usque ad nutum generalis Capituli. Est autem conspiratio contra Ordinis disciplinam et majorum instituta confoederatio.


15 Quoniam manifestum est nullas domos per usuras recuperari, multas vero supra modum gravari, omnino prohibetur ne aliquis ad usuram de cetero quicquam accipiat. A Judeis vero qui inimici sunt crucis Christi, nec pro usura, nec sine usura aliquid mutuo accipere liceat.


16 Si quis in manifesto carnis contagio fuerit deprehensus, a domo illa in qua peccavit, secundum antiquam consuetudinem a sanctis patribus nostris hactenus conservatam, penitus expellatur, numquam ad illam reversurus, nec ad alium abbatem mittatur, sine manifestatione culpae et iniuncta condicta paenitentia, et utraque re diligenter litteris expressa. Si vero cum litteris hujusmodi ad aliam domum ire noluerit, vel qui eum recipiat non invenerit, mittatur ad dominum Cisterciensem, vel unum de quatuor primis abbatibus, ad illum videlicet de cuius derivatione est.


17 Qui domum propriam causa potionum fuerint egressi, ad eam de cetero non revertantur. Hoc idem dicimus de his qui in peregrinatione sanctorum vel pro calidis balneis exeunt. Nullus abbas de huiusmodi dare dispensationem praesumat.


18 Ad abbatias quarum conventus pro penuria ciborum vel nimietate debitorum dispersus fuerit, non divertantur abbates vicini vel alii monachi, nisi vocati ; vel conversi Ordinis nostri, nisi tantum illi qui de provinciis peregrinis adveniunt : quibus ibidem pro posse ministretur, maxime tempore generalis Capituli.


19 Conversi in villis manentes animalia ad terras excolendas ibi non habeant.


20 Novitii exeuntes, si reverti voluerint, ad portam monasterii satisfaciant sicut alii fugitivi ; et si recipiendi sunt, veniant in capitulum inde et de capitulo ad probationem.


21 His qui in infirmitorio vescuntur carnibus, sufficiet semel in die carnium esus. Qui vero gravissima infirmitate laborant non tenentur sub hac lege.


22 Abbates missuri ad curiam domini papae, omnes petitiones quas volunt recipi sigillo signent proprio, et tales mittant de quorum vita et honestate securi sint, nec ibi negotia tractent, nisi tantum Ordinis nostri, vel proprii episcopi, vel principis.


23 Nulli abbatum liceat a modo alicui personae quotidianam missam concedere vel annualem.


24 Qui habuit in quibuslibet mobilibus penes se repositum, unde se testimonio officialium suorum et cognitione patris abbatis vel visitatoris aquitare valeat, et sumptus sibi per annum nec ceteros providere, reus sub poena de non aedificando nullatenus teneatur. Similiter abbates ad quos de iure terrae alicuius fundus pertinere dinoscitur, ipsam sine culpa de non emendo in suam potest redigere proprietatem.


25 Monachi qui per se vel alios abbates suos inquietaverint de ordinibus assequendis, ab ea die usque ad biennium careant postulatis, nisi promoti fuerint in abbates.


26 In vigilia sancti Jacobi et sancti Bartholomei, et aliis vigiliis quas saeculares faciunt, et nos non facimus, nostri qui foris sunt non coguntur comedere. Qui vero in grangiis et abbatiis sunt, antiquam teneant consuetudinem.


27 Abbas, prior et cellerarius qui in coquina vel infirmitorio monachorum vel conversorum famulos saeculares habuerint, omni sexta feria ieiunent in pane et aqua, quamdiu apud eos eadem culpa duraverit.


28 Sententia in praeterito anno data de solutione debitorum in domibus Ordinis nostri ita firmiter observetur, ut quicumque patri abbati inobediens fuerit, sive abbas, sive prior, sive alius, a sacramentis altaris removeatur, et omni sexta feria ieiunet in pane et aqua.


29 Abbates qui tempore Capituli domos, in quibus cibaria annis singulis abbatibus praeparantur, devitant, inde volentes deferri sibi cibaria, una sexta feria ieiunent in pane et aqua ; et ne id fiat de cetero caveatur, nec eis aliquid ad deportandum ulterius ministretur. Illi vero qui tertium equum adduxerint in abbatias inhibitas, eandem sententiam sortiantur.


30 Quia in electionibus faciendis verbum quod contra rationem esse non ambigimus proponi solet ad hunc modum Non accipiemus personam nisi de domo nostra et patria nostra, provisum est ut tale verbum, quod de conspiratione manare videtur, non prodeat in effectum, sed ad repulsionem talis propositi magis proficiat.


31 Si pater abbas visitaverit filiam suam vel alius ab eo missus, et officiales depositione dignos invenerit, liceat ei deponere.


32 Incisi secundum institutionem Capituli generalis de domo propria emittantur.


33 Illud quod in hymno Omnium Sanctorum in quibusdam abbatiis videlicet : Sanctis quoque Confessoribus canitur, penitus deleatur et sicut in Cisterciensi hymnario a modo decantetur.


34 Sacerdotes et omnes religiosi qui in hospitio moriuntur, post finitas horas canonicas deferantur in chorum.


35 Si contigerit pannum aliquem altaris aut ex aqua aut ex vino madefactum fieri, non cantetur missa super altare illud, donec ablatum fuerit inde. Nec super altare ullo modo remaneat panis vel vinum infra missam, preter illa que sacrabit sacerdos, ne forte transeat benedictio sacerdotis ad panem qui e regione est vel ad vinum, sicut transivit benedictio Ysaac super Iacob. Ysaac namque benedixit Iacob et tamen putabat se benedicere Esau. Hoc exemplum inde protulit Lanfrancus. Si enim fuerit panis vel vinam super altare, excepto hoc quod pertinet ad sacramentum, quid sis (sic) utrum benedixeris panem qui iuxta est an illum quem ante te cernis ? Iccirco cavendum est summopere ne panis remaneat vel vinum super altare, nisi que pertinet ad sacramentum.


36 Si per negligentiam evenerit, quod absit, ut missam cantans panem vel vinum oblitus fuerit, cum hoc cognoverit, si hostia defuerit, assumat illam et mittat illam super corporale et incipiat consecrationem ab : Qui pridie quam pateretur. Si autem vinum defuerit, consecrari debet cum hoc cognoverit, mittat illud in calicem et incipiat consecrationem : Simili modo postea quam cenavit, usque in finem. Si autem cum aqua solummodo cantare contigerit cum hoc expertus fuerit, mittat vinum in calicem, et ut supradiximus ab : Qui pridie quam pateretur, incipiat.


37 Si cantaverit cum vino sine aqua, cum expertus fuerit, mittat aquam in vinum, et incipiat hic : Oremus, preceptis, et dicat orationem dominicam, et Libera nos, Domine quesumus ab omnibus malis.


38 Si quid de sacramento sanguinis Xti ceciderit super corporale, reponendum est ipsum corporale et loco reliquiarum servandum. Si palla altaris inde fuerit intincta, recidenda est ipsa que intincta est particula et pro reliquiis servanda. Si super casulam vel super altare deguteat similiter fiat. Si super quodcumque vestimentum, comburenda est ipsa pars et cinis in sacrario reponendus. Si vero in terram ceciderit, lingendus, tergendus, radendus est ipse locus, sive lignum, sive terra, et pulvis in sancto loco reponendus. Porro si aliquid in ipsum sanguinem, musca vel aranea, vel aliquid tale ceciderit, igni cremandum est, et sanguis sumatur. Quod si fides ipsa idipsum quod ceciderit quempiam sumere fecerit, Deo gratias, sed paucorum est.





 Document 53

 Date: 1190




1 Anno ab Incarnatione Domini 1189 constituta sunt haec assensu et mandato Capituli generalis a D. Cisterciensi et quatuor primis abbatibus, et aliis quibusdam nominatis patribus Ordinis, confirmata autem a Capitulo generali apud Cystercium anno Domini 1190. Ego frater [Guido] Cistercii, frater [Bruno] de Firmitate, M[ainardus] de Pontiniaco, G[arnerius] de Claravalle, P[etrus] de Morimundo, et coabbates nostri, quibus iniunctum fuit ex mandato et consensu generalis Capituli ad diem et locum statutum convenimus, ubi, quanta potuimus diligentia ad commodum et formam Ordinis ista providimus observanda.

 Primo ad temperandam cupiditatem et notam semper acquirendi qua impetimur, repellendam proposuimus firmiter tenendum ab omnibus ut a sequenti Capitulo et deinceps in perpetuum ab omni emptione terrarum et quarumcumque possessionum immobilium abstineamus ; de usuariis et pascuis adhuc differimus. Si vero gratis et sine omni spe retributionis terrene date fuerint in puram elemosynam, licebit accipere. Qui tamen, ut alibi dictum est, certas pensiones debent vel de decimis inquietantur, poterunt sibi huiusmodi acquirere remotasque possessiones et minus utiles pro magis utilibus poterunt commutare vel alias utiliores pro eodem precio tantum acquirere. Excipimus tamen ab hac lege monasteria quorum facultates non sufficiunt ad sustentandum numerum XXX monachorum cum hospitalitate congrua et numero conversorum qui secundum situm loci debent sufficere. Cum vero facultates idoneas obtinuerint legem superius scriptam observent. Si quis vero hanc constitutionem transgressus fuerit, sententiam quam de non emendo vel de non aedificando super obligatos debito quinquaginta marcarum data est, sustinebit.



2 Item frequenter ex nimio personarum numero nonnulla Ordinis nostri monasteria pregravantur et ideo ad multiplicandas possessiones et augenda debita compelluntur. Propterea statuimus ut de personis tam monachis quam conversis necnon et familiaribus nulla in hoc triennio recipiatur nisi aliquo moriente vel sine spe reversionis discedente. Si cui tamen talis persona supervenerit quae sine gravi scandalo vel damno repelli non possit, poterit suscipere et in sequenti Capitulo confiteatur. Transgressor huius sententiae, si abbas fuerit a celebratione missae abstineat usque ad sequens Capitulum, nisi propter benedicendum novicium vel praesentem defunctum. Si prior, vel qui locum eius tenuerit, ab officio deponatur et usque ad nutum Capituli in ultimo gradu permaneat. Si cellerarius hoc fecerit omni VI feria ieiunet in pane et aqua et semel in hebdomada accipiat disciplinam usque ad nutum Capituli.


3 Deinde adiunctum est ut nulla domus Ordinis nostri in villa… etc. ut ann. 1189, n° 11, et 19.


4 Item quod in libro Usuum de duobus familiaribus cum uxoribus suis ad sepulturam recipiendis scriptum est, ita deinceps observetur ut illis viventibus non liceat alios recipere vel tumulare. Alterutro vero eorum vel utroque decedente licebit alios loco illorum substituere. Excipiuntur ab hac lege episcopi, principes et proprii fundatores.


5 Novicii et domibus exeuntes… etc. ut ann. 1189, n° 20.


6 Item illis qui in infirmitorio… etc. ut ann. 1189, n° 21.


7 Item auferatur ab Usibus sententia illa in qua continetur quod nonnisi cum tribus tunicis liceat induere scapulare et uti liceat cum necesse fuerit.


8 Item quando festum alicuius sancti… etc. ut ann. 1189, n° 12.


9 Item dictum est de fugitivis qui sola animi levitate recedunt, si infra VIIem dies redierint, restitui possunt in ordine quem prius habuerant. Si vero ultra VIIem dies in sua obstinatione permanserint, recipi quidem possunt, ita tamen quod in eo gradu in quo ultimi recipiuntur, semper permanebunt.


10 Item qui de Ordine egreditur, si monachus est et preter cucullam et tunicam, si conversus… etc. ut ann. 1189, n° 13.


11 Si quis in manifesto carnali contagio fuerit deprehensus, de domo propria penitus expellatur ad illam nunquam reversurus, nec ad alium abbatem mittatur sine manifestatione culpae et iniuncta condigna poenitentia et utraque re diligenter expressa. Si vero cum huiusmodi litteris ad aliam domum ire noluerit, vel qui eum recipiat non invenerit, mittatur ad unum de quinque primis abbatibus, ad illum videlicet de quo domus deprehensi processit.


12 Item si in aliqua domorum nostrarum conspirationem oriri contigerit abbas ad quem spectat, id est proprius abbas vel pater vel visitator illos quos cognoverit auctores et magis culpabiles a propria domo penitus sine spe reversionis eliminet et in aliis domibus ad quas missi fuerint in gravi culpa recipiantur, et ultimi omnium semper remaneant, semel in hebdomada recipiant disciplinam, et omni sexta feria ieiunent in pane et aqua usque ad nutum Capituli. Qui exire forte noluerint, eis in abbatia manentibus non celebrentur divina. Nullus eis iungatur in consortio sive in colloquio ; qui vero auctoribus mali huius se iunxerint et resipiscentes emendationi se obtulerint in ipsa domo sint in gravi culpa et semel in hebdomada accipiant disciplinam, et omni sexta feria sint in pane et aqua, et ultimi maneant usque ad nutum Capituli. Est autem conspiratio contra Ordinis disciplinam et maiorum instituta confederatio.


13 Statutum quoque est ut visitatores in abbatiarum visitationibus diligenter inquirant de personis quot habeant et quot secundum praesentem statum valeant sustinere, de numero servientium, de quantitate possessionum, de summa debitorum, et omnes abbates interim solliciti sint haec omnia diligenter computare et notare ut visitatori sinceram et puram renuncient veritatem. Ipse vero omnia in scripto plene redacta sequenti Capitulo representet.


14 Quoniam manifestum est nullas domos per usuras recuperari multas vero supra modum gravari omnino prohibemus ne aliquis de cetero ad usuras quicquam accipiat. Quod autem ad usuram iam acceperit ita a die quo ei haec sententia innotuerit infra annum persolvere studeat quod pro induciis debitorum nihil deinceps tribuat. A Iudeis vero, quia inimici sunt crucis Xti. nec pro usura nec etiam sine usura aliquid mutuo accipere liceat. Provideat igitur abbas interim ut tantum de mobilibus vel immobilibus vendat ut non solum si fieri potest debita non crescant, sed potius minuantur. Abbas igitur qui huius mandati transgressor fuerit extra stallum suum sit et omni sexta feria in pane et aqua sit usque ad nutum Capituli generalis. Prior vero non nisi in periculo mortis et in pascha communicet et omni sexta feria sit in pane et aqua, donec mandatum compleatur. Similiter cellerarii et alii consiliarii domus. Si qui vero huic sententiae contraire voluerint sententiam quae de conspiratoribus data est sustineant, ita tamen si obstinate resistant.


15 Cum igitur abbas pater vel etiam visitator ad aliquam domum accesserit, inquisitione facta de statu monasterii, conventum ad alias abbatias emittat, si necessaria non habuerit, vel si in domo remanere voluerit contentus sit paupertate sua, ita ne aliquid pro sumptu suo mutuo, si fieri potest, accipiat, unde debitum crescat. Provideat autem qui in tali casu monachos emittit, ut ad talem domum eos dirigat, quae simili non laboret inopia. Abbas autem vel prior loci ad quem mittuntur, cum gaudio caritatis eos suscipiat, et illis sicut et propriis in omnibus secundum ordinem provideat. Si vero in huius caritatis officiis se ultra vires senserit praegravari, abbas ei, cuius causa monachos suscepit, insufficientiam suam benigne renunciet, et si cum pace fieri potest, monachos suos ei remittat ; sin autem, pro institutione Ordinis et reverentia fraternae caritatis, usque ad sequens Capitulum sustineat et ibi necessitatem suam proponens, Capituli super hoc consilio acquiescat. Praeterea si forte aliquis abbas iuxta testimonium conscientiae suae aliquem de suis ad aliam domum transmittendum ad tempus iudicaverit, abbas ad quem mittitur, eum caritative suscipiat, saltem quousque per se vel per nuntium cum abbate qui monachum mittit, loquatur et abbatis illius voluntate plenius intellecta, fraternum onus ita supportet, sicut suum vellet in simili casu supportari.


16 Adiecimus quoque ut pro regibus et principibus quibus multum Ordo tenetur et cruce signatis super iam statutas orationes unusquisque sacerdotum in hebdomada semel missam celebrabit de Spiritu Sancto, si poterit, alioquin pro magna negligentia eius conscientiae ascribetur. Qui vero in hac peregrinatione decesserunt sive decesserint, associentur missae quae in domibus nostris pro defunctis quotidie celebratur.


17 Abbates de Hibernia tribus annis remaneant et quarto anno veniant, et ita ordinet abbas Mellifontis ut aliqui eorum veniant singulis annis ad Capitulum.


18 Abbas de Insula qui mulieres intra septa monasterii admisit, tribus diebus sit in levi culpa.


19 Querela quae vertebatur inter abbatem Joyaci et canonicos Sancti-Jacobi, quia non potuit cum pace partium terminari, commititur abbatibus Quinciaci, Scarleiarum, Secanae Portus : ut quod minus actum erat plenius compleatur.


20 Scribatur domino Regi Scotiae, ut libertatem Ordinis conservet, et maxime in promotione abbatum sui regni, sicut ubique terrarum christiani principes devoti observant.


21 Abbas de Margan, in cuius grangiis sententia de non bibenda cervisia contempta est, poenitentiam ab olim super eodem excessu datam, tam in propria persona, quam in omnibus subditis suis exequatur. Quod si huic mandato contumax esse praesumpserit, ab omni officio abbatis abstineat. Hoc autem mandatum Capituli, et ipsam sententiam abbates de Dana et de Tinterna ei innotescere faciant.


22 Abbas Joyaci in propria persona domum de Risu-agni visitet, ita quod personas illas infames et irregulariter viventes ibi amoveat. Conventum autem ad minus duodecim monachorum regulariter ibi viventium restituat. Alioquin locum dimittat, et quod inde factum fuerit sequenti Capitulo renuntiet.


23 Consideratio loci pro constituenda abbatia ad petitionem regis Anglorum commititur abbatibus Mortuimaris et Perseniae, et de Valle-Sanctae-Mariae, et quod super hoc eis visum fuerit auctoritate Capituli exequantur.


24 Petitio comitis Palatini de construenda abbatia exauditur, et abbati de Sconavia ad petitionis comitis illius loci conceditur.


25 Abbas de Dalone qui cimeterium in grangia consensit fieri, sex diebus sit in levi culpa uno eorum in pane et aqua, et omnes officiales de quorum consilio factum fuit. In cimeterio illo nullus de cetero sepeliatur.


26 Diffinitum est de conspiratoribus Fonteneti, ut quicumque ex eis in rebellione permansit excommunicetur et penitus a domo eliminetur. Quod si egredi noluerit, divinum ibi officium non celebretur. Ille vero qui resipiscere voluerit, omni sexta feria in pane et aqua ieiunet, et omni quarta feria vapulet usque ad nutum Capituli generalis. Omnia vero opera monasterii quae spectant ad aedificia tam in grangiis quam in abbatia intermittantur, donec domus destructa reaedificetur. Quod si intermittere noluerit, divinum ibi officium non celebretur. Quod si post interdictum officium praeceptis Capituli generalis acquiescere noluerit, conventus monachorum et conversi qui eis consentiunt de domo, ut Claram-Vallem veniant, egrediantur.


27 Abbas Bonae-Aquae qui misit monachum suum cum apostata, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


28 Monachus vero qui communicavit apostatae, tribus diebus sit in gravi culpa et de cetero caveat a molestatione vicinarum domorum.


29 Querelae abbatum Sancti-Andreae et Ripaealtae committuntur domino abbati Cistercii et abbati de Firmitate terminandae.


30 Conversus Theoloci qui pecuniam sub lecto suo absconderat, et conversus de Zuetula qui pro pellicio male facto sibi de cimeterio extumulatus est, ubi sepulti sunt remaneant.


31 Vindicta in conspiratores Vallis-Magnae commititur abbatibus de Firmitate et Bonae-Vallis.


32 De monacho Vallis-Magnae qui venit Cistercium accusaturus abbatem suum, dicitur quod in Bona-Valle recipiatur, et sit in gravi culpa tribus diebus, et non revertatur ad domum Vallis-Magnae nisi ad nutum generalis Capituli.


33 Abbati Curiae-Dei conceditur translatio molendini sui propter urgentem necessitatem.


34 Abbas Turris Aquilaris qui proterve et inhumane locutus est contra abbatem mortuum praedecessorem suum tribus diebus sit in levi culpa uno eorum in pane et aqua.


35 Abbas de Monasterio-in-Argona qui proterve et irreverenter locutus est in Capitulo eadem pœna mulctetur.


36 Abbas Stamedii qui monachum suum accommodavit archiepiscopo Tarentasiae ad exercenda saecularia negotia, et quia in grangiis suis vinum venditur ad brocam, quadraginta diebus sit extra stallum suum et sex diebus in culpa levi uno eorum in pane et aqua.


37 Abbas de Insula, qui contra institutionem Capituli, pitantiam fecit conventui suo in sexta feria de caseo, tribus sit diebus in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Qui autem caseum comederunt, unam disciplinam accipiant.


38 De monachis de Sinanqua, qui propter excessus suos emissi fuerant a domo sua per Capitulum generale, conceditur abbati Mansiadae, ut si viderit domui expedire, possit eos revocare.


39 Abbas de Morerola qui inconsulto Capitulo abbatiam suscepit et ibi abbatem instituit, quadraginta diebus sit extra stallum suum, sex diebus in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


40 Milites vero de Turgel sicut Calatravenses Ordini associentur et abbati de Morerola de ordine obediant.


41 Querela quae vertitur inter abbatem Silvecanae et abbatem Sinanquae de vicinitate grangiarum committitur abbatibus Morimundi et Mansiadae terminanda.


42 Abbates de Carreria, de Stalleia, et de Forda, qui ad Capitulum generale non venerunt, sex diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et abbas de Eleemosyna hoc eis nuntiet. Eamdem poenam sustineant abbates de Joiaco et de Bono-Fonte, qui domos suas hoc anno visitare neglexerunt. Hoc idem patiatur abbas de Berdona qui ad Capitulum non venit ; et quia excusationem frivolam habuit, addimus ut quadraginta diebus sit extra stallum suum ; pecuniam autem quam debet abbati de Toroneto usque ad Natale Domini sine omni occasione reddat.


43 Querela quae vertebatur inter abbatem de Insula et abbatem de Monasterio in Argona committitur abbatibus Belli-Prati et Longae-Vallis, de possessionibus, de quibus modo est quaestio terminanda ; et abbatia pro bono pacis in pace possidenda remaneat abbati Sancti-Benedicti.


44 Abbas Vallis-Magnae, qui fecit iurare conversos suos, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


45 Domino abbati Morimundi committitur ut ad pactionem quam fecit abbas Sancti-Prudentii fundatori domus suae diligenter inquirat et digne corrigat.


46 Abbas de Columba, qui benedictiones in domo sua fieri consensit, et mulieres ingredi permisit, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua ; et oblationes in sequenti Capitulo reddat. Similiter et alii caveant ; et qui rei sunt oblationes Capitulo reddant.



47 Abbas de Tennebar, qui publice de multis confessionem in Capitulo fecit, et novitium ter in die comedentem suscepit, omni sexta feria ieiunet in pane et aqua, donec novitius monachus fiat ; pro aliis vero excessibus sit in levi culpa.



48 Abbas de Sancta-Cruce, eo anno quo venire debet ad Capitulum, si potuerit veniat ; si non potuerit responsalem mittat.


49 Abbas de Zentula, quem dux Austriae retinuit et ad Capitulum non venit quando venire debuit, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua ; sequenti vero anno omni occasione remota ad Capitulum veniat.


50 Abbas Sancti-Georgii, qui a multis annis ad Capitulum non venit, extra stallum abbatis sit, et omni sexta feria sit in pane et aqua donec Morimundum veniat, et in sequenti Capitulo omni occasione remota se repraesentet.


51 De conversis Bonae-Vallis, qui in manu domini abbatis de Firmitate promiserunt, quod de cetero coquos non recipiant absque licentia Capituli generalis, vel domini Cistercii, dicimus quod si a proposito resilierint, sententiam in praeterito anno datam observent, quam dominus Bonae-Vallis eis denunciet, et firmiter observari faciat.


52 Abbates de Morimundo et de Crista qui, quadam occasione minus sufficiente, conversos suos Ierosolymam miserunt tribus diebus sint in pane et aqua.


53 Abbas vero Theoloci qui hoc ipsum contra formam Ordinis et contra consilium patris fecit, quadraginta dies extra stallum suum remaneat, et sex diebus, sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


54 Abbati de Alba, qui eleemosynam episcopi Spirensis, cui non debuit reddidit, praecipitur ut portionem illam quam sibi retinuit, abbatibus dividat quibus suam detraxit. Regi autem scribatur, ut paci abbatis provideat, ne totum reddere cogatur.


55 In Secanae-Portu, quia mulieres in anniversario regis ingressae sunt oratorium, tam abbas quam monachi et conversi uno die sint in pane et aqua ; officiales vero, qui hoc scienter fieri permiserunt, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua ; et hoc abbas eorum diligenter inquirat, et eis hanc poenam imponat.


56 Abbatibus Mortuimaris et Perseniae ad preces domini regis pro nova unctione ipsius modo parcitur et talis praesumptio ne a modo fiat, caveatur.


57 Abbas de Sacra-Menia qui ad Capitulum non venit, nec responsalem misit, quadraginta diebus extra stallum suum remaneat, et sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et sequenti anno, omni occasione remota ad Capitulum veniat. Similiter faciat abbas de Clienti.


58 Querela quae est inter domum Grandis-Silvae et domum Borboniae, committitur domino abbati Morimundensi et abbati de Candelio.


59 Abbas Quinciacensis, quia allatum mortuum extra formam Ordinis sepelivit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


60 De Haymone monacho Longivadi qui factus est falsarius litterarum et gyrovagus, et de Girardo, monacho Vallislucentis qui in simili opere infamis habetur, dictum est ut ad eos incarcerandos mittat manum qui potuerit donec propriis abbatibus res innotescat, qui tenentur de eis rigorem ordinis exequi in carcerali custodia ad poenitentiam.


61 Quocumque habitatores ipsius se transtulerint, prioratum suum obtineat in ordine.


62 Abbas de Sancto-Benedicto qui minus reverenter locutus est in Capitulo, uno die ieiunet in pane et aqua.


63 Naves de Dunis non deferant aliena onera pro pretio.


64 Abbas Caricampi, quia ad voluntatem episcopi Traiectensis remansit a Capitulo, quadraginta dies sit extra stallum suum, et sex diebus in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


65 Querela canonicorum Trecensium adversus abbatem de Ripatorio committitur abbatibus de Prulliaco et de Longovado et de Moris.


66 De domibus, de Tribus Fontibus, et de Chimenone, quorum longa concertatio nos fatigavit, pro bono pacis dicitur ut inter domos nihil amplius aedificetur nec prope ab utriusque latere domus per dimidiam leucam. Si aliquid vero scriptum huic Capitulo per iudicium faciens in aliqua ipsorum carta inventum fuit, nullam vim habeat, sed potius irritetur.


67 Abbas de Armentaria, qui ad Claramvallem vocatus, primo quidem venire neglexit, secundo vero ad Capitulum venire contempsit, ab omni officio abbatis suspenditur, donec Claramvallem veniat ubi sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et sequenti Capitulo se praesentet de his omnibus rationem redditurus.


68 De abbatia de Dona, providentiae domini Cisterciensis relinquitur.


69 Querela quae vertebatur inter domum de Moreles et de Terzai committitur abbatibus de Pinu, et de Gratia-Dei ut audiant et determinent auctoritate Capituli.


70 Monachus Mansiadae statim ut abbas domum venit, infra octo dies mittatur Salvanetum.


71 Causa abbatis Caricampi et praepositi de Doaco committitur abbatibus de Longo Ponte et de Claromaresco, si tamen appellationi factae ad dominum papam denuntiatum fuerit.


72 Abbas de Bellalanda assumto secum Joanne quondam abbate de Jorval veniat Savigniacum usque ad Natale Domini, et ibi ambo arbitrio domini Savigniacensis abbatis et coabbatum suorum obediant. Dominus abbas Savigniacensis eis renunciet.


73 Negotium super electione de Valace committitur domino abbati Ursicampi ut inquirat veritatem ab abbate Mortuimaris et diligenter corrigat. Abbas vero Mortuimaris sequenti Capitulo se praesentet super eodem negotio pro se responsurus.


74 Abbas de Sturcelburne in cuius domo infans baptizatus est et mulieres ingressae sunt, ipso in domo existente, stet consilio domini de Firmitate et de Maceriis, et officiales, de quorum consilio consumptum est, qualibet feria sexta ieiunent in pane et aqua.


75 Conversi Fontisfrigidi qui inobedientes existunt mandato Capituli de dimmittendis cotis flocatis, sententiae quae lata est in conversos Bonaevallis subiaceant scilicet ut dum in hac rebellione perstiterint non communicent, nec oratorium ingrediantur ; et si fuerint infirmati vel mortui nec communionem sanctam nec ecclesiasticam habeant sepulturam. Abbas Grandis-Sylvae huius sententiae sit executor.


76 Ad negotia Ordinis ad plenum pertractanda nominati sunt abbates isti : abbates Savigniaci, Prulliaci, de Bellavalle, de Dalone, de Bello Prato, de Fusneio, de Ursicampo, de Quintiaco, de Longovado, de Moris. Isti ergo cum quinque primis abbatibus apud Caleium, grangiam Pontigniacensem simul veniant, ita ut nullus nostri Ordinis illuc audeat accedere, nisi de consilio vocatus ; et si negotium ampliores moras exegerit, in grangia de Cerelegio, abbas Vallislucentis ipse provideat. Ponitur autem terminus conveniendi in grangia prius nominata in octave Theophaniae.


77 Porro in omnibus abbatiis Ordinis nostri ipsa die id est in octava Epiphaniae dicatur collecta Deus qui corda fidelium, ut ipsos Deus dirigat in viam veritatis.


78 Si data nobis fuerit eleemosyna, cuilibet aedificio vel emtioni terrarum a donante proprie assignata, transferre eam ad alios usus non licebit. Quod si indeterminate, nec alicubi nominatim assignata, data fuerit, sine culpa et transgressione, de voluntate et consilio abbatis ad usus magis necessarios deputabitur.


79 Tres sextae feriae semper observentur in quadragesima, sine misericordia, non obstante alicuius sancti festo.


80 Fugitivi qui furtive recedunt cum substantia monasterii, de consilio abbatis recipi poterunt, considerato rigore Ordinis et meritis personarum.


81 Non bibant nisi aquam, qui de inquietudine sua equitant ad parentes.


82 Abbas de Monasterio in Argona proterve et irreverenter locutus est in Capitulo eadem poena mulctetur.


83 Engelhardus Nuenburgensis, Eberhardus Merseburgensis, Hinricus Misnensis episcopi Capitulo generali de bonis per abbatem Cellensem acquisitis scribunt et petunt, ut ipsi bonorum operum Ordinis participes fiant.





 Document 54

 Date: 1191




 Statuta quae codex D3 anno 1191 assignat, iam lecta sunt supra anno 1189 iuxta M et alios codices ibi recensitos.



1 De pedagiis quae solvebantur in Flandria apud Boloniam et apud Wisan in transitu maris, Abbas de Fulneio et de Claromaresco faciant apud ducem Lovinniae ut ipse auctoritate sua confirmet quod factum est de absolutione iam dictorum pedagiorum, et cum hoc fecerint, abbates de Savigneio et de Eleemosyna et de Fontibus et de Rievale, auctoritate capituli faciant exsolvi expensas quae factae sunt pro hoc negotio.


2 De converso Theoloci qui eiectus est a cimiterio causa inventae pecuniae, quia constat eum de licentia abbatis sui potestatem habuisse providendi in multa parte utilitatibus monasterii, et non est praesumptio quae faciat contra eum, et nos proniores esse debemus ad absolvendum quam ad condemnandum, dicitur, ut ad cimiterium revocetur.



3 Abbas Quinciaci qui inconsulto patre abbate dimisit abbatiam suam ibidem tribus diebus dit in levi culpa.


4 De abbatibus de Armentera et de Spina, qui nolente patre abbate reliquerunt abbatias suas, nec ad nutum ipsius et voluntatem reverti volunt, committitur Domino Claraevallis qui debet adire partes illas, quatenus secundum quod viderit expedire, consilio et auxilio coabbatum suorum corrigat et castiget.



5 Abbas de Buxeria et de Albapetra et de Sacra cella quorum monasteria ingressae sunt mulieres tempore benedictionis, sex diebus sint extra stallum suum, oblationes quas inde habuerunt ad sequens generale Capitulum deferant.


6 Scribatur Capitulo Praemonstratensi ut compositionem quae facta est ante plurimos annos inter illorum ordinem et nostrum firmiter a suis faciat observari, et cogant suos ne aliquis eorum audeat exigere decimam amplius.


7 Abbas de Novavalle qui remansit in via infirmus et responsalem misit quod facere non debuit, una die sit in pane et aqua.


8 Querela novae abbatiae Silvaecanae committitur abbatibus Vallismagnae et Liberaevallis. Terminos considerent et aptitudinem loci si possit abbatia stare et debeat, et sequenti Capitulo denuntient. Similiter controversia quae vertitur inter abbatias Sinanquae et Silvacanae de grangia auctoritate capituli definiant.


9 Abbati Gratiae Dei conceditur aedificare abbatiam quam civis de Rochella construere vult in loco cui nomen impositum est a domino rege Angliae, Gratia Sanctae Mariae.


10 Compositio quae facta est de quinque solde sicut iam pridem litteris et sigillo Capituli generalis confirmata est, ita teneatur, et abbas Eleemosynae huius rei sit executor.


11 De monacho Iuncheriae qui dicitur proprios habere equos et alias proprietates nonnullas, committitur abbatibus Scalae Dei et de Barbona quatenus rei veritate diligenter inquisita, secundum quod viderint expedire, auctoritate capituli corrigant et castigent, ita ut pecunia quam obtulit proprio abbati illi cui noscitur esse, restituatur, et si constiterit eum praedictam pecuniam male abstulisse, sic fiat de eo, sicut proprietatem habenti et de comprehenso in furto.


12 De rasuris : prima rasura fit ante Nativitatem Domini ; secunda, ante Purificationem Beatae Mariae ; tertia, ante dominicam qua canitur Oculi mei quarta, ante Pascha ; quinta, ante Ascensionem Domini ; sexta, ante Nativitatem beati Johannis-Baptistae ; septima, ante ad vincula sancti Petri ; octava, ante Nativitatem Beatae Mariae ; nona, ante festum Omnium Sanctorum.


13 Iniungitur domino de Firmitate, ut quando venerit ad partes Lombardiae, convocet abbates qui dicuntur capitulum fecisse, et faciat, ut talis conventio abbatum de cetero non fiat, et scriptum quod fecerunt non remaneat ; et in capitulis monachorum hoc ipsum denunciet ; ipsi vero abbates Lombardiae quod scriptum est in Usibus et Instituta Capituli generalis diligenter et viriliter in domibus suis faciant observari.


14 Committitur domino Cistercii et domino Pontiniaci, quatenus ad domum de Quinciaco accedentes, fratres eiusdem domus ad reverentiam proprio abbati exhibendam diligenter et studiose inducant ; et si qui forte essent qui vellent scandalum suscitare, eos auctoritate capituli generalis ad remota loca emittant, non reversuros absque nutu Capituli generalis.


15 Scribatur abbatibus Sancti-Anastasii et Casemarii quatenus quos poterint de vicinis abbatibus Ordinis auctoritate Capituli generalis convocent, et de statu Sancti-Sebastiani diligenter videant, si duodecim ad minus monachi cum decimo tertio abbate per ordinem hic esse possint ; alioquin ante venturum Capitulum monachos et conversos eiusdem loci per alias domos dividant.


16 De oppositione inter abbates Combramarae et de Miravalle dicitur quod illi de Combramare qui habent litteras confirmationis a Capitulo generali sint in possessione, et si altera pars voluerit reclamare, assignantur ei iudices abbates de Savigneio et de Eleemosyna, et de Bilduals, et de Bordeleia, et quod inde viderint et audierint, sequenti capitulo denuntient.


17 Abbatia de Linda revertatur ad matrem suam Lugana, et de duabus fiat una, et sit unum ovile et unus pastor.


18 Abbas de Grandisylva qui per impatientiam fregit sigilla compositionis, sex diebus sit in levi culpa uno eorum in pane et aqua, et eadem compositio firmiter ab eo teneatur.


19 Prior de Oliva, qui misit monachum ad curiam domini Papae absque licentia domini Cistercii et conscientia proprii abbatis, cesset a prioratu, et ultimus sit per annum.


20 Interdicitur abbati Aquaebellae, ut de cetero non praedicet in ecclesiis saecularibus, nec paenitentiam saecularibus iniungat, absque iussu episcopi sui ; et quia mortuum sepelivit in propria domo quam habet in civitate, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et quadraginta sit extra stallum suum.


21 Paenitentiam indictam abbati Aquaebellae faciat et abbas Vallisbenedictae, et abbati Bonaevallis praecipitur ut subtrahat ei occasiones vagandi, nec ad aliquam visitationem aut alia negotia eum mittat.


22 Saepe et saepius quaerimoniam accepimus et sententiam dedimus de domo de Caritate quam ingrediuntur mulieres singulis annis in die dedicationis ecclesiae, nec adhuc noscitur emendatum, unde quia novimus hoc voluntate et assensu fratrum domus illius fieri, iam amplius dissimulare non possumus ; dicimus ergo nec ea die qua de cetereo ingressae fuerint mulieres omnibus sextis feriis eiusdem anni abbas et conventus eiusdem domus sint in pane et aqua et oblationes omnes abbas ad generale Capitulum deferat.


23 Abbas de Margan propter enormitates quae factae sunt in domo eius, quadraginta diebus sit extra stallum suum, sex in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Conversi vero eius Iordanus hospitalis et Radulphus statim post reditum ipsius veniant in Claramvallem, ibi agant paenitentiam a generali Capitulo praedictatam.


24 De conspiratoribus Signiaci quod abbas Claraevallis ordinavit, teneatur hoc addito quod per diversas domos dispergantur singuli ad domum propriam non reversuri, nisi licentia Capituli generalis, et in domibus in quibus fuerint agant paenitentiam conspiratoribus indictam.


25 De monacho de Chimenone committit dominus Cisterciensis abbatibus Claraevallis et Triumfontium, ut ad illum agant quod viderint expedire.


26 Abbas de Maceriis quia inordinate mortuum sepelivit, et quia officiales eius abbates ad Capitulum venientes inhumane susceperunt, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et abbas de Firmitate officiales puniat condigne.


27 Domino regi Castellae, scribatur, quia non possumus cogere abbatissas ire ad Capitulum de quo scripsit, et si vellent ire, sicut eis iam consuluimus, multum nobis placeret.


28 Abbates qui hoc anno non visitarunt per negligentiam suam filias suas sex diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


29 Abbatibus de Scala-Dei, de Garda et de Candeleio, committitur ut diligenter inquirant de controversia quae est inter abbates Grandisylvae et de Borbonia, super grangia Grandisylvae, et illam auctoritate Capituli studeant terminare. Quod si unus ex ipsis interesse non potuerit hoc reliqui duo nihilominus exequantur.


30 Abbas de Superadda qui puerum duodennem recepit et qui inobediens fuit visitatori de clausura facienda in ecclesia inter monachos et conversos, sex diebus sit in levi culpa, et a die qua domum suam ingressus fuerit, omni sexta feria, donec eadem clausura fiat, sit in pane et aqua et prior et cellerarius. De puero vero committitur domino Claraevallis utrum eiiciendus sit vel retinendus.


31 Abbates de Bono Fonte, de Periniaco, de Sancto-Cypriano, de Sancto-Andrea, de Sancto-Prudentio, de Foilleto, de Cella Sanctae-Mariae, de Campania, qui non venerunt ad Capitulum, sex diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et quadraginta diebus extra stallum suum, et si sequenti Capitulo se non praesentaverint, a die Capituli non intrent in stallum suum donec Cistercium veniant.


32 Abbas de Claro-maresco qui inconsulto domino Cistercii Romam profectus est, tribus sextis feriis sit in pane et aqua.


33 Monachi conspiratores Vallismagnae qui per manum visitatoris inde sunt eiecti, non revertantur illuc nisi per generale Capitulum, et in domibus illis ad quas abbas Bonaevallis eos miserit singuli recipiantur.


34 Abbas de Egres propter speciem malam ex verbis eius de pecunia quam detulit Pontiniacum, a pluribus conceptam, et propter quaedam alia contra illum dicta, statim apud Pontiniacum redeat et stet voluntati domini Pontigniacensis. Illa vero pecunia quam attulerat, ad domum propriam reportetur. Regi autem Ungariae notificetur quod factum est et qua de causa.


35 De abbate Sancti-Cypriani qui super multis exordinationibus in generali Capitulo est accusatus, dictum est quid abbates de Scala-Dei et de Borbona qui hoc anno intrare debent Hispaniam, diligenter investigent, et auctoritate Capituli digne corrigant. Hoc ipsum faciant de abbate Fiterii qui dicitur consuluisse augurem et celasse debitum, et suum cellerarium deposuisse quia debitum notificavit.


36 Abbati de Sancta-Cruce conceditur ut propter honestatem et religionem eius de infirmitorio missam celebret.


37 Abbas de Lansavalle qui clientem saecularem in loco conversi secum adduxit, tribus diebus sit in levi culpa.


38 Abbas de Persenia qui hospitibus caseum et ova dedit in sexta feria, sex diebus ieiunet in pane et aqua, et de cetero ipse et alii caveant.


39 Abbas de Sacramaenia qui per impatientiam tumultum in Capitulo suscitavit, et veniam de dimittenda abbatia petiit, Morimundum in presenti vadat, et ex hoc veniam petat et ibi stet ad arbitrium domini Morimundi.


40 Abbas Sancti-Benedicti qui conversum propter potiones misit, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et quadraginta diebus extra stallum suum sit.


41 Abbas de Loco-Dei in Dania qui dolose contra patrem abbatem fratres suos suscitavit, usque ad Pentecosten Cistercium veniat, et cantorem de Erivado secum adducat, et ibi stent ambo ad arbitrium domini Cistercii. Quod si facere noluerint, et abbas ab abbate de Esrom et de Sora deponatur, et cantor de Ordine eiiciatur, et hoc ipsum abbas idem de Sora annuntiet. Germanus vero monachus qui auctor fuisse dicitur huius conspirationis, et conversus frater cantoris de domo Erivado emittatur, alius in Esrom, alius in Sora, et ibi sint in gravi culpa.


42 Ad temperandam cupiditatem in Ordine nostro et notam semper acquirendi qua impetimur repellendam, proposuimus firmiter tenendum ab omnibus ut deinceps omnino abstineamus ab omni emptione terrarum et possessionum et mobilium.


43 De usuariis et pascuis ad quae differimus, si vero gratis et sine omni spe retributionis terrenae datae fuerint in puram eleemosynam, licebit recipere. Qui tamen, ut alibi dictum est, certas pensiones debent vel de propriis decimis inquietantur, poterunt huiusmodi sibi acquirere. Excipimus tamen ad hac lege monasteria quorum facultates non sufficiunt ad sustentandum numerum triginta monachorum cum hospitalitate congrua, et numero conversorum qui secundum situm loci debent sufficere. Cum vero facultates idoneas obtinuerint, legem superius scriptam observent. Si quis ergo hanc institutionem transgressus fuerit, sententiam quae de non emendo vel non aedificando super obligatos debito quinquaginta marcarum data est, sustinebit.


44 Frequenter a nimio personarum numero… etc. ut ann. 1190, n° 2.


45 Demum adiunctum est ut nulla domus… etc. ut ann. 1189, n° 11, 19 ; 1190, n° 3.


46 Novitii de domibus exeuntes… etc. ut ann. 1189, n° 20 ; 1190, n° 5.


47 Illis qui in infirmitorio… etc. ut ann. 1189, n° 21 ; 1190, n° 6.


48 Auferatur de Usibus… etc. ut ann. 1190, n° 7.


49 Cum festum alicuius sancti… etc. ut ann. 1189, n° 12 ; 1190, n° 8.


50 Ad missas matutinales dicatur totum neuma in fine responsorii et versus, propter dissonantias quae contingunt et sententia illa eradatur de Usibus.


51 Dictum est fugitivis qui sola levitate… etc. ut ann. 1190, n° 9.


52 Qui de ordine egreditur, si monachus… etc. ut ann. 1189, n° 13 ; 1190, n° 10.


53 Si in aliqua domorum nostrarum conspirationem… etc. ut ann. 1189, n° 14 ; 1190, n° 12.


54 Statutum est ut visitatores… etc. ut ann. 1190, n° 13.


55 Quoniam manifestum est nullas domus per usuras recuperari… etc. ut ann. 1190, n° 14.


56 Provideat ergo abbas… etc. ut ann. 1190, n° 15.


57 Cum igitur abbas pater vel visitator… etc. ut ann. 1190, n° 15.


58 Si quis in manifesto carnali contagio… etc. ut ann. 1189, n° 16 ; 1190, n° 11.


59 Ad abbatias quarum conventus… etc. ut ann. 1189, n° 18.


60 Festum beati Malachiae fiat tertia die novembris, et agat de eo sicut de beato Gregorio.


61 Illi qui causa potionum sancti Remacli domum propriam exeunt, ad eam de cetero non revertantur, nisi ad licentiam generalis Capituli. Nullus vero abbas licentiam huiusmodi alicui dare praesumat.


62 Districte praecipitur ut abbates ad Capitulum generale nonnisi unum garcionem… etc. ut ann. 1189, n° 4.


63 In festo sancti Thomae Cantuariensis fiant duae missae ita ut matutinalis sit de Nativitate Domini, illa scilicet quae intermittebatur.


64 Abbas de Sinaca qui de dimittenda abbatia sua misericordiam petit, misericordiam in praesenti consequatur, et sicut petit, fiat ei.


65 Conversi in villis… etc. ut ann. 1189, n° 19.


66 Abbates missuri ad curiam domini Papae… etc. ut ann. 1189, n° 22.


67 Nulli abbatum liceat… etc. ut ann. 1189, n° 23.


68 Qui habuit in quibuslibet mobilibus penes se repositum… etc. ut ann. 1189, n° 24.


69 Monachi qui per se vel alios… etc. ut ann. 1189, n° 25.


70 In vigilia sancti Iacobi… etc. ut ann. 1189, n° 26.


71 Abbas prior, cellerarius, qui in coquina… etc. ut ann. 1189, n° 27.


72 Nulla domus Ordinis nostri de cetero in villa… etc. ut ann. 1189, n° 11.


73 De ingressu mulierum in domos nostras teneatur ut olim.


74 Similiter de fugitivis ad Ordinem redeuntibus.


75 Horae beatae Mariae omni tempore dicentur in infirmitorio praeterquam in festis beatae Mariae et octavas Assumptionis et die Natalis Domini et Paschae et Pentecostes. Similiter qui extra terminos erunt, praeterquam in conventu, facient quando voluerint.


76 Monachi et conversi Ordinis nostri qui teste conscientia propter terminum prolongandum solutionis carius vendunt et qui id vilius emunt ut carius vendant, praeter animalia, et qui pravitates celant in rebus suis quas venales proponunt, non communicent donec confiteantur proprio abbati et ad eius arbitrium satisfaciant. Abbas autem provideat ut qui moram fecerint in nundinis ultra tres dies, quamdiu ibi fuerint, sint in pane et aqua.


77 Monachus vel conversus qui minatur ignem vel homicidium ad domum remotam remittatur nonnisi per generale Capitulum reversurus.


78 Lapides in claustris suppositi mortuis solo aequentur.


79 Nullus abbas nullum monachum vel conversum mittat de domo ad domum, vel de provincia ad provinciam nisi pro inevitabili paupertate vel pro inevitabili causa.


80 Novitii qui in probatione leprosi inveniuntur de iure emitti possunt, sed de misericordia eis provideri potest in habitu saeculari.


81 In conventu non detur vinum nisi aquatum ad arbitrium proprii abbatis.


82 Monachus vel conversus qui communes litteras accipiunt, sine habitu emittantur.


83 Quoties conventus moratur in grangia, nihilominus ordo per omnia teneatur ab his qui remanent in abbatia.


84 Abbates benedicendi nihil dent pro benedictionibus suis quia [simoniacum est. Imo potius a benedictionibus abstineant vel differant.]


85 Liber Usuum ad collationem amplius non legatur.


86 Quarto idus septembris in territorio Bisuntino, monasterio Bonaevallis, sancti Petri episcopi et confessoris ; agendum est sicut de beato Nicolao.


87 De sancto Martiali limovicensi episcopo agatur commemoratio in die commemorationis sancti Pauli ; collecta : Deus qui beatum Martialem pontificem.


88 Nulli abbati… etc. ut ann. 1189, n° 23.


89 Praeceptum est de abbatibus Hispaniae… etc. ut ann. 1189, n° 27 ; 1192, n° 13.


90 De aedificando in hunc modum sententia temperata : cum testimonio officialium suorum et patris abbatis vel visitatoris unde possint debitum suum aequitare et ad unum annum sumptus necessarios providere liceat ei aedificare sine transgressione sententiae quae data est de non aedificando. Similiter abbates ad quos de iure fundus alicuius terrae pertinere dignoscitur ipsam sine culpa de non emendo possunt redigere proprietatem.


91 Prohibitur equitatio cum abbatissis et monialibus et mulieribus una die vel plus ; abbas vel monachus huius sententiae transgressor tribus diebus sit in levi culpa. Haec… (locus vacuus) qui sic vel in equitatione vel in notabili saecularium conturbernio peccaverunt ; qui vero deinceps hoc fecerint gravi culpae subiaceant.


92 Hostiae fiant de frumento puro et [non] de farina empta.




 Document 55

 Date: 1192




1 Nonis novembris in territorio Lingonensi, monasterio Clarevallensi, sancti Malachiae episcopi et confessoris officium sicut in festo sancti Nicolai plenarie agatur.


2 Quarto Idus septembris in territorio Bisuntinensi monasterio Bellaevallis, sancti Petri Tarentasiensis episcopi et confessoris officium sicut in festo beati Malachiae.


3 Nulli abbati de cetero alicui personae quotidianam missam concedere, vel annualem, nisi de licentia Capituli generalis.


4 Quia de non aedificando vel non emendo multi nostrum se esse gravatos asserunt, minus plene forsitan eamdem in qua hoc ipsum continetur sententiam intelligentes, ipsam praecipimus amodo in hunc modum universaliter intelligi, ut qui habuerit penes se in quibuslibet mobilibus repositum unde se sub testimonio officialium suorum et cognitione patris abbatis vel visitatoris aquitare valeat et sumptus per annum sibi necessarios providere, sub culpa de non aedificando nullatenus teneatur. Similiter abbates illi ad quos de iure alicuius terrae fundus pertinere dignoscitur, ipsam sine culpa de non emendo in suam potest redigere proprietatem.


5 Commemoratio sancti Martialis Lemovicencis episcopi et confessoris fiat die natalis ipsius cum collecta Deus qui beatum Martialem.


6 Abbates de Hispania qui cum abbatissis vel monialibus ibi uno die vel eo amplius equitarint, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Similiter praecipimus de monachis. Conversi vero pro tali culpa tribus diebus sint in pane et aqua. De cetero huiusmodi notabiles cohabitationes et privata contubernia perpetua prohibitione interdicimus ut qui hoc de cetero transgressus fuerit, gravi poena puniatur.


7 Incisi secundum institutionem Capituli generalis de domo propria emittantur.


8 Comitissae Flandriae conceditur quatenus, auditu obitu suo, ab unoquoque sacerdote tres missae generaliter celebrentur.


9 Hostiae non fiant nisi de puro frumento.


10 Antecessoribus et amicis carthuciensibus, episcopis, et omnibus aliis pro quibus rogati sumus et ad praesens Capitulum suas eleemosynas transmiserunt, conceditur una missa supra viginti ; collecta : Fidelium Deus. Similiter Guillelmo, quondam domino de Bello-videre, tres missae supra iam dictum numerum conceduntur. Collecta Inclina, Domine, famulorum famularumque.


11 In vigilia sancti Jacobi et sancti Bartholomaei, et sextis feriis quibus saeculares ieiunant, nostri qui foris sunt comedunt, non coguntur bis comedere. Qui vero in abbatiis sunt, antiquam consuetudinem ubique communiter observent.


12 Abbatiae Sancti-Sergii Andegavensis et Sanctae-Fidis de Conches et de Lira in commemoratione familiarium nostrorum cum ceteris annotentur.


13 De abbatibus Hispaniae et aliis qui in culpa simili detinentur, videlicet quod in abbatiis eorum ministri saeculares serviunt in coquina et infirmitorio monachorum et conversorum, praecipimus quod tribus diebus sint in levi culpa, et si a modo simile sustinuerint, abbas eiusdem domus, prior et cellerarii, omni sexta feria ieiunent in pane et aqua, quamdiu apud eos eadem culpa duraverit.


14 Monachi qui abbates suos per se vel per alios inquietant ut promoveantur ad ordines, a die qua hoc fecerint, usque ad biennium non ordinentur, nisi forte promoti fuerint in abbates.


15 Abbates qui hospitibus, in feria sexta caseum et ova apposuerunt, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Qui vero de cetero praesumpserint, omnibus diebus quibus hoc fecerint, ieiunent in pane et aqua.


16 In abbatiis Angliae, in quibus conversi contra instituta Capituli generalis cervisiam bibunt et incorrigibiles perseverant, quamdiu apud eos huiusmodi culpa duraverit, nullus conversus recipiatur. Abbates vero qui eiusmodi transgressiones relinquunt incorrectas, poenam quae a generali Capitulo super hoc instituta agnoscitur puniantur.


17 Dominus episcopus de Brunnac, qui a die promotionis suae, Capitulum noluit visitare, per litteras evocetur ut ad sequens Capitulum veniat, et hoc ei per abbatem Sancti-Andreae nuncietur.


18 Negotium abbatum de Biduart et de Basinguer committitur abbatibus Claraevallis et Savigniaci.


19 De conversis Quinciaci qui in eadem domo tumultum excitaverunt, committitur domino abbati de Pontigniaco ut ad locum ipsum veniens de facto illo diligenter inquirat et digne secundum modum culpae corripiat et castiget.


20 Magister grangiae de Villa-sicca qui abbates ad generale Capitulum venientes satis indigne recepit, in Claram-vallem veniat, et in capitulo conversorum verberetur et de cetero stet ad arbitrium domini abbatis Claraevallis et ibi sit per annum.


21 Abbas de Furneis qui, cum obligatus esset debito quinquaginta marcarum, terras emit, et supra aliis excessibus accusatur, eat in Clarem-vallem et ibi stet ad arbitrium domini abbatis Claraevallis.


22 Abbas de Gardo in Claramvallem veniat, et ibi stet ad arbitrium domini abbatis Claraevallis. Quod si infirmitas eius non permiserit eum eum venire, nihilominus ad arbitrium domini abbatis Claraevallis se habeat in loco illo ubi in infirmitate tenetur.


23 Dormitorium Longi-Pontis infra triennium ad formam Ordinis redigatur non obstante sententia quae de non aedificando et debitis continetur. Abbas autem Longi-pontis qui contra formam et consuetudinem Ordinis huiusmodi aedificium construxit, quadraginta diebus extra stallum suum sit et sex diebus in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Quod si forte intra hoc triennium factum non fuerit, nullus ex tunc et in reliquum in eo dormiat, et abbas in sequenti Capitulo super hoc veniat petat.


24 Abbas Vallis-honestae qui contra prohibitionem Capituli mutuo accepit ad usuram, sententiae quae super hoc scripta est, subiaceat.


25 Abbas de Joyaco, provideat quatenus in abbatia sua quae dicitur Risusagni usque ad sequens Capitulum duodecim monachi cum abbate proprio ita honeste et convenienter ordinentur, ut de cetero querela super hoc nullatenus audiatur ; alioquin noverit locum illum alterius iurisdictioni et sine contradictione aliqua resignandum.


26 Gaufridus Percesac conversus Pontigniaci qui anno praeterito tumultum apud Quinciacum concitavit, Claramvallem veniat, ibi mansurus per annum et semel in capitulo verberetur.


27 Abbas de Fontanis, antequam domum suam ingrediatur, ad dominum Eboracensem tanquam ad dominum patrem suum humiliter accedat, et tanquam proprio pastori debitam reverentiam exhibeat et honorem, veniam petiturus de offensa.


28 Quia vero a generali Capitulo hoc ipsum ei alia vice iniungendum est, et contempsit, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et quadraginta diebus extra stallum.


29 Abbas de Mellifonte qui visitatorem Domini abbatis Claraevallensis recipere noluit, sed inhoneste tractavit, et nepotem abbatem sine conscientia patris abbatis deposuit et alium loco ejus substituit, et qui super multis aliis excessibus accusatus est et non negavit, usque ad Pascha in Claravalle extra stallum maneat, suspensus ab omni officio abbatis, et de cetero domini abbatis Claraevallis obediat dispositioni.


30 Abbas Septem-Fontium qui infantem baptizavit, et pro tali culpa usque ad praesens Capitulum omni sexta feria ieiunavit, nec celebravit divina, ab huiusmodi poenitentia absolvitur, sed quia sententiam a Capitulo super hoc constitutam adhuc plenarie non perfecit, usque ad Nativitatem Domini maneat extra stallum abbatis.


31 Dominus abbas Claraevallis qui apud Vaucellas visitationis gratia constitutus, quosdam excessus ibi non correxit et praecipue aedificium ecclesiae quod sumptuosum nimis est et superfluum, et multos scandalizavit, tribus diebus sit in levi culpa ; iniungitur ei etiam quatenus ascitis sibi abbatibus de Fusneio et de Ursicampo, ad locum accedat nominatum, et sic emendare quod circa aedificium illud male et contra Ordinis simplicitatem actum est, ut qui audierint similia de cetero non praesumant.


32 Abbas de Savigneio qui monachum peregre profectum et transfretaverat contra Ordinis instituta recepit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et eumdem monachum in aliam domum remittat, de cetero nullatenus reversurum.


33 Querela quae vertitur inter abbates Trium-Fontium et de Chiminum committitur quatuor abbatibus de Chaladia, de Monasterio, de Altofonte, et de Aureavalle, compositione vel iudicio terminanda, et auctoritate Capituli praecipitur ut quod diffinitum fuerit firmum et stabile perpetuo habeatur.


34 Querela quam proposuit dominus rex Daniae et Norvegiae, contra abbatiam de Alberconen, abbatibus de Blancha Landa, et de Tractus committitur, compositione vel iudicio terminanda.


35 Abbati de Firmitate iniungitur de revocatione monachorum Vallis-Magnae, si honori Ordinis et paci domus viderit expedire.


36 Abbas de Scala-Dei, qui abbatem de Sacra-moenia remisit ad domum suam inordinate, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


37 Quaestio quae vertitur inter abbates de Hervikesode et de Tinterna, et in praesenti Capitulo multoties est audita, abbatibus de Eleemosyna, et de Qarreira committitur compositione vel iudicio terminanda. Quod si ad sequens Capitulum cum authenticis et instrumentis suis ita sufficienter instructa veniat ut pro qualitate negotii plenam possint et sufficientem sententiam reportare.


38 Quaestio quae vertitur inter abbates de Cumbremar et de Miravalle super quibusdam pasturis eorum terminata est in hunc modum quod ipsae pasturae aequaliter per medium dividentur, et utraque abbatia medietatem earum a parte sua pacifice de cetero possidebit. Quia vero illi de Miravalle maioris quantitate pretii pasturas illas noscuntur emisse quam alii, decrevimus quod illi de Cumbremar domino de Miravalle 25 marchas argenti resignabunt. Huius mandati executio committitur abbatibus de Biduar et de Bordislée ita sane quod auctoritate Capituli generalis abbatibus de Cumbremar et de Miravalle iniungitur quicumque si in aliquo huic mandato duxerint obviare, extra stallum sint et missam non celebrent, nisi pro novitio benedicendo, usquedum ad generale Capitulum veniant, et suam culpam ibi plenius recognoscant. Monachi vel conversi qui in simili culpa fuerint deprehensi, de domo propria penitus expellantur, non nisi per generale Capitulum ad eas de cetero reversuri.


39 Abbas Novaevallis in Suetia qui iam multis annis venire comtempsit ad Capitulum, usque ad Pentecosten ad Claramvallem veniat ; ibidem ad domini Claraevallensis arbitrium super eo et aliis quibusdam quae in eum dicuntur satisfacturus. Si vero venire contempserit, a sede et officio abbatis privetur, donec se generali Capitulo repraesentet.


40 Abbates autem de Esrom et de Vernam hoc ipsum illi denuntient.


41 Pro evocando Joachim dudum abbate et Rainerio monacho, a generali Capitulo litterae dirigantur. Si vero usque ad festum sancti Joannis-Baptistae venire contempserint, omnes abbates et fratres Ordinis nostri eos ut fugitivos devitent. Hoc autem illis denuntiet aliquis ad domini papae curiam dirigendus.


42 Abbas Insulae qui generali Capitulo fuit inobediens de querela quae inter eum et abbatem Monasterii in Argona vertebatur, quercus clx iuxta primum Capituli praeceptum fratribus Monasterii in Argona usque ad festum Omnium Sanctorum ex integro et in pace persolvat. Pro contemptu autem abbas, quadraginta diebus sit extra stallum suum, sex diebus in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Prior vero, subprior et cellerarius tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Si vero de cetero contradixerint, Morimundum veniant, et ibi a suis officiis deponantur. Quod si conventus contraire praesumpserit, quod absit, divina ibidem usquedum Capitulo satisfaciant nullatenus celebrentur.


43 Prior de Balerna qui sine consilio abbatis sui dedit viginti quinque libras, in Claramvallem veniat usque ad festum sancti Remigii, et ibi stet ad praeceptum domini Claraevallis abbatis, et hoc illi denuntiet abbas Bullionis.


44 Abbates Bergensis et Aquaebellae, et alii abbates qui hoc anno non visitaverunt filias suas, sex diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


45 Episcopo Eliensi scribatur quatenus libertatem Ordinis nostri diligat, et a suis et ab aliorum pressuris custodiat et defendat ; abbati de Fontanis committitur istud mandatum exequendum.


46 Abbas Bonaevallis in Hispania, qui non venit ad Capitulum suo anno, nec litteras misit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


47 Dominus Cistercii et dominus Claraevallis ad dominum Remensem archiepiscopum et comitissam Flandriae vadant pro Morimundo et pro abbatia Fusnei et aliis quas Nicolaus de Rumilleio vastat et aliis incommodis Ordinis nostri, vel tales mittant abbates qui ad hoc diligenter exequendum idonei videantur. Scribatur autem propter id a Capitulo praenominatis personis.


48 Abbas Novi-castelli et abbas de Mullebrun ex parte Capituli ad comitem Ottonem vadant in instanti pro abbatiis quae in dioecesi Bisuntinea sunt et a Rainaldo praeposito vastantur, ei supplicaturi. Litterae autem a Capitulo super hoc eidem principi dirigantur.


49 Querela de Dalone et de Petrosa, abbates Gratiae-Dei et de Palatio omni occasione postposita usque ad sequens Capitulum compositione vel iudicio decidant.


50 Quoniam mulieres intraverunt in Bellamvallem in festo sancti Petri, abbas tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua ; conventus vero uno die sit in pane et aqua, et privatam accipiant singuli disciplinam.


51 Abbas Rigniaci, qui suos officiales non retinuit ne contra sententiam Capituli facerent emptionem, quadraginta diebus sit extra stallum suum, sex diebus in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


52 Officiales vero, quia minus acuti fuerunt agnoscere Capituli decreta, usque ad pascha omni sexta feria sint in pane et aqua.


53 Conversus de Prato qui mensam magni altaris movit de loco suo, ut ecclesia iterum dedicaretur in alio tempore, et monachus cuius verbo hoc fecit, a domo propria non reversuri in perpetuum in aliam mittantur, et tribus diebus sint in gravi culpa et ultimi sint semper et uno anno omni sexta feria ieiunent in pane et aqua. Monachus non celebret per annum, et conversus non communicet, nisi in periculo mortis, similiter per annum. Ecclesia vero in eadem Kalenda rededicetur qua prius fuit dedicata, ita sane ut fiat hoc secretissime, et quicquid dedicationis gratia ibidem oblatum fuerit, ad Capitulum ex integro reportetur.


54 Abbas de Crista qui matrem suam visitare contempsit, et priorem Morimundi appellavit ante faciem Dei, usque ad adventum Domini sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Querela vero quae inter Cristenses et Morimundum vertitur, abbatibus Cari-loci, Longi[vadi] et Belliloci committitur irrefragabiliter terminanda.


55 Abbas Sequanae-Portus quia mulieres intraverunt domum eius, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


56 Si data nobis fuerit eleemosyna… etc. ut ann. 1190, n° 78.


57 Abstinentia sextae feriae in quadragesima sic teneatur sicut pridem statutum est, ita sane ut si quae facienda est indulgentia, nec pro festo, nec pro alia occasione plus quam tribus feriis usque fiat ab aliquo per totam quadragesimam.


58 De his quae fugitivi furtim attulerint opere mercenario restituendis, sententia sic temperatur ut in providentia abbatis et fratrum sanioris consilii sit, servato vigore tamen Ordinis et meritis personarum.


59 Monachus vel conversus qui per inquietationem suam licentiam extorserit quocumque ire sine utilitate domus, quod fieri non licet, sicut pridem preceptum est in Capitulo generali, non bibat nisi aquam donec ad propria revertatur.


60 Non bibant nisi aquam qui de inquietudine sua equitant ad parentes.

 — Nota quod codices P3T3anno 1192 tribuunt statuta 34 quae in plerisque aliis fontibus nostris ann. 1195 leguntur. Ideo sub ann. 1195 (n° 4, 6, 9 ad 42) haec invenies statuta cum notis.





 Document 56

 Date: 1193





1 De visitatoribus et visitandis quaestio habita est in generali Capitulo in eo praecipue quod forma super hoc facta, necessarie ut scripta est, observetur. Auctoritate Capituli generalis districte visitatoribus praecipitur et visitandis quatenus a forma a praedecessoribus nostris posita nullatenus ab aliquo devietur, illud praecipue admonentes ut visitatores, qui forma gregis esse debent, cautius agant, et in victualibus parcius sibi faciant ministrari, nec de facili in infirmitoriis ingrediantur, ne discipulorum animi qui de praesentia eorum aedificari et radicari in pace debuerant, viso pravo pastoris exemplo a propositi sui rigore tepescant.


2 Similiter et de visitandis districte praecipitur quod si in capitulo de suis victualibus coram visitatore aliquam proposuerint quaestionem, eadem die in pane et aqua ieiunent, et coram omnibus verberentur, quia non decet monachos, praepositis necessitatibus corporum, minus intendere necessitatibus animarum. Quae vero circa huiusmodi proponenda sunt, extra capitulum cum reverentia proponantur ; haec in forma visitationis scribantur.


3 Sententia quae anno praeterito lata est de fugitivis qui de rebus monasterii aliquid furto abstulerint, temperatur hoc modo, quod in providentia abbatis sit et fratrum sanioris consilii, moderato tamen rigore Ordinis et meritis personarum.



4 Si data fuerit eleemosyna vel cuilibet aedificio aut emptioni terrarum a donante proprie assignata, sine culpa et transgressione aliqua pro voluntate et consilio abbatis, ad usus magis necessarios transferatur.


5 Domino Jocelino Glasguensi episcopo et domino Jordani cardinali conceditur plenarie officium in obitu suo per universum Ordinem.


6 Canonici et fratres de Marmant scribantur in commemoratione familiarium nostrorum, quae duodecim calendas decembris anniversaliter celebratur.


7 Episcopo Cenomanensi, episcopo Parmensi, abbati de Vecellis et dominae Imperatrici, Gualtero capicerio Carnotensi, conceditur per totum Ordinem sicut uni ex nobis, cum auditus fuerit eorum obitus in generali Capitulo.


8 Pro episcopo Carnotensi, pro pincerna Silvanectensi, et multis aliis pro quibus rogati sumus, iniungitur : una missa de Spiritu Sancto singulis sacerdotibus per totum Ordinem celebranda ; prima collecta Deus qui corda fidelium, secunda Deus qui caritatis dona.


9 Pro Marchione et domino Richardo et aliis defunctis, pro quibus rogati sumus et omnibus fidelibus defunctis, missa una supra viginti dicatur ab universis sacerdotibus Ordinis. Collecta Fidelium Deus.


10 Monachus vel conversus, qui per inquietationem suam licentiam extorserit quocumque ire sine utilitate domus, quod fieri non licet, sicut pridem praeceptum est, a Capitulo generali, ille talis non bibat nisi aquam donec ad propria revertatur.


11 Abstinentia sextae feriae in Quadragesima sic teneatur sicut pridem statutum est, ita sane ut si qua facienda est indulgentia, nec pro festo, nec pro alia occasione plus quam tribus sextis feriis usquam fiat ab aliquo per totam quadragesimam.


12 Si contigerit mulieres abbatiam nostri Ordinis ex consensu intrare, ipse abbas a patre abbate deponatur absque retractatione, et quicumque eas sine conscientia abbatis introduxerit, de domo eiiciatur non reversurus, nisi per generale Capitulum ; et quoquo modo intraverint, excepto dedicationis tempore, quamdiu ibi fuerint, divina in eodem loco non celebrentur.


13 Festum sancti Iuliani Cenomanensis episcopi facient cum duodecim lectionibus omnes abbatiae quae sunt in Cenomanensi episcopatu, et per universum Ordinem commemoratio eius fiat quinto calendas februarii post commemorationem sanctae Agnetis. Collecta Da quaesumus, omnipotens Deus, ut beati Iuliani confessoris tui atque pontificis veneranda solemnitas.


14 Septem psalmi qui feria sexta post capitulum dicebantur, et collecta Ecclesiae tuae de cetero omittantur ; sed orationes aliae teneantur.


15 Abbas de Sacramoenia quia se Divioni Domino cisterciensi, sicut definitum fuit anno praeterito non praesentavit, ab abbate tamen Scalae-Dei sicut asserit non bene quae nunciabat intelligenter deceptus, duobus sextis feriis ieiunet in pane et aqua.


16 Abbas de Novavalle qui iam multis annis non venit ad Capitulum quadraginta diebus sit extra stallum suum, sex diebus in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et ad sequens Capitulum veniat, omni occasione remota.


17 Domino papae scribatur pro eo quod Gregorius cardinalis tituli Sancti Angeli ab abbatibus Ordinis nostri novas exigit exactiones, et in nostro Ordine prius non auditas. Abbates vero qui dederint ei pecuniam, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua ; de cetero omnimodis caveatur.


18 Abbas de Vallibus in Ornaus qui sustinuit mulieres in domo sua venire ad oblationem, et earum suscepit oblationes, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et quadraginta diebus sit extra stallum suum. Abbas vero de Crista de introductione mulierum per excommunicationem veritatem inquirat, et quos culpabiles in hoc repererit, gravi culpae subiiciat, et sint ultimi per annum.


19 Abbas de Salem, qui in oratorio suo mortuam sepelivit, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et quadraginta diebus extra stallum suum, et de cetero nullus contra decretum Ordinis istud facere praesumat.


20 Dominus abbas Cistercii et dominus abbas de Firmitate diligenter inquirant qui fuerint causa turbationis apud Fulleium factae, et quos culpabiles invenerint de domo illa eiiciant non reversuros nisi per generale Capitulum, et in domibus ubi recepti fuerint tribus diebus sint in gravi culpa, et ultimi per annum.


21 Conversus de Pipuelle qui lapides et baculos pugnantibus ministravit, omni sexta feria sit in pane et aqua, donec veniat in domum suam et ibidem tribus diebus sit in gravi culpa et ultimus per annum, nec de cetero equitet cum abbate.


22 Abbas Sancti-Martini, qui pileo usus est, et in villa pro curatione sua nimiam moram fecit, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et quadraginta diebus extra stallum suum.


23 Abbatibus Savignei et de Prato committitur ut diligenter inquirant utrum domus de Gamages sufficientes possessiones habeat ad tenendum ibidem ordinate conventum, et quod invenerit sequenti Capitulo renunciet.


24 Abbas de Gimondo, quia sigillum suum litteris alienis minus discrete apposuit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua et quadraginta diebus extra stallum suum.


25 Abbas de Cassileio, cuius negligentia accidit, quod domus eius hoc anno non fuit visitata, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua ; et eamdem poenitentiam agant quicumque domos suas non visitaverint, vel aliis non iniunxerint, sive qui iniunctam non fecerint.


26 De monacho de Chiminone revocando committitur abbati Trium Fontium.


27 Monachus de Bonalde, qui cum in extremis ageret, poenitentia ductus, cum promissione et propositio revertendi ad Ordinem se fecit in grangiam deferri, ibique defunctus est, ex indulgentia Capituli in abbatia sepeliatur.


28 Abbates Novi-Castri et de Sturcelbrune, quia mulieres abbatiam violenter ingressas ad oblationem susceperunt, sex diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et quadraginta diebus extra stallum suum.


29 De Bisanto quod censualiter haeredibus Gratatis de Pissiaco solvitur, abbatibus Ursicampi et de Valle Sanctae Mariae, quomodo persolvi possit, committitur ordinandum.


30 Abbas de Lucheio, qui sicut testatur ipse, mediante familiari suo pro Marchione fidei iussit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


31 Abbates qui apud Albam Ripam chorum non ingressi, cum de vigiliis remansissent, post laudes benedictionem acceperunt, uno die ieiunent in pane et aqua.


32 Abbas Boni Fontis qui filiam suam de Perignac iam multis annis non visitavit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


33 Abbas Fontis Morigniaci qui contra dominum Cistercii nimis proterve locutus est, et sustinuit in grangia vinum ad brocam venumdari et de quibusdam aliis proclamatus est, Claramvallem eat et ibi stet ad arbitrium domini abbatis Claraevallensis.


34 Abbas de Rupibus, qui sustinuit mulieres domum suam ingredi, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et quadraginta diebus extra stallum suum.


35 Conversi Regniaci qui in distribuenda avena mensuram et mensuram habent, et amplius dant Claraevallensibus quam aliis fratribus Ordinis, tribus sextis feriis ieiunent in pane et aqua, et dominus Claraevallis ad suggestionem abbatis Regniaci hanc illis poenitentiam iniungat.


36 Abbas Prulliaci quia domino Cistercii in verbis suis minorem reverentiam quam deceret exhibuit, et minus obediens exsistit, pro saecularibus etiam contra formam Ordinis fideiussit, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et quadraginta diebus extra stallum suum.


37 Abbas Trium Fontium qui patri abbati inobediens fuit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


38 Scribatur domino Ottoni, comiti Burgundiae super indebitis exactionibus quas a domibus Ordinis nostri nititur extorquere.


39 Scribatur etiam domino Imperatori cum reverentia, et precibus, quatenus fratrem suum super hoc admonere dignetur. Abbates de Villers et de Uterina-Valle hoc mandatum exequantur. Interdicimus vero ex parte Ordinis ut nullus eidem comiti huiusmodi solvendis exactionibus obedire praesumat.


40 Scribatur domino regi Franciae pro quodam monacho Eustachio nomine, egresso de Gardo, qui quamdam grangiam eiusdem loci per se et per alios saeculares manibus violentis occupavit, quatenus ipse fortiter per praepositum Ambianensem tam ab hoc, quam ab aliis malefactoribus regia potestate protegat et defendat. Abbas vero Caroliloci ad dominum regem propter hoc eat, et idipsum infra quindecim dies exequatur.


41 Iniungitur abbati de Eveca quatenus abbatiam de Hilaria in propria persona adeat, et per excommunicationis sententiam diligenter inquirat, per quem sive per quos constitit mulieres eamdem intrasse abbatiam in Coena Domini et communicasse, et sexta feria et sequenti sabbato, et in die S. Paschae. Illos autem quos deprehenderit esse culpabiles, gravi culpae subiiciat, et ultimi sint per annum, abbatiam autem ipsam ad formam et statum Ordinis restituat, aut si implere non poterit, destituat.


42 Querela quae vertitur inter abbatem Morimundi et de Crista committitur abbatibus de Caroloco et de Belloloco, de Sancto-Benedicto et de Prato, compositione vel iudicio terminanda. Si qui vero eorum iudicio vel compositioni praesumptuosa temeritate duxerint obviandum, de domo propria penitus expellantur, non nisi per Capitulum generale reversuri.


43 Praecipitur abbatibus qui secum adduxerunt duos garciones vel plures ad Capitulum contra Ordinis instituta, in domo de Firmitate, de Pontigniaco, de Claravalle et de Morimundo, vel in domibus quae infra istas sunt, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et conversi eorum septem sextis feriis ieiunent in pane et aqua.


44 Abbates Boniradii, de Rupibus, de Benedictione-Dei, quoniam ad praesens Capitulum non venerunt, nec miserunt, observent plenius sententiam quae super hoc in Usibus continetur. Abbas de Pontigniaco nuntiet abbatibus Boniradii et de Rupibus. Abbas Trium-Fontium nuntiet abbati de Benedictione-Dei.


45 Iniungitur abbatibus de Bergis et de Carocampo in Frisia, qualiter accedant ad nobilem virum comitem Gueldrensem et inquisita diligentius veritate et devotione eius de abbatia construenda, considerato etiam statu loci quem offerre disponit, sequenti Capitulo renuntient ; ad rem certam quid facto opus sit.


46 Abbates de Locedio, et de Columba, diligenter inquirant de reaedificanda filia Claraevallis, et sequenti Capitulo renuntient.


47 Abbas de Berdona, qui contra generalis Capituli instituta, iura episcopalia Auxitanae ecclesiae in professionibus canonicorum et aliis quam plurimis usurpavit, deponitur in instanti et auctoritate Capituli praecipitur ei ut electioni et administrationi iam dictae sedis penitus renuntiet, et usque ad instans festum sancti Andreae Morimundum veniat, conversaturus ibi secundum voluntatem abbatis et Ordinis disciplinam. Quod si in aliquo huic nostro mandato duxerit resistendum, a societate Ordinis eum eiicimus tanquam fugitivum.


48 Abbates de Camberone, de Dunis, de Fonte-Frigido, de Elnis, quoniam ad praesens Capitulum non venerunt, sex diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et ad sequens Capitulum sine excusatione alia veniant super hoc veniam petituri, similiter et causam detentionis suae Capitulo plenius intimantes. Abbates de Claromaresco et de Capella nuntient abbatibus de Camberone et de Dunis.


49 Abbas Vallismagnae abbati de Fonte-Frigido ; abbas Grandisylvae nuntiet abbati de Elnis.


50 Committitur abbatibus de Prato et de Fresmunt quominus ad Gardum veniant infra decem dies, et fratrem Guidonem monachum, in quantum poterint, auctoritate Ordinis, moneant et inducant ut infra quindecim dies post admonitionem suam, eat Ursicampum ad consilium et voluntatem domini abbatis de Ursicampo, se de cetero habiturus. Quod si facere contempserit, quamdiu in ipsa abbatia aut in grangiis eius contra praesens mandatum manserit, divina officia in ipsa abbatia auctoritate generalis Capituli prohibeant celebrari.


51 De monacho de Persenia qui cum esset in saeculo et celebraret ut sacerdos, cum tantum esset subdiaconus, praecipitur ut si reverti voluerit, pro tanti sacrilegii perpetratione huiusmodi poenitentiam sustinebit ;


52 De cetero ad sacras ordinationes non promovebitur, omni sexta feria usque ad septem annos in pane et aqua sustinebit, nec ministrabit in subdiaconatus ordine, nisi post peractam septennem poenitentiam, ultimus in eo loco in quo ingressus fuerit permansurus.


53 Abbas de Fiterio qui anno praeterito non venit ad Capitulum, nec misit, nec per litteras excusavit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. De capitulis autem illis quae a patre suo in praesenti Capitulo adversus eum proposita sunt : committitur abbatibus de Berdona et de Vallebona ut accedant ad locum nominatum, et inquisita super eisdem capitulis diligentius veritate prout eis constiterit, abbati de Morimundo renuntient, qui generalis Capituli fultus auctoritate, quod corrigendum invenerit digne corripiat et castiget.


54 Duci Poloniae rescribatur quod petitio sua de non destruenda abbatia de Landes conceditur ei.


55 Abbas de Cicador qui abbatem de Signi de suspicionibus minus caute in generali capitulo accusavit, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


56 Abbas de Lucella qui de mapula saepe admonitus et eam abbati de Capella, qui eam ut suam expetit, reddere contradicit, usque ad festum Omnium Sanctorum sine contradictione aliqua vel de ipsa vel de alia aequipollenti eidem abbati satisfaciat ; quia vero nimis proterve coram domino Cistercii in Capitulo super hoc respondit, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


57 Abbas de Fonte-Frigido revocet conversum suum ante Nativitatem Domini, quem commodaverat domino Gregorio cardinali, et sequenti Capitulo veniat super hoc veniam petiturus.


58 Abbas de Furnais qui patri abbati inobediens fuit de monacho quem recipere contradixit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et monachum illum recipiat ; quia vero quosdam monachos et conversos huic facto rebelles audivimus extitisse, iniungitur abbati de Savigniaco ut ad locum ipsum accedat, et super hoc diligentius inquisita veritate et cognita, sicut viderit expedire digne corripiat et castiget.


59 Quaestio quae vertitur inter abbates Longivadi et de Moris super uno calice, committitur abbatibus de Rippatorio et de Albaripa auctoritate Capituli generalis iudicio vel compositione terminanda.


60 De exactionibus illis, quae pro domo Divione inchoata solvuntur, statutum est firmiter observari, ut qui eas adhuc non exsolvit, ipsas de cetero solvere nullatenus compellatur, quia simplicitati Ordinis nostri videtur plurimum contraire, ut Ordo qui hactenus liber extitit, huiusmodi servitutis laqueis innodetur.


61 Dominus abbas Claraevallis et qui ei in hoc consilio astiterunt, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Quia vero iam dictae domui aliquid propria obtulerunt voluntate, huiusmodi oblationes nullatenus recipere prohibemus.


62 Quaestio quae vertitur inter monachos de Cerisi et abbatem de Mortuomari super decimis, committitur abbatibus de Sancto-Andrea et de Briostes auctoritate Capituli terminanda.


63 Monachus de Burnebarch qui dum teneret hominem et inter manus eius ab inimicis suis est occisus, amodo in subdiaconatus ordine nisi de licentia Summi Pontificis non ministret.


64 Abbas de Morimundo qui carrucam habet in quadam villa et omnes alii qui in culpa simili detinentur, tribus diebus sint in levi culpa, et ne amodo istud vel ab ipso vel ab alio praesumatur, firmiter prohibemus.


65 Abbas de Charitate qui novis exactionibus animalia sua sub obtentu novi census centum librarum redemit cuiusdam comitis, et per hoc Ordinem nostrum novae quodammodo videtur subiicere servituti, eat in Bellam vallem, et ibi stet arbitrio domini abbatis Bellaevallis.


66 Querela Miraevallis et de Cumbremara sicut delegatis abbatibus est terminata, sic a Capitulo confirmetur, et instrumenta utriusque partis quibus in eadem querela nitebantur prius, nullam vim habeant, sed in instanti reddantur.


67 De iudicio et sententia generalis Capituli statutum est ut qui abbatiam de Tinterna tenuerit domum de Quinquesodes iure perpetuo possidebit ; ne autem iterum evocetur in litigium res sopita, praecipimus ut instrumenta quae in praesenti sunt et contra hoc facere videntur, reddantur in instanti, et cetera quae modo non apparent nullas vires amodo decrevimus obtinere.


68 Abbas de Valkenreide monachum suum quem Cistercium, aliter quam deceret, cum litteris suis misit, secum omni occasione postposita reducat.


69 De ingressu mulierum in domos nostras teneatur ut olim.


70 Similiter de fugitivis ad Ordinem redeuntibus.


 Nota quod P3et T3huic anno 1193 octo statuta inscribunt quae fontes alii et praecipui ad annum 1196 ablegant. Ibi ea invenies.






 Document 57

 Date: 1194





1 Horae beatae Mariae dicantur omni tempore in infirmitorio, exceptis festivitatibus beatae Mariae, et Octava Assumptionis eius, et die Natalis Domini et Paschae et Pentecostes, et qui voluerit extra terminos, praeter in conventu.


2 Martino quondam Seguntino episcopo conceditur plenarium officium, quando auditus fuerit obitus eius.


3 Mercatores Ordinis nostri non vendant carius res nostras pro termino prolongando. Quod si fecerint, teste conscientia, non communicent donec confiteantur et satisfaciant ad proprii abbatis arbitrium ; et si moram fecerint in nundinis, ultra tres dies, sint in pane et aqua, quamdiu ibi permanserint. Idem patiantur qui vilius emunt et carius ea vendant, praeter animalia.


4 Monachi qui litteras communes accipiunt sine habitu dimittantur. Qui minantur incendium vel homicidium, ad domos emittantur remotas non reversuri nisi per generale Capitulum.


5 Qui celant pravitatem in rebus vendendis, ut emptores decipiant, non communicent donec confiteantur et satisfaciant ad proprii abbatis arbitrium.


6 Novitii qui in probatione incurrunt lepram, emittuntur de iure, sed de misericordia, eis poterit provideri in habitu saeculari.


7 Lapides positi super tumulos defunctorum in claustris nostris coaequentur terrae, ne sint offendiculo transeuntium.


8 Monachi Lucionenses et sancti Maxentii in Pictavia, in commemoratione defunctorum scribantur.


9 Pro summo pontifice, pro imperatore, pro regibus Franciae et Angliae pro episcopis et principibus et aliis fidelibus pro quibus rogati sumus, pro pace terrarum et aliis necessitatibus ecclesiarum, dicatur una missa de Spiritu Sancto a sacerdotibus singulis super viginti.


10 Oratio pro terra Ierosolymitana : Deus venerunt gentes, et collecta : Deus a quo sancta desideria, in missis defunctorum ; et Deus qui corda fidelium, in aliis missis dicatur.


11 Vinum in conventu non apponatur nisi prius fuerit adaquatum ad arbitrium proprii abbatis.


12 Querela Praemonstrati contra quosdam abbates Ordinis nostri committitur terminanda domino Claraevallis.


13 Abbas Trium Fontium qui nimis pepercit Signiacensibus conspiratoribus, tribus diebus sit in levi culpa.


14 De quaerela Grandis-Sylvae et Ginnit dictum est ut sicut abbas Claraevallis disposuit, ita teneatur, et abbas Morimundi, cum venerit ad partes illas auctoritate Capituli faciat observari.


15 Abbas Sancti-Justi qui per multos annos sine benedictione permansit, usque ad Pascham benedictionem accipiat Quod si non fecerit, sit extra stallum abbatis, et sequenti Capitulo se praesentet, et hoc ei annuntiet abbas Sancti-Anastasii.


16 Conversi de Monasterio-in-Argona qui ad praeceptum abbatis Claraevallis dispersi sunt, iterum dispergantur per singulas domos Ordinis nostri, una dieta ad minus distantes a Monasterio ; et hoc abbas Trium Fontium usque ad festum Sanctorum Omnium, exequatur. Et si quis ei inobediens fuerit, ab Ordine expellatur. Fulco vero et Terricus si non venerint apud Cistercium, usque festum sancti Lucae evangelistae, similiter ab Ordine expellantur.


17 De petitione regis Aragonensis, committitur abbatibus Morimundi et de Borbona, ut respondeant ex parte Capituli, et sicut audierint et viderint, ad Capitulum sequens referant.


18 Petitio dominorum Sancti-Pauli et de Podio Sancti-Laurentii committitur exequenda abbati Claraevallis.


19 De monachis Trizagii committitur abbati Pontigniaci.


20 Abbas Morimundi, quia posuit in Lucella abbatem praeter formam Ordinis et priorem in Morimundo cum alium priorem suum nec sciret depositum vel defunctum, et monachos de Anglia venientes in habitu saeculari sine litteris abbatis proprii recepit, tribus diebus sit in levi, uno eorum in pane et aqua.


21 De sumptuosa nimis hospitalitate et numerositate nimia personarum, provideat dominus Cistercii et quatuor primi abbates, et de necessitatibus Ordinis quae multae sunt ; provideant et locum et tempus ubi liberius et diligentius, aliis convocatis abbatibus quos iudicaverit convocandos, et valeant tractare de iis et constituere quae crediderint expedire ; qui sequenti capitulo quod providerint nuntiabunt.


22 De abbate de Foucarmont, qui propter nimiam debilitatem suam non venit ad Capitulum, nec ab eo suae grangiae visitantur, et nimis deliciose vivit, qui et de nimia familiaritate mulierum notatur, committitur abbatibus Savigniaci et de Beabec ut hos et alios eius excessus sollicite studeant emendare.


23 Cantor de Perinac, qui in sui abbatis contemptum lecto illius igne supposito, lectum et vestes combussit non sine totius domus periculo, ad aliam domum mittatur, ubi poenam gravis culpae sustineat, et sit ultimus per annum et omni sexta feria sit in pane et aqua, nec ad domum propriam revertatur nisi per generale Capitulum. Hoc autem abbati Morimundensi committitur exequendum.


24 Petitio abbatis Bellaevallis committitur arbitrio abbatis Morimundi.


25 Petitio abbatis de Chiminone committitur domino Cistercii et abbati Claraevallis.


26 Abbas de Trappa statim vadat Claramvallem post Capitulum, et de iis quae sibi obiiciuntur stet ad arbitrium abbatis Claraevallis.


27 Abbas de Veterivilla cuius novam domum mulieres ingressae sunt, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


28 Abbati Leoncelli conceditur locus ille pro quo petitionem fecit in Capitulo.


29 Abbati Ursicampi conceditur ut commemoratio fiat de sancto Eligio.


30 Abbas de Bonavalle qui monachum litteris suis petiit ut abbatem constitueret, et postea minus districte a proposito resiluit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua ; et eumdem requirat attentius et abbatem constituat.


31 In abbatia quae vocatur Edsendure, divina non celebrentur, quamdiu mulieres fuerint in contigua domo episcopi, sicut dominus Petrus bonae memoriae tunc temporis abbas Morimundi constituit.


32 Conversi Speciosaevallis qui principi et mulieri carnes in abbatia ministraverunt, per annum sint ultimi et septem sextis feriis in pane et aqua ; et abbas eiusdem domus qui tantum non correxit excessum, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


33 Abbas Bonaevallis qui sepultus est in oratorio pro religionis suae opinione, ibi sic remaneat. De iis vero qui contra Ordinis formam hoc facere praesumpserunt, dominus abbas Cistercii diligenter inquirat, et digne corrigat.


34 Abbas de Phalera infra octavam Paschae imminentis Pontigniacum, veniat, super iis quae ei obiiciuntur responsurus, et hoc ei abbas Sancti-Sulpicii denuntiet.


35 Causae abbatis Mansiadae et abbatis Bonaudae, filii sui, abbatibus Bonaevallis, de Dalone et de Candeleio committitur diligenter inquirenda, et auctoritate Capituli tam in abbatibus quam in monachis et conversis districte ad plenum corrigenda.


36 Abbas vero Mansiadae qui in generali Capitulo minus ordinate respondit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


37 De ingressu mulierum in monasterio de Carnoz, committitur abbati de Eleemosyna, ut ipse corrigat secundum Ordinis formam.


38 Abbas de Bonorato cuius consensu monachus comedit carnes in grangia, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


39 Abbas Mellifontis qui sine licentia Capituli generalis quondam in episcopum est consecratus, sequenti Capitulo se praesentet super iis quae sibi obiiciuntur responsurus, et interim de substantia et de rebus monasterii Mellifontis nullam habeat potestatem. Quod si ad Capitulum non venerit, sciat se ab Ordine eliminandum, et hoc ei ab abbate Savigniaci denuntietur.


40 Abbas Scalae-Dei qui inobediens fuit visitatori suo, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Ceterae vero exordinationes domus ipsius committuntur corrigendae abbati Morimundi.


41 Conversus de Bonavalle qui cum minus sani capitis esse diceretur, sepultus est extra cimiterium pro tribus denariis circa se inventis ; si ita visum fuerit abbati Bonaevallis cum aliis abbatibus qui ad praedictam abbatiam ituri sunt, in cemeterium reponatur.


42 Abbas de Casali qui ad generale Capitulum cum debuisset venire non venit, et patri abbati inobediens fuit, et contra formam Ordinis monachos per noctem ad custodiendas segetes misit, abbati de Locedio cum patre abbate visitandus praecipitur, et si ita invenerint, auctoritate Capituli digne corrigatur.


43 Abbas Claraevallis reddat abbati de Mortuomari decem marcas, et abbas de Walatia decem marcas.


44 Subprior de Bonarequie et alii monachi eiusdem loci, quorum consilio mendaciter et dolose monachus missam cantavit : omni feria sexta sint in pane et aqua per annum ; subprior amoveatur ab officio suo, et monachus qui cantavit missam per annum non celebret, et pecunia quae ibi oblata est, ad sequens Capitulum deferatur.


45 Transgressio conversorum Longi-pontis abbati Claraevallis committitur corrigenda, et ipsa correctio sequenti anno generali Capitulo renuntianda.


46 Duo monachi Signiacenses qui contra abbatem suum conspiraverunt singuli per singulas domos mittantur, non nisi per generale Capitulum reversuri. Dominus abbas Igniaci hoc exequatur.


47 In abbatiis de Spina et de Valle-ecclesiarum ubi per singulas hebdomadas monachi tres pitantias ex consuetudine requirunt, prohibetur ne de cetero habeant ; et quia contra Ordinem est, tales pitantias monachi Ordinis nostri amplius non requirant.


48 Petitio monachorum de Maceriis committitur abbati de Firmitate, et excessus eorum digne corrigendus.


49 Petitioni domini Senonensis respondeat abbas Pontigniaci viva voce, et deferat ei litteras excusatorias ex parte Capituli generalis.


50 Ad regem Angliae mittantur abbates Pontigniaci, Monasterii-in-Argona de Pinu, de Bonoportu cum litteris generalis Capituli.


51 Monachus de Fornaio qui fecit se dolose in episcopum de Man consecrari, adhuc vivente episcopo civitatis illius, expellitur de Ordine, et iniungitur abbati Savigniaci etiam eum denunciari faciat excommunicatum, et eiectum de ordine cisterciensi.


52 Querela quae vertitur inter domum Caroliloci et de Charitate committitur abbatibus de Fulleio et Claro-fonte terminanda.


53 De querela creditorum Salvanensis abbatiae committitur abbatibus Mansiadae et de Frigido-monte, ut ipsi deferant litteras Bituricensi episcopo, et aliis qui scripserunt nobis, et ipsas querelas pro posse suo studeant sopire.


54 Abbates qui hoc anno venire debuerunt ad Capitulum et non venerunt, nec pro infirmitate remanserunt, non celebrent missam, et sint extra stallum abbatis, et omni sexta feria sint in pane et aqua, donec Cistercium se repraesentent. Abbas Savigniaci hoc denuntiet vel denuntiari faciat abbatibus qui sunt in Anglia, in Scotia, in Hibernia, et in Wallia. Abbas Morimundi in Provincia, in Gasconia, et in Hispania ; abbas de Coronato in Lombardia ; abbas Sancti-Anastasii in Roma ia, in Apulia, et in Sicilia ; abbas Campensis in Alemannia et in Saxonia, et si qui supererunt patres abbates eis annuntient vel faciant denuntiari.


55 Abbates de Firmitate, de Pontigniaco, de Claravalle et alii abbates qui cum eis fuerunt in choro cum sanctimonialibus, in dedicatione Cisterciensis basilicae, et quorum consilio terminus ab Ordine constitutus de ingressu mulierum prolongatus est, tribus diebus sint in levi culpa, et de cetero caveatur. Oblationes vero quae inde provenerunt, committuntur quatuor primis abbatibus ut eorum arbitrio distribuantur.


56 Philippus monachus Fonteneti, et omnes alii de Ordine nostro qui pro sale suo composuerunt cum comite Willelmo, usque ad festum Omnium Sanctorum veniant Cistercium, et ibi stent arbitrio domini Cistercii.


57 De vecturis quae commodantur domino Regi et aliis principibus, scribatur domino Regi ut et ipse nobis super hoc parcat et alios qui in regno eius sunt a tali exactione compescat.


58 Querela quae vertitur inter abbatem Cari-loci et abbatem Clarifontis abbatibus de Bello-prato et de Fulleio committitur terminanda.


59 De loco abbatiae constituendae qui promittitur abbati de Lucella, committitur abbatibus Bellae-vallis et Cariloci ut locum videant, et diligenter cuncta considerent, et si viderint cuncta parata sufficienter ad suscipiendum conventum, habeant potestatem mittendi illuc conventum monachorum.


60 Nullus abbas nullum monachum vel conversum mittat de domo ad domum, vel de provincia ad provinciam, nisi pro inevitabili paupertate, vel pro inevitabili causa.


61 Quotiens conventus moratur in grangia, nihilominus ordo per omnia teneatur ab his qui remanent in abbatia.


62 Abbates benedicendi nihil dent pro benedictionibus suis, quia [simoniacum est. Imo potius a benedictionibus abstineant vel differant].


63 Sciendum est quod omni die quo de beata Maria commemoratio fiet ad laudibus, (sic) ad missam dicatur collecta exceptis tribus vigiliis Pentecostes, Assumptionis, Omnium Sanctorum. Et omni die quo cantatur missa pro defunctis et de sancta Maria cantetur, die vero Natalis Domini, Paschae, Pentecostes hebdomadarius eiusdem missae cantetur (sic) de festo et dicat collectam de sancta Maria. In adventu autem et in omnibus solemnitatibus sanctae Mariae et per octavas Assumptionis ipsius eadem missa quae de conventu canitur de ipsa privatis (sic) dicetur.


 — Nota quod codices P3et T3huic anno 1194 decem statuta inscribunt quae fontes alii et praecipui ad annum 1197 ablegant. Ibi ea invenies.






 Document 58

 Date: 1195




1 Statutum est anno praeterito ut pro tribulatione terrae Ierosolymitanae, pro incursu Saracenorum in Hispaniam, pro pace summi Pontificis et domini Imperatoris, pro pace regis Franciae et regis Angliae, et pro aliis pro quibus requisiti sumus, omni sexta feria, conventus calciatus eat in ecclesiam post capitulum, ibique septem psalmos poenitentiales prostratus dicat cum solita litania — Pater noster, preces Exurgat Deus, Salvum fac populum tuum, Fiat pax ; collecta : Ecclesiae tuae, Deus a quo… Singulis septimanis unusquisque privatam disciplinam recipiat nisi nimis aegritudine praegravetur. Oratio solita ad sanctam missam : Deus venerunt,… non intermittatur, sed tamen Respice ad Christianorum benignus auxilium emendetur. Qui aequitaverint, et disciplinam recipiendi non habuerint facultatem, pro disciplina septem psalmos poenitentiales dicant.


2 In abbatiis in quibus vinum vel cervisia bibitur et duo pulmentaria habentur, vinum eorum omni sexta feria usque ad Pascha pauperibus erogetur. Si contigerit ut festum praecipuum sexta feria evenerit, haec omnia fiant quinta feria praecedente.


3 Statuitur ut annis singulis die quarta Capituli ante recessum abbatum, commemoratio fiat domini Philippi, regis Franciae in cuius regno fundata est domus Cistercii ; regis Anglorum qui eleemosynam suam annis singulis Capitulo assignavit ; domini Imperatoris, regis Arragonensis, ducis Burgundiae et pro eis aliqua specialis oratio iniungatur.



4 Abbates qui vina vel lanas habent vendere, provideant ut eorum evectiones, grangias seu abbatias ordinis per quas transeunt non gravent, et hoc saltem anno propter avenae raritatem sibi provideant in annona.



5 Qui etiam pro foeno, filis seu aliis emendis eunt, expensas evectionum suarum nihilominus moderentur.



6 Garciones non serviant in coquinis conventus, nec in infirmitoriis ; quoties vero in domo aliqua factum fuerit, prior et cellerarii quamdiu hoc factum fuerit omni sexta feria sint in pane et aqua. Abbas vero si hoc scierit et non emendaverit, culpam hanc in generali Capitulo fateatur.



7  De fugitivis qui vel incendium vel homicidium minantur aut faciunt, summus pontifex consulatur utrum nobis liceat pro ipsis coercendis adire iustitiam saecularem.


8 Abbati in prandio non nisi duae pitantiae apponantur, et una in coena, si ibi comederit, excepto eo qui sedet ad nolam cui una desuper poterit apponi si necesse fuerit.


9 In domibus ubi habetur vinum in refectorio, monachus hospes vinum suum non distribuat, nec alius accipiat ; et monacho hospiti una tantum pitantia distribuenda sit, alia non possit apponi nisi ex praecepto abbatis vel prioris, et ipsa non distribuenda. Transgressor uno die sit in pane et aqua. Idem de conversis observetur.


10 Nulli penitus in abbatiis, grangiis vel cellariis, carnes dentur, exceptis infirmis in abbatia. Transgressor, sive abbas, sive quilibet alius, eodem die quo hoc fecerit, sit in pane et aqua.


11 Qui scienter silentium suum fregerit ea die sit in pane et aqua si ieiunus est. Si autem comedit, in crastino, et postmodum veniam petat in capitulo et verberetur. Si privatim confessus fuerit, eadem ei poenitentia iniungatur cum privata disciplina.


12 Nihil accipiant infirmarii nisi de manu cellerarii vel sociorum eius. Qui autem aliter fecerit, uno die sit in pane et aqua.


13 Monachi vel conversi qui sibi aliquid mutuo dederint vel acceperint sine licentia abbatis vel prioris absente abbate : tribus diebus sint in pane et aqua et in privata confessione eadem eis poenitentia iniungatur.


14 Scribantur dona quae fecerit abbas, prior et cellerarius et in computatione recitentur.



15 In abbatiis vel grangiis non habeantur pro mercenariis consanguinei monachorum vel conversorum ; nec pueri nutriantur, sed nec tales habeantur in officina textorum, sutorum, vel pellificum qui minus quam duodecim annos habeant.


16 Nulli detur licentia equitandi nisi pro certa et evidenti necessitate domus. Abbas qui huiusmodi licentiam dederit, veniam petat in capitulo generali ; prior vel quilibet alius qui huiusmodi licentiam dederit, tribus diebus sit in pane et aqua.


17 Monachus subcellerarius claves cellarii custodiat et ministret vinum refectoriis, infirmitoriis et hospitibus, sicut et caetera.


18 In cellariis et grangiis in quibus vinum bibitur, unum solummodo pulmentum habeatur.


19 Qui deprehensus fuerit in manifesto carnis contagio, de domo illa penitus emittatur nec nominatim ei alia assignetur, sed litteras habeat generales universis religiosis communi vita degentibus. Monachus tamen non transeat nisi ad collegium monachorum.


20 In domo ubi orta fuerit conspiratio, conversi novitii deinceps non recipiantur usque ad nutum Capituli generalis. Hoc ipsum et de monachis constituitur, nisi forte talis persona fuerit unde scandalum oriatur et damnum ; et hoc cum factum fuerit, illi de quatuor primis abbatibus nuncietur de cuius derivatione domus illa fuerit.


21 De fugitivis qui uxores duxerint vel ex concubinio filios habuerint, statuimus sicut et de illis qui in manifesto carnis contagio fuerint deprehensi.


22 Qui autem propter alias causas eiiciuntur vel exeunt, si infra septem dies redierint, recipi poterunt in ordine quem prius habuerant. Si ultra septem dies in sua obstinatione permanserint, recipi quidem poterunt ita tamen quod in eo gradu in quo ultimi recipiuntur, semper permaneant.


23 De illis qui in proprietate vel furto inventi fuerint vel qui cum rebus monasterii furtive exierint, statuimus ut non nisi loco familiarium deinceps habeantur, et si postmodum in eo habitu, in proprietate vel furto inventi fuerint, de Ordine expellantur. Monachi ad domos alias emittantur, semper in eo gradu in quo ultimi recipiuntur permansuri.


24 De rasuris et benedictione novitii, antiqua consuetudo teneatur.


25 Dominica in Ramis Palmarum tres lampades ardeant sicut in aliis sollemnitatibus.


26 Monachi vel conversi nostri qui quamdiu in nundinis fuerint, a piscibus abstineant. In Adventu tamen et Quadragesima allecia poterunt comedere. Transgressor amoveatur ab officio suo.



27 Prior qui quotidianam pitantiam exegerit, ab officio prioratus deponatur.



28 De esu carnium in infirmitorio sicut statutum est antiquitus teneatur ; hoc tamen diligentius observetur ut omnis superfluitas auferatur.



29 Si contingerit ut festum Annuntiationis beatae Mariae vel sancti Benedicti sabbato in Ramis Palmarum evenerit, ipso die celebretur, et sermo in capitulo habeatur. Vesperae usque ad capitulum de sancto erunt, capitulum et reliqua de dominica, ita sane ut commemoratio fiat de sancto.



30 Monachi vel conversi qui deposita contra institutionem Ordinis receperint, de propriis domibus eiiciantur, nec ad illas redeant, nisi per generale capitulum.



31 De mantellis vel botis novis teneatur quod in libro Usuum continetur.


32 Conversi qui hoc transgressi fuerint, quamdiu in tali transgressione perseveraverint, omni sexta feria sint in pane et aqua, nec communicent. Abbates, priores, cellerarii qui hoc emendare dissimulaverint, quamdiu in ista dissimulatione permanserint, omni sexta feria sint in pane et aqua.



33 Qui cappis olosericis hoc anno usi sunt vel deinceps usi fuerint, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, exceptis illis qui benedicuntur.


34 Conversus qui mercator dicitur, ad nutum abbatis et cellerarii se habeat, alioquin ab ipsa obedientia amoveatur.



35 Secundum Regulam, non licet monachis litteras vel eulogias alicui mittere, vel ab aliquo accipere ; immo statuimus ut nulli de cetero liceat litteras patri abbati vel alteri personae, sine conscientia et voluntate proprii abbatis, dirigere.



36 Si quid autem in abbate vel abbatia corrigendum fuerit usque ad adventum visitatoris sustineant, et ad consilium illius se habeant. Quid si quis transgressus fuerit, sententiae conspiratorum subiaceat.



37 Abbas depositus in domo illa non remaneat, sed ad aliam se transferat, qui vero sponte cesserit, nisi quietus, humilis et obediens fuerit, ad aliam domum mittatur.


38 Domino Cantuariensi archiepiscopo concessum est in obitu suo servitium, sicut uni ex nobis ; et scribatur in regula.



39 Pedules de corio omnibus omnino interdicuntur, et de wandegiis sententia scripta teneatur.


40 Quicumque hoc anno guerram facientibus vecturas commodaverunt, tribus sextis diebus sint in pane et aqua, et quicumque hoc de cetero fecerit, vel quorum consilio factum fuerit, quoties hoc fecerint, eandem poenam similiter patiantur.



41 De Cartusiensibus pacis charitatisque gratia, statuimus ut nullum de eorum Ordine sine ipsorum licentia recipiamus, et ipsi de nostris sine assensu nostro nullum recipiant.



42 Qui pro abbatis creatione vel aliqua monasterii ordinatione potentes adeunt et eorum auxilia implorant, vel Ordinis secreta depravando revelant, sententiae conspiratorum subiaceant.



43 Querelae illis non committantur qui de partibus derivantur, si alii inveniri poterunt.



44 Quaerimonia Grandis-sylvae et Gimundi committitur abbatibus Claraevallis et Morimundi ut quod auctoritate Capituli inde fecerint de cetero firmiter teneatur.



45 De abbate de Phalera, committitur abbatibus Sancti-Sulpicii et de Fossa-nova, et Sancti-Anastasii, ut domum ipsam adeant, et auctoritate Capituli tam in ipsum abbatem quam in reliquos plenariam emendandi potestatem habeant.


46 Abbas de Coronato quia filium abbatem nimis dure tractavit, et litteris domini Cistercii minus quam debuit detulit, veniat Morimundum, et stet ad arbitrium domini Morimundi.



47 De abbatia Rambona quae est in Marcha scribatur domino Imperatori et domino Marevaldo quod ille qui in domo ipsa nomen abbatis usurpavit, fugitivus sit Ordinis, et qui fugitivo de Ordine adhaeserint amodo in ordine nisi per generale Capitulum non recipientur.


48 De conversis Longi-pontis statuitur ut sicut modo sunt, ita remaneant, et usque ad sequens Capitulum adhuc probentur.


49 Abbates de quorum conscientia in monasteriis eorum saeculares inordinate comedunt carnes, tribus diebus ieiunent in pane et aqua.


50 Abbatibus de Theoloco et de Clarofonte, quaerimonia Caroliloci et de Caritate iudicio vel compositione terminanda iterum committitur, et si per eos steterit ut usque ad Adventum Domini hoc impletum non sit : ex tunc omni sexta feria ieiunent in pane et aqua.



51 Quia vero idipsum hoc anno implere neglexerunt, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Similiter patiantur qui mandatum Capituli secundum formam sibi traditam effectui mancipare neglexerint.



52 Abbas de Balerna qui in adventu domini Cistercii visus est contristari, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.



53 Querela Cariloci et Clarifontis committitur abbatibus Albae ripae et de Bethania iudicio vel compositione terminanda.


54 Querela abbatum de Charitate, de Roseriis, de Acincto, de Miratorio, committitur abbatibus Bellae vallis et Bullionis iudicio vel compositione terminanda.



55 Abbas de Firmitate qui pueros infra annos quindecim in probatione recepit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Similiter prior et reliqui officiales patiantur quorum consilio tales sunt recepti. De eisdem vero pueris retinendis aut eiiciendis domini Cistercii arbitrio relinquitur, qui utique salva pace hoc quod per se potuit et debuit emendare, non debuerat Capitulo reservare.


56 De transmutatione abbatiae de Casali committitur abbati Morimundi.


57 Querela de abbate de Cupro committitur abbati Claraevallis.


58 Abbas de Insula qui de frequenti mendacio arguitur et de inobedientia patri abbati, eat in instanti Morimundum, et stet ad arbitrium abbatis Morimundi.


59 Pro abbatiis quae sunt in confinio terrarum, et pro aliis negotiis Ordinis, mittentur abbates de Pinu, de Persenia, de Bono portu, ad regem Angliae, et ad regem Franciae mittantur alii abbates, de Claravalle, et quod vocaverit ipse.


60 Abbas Firmae petrae qui etiam iussus a patre abbate ut veniret ad Capitulum et non venit, et contempsit, poenitentiam aliis impositam sustineat.


61 Abbates de Ebera et de Macenaria de Curatio, et de Ferraria qui non venerunt ad Capitulum cum venire debuissent, poenitentiam anno praeterito talibus transgressoribus impositam sustineant, et hoc illis denuntient vicini abbates.


62 Abbas de Combremaure qui iussus a patre abbate ut veniret ad Capitulum et non venit, veniat Savigniacum, et stet ad arbitrium domini Savigniacensis ; veniat autem usque ad Adventum Domini.


63 Abbas de Bilduas hoc ei annuntiet.


64 Abbates de provinciis Sclavoniae veniant ad Capitulum sicut solent illi de Polonia venire.


65 Abbas Rievallis quem rex Angliae excusavit, ad sequens Capitulum veniat, et propter hoc veniam petat.


66 Conversi Walliae qui abbati de Guthlimur equos abstulerunt, quia cervisiam eis inhibuerat, Claramvallem pedites veniant et stent ad arbitrium domini Claraevallis. Abbas de Stafleur hoc nuntiet faciendum.


67 Abbas de Monasterio-in-Argona qui divortio unde grave scandalum ortum est, et in quo sententia prima citationis et absente marito praecipitata est, interfuit in festum beati Lucae ad summum Pontificem iter arripiat, eique in virtute obedientiae et sub excommunicationis poena, praecipitur ut summo Pontifici totam facti seriem exponat et ad eius arbitrium satisfaciat, ita quod litteris ipsius sequenti Capitulo quid inde egerit manifestet.


68 De Hiberniensibus monachis qui novo modo et illicito lanam contra consuetudinem Ordinis ad vestimenta sibi facienda acceperunt : abbati Claraevallis committitur quatenus duos abbates idoneos illuc dirigat, qui auctoritate Capituli fulti talem excessum digne corrigant et notabilem diversitatem ad unitatem Ordinis reducant.


69 De ingressu mulierum in domum de Charitate domino archiepiscopo Bisuntino et comiti Stephano scribatur quatenus omnimodam diligentiam adhibeant, ut de cetero mulieres domum praedictam ingredi non debeant. Abbas quoque comitem ipsum die dedicationis praesentem habere studeat, qui mulieres ab introitu praedicti monasterii coerceat.


70 Cognitio causae abbatis Bessinwere patri abbati et domino Savigniacensi committitur quod eam diligenter inquirant et inventam diligenter corrigant.


71 De Joanne monacho de Valkenrede qui introduxit mulieres in abbatiam, praecipitur ut de eadem domo ad aliam domum emittatur, numquam ad propriam reversurus nisi per generale Capitulum.


72 De abbatiis de Porta et de Cella Sanctae-Mariae committitur abbati Morimundensi digne corrigendum.


73 De abbate Sylvae canae committitur abbati Morimundi. Abbas de Maceriis eamdem poenitentiam sustineat quam abbas de Firmitate pro novitio infra annos recepto.


74 Querela abbatis de Cumba et abbatis de Stanleia committitur abbatibus de Wanuerle et de Bilduas, compositione vel iudicio terminanda, ita sane ut quod inde fuerit statutum, firmiter teneatur.


75 Abbas de Petris qui inobediens fuit domino Cistercii, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua ; de damno vero quod passa est domus Boni loci committitur abbatibus de Albis petris, de Albiniaco et de Domo Dei.


76 Abbatibus Walliae praecipitur ut in eorum grangiis, nec cervisia nec aliquis potus praeter aquam simplicem bibatur ; quamdiu id non fuerit observatum, nullus, ubi hoc factum fuerit, conversus interim recipiatur.


77 Abbates vero de Margan et de Albadomo sequenti Capitulo se praesentent, et ad eius arbitrium satisfaciant.


78 Abbas de Intreburch qui monachum et conversum suum misit cum reliquiis ad mendicandum, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et collecta quam accepit sequenti Capitulo deferatur. Quilibet vero aliquid tale commiserit vindictam similem sortiatur.


79 De conversis Sancti-Godardi qui in monachum quemdam inaudita crudelitate et furore incredibili saevierunt, praecipitur ut qui huius sceleris magis culpabiles fuerint comprobati, de ipsa domo et de tota Hungaria expellantur, in eam numquam de cetero reversuri. Si qui vero fuerint qui tanto sceleri facientes eis adherere voluerint, poenam similem sortiantur. Huius excessus correctio abbatibus Claraevallis et Trium Fontium committitur.


80 Ipsi vero provideant ut viro solerti et strenuo id operis iniungatur, qui hoc ipsum diligenter et sollicite debeat adimplere.


81 Scribatur et super hoc, ex parte Capituli regi Ungariae, quod tanto sceleri vindicando consilium praebeat et auxilium, si forte super hoc fuerit requisitus.


82 De sumptibus qui domui Claravallensium in Divione construendae sunt necessarii, committitur abbatibus Savigniaci, Trium Fontium, Igniaci, Ursicampi, ut ipsi rem huiusmodi ea discretione moderentur, quatenus a notabili exactione prorsus abstineant et quaerela penitus sopiatur.


83 De abbatia de Carnot a cuius ingressu mulieres ad praesens non possunt arceri, permittitur ut monachi in grangia ad quam secesserunt ordinem suum tenentes usque ad Capitulum demorentur.


84 De abbate Sancti-Justi quem summus Pontifex excusare videtur, interim sustinemus firmiter tamen praecipientes ut omni occasione remota sequenti Capitulo se praesentet.


85 Abbas Sancti-Sulpitii utatur consilio domini Pontiniaci in substituendis abbatibus filiis et in suis coenobiis ordinandis, et de ingressu mulierum in monasterio Sancti-Sebastiani summum Pontificem consulat suggerens ei quod si mulieres ab ingressu monasterii non arceantur, Ordo non poterit sustinere.


86 Abbas Igniacensis qui de receptione conversi domini Cistercii litteris inobediens fuit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Abbas vero Claraevallis dissuasores huius receptionis diligenter inquirat, et eos dictam poenam subire compellat.


87 Abbas de Hirantia qui contra Patris abbatis prohibitionem, ad colendas vineas monachos suos misit, poenam de inoboedientia scriptam exequatur.


88 Abbates qui praesentes sunt et non fecerunt poenitentiam, eo quod anno praeterito ad Capitulum non venerunt, sex diebus continuis in propriis domibus sint in levi culpa, et extra stallum suum usque ad Natale Domini permaneant, et omni sexta feria usque ad dictum terminum in pane et aqua ieiunent. Qui vero absentes sunt, poenitentiam quam anno praeterito indicta fuit exequantur, donec domui Cistercii se praesentent.


89 Abbas de Domo-Dei qui dominum cardinalem in Pratea aegrotantem minime visitavit tribus diebus sit in levi culpa.


90 Monachus de Candelio qui se intrusit in abbatiam Loci-Dei, eat ad Grandemsylvam, et non aequitet nec promoveatur in abbatem. Prior vero Candelii qui eum comitatus fuit, deponatur.


91 Abbatibus de Hibernia permittitur ut tres tantum de ipsis annis singulis veniant ad Capitulum, et abbas Mellifontis provideat ut sic fiat.


92 Abbas de Pratea qui veniens ad Capitulum a Claravalle reversus est propter imminentem domus suae vastationem, tribus diebus sit in levi culpa.


93 Abbas Altae Cumbae qui cum venire deberet ad Capitulum non venit, sed tempore Capituli romanam Curiam adiit propter pacem electi Viennensis qui eum transmisit, usque ad sequens Capitulum differtur, et tunc omni occasione remota veniat et veniam inde petat.


94 Abbas de Duneline qui hoc anno non venit ad Capitulum de infirmitate se excusans cum etiam equitaret, poenitentiam anno praeterito super tali culpa iniunctam, faciat donec Cistercio se praesentet, et hoc ei nuntiet abbas de Choro Sancti Benedicti.


95 De abbatibus Hiberniae praecipitur ut qui habent privilegia contra formam Ordinis, sequenti anno privilegia ad Capitulum deferant et interim eis non utantur.


96 Et si quis eis usus fuerit, ab Ordine amoveatur, et quicumque aliqua privilegia contra formam Ordinis habuerint idem patiantur.


97 Abbates qui hoc anno debuerunt venire ad Capitulum et non venerunt nec pro infirmitate remanserunt, non celebrent missam, et sint extra stallum abbatis, et omni sexta feria in pane et aqua, donec se Cistercio repraesentent.


98 Stabularii, si comederint ante Completorium, post Completorium non bibant nisi aquam, et hoc in refectorio, vel ante si clausum sit.


99 Nulli liceat deferre scyphos cum argento vel cum operculo.


100 Nulli detur generalis licentia loquendi.


101 Qui mandatum Capituli exequi neglexerit, sex diebus sit in pane et aqua.


102 Statum est in generali Capitulo ut horae beatae Mariae dicantur in conventu et in infirmitorio hoc modo. In intervallo quod est inter nocturnos et laudes, dicantur matutini ante officium defunctorum, si tunc dicendum est. Reliquae horae statim post horas canonicas subsequantur. Invitatorium, hymni antiphonae, psalmi, responsoria, canentur sicut ad officium defunctorum. Ad psalmos et lectiones omnes sedebunt. Intermittantur tamen a dominica prima adventus Domini usque ad octavas Epiphaniae et a Ramis palmarum usque ad octavas Paschae et a sabbato Pentecostes usque ad octavas eiusdem et intra octavas Assumptionis sanctae Mariae, et in omnibus festis duodecim lectionum. In his tamen temporibus unusquisque agat sicut solitum erat. In dominicis et festis diebus, agetur commemoratio more solito nec ad antiphonam petetur venia sed ad versiculum Ave Maria.





 Document 59

 Date: 1196




1 Quaerela abbatis Trenorcensis contra abbatem de Buzagio committitur abbati Claraevallis.


2 Monachus de Fonte Johannis, qui in grangia de Moisly dominum Cisterciensem minus reverenter suscepit et conversus hospitalis infra festum Omnium Sanctorum Cistercium pedites veniant satisfacturi.


3 Quia magna conquaestio exorta est de hospitibus minus humane susceptis, praecipitur ut abbates, priores, cellerarii videlicet de Bonoradio, de Fonte Johannis, de Ripatorio, de Albaripa, quia domus eorum praecipue in hac parte culpabiles sunt inventae, tribus diebus sint in levi culpa uno eorum in pane et aqua, et de cetero se devotiores in hospitibus se exhibeant suscipiendis, maximeque venientibus et redeuntibus, tempore Capituli generalis.


4 Abbas Altae combae, quia anno praeterito non venit ad Capitulum et ad domum Fossae novae talem misit visitatorem qui turbationem fecit in ordine, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et quadraginta diebus extra stallum suum. De priore eius qui turbationem suscitavit in ordine, committitur abbati Claraevallis.


5 De conversis Longipontis committitur abbati Claraevallis ut eos cum expedire iudicaverit, revocet in domum suam hac conditione quod si quis eorum de cetero contumax et rebellis fuerit deprehensus, auctoritate Capituli generalis, sine aliqua spe reversionis emittatur. Praecipitur autem ut nullus eorum aut equitet aut officialis constituatur.


6 De conversis de Monasterio-in-Argona idem fiat.


7 Abbas depositus qui privilegia domus suae rasit, ultimus sit in ordine, et divina non celebret, et omni sexta feria ieiunet in pane et aqua. Abbatibus vero Altaecumbae et de Casamarii, hoc committitur ut si eis privilegia ab ipso rasa fuisse constiterit dictam satisfactionem eum subire compellant, usque ad nutum generalis Capituli conservandam.


8 Abbas de Blanca Landa filiam suam de Straflur hoc anno per se visitet, et excessum conversorum diligenter inquirat, et dignam satisfactionem eos subire compellat.


9 Sententia quae data est in conversos Walliae confirmatur, nec aliquis conversus in eadem domo recipiatur, donec ex toto cervisiae renuntiaverint.


10 De conversis Sancti-Godardi qui anno praeterito in monachum inaudita crudelitate saevierunt, committitur abbati Claraevallis, ut singulos ad domos singulas mittat ubi tota vita sua sint ultimi, omni sexta feria sint in pane et aqua, et non nisi in Pascha aut periculo mortis communicent.


11 Monachi de Carnoit qui ad abbatiam reversi sunt sine licentia Capituli generalis ad grangiam in qua prius morabantur redeant, et pro excessu suo tribus sextis feriis sint in pane et aqua, et ad abbatiam non revertantur sine mandato Capituli generalis, et ab ingressu grangiae quamdiu in ea conventus fuerit femineae arceantur. Abbas vero domus illius sit in levi culpa sex diebus, uno eorum in pane et aqua.


12 De cellerario de Alna qui per omnia inordinate se habet, praecipitur patri abbati, ut eum infra festum beati Martini mittat Morimundum, et ibi sit ad arbitrium abbatis Morimundi. Quod si facere noluerit, pro fugitivo habeatur.


13 Abbas de Bardonis, qui in suis visitationibus et aliis negotiis remissus et negligens est inventus, sit sex diebus in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua, et quadraginta diebus extra stallum suum. Qui si de cetero de sibi oppositis non digne correxerit, abbas Morimundi de ipso provideat.


14 Excessus fratris Constantii de Divione, abbati Claraevallis committitur quatenus si rem ita ut dicitur esse invenerit, eum digne studeat emendare.


15 Abbates de Britannia qui hoc anno venire debuerunt ad Capitulum et non venerunt, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et quadraginta diebus extra stallum suum, et sequenti Capitulo se praesentent. Abbas de Eleemosyna hoc eis denuntiet.


16 Abbas de Los quia inconsulto abbate patre domum suam reliquit, tribus diebus sit in levi culpa.


17 Abbas Frigidimontis qui inhumane suscepit hospites nostri Ordinis abbates, et tapetibus pavimentum presbyterii stravit, et plures candelas quam Ordo patiatur in oratorio fecit accendi, quod videtur vanitatem aliquatenus redolere, et vecturas commodavit, et tempore guerrarum conductum abbatibus Ordinis denegavit, ad domum Grandis sylvae satisfacturus veniat in hunc modum : tribus diebus sit in levi culpa, et quadraginta diebus continuis extra stallum suum, et interim omni sexta feria sit in pane et aqua, et non equitet.


18 Abbas de Cicados qui ad Capitulum non venit, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua et quadraginta diebus extra stallum suum.


19 Abbates de Pelis et de Aigris, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua et sequenti Capitulo se praesentent. Abbas de Bocham hoc eis denuntiet.


20 Abbas Pontiniaci quia monachum sibi destinatum non recepit, tribus diebus sit in levi culpa.


21 Quaerela abbatis de Salleia adversus abbatem de Furnes, committitur abbatibus de Wavesleia et de Rievalle audienda et sine debito terminanda, ita et quod inde factum fuerit sequenti Capitulo nuncietur.


22 Petitio comitis de Samello committitur abbati de Firmitate.


23 Petitio episcopi Clarimontis et comitis eius de abbatia construenda, committitur abbatibus Vallisbenedictae et de Benedictione Dei, qui debent quod invenerint, sequenti Capitulo renuntiare.


24 De conversis de Gerodona conspiratoribus et parricidis scribatur regi Angliae, archiepiscopo Cantuariensi, episcopo Lincolniensi, comiti de Licestre, ut eorum consilio et auxilio per patrem abbatem, de domo sua conversi omnes expellantur, et ad alias remotas domos Ordinis emittantur, numquam denuo reversuri, semperque sint ultimi. Primo anno omni dominica in capitulo verberentur ; omni sexta feria quamdiu vixerint sint in pane et aqua, nec communicent nisi in Pascha et mortis periculo. Si vero ille vel illi qui manum propriam miserunt in abbatem potuerint comprehendi, in carcere perpetuo recludantur, pane tribulationis et aqua augustiae sustentandi.


25 Grangia quae data est a comite pro cervisia conversis facienda in eos usus de cetero non expendatur ; sed in alias utilitates monasterii deputetur, aut comes eam recipiat.


26 Abbas Vallisregiae qui mulierem mortuam cui nihil debebat dum adhuc viveret, recepit ad sepulturam, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


27 Abbas Boniradii pro inhumanitate quam fecit in abbatem de Hispania, qui ad eius ianuam pernoctavit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et quadraginta diebus extra stallum suum.


28 Quaerela abbatis de Crokesdene et abbatis de Cumba, committitur abbatibus de Tinterna et de Beelanda audienda et fine debito terminanda.


29 De monachis Signiacensibus qui pro conspiratione in qua inventi fuerant, iam per triennium satisfecerunt, committitur abbati Claraevallis, ut ipsos ei revocare liceat, cum iudicaverit expedire.


30 Quaerela quae inter abbates de Cumba et de Stanleia vertitur, committitur abbatibus de Eleemosyna et de Tinterna audienda, et fine debito irrefragabiliter terminanda, et ad sequens Capitulum referant quod inde fuerit definitum cum instrumentis eorum ad idem negotium pertinentibus.


31 Abbas de Aquabella qui abbates ad Capitulum venientes, minus reverenter recepit, et cum super hoc fuisset requisitus, inventum est in ore eius : est et non, eat Morimundum in instanti, et ibi stet ad mandatum abbatis Morimundi. Monachus autem qui conductum eisdem abbatibus in via praestare noluit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua et ultimus maneat usque ad voluntatem domini Morimundi.


32 Abbas Rievallis qui anno praeterito non venit ad Capitulum cum venire deberet, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


33 Abbates, monachi, et conversi de Hungaria et de Allemania servientes cum gladiis et arcubus non ducant, et quamdiu in hac culpa perstiterint, omni sexta feria in pane et aqua ieiunent.


34 Abbas Sancti-Sulpitii qui neglectui habuit ea quae anno praeterito ei auctoritate Capituli sunt iniuncta, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


35 Abbates de Hibernia qui hoc anno non miserunt privilegia contra formam Ordinis a Sede Apostolica impetrata, et quibus hoc mandatum anno praeterito praecipue innotuit, quadraginta diebus sint extra stallum suum, et sex diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Quod si ad sequens Capitulum ea non miserint, de cetero abstineant a divinis. Dominus abbas de Dunelines hoc eis denuntiet.


36 Abbas de Domo-Dei qui sine licentia Capituli generalis priorem suum misit ad Curiam tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


37 Quod a domino Papa datum est in mandatis de rebus videlicet episcopi qui anno praeterito in praesenti capitulo annulum suum deposuit, committitur domino Cisterciensi.


38 Abbas de Sancta Agatha qui consecrationibus et ordinationibus eiusdem episcopi adstitit, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Monachi quibus manus imposuit, nisi de mandato Summi Pontificis ipsis ordinibus non utantur. Altaria in quibus divina celebravit, destruantur.


39 Negotium abbatis de Everbare, committitur abbatibus de Hennerod et de Utrestal cognoscendum, ita quod ipsi accedant ad locum illum, ubi nova abbatia erecta est, et considerata diligenter loci positione, moniales quae ibi sunt, in remotiori loco statuant, et conventum monachorum ibi ordinent secundum Ordinis instituta. Quod si res ad effectum perducta non fuerit, nulla inibi monialis de cetero recipiatur.


40 Abbas Parisiensis qui visitationem sibi iniunctam hoc anno non fecit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


41 Abbas de Casamarii, abbates de Calabria, de Apulia et de Sicilia, qui annis constitutis ad generale Capitulum non venerunt, sed de facile quaerunt occasiones remanendi, hoc anno ad Capitulum venire non morentur ; alioquin ex tunc se noverint depositos, si ad terminum non venerint nominatum. Abbas Sancti Iusti hoc ipsum denuntiet abbati de Casamarii, et ipse aliis abbatibus istud denuntiet faciendum.


42 De abbati Grandisylvae, committitur abbati Claraevallis.


43 Abbas Campensis qui de conspiratoribus minus digne correxit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


44 Abbas de Valquenrede qui contra conspiratores minus discrete egit, sex diebus sit in levi culpa uno eorum in pane et aqua, et interim abstineat a divinis, et quadraginta diebus extra stallum suum.


45 De converso extumulato committitur abbati Morimundi.


46 Abbas de Balanciis qui contra voluntatem et assensum patris abbatis, abbatiam suam dimisit, ad domum propriam revertatur et abbatiam suam resumat, quam praesumptuose deseruit. Quod si facere contempserit, usque ad satisfactionem congruam ultimus permaneat, et abstineat a divinis, et hoc ei abbas Longipontis denuntiet.


47 Abbati de Signi iniungimus quod ad ducem de Lemburch accedat, et ei de construenda abbatia iuxta mandatum domini Papae suggerat et proponat. Quid si facere noluerit hoc ipsum, abbas Signiacis summo Pontifici per certum nuntium non differat remandare. Quia vero in hoc facto minus discrete se habuit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


48 Negotium domus de Challonel committitur abbatibus Pontiniaci et Boniradii qui ad eamdem domum accedentes, quod in ea actum est de occisione abbatis secundum formam sibi traditam digne corrigant et emendent.


49 Iniungitur abbati de Lucelai quatenus domum de Salem in propria persona non differat visitare, et facta diligenti inquisitione de conspiratione conversorum, cognita veritate, auctoritate Ordinis severissime corripiat et castiget, et quod inde fecerit ad sequens Capitulum reportet.


50 Abbas de Tela qui minus reverenter et contumeliose erga patrem suum abbatem noscitur se habere, et contra formam Ordinis quasdam decimas sibi titulo pignoris obligavit, eat Morimundum, et ibi sit sex diebus in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et in domo propria quadraginta diebus extra stallum suum permaneat. Dominus abbas Morimundi de statu domus eius diligenter inquirat, et sequenti capitulo renuntiet de inventis.


51 De duobus pulmentis non habendis ubi vinum bibitur in grangiis nihil novum statuimus.


52 Abbas de Vulchederode qui conversum conspiratorem auctoritate Ordinis excommunicatum sciens et prudens ecclesiasticae tradidit sepulturae, et pro tali facto quod ad subversionem totius Ordinis noscitur imminere, dignus depositione videretur, si non pia intentio quam in conspiratione sedanda habuit, eum aliquatenus excusaret. Nos autem de communi consilio circa eum dispensantes et maxime quia propriis manibus tumulatum extumulavit : iniungimus ei ut sex diebus sit in levi culpa, et quadraginta diebus continuis extra stallum suum et interim omni sexta feria in pane et aqua ieiunet, et abstineat a divinis. Ne vero trahatur in consequentiam praecipimus firmiter observari ut qui amodo simile opus praesumpserit, a patre abbate absque aliqua retractatione deponatur.


53 Unusquisque abbas testimonio, si fieri potest, patris sui vel vicinorum abbatum, pensata diligenter et considerata quantitate et qualitate possessionum et proventuum domus suae, proponat secundum quod ei rationabiliter visum fuerit quot personas monachorum vel conversorum secundum praesentem statum domus suae possit sustinere ; eo nihilominus considerato quod bonum hospitalitatis secundum regionis modum possit congrue advenientibus hospitibus exhiberi.


54 De illis autem abbatiis de quibus ad praesens memoratae rei certitudo haberi non poterit, patres abbates per se vel per visitatores diligenter provideant ut res ita mandetur executioni quatenus omni occasione proposita in sequenti Capitulo singularum abbatiarum numerus proponatur, ita quod institutum est de possessionibus per emptionem non ampliandis poterit faciliter conservari.


55 Studeant autem abbates numerum minorem potius proponere quia si Deus eis benedixerit, ita ut ad maiorem numerum possit ascendere, proponent hoc in Capitulo generali, et libenter eis numeri sui multiplicatio concedetur.


56 Praeterea abbates qui ita debitis aut alio gravamine sunt oppressi ut fratres suos per domos Ordinis dispergere compellantur, quamdiu gravamen istud duraverit et fratres dispersos non revocaverint, neminem omnino interim nec monachum nec conversum, nec familiarem, recipere praesumat.


57 Quidquid anno praeterito pro terra Ierosolymitana statutum fuerat teneatur, excepto quod duo pulmenta omni sexta feria possunt fieri et disciplinam qui voluerit ex devotione recipiat, nullus ex debito teneatur.


58 Sententia anno praeterito data de infirmariis, quia non nisi de manu subcellerarii victualia accipiant, firmiter teneatur, et transgressores poenam sustineant institutam.


59 In festivitate sancti Benedicti singulis annis regula inchoetur.


60 Abbas depositus infra triginta dies profiteatur. Quod si non fecerit, pro fugitivo teneatur.


61 Festum beati Petri Tarentasiensis de mandato domini Papae transferatur ad 8 idus maii, et versus anni recurso, non dicatur.


62 Monachi Sancti Eustachii, canonici Sanctae-Crucis de Waltan et canonici de Keiseburne et monachi monasterii Sancti Ioannis, scribantur in commemoratione familiarium nostrorum, singulis annis, sicut alii recitandi. In qua commemoratione sex nomina tantum de primis spiritualiter nominentur, hoc adiuncto ; et aliorum plurimorum quorum in praesenti pagina nomina continentur.


63 Praecipimus ut abbates ea die qua intrant Capitulum, de Divione ante lucem scienter non exeant, similiter in reditu suo, et si in villis proximis pernoctaverint piscibus non utantur.


64 Statuitur et firmiter praecipitur ut nulli omnino de Ordine nostro ad Capitulum audientiam se invicem audeant appellare, quia hoc redundare posset in subversionem totius Ordinis et ruinam. Sed sic observetur sicut hactenus est observatum.


65 Abbas qui novitium infra 18 annos constitutum recepit, omni sexta feria probationis eius sit in pane et aqua. Similiter prior et cellerarius et alii quorum consilio hac factum fuerit.


66 Ad petitionem domini quondam Lugdunensis statuitur ut in commemoratione episcoporum et abbatum, Eugenius papa primus nominetur piae memoriae. De eo vero quod petit emendari lectionem evangelicam de Passione Domini quae iuxta Matthaeum in Ramis Palmarum legitur, iniungitur abbati de Firmitate ut in Cluniacensi et Lugdunensi ecclesia quid de [hac re] sentiant diligenter inquirat, et in sequenti Capitulo studeat nuntiare.


67 De silentio, in abbate dimittitur.





 Document 60

 Date: 1197



1 De sancto Petro Tarentasiensi fiat sicut de sancto Ambrosio in tempore resurrectionis.


2 Pro terra Ierosolymitana fiat sicut ante fieri solebat.


3 Caveant patres abbates ne in depositione filiorum abbatum nimis praecipitanter erumpant, nec sine magno et maturo consilio eos deponant. Si quis autem eorum tale aliquid attentaverit, a generali Capitulo gravissime puniatur, et pro meritis recipiat talionem. Ipse etiam dominus Cisterciensis cautelam magnam et diligentiam adhibeat, neque hoc ipsum sine maturo districtoque consilio faciat.


4 De philacteris ponendis super altare in festis praecipuis, quod definitum est teneatur. Transgressor huius sententiae uno die sit in pane et aqua. Cerei omnino interdicuntur.


5 Nullus abbas ad Capitulum veniens infra quindecim dies ante Capitulum Cistercium intrans ibi moretur plusquam duas noctes nisi fuerit infirmus vel necessitate detentus.


6 De ingressu mulierum in domos Ordinis nostri praecipitur ut abbas et conventus in quam intraverint, ieiunent in pane et aqua, si ante refectionem factum fuerit ; si post, in crastino et omnia altaria statim discooperiantur per triduum sic mansura, nec aliqua missa in illo triduo celebretur, praeter missam Sanctae Mariae, et missam quotidianam pro defunctis ; et si forte festum alicuius sancti fuerit, vel aliqua missa quae omitti non possit, privatim celebretur nec etiam, quamdiu inibi fuerint mulieres, horae canonicae celebrentur in ecclesia ; et si quis est cuius consensu intraverint, si abbas est, deponatur ; si monachus vel conversus, a domo sua eliminetur, non reversurus, nisi per generale Capitulum. Domino quoque Papae supplicando scribatur, ut per sententiam excommunicationis ab insolentia hac, eas coerceat. Quando conventus pro tali excessu erit in pane et aqua, et conversi similiter per grangias.


7 Quicumque de nostris Ordinem nostrum aliter scienter nominaverit quam Ordinem cisterciensem, eo die vel sequenti sit in pane et aqua.


8 De novitiis qui in alia domo benedicuntur statutum est, ut secundum formam Ordinis communem profiteantur, et nihilominus cum ad proprias domos redierint, proprio abbati debitam faciant professionem nisi ab ipso fuerint benedicti.


9 Quando scandalum vel dissensiones vel querela quaelibet in Ordine oriuntur, sicut olim a patribus Ordinis est provisum, extra Ordinem numquam exeant, sed intra Ordinem et per personas Ordinis charitative, discrete et rationabiliter ad Ordinis unitatem sopiantur. Qui contra hoc venire et schisma in Ordine facere et contumaciter excitare et procurare praesumpserit, a Deo et Ordine anathema sit donec per humilem satisfactionem redire mereatur. Ea vero quae aliter non potuerint congrue terminari, in generali Capitulo proponantur, et quod inde per Capitulum fuerit ordinatum, irrefragabiliter teneatur.


10 Qui receperunt novitios infra terminum a Capitulo constitutum, poenitentiam constitutam agant.


11 De monachis qui sine professione in aliis domibus diutius commorantur sicut hactenus servatum est, sic servetur donec inde consilium diligentius habeatur.


12 De iuramentis dictum est et concessum nobis a summo Pontifice quod in causis propriis nobis licet uti testimonio fratrum nostrorum, qui propter evidentem necessitatem possunt facere iuramentum.


13 De loco quem abbas de Pratea a nominatim excommunicato dicitur suscepisse, committitur abbatibus de Domo Dei et de Locoregio, ut ipsi ad praedictum locum accedant, et si quid contra formam Ordinis actum invenerint, digne corrigant et ordinent sicut noverint expedire.


14 Abbas Clarimontis qui fundatorem domus suae in capitulo sepelivit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


15 Querela quae vertitur inter abbatem Grandis-sylvae et de Gimundo committitur abbatibus de Bonofonte, de Porta Glonii, de Bellapertica, de Belloloco, compositione vel iudicio terminanda.


16 Abbates Calercii et de Iuncheria et de Bonarequie qui pueros secum ad Capitulum duxerunt, cum potuissent habere copiam conversorum, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


17 Abbates Montispetrosi et de Benedictione Dei ad comitem Alvernorum eant, et ei de construenda abbatia efficaciter loquantur et quod invenerint sequenti Capitulo nuntient.


18 De abbatia Mataeplanae quod definitum est teneatur, et abbas de Crista qui litteris domini Cisterciensis irreverenter in Capitulo contradixit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


19 Abbas Albaepetrae qui minus charitative providit abbatibus venientibus ad Capitulum tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


20 Abbas Fontis Mauriniaci qui abbatibus venientibus ad Capitulum vinum negavit in prandio, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


21 Abbas de Duvelina qui mandatum Capituli nunciare neglexit ad abbates Hiberniae de privilegiis ad Capitulum asportandis quae contra Ordinem habere dicuntur, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et abbatibus de Boellio et Collaevictoriae et de Petrafertili praecipitur ut auctoritate Capituli illis abbatibus qui illa habent privilegia nuntient, ut ea sequenti Capitulo praesentent.


22 Abbas Vallishonestae qui ad abbatiam novam conventum misit et abbatem posuit inconsulto Capitulo generali, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et quia ad Capitulum non venit, nec responsalem misit, omni sexta feria ieiunet in pane et aqua, et stallum abbatis non intret, nec missam celebret, donec Cistercio se praesentet, et ibi stet ad arbitrium domini Cistercii. — Abbas Aquaebellae hoc ei nuntiet.


23 De monachis Callonii revocandis, committitur abbatibus de Pontigniaco et de Bonoradio, aliquos de iis qui sunt magis necessarii et minus rei revocare ne domus omnino depereat.


24 Abbati Novaevallis praecipitur auctoritate Capituli generalis, ut usque ad mediam Quadragesimam, Claramvallem veniat, et ibi ad arbitrium domini Claraevallis se habeat ; alioquin expleto termino se noverit esse depositum. Abbas de Alvastra hoc ei nuntiet.


25 Causa abbatis Vallishonestae et abbatis Sancti Eparchii committitur abbatibus de Albispetris et de Gratia Dei ut conveniant abbatem Vallis honestae, et auctoritate Capituli compellant eum ad hoc omnimodis satagat, ut abbates liberum habeant transitum : qui propter eius debitum impediti sunt, et hoc in instanti mandetur effectui. Quod si usque ad festum sancti Martini factum non fuerit, exinde ipse et domus eius donec compleatur, a divinis cesset officiis.


26 Abbas de Claustro qui canonicum quemdam in capitulo suo contra formam Ordinis sepelivit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


27 Querela abbatis Bonifontis et de Foilenes, committitur abbatibus Grandis sylvae, et Bellae perticae, et Calercii compositione vel iudicio terminanda.


28 De monacho Tamesii de quo querela habita est quod nimium vagabundus incederet, praecipitur ut non equitet nisi cum abbate proprio, et hoc raro. Quod si fecerit, emittatur de domo sua non reversurus nisi per generale Capitulum.


29 Querelam ecclesiae Strumensis adversus ecclesiam de Claro-maresco, committimus definiendam abbatibus Caricampi et de Laude.


30 Conversus Eleemosynarius regis Angliae qui dicitur Manasses, insuper et omnes personae Ordinis nostri qui sunt in obsequiis omnium personarum quae non sunt de Ordine nostro revocentur usque ad Pascha ad domos proprias.


31 De abbate Sanctae-Crucis qui conventum ad novam abbatiam misit sine consensu Capituli generalis, committitur abbati Morimundi.


32 Abbatibus de Eleemosyna et de Boxeleia praecipitur ut accedant ad domum de Gerodona et de execrabili excessu conversorum, quod minus digne correctum invenerint auctoritate Capituli, ad honorem Dei et aedificationem Ordinis, cum omni strenuitate perficiant.


33 Abbati de Floregia iniungitur ut ab abbate Casamarii diligenter inquirat, si abbatibus Calabriae et Siciliae et Apuliae, sententiam Capituli nuntiavit ; quod si factum est, denuntiet eos auctoritate Capituli depositos tamquam Ordinis contemptores. Si autem eis nunciatum non fuit, modo eis firmiter praecipitur per eumdem abbatem de Casamarii, ut omni occasione remota sequenti Capitulo se praesentent ; interim omni sexta feria in pane et aqua sint. Quod si non venerint, se esse depositos noverint. Excipiuntur illi quos dominus Papa per litteras excusavit, videlicet abbas Casamarii et abbas de Nemore, et abbas Sancti Anastasii, et abbas de Sambucina, qui tamen ad capitulum omni occasione proposita veniant.


34 Abbatibus Hispaniae, qui propter incursionem paganorum a Capitulo remanserunt, parcitur hoc anno, ita ut sequenti Capitulo se praesentent, omni occasione remota. Illi vero qui nihil huius modi patiuntur, a die qua eis nuntiabitur stallum abbatis non intrent et omni sexta feria ieiunent in pane et aqua, donec Cistercium veniant. Abbas de Terra aquilari inquirat diligenter qui sint, et hanc eis sententiam nuntiet.


35 De abbatia quam aedificare vult abbas de Revesbi, in gravamen abbatiarum de Net et de Fordis, committitur abbatibus de Ruffort, et de Bealanda, ut ad locum accedant et cognoscant si stare possit et debeat secundum quod audierint ex utraque parte.


36 Abbas Berdonensis qui sine converso et monacho dicitur equitare, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et abbas Morimundi de statu eius diligenter inquirat, et digne auctoritate Capituli corrigat.


37 De abbate et domo Bulencour et Wiardo monacho committitur domino Cistercii et abbati Claraevallis, ut statum tam personarum quam domus diligenter inquirant, et quod invenerint corrigendum secundum quod Ordini et domui expedire viderint, digne corrigendo exequantur.


38 Abbas de Uterinavalle quia contra libertatem Ordinis cessit restituitur ; iniungitur tamen tam ipsi quam patri abbati ut cum abbate Morimundi habente secum conversum illum qui eum dicitur infamasse, ad visitationem Cisterciensem accedant, et ibi de tota causa cognoscatur, et secundum quod inventum fuerit totum negotium ad honorem Dei et Ordinis terminetur. Pater autem abbas qui tali cessioni consensit, et professionem eius recepit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et sex diebus extra stallum suum.


39 Abbates qui monachos ab abbate Pontigniaci missos non receperunt, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


40 De conspiratoribus de Salem committitur abbati de Morimundo.


41 Monachus de Aci qui causam monachi quam ad praeceptum prioris sui Bullionem ducendum susceperat, subticuit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


42 Conspiratores de Fiterio quorum haec sunt nomina : tres monachi de Janges, Dominicus de Far, Dominicus de Tudella, Sanctius de Alneto, Petrus Lupi, Ioannes de Pressa, Morimundum veniant, et ad arbitrium abbatis Morimundi se habeant. Prior etiam deponatur, et cum eis veniat atque ad voluntatem abbatis Morimundi sicut ceteri se habeat. Prior vero qui erat depositus, in instanti reponatur. De ceteris autem conspiratoribus domus eiusdem, abbatibus de Scala Dei et de Sacra menia et de Valle bona committitur ut secundum modum culpae eorum etiam vindictae in eos mensuram extendant. Hoc autem compleatur infra mediam quadragesimam.


43 Abbas de Leni qui hoc anno ad generale Capitulum non venit, omni occasione postposita, sequenti Capitulo se praesentet, causamque propter quam remansit fideliter exponat.


44 Causa Lirinensis monasterii committitur abbatibus Bonaevallis et Mansiadae. Abbati autem de Floregia propter hanc causam conceditur summum adire Pontificem, et si ab eo impetrare potuerit praefatum Lirinense monasterium recipiat, et ad consilium praedictorum abbatum Bonaevallis et Mansidae conventum ibi constituat.


45 Causa de grangia Speciosae vallis committitur abbatibus de Everbar et de Evera et de Claustro et de Novocastro.


46 De duobus monachis Gilleberto de Bonoportu et Roberto de Persenia qui de guerris regum contra formam Ordinis se intromiserunt, praecipitur ut extra utrumque regnum emittantur non nisi per generale Capitulum reversuri, et omni sexta feria usque ad Capitulum generale publicam in capitulo recipiant disciplinam, et ultimi sint in ordine, nec celebrent divina. Abbates autem eorum sint in levi culpa sex diebus, uno eorum in pane et aqua, et quadraginta diebus extra stallum suum. Si quis autem de cetero aliquid simile praesumpserit, de Ordine eiiciatur.


47 Prior de Valle Richerii qui sine licentia Capituli generalis Curiam romanam adiit, et quia se inordinate habuit, ab officio suo amoveatur et ad aliam domum emittatur, non nisi per Capitulum generale rediturus.


48 Odoni monacho de Sequanae portu praecipitur ut restrictius se habeat quam hactenus habuit ; alioquin gravius in eum vindicabimur. Hoc ei insinuet abbas Pulliacensis.


49 Translatio abbatiae Gratiae-Sanctae-Mariae, committitur abbatibus de Pinu et de Sancto-Leonardo.


50 Abbates de Hungaria qui venientes ad Capitulum vulnerati, spoliati et capti sunt, omni occasione postposita sequenti Capitulo se praesentent. Abbas de Cicador hoc eis denuntiet.


51 Querela quae vertitur inter abbates Trium Fontium et de Chiminum, abbati Claraevallis committitur, ut compositionem a Capitulo generali constitutam inviolabiliter faciat observari.


52 De iniuriis illatis abbati de Sichem pro proclamationibus quas fecit in Capitulo, abbati Morimundi committitur correctio.


53 Querela quae vertitur inter abbates Trium Fontium et de Insula, committitur abbatibus de Belloprato in Lotaringia, et de Ripatorio.


54 Causa abbatis de Varenis committitur abbatibus Prulliaci et Vallis lucentis, ut factum diligenter inquirant et digne corrigant.


55 De Duranno monacho Claraevallis qui errorem suum defendere nititur, et de domino quondam Lugdunensi dure nimis et irreverenter locutus est, praecipitur ut ad voluntatem abbatis Claraevallis, ad aliam domum transeat, nec de cetero praedicet nec scribat, nec tabulas nec libros nec membranas habeat.


56 De Nunciis Romanae Curiae districte praecipitur ut cum debita reverentia et honore recipiantur, et eis benigne provideatur per totum Ordinem in victualibus. Quod si quis facere neglexerit, a generali Capitulo, ut dignum est, corrigatur.


57 Cum dominus abbas Cisterciensis voluerit definitores eligere, non ex debito necessitatis, sed ex bono pacis et caritatis inquirat a quatuor primis abbatibus simul vel sigillatim, prout ei placuerit, quos singuli eorum de derivatione sua magis idoneos perspexerint ad hoc opus, et audito responso illorum, quod dominus Cisterciensis de nominatis ad hoc opus utiliores perspexerit, assumat. Ipse quoque quatuor primos abbates et de aliis filiis suis quos magis discretos et aemulatores ordinis cognoverit, assumat.





 Document 61

 Date: 1198

 Titre: I. INNOCENTII III EPISTOLA AD CAPITULUM GENERALE CISTERCII



 Summus Pontifex orationes Cisterciensium enixe postulat, specialiter pro felici expeditionis eventu in Terram sanctam. Deinde abbatem de Sambucina excusat de obligatione se praesentandi in cisterciensi Capitulo.

 Legitur haec epistola apud PL. t. CCXIV, col. 334 sq. ; Manrique in suis Annalibus, t. III, p. 334 ultimam tantum refert partem.

 Potthast, Regesta, N° 335.

 Universis abbatibus Cisterciensis Ordinis in generali capitulo constitutis.

 In navi nostri piscatoris gubernatoris gerentes officium, dum intumentium fluctuum tempestates elidimus, dum insurgentium ventorum rabiem evitamus, ex nostra quasi prorsus infirmitate deficimus, nisi vos et alii qui relictis retibus et navi pauperem Christum pauperes imitamini et cum ipso undas maris vestigio sicco calcatis, vestris nos iuvetis orationibus apud ipsum, qui cum imperat ventis et mari, aquilonem convertit in austrum et tempestatem redigit in tranquillum. Licet enim, iuxta testimonium Veritatis, iugum Domini suave sit, et leve onus ipsius, insufficientia tamen nostra pressa gravitate pastoralis officii et emergentium negotiorum multiplicitate gravata, dum cum Martha circa frequens satagit ministerium, nunc obscura quaestionum elucidans et certo in ambiguis usa responso, nunc difficiles modos causarum iustae diffinitionis manu dissolvens, nunc malignorum incursus refrenans, nunc humilibus clypeum apostolicae protectionis indulgens et quasi se totam impendens negotiis aliorum ; nisi vos qui cum Maria sedetis iuxta pedes Domini, audientes verbum ipsius et suaves Rachelis fovetis amplexus, imo qui scala orationis continuae nubes transcenditis, coelorum intima penetrantes, non solum coelestes delicias, verum etiam coelestium deliciarum auctorem, panem coelestem, infirmorum salutem, remedium oppressorum, naufragantium portum, spem fidelium, militantium bravium, morientium vitam et Ecclesiae Sponsum, verum scilicet Salomonem in diademate quo coronavit eum mater sua, oculis contemplationis inspicitis, defectum nostrum sanctis orationibus suppleatis, vix tolerare poterimus pastoralis onera gravitatis, quin potius tantae sollicitudinis oneri succumbemus.

 Novimus enim quod ab eo plus exigitur cui plus committitur ; et cum augentur dona, rationes etiam crescunt donorum. Propter quod tanto amplius vestris orationibus nos credimus indigere, quanto maior nobis est sollicitudo commissa et ad superiorem sumus imo supremum ecclesiasticae dignitatis apicem, licet insufficientibus meritis, exaltati, cum secundum Apostolum instantia nostra sit omnium ecclesiarum sollicitudo continua.

 Novimus etiam quod multum valet deprecatio iusti assidua, cum puras manus sine disceptatione levat ad Deum ; et quanto magis in conspectu Domini orando humilius se prosternit, tanto se amplius ad eum Dominus exaudiendum inclinat et ipsum vicinius et familiarius intuetur. Ipse etenim humilia respicit et alta a longe cognoscit ; qui superbis resistit, humilibus autem dat gratiam.

 Novimus praeterea in evangelio esse scriptum : Petite et accipietis ; quaerite et invenietis ; pulsate et aperietur vobis (Matth. VII. 7). Et paulo post : Omnis enim qui petit accipit, et qui quaerit invenit, et pulsanti aperietur (Matth. VII. 8). Qui petit fide, accipit vitam ; qui quaerit spe, invenit viam ; qui charitate pulsat, ei veritas aperitur, illa videlicet quae de se dicit : Ego sum via veritas et vita (Ioann. XIV. 6.)

 Rogamus igitur universitatem vestram, monemus, exhortamur in Domino quatenus insufficientiam nostram ex humana infirmitate pensantes, praeter generalem illam orationem quam pro nobis effudit universalis ecclesia, in orationibus vestris memoriam nostri specialius habeatis ; ut ille qui ad apostolatus officium nos vocavit, ad salutem nostram et commissorum regimini nostro populorum profectum nos illud implere concedat et defectum nostrum suo dignetur omnipotentatu supplere, qui dat omnibus affluenter et non improperat ; taliter in suorum nos dirigens observantiam mandatorum, ut vita nostra luceat subditis ad exemplum et verbum proficiat ad doctrinam.

 Petite ut Spiritum vitae nobis Dominus benignus infundat, et gratiam suam in nobis multiplicare dignetur. Querite ut qui Petro porrexit dexteram naufraganti et ne mergeretur erexit, viam nobis salutis ostendat et erigat, ne saecularibus negotiis ultra quam expedit immergamur. Pulsate, ut intelligentiae nobis veritatem aperiat et sic dirigat gressus nostros in semitis suis ut non moveantur vestigia nostra, quin imo lucerna pedibus nostris verbum eius existat et sic actus nostros in sua pace disponat, ut ea semper meditemur interius et exterius operemur quae nobis et subditis nostris in praesenti proveniant ad quietem et ad vitam in futuro proficiant sempiternam.

 Nos enim, quantum concesserit Dominus, profectibus vestris imminere diligenter intendimus et vobis in necessitatibus vestris potenter adesse ac contra malignantium impetus apostolica protectione praesidium indulgere : quod tunc libentius exequemur, cum vestris nos senserimus precibus et meritis adiuvari. Dignum est enim ut pro nobis universalis ecclesia preces effundat et insufficientiam nostram orationibus relevet, qui ad universorum Christi fidelium regimen divino numine deputati, ex iniuncti nobis officii debito universorum cogimur onera sustinere.

 Ad haec, cum dilectum filium nostrum abbatem de Sambucina de fratrum nostrorum consilio ad proponendum verbum Domini populis Siciliae ac eos incitandos ad obsequium crucifixi, duxerimus destinandum, ipsum habere vos rogamus et volumus excusatum, utpote quem causa Domini, auctoritas mandatoris et utilitas communis etiam sine litteris nostris sufficienter excusant.

 Datum Reatinae, quarto kalendas augusti.





 Document 62

 Date: 1198

 Titre: II. STATUTA ANNI 1198



1 Quando festum sancti Petri Tarentasiensis diebus Rogationum evenerit, duae missae in conventu canantur, et secunda post Tertiam.


2 Abbas qui renuerit ad superiorem domum suae generationis quando vocatur, accedere, deponatur.


3 Prohibetur ne praedicationes fiant quibus eleemosynae colligantur ad construendas ecclesias vel ob causam huiusmodi ; eleemosynas tamen recipere vel colligere sine praedicatione non prohibetur.


4 De mulieribus quae domus nostras violenter ingrediuntur, iterum dominus Papa consulatur. Sententia vero super hoc data firmiter teneatur.


5 De sancto Antonio fiat commemoratio sicut Pauli primi eremitae.


6 Pro interventu nullius saecularis pitantia fiat generaliter nisi eam de proprio facere voluerit. Si quis autem de ea suggesserit, tribus sextis feriis sit in pane et aqua.


7 Abbatibus egredientibus aestatis tempore post primam regredientibus vero de hieme post tertiam, permittitur missam celebrare vel audire.


8 De rebus novitiorum sicut continetur in Regula, sic observetur.


9 Districte praecipitur ne quis constitutum sibi numerum personarum excedere praesumat, nisi talis fuerit persona quae utilis sit et domui et Ordini.


10 Sententiam de loquentibus ad mensam, abbates districte faciant observari.


11 Gagerias reddant qui de eis sortem receperunt.


12 Solemnitates transpositas conversi in grangiis agant die suo quando et saeculares ; in abbatia vero quando et monachi.


13 In nundinis monachus vel conversus qui scienter pisces comederit, exceptis halecibus diebus in Adventu Domini et Quadragesima, omni sexta feria per annum sit in pane et aqua ; quod abbates sollicite et districte faciant observari.


14 Monachi de Cultura Sancti Petri Cenomanensis inter familiares scribantur.


15 De incisis antiqua lex teneatur.


16 Abbates de Frisia secundo anno ad Capitulum veniant.


17 De loco quem abbas de Pratea suscepit ab excommunicato differatur usque ad sequens Capitulum.


18 Abbas Vallis lucentis qui fundatorem suum in capitulo sepelivit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


19 De abbatia de Boschet quam comes Arvernorum contulit Ordini, committitur abbatibus de Montepetroso et de Benedictione Dei, ut comiti loquantur quatenus provideat quomodo convenienter aedificari possit, alioquin dimittatur.


20 Monacho de Sacramenia qui ordinatus extra Ordinem, ad Ordinis rediit unitatem, ac deinceps licitum accepit a quodam cardinali Sedis Apostolicae legato, ut divina celebret, tamen Ordinis auctoritatem reveritus absque eius licentia facere hoc non est ausus, indulgetur ut celebret.


21 Abbas de Boxeleia de quo dicitur quod post factas visitationes a domibus quas visitaverit, munera recepit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


22 Abbati Casemarii cui anno praeterito denuntiatum fuerat ut praesenti Capitulo se praesentaret, et venire distulit, districte praecipitur ut ad sequens Capitulum omni occasione postposita venire non differat. Abbas autem de Coraz hoc ei nuntiet.


23 De duobus monachis, de Persenia scilicet et de Bono portu, domino Cistercii committitur.


24 De electione Fiterii abbatis dicitur ut domnus Hermenius qui prius canonice electus est, abbas instituatur. Secundus autem videlicet Willelmus de Gaiano statim ut mandatum Capituli per abbates de Sacramenia et de Bona valle audierit, cedat ei. Quod si conventus praefatum Hermenium reverenter et honeste non receperit, eidemque humiliter obedire neglexerit, quamdiu in hac obstinatione perstiterit, non celebrentur ibi divina. Abbates autem qui gestis interfuerunt, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


25 Abbas de Horta praefatis duobus abbatibus hoc denuntiet.


26 Prior Morimundi qui conspiratores de Crista binos per domos Ordinis misit, cum singulos misisse debuisset et pro eis nimis indulgentes litteras destinavit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


27 De monacho Populeti qui a quodam iudeo litteras hebraïcas didicisse dicitur, abbati Claraevallis committitur ut inquirat et corrigat.


28 De abbate Loci Dei et de conspiratoribus eiusdem domus et de dispersione domus, committitur abbatibus Savigniaci et Fulcardimontis.


29 De abbate de Stella dicitur quod per eius minorem sollicitudinem et diligentiam Ordinis disciplina deperit et substantia domus eius detrimentum patitur. Quod abbas Pontiniaci diligenter inquirat et debita sedulitate secundum rigorem Ordinis quod invenerit corrigendum corrigat.


30 Ad discutionem eiectionis et electionis abbatis de Caesarea, conveniant abbates de Morimundo et de Bella valle, de Lucella, de Everbach, de Evrac et de Salem, qui ea quae facta sunt diligenter inquirant, et digne corrigant.


31 Abbas Morimundi assumptis sibi quos voluerit abbatibus, domum de Berguis adeat, et tam de abbate quam de statu domus diligenter inquirat ; atque corrigenda condigne corrigat.


32 Negotium abbatis de Insula arearum committitur abbatibus Bonae vallis, Montispetrosi, Mansiadae, qui statum rei diligenter inquirant, et quod dignum iudicaverint statuant.


33 Abbas Sancti-Ioannis de Taraucha qui per triennium filiam suam non visitavit, sex diebus sit in levi culpa uno eorum in pane et aqua, et quadraginta diebus extra stallum suum.


34 Conversus Callonii qui de negotiatione sua domum quamdam sumptuosam aedificare dicitur, cesset a negotiatione et domus eiusdem ab aedificatione.


35 De exactionibus quas comes Augi ab abbate de Fulcardimonte exigit, scribatur domino regi Anglorum et archiepiscopo Rhotomagensi et eidem comiti.


36 Abbas de Balerna de cuius conscientia conversus quidam suus equum raptum comparavit, equum reddat ei cuius fuit, et tribus diebus sit in levi culpa. Conversus autem aeque tribus sit in gravi culpa et hoc totum compleatur infra festum Sanctorum Omnium.


37 Monachus de Villario qui manum misit in abbatem Morimundensem, si ad Ordinem deinceps redire voluerit, in provincia Treverensi recipi non poterit. Extra provinciam illam si annuatur ei ingressus, in gravi culpa recipiatur. De reliquo novissimus omnium permansurus, non nisi per Capitulum generale promovendus. Comites vero abbatis qui eum reliquerunt, tribus diebus sint in levi culpa ; conversi tribus sextis feriis in pane et aqua.


38 Abbas Vallis Richerii qui venerabili archiepiscopo de Duvelina, noctis unius denegavit hospitium, tribus diebus dit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


39 Abbati Mellifontis districte praecipitur ut privilegium de quo anno praeterito facta est mentio, Capitulo repraesentet vel mittat, alioquin de cetero a divinis abstineat.


40 Abbas Vallis honestae quia mandato abbatum a Capitulo destinatorum non stetit, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et pecuniam reddat abbatibus Sancti Leonardi et Gratiae Dei infra festum Sanctorum Omnium, alioquin a die illa sit extra stallum suum et omni sexta feria in pane et aqua, donec mandatum Capituli effectui mancipaverit. Abbas vero de Albis petris qui verbo suo non stetit cum ceteris abbatibus, in solutione pecuniae, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


41 Petitio Gifini de construenda abbatia committitur abbati Clarae vallis.


42 Ad Capitulum Praemonstratense mittantur abbates Ursi campi et de Valcellis pro Ordine responsuri.


43 Abbates de Forda et de Fornais qui ad Capitulum venire debuerant, et non venerunt, postquam eis ista innotuerit sententia, stallum abbatis non intrent et omni sexta feria in pane et aqua ieiunent donec domui Cistercii se praesentent. Abbas de Savigniaco abbati de Fornais hoc nuntiet ; abbas vero de Fontibus abbati de Forda.


44 Conversus de Ridachhusse qui abbatem de Lani ad Capitulum venientem in grangia recipere noluit, ad matrem domum mittatur, et ibi pro excessu suo digne puniatur, et hoc abbati Campensi exequendum committitur.


45 Abbates de Ebera, de Alsebrone, de Billedense, de Pomoc, de Zuetele, de Bongart, de Berge, de Willeringe, de Alba, de Sancto Spiritu, de Nucaria, de Sancto Stephano de Bosco, de Falera, de Sancto Martino, qui ad Capitulum non venerunt, stallum abbatis non intrent, et omni sexta feria in pane et aqua ieiunent, donec domui Cistercii se repraesentent Abbas de Victoria abbati de Ebera et aliis quibus poterit, hoc denuntiet ; abbas vero de Ebera ceteris. Abbas vero de Curatio illis de Sicilia, de Calabria, de Tuscia notum faciat. Hanc poenam nihilominus abbates de Eurebach, de Sconaugia, de Otteburg, de Bevenhuse, de Aresbusco sustineant, donec Cistercium veniant. Abbas de Claustro hoc illis nuntiet.


46 Abbas de Revesbi qui conventum ante diem sibi praefixum emisit, infra mensem postquam ei haec sententia innotuerit, ipsum conventum cum abbate revocet, et futuro Capitulo se repraesentet, excessus sui rationem redditurus. Abbas de Fontibus in Anglia hoc eis nuntiet.


47 De monachis et conversis de Ferraria qui abbatem suum conspiratorie eiecerunt, abbatibus Fossae novae et Casaemariae committitur, ut digne secundum institutionem Ordinis corrigant et sequenti Capitulo quod factum fuerit renuntient. Abbas de Curatio hoc eis nuntiet.


48 Abbas de Fontibus in Anglia, de quo dominus archiepiscopus Eboracensis conqueritur, quod excommunicatis ab eo communicaverit, tribus diebus sit in levi culpa.


49 De converso Fonteneti proprietatem habente et in cimiterio sepulto et de sortilegio in eadem domo ut dicitur facto, abbati Claraevallis committitur ut ea diligenter inquirat, et sicut dignum fuerit corrigat.


50 Abbati Sancti Sulpitii dicitur ut breviarium abbatis Mellifontis abbati Claraevallis restituat ; similiter et equos abbatis Altae combae reddat.


51 Quod si factum non fuerit a festo Omnium Sanctorum, abbas et prior omni sexta feria in pane et aqua abstineant.


52 De vecturis dominicis festis diebus ita fiat, ut non scandalizentur saeculares.


53 Innocentius papa scribatur in canone et in cereo pascali.





 Document 63

 Date: 1199




1 Monachi qui rythmos fecerint, ad domos alias mittantur non redituri nisi per generale Capitulum.


2 De furibus nostris et malefactoribus conqueri possumus iustitiae saeculari ut ab eorum violentia nos defendat.


3 Novitiorum qui primus ingreditur capitulum, prior habeatur si perseveraverit, etiam si qualibet de causa, primum benedictus fuerit qui postremum venit.


4 Scandalum est magnum de quibusdam personis Ordinis nostri quod per diversas regiones discurrunt ad procuranda matrimonia seu divortia, vel alia saecularia negotia. Quod ne de cetero fiat, districtius inhibetur. Si quis autem hoc transgressus fuerit, per patrem abbatem gravissime puniatur, et correctio qualiter facta fuerit ad sequens generale Capitulum referatur.


5 Prohibetur ne in altaribus nostris habeantur mappae limbatae.


6 Quod sicubi factum fuerit deinceps, sacrista domus illius in qua fuerit factum, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Qui hoc fieri iusserit poenae simili subiacebit.


7 De illis qui de Ordine egressi ultra septem dies morantur, sic temperatur sententia ut ultimi sint omnium usque ad nutum patris abbatis, cum consilio tamen et voluntate proprii abbatis. Qui vero in furto deprehensi fuerint, vel vestimenta vel aliquid exportaverint, si reverti voluerint, non nisi pannis veteribus induantur, nisi forte illa quae exportaverant reportaverint. Sententia vero conversorum qui in furto vel proprietate deprehensi fuerint, vel qui cum furto exeunt, ita temperatur ut cum consilio patris abbatis et proprii, possint in ordine conversorum restitui.


8 Sententiae conspiratorum additur ut monachi conspiratores primo anno ab executione ordinum suorum abstineant, nec communicent, nisi in Pascha et in extremis. Hoc ipsum de non communicando observetur a conversis.


9 Prohibetur ne quis de Ordine nostro troïtas comparet in lacu Lausannae, vel in locis vicinis in quibus Cistercienses pisces solent comparare ad opus Capituli generalis, a festo Beatae Mariae Magdalenae usque ad festum Sanctae Crucis, exceptis Cisterciensibus.


10 De Sancto Nicolao celebrentur duae missae et conversi laborent. Ad vesperas sancti Nicholai R[esponsorium] Sint lumbi.


11 In transpositione festi Sancti Benedicti, ea die qua festum agitur, regula inchoetur.


12 De Hugone abbate de Aceio qui in Hungariam profectus est sub spe reversionis, et non est reversus, sed ibi contra prohibitionem et voluntatem abbatis patris abbatiam suam dimisit, praecipitur usque ad Pascha ad Carum locum veniat et ibi stet ad voluntatem patris abbatis, numquam de cetero in Hungariam nisi per generale Capitulum reversurus. Abbas de Pelis qui eum inconsulto patre abbate retinuit, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


13 De Renaudo monacho, de Guidone Tempeste et Martino fabro conversis de Pelis, qui nuntios abbatis Cariloci minus reverenter et inhoneste tractaverunt, dictum est quod usque ad iam dictum terminum, ad Carumlocum veniant et ibi ad voluntatem patris abbatis, poenam quam super hoc meruerunt, sustineant. Quod si forte venire contempserint, omni sexta feria ieiunent in pane et aqua, et ultimi permaneant donec patris sui conspectui se praesentent. Abbas de Cicador hoc totum eis denuntiet.


14 De electione abbatis de Aceio qui mandatum ipsum nondum susceperat, patri abbati committitur ut de ipsius promotione faciat quod personae et Ordini viderit expedire.


15 Abbas de Oliva qui contra prohibitionem patris sui de Morimundo Martinum monachum penes se retinuit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Monachum autem illum usque ad Nativitatem Domini ad Scalam Dei sine occasione remittat ad iam dictam domum, non nisi per generale Capitulum reversurum. Quod si venire contempserit, ex tunc omni sexta feria ieiunet in pane et aqua, non communicet, non equitet, ultimus etiam permansurus.


16 Abbates de Sambucina et de Spiritu-Sancto qui sicut eis mandatum est a Capitulo generali Cistercium non venerunt, nec egerunt poenitentiam talibus institutam, sex diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Abbas Casemarii, pater eorum qui eis ipsam poenitentiam remisit, eidem subiaceat.


17 Abbatia de Cliva quam abbas de Revesbi de novo creavit, sine assensu et consilio Capituli generalis, de communi voluntate Ordini sociatur. Quod si abbas de Net abbatiam suam ad grangiam suam de Essefort, quae Clivae vicina est infra viginta annos transferre voluerit, ei de consensu Capituli generalis indulgetur ; sin autem, ipsa indulgentia expirabit. Quia vero abbas de Revesbi conventum misit ad abbatiam de Cliva, non expectato mandato Capituli, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


18 De libro abbatis de Voto quem abbas de Strafort detinet, iniungitur abbati de Savigniaco, ut eum usque ad Pascha ei cuius est faciat resignari.


19 Abbas Bonifontis qui in via qua veniebat ad Capitulum minus ordinate se habuit, in infirmitoria Ordinis de facili ingreditur, et de accurata procuratione sibi exhibenda nimis affectuose loquitur, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


20 Querela quae vertitur inter abbatem Vallis Richerii et Rogerium de Grantsylva, committitur abbati de Savigniaco, compositione vel iudicio terminanda.


21 Petitio Gifini, principis Norwaliae de abbatia aedificanda, committitur abbati de Margan, qui assumptis secum abbatibus de Bidoars et de Blanchalanda cum fundatore loci, ad ipsum locum accedant, et diligenter inquirant de praemissis et ad sequens Capitulum renuntient.


22 Quaerela quae vertitur inter abbatiam de Quemier et Arbercornii, committitur abbatibus de Bidoars, de Dora et de Crosquedane, compositione vel iudicio terminanda. Abbas de Crosquedane hoc aliis denuntiet.


23 Abbati Floregiae qui abbatiam voluit associare Ordini, praecipitur ut desistat ab incepto, nec ipsum amplius repetat nisi eis gratis et liberaliter offeratur, et quia in hac parte dicitur domum suam multis gravasse expensis, quadraginta diebus sit extra stallum suum, et sex diebus in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


24 Abbas de Pelea qui in infirmitorium et stallum abbatis misit abbates alterius Ordinis, antequam associati essent Ordini, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua et de cetero similia caveantur.


25 Abbates de Fulina et de Nugariis et alii qui ad Capitulum non venerunt cum venire debuissent, nisi de mandato domini Papae aut gravis infirmitatis occasione sint retenti, sex diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


26 Promotionem abbatis Caricampi quia utilis videtur domui cui de communi electione praeponitur, ad praesens sustinemus. Abbas autem Pontiniaci, quia in ipsa electione minus caute et consulte processit, viginti diebus extra stallum suum sit, et sex diebus in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Auctoritate autem Capituli generalis districte similia prohibentur, ita ut qui de cetero simile quid fecerit, vel de quo factum fuerit, sine retractione uterque deponatur.


27 Abbas de Sancto-Sulpicio, restituat quadraginta solidos fortium de Suise abbati Fossae novae, pro equo quem ei vendidit, hoc non de rigore iuris, sed de mansuetudine et benignitate Ordinis statuentes.


28 Abbatibus Campensi, Lucelensi, Ebracensi, et Bergensi praecipitur ut de substratoriis et linteaminibus quae secum portant et habentur in lectis et domibus eorum, sic in domibus suis et filiarum suarum, usque ad visitationem suam studeant corrigere, ut cum abbas Morimundi illic venerit, causa visitationis, nihil inveniat corrigendum. Quod si abbas Morimundi illic veniens, non invenerit digne correctum, auctoritate Capituli generalis sic studeat istud corrigere, ut super hoc non debeat alia de cetero ad nos quaestio revenire.


29 Abbas de Dondrena qui consuluit filio suo abbati, ne pro imminentibus guerris veniret ad Capitulum, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


30 Abbas de Glanlud qui de consilio patris sui remansit et non venit ad Capitulum, extra stallum abbatis permaneat, et omni sexta feria ieiunet in pane et aqua, donec Cistercio se praesentet, et hoc ei pater abbas denuntiet.


31 Abbas de Quarraria eidem sententiae subiaceat. Hoc ei abbas de Forda denuntiet.


32 Abbas de Monte Sancti Petri eidem sententiae subiaceat ; et ei hoc pater suus de Claustro denuntiet.


33 Abbas de Dora eidem sententiae subiaceat. Abbas de Cumbremare hoc ei denuntiet.


34 Abbas de Sancto Gundardo in Hungaria, eidem sententiae subiaceat, et hoc ei abbas de Gris denuntiet.


35 Abbates Daciae et vicinarum regionum, qui hoc anno non venerunt, cum venire debuissent, eamdem poenam sustineant. Abbas qui praesens est, hoc eis denuntiet.


36 Abbates de Hispania qui non venerunt hoc anno eamdem poenam sustineant ; abbas de Sacramenia hoc eis nuntiet.


37 Abbas de Ferraria eamdem poenam sustineat ; hoc ei denuntiet pater eius de Benina.


38 De monachis de Bulliis qui tam enormiter deliquerunt in conspiratione et aliis contra abbatem suum, committitur abbati Pontiniaci qui per se vel per idoneas personas eis indicat quod sint ultimi, et omni sexta feria sint in pane et aqua et in Capitulo verberentur ; numquam celebrent, de cetero ultimi permansuri, et in diversis domibus dispergantur, non reversuri ad domum propriam nec ab ista poenitentia, nisi per generale Capitulum absolvendi.


39 In grangia de Fucheriis, conversi a vino abstineant, sicut in aliis.


40 In grangia de Toschis carnes de cetero non comedantur.


41 Abbatibus de Fossa nova et Casemarii iniungitur ut ad domum Sancti-Sebastiani accedentes, abbati ipsius loci, auctoritate Capituli generalis, praecipiant ut usque ad Natale Domini Cistercio se praesentet alioquin pro fugitivo de cetero habeatur.


42 Abbatibus de Firmitate, de Pontiniaco, de Claravalle, de Morimundo iniungitur ut ad visitationem Cistercii reportent quo anno abbates remoti venire debeant ad Capitulum, et tunc de singulis ordinetur.


43 De petitione Guillelmi marescalli regis Angliae, de abbatia construenda committitur abbatibus de Mellifont et de Duvellines, ut diligenter inquirant de constructione ipsius abbatiae, et sequenti Capitulo nuntient. Hoc eis per sollicitudinem abbatis de Eleemosyna nuntietur.


44 Domino regi Hungariae scribatur de ingressu mulierum in monasteriis nostris, ut eas a tanta praesumptione compescat, et abbates illi in quorum domos intraverunt, quadraginta diebus sint extra stallum suum, et sex diebus in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et de cetero poenitentiam talibus institutum diligenter observent. Abbas de Egris hoc eis denuntiet.


45 De petitione comitis de Franquenuse, de abbatia construenda, committitur abbatibus de Salem, et de Retenalse, quatenus diligenter inquirant de constructione ipsius et sequenti Capitulo renuntient.


46 Abbas de Fontanis qui abbatibus venientibus ad Capitulum, inaequaliter ministravit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


47 Abbas Sancti Cypriani qui pene per mensem equitavit cum quadam abbatissa, quadraginta diebus extra stallum suum sit, et sex diebus in levi culpa, uno eorum in pane et aqua ; et de cetero caveat sibi sub poena depositionis. Hoc ei abbas de Samaria denuntiet.


48 De querela quae vertitur inter abbates de Boylon et de Roseriis, committitur abbatibus de Firmitate et de Maseriis et de Buxeria, fine debito terminanda. Alioquin ad audientiam Capituli generalis referatur.


49 Abbas Morimundi qui nimis indisciplinate locutus est in Capitulo, quadraginta diebus extra stallum suum sit, in Morimundo ; et tribus diebus in levi culpa apud Cistercium.


50 De abbate Bellae vallis committitur domino Cistercii et abbatibus de Firmitate et Pontiniaco, quatenus cum viris prudentibus et aemulatoribus Ordinis, simul conveniant et ea quae de ipso corrigenda invenerint usque ad sequens Capitulum digne corrigant et emendent.


51 De loco quem abbas de Pratea suscepisse dicitur ab excommunicato ab abbatiam construendam, differimus ad praesens.


52 Abbati Casaemarii, et aliis abbatibus quos dominus Papa per suas litteras excusavit, ob reverentiam ipsius apostolici, decrevimus hac vice parcere, districte praecipientes ut suis temporibus ad Capitulum generale de cetero veniant, scituri procul dubio si occasiones remanendi quaesierint, animadversione Capituli generalis se graviter puniendos.


53 De Odone quondam abbate de Sarquincel praecipitur ut ad arbitrium abbatis de Curia Dei, infra festum Omnium Sanctorum, in praenominata domo sua vel in aliqua eiusdem filia professionem faciat, et si quas habet proprietates reddat ; alioquin omni sexta feria sit in pane et aqua, et abstineat a divinis. Pro eo vero quod id facere distulit usque modo, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


54 De abbatia de Bosquet differtur usque ad sequens Capitulum.


55 Interim vero abbates de Obazina et de Sylva cana, et de Benedictione Dei accedant ad locum et ad ipsius loci fundatorem. Cumque diligenter inquisierint de eiusdem loci statu et profectu, in posterum quod ex sua inquisitione dignoscere potuerint, sequenti Capitulo plenarie manifestent.


56 Abbatibus de Columba et de Fossa nova committitur ut accedant ab abbatias de Falera et de Sancto-Iusto, de Sancto-Martino, de Sancto-Sebastiano, et de Sala, et de disciplina Ordinis diligenter inquirant ex quorum etiam culpa et negligentia, domus ipsae ad tantam dissolutionem sint redactae, ut in eis sicut dicitur, monachorum numerus secundum formam Ordinis non subsistat, et quod minus sufficienter et digne poterunt corrigere, sequenti Capitulo per se vel per suas litteras plene studeant nuntiare. Similiter ad Sanctum Anastasium gratia visitationis accedentes, de ingressu mulierum, de hospitalitate de qua dicitur domus illa circa nostri Ordinis personas inhumana, et de silentio ibidem dicitur minime observato, diligenter inquirant, et auctoritate Capituli corrigant competenter quod invenerint corrigendum. Praedictis autem abbatibus, abbates Sancti-Anastasii et Casemarii adiunguntur, et ipsis quatuor iniungitur ut dominum Papam de ingressu mulierum in domos Ordinis nostri satagant consulere, et ei suggerant in quantum potuerint, quatenus eas velit ab hac praesumptione suis iussionibus et censura qua convenit cohibere, et quoniam ipse dominus Papa pro dissolutione quarumdam abbatiarum de partibus illis aliquando molestatus querelas deposuit, ipsi benigne proponere non postponant, quod a generali Capitulo missi sunt ad inquirendum de talibus et quod minus corrigere poterunt, ipsius consiliis et subsidiis emendabunt. Cum humilitate etiam et reverentia, dominum Papam rogent, ut Ioannem monachum Casemarii monere dignetur quatenus Ordini nostro cuius gestat habitum, taliter se conformet in Curia quod sua conversatio et honestatis conservatio propria Ordinem ad quam professionem respicit habeat honestare. Ipsi quoque excusent apud summum Pontificem, abbatem Savigniacensem de fugitivo quem ad mandatum ipsius minime recepit, quia falsa suggesserat, et litteras Capituli generalis quae de fugitivis et aliis rebus continetur ipsi domino Papae repraesentent.


57 Abbas de Fontanis in Anglia contra quem archiepiscopus Eboracensis est commotus, usque ad Pascha ad ipsum archiepiscopum accedat et ipsius sibi gratiam et amorem quanta poterit industria et humilitate conciliet ; et quia super hoc mandatum Capituli generalis anno praeterito praetermisit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Abbas Rievallis hoc eis denuntiet.


58 Abbati et priori et cellerario Sancti-Sulpicii districte praecipitur ut breviarium Mellifontis quod detinent, usque ad festum Omnium Sanctorum apud Cistercium resignent ; vel si breviarium non habent, centum solidos proviniensis monetae. Quod si non fecerint, tam abbas quam prior et cellerarius omni sexta feria sint in pane et aqua usque dum compleatur.


59 Abbates et monachi qui in episcopos in Hybernia eliguntur, secundum antiquum Ordinis institutum, per omnia se habeant.


60 Abbatibus de Belbec et de Balanciis committitur ut domino Thomae de Sancto Valerico suggerant quatenus domum de Loco Dei ita dilatet ut possessionibus et rebus secundum patris sui promissum ut conventus ibi possit haberi.


61 Quod si non fecerit, dicatur ei quod inde revocabuntur illi qui iam fuerant ibi missi. Quod autem super hoc factum fuerit, sequenti Capitulo nuntietur.


62 Querela quae vertitur inter domos de Sconaugia et de Speciosa valle, committitur abbatibus de Evra et de Everbac et de Novo castro, compositione vel iudicio terminanda, ita sane ut provideant ne grangia Speciosae vallis destruatur, quia dicitur quod abbatia eadem stare non valeat sine ipsa.


63 De abbate Altae ripae committitur abbati Claraevallis et patri abbati, ut diligenter inquirant, et quae corrigenda cognoverint, condigne studeant emendare.


64 De abbatibus qui plus quam duos equos adducunt in quatuor primas domos Ordinis et in alias infra ipsas constitutas, tempore generalis Capituli antiqua sententia teneatur. Similiter et de garcionibus praecipitur.


65 Abbas de Lucela qui non visitavit filiam suam de Loco crescente, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


66 Willermo Biewere conceditur ut abbatia de Forda conventum mittat et abbatem ordinet in loco qui Donequamville dicitur.


67 Abbati de Bonada praecipitur ut de pecunia quam ab eo quidam Burgenses de Sancto Egidio exigunt, iuri stet coram Renerio legato Curiae Romanae, vel coram Bernardo de Anchisia domino ipsorum, et hoc abbas de Franchiisvallibus abbati Sancti Egidii faciat innotescere.


68 Abbati Bonifontis inhibetur ne contra authenticum Arnaldi quondam eiusdem domus abbatis factum, de absolutione Fulientis monasterii ulterius obloquatur.


69 De Mattaplena quam requirit abbas de Christa, differatur ad sequens Capitulum. Interim autem abbas de Firmitate et abbas Morimundi rei gestae veritatem et ordinem inquirant ut debuerint et a quibus.


70 De monachis Bonae aquae qui una die acholyti et subdiaconi sunt ordinati, committitur abbati de Obazina, ut consilio domini Cistercii condignam poenitentiam eis iniungat.


71 Abbas de Luca qui veniens ad Capitulum remansit Divioni, Morimundum eat, et ibi stet ad mandatum abbatis Morimundi. De monacho autem ipsius qui dicitur gentibus praedicare, committitur abbati Campensi, ut diligenter inquirat et corrigat competenter.


72 Abbas de Alba qui pro ingressu mulierum in domum suam poenitentiam a Capitulo dictatam non egit, nec fieri fecit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Abbas autem Novi castri, quod male gestum est in eadem domo digne corrigat et sententiam Capituli conventui innotescat, et sententia illa tam ibi quam alibi plenius observetur.


73 Abbati de Alcrest praecipitur ut fratribus de Tela suum electum sine aliqua contradictione concedat.


74 Abbati Morimundi committitur ut de excessu abbatis de Casali super emptione cuiusdam terrae diligenter inquirat et digne corrigat. Si vero per se non expleverit, abbatibus ad hoc idoneis committat peragendum ; et quod inde factum fuerit, sequenti Capitulo nuntietur.


75 Abbati Morimundi committitur ut diligenter inquirat de abbatia quam aedificare petit abbas de Sitich et ad eius consilium et permissionem quod inde faciendum est peragatur. Quod si personaliter id explere nequiverit, per abbates idoneos faciendum procuret, et Capitulo sequenti quod factum fuerit nuntietur.


76 Abbas de Brolio qui contra dominum Morimundi irreverenter in Capitulo est locutus, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


77 Abbati Rosae vallis conceditur ut festum sancti Emilii in domo sua faciat sicut postulavit.


78 Abbati de Suinsist qui quondam advocatum suum sepelivit in capitulo suo, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Similiter et illi quorum consilio usus est in hoc facto.


79 De equo de Altacumba et de Sancto-Sulpicio committitur abbati Claraevallis.


80 Abbas de Duvelina qui episcopum et abbates in domum suam venientes noluit in domum humanitate debita recipere, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


81 Abbas de Strata qui litteras domini Regis Hungariae, domino Cistercii directas in via fregit, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et quadraginta diebus extra stallum suum.


82 Abbas de Porta qui remisit monachos qui missi fuerant ad eum per dispersionem, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


83 Prior Boni radii infra viginti dies deliberet utrum in domo Boni radii remanere voluerit, an ad domum de Charitate redire.


84 Abbas de Cella Sanctae Mariae qui ex praecepto episcopi sui per octavas Dedicationis suae singulis noctibus celebravit XII lectiones et solvit ieiunium, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua et quadraginta diebus extra stallum suum. Officiales etiam quorum consilio factum est simili modo levis culpae poenam sustineant.


85 Conversus de Pontiniaco R… nomine qui scienter quod suum non erat sustulit, ad domum de Joy emittatur, et ibi in gravi culpa recipiatur, et ultimus sit per annum et omni sexta feria in pane et aqua.


86 Abbati de Ripatorio praecipitur ut ab itinere a se praeparato omnino desistat. Abbas autem Cistercii et de Claravalle ad eamdem domum infra festum Omnium Sanctorum accedant, et quae in ea corrigenda invenerint digne corrigant.


87 Abbati Sancti-Sulpitii praecipitur ut quae de domo Firmitatis post absolutionem professionum et sigilli renuntiationem secum detulit, infra festum Omnium Sanctorum, abbati de Firmitate restituat. Hoc idem de equo qui fuit nepotis sui, R… pro quo mulum et palefredum unum habuit.


88 Nullus abbatiam suam dimittat ut ad aliam nisi de sua derivatione transferatur. Quod si praesumptum deinceps fuerit, et qui fecit et qui facere suaserit etiam deponatur.


89 Statuitur et firmiter praecipitur ut nulli omnino de Ordine nostro ad Capituli audientiam invicem audeant appellare, quia hoc redundaret ad subversionem totius Ordinis. Sed sic observetur sicut hactenus fuit observatum.





 Document 64

 Date: 1200



1 Atrebatences et Tornacenses canonici in generali commemoratione familiarum nostrorum conscribantur.


2 In secreta beati Gregorii corrigitur : similiter de aliis sanctis quibus haec collecta dicitur : Annue nobis, Domine, ut meritis beati Gregorii nobis famulis tuis haec prosit oblatio… etc.


3 In antiphonis beatae Mariae Virginis ad Benedictus et ad Magnificat, et ad commemorationem eius quae ad laudes et ad vesperas fiunt, ob reverentiam eius et honorem, monachos concedimus extra stallum stare.


4 Commemoratio beati Bernardi fiat in horis beatae Mariae in laudibus et ad vesperas. Ad vesperas : Benedictio Domini… ; ad benedictus : Consurgens diluculo… Collecta : Adesto supplicationibus nostris, omnipotens Deus…Iustum deduxit Dominus… et in litaniis nominetur.


5 Scribatur in textu beati Matthaei evangelistae, ubi deest : Diviserunt sibi vestimenta mea…


6 Domino Praenestino episcopo quondam abbati Cistercii concessum est ut quandocumque auditus fuerit obitus eius, tres missae a singulis sacerdotibus reddantur praeter debitum Capituli generalis, et hoc in singulis domibus scribatur in regula.


7 Incisi ad domos proprias non nisi per generale Capitulum revertantur.


8 Qui de remotis provinciis ultra tres equos ad quatuor primas domos vel infra adduxerint, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua ;


9 Qui vero de cetero praesumpserint, tam abbas quam socii eius, omni sexta feria eundo et redeundo sint in pane et aqua. Qui vero ipsos equos ad vendendum adduxerint, eorum pretium reddant Capitulo generali.


10 Abbas, prior, subprior et cellerarii in quorum domo monachus aliquis sine litteris commendatitiis receptus fuerit, quamdiu ibi fuerit omni sexta feria sint in pane et aqua.


11 De medietariis et cressementis animalium, antiqua sententia teneatur. Transgressor huius sententiae omni sexta feria sit in pane et aqua, nisi usque ad Pascha ab omnibus cressementis et medietariis se fuerit absolutum.


12 Monachi et conversi qui praedicando incedunt, et quamdam levitatis videntur includere novitatem, a proprio abbate ad alias domos Ordinis emittantur, non nisi per generale Capitulum reversuri.


13 De conversis qui simul comedunt in villis, et unum priorem constituunt ad loquendum, praecipitur firmiter observandum, ita ut qui ita fregerint silentium sequenti die sint in pane et aqua, et abstineant ab altari donec in capitulo culpam suam recognoscant.


14 In litteris patentibus quae dantur monachis et conversis nostris terminus conscribatur, ultra quem eis non valeant.


15 Quia in sigillis Ordinis quaedam discordia invenitur, et quamdam videtur inducere novitatem, praecipitur quatenus amodo in sigillis nulla discrepantia habeatur ; sed sola et simplici effigie cum baculo, vel sine effigie cum manu et baculo annotetur ; et hoc praesentes abbates usque ad Pascha impleant, et qui praesentes non sunt, post quadraginta dies ex quo eis haec sententia innotuerit, similiter hoc faciant. Qui autem scienter hoc transgressus fuerit, ex tunc omni sexta feria sit in pane et aqua.


16 Qui in remotis sunt partibus, si eis aliqua poenitentia iniungitur, per aliquem renuntient Capitulo si adimpleverint.


17 Cavendum est ne quis abbas eodem anno visitet eum a quo fuerit visitatus. Quod si, forte contigerit, qui fecerit et factum et causam facti fateatur.


18 Commemorationes sanctorum et officia defunctorum non fiant in aliquibus domibus Ordinis, praeter consuetudinem Ordinis, nisi per generale Capitulum et sicubi aliter praesumptum fuerit, eadem die conventus sit in pane et aqua.


19 Conversi de via vel de foris venientes, super genua prosternantur.


20 Si aliquis de quatuor primis abbatibus in Cistercio tempore Capituli generalis aliquos abbates duxerit convocandos, caveat qui convocat, caveant etiam et convocati, ne quid ibi oriatur quod schisma vel conspirationem vel dissensionem aliquam redoleat. Si autem, quod absit, huius tam necessariae constitutionis transgressor quis fuerit deprehensus absque retractatione in instanti deponatur. Haec autem sententia post illam qualiter se habeant abbates tempore Capituli scribatur, et annis singulis cum illa recitetur.


21 De fratre Geroldo, monacho de Claustro, committitur abbatibus de Novocastro et de Sancto-Georgio, secundum quod eis iniunctum est exequendum.


22 Excessus monachorum de Buts committitur abbatibus de Obezina, de Gratia Dei, et de Albis Petris, districtius corrigendus praemissa diligenti inquisitione.


23 Monachi Sancti-Sulpitii missi in Massiliam usque ad Adventum Domini revocentur ; si qui vero infra praedictum terminum venire contempserint, extra Ordinem habeantur, et hoc eis per abbatem Locedii nuncietur.


24 Abbas de Fontanis qui abbatem Claraevallis minus reverenter suscepit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


25 Monachi Norvegiae qui regi excommunicato missas celebraverunt, tribus diebus sint in gravi culpa, uno eorum in pane et aqua, et per annum sint ultimi, et abstineant a divinis. Ceteri vero qui ei vel in mensa vel in osculo vel oratione scienter communicaverunt, in capitulo verberentur, et tribus sextis feriis sint in pane et aqua, et qui de cetero similia praesumpserint, poena simili puniantur.


26 Abbas de Lucella qui neglexit inquisitionem et correctionem de stratis inordinatis, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua ; et iterum hoc ipsum ei committitur diligentius corrigendum et ad sequens Capitulum referendum. Similiter abbatibus de Campis, et de Bergis hoc idem committitur.


27 De Theodorico quondam abbate Oliveti qui cum sigillo et equis monasterii recessit, praecipitur ut sicubi sic vagabundus repertus fuerit, sigillum et equi et habitus ei auferantur.


28 Conversus de Marros qui hominem saecularem occidit, sententiae latae subiaceat.


29 Abbas Sancti-Sulpitii, si non usque ad Pascha Decano Matisconensi satisfecerit, omni sexta feria sit in pane et aqua, donec ei satisfaciat.


30 Similiter prior et cellerarii patiantur.


31 Querela Mansiadae, et fratrum Bonae fidei committitur abbatibus Floregiae et Vallis magnae pace vel iudicio terminanda, cum duobus de Ordine Carthusiensium quos prior Bonae fidei iudicaverit eis sociandos.


32 Quia abbas Fontis vivi nec venire ad Capitulum nec ordinem iam potest observare, praecipitur abbati de Columba, ut accepto secum abbate de Locedio, provideat domui in pastore et hoc ei abbas Locedii denuntiet.


33 Abbates de Sancto-Albino, de Linda, de Marmosen, de Gemundo, et de Gratia Sanctae Mariae qui hoc anno non venerunt ad Capitulum cum venire debuissent omni sexta feria sint in pane et aqua et extra stallum abbatis, donec se Cistercio repraesentent, et hoc eis patres abbates denuntient.


34 Praecipitur abbatibus Ursi campi et Caricampi, ut venientes ad Carolilocum, librum qui dicitur : Cantica canticorum translatum in romanum, incendi faciant, et si quos huiusmodi libros aliquis abbas invenerit in domo sua faciat eos concremari.


35 Querela inter abbates Stamedii et Casareti, committitur abbatibus Bonimontis et Altae combae, pace vel iudicio terminanda.


36 De converso Aquae bellae extumulato, committitur abbati Morimundi.


37 Abbas Salvanensis qui commodatum sibi conversum, commodavit episcopo, ut eum Romam mitteret, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


38 Prior de Castellione qui administrationem cuiusdam vineae deputatam conventui, sibi vindicabat, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et hoc de cetero tam ab ipso quam a ceteris prioribus caveatur sed suo officio sint contenti.


39 De petitione domini Salceburgensis super abbatia construenda, committitur abbatibus de Morimundo et de Lucella.


40 De abbate Varedone qui incaute et non nocendi proposito, de litteris domini Papae dicitur funiculum extraxisse, committitur abbati de Eleemosyna, ut inquirat diligenter et digne corrigat si quid invenerit corrigendum.


41 Domui Carrazeti conceditur ut sit in ordine annorum 65 cum de assensu domini Papae incorporata Ordini.


42 Abbas de Sconaugia qui deprehensus est in mendacio, in conspectu Capituli, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et quadraginta diebus extra stallum suum, quibus abstineat a divinis. Hoc autem de misericordia ei indulsimus cum dignus depositione fuerit iudicandus.


43 De loco quem comes de Aldeborc offert ab abbatiam construendam, committitur abbatibus de Campo-Sanctae-Mariae et de Bredelia.


44 Abbas de Crosquedam, qui mandatum Capituli nuntiare neglexit, de commissione querelae inter abbates de Commirs et Albae cornui, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Abbas de Margan hoc ei denuntiet.


45 De corrigendo excessu monachorum Sancti-Sulpitii qui abbatem suum nimis inhoneste verbis et iniuriis tractaverunt, commititur abbatibus de Bona valle et de Bono radio et de Cassania, ut ad ipsum locum personaliter accedentes, ipsos quos magis culpabiles invenerint, auctoritate Capituli generalis, ad portam Pontiniaci pedites venire faciant, et iniuncta eis condigna poenitentia, per diversas domos Ordinis emittantur, et ibi taliter satisfaciant ut qui audierint, similia non praesumant.


46 De ingressu mulierum in abbatiam de Egris, committitur abbatibus de Bucham et de Sancto-Godardo quatenus ad eumdem locum accedentes, poenitentiam super his a Capitulo generali definitam, si observata non fuerit, faciant observari, et abbas de Egris sequenti Capitulo se praesentet super hoc articulo responsurus.


47 Abbas Novi castri qui sine licentia Capituli generalis Romam adiit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


48 Abbates qui convenerunt Parisiis, et de tenendo interdicto tractaverunt, sex diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


49 De nova abbatia Loci Dei committitur abbatibus Cari campi, de Gardo, de Longo villari, quatenus ad ipsum locum accedentes, inquirant diligenter si ea quae a domino Thoma et patre suo ei collata sunt, in pace possidet et quiete, et quae invenerint sequenti Capitulo renuntient.


50 De petitione abbatis de Pratea, de construenda abbatia, committitur abbatibus de Albis petris, de Columna, et de Fonte Mauriniaci, quatenus ad eumdem locum personaliter accedant, et inquisita diligentius veritate, de statu ipsius loci, de distantia inter ipsum et vicinas abbatias, et de aliis convenientiis ad abbatiam construendam, ad sequens Capitulum quod invenerint reportantes.


51 Abbates qui pro communi interdicto cessaverunt a divinis vel submissa voce cantaverunt, seu tempore interdicti missas in locis interdictis celebraverunt, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


52 Querela abbatis de Bonauda et Bergensium Sancti Egidii, committitur abbatibus de Bona valle et de Mansiada, usque ad festum Sancti Andreae terminanda, ita ut de cetero nulla super hoc quaestio audiatur.


53 Abbas de Barbareio qui 25 solidos dedit garcionibus archiepiscopi Rotomagensis pro sotularibus, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


54 Monachus Sanctae-Mariae in Walfalia qui seipsum incidit, in assumptis ordinibus, non ministret, nec ad altiores promoveatur, nisi de mandato Summi Pontificis.


55 Abbas de Caudra qui in Curia domini papae dominum Cantuariensem tantum virum, et Ordini nostro gratum et acceptum, male infamavit, et in eundo et redeundo, in confusionem Ordinis carnes comedit et saecularibus contubernium habuit inhonestum deponitur in instanti et praecipitur ei quatenus usque ad Natale Domini Saviniaco se praesentet ; alioquin pro fugitivo de cetero habeatur. De sociis ipsius abbatis puniendis, committitur abbati Savigniacensi. Abbas de Beelanda hoc ei denuntiet.


56 Abbas de Ferraria qui a decem annis et ultra a diebus promotionis suae, non venit ad Capitulum, extra stallum suum maneat, et omni sexta feria sit in pane et aqua, donec ad sequens Capitulum se praesentet. Quod si contempserit, ex tunc pro deposito habeatur. Abbas Sambucina hoc ei denuntiet.


57 Monachi de Lini cum consilio patris abbatis, usque ad festum Omnium Sanctorum, eligant sibi abbatem ; alioquin ex tunc abstineant a divinis.


58 Abbas Sancti-Martini remittat abbati de Miratorio 20 solidos fortium Lugdunensium, quos ab ipso acceperat pro exequendis negotiis eius in Romana curia et non est executus ; in Capitulo generali cum affuerit, super hoc veniam petiturus. Hoc ei abbas de Sancto-Stephano in Bosco hoc ei nuntiet.


59 Abbas de Saltu novali qui quibusdam est accusatus, de quibus sine eius audientia plenam non possumus capere veritatem, in instanti Cistercio se praesentet super accusationibus responsurus, et interim abstineat a divinis. Quod si facere contempserit, ex tunc se sciat esse depositum. Abbates Sancti-Andreae et de Spina hoc ei denuntient.


60 Querela quae versatur inter domum Ulmeti et Templarios, committitur abbati Bonae vallis, compositione vel iudicio terminanda.


61 Praecipitur abbatibus de Lucella et de Paris, quatenus accedant ad comitem Lantgravium Holsatiae, deferentes ei verbum Capituli generalis pro abbatia de Husa prout instructi fuerint ab abbate Morimundi.


62 Quaerela Grandis Sylvae et Gemundi, committitur abbatibus de Obazina, de Bonauda, de Bono loco, compositione vel iudicio terminanda, ita ut super hoc de cetero nulla quaestio audiatur.


63 Petitio domini Guidonis de Dampetro de abbatia construenda, committitur abbatibus de Pratea, de Fonte Mauriniaci, quatenus locum ipsum adeuntes, considerent statum ipsius et principis voluntatem, et in sequenti Capitulo ipsum renuntient.


64 Magister et hospitalis grangiae de Obazina, qui, ut dicitur, aliquid aliud quam foenum et paleas non dederunt venientibus ad Capitulum, cum haberent, veniant pedites ad portam Cistercii satisfacturi de commisso.


65 Scribatur domino Papae ut parcat nobis mittere personas minus idoneas ad tenendum ordinem. Abbas de Sambucina litteras istas domino Papae praesentet.


66 Abbas Uterinae vallis qui contra prohibitionem Capituli conversum suum commodavit personae saeculari, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et conversum ipsum revocet in instanti, et quia de eo multa gravia proponentur, eum sub arctiori custodiat disciplina, et quamdiu hoc distulerit adimplere, omni sexta feria sit in pane et aqua. Abbas de Buzaio qui simili culpa tenetur, poena simili puniatur. Similiter sustineant qui opus simile praesumpserint perpetrare.


67 Abbas Fusneiacensis, qui monachum abbatem quondam de Boeriis habet et secundum instituta Ordinis, intra triginta dies professus est abbati de Camberon, et ei sine contradictione remittat. Quia vero in revocatione ipsius abbas Fusniacensis nimisdure processit, tribus diebus sit in levi culpa, primo eorum in pane et aqua.


68 Petitio abbatis Signiacensis de abbatia construenda abbatibus Igniaci, de Alna, de Camberone et firmiter eis iniungitur quatenus ad iam locum dictum, usque ad festum Sanctorum Omnium, personaliter accedant, et de statu ipsius diligenter inquirant, et quod viderint expedire, ordinent et disponant.


69 Super quaerela mercatorum de Tholosa, praecipitur ut abbates de Gismundo et de Bardonia eant coram episcopo Tholosano, et abbate Sancti-Saturnini et abbate Grandis sylvae, et coram eis stent iuri et firmiter observent quod ab illa fuerit compositione vel iudicio terminatum.


70 Philippus monachus de Albocornu qui sua auctoritate se dicit promotum in pontificem usque ad Pascha, Claraevalli se praesentet, et ibi stet ad mandatum abbatis Claraevallis. Alioquin pro fugitivo habeatur. Abbas de Margan hoc ei denuntiet.


71 Negotium de Eberbac committitur abbati Claraevallis.





 Document 65

 Date: 1201



1 Abbas de Ferraria et alii abbates qui de medietariis animalium poenitentiam hoc anno non egerunt, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et de talibus medietariis ulterius non praesumant. Qui autem praesumpserint, omni sexta feria sint in pane et aqua, quamdiu in hac culpa duxerint persistendum.


2 De non eundo in Curiam, romanam, antiqua sententia teneatur. Abbas vero qui eam scienter transgressus fuerit, si in propria persona ierit, omni sexta feria ieiunet in pane et aqua, non celebret, et extra stallum abbatis maneat donec revertatur in sequenti Capitulo generali veniam petiturus.


3 Si autem miserit, similem poenam sustineat, donec idem nuntius revertatur ; ipse vero interim qui nuntius est, si est religiosus, omni sexta feria sit in pane et aqua. Quod si aliquis prior, subprior, vel aliquis obedientarius nuntium aliquem contra praesens scriptum miserit, omni sexta feria ieiunet in pane et aqua, et a domo propria emittatur, non nisi per generale Capitulum reversurus.


4 Quoniam in confusionem et contemptum Ordinis et disciplinae, de non recipiendis pueris infra decem et octo annos constitutis, terminos quos posuerunt patres nostri quosdam abbates audivimus excessisse, acrior debet modo accedere correctio ut quod pro bona voluntate et reverentia Capituli generalis noluerunt corrigere, saltem pro timore poenae timeant deinceps perpetrare.

 Ideoque auctoritate Capituli generalis firmiter amodo praecipimus observari, ut qui iuxta testimonium conscientiae suae tales habent : omni sexta feria ieiunent in pane et aqua, donec ad iam dictam aetatem perveniant, et qui ipsam poenitentiam non fecerint, eam compleant et observent. Quia vero in pluribus Ordinis nostri domibus, occasione talium gravissima scandala oriuntur, praecipimus firmiter observari, ut omnes qui scienter tales novitios, monachos vel conversos amodo receperint, a patre abbate sine retractatione aliqua deponantur. Similiter illi sustineant qui tales infantulos ad discendum litteras in abbatiis aut grangiis receperint, nisi super hoc a generali Capitulo, pro grandi utilitate et inevitabili dispensentur.



5 Monachi Sancti-Martialis Lemovicensis, et monachi de Irac associentur Ordini et in generali commemoratione scribantur.


6 Si pater abbas visitaverit filiam suam, vel alius ab eo missus, officiales dignis depositione invenerit, liceat ei deponere, ita tamen quod causam depositionis abbati eiusdem domus manifestet.


7 Praecipitur ut in litteris tam clausis quam patentibus quae dantur monachis et conversis, terminus inscribatur, in quo dantur, et ultra eis litteras non valebunt.


8 Anniversaria nulla fiant in Ordine, nisi de licentia Capituli generalis ; quae vero indulta fuerint non fiant stando nisi quatuor principalia. Quod si aliqua fuerint qualibet ratione indulta, nullum tamen officium.


9 In Capituli generalis congregatione legatur in primis Carta charitatis ex integro ; provideant etiam abbates ut in suis abbatiis habeatur haec eadem Carta charitatis.


10 Prohibetur ne a publicis foeneratoribus aliquid in eleemosynam recipiamus.


11 Illi qui in abbatem suum manus iniecerint, sententiae conspiratorum per omnia subiacebunt.


12 Sententiae vero conspiratorum additur ut postquam ad illam abbatiam ad quam transmittantur, pervenerint, non eant in alias abbatias Ordinis nostri nisi per generale Capitulum, nec equitent in futurum.


13 Abbati de Salem conceditur ut suscipiat locum quem offert ei episcopus Salciburgensis, ad abbatiam construendam.


14 Abbati de Baugezeto iniungitur ut 30 Libras quas debet Capitulo generali, annuatim usque ad tres annos ; 10 libras Capitulo restituat.


15 Abbas de Veteri villa qui contra statuta et formam Ordinis in abbatia sua mulierem tumulavit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua et omnes alii qui huic interfuerunt consilio, poena simili puniantur, et similia de cetero non praesumant.


16 In domo de Relec ubi mulieres ingressae sunt contra prohibitionem generalis Capituli, poena iniuncta a Capitulo firmiter observetur, et de cetero caveant ne contingat aliquando. Abbas, prior, subprior et omnes obedientarii ipsis tribus diebus quibus altaria discoperta fuerint, sint in pane et aqua. Super hoc scribatur comiti et comitissae Britanniae. Abbates de Bella valle et de Charitate, de Egris, de Monte-Sanctae-Mariae et omnes alii qui in simili culpa sunt, poena simili puniantur.


17 De querimonia domini Tornacensis super abbate de Capella, committitur abbatibus de Valcellis, de Dunis, quatenus ad ipsum locum accedant et quod ibi super hoc invenerint corrigendum, corrigant et emendent. Quia vero ipse abbas ad praesens capitulum non venit, cum venire deberet, abbati de Dunis hoc illi nuntiante, omni sexta feria sit in pane et aqua, et extra stallum abbatis maneat, et non celebret, donec Cistercio se praesentet.


18 De monacho Claustri praecipitur auctoritate Capituli quatenus ad abbatiam Novi castri redeat, et abbati huius domus cuius professus est obediens et sine proprietate aliqua de cetero existat ; alioquin pro fugitivo habeatur. Dominis archiepiscopis Coloniensi, Treverensi et comiti Iuliano, scribatur pro monacho illo, et abbas de Claustro ipsas litteras portet per manum suam, iam dictas praesentandas.


19 De converso Fusniacensi inciso committitur abbati Clarae vallis, ut de eo dispenset, si cum pace fratrum Fusniacensium viderit hoc expedire.


20 Querela abbatis de Blanzi, adversus abbatem de Claresco maresco, committitur abbatibus de Carocampo, de Balancia, de Gardo, compositione vel iudicio usque ad sequens Capitulum terminanda.


21 Domino regi Legionensi et abbati Carreceti scribatur ut cum Ordini incorporatus fuerit, ad ea quae duxerit proponenda ita respondebitur quod iustam non habebit de cetero materiam conquerendi.


22 Praecipitur abbatibus de Campo-Sanctae-Mariae et de Ristarsus quatenus ad abbatiam illam quam comes de Audeburnen offert Ordini accedant, et facta diligenti inquisitione de pace monialium quae locum ipsum inhabitabant, et pace episcopi ad cuius dioecesim pertinet ipse locus, et si haec omnia pacificata fuerint, ex tunc conventus monachorum ad eam transmittatur.


23 Querela Gaufridi de Mareval adversus abbatem de Landesio, committitur abbatibus de Albis petris et de Prato benedicto in iudicio vel compositione usque ad sequens Capitulum omni occasione postposita terminanda.


24 De conversis Curiae Dei qui cruce signati fuerunt, et ad Ordinem sunt reversi, committitur domino Cistercii ut de eis ordinet sicut viderit expedire.


25 Abbas de Buzai qui minus reverenter et indiscrete locutus est in Capitulo, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


26 Querela quam proponunt fratres de Basinwere, adversus fratres de Podone, de grangia construenda intra terminos a generali Capitulo constitutos, committitur abbati de Savigni quatenus ad locum istum accedens, terminet et disponat sicut iuste viderit faciendum.


27 Item querela quam proponit abbas de Basinwere contra abbatem Mellifontis, de abbatia construenda infra terminos constitutos, committitur abbatibus de Savigni et de Fontibus in Anglia, ut ad locum ipsum accedentes, ordinent de ipsa abbatia quod secundum statuta Ordinis viderint expedire.


28 De scandalo abbatiae de Pratea dictum est ut abbas Clarae vallis accitis sibi viris prudentibus, accedat ad locum ipsum, et facta diligenti inquisitione de propositis, quae corrigenda invenerint digne secundum zelum Ordinis corrigant et emendent.


29 Quoniam abbates venientes ad Capitulum, in domo de Firmitate et de Maceriis minus honeste recepti sunt, abbas eiusdem domus, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Priores autem et cellerarii veniant Cistercium ad voluntatem domini Cistercii satisfacturi.


30 Abbas Novi saltus, qui de quibusdam capitulis fuerit accusatus, auctoritate Capituli generalis absolvitur ab iis quibus impetebatur.


31 Abbas vero Sancti-Andreae qui minus reverenter contra eum locutus est, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


32 Querela mercatorum de Tholosa contra abbatem de Gimont et de Bardona, committitur abbatibus Grandis sylvae, de Bordona, de Sancto-Saturnino et praeposito beati Stephani, usque ad sequens Capitulum compositione vel iudicio terminanda, auctoritate Capituli generalis firmiter iniungentes quatenus nominatos abbates compellant satisfacere mercatoribus, ita ut de cetero nulla quaestio audiatur.


33 Querela Speciosae vallis et de Sconagia committitur abbatibus de Evra, de Novo castro, secundum definitionem anno praeterito super hoc datam terminanda.


34 De conversis de Firmitate recipiendis committitur domino Cistercii.


35 Conceditur ut Theodoricus quondam abbas Oliveti, recipiatur in abbatia Curiae Dei, si abbas id facere potuerit, cum pace fratrum suorum ; alioquin in alia abbatia Ordinis nostri, excepto Oliveto, idem abbas ei provideat mansionem.


36 Scribatur domino Papae cum multa supplicatione, ex parte Capituli generalis ut si placet Sanctitati suae parcat nobis mittere personas minus idoneas ad ordinis observationem. Has vero litteras abbas Sancti-Anastasii domino Papae praesentabit, et ipsius super hoc beneplacitum usque ad sequens Capitulum faciet nuntiari.


37 Ad mandatum Summi Pontificis et ad preces Marchionis de … et Flandrensis et Blesensis comitum, conceditur ut de Sarnaio et de Persenia, et de Los et de Sacra cella, abbates proficiscantur cum cruce signatis et tam de numero personarum quas secum ducent, quam de substantia ad consilium se habeant patrum abbatum.


38 Reginae Arragonensi propter reverentiam Summi Pontificis, qui super hoc scripsit generali Capitulo, et ob ipsius devotionem quam singulariter habet ad Ordinem conceditur ut ea die tantum qua filium suum quem vovit Ordini voluerit offere Domino, domum Populeti poterit introïre. Nec monachi propter hanc diem poenitentiam de ingressu mulierum in abbatiis ordinis super hoc inscriptam agere tenebuntur.


39 De abbatia monachorum nigrorum de qua est conquestio adversus abbatem de Villari, committitur abbatibus de Fusneio et Claustro, ut locum illum adeant, et diligenter inquirant si locus sit idoneus Ordini, et si cum pace abbates eiusdem loci et monachorum et sine scandalo terrae valeat admitti, et quod invenerint sequenti capitulo nuntiabunt.


40 Petitio Wilermi Marescaldi de construenda abbatia, committitur abbatibus de Duvelina et de Mellifonte, qui diligenter inquirant et sollicite de possessionibus, et de loco, et de principis voluntate, et quod inde perpenderint, sequenti Capitulo satagant nuntiare. Abbates de Joriponte et de Arvicampo hoc eis denuntient.


41 De pecunia domini Didaci statutum est quod illa quae soluta est per manus domini Cistercii, et per manus quatuor primorum abbatum in emptionem possessionum convertatur, et fructus eorum interim sicut viderint expedire in usus Capituli generalis disponantur exponendi. Residuum vero pecuniae quae debetur, dominus Cistercii faciat colligi diligenter, et collectum modo supra dicto disponi et expendi, ita quod de tota pecunia Capituli generalis, prout eis visum fuerit utilitas disponatur.


42 De pressuris et molestiis quas sustinent Hibernienses scribatur domino cardinali et Ioanni de Corci.


43 Querela quae est inter Lyram et Quarariam, commititur abbatibus de Vaverleia et de Forda, compositione vel iudicio terminanda, et quod inde factum fuerit, per se vel per abbates alios sequenti Capitulo nuntiare curabunt.


44 Abbas Boni fontis qui filiam suam hoc anno non visitavit et omnes alii quos culpa similis comprehendit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


45 Petitio abbatum de Anglia de non veniendo ad Capitulum usque ad quartum annum nullatenus admittitur, sed sicut antiquitus dispensatum est, immutabiliter teneatur.


46 Illi de Hungaria, de Bohemia, de Polonia et ceteri qui servos habent, quando excesserint verberentur virgis, tantum citra sanguinem, et per aliquem saecularem.


47 Abbates Longaevillae, de Fulina, de Mera, de Alcubatia, de Columba, de Rivet, de Ennis, de Florano, de Porteglo, de Benedictione, qui hoc anno non venerunt ad Capitulum, cum venire debuissent, postquam haec sententia eis innotuerit, sint extra stallum abbatis et non celebrent et omni sexta feria sint in pane et aqua, usquedum Cistercio se praesentent. Abbas de Pelis hoc nuntiet abbatibus de Hungaria, abbas de Superaddo abbatibus de Hispania ; abbas Carae vallis abbati de Fulina ; abbas Pontis alti abbati de Rivet ; abbas Boni fontis abbatibus de Ennis, de Florano, de Porteglo.


48 De conversis Vallis-Sanctae-Mariae qui bibunt vinum in grangiis, committitur domino Cistercii ut per se vel per alium curet et provideat sufficienter emendare. Similiter de conversis Sanctae-Agathae qui sunt in excessu simili, committitur abbati Claraevallis, ut per se vel per alium faciat corrigi competenter.


49 De fratre Rainerio, monacho Aquilarum de quo dicitur quod praedicat contra Ordinis honestatem et mandatum, praecipitur ut a domo propria ad aliam emittatur, non nisi per generale Capitulum reversurus.


50 Petitio Roberti de Boneto de abbatia construenda, committitur abbatibus Domus Dei et de Albis petris, ut locum illum adeant, et diligenter inquirant, et quod invenerint, sequenti Capitulo denuntient.


51 De facienda collecta ad subventionem Terrae sanctae, et redemptionem captivorum, committitur domino Cistercii et quatuor primis abbatibus qui hac instanti dominica accedant ad grangiam de Chalii, cum subscriptis abbatibus de mandato Capituli generalis tractaturi ; et firmiter praecipitur ut quod ipsi statuerint, ab omnibus sine retractatione aliqua observetur ; et praecipitur ut ad locum illum nullus accedat nisi vocatus. Abbates de Savigniaco, de Pruleio, de Tribus fontibus, de Fusneio, de Ursicampo, de Evra, de Lucella, de Novocastro, de Eleemosyna, de Oratorio, de Cadonio, de Dalone, de Ioiaco, de Quinceio.


52 Abbati de Prenkebahc, qui petit beneficiorum Ordinis participium, conceditur communio societatis nostrae.


53 Abbas Bellae vallis, qui in causa mulieris extitit procurator et prorupit in vocem appellationis sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


54 Abbati Portensi conceditur ut bona de Jaroslaw tradat abbatiae de Lubens.





 Document 66

 Date: 1202




1 Quando missa dominicalis ab octava Pentecostes usque ad Adventum Domini bis in die debet celebrari, missa matutinalis sit de Sancta Trinitate, et feria quinta de Spiritu Sancto.


2 Abbatibus qui agunt poenitentiam quod pueros infra annos receperint, minime relaxatur, sed sententiae de non recipiendis talibus anno praeterito reformatae, superadditur ut prior vel subprior vel alii consiliarii quorum consilio tales suscepti fuerint, vel qui receperint, de domo propria emittantur non reversuri, nisi per generale Capitulum, et omni sexta feria sint in pane et aqua, usque ad nutum Capituli generalis.


3 Prior vel subprior qui fuerint in levi culpa, in cantando vel legendo, seu in dandis benedictionibus, in ecclesia sua officia non exequantur.


4 Abbates Sancti Nichasii Remensis et a Blange, et canonici Valentiae, et monachi de Flavigniaco et de Iugo Dei associantur orationibus Ordinis, et in commemoratione familiarium adscribantur.


5 Conversi nostri Ordinis non dormiant circa garciones in stabulis, sed seorsum in alio loco deputato sibi.


6 Missae de sancto Bernardo : In medio collecta : Perfice, quaesumus, Domine, pium in nobis sanctae… ; secretae collecta : Grata tibi sit, Deus, haec oblatio sacramenti, quam in memoriam Dominicae passionis tuae offerimus maiestati… ; postcommunionis collecta : Suum in nobis omnipotens Deus, cibus quem sumpsimus operetur effectum ut incorporet nos sibi esus edentes, qui tecum…


7 Ad petitionem comitis Ludovici conceditur abbati de Eleemosyna, ut anniversarium matris suae in ipsa domo in qua sepulta est fiat, non tamen stando.


8 De abbate Sacraemoeniae noviter substituto, et de alio destituto ; et de abbate de Scala Dei, committitur abbati Morimundi, ut inquirat diligenter de propositis, et quod invenerit corrigendum, digne studeat emendare.


9 Abbates Novi castri et de Fonte Ioannis, de Combremar et de Comba, habent licentiam mittendi ad Curiam. Priori de Claro maresco non conceditur, donec abbas in ipsa domo ordinetur.


10 Abbas de Valle-Sanctae-Mariae qui licentiam dedit conversis bibendi vinum in grangiis, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua et omni sexta feria per annum a vino abstineat, nisi aliqua solemnitas hoc impedierit faciendum vel infirmitas.


11 Abbates de Ebera, de Burbenac et de Bildehuse qui pecuniam et argentum in aedificatione cuiusdam civitatis contulerunt, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et quadraginta diebus maneant extra stallum et similia de cetero non praesumant.


12 Abbas Sancti-Prudentii de quo multa enormia contra Ordinis instituta proponuntur, ex testimonio duorum abbatum sunt transmissa utpote conspirator extitit inobediens patri abbati, contra patrem abbatem requirens patrocinium fundatoris et nullius professus promotus est in abbatem, deponitur in instanti.


13 Abbatibus Ursicampi, Longipontis et Caroliloci praecipitur quatenus de conversis quos in exercitu domini Regis pro custodiendis equis suis miserunt, diligenter inquirant, et quos invenerint ibi minus se honeste se habitos, digne corrigant et emendent et de cetero similia caveantur.


14 Conversus Grandis sylvae qui intravit Ordinem et celavit se esse subdiaconum, cum subdiaconus esset ; et postea egrediens de domo sua ad aliam domum se transtulit et sicut subdiaconus est receptus, et ibi in diaconum est promotus, de Ordine emittatur, numquam de cetero reversurus.


15 Abbas de Veteri villa qui hoc anno non venit ad Capitulum, cum venire deberet, antiquam sententiam subeat talibus institutam. Et hoc abbas de Savigniaco ei denuntiet.


16 Subcellerarius de Sancto-Martino qui nuntiis domini Cistercii dare conductum contradixit, usque ad Pascha Cistercium veniat, ad arbitrium Domini Cisterciensis satisfacturus, alioquin si contempserit facere, pro fugitivo habeatur. Hoc ei abbas de Falera denuntiet.


17 Abbas Sancti-Cipriani qui hoc anno non venit ad Capitulum cum venire deberet, extra stallum abbatis maneat nec celebret et omni sexta feria ieiunet in pane et aqua donec Cistercium veniat, et quia nuntiis abbatis Morimundi hospitium denegavit, eat Morimundum satisfacturus ad abbatis Morimundi arbitrium. Hoc ei abbas de Ferraria nuntiet.


18 Querela abbatum de Hersenduse et de Monte-Sancti-Petri committitur abbatibus de Berges et de Eurabac, compositione vel iudicio terminanda.


19 Abbati de Buschet qui hoc anno non venit ad Capitulum, cum venire deberet, propter suam et domus suae parcitur novitatem ; verumtamen ad sequens Capitulum veniat super hoc responsurus. Hoc ei abbas de Petrosa denuntiet.


20 Petitio de festo Sancti Saturnini et Sancti Martialis propter multorum instantiam qui similia petunt, et ne habeatur in consequentiam, non recipitur.


21 Abbas Speciosae vallis qui sciens et prudens contra Instituta Capituli generalis puerum infra annos constitutum recipit in novitium, deponitur in instanti.


22 Abbas de Baugezes, qui in praesenti Capitulo domus suae paupertatem et penuriam satis humiliter proposuit, a solutione decem librarum absolvitur, quas hoc anno Capitulo generali solvere tenebatur de 30 libris quas debebat, de reliquo autem debito, anno sequenti, ad beneplacitum Capituli responsurus.


23 Abbas de Landesio quia mandato Capituli generalis noluit obedire, in eo quod iudicibus sibi a Capitulo delegatis tertio vocatus non venisset, tribus diebus sit in levi culpa, et septem extra stallum suum.


24 Abbas de Alba domo qui hoc anno non venit ad Capitulum cum venire deberet, extra stallum maneat, non celebret, et omni sexta feria ieiunet in pane et aqua, donec Cistercium veniat, et quia excommunicatum a Capitulo generali minus discrete absolvit, tribus diebus sit in levi culpa apud Cistercium, uno eorum in pane et aqua, et tribus diebus apud Claram vallem. Et hoc ei abbas de Net denuntiet.


25 Abbas vero de Valle salutis qui hoc anno non venit ad Capitulum cum venire deberet, similem poenam sustineat, excepta levi culpa ; hoc ei abbas Claraevallis faciat denuntiari.


26 De illo qui fuit abbas in Maugia, et filiis suis de quibus multa proponuntur, committitur abbati Claraevallis ut ea quae circa illos noverit corrigenda, digne corrigat et emendet.


27 Prior Vallis bonae qui nuntios domini Cistercii noluit recipere, et verba contumeliosa respondit, veniat Cistercium usque ad Pascha satisfacturus ad arbitrium domini Cistercii et ibi tribus diebus sit in levi culpa, et postea eat in Morimundum poena simili puniendus. Abbas autem sequenti Capitulo se praesentet super hoc veniam petiturus. Abbas de Horta nuntiabit illi.


28 De monachis Sancti-Sulpitii qui sunt extra domum emissi, committitur abbati Pontiniaci, ut revocet ad domum propriam quos viderit revocandos, exceptis illis qui manus in abbatem miserunt.


29 Querela quae vertitur inter abbatias Stamedii et de Alpibus, committitur abbatibus Sancti-Sulpitii et Boni montis, compositione vel iudicio terminanda.


30 De exactionibus quae a potentibus inferuntur domibus Ordinis nostri, scribatur domino Papae ; et abbas Casemarii has litteras praesentabit, consilium et beneplacitum domini Papae Cistercio renuntiaturus.


31 De abbatia domini Leodiensis conceditur ipsi, quod constructis aedificiis conventus ei de Signiaco transmittatur.


32 Abbates de Iorniponte et de Arvi campo qui nuntiare neglexerunt mandatum Capituli generalis abbatibus quibus commissa fuit petitio Willermi marescaldi de construenda abbatia, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua et quadraginta diebus extra stallum. Abbas Claraevallis hoc eis faciat nuntiari.


33 De conversis de Baugesois, de Pontrotant et de Bella Branchat qui dicuntur in Capitulo anni praeteriti, in fratrem Martinum de Fonteneto falsum testimonium protulisse, committitur abbatibus de Oratorio et Chalocheio, ut eos auctoritate Capituli generalis Cistercium venire faciant, ad mandatum domini Cisterciensis satisfacturos.


34 De Rotolando, quondam subpriore de Auberconon, scribatur domino Cantuariensi per patentes litteras, quod ab Ordine pro fugitivo reputatur. Abbas de Forda has eidem domino Cantuariensi litteras deportabit.


35 De abbatibus de Carleon et de Valle crucis et de Amberconon de quibus dicitur quod rarissime celebrant et abstinent ab altari, committitur abbatibus de Forda et de Combremare, ut accedant ad domos eorum et diligenter inquirant de praemissis, et quod invenerint, sequenti Capitulo per litteras suas fideliter satagant nuntiare. Praedictis autem abbatibus, praecipitur auctoritate Capituli generalis ut ad sequens Capitulum Cistercio se praesentent, omni occasione postposita super oppositis responsuri.


36 Compositio quae facta est inter abbatias de Staflur et de Connier sicut ordinata est per abbates a generali Capitulo destinatos, auctoritate Capituli confirmatur. Abbates vero praedictarum domorum, si contra venire voluerint, quamdiu perstiterint in hac obstinatione, sint extra stallum abbatis et non celebrent, et omnibus sextis feriis sint in pane et aqua. Prior autem et cellerarius et alii officiales qui contradicere praesumpserint, de domibus propriis emittantur, non nisi per generale Capitulum reversuri. Idem dicitur de conversis. Abbates de Forda et de Combremare hoc eis denuntient.


37 Abbas Fossae novae et alii abbates qui hoc anno non visitaverunt filias suas, antiquam sententiam sustinebunt.


38 De domibus abbatum qui de licentia generalis Capituli Ierosolymam sunt profecti, nullus venire tenetur ad generale Capitulum, sed patres abbates illis interim definitiones Capituli nuntiabunt.


39 Abbas de Altofonte et alii abbates qui prae nimia senectute et invalitudine corporis, aut caecitate, non possunt officium suum adimplere, nec venire ad Capitulum, cedant. Et omnem eis humanitatem et reverentiam volumus exhiberi. Abbas pater abbati de Alto fonte hoc denuntiebit.


40 Abbas Sancti-Iusti qui cum celebrasset missam, carnes comedit in refectorio saecularium clericorum, et balneis usus est et sine habitu extra abbatiam, de quo etiam alia dicuntur non levia, deponitur in instanti. Abbas de Falera hoc ei denunciet.


41 Abbas de Buzaio qui in propria grangia construxit abbatiam, et ibi non promovendum in abbatem promovit, et de manu excommunicati donationem recepit, eat Claramvallem et stet ad arbitrium abbatis Claraevallis. Institutus autem ab eo deponitur in instanti. Conventus vero ad domum propriam revertatur, nec ibi divina deinceps celebrentur. Abbas Claraevallis hoc procuret.


42 De loco quem offert dominus Januensis episcopus abbati Sancti-Andreae, committitur domino Cistercii.


43 Petitio Willermi comitis Matisconensis de abbatia construenda, committitur abbatibus de Balerna et de Chasegneia qui locum adeant et quod viderint, sequenti Capitulo nuntiabunt.


44 De abbate Fornasii, qui, sicut dicitur, compulit homines saeculares iurare, committitur abbati Savigniaci ut diligenter inquirat ; et si invenerit excessum digne satagat emendare.


45 Querela Bellae vallis et Charitatis committitur abbati Morimundi, Cariloci et Theoloci compositione vel iudicio terminanda.


46 Richardus, cellerarius de Sconaugia de Wolluvaderus quondam prior, et Malchoadus et Grandus conversi, qui domum illam perturbaverunt multocies et adhuc perturbare non cessant, mittantur ad domum Claraevallis, et abbas Claraevallis eis provideat mansiones. Pater abbas de Eurebac hoc eis denuntiet.


47 De querela quae vertitur inter abbatias de Civitatula et Sancti-Andreae committitur abbatibus de Columba, de Alta ripa et de Ponte compositione vel iudicio terminanda. Abbas de Columba abbatibus de Alta Ripa et de Ponte nuntiet hoc mandatum.


48 De priore Populeti et de quodam monacho qui minus honeste suscepisse dicuntur abbates ad Capitulum venientes, et cum ipsis irreverenter sunt locuti, committitur abbati Fontis frigidi et si eos invenerint excessisse, digne corrigat hunc excessum, et sequenti Capitulo renuntiet quid sit factum.





 Document 67

 Date: 1203



1 In festivitate Sancti Barnabae apostoli fiat sicut fieri solet in unius apostoli, excepto quod conversi laborabunt.


2 Quoniam ad solemnem audientiam generalis Capituli non exilis domini Papae conquestio emanavit de quibusdam monachis Ordinis nostri quotidie ad ipsum cum fasciculis petitionum saecularium hominum adventantibus, statuitur tam firmiter quam utiliter ex hoc nunc et in posterum observandum, ut monachus vel conversus Ordinis nostri ad Curiam summi Pontificis accessurus, petitiones saecularium deferre secum aliquatenus non praesumat, nisi de licentia domini Cistercii, vel quatuor primorum abbatum, vel ad minus duorum fuerit hoc indultum. Quod si quis praesumpserit, a domo propria ad aliam Ordinis nostri remittatur, non revocandus in perpetuum, nisi per generale Capitulum.


3 Abbates qui ab advocatis opprimuntur, archiepiscopis, episcopis conquerantur et nihil reddant ulterius advocatis, nec amodo conditione qua consueverant possessiones vel praedia a quibuscumque recipiant in confusionem Ordinis, et indebitae servitutis argumentum. Qui aliter egerint, a patribus abbatibus absque ulla retractatione deponantur.


4 Abbates de Fulientio, de Villa longa, de Calertio, de Gimundo et de Gondon, qui hoc anno non venerunt ad Capitulum omni sexta feria sint in pane et aqua et extra stallum maneant donec Cistercio se praesentent.


5 Petitio archiepiscopi Cantuariensis de abbatia construenda, committitur abbatibus de Strafort et de Quarraria, qui accedant ad locum, diligenter considerantes situm loci, quid super hoc eis visum fuerit, ad audientiam sequentis Capituli relaturi. Abbas de Quarraria abbati de Strafort studeat nuntiare.


6 Abbates de Bohemia qui hoc anno non venerunt ad Capitulum, sequenti Capitulo se praesentent, rationem quare non venerunt reddituri. Et hoc eis nuntiet abbas Ebroensis.


7 Abbas de Quinquesodes qui litteras detulit ad Capitulum contra formam Ordinis continentes, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et caveant ceteri ne poenam similem, si modo simili deliquerint, sortiantur.


8 Querimonia grangiae de Cocanario in qua non est convenienter provisum abbatibus venientibus in Capitulum, committitur abbati de Bonavalle, qui factum istud non sustineat impunitum, sed digne corrigat et emendet.


9 Abbas de Sitic qui non venit ad Capitulum cum venire deberet, extra stallum abbatis maneat et omni sexta feria sit in pane et aqua, donec Cistercio se praesentet, et in sequenti Capitulo nihilominus reversurus. Abbas pater hoc ei denuntiet.


10 Abbas de Valle salutis qui hoc anno venire contempsit ad Capitulum, cum de mandato generalis Capituli venire deberet, ante octavam Pentecostes Cistercium veniatet interim extra stallum suum maneat, et omni sexta feria sit in pane et aqua, donec Cistercio se praesentet, et ibidem sit in levi culpa tribus diebus. Abbas Sanctae-Mariae in Hibernia hoc ei denuntiet.


11 Negotium de Scala Dei et de Sacramenia iterum committitur abbati Morimundi.


12 Querimonia quae habetur adversus comitem Willermum qui crudeliter saevit in Ordinem, domino Cistercii committitur qui dictum comitem super hoc conveniat, et ad emendationem diligenter moneat et inducat, nisi mitius egerit, domino Papae super eiusdem iniuriis conquesturus, et interim nihil detur ipsi comiti ab iis qui habent calderias absque concessu domini Cistercii.


13 Ad querimoniam domini regis Franciae de monachis vel conversis negotia guerrarum procurantibus, statuimus quod extra regnum pro quo laborant, ad aliquam domum Ordinis nostri emittantur, numquam ad domos proprias, nisi ad nutum generalis Capituli revocandi. Abbas autem qui hoc procuraverit aut per se fecerit, extra stallum suum maneat et omni sexta feria sit in pane et aqua, usque ad sequens Capitulum super hoc veniam in eodem Capitulo petiturus.


14 Abbates Ordinis nostri in quorum oratoriis scuta dependent, provideant ut quam citius amoveantur et ab octava Sanctorum Omnium sint in pane et aqua si ex tunc digne non fuerit emendatum.


15 De monachis Cisterciensibus qui hoc anno in Anglia solverunt decimas, committitur domino Cistercii qui digne corrigat et emendet.


16 Petitio abbatis Campi-Sanctae-Mariae de abbatia construenda, committitur abbatibus Campensi et Bergensi, qui accedentes ad locum diligenter inquirant et considerant si locus ad abbatiam construendam sufficiat et quod invenerint sequenti Capitulo generali nuntient.


17 Querela abbatis Sancti-Andreae et de Ripa alta, committitur abbatibus de Columba et de Coronato et de Caravalle, iudicio vel compositione terminanda. Abbas de Caravalle hoc eis denuntiet.


18 Monachis et conversis de Anglia interdicitur ne bini et bini in una scutella comedant, tam in grangiis quam in infirmitoriis, ne levitatem vel dissolutionem redoleat, et in hoc videantur a saecularibus non differre. Transgressores in capitulo veniam petant et vapulent, et tribus diebus sint in pane et aqua. De cyphis argenteis vel in quibus habentur pedes argentei vel pomelli interdicitur, nihilominus, ne in abbatiis vel grangiis abbatibus vel monachis eiusmodi propinetur. Qui secus egerint, tribus diebus sint in levi culpa, tam qui biberint, quam qui in eis praesumpserint ministrare.


19 Abbates de Anglia si multitudo hospitum supervenerit, possunt et debent reficere cum conventu. Si autem cum hospitibus contingat eos prandium vel coenam facere, provideant et procurent ne nimis protrahant horam illam, et si forte protraxerint, ut saltem refectionem servitorum non excedant.


20 Abbas de Scala Dei qui contra formam Ordinis iuramentum praestitit et ostagium fecit, et iuramento non stetit, et monachos suos compulit ad iurandum nec non et abbatem filium suum in extremis agentem deposuit, deponitur in instanti.


21 Ipse autem provideat ut ad observationem iuramenti revertatur in ostagium et domus de Scala Dei in victu provideat et vestitu, et ante Natale Domini pacem faciat eadem domus de Scala Dei et satisfaciat creditori.


22 De abbate de Monte salutis qui dum adhuc esset monachus sub abbate de Scala Dei, praestitit iuramentum, et post promotus est in abbatem, committitur abbatibus Morimundi et de Bolbona, et de Bella pertica, qui, facta diligenti inquisitione, utrum abbas ille iuramento suo steterit an non ; quod viderint emendandum digne corrigant et emendent ; et de monachis Scalae Dei qui iurasse dicuntur eisdem committitur quod deliquerunt, emendandum.


23 Abbas de Alpibus qui litteras quarum tenorem non noverat accepit et propter hoc etiam compulsus est similes referre litteras ab eo cui primas detulerat, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua ; et similia de cetero non praesumat.


24 Abbas de Reuna qui contra auctoritatem Regulae clericum benedixit, tempore probationis non expectato, quia mendacio suo se fuisse monachum dictus clericus asserebat, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua. Monachus autem quia mendacio suo benedictionem obtinuit, stet in benedictione sua, sit tamen ultimus per annum, gravem culpam sustineat, et omni sexta feria sit in pane et aqua, nisi grandis solemnitas vel infirmitas dispensationem exegerit, nec ei per annum liceat equitare.


25 Abbas de Molebrun qui ante tempus annuae probationis novitium benedixit per annum extra stallum abbatis maneat, nec benedicat novitios, et omni sexta feria sit in pane et aqua, et cum ipse secundum rigorem Ordinis deponi in instanti mereretur, per misericordiam tamen ei parcitur in praesenti, tum propter grave scandalum quod inde posset Ordini provenire, tum quia fere per triennium in eadem domo mansit. Verum ne tantum malum trahatur in consequentiam, statuimus ut qui super hoc facto tam enormi de cetero deliquerit, absque omni retractatione deponatur.


26 Abbas de Arthuse qui in confusionem, immo dissipationem Ordinis, in domo ipsius militem benedixit novitium, cum derisio potius videatur quam benedictio, deponitur in instanti. Miles autem cuius huiusmodi facta est benedictio, probationem suam in cella novitiorum exequatur, benedictionem post anni circulum accepturus et ne tam enormis in Ordine subrepat dispensatio, praecipitur districtius ut transgressores huiusmodi depositionis sententiam excipiant, non nisi per generale Capitulum promovendi.


27 Abbates qui non solverunt quod promissum est ad usus terrae Ierosolymitanae, vel in presenti procurent reddere vel in Divione, alioquin nisi usque ad Natale Domini ex integro Cistercio persolverint, ex tunc abbas, prior et cellerarius non celebrent, et omni quarta et sexta feria sint in pane et aqua. Illi tamen de Apulia, de Hungaria de Polonia, de Suetia, de Hibernia, de Wallia, de Dacia, de Portugallia, de Gallicia, de Hispania, de Tuscia, tantum excipiuntur, qui tamen usque ad sequens Capitulum totum persolvant ; alioquin poena quam praediximus puniantur. Et quia scimus quod illae oblationes iam factae, ad solvendam pecuniam quam promisimus ad subventionem terrae illius non sufficiunt, sequenti anno abbates ad Capitulum venientes sic veniant praemuniti ut quod superaddere necesse fuerit in continenti fieri possit.


28 Abbati Fontis vivi praecipitur ut domui Sancti-Iusti cuius est pater, usque ad festum sancti Andreae, personam quam viderit expedire praeficiat in abbatem, et monachus qui ibidem abbatizat amoveatur, ne per ipsum, si moram fecerit in loco, non tenuis scandalorum materia suscitetur ; ad domum aliam Ordinis nostri transmittatur.


29 De abbate Cadunii qui suas hoc in anno non visitavit filias, committitur abbati Pontiniaci, ut haec abbatis supradicti negligentia per ipsum ferventius emendetur.


30 Supplicetur domino Papae quatenus novo vulneri Ordinis nostri medelam provideat competentem, ne videlicet pro debitis Pontisalti vel etiam domus alterius, ceteri qui sunt de Ordine nostro debeant aliquatenus pignorari.


31 Scribatur etiam archiepiscopo Auxitanensi et Aquensi episcopo, quatenus ob amorem totius Ordinis et reverentiam istud humiliter supplicantis obnixe satagant ne creditores domus Alti pontis de cetero viros Ordinis nostri per partes illas transitum facientes praesumant, aliquatenus pignorare.


32 Abbatibus de Quoquesale et de Brueria, committitur causa quae vertitur inter abbatem de Wesburne et abbatem de Thamme, mediante concordia vel iudicio decidenda.


33 Petitio domini Willermi, mareschalli regis Angliae, de abbatia construenda, committitur abbati de Stoquella et abbati de Portu-Sanctae-Mariae, ut locum adeant, et consideratis loci commoditatibus et sufficientiis et quod ibidem invenerint, sequenti Capitulo nuntient aut procurent per aliquos nuntiari.


34 Abbati Claraevallis committitur ut inquisitione sollicita praecurrente, de monacho illo qui, transacto Capitulo, ab abbatia comitissae Britanniae est amotus si viderit expedire, et Ordinis honori competere, promoveri concedat.


35 Petitio domini Ioelli de Armene pro abbatia construenda committitur abbati de Buzeio et abbati de Meleio, ut accedentes ad locum, videant si fuerit opportunus, sequenti Capitulo quod invenerint relaturi.


36 Petitio abbatis de Roseriis pro abbatia construenda in Venetia, committitur abbati Morimundi et abbati de Fulina, ut considerato loco, sequenti Capitulo renuntient, si locus idem sufficientia qua expedit muniatur, ut abbatiae construendae idoneus habeatur.


37 Abbas de Ameslonborne qui nova praesumptione sub diversis temporibus citra anni circulum integraliter evolutum tres novitios benedixit, quod omnino sanctae series Regulae noscitur inhibere, adeat Morimundum et ibi se habeat ad mandatum abbatis Morimundi.


38 Abbas de Lamnas qui, dimisso conventu, zelum scientiae in hoc minime apprehendens, se reclusit, ad Ordinem revertatur. Quod si renuerit, ab Ordinis participio secludatur.


39 Abbas de Waldebrac qui non venit ad Capitulum cum venire deberet, extra stallum suum maneat, et omnibus sextis feriis sit in pane et aqua, donec Cistercio se repraesentet, et abbas de Sancta-Cruce hoc ei nuntiet.


40 De abbati Maceriarum, cuius in domo abbatibus venientibus ad Capitulum in quorum pabulo praecipue minori fuit sufficientia ministratum, abbati de Firmitate committitur ut si ita fuerit, per ipsum corrigatur districte, ita ut Maceriensis et abbates alii ad hac sibi culpa in futuro debeant praecavere.


41 Abbatibus de Melone et Armentaris praecipitur ut quantocius poterint, ad domum de Fenalia accedere non morentur, ibidem sollicite perscrutantes qui fuerint illi qui abbati eiusdem domus ad Capitulum venire volenti per insolitam insolentiam equos abstulerint, et impensas, et quos invenerint in hoc casu praesumptuosius excessisse usque ad tres personas pedes apud Cistercium non paveant destinare ibidem se ad Domini Cistercii arbitrium habituros, et reliquos qui minus excesserint poena qua eis visum fuerit, et feriant et castigent ; et quod inde statuerint, sequenti Capitulo manifestent, aut per bonum nuntium faciant manifestum. Abbas autem praedictae domus veniat ad sequens Capitulum ut debet.


42 Querimonia quae vertitur inter abbatem de Parcolude et abbatem Mellifontis super abbatia repetenda de Valle salutis, committitur abbati Claraevallis ut tales executores provideat, qui causam ipsam examinent diligenter, et processum causae notificent Capitulo subsequenti.


43 Querimonia quae vertitur inter abbatem de Alpibus et abbatem Stamedii super quadam pecunia quam reposcit abbas Alpensis, committitur abbatibus de Alta comba et de Sancto-Sulpitio, ut per eos eadem causa perpetuo sopiatur, ne in reliquum super ea clamor in generali Capitulo audiatur.


44 Conceditur abbati Speciosae vallis ut in grangia illa de qua Capitulum generale toties est pulsatum, quingentas oves cum agnis usque ad festum sancti Andreae habeat et ex tunc, agni ad pasturas alias emittantur, quingentis ovibus in loco remanentibus usquequaque.


45 Depositum de Oratorio eis qui deposuerant sufficienti cautione resignatur.


46 Petitio Eudonis de Ponte, de abbatia construenda differtur ad praesens.


47 Petitio pro cruce signatis revocandis ad domos proprias nullatenus exauditur.


48 Petitio regis Walliae pro abbatia construenda, committitur abbatibus de Margan et de Biduals, ut inquirant sollicite quibus sufficientiis intendat idem rex construere abbatiam, et quod invenerint, renuntient Capitulo subsequenti.


49 Querimonia quae vertitur inter abbatem de Dora et mercatorem hominem domini Willermi de Braosa, committitur abbatibus de Margan et de Quinquesude, compositione vel iudicio terminanda.


50 De converso Tutae vallis qui fratrem suum casu miserabili interfecit, et se spontanea voluntate inclusit, committitur domino Cistercii, ut circa eum, si viderit expedire habeat dispensare.


51 Abbas de Stafarda quoniam patri suo inobediens noscitur extitisse, de non emittendo monacho, et qui quosdam monachos et conversos ad se missos, non retinuit, sed dimisit, tribus diebus in domo sua sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et eidem poenae apud Civitatulam quam offendit pluries subiaceat. Monachus autem qui dicitur Daniel apud Civitatulam mittatur et non equitet, et ad propriam domum non redeat nisi per licentiam generalis Capituli.


52 Item novitii in refectorio comedentes, dicente lectore Tu autem, egrediantur et eant in cellam suam ibi gratias suas persolventes.





 Document 68

 Date: 1204





1 Auditum a generali Capitulo quod abbatiae sint in Ordine quae pro defectu et paucitate personarum, scandalum grave generant, et plus destruunt quam aedificant Ordinis sanctitatem.


2 Ideoque consultum est et indultum quod abbatiae quae minus habent a duodecim monachis vel expirent penitus et redigantur in grangias, vel si forte sic abundant in possessionibus ut conventum habere possint et debeant, de iis provideat pater abbas, vel usque ad generale Capitulum convenientem numerum habeant, nisi forte conventus dispersus fuerit propter incommodum paupertatis.


3 Conventus qui emissus est ab abbate de Wolborne sine consensu generalis Capituli, absque omni retractatione usque ad festum sancti Andreae revocetur, et abbas sic creatus cum conventu revertatur ad domum propriam, in ordine suae conversionis tanquam monachus collocandus, et quicumque de cetero tale quid praesumpserit, tam ille qui creaverit quam ille qui permiserit se sic creari, absque omni retractatione deponantur, numquam amplius in abbates nisi per generale Capitulum promovendi.


4 Abbates Lombardiae qui morantur citra montem Bardonis, singulis annis interesse procurent Capitulo generali. Abbates de Columba et de Casa nova hoc eis denuntient.


5 De leprosis pro quibus petitur ut permittantur habitare prope domos Ordinis, omnino ne fiat interdicitur, ne occasione eorum qui ad praesens videntur aliquid conferre quibusdam monasteriis, quamlibet trahatur in consequentiam, ut passim leprosi veniant in totius Ordinis detrimentum et gravamen.


6 Abbates qui sunt citra nemus Poloniae et Bohemiae, et fluvium Albiam, et etiam citra Danubium, singulis annis veniant ad Capitulum.


7 Abbates de Egena, et ceteri qui cum duobus equis et sine converso venerunt ad Capitulum, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et de cetero tale quid tam ipse quam ceteri non praesumant ne pro excessu consimili poena puniantur ; nihilominus in sequenti generali Capitulo veniam petituri.


8 De libello definitionum praeceptum est a generali Capitulo ut ab omnibus quam citius potuerunt, habeatur, ut nullus abbatum de cetero de ignorantia se excuset.


9 Abbati de Valle-Sancti-Lamberti qui campanam nimis simpliciter benedixit, licet de rigore Ordinis deponi mereretur, parcitur in praesenti. Verum ne omnino inulta remaneat tam inaudita simplicitas, extra stallum abbatis quadraginta diebus maneat, sex diebus eorum in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et de cetero tale quid a nemine praesumatur.


10 De abbate de Stella qui regi Sarraceno litteras direxisse et pergamenum vacuum cum sigillo monacho cui credendum non fuerat dicitur credidisse, committitur abbatibus de Landesio et de Barzeleio qui veritate diligenter inquisita, quod invenerint renuntient Capitulo generali, et abbates provideant sibi in posterum, ne litteras quarum tenorem non viderint vel audierint, non permittant aliquando sigillari. Sed si quis monachum illum qui litteras ad Sarracenum detulit, ubicumque invenerit, cucullam ei auferat in ultionem suae fraudis.


11 Altare quod constructum est in grangia de Buxeria destuatur, sed et omnia altaria quae constructa sunt in grangiis, abbatiarum, ex quo conversae fuerint ad Ordinem nostrum usque ad Purificationem beatae Virginis similiter diruantur. Sin autem abbas loci illius, prior et cellerarii omni quarta et sexta feria sint in pane et aqua, et conversi qui morantur in grangiis quibus altaria erunt, hanc ipsam poenam patiantur. In nullis etiam grangiis divina celebrentur, nisi a Capitulo generali fuerit indultum. Ubi hoc transgressum fuerit, abbas loci illius, prior et cellerarii, omni quarta et sexta feria sint in pane et aqua, et qui celebraverit ibi, usque ad nutum Capituli generalis non celebret. Et ut istud caveatur, omnia missae necessaria a grangiis illis amoveantur.


12 Abbates qui in via Capituli spoliantur, nihilominus ad Capitulum veniant, et abbates per quos transibunt eis charitative subveniant.


13 De subdiacono Vallis clarae qui pro infirmitate capitis ad collegium conversorum translatus est, et de consimilibus, praecipitur ut cum scapulari saltem, et caractere coronae, seorsum secundum dispositionem abbatis conversetur.


14 De truncis seu gazophilaciis qui indecentis quaestus causa in abbatiarum ingressibus apponuntur, praecipitur ut infra triduum ex quo abbates domos suas intraverint, amoveantur. Insuper confreriae et quaestorum sive praedicatorum collectae omnibus modis inhibentur. De cetero si in aliqua domo simile quid contigerit, abbas et officiales, sex diebus sint in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua, et conventum uno die sit in pane et aqua. Ipsaque pecunia quae de cetero sic collecta fuerit, ad Capitulum deferatur.


15 In officio sancti Barnabae lectiones ex commentario beati Augustini : Ait Dominus discipulis suis : Hoc est praeceptum meum… Evangelium : Hoc est praeceptum meum…, cum homelia beati Gregorii : Cum cuncta sacra eloquia… In officio missae, si tempore Resurrectionis evenerit : secundum Alleluia : Non vos me elegistis ; Evangelium : Hoc est praeceptum meum…


16 Polonii et Hungarii altaria non ornent sericis, nec cum casulis celebrent olosericis, sed tam ipsi quam ceteri sententiam scriptam teneant, et transgressores poenam super hoc datam sustineant, videlicet ut qui cum talibus celebraverint, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Quam poenam sacrista qui tale ornamentum scienter ministraverit, patiatur. Qui autem non habent humiles casulas et communes, usque ad Pascha provideant sibi ut habeant.


17 In domibus Ordinis nostri nullus constituatur prior, subprior, nec cellerarius, nec confessiones recipiat, qui non sit professus in domo illa, nisi de consensu generalis Capituli.


18 Abbas de Waverleia qui domum de Gerodona non visitavit, tribus diebus sit in pane et aqua. Abbas de Brueria hoc ei denuntiet.


19 Excessus monachorum Sancti-Ioannis de Toroquen, committitur abbati Claraevallis qui tantam praesumptionem ita corrigat ut contra abbates suos ceteri ad simile timeant attentare ; et super hoc regi de Portu Galliae a Capitulo scribatur. Quod autem super hoc factum fuerit, Capitulo nuntietur.


20 De abbate de Candelio qui conspiratorem, ut dicitur, promovit in abbatem, committitur abbatibus de Bella pertica et de Borbonia ut diligenter istud inquirant et si conspiratorem eum aliquando fuisse invenerint, absque retractatione deponant ; et si praeterea abbas hoc scienter fecisse fuerit comprobatus, poena simili puniatur. Quod autem super hoc factum fuerit, sequenti Capitulo nuntietur.


21 Abbates de Anglia et de Hybernia transmarini in via Capituli citra mare equos summarios non adducant, et contenti sint tribus equis et duobus pueris. Transgressores omni quarta et sexta feria in eundo et redeundo tam abbas quam conversus sint in pane et aqua.


22 Abbas et conventus qui de domo Scarleiae praeter assensum generalis Capituli, et contra prohibitionem patris ad construendam abbatiam in Hibernia missus est, licet de rigore disciplinae deberet revocari ; pro periculo tamen maris interiacentis et reverentia fundatoris, et pro evitandis damnis quae inde possent emergere eis parcimus in praesens ; sed abbas de Scarleia qui praeter assensum, imo contra instituta Capituli illuc conventum destinavit, deponitur in instanti ; prior et ceteri officiales quorum consilio factum est usque ad sequens Capitulum omni sexta feria sint in pane et aqua, nisi pro aliqua praecipua sollemnitate vel gravi infirmitate circa ipsos in aliquo dispensetur. Quod committitur abbatibus de Guardona et de Brueria.


23 De stola argentea quae est in monasterio de Pelis dicitur ut quoties quis cum ea celebraverit, toties tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Similiter sacrista qui eam ministraverit celebranti, uno erit in pane et aqua.


24 Abbas Balernae qui novitium infra duos menses receptum, adduxit ad Capitulum cum plures conversos haberet, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


25 Abbates de Margan et de Quinquesades qui renuntiare neglexerunt quod eis iniunctum fuerat a generali Capitulo super querela quae erat inter abbatem de Dora et mercatorem, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


26 De abbate de Cicador in Hungaria qui non venit ad Capitulum cum venire deberet, impeditus et retentus a fratribus domus suae, ut dicitur, committitur abbatibus de Bocan et Sancti Gothardi qui accedant ad locum et re diligenter inquisita qui magis culpabiles in hoc facto reperti fuerint, conspiratorum sententia feriantur.


27 Abbas autem quia domum de Egris quae ei commissa fuerat visitanda minime visitavit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua ; nihilominus super hoc in sequenti Capitulo veniam petiturus. Abbas de Pelys hoc ei denuntiet.


28 Abbates Sancti-Stephani de Bosco et de Thoracio qui multis iam retro annis non venerunt ad Capitulum cum venire deberent, extra stallum abbatis maneant, et omni sexta feria sint in pane et aqua, donec Cistercio se repraesentent, et omni occasione proposita ad sequens Capitulum generale veniant inde veniam petituri ; alioquin sine retractatione se noverint deponendos. Abbas Casemarii hoc eis denuntiet.


29 Abbas de Hersehuse qui filiam suam de Bretelai minime visitavit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Abbas de Wolterode hoc ei denuntiet.


30 Frater Henricus quondam subprior Morimundi qui se male habuit in visitatione de Dora emittatur de domo propria, sine assensu Capituli generalis minime revocandus.


31 Abbates de Melone et de Armentariis qui excessum monachorum de Fenalia, qui abbati suo praeparanti se ad Capitulum generale equitaturam et expensas abstulerunt, corrigere debuerunt et minime correxerunt, sex diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Prior, subprior et cellerarius qui in domo illa tunc praeerant, nihilominus pedites veniant Cistercium usque ad Pentecosten, ad nutum domini Cistercii puniendi. Abbas de Thorac hoc eis denuntiet.


32 De abbate de Francha valle de quo dicitur quod sit nimius in expensis, et apud Firmitatem in infirmitorio iturus viam suam aestivo tempore praesumpsit ante tertiam contra regularem consuetudinem manducare et multa alia quae de eo audita sunt, committitur abbatibus de Bonavalle et de Vallemagna, qui diligenter inquirentes de omnibus quae invenerint renuntient Capitulo generali. Ipse autem abbas pro excessu inordinati prandii, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


33 Abbas de Columba qui iuniorem quam decuerit creavit in abbatem, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Abbati autem creato quia bonae spei est iuvenis, et boni testimonii parcitur in praesenti.


34 Excessus conversorum de Challose, committitur abbatibus de Prulliaco et de Ioiaco qui rem diligenter inquirant et cum digna animadversione puniantur qui reperti fuerint culpabiles in hoc facto, ut discant ceteri non solum non offendere venientes ad Capitulum, sed etiam honorare.


35 Monachi qui de Hungaria morantur iuxta Strigonium in ecclesia Beatae-Mariae-de-Campis amoveantur. Si de cetero postquam eis sententia innotuerit ubi manserint, quamdiu ibi fuerint, sint in pane et aqua. Abbas et prior omni sexta feria sint in pane et aqua.


36 De abbatia construenda a domino Cantuariensi, committitur abbatibus de Longo villari et de Fontanis, ut ad locum accedentes diligenter considerent utrum idoneus sit Ordini et secundum Ordinis instituta possit ibi abbatia creari.


37 Negotium abbatum de Flaran et de Porteglon committitur patri abbati ut assument secum abbates de Grandi-sylva et de Bellapertica accedant ad loca illa et cum plenaria Capituli potestate tantum de mobilibus et de fundis earumdem abbatiarum vendi faciant quod debita si possit fieri persolvantur.


38 Controversiae quae vertuntur inter abbates de Bellobeco et Fulcardimontis, et inter abbatem de Briostel et de Bellobeco abbatibus de Savigneio et de Balanciis committuntur auctoritate Capituli generalis terminandae.


39 Querela abbatum de Sancto Andrea et de Ripa alta committitur abbatibus de Caravalle, de Columba et de Coronato infra generale Capitulum terminanda, ita sane ne ulterius ad audientiam generalis Capituli referatur. Abbas de Columba hoc procuret exequendum, ita quod si tres interesse non potuerint, duo nihilominus exequantur.


40 De imaginibus Loci regii penitus amovendis committitur abbati de Curia Dei, qui accedens ad locum diligenter provideat curiositates imaginum quas constat fieri contra statutum Ordinis amoveri penitus usque ad Natale Domini. Abbates de Pulliaco et de Sancto Portu conveniant super hoc dominum Parisiensem, ad cuius instantiam hac factae sunt imagines et picturae, ut hoc cum factum fuerit sustineat patienter quia hoc ipsum sustinere non potest in patientia Capitulum generale.


41 De prandio de malrepast quod ab antiquo statutum est teneatur.


42 De personis minus idoneis quibus ad mandatum domini Papae supra modum domus Ordinis praegravantur, committitur abbati de Casamarii, et nonno Nicholao, domini Papae capellano, qui procurent diligenter prout melius viderint expedire, ut dominus papa in huiusmodi parcat Ordini, vel si forte ei scribere placuerit ; sic mandatum eius temperetur, ut salva sit in omnibus recipiendis Ordinis disciplina nec executores dentur per quos personae inutiles recipi compellantur.


43 Petitio domini Willermi de Brabox de abbatia construenda in Wallia, et de abbatia quae Portus apostolorum dicitur in Boemia, committitur domino Cistercii, qui loca considerari faciat, si sufficiant et conveniant ad monasteria construenda, et ipse procuret conventum mittere usque ad generale Capitulum, si tamen ipsum viderit expedire.


44 Petitio domini Olomocensi episcopi de abbatia construenda, committitur abbatibus de Evra et de Pomo qui si viderint quod sufficienter constructae sint officinae et omnia iam parata ad conventum recipiendum, liceat abbati Placensi mittere conventum.


45 Petitio de abbatia facienda iuxta Venetiam iterum committitur abbatibus de Caravalle et de Casa nova qui quod inde sibi visum fuerit, diligenter studeant ad sequens generale Capitulum nuntiare.


46 Petitio domini Traiectensis de incorporanda Ordini abbatia usque ad sequens generale Capitulum differtur.


47 Petitio de festo Sancti Saturnini faciendo non conceditur.


48 Abbatibus Ursicampi et de Walcellis et de Claustro, et de Alba ripa conceditur ut liceat eis ad Curiam mittere pro magnis et gravibus negotiis domorum suarum.


49 Abbatia pro qua supplicavit Capitulo generali dominus Iohellus remaneat in loco quo iam fundata est, nec eam transferri liceat si translatam excedere contingat terminos quos ob pacis custodiam inter abbatias Ordo constituit, nec etiam in finibus abbatiae Savigniaci sine consensu ipsius et licentia collocetur.


50 De controversia quae vertitur inter abbates de Valle Salutis et de Parcolude dicitur ut qui tenet et plusquam quinquaginta annis tenuit, teneat auctoritate Capituli generalis.





 Document 69

 Date: 1205




1 De iis qui castra seu villas possident, commutent si possint ; quod si tam necessariae sunt possessiones ut non possent omnino sine damno aut periculo domorum alienari, caveant possessores ne ullo iudicio sanguinis se intermisceant. Transgressor, si abbas fuerit, deponatur ; si monachus vel conversus a domo propria eliminetur, non reversurus nisi per generale Capitulum.


2 Prohibetur ut nullus creditori alicui seu mercatori in aliis domibus nostri Ordinis pro reddenda sive recipienda pecunia, audeat terminum assignare. Transgressor tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


3 De mittendis personis Ordinis nostri in Graeciam, sicut sententia de mittendis ad Curiam ita de istis teneatur.


4 Sententia quae Capitulo praeterito data fuit super officialibus qui professi esse iubentur domorum illarum in quibus sunt, omnimodis teneatur.


5 Nulli omnino liceat emere aut acquirere nisi forte quid detur in puram eleemosynam, vel tantum de possessione minus utili quis vendiderit unde possit utilior sine additamente aliquo comparari nec sumptuose aedificare praesumat quis nisi de super abundanti vel de eleemosyna ad hoc data, aliter nulli liceat nisi de consensu et de licentia Capituli generalis. Abbas transgressor huius sententiae sine ulla retractatione, vel personarum acceptione, deponatur. Et quicumque suum praebuerit assensum vel consilium, a domo propria emittatur non reversurus nisi per generale Capitulum. Nec hoc anno recipiantur persona in Ordine, nisi quae repelli non possit sine gravi scandalo, et si hoc fiat abbas de consilio patris abbatis faciat, vel vicinorum abbatum si pater abbas defuerit, nihilominus in sequenti Capitulo veniam petiturus. Nec possessio quae haberi non potest nisi contra Ordinis instituta sicut est de furnis et de molendinis et huiusmodi, recipiatur ulterius, sed et habita si convenienter et sine gravi damno possit fieri, commutetur vel vendatur, nec recipiatur alicuius abbatis professio, nec deponatur aliquis nisi in Capitulo Ordinis nostri, nec aliquis venientium ad generale Capitulum, qui priusquam iter arripuerint de cessione sua patri abbati mentionem non fecerint, sed accedant ad Capitulum ad arbitrium Capituli iudicandi.


6 Abbates qui singulis annis non tenentur venire ad Capitulum, si usque ad unam de quatuor primis abbatiis venerint, et ibi infirmi remanserint, vel infra postquam meliorati fuerint, Cistercio se repraesentent, et sic eis indulgetur de misericordia, ut sequenti anno ad Capitulum venire minime teneantur.


7 Altaria grangiarum non consecrata destruantur, consecrata, remaneant ; ita quod in nullis divina celebrentur, nisi a generali Capitulo fuerit indultum ; et deinceps nulla alia construantur. Ubi autem hoc transgressum fuerit, abbas loci illius, prior et subprior et cellerarii omni quarta et sexta feria sint in pane et aqua ; et qui ibi celebraverit non celebret usque ad nutum Capituli generalis et ut istud cautius teneatur, omnia missis necessaria ab illis grangiis amoveantur.


8 Abbas de Hyrdehuse qui hoc anno numerum duodecim monachorum non apposuit in filia sua, cum hoc de mandato Capituli generalis facere debuisset, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua et usque ad Natale Domini compleat quod hactenus non implevit ; alioquin veniam petat in sequenti generali Capitulo, gravius super hoc, si contempserit, puniendus. Hoc ipsum abbas Sancti-Sulpitii faciat qui culpa simili noscitur deliquisse.


9 Abbas de Porta qui leprosum recepit contra mandatum generalis Capituli, usque ad Natale Domini sic receptum proiiciat, veniam super hoc in sequenti Capitulo petiturus. Abbas de Walquerede hoc ei denuntiet.


10 Abbas de Pontiniaco qui contra formam Ordinis reginam Franciae cum aliis eiusdem sexus non paucis numero in suum monasterium introduxit ad audiendum sermonem in Capitulo, ad processionem in claustro, ad reficiendum etiam, et duabus noctibus pernoctandum in infirmitorio, sumpta occasione quod ex rescripto domini Papae, et de permissione Domini Cisterciensis eidem Reginae patebat aditus illius monasterii cum eo usque procedendum, nec dominus Papa, nec abbas Cistercii indulserint, sed nec etiam tale quid cogitaverint, et quia tam enorme factum sustinuit in totius Ordinis Cisterciensis iniuriam, licet absque omni retractatione depositionem mereretur in instanti, tamen ad petitionem domini Remensis cui negare nec volumus nec debemus, et aliorum episcoporum, ei parcitur in hac parte. Verum ne omnino impunita remaneat tanta praesumptio extra stallum abbatis maneat usque ad Pascha, et non celebret nisis de necessitate sui officii, et sex diebus sint in levi culpa, tribus in Cistercio, tribus in Pontiniaco, uno eorum in pane et aqua, hinc et inde. Et hoc ipsum provideat ut pavimentum suae ecclesiae quod et levitatem redolet et paupertatem sancti Cisterciensis Ordinis nutricem, superfluitate sua et curiosa varietate quodammodo detestatur, vel omnino amoveat, vel sic faciat emendari, ut neminem deinceps super hoc scandalizet.


11 Abbates de Alnis, de Casai et de Valle-Sancti-Petri qui hoc anno non venerunt ad Capitulum, latam in Capitulo generali sententiam sustineant. Patres abbates hoc eis denuntient.


12 Abbas de Borbona qui contra mandatum Capituli generalis, leprosum praesumpsit recipere, quadraginta diebus extra stallum abbatis maneat, sex diebus in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua et de leproso committitur domino Cistercii qui quod in hoc viderit emendandum, corrigat et emendet, et quia cessio et institutio abbatis de Bonis fontibus minus caute ad suggestionem dicti abbatis de Borbona facta est, totum committitur abbati Morimundi, qui secundum quod discretioni eius visum fuerit, ordinet et disponat.


13 Abbas Altae ripae qui terram suam, contra formam Ordinis, ad modiationem dare voluit, et monachus suos non corripuit, eo quod irreverenter loqui praesumpserunt domino Lingonensi tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et monachi pro excessu suo similiter puniantur.


14 De converso de Net qui coria quae vendiderat converso de Quinci, contra ius alii vendidit, ut plus reciperet, et correctus quod malefecerat, et quod hoc vindicandum esset a Capitulo derisit correctorem, parvipendens quod ei dixerat, usque ad Pentecosten pedes Cistercio se praesentet, ad arbitrium domini Cistercii puniendus. Abbas de Net provideat ut mittatur.


15 Abbas Vallis-Sanctae-Mariae qui contra formam Ordinis et instituta Capituli generalis comitem in oratorio tumulare praesumpsit, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua, et quadraginta diebus extra stallum abbatis maneat, et qui consilium dederunt, singuli tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua ; et quicumque tale quod praesumpserit, absque retractatione deponatur. Prior, subprior et cellerarius quorum consilio vel auctoritate id factum fuerit, emittantur ad domum aliam non nisi per Capitulum generale reversuri.


16 De hospitali de Sturceborne et capella in hospitali statutum est, ut in capella non celebretur ulterius, et introitus ad capellam a foris obstruatur, nec ibidem ulterius pauperes hospitentur, sed in hospitio quod ad usus talium ab antiquo est institutum.


17 De abbate de Bergis de quo dicitur quod in grangiis eius carnes passim ministrantur mercenariis et hospitibus, committitur abbati Morimundi, qui accedens ad abbatiam consideret si ita sit sicut dicitur, et si ita invenerit, digne id faciat emendari. Hoc idem patres abbates in filiabus suis considerent, et digne similiter faciant emendari.


18 Abbas et conventus Maceriarum qui in praeiudicium Cisterciensis monasterii virum bonae memoriae Alexandrum, cum esset filius ducis Burgundiae et fundatoris Cistercii, ad sepulturam praesumpsit recipere, et priore Cistercii et quibusdam suis fratribus contradicentibus, auctoritate Capituli generalis, praecipitur humatum corpus in praesenti restituere Cistercio et sepulturae patrum suorum fundatorum. Quod si contigerit retineri, divina ibidem minime celebrentur. Et ne tale quid praesumatur in posterum, statutum est et firmatum a Capitulo ne fundatores seu haeredes fundatorum ad sepulturam aliquam recipiantur ulterius, nisi de consensu et licentia eorum quorum eos esse constiterit fundatores.


19 Abbas Loci Dei qui minus caute et minus ordinate cessit in Divione, restituitur ; restitutus Cistercium veniat, Domino Cistercii super iis quae ei obiecta fuerint responsurus. Abbati autem de Fulcardimonte qui ei cessionem recepit indebite, parcitur in praesenti.


20 Abbas de Coronato qui sciens et prudens communicavit excommunicato, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


21 Abbas de Fonte Ioannis qui molendinum contra Ordinis instituta fecit construi, et vinum prope abbatiam ad brocam vendi sustinuit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Et ut caveatur in posterum ne vinum vendatur ad brocam in morem saecularium, diffinitum est in Capitulo et sententia temperatur de vino vendendo ad brocam, ut tantum in villis, et nisi per saecularem personam vendatur.


22 Abbas de Miratorio qui in visitatione Sancti-Andreae minus mature sicut dicitur, et sicut ipse ex parte confessus est, et etiam minus reverenter, immo et leviter, coram Domino Remensi et Definitoribus locutus est, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


23 De puerulo monacho de Bella Valle, et de domo cuiusdam mulieris nimis vicinae Bellae Vallis, committitur abbati Morimundi qui ad locum accedat, et re diligenter inquisita, faciat super his quod digne iudicaverit faciendum.


24 Abbas de Ioiaco qui nimis simpliciter professionem recepit abbatis de Persenia, non consulto Domino Cistercii, viginti diebus maneat extra stallum abbatis, et tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


25 Abbas Cariloci qui episcopos, archiepiscopos et abbates suscepit in infirmitorio monachorum, et per cuius negligentiam leprosus in extremis sine unctione, cum eam requisisset decessit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et 40 diebus extra stallum abbatis maneat, nec ultra fiat in Ordine, ut in infirmitoriis hospitentur saeculares.


26 Abbatibus de Frisia qui pueros infra annos quindecim ad discendum in claustris receperunt, licet de rigore Ordinis deponi mererentur, quia forte nondum ad eos pervenit diffinitio, parcitur in praesenti ; sed ne remaneat impunitum quod factum est sex diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et 40 diebus extra stallum abbatis maneant, et pueros si ita voluerint, faciant in villis vel oppidis erudiri. De cetero qui non observaverint quod diffinitum est, deponantur.


27 De abbate de Insula qui creditur puerulum infra annos recepisse, et fideiussisse pro saeculari, de quo dicuntur et alia, committitur Domino Morimundi qui digne et secundum Ordinis formam corrigat quod invenerit corrigendum.


28 De abbate Fontis Willermi qui ad matrem vocatus a filia, receptis iam quorumdam monachorum professionibus sine revocatione et sine electione reversus est ad filiam, et qui mulierem recepit ad conversionem, relicto marito, committitur abbatibus de Dalone et de Grandi Silva, qui quod invenerint, sequenti Capitulo studeant nuntiare.


29 Abbas de Sala qui ad praeceptum patris abbatis venire ad Cistercium contempsit, cum per tres nuntios vocatus fuisset, usque ad Natale Domini Cistercium veniat, ad arbitrium Domini Cistercii satisfacturus. Abbas de Staffarda hoc ei denunciet, de ipsa quoque abbatia provideat abbas de Firmitate utrum stare possit nec ne, et iuxta Instituta Capituli generalis numerum 12 monachorum sustinere valeat et quod inventum fuerit, sequenti Capitulo nunciet.


30 Abbas de Charreria qui in filia sua per annum non sustinuit abbatem, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


31 Abbates S. Stephani de Bosco et de Choratio quibus, anno praeterito, per abbatem Casemarii debuit nuntiari ut praesenti Capitulo sese praesentarent, cum in praecedenti Capitulo venire debuissent et non venerunt nec etiam in praesenti secundum datam tunc sententiam, deponantur in instanti. Abbas de Domo Dei qui ad curiam profectus est, per abbatem Fossae Novae, hoc eis faciat nuntiari.


32 Prior, subprior et cellerarius de Ferraria, qui vocati venire contempserunt, usque ad Purificationem B.M. Virginis Cistercium veniant pro contumacia puniendi. Si autem venire contempserint, de Ordine tanquam rebelles et contumaces expellantur.


33 Abbas Grandis Silvae qui ante primam comedit, et postea iter arripiens obsequiis defuncti abbatis non interfuit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Similiter patiantur qui apud Gardum obsequiis defuncti conversi defuerunt. Abbates etiam qui apud Quintiacum ante sepulturam mortui recesserunt : tres missas pro ipso mortuo dicant.


34 Abbas de Pulliaco qui contra formam Ordinis et instituta concessit comitissae Campaniae missam singulis diebus, 40 diebus extra stallum sit et sex diebus in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Quam poenam patiatur abbas de Saaleres qui simili culpa tenetur, et quod male promissum est irritum fiat.


35 Abbas de Falera qui occasione spoliationis ad Capitulum non venit, usque ad Natale Domini Cistercio se praesentet, et si non venerit, secundum latam super hoc sententiam extra stallum abbatis sit, et omni sexta feria sit in pane et aqua. Abbas Sancti-Sulpicii hoc ei nuntiet.


36 In ecclesia de Wades a monachis divina non celebrentur, nec mortui per monachos sepulturae tradantur. Transgressor tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et in capitulo coram omnibus verberetur, quoties transgressus fuerit.


37 Monachus de Roseriis qui sine licentia perrexit ad Curiam, sicut sententia de talibus data est, a domo propria emittatur non reversurus nisi per Capitulum generale. Abbas qui non correxit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


38 Abbas et officiales de Maceriis quorum assensu carnes saecularibus, extra infirmitorium, ministratae sunt contra sententiam super hoc latam, uno die sint in pane et aqua.


39 Conversus qui cum episcopo Claromontensi, sine assensu et voluntate abbatis est, nisi ad iussionem sui abbatis domui suae se praesentaverit, ita ut ad arbitrium eius satisfaciat, pro excommunicato et fugitivo habeatur.


40 Abbas de Sancto-Godardo qui conversos de Monasterio in Argonia, qui contra voluntatem et assensum proprii abbatis retinuit, usque ad Pascha eos remittat ad propriam domum ; et si non miserit, ab illa die non celebret, nihilominus super hoc in Capitulo veniam petiturus.


41 Abbas Rigniaci qui contra formam Ordinis et consuetudinem, episcopum Antissiodorensem in infirmitorio recepit, cum alibi quo posset recipi convenienter haberet, sex diebus sit in levi culpa, tribus apud Cistercium, et tribus apud Claramvallem.


42 Abbas Boni Montis qui carnes episcopo proprio intra abbatiam ministravit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


43 Abbas de Sancto-Petro Aquilarum cuius cessio ab abbate Claraevallis contra formam Ordinis et absente patre abbate recepta est, restituitur ; quia tamen de insufficientia et quibusdam aliis notatur, committitur Domino Cistercii. Abbas autem Claraevallis qui resignationem eiusdem abbatis contra formam Ordinis suscepit, et monachum de Gratia Dei ad ianuam eiici fecit, tribus diebus sit in levi culpa, et 40 diebus extra stallum suum.


44 Macario militi decem carinae remittantur et supplicatur episcopis praesentibus ut aliqua ei uper hoc misericordia impendatur.


45 De commissionibus et litteris pro inutilibus personis suscipiendis Domino Nicholao scribatur.


46 Domino Cistercii committitur ut Domino Papae scribat super professionibus abbatum et privilegiis observandis.


47 Querela archidiaconi Trevirensis contra abbatem Villariensem committitur abbatibus de Claustro et de Alta Silva, qui quod definitum super hoc fuerit Capitulo sequenti renuntient.


48 Petitio regis Ungariae de abbatia construenda committitur abbatibus de Sancta-Cruce et de Hegris qui quod invenerint, sequenti Capitulo renuntient.


49 Petitio Spirensis episcopi de abbatia construenda, committitur Domino Cistercii.


50 Petitio ducis Austriae de abbatia construenda committitur abbatibus de Salem, et de Victoria, qui quod invenerint, sequenti Capitulo renuntient.


51 Petitio episcopi Patraporne, de abbatia construenda committitur abbatibus de Irsendehuse, et de Volrederode qui ad locum accedentes diligenter inquirant si Ordini aptus est, et in possessionibus sufficientiam habeat, et quod inventum fuerit sequenti Capitulo renuntient.


52 Petitio fratrum de Salva Terra committitur abbati Morimundi ita tamen ut cum gratia et benedictione summi Pontificis fiat.


53 Petitio Marchionis de construendis abbatiis, differtur usque ad sequens Capitulum.


54 Querela abbatum de Margan et de Neth committitur abbatibus de Fontanis et de Bilduars et de Fordens auctoritate Capituli terminanda. Quod si tres non consenserint, quidquid a duobus super hoc definitum fuerit teneatur. Eisdem committitur querela quae vertitur inter abbates de Neth et de Strafluns et quod de utraque factum fuerit Capitulo sequenti denuntient.


55 Petitio abbatis de Valburne pro reducendo conventu ad locum de Medeham committitur abbatibus de Forda et de Boxeleia et de Bello Loco qui ad locum accedentes diligenter inquirant si locus ille Ordini sit idoneus et sufficientiam habeat in possessionibus, et quod invenerint sequenti Capitulo renuntient.


56 Petitio de abbatia construenda in Sardinia committitur abbati Claraevallis.


57 Querela abbatis de Chiminum et Trium-Fontium committitur abbatibus Claraevallis et de Crista auctoritate Capituli terminanda, et quod factum fuerit Capitulo sequenti nuntient.


58 De priore et cellerario Sancti-Anastasii quibus imponitur quod eorum assensu quidam exoculatus fuerit, committitur abbatibus Casamarii et Fossa Nova, ut diligenter istud inquirant, et si verum invenerint a domo propria eos emittant non reversuros nec celebraturos nisi per Capitulum generale.


59 De abbate de Karreia, in cuius domo comitissa quaedam cum aliis mulieribus continuis sex noctibus pernoctavit, committitur abbati de Saviniaco ut tantum et tam periculosum excessum digne corrigat, et qualiter correctum fuerit, Capitulo sequenti renuntiet.


60 De conversis de Escharlis qui avenae paleam miscuerunt, committitur abbatibus de Fonteneto et de Fonte Joannis qui hoc districte iudicent, et qualiter correctum fuerit Capitulo sequenti renuntient.


61 Querela super abbatiis de Bullione et de Monte-Sanctae-Mariae committitur abbati Claraevallis.


62 Petitio abbatum de Lombardia et de Alemannia interim non exauditur. Poterunt autem super hoc in futuro Capitulo misericordiam et veniam postulare.


63 Concessum est de nonno Nicholao quondam abbate de Stanlée ut eum in domo alia, si ibi vocatus fuerit, liceat promovere.


64 Conceditur abbati Morimundi monachum quondam subpriorem ad domum propriam revocare.


65 Petitio Venetorum de abbatia construenda pro ipsorum devotione benigne audita est a Capitulo, sed ad praesens minime est exaudita, donec conventi iterum qui inter eos devoti sunt, ad Ordinem si forte vellent addere ad ea quae data sunt, in tantum ut possessio illius abbatiae sufficeret ad minus ad numerum 24 personarum in monachis et conversis, addita etiam cum eis familia competenti. Abbas de Sana Valle hoc eis denuntiet, qui quod invenerit sequenti Capitulo studeat nuntiare.


66 Episcopus Ordinis nostri qui minus ordinate se habuerit, admoneatur et rogetur per Dominum Cistercii, auctoritate Capituli generalis, ut sic se habeat in conversatione ne ipsius scandalum Ordini nostro tribuatur.


67 Pecunia quam frater Artaudus monachus Claraevallis recepit a monacho quodam qui in Acharon obiit, referatur ad Capitulum, et de ea fiat sicut a Capitulo fuerit iudicatum.


68 Querela abbatis de Crista contra abbatem de Valle Bona, pro abbatia de Mataplana, committitur Domino Cistercii et quatuor primis abbatibus terminanda in Divione.





 Document 70

 Date: 1206



1 Collecta de Spiritu Sancto non dicatur in missa de Trinitate.


2 Secunda die Capituli nominentur Definitores ante tertiam.


3 Si festum S. Barnabae in sabbato ante festum S. Trinitatis evenerit, nihil in secundis vesperis de eo fiat, nisi tantum commemoratio post Magnificat.


4 Qui voluerint carceres facere, faciant, ad fugitivos suos et maleficos, qui talia meruerint, recludendos.


5 Sententia de pueris qui in claustris erudiuntur, irretractabiliter sicut ab antiquo lata est, teneatur, et qui in claustris monialium hoc ipsum praesumpserit, quia hoc fit cum graviore scandalo, graviori adnimadversione puniatur.


6 Abbates qui adduxerunt equos ultra numerum a Capitulo constitutum, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua ; et qui plures adduxerint, non ministretur eis nisi iuxta numerum equorum, sicut dictum est, qui a Capitulo conceduntur.


7 Quicumque manum violentam in monachum vel conversum iniecerit, quia ipso facto excommunicatus est, vitetur ab omnibus, donec a proprio abbate absolvatur.


8 Nulli omnino liceat exercere iustitiam saecularem per monachos vel conversos, quia ex hoc toti Ordini scandalum generatur.


9 Sententia de non emendo et non acquirendis possessionibus et redditibus, quod constat esse contra Ordinem, firmiter teneatur, nisi de consensu generalis Capituli, aut Domini Cistercii et quatuor primorum abbatum, vel ad minus duorum aut si urgentissima instet necessitas, ut ematur quaecumque possessio, fiat de consensu patris, abbatis vel vicinorum abbatum, ita sane quod in sequenti generali Capitulo causa et necessitas quare hoc factum fuerit, nuntietur, salva tamen illa sententia quae legi in visitationibus consuevit.


10 Abbas visitator nihil in scriptum redigat quod prius non fuerit proclamatum in capitulo, vel quod prius non ostenderit visitato.


11 Abbates de Lombardia et de Alemannia, sicut ab antiquo consuetum est, veniant ad Capitulum, et patres abbates ita dispensent circa filios ut medietas veniat uno anno, et alia in sequenti.


12 Monachus de Oratorio qui exivit de Ordine, et iterum intravit ad monasterium, mentitus se fuisse nigrum monachum, ubi et ordinatus est in diaconum, et presbyterum, poterit recipi in Ordine ; veruntamen diaconatus et sacerdotii officio non utatur, nisi forte de licentia Capituli generalis.


13 Quaestio de Bullion et de Monte-S.-Mariae committitur abbati Claraevallis infra sequens Capitulum generale terminanda.


14 Abbas qui creatus est ad abbate Sanctae-Crucis in Austria contra formam et instituta Ordinis, secundum quod statutum est ab antiquo, deponitur in instanti, et si visum fuerit abbati Morimundi, conventus ibi remaneat ob reverentiam fundatoris, abbate ibidem regulariter ordinato. Abbas de Bocham hoc ei denuntiet.


15 Abbas Fontis Willermi in cuius monasterium passim intrant mulieres et de quo multa dicuntur alia, infra Natale Domini Cistercium se praesentet, et stet ad arbitrium Domini Cistercii ; alioquin sciat se esse depositum. Abbas de Foedia hoc ei denuntiet.


16 Pecunia monachi qui regressus est de monasterio quod Claustrum dicitur, quae in manu fratris Artaudi esse dicitur, restituatur monasterio unde extorta est. Residuum si quod inventum fuerit, abbatiae Belli Montis, ad quam mittebatur, plenarie reddatur.


17 Domus Albae Ripae de cetero prandium quod ministrare consueverat inter Albam Ripam et Divionem non ministret.


18 De abbate de Sancto-Spiritu qui hoc anno venire debuit ad Capitulum et non venit, committitur Domino Cistercii. Abbati Sancti-Georgii qui, patre abbate inconsulto sigillum suum remisit, iniungitur ut sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et qua, et de reliquo stet ad arbitrium abbatis Morimundi. Abbas de Valcherode hoc ei denuntiet.


19 Conversus de Buxeria qui manum violentiam in duos abbates praesumpsit mittere, emittatur ad domum aliam conspiratorum sententia puniendus.


20 Abbas de Hersenduhuose, qui passim in abbatia et grangiis carnes ministrat ad vescendum contra statuta Ordinis, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et de cetero non praesumat.


21 Abbas ultra Sylvas in Hungaria, filius abbatis de Egris, in sequenti generali Capitulo, omni occasione postposita, Cistercio se praesentet, veniam quare nunquam venerit petiturus. Abbas de Egris hoc ei denuntiet.


22 Abbates de Fiterio, de Cliva, de Mathaplana, de Valle ecclesiarum, de Nugariis, de Ursaria, de Armentaria, de Oia, de Bure, Mascennaria, de Monte rameio, de Flaranno, de Bonavale, de Ceta, de Calercio et de Spina, qui venire debuerunt ad Capitulum nec venerunt, secundum quod est statutum a Capitulo generali, omni feria sexta sint in pane et aqua, et extra stallum abbatis maneant, donec Cistercio se praesentent. Abbas de Orta abbati de Spina hoc denuntiet, et ille aliis studeat nuntiare.


23 Conversi de Margan qui, conspiratione facta, insurrexerunt in abbatem, et cellerarium de equo eiecerunt, et insequentes armata manu abbatem usque ad XV milliaria, qui etiam se in castellaverunt in dormitorio suo, et negato victu monachis, per omnia conspiratorum sententia puniantur, ita quod qui magis culpabiles inventi fuerint, tam de emissis quam de emittendis, ad portam Claraevallis pedites veniant, inde ad nutum abbatis Claraevallis per domos Ordinis dispergendi, hoc observato ne ultra conversi novitii in domo illa de Margan recipiantur, nisi de consensu Capituli generalis. Abbates de Fontanis et de Fordis et de Balduals accedentes ad locum hoc ipsum diligentius exequantur.


24 Petitio abbatis de Bardona de construenda abbatia similiter exauditur.


25 Abbas de Borbona qui hoc anno neglexit visitare filiam suam, sicut statutum est a Capitulo generali, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


26 Abbas Casemarii cui iniuncta fuit visitatio Casae Dei et eam minime visitavit, si ei innotuerit sententia generalis Capituli, poenam statuam a generali Capitulo patiatur. Abbas de Sambucina hoc ei denuntiet.


27 Petitio Venetorum de construenda abbatia, pro eorum devotione, exauditur.


28 Prior Cadunii qui hoc anno filiam suam non visitavit, similem poenam sortiatur, scilicet tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


29 Sepultura dominae reginae minime revocatur, nec constat eam fuisse fundatricem monasterii Sacri Portus.


30 Abbas de Lapide-Sancti-Michaelis qui monachum recepit sine litteris, qui relicto Ordine huc illucque vagando, cucullatus incedit non sine scandalo, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et fugitivus ille qui Ordinem scandalizet, apud quemcumque inventus fuerit, equo et habitu spolietur.


31 Querela quae vertitur inter abbates de Basinwiere et de Pola, committitur abbatibus de Dora et de Coquedenne, usque ad generale Capitulum terminanda. Abbas de Margan hoc eis denuntiet.


32 Monachus de Salvaterre quia excommunicatus scienter celebravit, de cetero non celebret, et usque ad nutum Capituli.


33 Querela abbatum de Bolbec, et de Fulcardimonte committitur abbatibus de Ursi campo et de Caroliloco et de Walacia, infra sequens generale Capitulum terminanda.


34 Abbas de Insula Dei qui commutavit nummos de deposito quod illibatum et fideliter penes se servare debuit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


35 De converso Cistercii qui apud Campum quo missus fuerat, minime est receptus contra Ordinis charitatem, committitur abbati Morimundi qui tantae praesumptionis iniuriam digne corrigat et emendet.


36 Abbates qui monachos vel conversos ad cohabitandum personis saecularibus concesserunt, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et caveant sibi ne deinceps hoc concedant.


37 De abbate de Scarlies qui in capitulo suo interfuit excommunicationi factae ab archiepiscopo Senonensi, et de priore eius qui potionem dicitur accepisse cum domino Antissiodorensi, committitur abbati de Fonteneto, qui accedat ad locum et sicut digne viderit corrigendum, corrigat et emendet, et in sequenti Capitulo quid super hoc fuerit actum, nuntietur.


38 De abbate Benedictionis Dei, et de comite Forensi, committitur domino Cistercii.


39 De domo Sancti-Martini, praecipitur abbati Sancti-Sulpitii ut infra sequens Capitulum, abbatem ibi constituat et conventum, et quia hactenus facere distulit sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


40 De monachis de Ferraria qui debuerint venire ad Capitulum, et per contumaciam non venerunt, praecipitur ut officia sua non exequantur, et nisi infra Pascha Cistercio se praesentent arbitrio domini Cisterciensis parituri, ab Ordine eiiciantur. Interim vero, omni sexta sint in pane et aqua. Abbas de Orta hoc eis denuntiet, et a vicinis abbatibus quid inde factum fuerit, generali Capitulo faciat nuntiari.


41 Abbates de Bordelec et de Beldoas qui noluerunt exequi mandatum Capituli generalis, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Interim vero eis committitur eadem causa usque ad Pascha terminanda ; et si neglexerint ex tunc omni sexta feria sint in pane et aqua, donec Capitulo se praesentent. Abbas de Wavaerle hoc eis denuntiet.


42 De priore Alcubatiae qui recepit monachum sine assensu abbatis sui et litteris commendatitiis, et cum litteris absolutoriis remisit ad Dominum Cistercii committitur abbati Claraevallis.


43 Petitio abbatis de Bildwalz de transferenda abbatia sua in insulam quae dicitur Aio, exauditur.


44 De abbate Sancti-Godardi qui recepit conversos Trium fontium contra Ordinis instituta, praecipitur ut sex diebus sit in levi culpa, tribus in domo Trium Fontium, uno eorum in pane et aqua, et in domo propria tribus similiter et quadraginta diebus maneat extra stallum abbatis.


45 De domo Ecclesiae Sancti-Thomae in Monte Celio, abbates de Sancto-Anastasio et de Fossa nova qui ituri sunt ad Curiam, loquantur cum domino Tusculano, ad cuius consilium tractent de negotio, et quod inde factum fuerit, sequenti Capitulo studeant nuntiare.


46 Abbas de Gundoni qui hoc anno non venit ad Capitulum, cum venire deberet nec misit, a die qua ei sententia innotuerit, extra stallum abbatis maneat, et omni sexta feria sit in pane et aqua, donec Cistercio se praesentet. Abbas de Grandisylva hoc ei denuntiet.


47 De abbate Fontis vivi committitur abbati de Caravalle, qui accedat ad monasterium eius, et si viderit eum insufficientem ad executionem officii sui, sententiam Capituli super hoc latam prosequatur, et auctoritate Capituli ipsum absolvere non omittat.


48 Querela quae vertitur inter abbatem Sancti-Sulpitii et abbatem Altae cumbae de pascuis, committitur abbatibus de Bonavalle et de Benedictione Dei, compositione vel iudicio terminanda.


49 Querela abbatum de Biaubec et de Bono portu de vicinitate grangiarum committitur abbatibus de Fucardi monte et de Prato.


50 Abbas de Busset qui manus violentas temere iniicit in conversum, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua et quadraginta diebus maneat extra stallum abbatis. Conversus vero qui provocatus manus violentas iniecit in abbatem, emittatur ad domum aliam, et sit ultimus per annum, et sententiae conspiratorum subiacebit.


51 Hyberniensibus conceditur ut fiat festum sancti Brandani in terra ipsorum, ita solemniter ut festum sancti Benedicti, excepto sermone.


52 Abbas Aquilarum qui se fecit monachum in mensa, et monachum abbatem, dans ei loquendi officium, et sibi subtrahens, sex diebus sit in levi culpa uno eorum in pane et aqua, et quadraginta diebus maneat extra stallum abbatis ; monachus vero sit in levi culpa, tribus diebus, uno eorum in pane et aqua.


53 Abbas de Bella Landa qui prebendam magistri Columbi tenet ad firmam tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Contractus vero penitus dirimatur ; firmissime vero praecipitur ne tale aliquid ab aliis de cetero praesumatur.


54 Abbas Altae Cumbae qui scienter transgressus est sententiam de non emendo, ad Claramvallem se transferat, arbitrio abbatis Claraevallis pariturus.


55 Monachus de Oliveto qui excommunicatus Ordines suscepit, abstineat ab executione ordinum, et ultimus sit per annum et omni sexta feria sit in pane et aqua, nisi gravis infirmitas exegerit dispensationem.


56 Abbatibus de Hybernia inhibetur ne eant ad Curiam, sed datur eis in mandatis ut revertantur ad iustitiarium Angliae cum abbatibus qui pro eis fide iusserunt, et eos quos obligaverunt absolvi faciant ; quo expleto, conceditur eis ire ad Curiam, firmissime tamen praecipitur ne talis obligatio possessionum generaliter amplius fiat.


57 Abbati de Sprenkebahe qui petit participium beneficiorum Ordinis, conceditur, quod petit, et communio societatis nostrae.


58 Abbas de Buzei qui contra formam Ordinis fideiussit pro saeculari, et in quibusdam aliis invenitur excessisse, eat ad domum Claraevallis et stet ad arbitrium abbatis Claraevallis.


59 Conversus Uterinae Vallis qui in domo illa pro magno cellerario habetur et transeuntibus abbatibus noluit avenam ministrare cum abundaret, a domo illa ad aliam emittatur non reversurus, nisi ad nutum Capituli generalis, et ultimus sit per annum, et omni sexta feria sit in pane et aqua.


60 Abbas de Valle Veteri qui scienter excommunicato communicavit in salutatione, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


61 Abbas S.-Anastasii qui contra formam Ordinis abbatem de Fossa nova traxit ad iudicium saeculare, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua ; usque ad Pascha maneat extra stallum abbatis, et quicumque de fratribus super hoc dederint consilium, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


62 Querela abbatum S.-Leonardi, Gratiae Dei et Sanctae-Mariae committitur abbatibus de Trizei et de Marcilla compositione vel iudicio infra sequens Capitulum terminanda.


63 Petitio Abbatis Novae Villae, de translatione abbatiae, committitur abbati Claraevallis.


64 Abbas Casae novae in cuius monasterium intraverunt mulieres, licet de rigore Ordinis mereretur deponi, propter novitatem suam parcitur in praesenti ; tamen sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et quadraginta diebus extra stallum abbatis. Conventus vero uno die sit pane et aqua.


65 Petitio abbatis de Marmussuil de transferenda abbatia, committitur abbatibus Casemarii et Fossa novae.


66 De abbate de Charitate qui dicitur procurasse matrimonium inter comitem Stephanum qui habebat uxorem et sororem regis Arragonensis et qui commodavit conversum praedicto comiti, committitur Domino Cistercii et abbati Morimundi.


67 De eo quod episcopi frequenter declinant ad grangias Ordinis, scribatur Domino Papae. Abbati de Porta conceditur ut eat vel mittat ad Curiam.


68 Querela Bergensium contra abbates Angliae de venditione lanarum, committitur abbatibus de Clairmareis et de Balantia, qui eam auctoritate Capituli vel terminent, vel faciant terminari.


69 De abbatia quam petit dominus Robertus, vir nobilis, fundari in Calabria, committitur abbatibus Casamarii et S.-Stephani de Bosco, et quod invenerint, sequenti Capitulo denuntient.


70 Abbas Bellae Vallis qui in causa mulieris procurator extitit prorupit in vocem appellationis sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


71 De monacho de Palatio qui sponsorem se fecit pro quodam qui tenebatur in vinculis, committitur abbati Pontiniaci.


72 De abbate de Paris qui recepit novitium ter in die comedentem, et pavones habet in claustro, et camera utitur pro infirmitorio et hospitio, committitur abbati Morimundi, qui inquirat diligenter et corrigat, et qualiter correctum fuerit sequenti Capitulo denuntiet.


73 Abbas de Lucella, pater eius, qui de pavonibus non correxit eum, cum sciret excessum, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


74 De abbate de Albis Petris in cuius domo vinum, sicut dicitur, ad brocam vendebatur, committitur abbatibus de Domo Dei et de Pratea.


75 Querela nigrorum monachorum de Sancto-Georgio et de Galomonte et abbatissae de monasterio Villari contra abbatem de Vallac, committitur abbatibus de Furcadi Monte, et de Belbech et de Richerii Valle.


76 De pecunia quam dedit dominus Rex Portugarum abbatibus venientibus ad Capitulum, per fidelissimos nuntios, iterum requiratur voluntas ipsius et quod ipse inde statuerit, teneatur. Abbates de Horta et de Superadda diligenter hoc studeant procurare.


77 Colliguntur in collecta Praesta, Domine, quaesumus, quae dicitur in anniversario Lodovici regis francorum, regina uxor eius duces et ducissae Burgundiae.





 Document 71

 Date: 1207




1 Commemoratio S. Catharinae cum missa fiat sicut Priscae virginis, VII° calendas decembris.


2 Capitulo Trevirensi conceditur ut in Commemoratione familiarium nostrorum aggregentur.


3 Quicumque lanam vendiderit ultra quod statutum est in generali Capitulo, si abbas fuerit, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua. Prior, cellerarius, mercator qui hoc praesumpserint, ab officiis suis amoveantur, poena quam praemisimus nihilominus puniendi.


4 Quicumque abbas vel cellerarius praesumpserit conversos in expeditionem mittere cum vecturis, omni sexta feria sit in pane et aqua ; conversi similiter donec ad propria fuerint revocati.


5 Abbates quibus aliquid committitur auctoritate generalis Capituli exequendum, sequenti anno vel per se vel per alios quid actum sit non negligant nuntiare, alioquin sint tribus diebus in levi culpa, uno eorum in pane et aqua ; quibus vero aliqua poenitentia iniungitur, si non renuntiaverint, similiter puniantur.


6 Si aliquis defunctus pro intolerabili foetore sustineri in ecclesia non potest usque dum missam habeat, sepeliatur ipsa die et in crastino missa cantetur pro eo ad hebdomadario, nisi proprietas vel solemnitas hoc impedierit, et a singulis sacerdotibus quatuor missas habeat ac si eodem die traditus fuerit sepulturae.


7 Casulae simplices sint et unius coloris sine aurifrigio et additamentis quibusdam appositis ad ornatum, ne diversitas in Ordine habeatur.


8 Quando aliqua commissio fit tribus abbatibus, si tertius praesentiam suam exhibere non potuerit, duo quod commissum est nihilominus exequantur, tertio se semper per litteras excusante.


9 In regionibus in quibus oportet habere equites garciones, inhibetur a Capitulo generali ne pedites habeantur, alioquin conversi qui eos duxerint, omni sexta feria sint in pane et aqua, quamdiu eos praesumpserint retinere.


10 Monacho Salvae Terrae a Capitulo indulgetur ut celebret.


11 Abbas de Nugariis qui pro intolerabili paupertate dicitur remansisse, sequenti anno veniat inde veniam petiturus. Abbas de Spina hoc ei nuntiet.


12 Abbas de Cethe cui iniunctum fuit anno praeterito ut veniat ad Capitulum, et venire contempsit, omni sexta feria sit in pane et aqua, et non celebret nisi in praecipuis solemnitatibus, et pro praesenti defuncto, et extra stallum abbatis maneat, donec Cistercio se praesentet, alioquin cedat. Abbas de Ursaria hoc ei denuntiet.


13 Abbas de Rusanni qui non venit ad Capitulum, cum venire potuisset sicut dicitur, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua ; et sequenti Capitulo Cistercio se praesentet, et numerum 12 monachorum provideat statuere. Pater abbas de Joiaco usque ad Pascha, si non statuerit, omni sexta feria sit in pane et aqua, donec dictus numerus compleatur.


14 Abbas de Juncaria in Galetia qui hoc anno venire ad Capitulum debuit et non venit, sententiam Capituli sustineat, donec Cistercio se praesentet. Abbas de Spina hoc ei denuntiet.


15 Abbates de Portelon et de Benedictione-Dei in Gasconia, qui hoc anno non venerunt ad Capitulum cum venire debuissent, simili poena puniantur. Abbas de Scala Dei hoc eis denuntiet.


16 Abbas de Charitate qui litteras matrimoniales detulit ad Regem Arragonensem contra statutum Capituli, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


17 Abbas S.-Justi qui de ingressu mulierum in monasterium suum, nullam egit poenitentiam, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua ; et conventus qui hoc sustinuit, uno tantum die pane et aqua puniatur.


18 Abbas de Sobrade qui propter indignationem quam habebat ad filios, non visitavit filias, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua ; et de cetero domos suas tanquam pater visitet et diligenter corrigat, si quid invenerit corrigendum.


19 De abbate filio abbatis de Sobrade qui novitium ante tempus probationis benedixisse dicitur, et monachos quos pater abbas eiecerat, sine consensu patris abbatis revocasse et ad locum abbatiae, sine licentia Capituli generalis, et inconsulto patre proprio commutasse, committitur abbati de Claravalle qui re diligenter inquisita vel per se vel per alium sic faciat emendari, auctoritate Capituli, ut Ordini cedat ad honorem et ille qui sic praesumpserit condigne puniatur, et ad sequens Capitulum generale qualiter actum fuerit nuntietur.


20 Abbas Albae Ripae qui denegavit prandium abbati per portam suam transitum facienti, uno die sit in pane et aqua, et de cetero tale omnimodis caveatur.


21 Abbas de Scala Dei qui tempore quo filias suas visitavit, ab uno filiorum suorum contra formam Ordinis praesumpsit accipere circiter LII bisantios et equitaturam, et decem ab alio, usque ad Pascha extra stallum abbatis maneat, et omni sexta feria sit in pane et aqua, et infra Capitulum generale sequens dictam pecuniam abbatibus filiis ad plenum restituat ; alioquin sequenti Capitulo super hoc veniam petat pro contemptu gravius puniendus, et de iuramento non abbatizandi quod praestitisse dicitur, committitur abbati Morimundi, qui si factum invenerit, digne corrigat quod certissime constat, si factum est, graviter puniendus.


22 Abbas de Egris qui contra formam Ordinis passus est mulieres ingredi monasterium suum, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua, et XXX diebus extra stallum abbatis maneat. Monachus autem qui tunc prior erat, qui pitantias mulieris per manum pueri in refectorio recepit, in instanti Pontiniacum veniat, ad arbitrium Pontiniaci abbatis satisfacturus.


23 Abbates S. Urbani, Altae Cristae, et de Vrinisperch qui in abbatiis carnes cementariis ministrari permiserunt, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et de cetero quotiescumque fecerint, scriptam super hoc poenitentiam agant, scilicet, ut qua die, sive abbas, sive alius, dederit, eadem die sit in pane et aqua.


24 Abbates qui tempore visitationis dederunt abbati Scalae Dei nummos aureos equitaturas sellas, et alia, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


25 Petitio abbatis de Boutelen qui petit mutari in alium locum, committitur abbatibus de Morerole et Saltus novalis qui sequenti Capitulo quod factum fuerit denuntiabunt.


26 Petitio archiepiscopi Bisuntini, de festo duorum martyrum agendo, exauditur, ita ut cum duodecim lectionibus et una missa, in abbatiis illius provinciae celebrentur.


27 Petitio praepositi Sancti-Michaelis de Chamaro super domo quadam Ordini incorporanda, committitur abbatibus de Columba et de Locedio, qui ad locum accedentes diligenter inquirant de situ loci, de possessionibus, si Ordini sit idoneus, si cum pace dioecesani et fundatoris possit in abbatia construi, et quod inventum fuerit, Capitulo sequenti renuntient.


28 Item petitio abbatis Casemarii de loco in Calabria sibi pro abbatia creanda collato, committitur abbatibus Fossae novae et de Sambucina et de eis quae Ordini necessaria sunt, diligenter inquirant, et quod invenerint Capitulo sequenti renuntient. Abbas Sancti-Iusti hoc ei denuntiet.


29 De abbate Vallis Sanctae-Mariae restituendo ad petitionem ducis Austriae committitur abbati Morimundi.


30 Abbati de Pomerio conceditur ut ad Curiam mittat, vel proficiscatur.


31 Petitio abbatis de Superadda de translatione abbatiae Vallis Dei in meliorem locum, exauditur.


32 Petitio abbatis de Berola, de abbatia construenda, committitur abbati Morimundi qui locum consideret, et quod invenerit sequenti Capitulo renuntiet.


33 De grangia de Tela quae invadiata est, committitur abbati Bellae vallis qui in hoc domui suae provideat sicut viderit expedire.


34 De monachis de Tela qui dicuntur ostiatim et per ecclesias mendicare, committitur abbati Bellae vallis qui taliter istud corrigat, et sic eis provideat, quod ad hoc de cetero non cogantur, vel si non potuerint, monachi revocentur.


35 Iniungitur abbati Morimundi ut compellat abbatem de Valcellis et filios suos solvere pecuniam ad subventionem terrae hierosolymitanae.


36 De abbate de Borbona qui dicitur esse insufficiens, et novitium infra annos recepisse, et conversum qui in abbatem manum violenter iniecit, et rebus suis spoliavit, recepisse : committitur abbatibus Grandis silvae, Bellae perticae et de Walmanis qui ad locum accedentes, ista diligenter inquirant, et auctoritate Capituli digne corrigant. Abbas de Walmannis hoc aliis denuntiet.


37 Prohibetur abbati Carrazeti ne circam abbatiam suam nundinas patiatur ulterius convenire.


38 De quodam interfecto quem tulerunt clandestine fratres de Bipsella, committitur abbatibus de Fontanis et de Rievalle, qui hoc diligenter inquirant et corrigant et qualiter factum fuerit, sequenti Capitulo renuntient.


39 De domo eremitica quae offertur abbatis Saltus novalis a rege Legionensi, committitur abbatibus de Spina, et de Moreolia qui diligenter inquirant de loco si sit ordini idoneus, si sufficientiam habeat in possessionibus, et quod invenerint Capitulo sequenti renuntient.


40 De affinitate grangiarum inter domos Sancti-Andreae et Ripae altae, committitur abbatibus de Columba et de Caravalle, qui inter eos componant sicut viderint Ordini et domibus expedire, et quod actum fuerit, sequenti Capitulo renuntient. Abbas de Locedio hoc eis denuntiet.


41 Querela abbatum Pontiniaci et Rigniaci committitur abbatibus de Fonte Ioannis et de Longo vado, auctoritate Capituli terminanda.


42 Querela de Balbec et de Fulcardi monte, committitur abbatibus Savigniaci, Ursi campi et Caroliloci qui quod factum fuerit Capitulo sequenti renuntient.


43 De abbatibus de Sancto-Anasthasio et de Fossa nova qui de loco in monte Celio Ordini conferendo debuerunt inquirere, et Capitulo nuntiare, et negligentes super hoc extiterunt, praecipitur ut omni occasione postposita hoc exequantur, et Capitulo sequenti renuntient. Abbas Sancti-Iusti hoc eis denuntiet.


44 Super querela quae vertebatur inter domos Gratiae Dei, Gratiae Sanctae-Mariae et Sancti-Leonardi, carta quondam facta, auctoritate iudicum a Capitulo delegatorum, omnimodis observetur.


45 De exactionibus quae fiunt domibus nostris ab archiepiscopo Bisuntino et aliis episcopis sive baronibus, et de iis qui carnes comedunt, committitur domino Cistercii, ut super hoc domino Papae scribat.


46 De translatione domus Baronae in locum Iesu Christi, committitur abbati de Firmitate, ut agat super hoc sicut viderit expedire, ita ut ei nomen aliud imponatur.


47 Abbates de transmarinis partibus qui nunc praesentes sunt, de quibus Bergenses de Sancto-Audomaro pro venditione lanarum conqueruntur apud Teruanam conveniant, et antequam mare transeant, coram abbatibus de Dunis, de Longo villari et de Claro maresco ita ut cum eis componant, ut cum eis de cetero querela super hoc ad Capitulum minime veniat. Abbas Claraevallis talem personam mittere studeat, quae querelas illas compescat.


48 Quaerela abbatis Sancti-Maxentii adversus abbates de Crizai, de Gratia Dei, et de Bona valle, committitur abbatibus de Pinu, de Castellariis, de Morulis, auctoritate Capituli terminanda.


49 Abbati Novae villae conceditur commutatio loci sui.


50 De loco Danderel, committitur abbati Pontiniaci, ut de eo vel per se vel per alium disponat secundum statutum Capituli generalis.


51 De loco quem petit abbas de Porta commutari, committitur abbatibus Lubensi, de Silio qui accedentes ad locum, considerent si locus ille idoneus est ad abbatiam construendam, et quid de eo visum fuerit, ad sequens generale Capitulum referatur.


52 Abbates de Prulliaco, et de Sancto Portu, dominum regem adeant, super negotio abbatum de Obezina et de Cadonio et de Sancto-Andrea.


53 Querela de abbatia Rivi sicci quae translata est sine assensu Capituli generalis, committitur abbati Morimundi, qui diligenter consideret utrumque locum, et quem utiliorem iudicaverit, faciat habitari.


54 De querelis quae vertuntur inter Cisterciensem et Praemonstracensem Ordinem, committitur abbatibus Ursicampi, de Gardo et de Belantiis qui Praemonstratum venientes, tempore generalis Capituli, audiant diligenter quid propositum fuerit contra Ordinem nostrum, et respondeant quod utilius viderint respondendum.


55 Querela quae vertitur inter abbates Altaecumbae, et Sancti-Sulpitii, committitur abbatibus Bonae vallis et de Benedictione Dei, infra sequens generale Capitulum, sine omni excusatione terminanda.


56 Querela abbatis Morimundensis contra abbatem de Petra, de construenda abbatia, committitur abbatibus Claraevallis et Morimundi.


57 Abbati de Begardo qui de novo incorporatus est Ordini, conceditur ire Romam pro privilegiis, quibus omnino caret, impetrandis.


58 Abbas de Crista restituat ad plenum pecuniam suam abbati Vallis bonae usque ad sequens Capitulum generale, alioquin ab illa die imponitur ei perpetuum silentium reclamandi.


59 Querela abbatis de Quarrezeto super abbatia de Monte ramorum et de Montfer, committitur abbatibus de Orta, de Spina, de Valle bona, qui de iuramento et aliis circumstantiis diligenter inquirant et rei veritatem generali Capitulo renuntient.


60 Ex mandato domini Papae et auctoritate generalis Capituli, abbas Sancti-Sulpitii resignavit ecclesiam Sancti-Martini domui Pontigniaci, quia ei non poterat sufficienter providere.


61 De conversis de Petris qui manu armata occurrerunt abbatibus venientibus ad Capitulum, committitur, proprio abbati, qui tantum excessum digne corrigat, et ad sequens generale Capitulum, qualiter correctum fuerit, renuntiet.


62 Querela Guillelmi Bergensis de Area contra abbatem de Fornais, committitur abbati Savigniaci.


63 Querela quae vertitur inter domos Caricampi et de Gardo, abbatibus de Claromaresco et de Longovillari et de Balantiis authoritate Capituli determinanda.





 Document 72

 Date: 1208



1 Qui de via redierint ieiuni post nonam, usque ad coenam in conventu non comedant.


2 De illis qui secreta saecularibus vel alterius Ordinis personis revelant, sententia super hoc scripta observetur, videlicet, ut sententiae conspiratorum subiaceant. Abbas super hoc comprobatus, vel ultro confessus, deponatur.


3 Monachi vel conversi in via directi, vasa vinaria non portent, nec vinum bibant in grangiis, nisi praesente abbate, in illis provinciis in quibus conversi vinum bibere a Capitulo prohibentur.


4 Abbates delegati a Capitulo qui super delegatione sua negligentes fuerunt, illi etiam qui eis obedire contempserunt, sex diebus sint in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua.


5 De terris qui minus utiles fuerint aut sic remotae quod utiliter excoli non possint, sic dispensat Capitulum generale, ut liceat iis qui tales habuerint dare ad medietatem vel aliter prout poterunt competenter.


6 Sententia de procuratione venientium ad Capitulum et redeuntium sicut a Capitulo generali lata est, teneatur et abbas, in cuius domo vel grangia negligenter recepti fuerint, in Capitulo proclametur, ad arbitrium Capituli puniendus. Monachus vero per cuius neglectum res evenerit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua ; conversus, tribus diebus in pane et aqua.


7 Sententia lata de garcionibus firmiter teneatur.


8 Si monachus vel conversus aliqua occasione exierit de Capitulo, et soluto Capitulo compunctus antequam ad portam exierit, redire voluerit, in aliqua domo extra terminos teneatur in habitu regulari, in sequenti Capitulo recipiendus in ultimo gradu.


9 Quando aliqua commissio fit abbatibus, donec finiantur querelae non expiret eorum iurisdictio quibus commissum est negotium, sed semper de ipsa querela ad ipsos recurratur.


10 Abbas de Spina qui debuit nuntiare abbati de Iuncaria ut veniret ad Capitulum et non renuntiavit Capitulo, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Abbas de Mathaplana hoc ei denuntiet.


11 Abbas Sancti-Justi qui debuit Capitulo nuntiare utrum poenitentiam egerit de ingressu mulierum in abbatiam, et minime nuntiavit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et eamdem, si non egit, poenitentiam agat et quid actum fuerit sequenti Capitulo renuntiet. Abbas de Columba per se vel per nuntium faciat nuntiare.


12 Abbas de Scala Dei qui ad praeceptum Capituli plenarie non reddidit abbatibus ea quae tempore visitationis accepit, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua. Residuum autem pecuniae usque ad Pascha integre solvat, et si non solverit, omni quarta et sexta feria et praefato termino sit in pane et aqua ; nihil ei super solutione pecuniae a filiis abbatibus relaxetur.


13 Abbas de Alcrest qui permisit ut sacerdos saecularis novam in conventu missam celebraret, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua. Conventus, si non reclamavit, uno die sit in pane et aqua.


14 De abbatibus Sancti-Anastasii et de Fossa Nova qui debuerunt videre locum in monte Coelio Ordini dando et nihil inde Capitulo nuntiaverunt, praecipitur ut tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Iterum autem videant, et quod invenerint omni occasione postposita Capitulo sequenti denuntient. Abbas Sancti-Sulpicii hoc eis denuntiet.


15 Abbas Sconaugiae, qui abbati Claraevallis equitaturam ad tempus non ministravit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


16 Monachus Bergensis de quo turpia quaedam et inaudita nec relatu digna dicuntur, ad domum aliam extra provinciam mittatur, in qua ultimus omnium sit et omni sexta feria sit in pane et aqua, usque ad nutum generalis Capituli, nisi pro aliqua solemnitate vel gravi infirmitate circa eum in aliquo dispensetur.


17 Abbas de Juncheria qui anno praeterito ad Capitulum non venit, et cui praeceptum fuit ut hoc anno veniret et venire contempsit, sententiam super hoc datam observet, et nisi se usque ad Pascha Cistercio praesentaverit, sciat se esse depositum. Abbas de Melon hoc ei denuntiet.


18 Abbas de Septem-Fontibus qui iuvenem saecularem in grangia sua incidi permisit et consensit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et de cetero tam ipse quam alii super casu simili caveant.


19 Monachus de Bono-Portu qui in duabus domibus professionem fecit, et bis in monachum benedictus est, et in diaconum promotus, in neutra domo remaneat, sed ad aliam remittatur, in qua ultimus sit usque ad nutum Capituli generalis.


20 Monachus de Barola qui conversum de Orta indecenter verberari fecit, Morimundum veniat satisfacturus ; qui autem detinuerunt eum ne in Orta satisfaceret, sicut abbas Morimundensis praeceperat, uno die sint in pane et aqua. Abbas de Sancto-Prudentio hoc ei denuntiet.


21 Abbas Transylvanus qui per decem annos ad Capitulum non venit, cum anno praeterito praeceptum ei fuerat a Capitulo ut veniret, usque ad Pascha Cistercium veniat ; alioquin sciat se esse depositum. Abbates autem de Cicador et de Monte S. Mariae, qui hoc anno non venerunt, scriptam super hoc sententiam observent. Abbas de Aceio faciat hoc eis nuntiari. Similiter abbates de Alburna, de Wallegia, de Sieti et abbas Aquilarum qui hoc anno debuerunt venire ad Capitulum nec venerunt, scriptae super hoc sententiae subiaceant. Abbatibus de Alburna, de Vallegia, abbas de Gradix denuntiet ; abbati de Sieti, abbas de Alsterbarc, abbati Aquilarum, abbas de Finales denuntiet ; Abbati Campi-Liliorum propter novitatem suam parcitur.


22 Abbas de Begar qui scienter communicavit excommunicato, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


23 Abbas de Turre Aquilarum qui hoc anno ad Capitulum venire debuit et non venit, scriptam super hoc poenam sustineat. Abbas de Sancto-Prudentio hoc ei denuntiet.


24 Abbas de Ioiaco qui in domo sua de Risu Agni numerum XII monachorum apposuisse debuerat nec apposuit, licet super hoc poenitentiam a Capitulo iniunctam fecerit, iterum infra Pascha districte praecipitur ut numerus praedictus ibidem statuatur, vel in grangiam redigat abbatiam et sequenti generali Capitulo quid actum fuerit nuntietur.


25 De abbate Gundoni qui non venit ad Capitulum cuius excusatio ignoratur, committitur patri abbati qui diligenter cognoscat si venire potuit, et si culpabilis invenitur sententiam Capituli teneat, et sequenti Capitulo se praesentet super excessu suo veniam petiturus.


26 Abbas de Harnsneborc qui non venit ad Capitulum cum venire deberet, sententiam Capituli teneat. Abbas de Eurebac hoc ei denuntiet.


27 Abbas Valliscarae in Hibernia qui venire debuit ad Capitulum et non venit, poenam sustineat iniunctam a Capitulo generali. Abbas de Kyrie eleyson hoc ei denuntiet.


28 Abbates de Anglia qui contra immunitates Ordinis interdicti sententiam servaverunt, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, exceptis abbatibus de Margan et de Melsa, et de Bello loco, qui, quoniam steterunt pro libertate Ordinis, praedictam poenam non sustineant, sed penitus absolvuntur.


29 Querela abbatis Pontigniaci et Rigniaci iterum committitur abbatibus de Fonte-Ioannis et de Longovado infra Natale Domini terminanda.


30 Querela abbatis Pontiniaci et abbatis Vallislucentis, committitur abbatibus de Pulliaco, de Fonte Ioannis, de Ripatorio usque ad Pascha, auctoritate Capituli generalis terminanda.


31 Querela de Margan et de Neth, committitur abbatibus de Fontanis, de Gardone, de Boxeleia quibus antea commissa fuit, ut assumptis secum aliquibus de vicinis abbatibus, eam usque ad Pascha terminent, et super ambiguitate scripta certificent utramque partem transactionis, et quod actum fuerit, Capitulo sequenti renuntient. Abbas de Rival hoc eis denuntiet.


32 Querela abbatis de Nugariis de abbate Mateplanae super quibusdam possessionibus, committitur abbatibus de Ursaria et de Subrade, auctoritate Capituli terminanda.


33 De monachis vel conversis Alcubatiae qui promotionem abbatis sui per regem Portugalensem aliquamdiu impedisse dicuntur, committitur abbatibus Ursariae, Armentariae et de Melone, ut istud diligenter inquirant, et auctoritate Capituli digne corrigant. Eisdem committitur de abbate de Burio, qui ad eamdem, ut dicitur, abbatiam adspirans, eiusdem abbatis electionem dicitur impedisse.


34 Questio de Bullione et de Monte-Sanctae-Mariae, committitur domino Cistercii et super iis disponat sicut viderit, Ordini et domibus expedire.


35 Querela abbatis Quintiaci contra abbatem de Fontineto, committitur abbatibus de Fonte Ioannis, de Moris, de Callovio, digne corrigant quod invenerint corrigendum.


36 Querela quae vertitur inter abbates Grandisylvae et Gimundi super quibusdam pasturis, committitur abbatibus Bonifontis et Bellaeperticae qui diligenter inspectis eorum instrumentis, faciant compositionem quae prius inter eos facta fuisse dicitur, firmiter observari, et quod fecerint, renuntietur in sequenti Capitulo.



37 Querela abbatum de Carrazeto et de Monte Ramorum, committitur abbatibus Sancti-Andreae, Vallisbonae et de Mathaplena, qui diligenter inspectis instrumentis terminent negotium si potest fieri ; alioquin quod minus actum fuerit, ad generale Capitulum referant, ad arbitrium Capituli terminandum, et abbates ad Capitulum veniant, omni occasione postposita, super hoc responsuri. Abbas de Mathaplena aliis denuntiet.


38 Querelae quae vertuntur inter abbates Fontis Mauriniaci, et de Challoc, committuntur abbatibus de Curia Dei et de Loco regio, auctoritate Capituli usque ad Pascha fine debito terminanda, et hoc ipsum quod fecerint, ad sequens generale Capitulum referant.


39 Querela abbatis de Sarnai differtur usque ad reditum fratris Artaudi, cellerarii Claraevallis.


40 Petitio praepositi Sancti-Michaelis, de abbatia construenda, committitur iterum abbatibus de Columba et de Locedio qui, quod invenerint, Capitulo generali renuntient.


41 De abbate Belli loci in Anglia de quo multa dicuntur, committitur domino Cistercii, ut ista diligenter inquirat et corrigat.


42 Praecipitur abbati Carrezeti, auctoritate Capituli, ut LX obolos quos ei commendaverunt dominus Praenestinus et abbas Quintiaci, qui testatores erant magistri Willermi de Britania, deferat ad Capitulum, ut ibi reddantur abbatibus de Britannia, quibus dictus Willermus eos miserat. Abbas de Mathaplana hoc ei denuntiet.


43 Conquestus abbatis Gratiae Dei de recompensatione non facta sibi a quibusdam abbatibus quae fieri debuit ex praecepto delegatorum a Capitulo, committitur abbatibus de Morellis et de Castellariis, ut quod iustum fuerit, restitui faciant.


44 De abbate de Tela committitur domino Morimundi qui diligenter inquirat de negligentia patris abbatis, et digne corrigat quod fuerit corrigendum, et sequenti Capitulo quid actum fuerit nuntietur ; et de abbatiae providentia sic ordinet, ne abbatia pro defectu consilii destruatur.


45 De vicinitate grangiarum Sancti-Andreae et Ripae altae iterum committitur abbatibus de Columba et de Caravalle qui non negligant sicut prius, sed diligenter exequantur, et quod invenerint, sequenti Capitulo generali non negligant nuntiare.


46 Abbati Belli loci qui pretium equi ab abbate Vallis regiae sibi venditi, nondum reddidit iam reddat quod debet, ne praedictus abbas ulterius pro hac re conqueri compellatur. Abbas de Margan hoc ei denuntiet.


47 De abbate de Caesarea qui non stet verbo quo se cessurum promiserat coram patre abbate et quibusdam aliis, committitur abbati Morimundi qui cognoscat de persona, si sufficiat ad regimen domus suae, et si insufficientem advenerit, faciat de eo quod viderit expedire.


48 De abbate Mathaplanae de quo multa dicta sunt, committitur patri abbati, Vallis bonae et abbatibus de Bardonis et de Orta qui accedentes ad locum diligenter inquirant de excessibus et statu domus, et quod invenerint corrigendum, tam in capite quam in membris digne corrigant, et quod minus potuerint emendare, ad sequens Capitulum referant, ad arbitrium Capituli corrigendum.


49 Petitio domini Ioelis de sepultura sua in abbatia Fontis Danielis quam fundavit, sibi concessa differtur usque ad sequens Capitulum generale, et abbas de Saviniaco instrumenta quibus obtinere vult dicti domini sepulturam exhibeat, vel a Capitulo quod iustum fuerit iudicetur.


50 De abbate Sancti-Thomae in Venetia de quo quaedam dicuntur correctione digna, committitur abbatibus de Maceriis et de Aceio, qui re diligenter inquisita, auctoritate Capituli, de consensu patris abbatis digne corrigant quod in eo invenerint corrigendum, et sequenti Capitulo quid actum fuerit, nuntietur.


51 De Petro de Wediac converso de Claromaresco, committitur abbati Claraevallis, qui accedens ad domum, vel per alium, sic emendet quod invenerit emendandum, sicut Ordini et domui viderit expedire.


52 De abbate Vallis regis qui conqueritur de abbate Vallis clarae, qui nemus quoddam emit, in quo dicit habere se usum fructum, committitur abbatibus Ursicampi et Longipontis, qui diligenter istud inquirant et faciant quod viderint expedire.





 Document 73

 Date: 1209




1 Abbates delegati a Capitulo iniungant, auctoritate Capituli, quod statuerint firmiter observari, condigne qui rebelles fuerint puniendo ; poenam tamen depositionis eorumdem reservent Capitulo generali.


2 Praeceptum Regulae de esu carnium districtius teneatur, nec nisi omnino debilibus et aegrotis, tam abbatibus quam ceteris ministrentur, et hoc semel in die, nisi circa graviter infirmantes dispensetur. Prior, subprior, vel qui conventum tenet, si hoc transgressus fuerit, tribus sextis feriis sint in pane et aqua.


3 Nulli omnino liceat depositum alterius alteri commodare, vel etiam in usus proprios expendere, sine licentia depositoris, nec a quoquam mutuetur pecunia, ut alteri commodetur. Nullus omnino nostri Ordinis commodet pecuniam alicui qui non sit de Ordine nostro. Quod si hoc aliquando sine gravi scandalo vitari non potest, provideat omnino qui hoc fecerit, ut ita caveatur indemnitati domus ; nec ex hoc damnum aliquod incurratur. Qui hoc transgressus fuerit, extra stallum abbatis maneat, si abbas fuerit, et omni sexta feria sit in pane et aqua, usque ad sequens Capitulum generale, pro hoc excessu veniam petiturus. Prior, subprior, cellearius, in quorum consilio factum fuerit, omni sexta feria sint in pane et aqua, usque ad sequens Capitulum generale.


4 Monachus vel conversus qui pro culpa sua vel inquietatione emittitur ad domum aliam, eundo et redeundo pedes vadat. Qui vero ab abbate pro quolibet negotio missus fuerit equitaturam ei provideat, si tamen equitando debet ire.


5 Sententiae eorum qui vadunt videre parentes suos, additur ut pedites eant.


6 Monachus de Berola qui de praecepto Capituli, Morimundo se praesentare debuit et non praesentavit, usque ad Nativitatem Domini Morimundum pedes veniat, et si venire contempserit, de Ordine expellatur.


7 Abbatiis quae  Spiritus Sanctus  et  Kyrie eleison  nominantur, patres abbates alia nomina imponant.


8 Abbas de Karazeto qui de mandato Capituli 60 obolos ad Capitulum deferre debuit et non fecit, si sententia ei innotuit, pro contemptu mandati, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua ; et eosdem obolos sequenti Capitulo reddat. Abbas de Spina hoc ei denuntiet.


9 Abbates Vallis bonae et de Bardona qui Capitulo nuntiare debuerunt quid actum esset de abbate de Mathaplena et minime nuntiaverunt, scriptam super hoc poenitentiam agant, videlicet ut tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


10 Abbas de Hozhet usque ad Pascha reddat ex integro domino Tusculano quod mutuo ab ipso accepit, et quia sicut debuit non persolvit, in Capitulo veniam petat. Abbas de Blacen hoc ei denuntiet.


11 Conversus de Insula, Nerpaudus nomine, qui multa dicitur agere contra Ordinis puritatem, usque ad festum Omnium Sanctorum Cistercio se praesentet, et si inobediens fuerit, de Ordine expellatur, non reversurus nisi per generale Capitulum. Abbas Sancti-Benedicti hoc ei denuntiet.


12 Abbati Savigniaci districte praecipitur ne in abbatiis monialium usque annum aliquam recipiat. Quod si transgressus fuerit, omni quarta et sexta feria sit in pane et aqua.


13 Subprior Altae cumbae qui noluit sotulares dare servienti Ordinis, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


14 De abbate de Vaulrebarch qui in conversum minus discrete manus dicitur iniecisse, committitur patri abbati, qui, si ita invenerit, digne corrigat.


15 Inhibetur abbati de Roseriis novam abbatiam construere iuxta Mascon.


16 Conversus stabularius Boni radii qui abbates et cursores eorum a saecularibus captos duci fecit, et 20 sol. redimi, Cistercium veniat, cum quantitate pecuniae, satisfacturus et non reversurus nisi per generale Capitulum.


17 Abbas de Mercaria in Portugallia de quo anno praeterito dictum est quod si infra Pascha Cistercium non veniret, sciret se esse depositum et non venit, cum ei innotuerit mandatum Capituli, pro deposito habeatur. Abbas de Spina hoc ei denuntiet.


18 Abbas Vallis Dei in Hispania qui hoc anno filiam suam non visitavit, sententia Capituli puniatur, et tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


19 Conversi de Valle-Sanctae-Mariae qui in scandalum Ordinis et monasteriorum totius viciniae, bibunt vinum in grangiis, ulterius bibere non praesumant, alioquin conspiratorum sententia feriantur.


20 De monacho de Bexelea de quo dicitur quod contra regnum Franciae aliquid attentaverit, abbati Claraevallis committitur, qui secundum latam sententiam, si reus inventus fuerit, eum puniat. Et de Oliverio priore Sanctae-Mariae idem faciat, si inventus fuerit deliquisse.


21 Abbas de Malros qui hoc anno non venit ad Capitulum, sententiae Capituli subiaceat, donec Cistercio se praesentet. Abbas de Valle-Dei hoc ei faciat munitari.


22 Abbates Vallis bonae et Sancti-Andreae in Hispaniis et de Warven in Suetia et de Lugna in Polonia, et de Scala-Dei, de Berdonis et de Benedictione Dei, de Bono fonte, de Follans, et de Flora, qui hoc anno non venerunt ad Capitulum, cum venire deberent, sententia Capituli generalis puniantur, donec Cistercio se praesentent. Abbas de Sacramenia, Hispanis ; abbas de Gimont, Gasconibus, abbas de Scoprovinica, Poloniis ; abbas de Spina, Vallis bonae et Sancti-Andreae, abbatibus hoc denuntient.


23 Abbas de Longo-Villari qui in dedicatione basilicae suae ingressum mulieribus sustinuit ultra quam indultum est a Capitulo, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Conventus, si non reclamavit, uno die sit in pane et aqua.


24 Abbati de Bonaude districte praecipitur ut infra festum Omnium Sanctorum sic componat cum Burgensibus Sancti-Aegidi qui de eo plurimum conqueruntur, ne clamor eorum super hac de re ulterius audiatur ; alioquin omni sexta feria sit in pane et aqua, et extra stallum abbatis maneat donec ad plenum condigna fiat restitutio Burgensibus praefatis. Prior et cellerarius similiter puniantur.


25 Abbates de Roseriis et de Balerna qui post completorium cum monachis et conversis fregerunt silentium contra statutum Regulae, uno die sint in pane et aqua, et tam ipsi quam ceteri, praecepta Regulae de facili non omittant.


26 Querela de Rege Portugalliae qui in multis affligit Ordinem, committitur domino Cistercii qui procuret ut personae authenticae ex parte ipsius regem conveniant et inducant ad amorem Ordinis et reverentiam ampliorem ; sed et Domino Papae ut sic dicto regi dignetur scribere ut a vexationibus iam dictis se compescat.


27 Querela abbatum de Claustro et Sconaugiae, committitur abbati de Eurebac, qui sic componat inter eos, ut et charitas Ordinis conservetur, et domus quam misericorditer aliis de charitate providet supra modum non gravetur.


28 Querela Arnuphi Canis de monachis de Querchetele qui lanam suam praevendiderunt, committitur abbati de Fontanis qui pactione quam habet filia eius quam praediximus cum praedicto Bergense faciat, auctoritate Capituli generalis, firmiter observari, et quia praesumpsit, sequenti anno veniat ad Capitulum, super hoc veniam petiturus. Abbas de Valle-Dei hoc ei denuntiet.


29 Querela abbatis de Mera contra abbatem de Karrazeto, committitur abbatibus de Spina et de Morerola auctoritate Capituli terminanda.


30 Querela de Bello-becco et Fulcardi montis, committitur abbatibus Savigniaci et Ursi-campi, auctoritate Capituli terminanda.


31 Querela abbatum Vallis clarae et de Valle regis iterum committitur abbatibus Ursi campi et Longi pontis, ut inspectis diligenter instrumentis utriusque partis, querelam ipsam ita compescant, ne propter hoc ad Capitulum ulterius recurratur.


32 Quaerela abbatum Novi castri et de Sonebone, committitur abbatibus de Alta sylva et de Parix, et de Uterina valle, auctoritate Capituli terminanda.


33 Quaerela de Becco et de Cliva, committitur abbatibus de Varvelee, et de Karreria ut compositione inter easdem domos primitus factam, auctoritate Capituli faciant firmiter observari.


34 Querela Petri civis Londonensis et quorumdam Bergensium contra abbatem de Straflur, committitur abbatibus de Neth, de Kingesud, de Combrimer et de Bilduaus qui querelas ipsas ita compescant, sicut viderint expedire.


35 Committitur abbati Fossae novae ut suggerat Domino Papae de abbate de Luena qui, occasione litterarum Domini Papae, praedicationi et vagationi intendit et domus suae providentiam omittit. Item scribat de episcopo Liflandren qui dicit se tali auctoritate Domini Papae fungi, quia monachos vel conversos nostros sibi liceat sine licentia abbatum assumere et secum adducere.


36 Querela abbatum de Commaloen contra abbatem de Begar, committitur abbatibus Savigniaci et de Buzeio, et de Veteri villa, auctoritate Capituli terminanda.


37 De abbate de Albeniaco qui dicitur habere garciones in refectorio et in coquina et in multis aliis accusatur, committitur abbati patri et abbati de Buliis qui rem diligenter inquirant, et tam in capite quam in membris, auctoritate Capituli, quae corrigenda cognoverint, digne corrigant.


38 Querela abbatis Sancti-Sulpitii contra abbatem de Casania filium suum committitur abbati Pontiniaci auctoritate Capituli terminanda.


39 Querela inter domum de Firmitate et de Fontineto, committitur domino Cistercii et abbati Claraevallis, auctoritate Capituli terminanda.


40 De cellerario et converso Sancti-Anasthasii qui minus sufficientem annonam ministraverunt abbati Fontis Danielis et converso abbatis minas et convitia irrogaverunt, committitur abbati Fossae novae qui rem diligenter inquirat, et si ita invenerit, auctoritate Capituli corrigat.


41 Querela abbatum de Quintiaco et de Fonteneto committitur domino Cistercii et abbati Claraevallis, qui compositionem prius factam temperent sicut viderint expedire.


42 De cellerario Fonteneti qui, ut dicitur, segetem in campo de Firmitate subverti fecit, et aliquid superseminari, et de grangia quae aedificatur iuxta grangiam de Maceriis committitur abbatibus Bellae vallis, Albae ripae et de Tulleio, qui rem diligenter inquirentes corrigant et ordinent sicut viderint expedire. Eisdem committitur querela Burgensium Belnensium contra domum Fontineti.


43 Querela abbatum de Petrosa, Cadunii et de Buscanio, committitur abbatibus de Bonoloco, de Albis petris et de Columba, auctoritate Capituli terminanda.


44 Abbatibus de Pinu et de Gratia Dei committitur de monacho de Castellariis qui dicitur vinum diu vendidisse in domo infamis mulieris ; qui diligenter inquirant, et si tantum excessum invenerint, corrigant et emendent.


45 Abbati Morimundi committitur ut domui Francarum super debitis ita provideat ne super hoc querimonia ulterius ad Capitulum deferatur.


46 Petitio abbatis Sanctae Crucis de abbatia transferenda committitur abbati Morimundi, qui de hoc ordinet, disponat, sicut viderit expedire.


47 Petitio fratrum de Calatraven, committitur domino Cistercii et abbati Morimundi qui ordinent sicut viderint expedire ; in praesenti tamen conceditur eis ut in domibus Ordinis nostri stent in retro choro vel in presbyterio In infirmitoriis aut in loco separato eis honeste serviatur ita tamen ut quamdiu in abbatiis sunt, cappas habeant, et haec sententia inter definitiones scribatur.


48 Abbatibus de Rivals, de Gardone et de Varvelia committitur ut 25 marchas et 8 sol. et 4 stellingos qui pro interdicto Angliae expensi sunt per abbatias Angliae colligant, et infra Pascha Claramvallem reportentur, Cistercio unde sumpti sunt usque ad sequens Capitulum generale persolvendi.


49 Querela quae vertitur inter abbates Grandisylvae et Gimundi super quibusdam pasturis, abbatibus Boni fontis et Bellaeperticae quibus anno praeterito commissa fuerta, iterum committitur, auctoritate Capituli terminanda.


50 Petitio abbatum Walliae qui petunt ut singulis annis veniat aliquis eorum ad Capitulum, et non veniant simul, committitur abbati Claraevallis qui disponat et ordinet sicut viderit expedire.


51 Abbati de Sancto-Prudentio conceditur ut pro privilegio obtinendo ad Curiam pergat vel mittat. Hoc ipsum conceditur abbatibus de Sanzeda et Aquilarum.


52 Abbati de Pinu conceditur ut anniversarium Regis Richardi in domo sua fiat, sedendo tamen.


53 Conceditur abbati S. Thomae ut festum XII lectionum fiat pro Bta. Margareta in domo sua.


54 Abbati Caroliloci conceditur ut in domo sua dies anniversarius Domini Bituricensis agatur.


55 Vigilia Stae Crucis, abbates convenientes ad Capitulum intrent Cistercium semel, sicut in die Stae. Crucis commessuri post Nonam, nec eo die liceat intrare alicui qui non sit de Ordine nostro. Quod si dies dominicus fuerit, circa Nonam veniant, coenaturi post Vesperas, in crastino mane post missam Capitulum intraturi.


56 Inter Pentecosten et Capitulum conveniat Dominus Cisterciensis cum quatuor primis abbatibus et aliis quos duxerint evocandos ad tractandum de negotiis Ordinis. Porro dies et locus quo debeant convenire, in visitatione Cistercii definietur.


57 Abbates ad Capitulum venientes vel inde redeuntes in grangia de Estormir recipiantur ; et si ad aliam de Aringinx diverterint in die qua solebant in ea recipi, nihil eis ministrabitur.


58 Querela de Nugariis et de Mathaplana iterum committitur abbatibus de Subraude et de Ursaria auctoritate Capituli terminanda. Abbas de Ursaria qui renuntiare debuit quid actum esset et non renuntiavit, statutam super hoc poenam sustineat, scilicet tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Abbas de Mera hoc ei denuntiet.





 Document 74

 Date: 1210






1 Quod de Chartusiensibus definitum fuit firmiter observetur, videlicet ut nullum de eorum Ordine sine ipsorum licentia recipiamus, sed et ipsi de nostris sine assensu nostro nullum recipiant.


2 Abbates venientes ad Capitulum vigilia Sanctae Crucis intrent Cistercium sicut in die Sanctae Crucis consueverant moderate tamen, ut ante Sextam Cistercio se praesentent. Capitulum, cum opportunum fuerit, intraturi.


3 Hospitibus et peregrinis intrantibus in crastino et in die Sanctae Crucis, et eadem die fiat sermo et in Capitulo et ante Sextam eius diei Definitores nominentur.


4 Quando Missa alicuius sancti intitulata in Gradali impeditur pro praesenti defuncto vel ieiunio, eadem die alicui a cantore privatim iniungatur.


5 In elevatione Corporis Dominici omnes petant veniam et tamdiu sic maneant donec post consecrationem sanguinis sacerdos elevet manus suas.


6 Tam abbates quam monachi ubique ieiunium quod servatur in Ordine et indictum est in regula, a XVIII° kalendas octobris usque ad caput Quadragesimae, illibatum teneant, ut uniformitas in Ordine teneatur.


7 Abbas de Karrezeto qui de mandato Capituli, 60 obolos ad Capitulum deferre debuit et reddere abbati de Begar et non fecit, usque ad Pascha reddat. Quod si neglexerit, ab illa die omni sexta feria sit in pane et aqua, et extra stallum abbatis sit quousque compleat. Abbas de Spina qui nuntiare debuit et minime nuntiavit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Abbas de Orta hoc eis denuntiet.


8 Abbates de Subraude et de Ursaria qui nuntiare debuerunt Capitulo quid actum esset de querela de Nugariis et de Mathaplena, et minime nuntiaverunt tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Abbas de Mathaplana hoc eis nuntiet.


9 Abbas de Charreto qui indumenta sacerdotalia benedixit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et nullus abbas hoc deinceps praesumat.


10 Abbates de Macennaria et de Ponte Alto, de Aquilis et de Ribeto, qui hoc anno venire debuerunt ad Capitulum et non venerunt, scriptam super hoc poenam sustineant, videlicet ut omni sexta feria sint in pane et aqua, extra stallum abbatis, donec Cistercio se praesentent. Abbas de Oia hoc eis denuntiet. Abbas autem de Risu agni abbati de Ribeto nuntiet.


11 Abbati de Ridahusen praecipitur ut patri abbati usque ad festum S. Martini ex integro restituat omnia ad aestimationem abbatis de Valchemredem, quae eidem patri abbati ablata fuerunt in domo eius, tempore visitationis. Conversus autem qui verba comminatoria in eumdem visitatorem proferre praesumpsit, usque ad Nativitatem Domini, Morimundum pedes veniat, ad arbitrium abbatis Morimundi satisfacturus.


12 Abbas de Comaloen qui inobediens fuit patri visitatori super eiectione parentum monachorum, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua. Monachi qui pro defensione parentum, abbati suo restiterunt, usque ad sequens Capitulum omni sexta feria sint in pane et aqua, et quamdiu ipsi parentes in eadem domo manebunt.


13 Abbas Sancti-Georgii qui visitationem sibi iniunctam facere praetermisit scriptam super hoc poenam sustineat scilicet tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


14 Nullus autem abbas personam aliquam nostri Ordinis sine litteris commendatitiis in suum collegium recipere praesumat.


15 Abbas de cuius consensu abbatia de Beer sine Capituli assensu pro infortunio incendii dicitur fuisse translata, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. De cetero committitur abbatibus de Cara Insula et de Tuta Valle ut locum ad quem domus illa translata est, considerent et faciant sicut viderint expedire. Abbas de Beer hoc eis denuntiet.


16 Querela abbatis de Mera contra abbatem de Karrezeto iterum committitur abbatibus de Spina et de Morelore, auctoritate Capituli terminanda. Abbas de Orta hoc eis denuntiet.


17 Querimonia abbatis Floregii de abbate Grandis Silvae qui pecuniam domus Floregii contra formam Ordinis dicitur recepisse et personas eiusdem domus eiecisse, committitur abbatibus de Sylvacana et de Sinac qui rem diligenter inquirant et Capitulo sequenti renuntient.


18 Querela abbatum Coetmaloen et de Begar iterum committitur abbatibus de Saviniaco et de Buzeio et de Veteri Villa, auctoritate Capituli terminanda.


19 Praecipitur abbatibus de Maceriis et de Buxeria ut ex parte Capituli generalis episcopum Aeduensem infra dies XV adeant pro damnis et iniuriis domui Fontineti illatis.


20 Super ingressu violento mulierum in Bellam Vallem et domum de Charitate, supplicetur Domino Papae, et hoc Dominus Cistercii provideat. Similiter et de decano Senonensi qui personas nostri Ordinis per ecclesias denuntiare fecit excommunicatas.


21 Querela abbatis de Prato contra abbatem Caroliloci committitur abbatibus de Briostel de Sancto Portu et de Joyaco, auctoritate Capituli terminanda.


22 De monacho quondam Lugdunensi abbate qui fraudulenter se fingit episcopum, committitur Domino Cistercii, et super hoc Domino Papae scribat. Monachi autem qui cum eo inordinate vagantur, nisi usque ad Pascha ad domos proprias revertantur, pro fugitivis habeantur. Abbas de Andreo hoc eis denuntiet.


23 Abbati de Bono Portu conceditur ut anniversarium Regis Richardi in domo sua sedendo fiat.


24 De converso de Bergis qui, quando emit coria domui suae, comparat etiam coria ad opus alterius, unde domini terrarum perdunt pedagia et alios proventus, committitur abbati Morimundi qui, si ita invenerit, digne corrigat.


25 Querela abbatum de Nugariis et de Mathaplana iterum committitur abbatibus de Subraude et de Ursaria qui omnimodis curam adhibeant ut querela tamdiu agitata, omni occasione postposita terminetur.


26 Querela abbatum Novi Castri et de Storcebornen committitur abbati Morimundi, auctoritate Capituli terminanda. Committitur etiam eidem ut pretium equi pro quo abbas de Lucella conqueritur ei reddi faciat ab abbate de Valbrebac.


27 Querela abbatum de Fontineto et de Quintiaco iterum commititur Domino Cistercii et abbati Claraevallis qui compositionem prius factam temperent, sicut viderint expedire.


28 Item querela de Firmitate et de Fontineto iterum eisdem committitur.


29 Querela abbatum de Claustro et de Sconaugia committitur abbati Claraevallis sic auctoritate Capituli terminanda ne de cetero super hoc in Capitulo quaestio moveatur.


30 Querimonia abbatis Sancti-Laurentii de abbate de Cliva committitur abbatibus de Fordes et de Vaverlée qui in scriptis litteris quas sigillatas remittimus si culpabilem eum invenerint iuxta quod in litteris continetur depositionis poena feriant auctoritate Capituli generalis. Abbas de Eleemosyna hoc eis denuntiet.


31 Abbatibus de Armentariis et de Oia iniungitur ut monachi quondam abbates qui vagi et non professi discurrunt per Hyspaniam, personas Ordinis diffamantes, diligenter moneant ut ad arbitrium abbatum de Borio, de Macenaria, S. Petri de Aquilis et de Superadde, ad Ordinem revertantur, non recipiendi in dictis domibus sed ad alias emittendi cum plena satisfactione ; alioquin pro fugitivis habeantur.


32 Abbatibus de Rievalle, de Gardone et de Wavrelée iterum committitur ut XXV marchas et VIII solidos et IV stellingos, qui pro interdicto Angliae expensi sunt, per abbatias Angliae colligant, et infra Pascha Claramvallem reportentur, Cistercio unde sumpti sunt usque ad sequens generale Capitulum persolvendi. Abbas de Claravalle hoc eis faciat nuntiari.


33 Abbas de Fontanis qui filiam suam de Lussa visitare consuevit per monachos, qui etiam visitatorum usurpant officium sibi per annum integrum, veniat in sequenti Capitulo super hoc veniam petiturus. Abbas Claraevallis hoc ei faciat nuntiari.


34 Abbas de Belbec qui monachum suum personis qui non sunt de Ordine ad construenda pavimenta quae levitatem et curiositatem praeferunt longo tempore concessit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et monachus infra festum Omnium Sanctorum revocetur, et non nisi personis Ordinis nostri de cetero commodandus, apud quas non praesumat construere pavimenta quae maturitatem Ordinis non praetendant.


35 Abbas de Fontanis et de Crisquetede et de Luisa, qui hoc anno non visitaverunt filias suas in Norvegia, Luisa, Howozeiae et Tutam Insulam, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Abbas Claraevallis hoc eis faciat nuntiari.


36 Abbas de Stafarde qui monachum qui sibi ad habitandum transmissus fuerat, inconsulto Domino Cistercii, auctoritate sua transmisit Cistercium, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


37 Abbati de Rupibus qui sine assensu patris abbatis praesumpsit cedere, iniungitur auctoritate Capituli ut infra festum Omnium Sanctorum ad domum propriam revertatur et in ea officium abbatis exequatur. Si vero reverti noluerit, suspenditur ab altari. Abbas de Regniaco qui sciens et prudens quia non esset absolutus, et contra inhibitionem abbatis Pontigniaci, eumdem retinuit tanquam monachum, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


38 Abbas Savigniaci qui in reditu a Capitulo transitum faciens per Quintiacum indignans et commotus, eo quod abbas Prulliaci stallum ei non cesserit, cum suis exivit de ecclesia, et mane recessit benedictione non accepta tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


39 Abbati Morimundi iniungitur ut per se vel per personam idoneam conveniat Osmorensem episcopum super iis quae irreverenter et contra Ordinis honestatem praesumere dicitur, scilicet in victu et vestitu et aliis quae non conveniunt homini cucullato et sic eum admoneat, auctoritate Capituli, ut non oporteat de eo querimoniam ad aures Domini Papae devenire, si voluerit modestius et ordinatius se habere.


40 Abbati de Acey iniungitur ut monachos culpabiles de Balerna qui procurationem archiepiscopi Bisuntinensis redemerunt pecunia, auctoritate Capituli [corrigat] ut tam ipsi quam ceteri ab excessu tam notabili sibi noverint praecavendum.


41 De abbate de Mathaplana qui ratum dicitur habuisse contractum vitiosum factum super quadam guageria, committitur abbatibus de Orta et de Valle Bona qui rem diligenter inquisitam referant ad sequens Capitulum generale.


42 Querimonia Decani et capituli Eboracensis contra abbates archiepiscopatus committitur abbatibus de Forde et de Bello Loco qui, re diligenter inquisita, referant ad sequens Capitulum quod viderint faciendum. Abbas de Savigniaco hoc eis denuntiet.


43 Abbas de Peleis qui visitavit hoc anno abbatiam de Alcubatia, et nimis gravavit domum illam, occasione visitationis, cum fuerit in expensis dictae domus per sex septimanas, ut dicitur, veniat ad sequens Capitulum ad arbitrium Capituli, si reus inventus fuerit, satisfacturus.


44 Pro pace ecclesiae romanae et pace imperii dicatur in missa conventus Ecclesiae tuae, ad quam omnis conventus petat veniam, similiter post communionem, et in illa missa collecta de Spiritu Sancto intermittatur.





 Document 75

 Date: 1211




1 Abbates ad Capitulum venientes in vigilia Sanctae Crucis, intrent Cistercium ante Tertiam, et post Tertiam missa de Spiritu Sancto in conventu solemniter celebretur.


2 Si dominica fuerit, missa matutinalis de dominica, maior de Spiritu Sancto erit, et hoc apud Cistercium ; in ceteris domibus nostri Ordinis in eadem vigilia missa de Spiritu Sancto dicetur ; sed si dominica evenerit, matutinalis de Spiritu Sancto, maior de dominica erit. Haec autem de Spiritu Sancto pro praesenti defuncto non intermittetur.


3 In officio defunctorum quando hebdomadarius antiphonam incipit, qui post eum in choro stat, Benedictus et Magnificat a podio semotus imponat.


4 Si necesse fuerit ut novitii mittantur ad grangias ad laborandum, eadem die ad abbatiam revertantur.


5 Cursores numquam comedant coram abbatibus in domibus vel grangiis seu cellariis nostris. In via vero ad Capitulum non transeant sed nec intrent quatuor primas abbatias Firmitatem, Pontiniacum, Claramvallem, Morimundum, donec post finem Capituli, ubi fuerit eis constitutum, abbatibus suis occurrant.


6 Sententiae furum istud adiicitur ut monachus vel conversus qui cum furto recesserit, vel in proprietate sua in furto deprehensus fuerit, ultimus omnium semper sit eo scilicet ordine quo recipitur, et omni sexta feria per annum sit in pane et aqua, et XL diebus grossiori pane vescatur. Si conversus fuerit, ad terram comedat, et si ad aliam domum emittatur, eamdem poenam sustineat. Abbas autem secundum quantitatem culpae manum suam poterit aggravare.


7 Prohibetur firmiter a Capitulo generali ne quis episcopus, etsi Ordinis nostri fuerit, novitios benedicat, vel visitationes in domibus nostris faciat, sed neque se de electionibus nostri Ordinis intermittat.


8 Monachi S. Eugendi et monachi S. Menevii beneficiis Ordinis nostri associentur, et cum ceteris scribantur.


9 Abbas de Aquilis qui duobus annis continuis non venit ad Capitulum, cum venire deberet, usque ad Pascha Cistercio se praesentet, et interim sententiam peragat a Capitulo generali super hoc constitutam : omni sexta feria sit in pane et aqua, et extra stallum abbatis ; alioquin se sciat esse depositum. Et quia patri abbati fuit inobediens, qui eum ad se mandavit et venire contempsit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua et hanc poenitentiam ad matrem domum prosequatur. Abbas de Morelore hoc ei faciat nuntiari.


10 Abbas de Arsneborc qui hoc anno venire debuit ad Capitulum et non venit, observet sententiam super hoc a Capitulo generali institutam scilicet : extra stallum abbatis sit et omni sexta feria sit in pane et aqua, usquedum Cistercio se praesentet. Abbas de Eurebac hoc ei denuntiet.


11 Praecipitur abbati Vallis Ecclesiarum ut duos monachos et unum conversum quos contra formam Ordinis accommodavit Petro Ferrandi, revocet ad domum suam usque ad Natale Domini. Quod si venire contempserint, pro fugitivis habeantur. Abbas vero qui contra formam Ordinis hoc facere praesumpsit, veniat ad sequens Capitulum generale super hoc veniam petiturus.


12 Abbatibus Fossae Novae et Casemarii qui episcopos nostri Ordinis faciunt visitare filias suas abbatias de Sicilia et Calabria, et abbates creare, et novitios benedicere, praecipitur auctoritate Capituli generalis ut ad sequens Capitulum Cistercium veniant, super hoc responsuri. Inhibetur autem firmiter a Capitulo generali ne aliqua de praemissis a praefatis vel ab aliis nostri Ordinis abbatibus de cetero aliquatenus praesumatur. Abbas Sancti-Stephani de Bosco hoc eis denuntiet.


13 Abbas Sanctae-Crucis qui Insulam Thomae in Hungaria, expulsis monachis Claraevallis, minus discrete cum suis subintravit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua ; et de eodem loco deinceps non se intromittat sine licentia abbatis Claraevallis. Res autem Claraevallis, quas vel ipse vel sui ceperunt, Claraevallensibus ex integro restituere non retardent.


14 Quoniam dicitur quod abbates S.-Iusti a multo tempore non venerunt ad Capitulum, praecipitur illi qui de novo creatus est ut anno sequenti, omni occasione postposita, Capitulo se praesentet. Abbas Fontis Vivi, pater eius, hoc ei denuntiet.


15 Abbas de Monte Pomerii qui detulit litteras Capitulo pro homine saeculari contra formam Ordinis, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


16 Abbates Cariloci et Belli loci qui miserunt conversum ad romanam Curiam sine licentia Ordinis ad impetrandam sepulturam converso extra Ordinem defuncto, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


17 Abbati de Karrozeto cui praeceptum fuit ut anno praeterito ad Capitulum deferret 60 obolos reddendos abbati de Begart, et non fecit, et iterum auctoritate Capituli mandatum est ut usque ad Pascha proxime transactum redderet et adimplere distulit, tertio praecipitur ut ad sequens Capitulum, omni occasione postposita, se praesentet et obolos praefatos secum deferat abbati de Begart, cui debentur redditurus, et responsurus Capitulo generali de negligentiis praeteritis. Abbas de Orta qui nuntiare debuit abbati de Karrozeto mandatum Capituli et abbati de Spina poenitentiam pro neglectu, et praesenti Capitulo quid super iis gestum sit minime nuntiavit, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua. Abbas de Petris utrique provideat nuntiare.


18 Abbas de Sacramoenia qui hoc anno ad Capitulum non venit, cum venire debuisset, scriptam super hoc poenam sustineat, videlicet ut omni sexta feria sit in pane et aqua, et extra stallum abbatis donec Cistercio se praesentet. Abbas de Morerolis hoc ei denuntiet.


19 Abbas de Boclan qui dixit episcopo Briocensi quod tantum per cursorem egisset in impetratione orationum quam in persona propria qui a remotis partibus venerat, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua.


20 Abbates qui occasione cuiusdam dedicationis contra formam Ordinis se radi fecerunt, sex diebus sint in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua. Conventus autem domus illius, videlicet de Sconaugia, uno die sit in pane et aqua. Abbates praesentes absentibus hoc denuntient.


21 Abbas Sambucinae qui hoc anno ad Capitulum venire debuit et non venit ; tres quoque abbates, videlicet de Brigaria, de Aqua formosa et de Ligno qui ad Capitulum numquam venisse dicuntur, scriptam super hoc poenam sustineant, donec Cistercio se praesentent. Abbas S. Stephani de Bosco hoc eis denuntiet.


22 De abbate Sancti-Anastasii qui monachum suum alii Ordini, ut ibi prior constitueretur, dicitur concessisse, et sine aliqua utilitate remotas adire regiones, ibique per quatuor vel quinque menses dicitur commorari, committitur abbati Claraevallis qui hoc usque Pascha diligenter exquirat, et si ita invenerit, eum absque retractatione deponat, et monachum ad domum propriam in instanti faciat revocari ; et si inobediens fuerit, pro fugitivo habeatur.


23 Querela de Claustro et de Sconaugia committitur abbati Claraevallis ut sicut anno praeterito statuit faciat observari, hoc addito quod si super illa dispositione viderit aliquid dispensandum, dispenset.


24 Querela abbatis de Mera contra abbatem de Carrazeto, iterum committitur abbatibus de Spina et de Morelore, auctoritate Capituli terminanda. Abbas qui hanc commissionem debuit nuntiare praedictis abbatibus anno praeterito, et nuntiare neglexit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Abbas de Bardona hoc ei nuntiet.


25 Querela abbatum de Fontanis et de Furnasio super pasturis committitur abbatibus de Nevalle et de Ruffroc, auctoritate Capituli terminanda. Abbas de Margan hoc eis denuntiet.


26 Querela abbatis de Ripatorio contra Moras committitur abbatibus Trium Fontium, Monasterii in Argona et de Bullencort, auctoritate Capituli terminanda.


27 Querela abbatum de Gratia Dei et de S.-Leonardo committitur abbatibus de Castellariis et de Trizai qui accedant ad loca possessionum de quibus est questio et convocatis partibus et inspectis authenticis diligenter inquirant per quem sive per quos status compositio inter domos facta minime observetur et emendandi in eos qui rei fuerint, auctoritate Capituli plenam habeant potestatem.


28 Querela abbatum de Bullio et de Sancto-Leonardo de inobedientia filii ad patrem et de salinis et de inordinata visitatione committitur abbatibus de Dalon, de Pinu et de Trizai, qui inquirant diligenter de praemissis, et quod iustum fuerit, auctoritate Capituli digne corrigant et emendent.


29 Petitio nobilis mulieris Constantiae de Thonu de construenda abbatia, committitur abbatibus de Margan, de Quinquesude et de Tama ; qui ad locum accedentes diligenter inspiciant situm et statum et circumstantias loci et cetera quae ad fundandam abbatiam conveniant, et quod invenerint, sequenti Capitulo nuntiare procurent.


30 Abbati Vallis-Sancti-Petri conceditur Romam ire vel nuntium destinare.


31 De recompensatione facienda abbati Sanctae-Mariae pro castro destructo, committitur abbati Morimundi, ut sicut viderit expedire, ita faciat, auctoritate Capituli.


32 De monachis de Tela de quibus dicitur quod quasi ostiatim panem mendicant, committitur abbati Morimundi, qui sic de eis ordinet et provideat ut nec Ordini scandalum, nec animabus occasione mendicationis huiusmodi proveniat detrimentum.


33 Abbati de Cadon praecipitur auctoritate Capituli generalis ut abbatibus Fontis Willermi, de Gondone, filiis suis, cum consilio et auxilio abbatis Pontiniaci libros provideat ecclesiasticos quibus carent.


34 De eo quod Dominus Papa facit commissiones causarum abbatibus, prioribus et cellerariis Ordinis, unde domus nostrae gravantur et Ordo, committitur Domino Cistercii, ut supplicet Domino Papae quatenus saltem de prioribus et subprioribus et cellerariis nobis dignetur parcere, si placet.


35 De abbate de Fontanis qui habet novitium in domo sua qui videtur esse citra annos, committitur abbatibus de Oratorio et de Bagizes qui accedant ad domum de Fontanis, et quod super hoc contra instituta Capituli generalis praesumptum invenerint, auctoritate eiusdem Capituli digne corrigant.


36 Conceditur abbati Siticensi ut eodem anno veniat ad Capitulum quo illi de Hungaria soliti sunt venire.


37 De Cartusiensibus committitur abbati Bonae Vallis qui accedat ad eos auctoritate Capituli generalis et inducat ad observationem compositionis, et responsum eorum sequenti Capitulo renuntiet.


38 De abbatibus de Rievalle, de Gardona, et de Waurelée qui de praecepto Capituli collegerunt XXV marchas et VIII sol. et IV sterlingos, qui expensi sunt pro interdicto Angliae, committitur abbati de Margan ut eis suggerat quatenus usque ad Pascha mittant easdem marchas Cistercium unde sumpti sunt.


39 Querela abbatum de Begar et de Cormaloen iterum committitur abbatibus de Savigniaco, de Buzeio et de Veteri Villa qui hoc exequi neglexerunt sex diebus sint in levi culpa duobus eorum in pane et aqua.


40 Abbati de Fontanis conceditur ad petitionem archiepiscopi Turonensis ut anniversarium avunculi eiusdem archiepiscopi in domo sua fiat, sedendo tamen.


41 Abbatibus de Asilo et de Nova valle committitur visitatio domus de Lisa qui ascito secum abbate de Tuta Valle, diligenter inquirant excessus omnium et monachorum de Fontanis qui in visitatione domus illius inhoneste se habuisse dicuntur, et tam in capite quam in membris digne quae corrigenda cognoverint, corrigant, et quod invenerint de duobus visitatoribus monachis quidve factum fuerit Capitulo sequenti renuntient.


42 Praecipitur abbatibus de Vilerio et de Paris et de Porta Coeli, ut ducem Bertodum adeant, et ad restituenda damna quae dominus nostris intulerit, ex parte Capituli rogent et commoneant.


43 Querela Hugonis militis contra domum Fontineti committitur abbatibus de Tusleio, de Quintiaco et de Alba-Ripa, auctoritate Capituli terminanda.


44 De abbate Casae Novae de quo multa dicuntur, committitur abbatibus de Tileto et Sancti-Andreae ut rem diligenter inquirant, et quod invenerint Capitulo sequenti renuntient, et abbas ipse ad sequens generale Capitulum omni occasione remota veniat responsurus.


45 Abbatibus de Colomba et de Stafarda committitur ut ad domum de Cliento accedant, et inquisita diligenter culpa conspiratorum, auctoritate Capituli digne corrigant, et ad hoc si necesse fuerit, saeculares potestates in auxilium adducant, et quod factum fuerit, Capitulo sequenti nuntient.


46 Committitur abbatibus de Margan et de Longo-Villari ut querelam audiant quam proponit comes Boloniae de abbatibus de Kiunde et de Dora pro Bergense Sancti-Audomari et ipsos abbates instruant ut ipsam querelam ita compescant quod Capitulum super hoc minime molestetur.


47 Abbatibus Bellae Vallis et Caroliloci committitur ut archiepiscopum Bisuntinum adeant et ex parte Capituli rogent et commoneant quatenus de Domno Humberto de Thunez tam districtam iustitiam exerceat pro domo Balernae quod propter hoc Capitulum conqueri non cogatur.


48 Petitio abbatis de Barona super abbatia transferenda committitur abbati de Firmitate.


49 Petitio Willermi Victimillensis comitis de abbatia construenda committitur abbatibus Casae Novae et Casal Gualonis, qui locum videant, si Ordini sit idoneus, si sufficientiam habet in possessionibus, et quod invenerint, Capitulo sequenti renuntient.


50 Abbas de Bethania qui sacerdotes circiter LXX occasione fraternitatis in domum propriam recipiens cum ipsis in choro missam post sextam solemniter celebravit, et in capitulo sermonem facere se praesente et in refectorio comedere permisit, et cum ipsis postquam ipse comedit, et post cum abbatibus in infirmitorio, deponitur in instanti.





 Document 76

 Date: 1212




1 Abbas de Egris qui dicitur in abbatia sua missam celebrasse in conventu, tempore laboris, in praesentia comitissae quam omnes dicunt fecisse sibi ministrari in quadam parte domus illius, et de monacho de quo dicitur decem libras furto tulisse, et in domo illa manet fere impunitus, committitur abbatibus de Cicador et de Bocan, qui apud Egris veniant et quod contra formam Ordinis praesumptum invenerint, auctoritate Capituli generalis digne corrigant et emendent. Abbas vero de Egris veniat ad sequens Capitulum veniam petiturus et responsurus ad obiecta.


2 Inhibetur a Capitulo generali ne cui, interveniente quocumque pretio, consortium Ordinis nostri promittatur.


3 Auctoritate Capituli generalis iniungitur universis abbatibus ut qui sponte sua promiserunt ad serviendum Domino Papae, hodie suppleant quod minus fecerunt. Alii autem ad consilium quatuor primorum abbatum, antequam recedant ab eis de consilio eorum sic nos adiuvent ut promissam pecuniam competenter reddere valeamus.


4 De servientibus ita retractatur sententia quod abbas cuius serviens tumultum fecerit in qualibet primarum domorum nostrarum vel infra, nullum servientem ducat deinceps ad quatuor primas domos vel infra, tempore Capituli generalis nisi de licentia eiusdem ; conversus vero eiusdem abbatis septem diebus continuis abstineat a vino, a die illa qua factus fuerit tumultus.


5 Praecipitur a Capitulo generali ut eleemosynae quae deferuntur Capitulo aequis portionibus distribuantur per singulos, nec de cetero ad usus alios expendantur.


6 Quoniam aliqui abbates dicuntur minus esse solliciti quam deberent definitiones Capituli generalis secum deferre ad domos proprias, districte praecipitur, ut singuli abbates ad Capitulum venientes definitiones generales habere satagant, in reditu suo in suis capitulis recitandas.


7 Qui hoc neglexerint, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Visitatores vero, tempore visitationis suae, definitiones illius anni sibi exigant praesentari, et quemcumque abbatem invenerint huius mandati transgressorem, illi poenam supradictam peragere denuntient a Capitulo constitutam. Illis autem abbatibus qui, illo anno non venerint ad Capitulum, patres abbates per se vel per visitatores definitiones illas faciant exhiberi.


8 Statuitur a Capitulo generali ut electiones et creationes abbatum fiant in propriis domibus quae vacant, et non alibi, secundum quod scriptum est in Charta Charitatis.


9 Si quis abbas Ordinis nostri miserit ad aliquem abbatem monachum vel conversum Ordinis nostri sine vestibus vel vestium pretio, ei ex charitate recipere voluerit, licentiam habeat, sed ex necessitate non tenetur.


10 Canonicis Sancti-Victoris Parisiensibus conceditur ut beneficiis Ordinis nostri associentur, et cum ceteris inscribantur. De petitione vero sua hoc eis conceditur quod canonicos suos non sollicitabimus et sollicitari prohibemus a nostris.


11 Ut uniformitas ubique in Ordine observetur, statutum est a Capitulo generali, ut abbati numquam fiat processio nisi benedicto.


12 De abbate de Sturcelborne qui dicitur grangias quas dicit sibi inutiles saecularibus tradidisse, et qui dicitur patri abbati fuisse inobediens, committitur abbatibus de Tulleio et de Salem qui accedant ad domum, et diligenter inquirant de praemissis, et quomodo invenerint, sequenti Capitulo faciant nuntiare.


13 Abbas de Ligno cui anno praeterito praeceptum fuit ut veniret hoc anno ad Capitulum et non venit, de quo etiam dicitur quod numquam venerit ad Capitulum, poenam super hoc scriptam sustineat, videlicet omni sexta feria sit in pane et aqua, et extra stallum abbatis donec Cistercio se praesentet, et nihilominus anno sequenti veniat super hoc veniam petiturus ; alioquin sciat se esse depositum. Abbas de Sambucina hoc ei denuntiet.


14 Abbas Fossae Novae qui iniunxit episcopo ut visitaret abbatiam suam de Curatio et invisitata remansit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


15 Abbas de Morelore qui non renuntiavit Capitulo quid actum sit de abbate de Turribus Aquilarum, cum renuntiare deberet, sententiam sustineat a Capitulo latam scilicet tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Abbas de Superadde hoc ei denuntiet.


16 Abbati de Karrazeto cui praeceptum est a Capitulo multoties ut 60 obolos quos debet reddere abbati de Begar et usque modo reddere distulit, praecipitur iterato ut satisfaciat iam dicto abbati de eadem pecunia in praesentiarum, si potest, vel si modo non potest, saltem usque Pascha, alioquin ex tunc omni quarta et sexta feria sit in pane et aqua, usque dum satisfecerit competenter.


17 Abbas de Caduno qui debuerat providisse filiabus suis de Gundum et Fontis-Villermi libros ecclesiasticos nec providit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et usque ad sequens Capitulum ad consilium abbatis Pontiniaci, quod nondum est factum, studeat emendare. Abbas Pontiniaci hoc ei denuntiet.


18 Abbati de Stafarda conceditur ut mittat conventum ad illum locum quem Villermus Vintimiliensis contulit ad abbatiam construendam.


19 Abbas Casae Novae qui fuit inobediens patri abbati, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


20 Abbatibus de Vacellis, de Quintiaco, de Cassaniis, de Sancto-Godardo, et de Villa-Longa conceditur ut mittant Romam.


21 Abbas S. Sebastiani qui venire debuit hoc anno ad Capitulum, ad litteras Domini Papae redditur excusatus, sed sequenti anno, omni occasione remota, se praesentet. Abbas de Fossa-Nova hoc ei denuntiet.


22 Abbates Bonifontis, de Benedictione, de Floran, et de Mathaplana, qui non venerunt ad Capitulum, cum venire deberent, poenam sustineant constitutam scilicet omni sexta feria sint in pane et aqua, et extra stallum abbatis donec Cistercium veniant, et ad sequens Capitulum nihilominus veniant super hoc veniam petituri. Abbas de Scala-Dei hoc eis denuntiet.


23 De abbate Locedii qui ad mandatum visitatoris non venit ad Capitulum, committitur abbati de Firmitate, qui diligenter inquirat quare non venerit, et de excessibus eius, et auctoritate Capituli digne corrigat quod invenerit emendandum.


24 Abbas de Morelore et de Spina qui neglexerunt terminare querelam quae vertitur inter abbates de Mera et de Karrazeto, a Capitulo generali sibi commissam, poenam sustineant super hoc constitutam, videlicet ut sex diebus sint in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua, et iterum committitur eisdem terminanda infra sequens Capitulum. Abbas de Superaddo hoc eis denuntiet.


25 Abbas de Gradis qui non venit ad Capitulum cum venire deberet, poenam sustineat constitutam, scilicet, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et extra stallum abbatis, et ad sequens Capitulum Cistercium veniat super hoc veniam petiturus. Abbas de Blace hoc ei denuntiet, et dicat ei ut respondeat de eo quod dicitur suscepisse locum ad abbatiam construendam, sine licentia Capituli generalis.


26 Abbas de Pomoc qui equitavit cum chryrotecis et pellibus, et pileo ferrato et botis, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Pro infirmitate tamen quam praetendit multum parcitur ei a Capitulo generali, quod ne alicubi aliquando fiat durius inhibetur.


27 Abbas Claraevallis qui vocavit episcopum in visitatione de Pabulis, et quia minus ordinate dicitur abbatem de Moris, promovisse, tribus diebus sit in levi culpa. Et pro infirmitate sua parcitur ei ne sit in pane et aqua.


28 Abbas Casemarii cui specialiter a Capitulo generali mandatum est ut veniret anno praeterito de excessu suo responsurus et non venit, omni sexta feria sit in pane et aqua et extra stallum abbatis, donec Cistercio se praesentet, et nisi sequenti Capitulo se praesentaverit, depositum se esse cognoscat. Abbas de Fossa-Nova hoc ei denuntiet.


29 Abbas Vallis-Ecclesiarum qui speciale mandatum accepit a Capitulo generali ut veniret responsurus de duobus monachis et converso quos Petro Ferrandi commodaverat, sequenti anno Capitulo se praesentet, omni occasione postposita, super hoc veniam petiturus. Abbas de Oliva hoc ei denuntiet.


30 Abbas de Quinguevoda qui non renuntiavit de fundatione abbatiae quod ei commissum fuerat, poenam statutam super hoc sustineat, scilicet ut tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Abbas Claraevallis hoc ei nuntiet.


31 Abbates de Vaverleia, de Gardona, et de Rieval, pecuniam quam collegerunt pro interdicto Angliae, usque ad Pascha Cistercium mittant, et nisi miserint ex tunc, omni sexta feria sint in pane et aqua. Abbas Claraevallis hoc eis faciat nuntiari.


32 Monachi de Fontanis in Anglia, nimirum Guillelmus de Cantuaria, et Paulinus qui multa enormia occasione visitationis in domo de Lisa commiserunt, emittantur de domibus propriis non reversuri nisi per generale Capitulum, et pedites veniant Claramvallem, ultimi per annum in ordine permansuri, et omni sexta feria eiusdem anni sint in pane et aqua. Successori vero abbati de Fontanis praecipitur ut filiam suam de Lisa de cetero per se vel per abbatem alium Ordinis nostri visitare faciat. Abbas Claraevallis hoc ei denuntiet.


33 De abbate Risus Agni qui monachum suum ad questum praedicationis dicitur direxisse, et de quo alia inordinata dicuntur, committitur abbatibus Trizagii et S. Leonardi, qui ad domum accedentes, tam in capite quam in membris auctoritate Capituli quae corrigenda invenerint digne corrigant et emendent.


34 Praecipitur abbati Curiae-Dei, ut usque ad Pascha abbatem constituat in Hyran filia sua.


35 De Raymondo quondam abbate de Salas praecipitur ut usque ad Nativitatem Domini veniat ad abbatem de Stafarda, ipsius praecepto pariturus ; alioquin pro fugitivo habeatur. Abbas de Sancto-Galgano hoc ei denuntiet.


36 De monacho Altae Cumbae quondam abbate in Graecia, qui pecuniam moniali malae opinionis, ut dicitur, tradidit, et carnes in villa comedit et potionem accepit et se balneavit, de quo etiam alia inordinata dicta sunt, praecipitur ut usque ad Nativitatem Domini veniat Claramvallem, ultimus in ordine, et omni sexta feria sit in pane et aqua et per annum usque ad nutum Capituli generalis. Abbas Altae Cumbae hoc ei denuntiet.


37 Praecipitur abbati S. Anastasii ut usque ad Nativitatem Domini revocet monachos quos dicitur in abbatiam de Sylva misisse, qui nisi redire voluerint pro fugitivis habeantur. Abbas vero qui licentiam manendi eis dedit tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Abbas de Fossa Nova hoc ei nuntiet.


38 Abbas Sanctae Crucis qui reliquit Montem-Sanctae-Mariae tribus annis sine abbate, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et usque ad Pascha abbatem ibi constituat, vel monachos vocet. Abbas de Cicador hoc ei denuntiet.


39 Prior de Perignaci qui cum missus esset ad Capitulum non venit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Abbas de Bella-Pertica hoc ei denuntiet.


40 Abbas de Faesia qui non venit ad Capitulum, poenam super hoc latam patiatur, omni sexta feria sit in pane et aqua et extra stallum abbatis donec Cistercio se praesentet. Abbas de Gundonio hoc ei denuntiet.


41 De abbate de Clariana de quo dicitur quod olim fugitivus transiit ad collegium nigrorum monachorum et electus est in abbatem, committitur abbati Caduini ut ad locum accedat, et auctoritate Capituli digne corrigat quae invenerit emendanda. Abbas de Gundonio hoc ei nuntiet et de Ardoel secundum ordinem similiter provideat.


42 Abbas de Spina qui non venit ad Capitulum, cum venire deberet, poenam super hoc scriptam sustineat, ut scilicet omni sexta feria sit in pane et aqua et extra stallum abbatis, donec Cistercio se praesentet et nihilominus ad sequens Capitulum accedat. Abbas de Sobrada hoc ei nuntiet.


43 Petitio abbatis Trium-Fontium de stagno faciendo, committitur abbatibus de Valle-Clara, de Ripatorio, de Morimundo et de Bolencort, qui rem diligenter inquirant quod utilitatis exinde consequatur abbatiae Trium-Fontium, quid damni patiatur abbatia de Chemino, et quod invenerint Domino Cistercii et abbati Claraevallis renuntient. Eisdem committitur de monacho qui manus temerarias iniecisse dicitur in abbatem proprium, qui etiam amotus per violentiam dicitur a columna super quam corpus Domini ponebatur.


44 Iniungitur abbatibus de Andrea et de Siloe ut personaliter accedant ad locum in quo dux de Charis vult construere abbatiam, qui diligenter considerent situm loci, possessiones, et omnia necessaria ad fundationem abbatiae, et quod invenerint, sequenti Capitulo procurent nuntiare. Abbas de Columba de Venetia hoc eis denuntiet.


45 Abbatibus Caleriae, et Vilerii, de Insula, qui commodaverunt conversos comiti de Bar, praecipitur ut conversos suos revocent in instanti ; qui, si reverti noluerint, pro fugitivis habeantur. Abbates autem qui licentiam dederunt, sex diebus sint in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua.


46 Conversus de cellario Daccis qui abbatem Pontiniaci minus devote dicitur suscepisse, immo nihil penitus ei, excepto vini vasculo, ministrasse, pedes Pontiniacum veniat, abbatis Pontiniaci arbitrio pariturus.


47 Abbas Igniaci qui permittit conversos suos Miserere mei Deus septies alternatim dicere sexta feria loco VII psalmorum, propter novitatis praesumptionem et singularitatem, tribus diebus sit in levi culpa, et conversos taliter studeat emendare, ne de cetero audeat aliquis talia attentare.


48 Abbas de Trapa qui conversum unum cuidam saeculari dicitur commodasse, conversum suum revocet in instanti, et tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


49 De abbate de Roseriis qui novitios in minori aetate dicitur recepisse, committitur abbatibus de Aceio et de Monte-Sanctae Mariae, qui rem diligenter inquirant, et quod invenerint digne corrigant secundum Instituta Capituli generalis.


50 De monacho Prulliacensi nuncupato Petro heremita praecipitur ut in instanti revocetur a praedicatione Albigensium, nec ipse nec alius aliquis sine licentia Capituli generalis de cetero praedicationis officium audeat usurpare. Quod si quis usurpare praesumpserit, pro fugitivo habeatur.


51 Abbatibus de Anglia, de Hybernia, de Wallia, de Scotia, qui v cumenire deberent ad Capitulum non venerunt, districte praecipitur ut sine omni occasione ad sequens Capitulum veniant, de tanta et tam diuturna negligentia satisfacturi. Qui tunc non venerunt, auctoritate Capituli generalis depositos se esse cognoscant. Patres abbates hoc eis denuntient.


52 Conversi Fontis Frigidi qui conversum morti exposuerunt, eliminentur a domo propria non reversuri nisi per generale Capitulum et ultimi in ordine, et omni sexta feria sint in pane et aqua. Abbas Vallis-Magnae hoc eis denuntiet.


53 De abbate Fontineti qui dicitur novitium habere infra annos, committitur abbatibus de Ripatorio, et de Longo-Vado, qui ad locum accedentes digne corrigant quae corrigenda cognoverint, auctoritate Capituli generalis.


54 Querela abbatis Dalonensis contra abbatem Bonaudae Ruthenensis, committitur abbatibus Obazinae et Belli Loci, qui diligenter rem inquirant personaliter ad locum accedentes, et de scriptis allegationibus et inspectis instrumentis utriusque partis, quod invenerint, sub testimonio sigillorum suorum inclusum deferant ad Capitulum.


55 Querela quae vertitur inter abbates de Dora, de Quinquesuda, de Mellifonte, de Fontibus, de Fornasio, ex una parte, et Florentium et Joannem filium Bartholomei burgenses Sancti-Audomari ex alia parte, committitur Abbatibus Waverliae et de Tama, auctoritate Capituli terminanda. Abbas de Eleemosyna hoc eis denuntiet.


56 Querela Praepositi et conventus de Salebroc contra abbatem de Hausebroc committitur abbatibus de Eurebrac et de Harnesbroc, auctoritate Capituli terminanda.


57 Querela quae vertitur inter abbates de Trizaio et de Bona-Valle, committitur abbatibus Gratiae Dei, de Pinu, et de Stella, auctoritate Capituli terminanda.


58 Querela inter abbatem de Tironello et dominum Patricium de Chaureis, committitur abbatibus de Oratorio et de Persenia auctoritate Capituli terminanda.


59 Querela abbatum de Firmitate et de Fonteneto committitur Domino Cistercii.


60 Querela abbatum de Ripatorio et de Moris iterum committitur abbatibus Trium Fontium, Monasterii in Argona et de Bullencuria, auctoritate Capituli terminanda.


61 Querela abbatum de Karrazeto et de Monte Ramorum, committitur abbatibus de Ursaria et de Superaddo, qui convocatis partibus audiant allegata et instrumenta conspiciant, et redactis in scriptum quae audierint et viderint, ad sequens Capitulum sub testimonio sigillorum suorum, satagant nuntiare.


62 De monialibus Brollii quae nimis propinquae dicuntur esse mansionibus monachorum, tantum bosculo distantes, ad quas omnes dicuntur saeculares venire et colloqui in nemore propinquo, unde potest venire scandalum et periculum animarum, committitur abbati Savigniaci qui locum adeat, et tale remedium adhibeat ad praedicta quod Ordini proveniat ad honestatem et animabus proficiat ad salutem.


63 Querela abbatum Vallis Lucentis et de Escharlis committitur abbatibus Pontiniaci et Fontis Joannis, auctoritate Capituli generalis terminanda.


64 Abbas de Ré, qui terminos abbatiae suae ita propinquos constituit ut fere pateat aditus mulieribus, et qui celebravit missam in qua diaconus noviter ordinatus cum legisset evangelium, egrediens in appendicium contiguum oratorio de manu matris suae recepit oblationem, sex diebus sit in levi culpa duobus eorum in pane et aqua. Terminos autem abbatiae taliter ordinet abbas et sepiat, quod ingressus mulierum illicitus longius arceatur.


65 Abbas de Fontanis in Turonia qui inhibuit monacho ingressum in abbatiam suam, quia conventus dispersus erat, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


66 Conceditur regi Hungariae ut cum iter arripuerit ad terram Ierosolimitanam, liceat ei secum habere duos monachos cum converso. Caveat tamen abbas ne hac occasione monachos suos ei tradat antequam iter arripuerit.





 Document 77

 Date: 1213




1 Auctoritate Capituli generalis inhibetur ne de cetero fiant in Ordine picturae, sculpturae, praeter imaginem Salvatoris, nec varietates pavimentorum, nec superfluitas aedificiorum et victualium, et a nullo abbate portentur scrinia quae vulgo cofria appellantur. Item monasticam simplicitatem servare et imitari cupientes, statuimus ut qui in tonsura et habitu saeculari ad Ordinem accedunt, et habitum conversi accipiunt, in eodem habitu perseverent. Item familiares qui habitum et tonsuram in aliqua domorum nostrarum susceperunt, in aliis domibus Ordinis nostri non suscipiantur, nisi ex licentia proprii abbatis.


2 Item si quis abbas extra domum propriam decesserit, et a monachis suis fuerit requisitus, liceat de cetero ad domum suam a requirentibus reportare corpus eius, auctoritate Capituli generalis.


3 Item constituitur auctoritate Capituli generalis ut moniales quae iam etiam incorporatae sunt Ordini, non habeant liberum egressum, nisi de licentia abbatis sub cuius cura consistunt, quia omnino non expedit animabus earum. Si quae vero fuerint incorporandae de cetero, non aliter admittantur ad Ordinis unitatem, nisi penitus includendae. Inhibetur autem, auctoritate praedicta praemissa, ne praesumant mittere moniales suas ad aliquem locum construendum, nisi de licentia Capituli generalis. Quod si praesumptum fuerit, quae missae fuerint pro fugitivis habeantur. Abbates in singulis domibus monialium quas habent sub cura sua, auctoritate Capituli quae praedicta sunt satagant ordinare.


4 Prohibetur firmiter ut nullus monachus vel conversus Ordinis nostri in domo monialium Sancti-Anthonii iuxta Parisios comedat vel pernoctet.


5 Abbas de Karrazeto qui toties accepit mandatum Capituli generalis de pecunia persolvenda abbati de Begar, nec persolvit, usque ad Capitulum persolvere satagat ; alioquin ex tunc se noverit esse depositum. Abbas de Spina hoc ei denuntiet.


6 Abbati de Brueria conceditur ut mittat conventum ad abbatiam construendam in loco pro quo supplicavit Capitulo generali, ita tamen ut aedificia praeparentur competenter habitantibus necessaria.


7 Abbas Pontis Alti qui priorem de Risu agni, auctoritate Capituli generalis depositum, iterato promovit in priorem, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et prior deponatur.


8 Praecipitur abbati de Caduno ut personaliter accedat ab abbatiam de Clariana, et corrigat et ordinet quae corrigenda et ordinanda cognoverit, et taliter ne clamor super iis audiatur de cetero in Capitulo generali, et quod anno praeterito haec sibi mandata non complevit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


9 De conversis Fontis Frigidi qui conversum exposuerunt saecularibus ut interficeretur, committitur abbati Claraevallis qui, auctoritate Capituli generalis per se vel per alios digne corrigat et emendet.


10 Abbas Belli Loci qui causam quae vertitur inter abbatem Dalonis et Bonaudae sibi et coniudici suo commissam a Capitulo generali audire neglexit, poenam super hoc statutam sustineat, scilicet ut sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua.


11 Quoniam abbas de Fontanis in Anglia, abbatiam de Lysa in Norvegia, secundum formam Ordinis, competenter non potest visitare, eadem domus de Lysa domui de Alvastro committitur in filiam. Abbas de Asylo abbati de Alvastro hoc denuntiet.


12 Abbas Loci Dei qui iniunctam sibi visitationem in domo Candelii facere neglexit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


13 Abbas de Fossa nova qui dicitur hoc anno filiam suam abbatiam de Marmossolio non visitasse, si usque ad festum Sanctae Crucis non visitasse cognoscatur, sententiam super hoc latam sustineat, scilicet ut tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Abbas de Falera hoc ei denuntiet.


14 Abbates de Belora et de Nova valle et de Cara valle, qui hoc anno non visitaverunt filias suas, scilicet Ferrariam, Comariam, Sanam vallem, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Abbas de Fiterio hoc denuntiet abbati de Belora ; abbas de Asilo, abbati de Nova valle ; abbas de Chereto, abbati de Caravalle.


15 Abbas Sylvanensis qui ad Capitulum non venit, omni sexta feria sit in pane et aqua, et extra stallum abbatis, donec Cistercio se praesentet. Abbas Mansiadae hoc ei denuntiet.


16 Abbas de Kalercio qui non venit ad Capitulum, cum venire deberet, poenam super hoc statutam sustineat, videlicet ut omni sexta feria sit in pane et aqua, et extra stallum abbatis donec Cistercio se praesentet. Abbas Grandis sylvae hoc ei denuntiet.


17 Abbati de Sinancha qui monachum poenitentem in saeculo et misericordiam postulantem, de coemeterio fecit extrahi, praecipitur ut eiectum reducet ad coemeterium cum plenario servitio, et pro excessu suo tribus sextis feriis sit in pane et aqua.


18 Abbas Fontis Moriniaci qui monachum hospitem sine conscientia abbatis, qui eum commendaverat ad ipsum remisit, et in via factus est fugitivus, tribus sextis feriis sit in pane et aqua.


19 De monachis de Oliva qui abbatem suum ligasse dicuntur, committitur abbati Morimundi qui, auctoritate Capituli generalis, digne corrigat et emendet.


20 De abbate de Amlesborgue de quo dicitur quod manus violentas iniecerit in conversum, et substravit, et novitium receperit infra annos, committitur abbati Morimundi qui rem diligenter inquirat, et auctoritate Capituli generalis corrigat et emendet.


21 Mandatum domini Papae de monialibus, pro duce Poloniae exauditur.


22 De converso Sancti-Prudentis qui puerum monachi Morimundi dicitur percussisse, et faciem ipsius inflammasse, committitur abbati Morimundi.


23 Conversus magister de Lustra de Alto fonte qui inhumanus abbati Cariloci extitit, pedes veniat ad abbatiam Cariloci ad nutum abbatis Cariloci satisfacturus, et post de magisterio suo amoveatur.


24 Abbas de Pratea qui dominum Exoldonensem in Capitulo tumulavit, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua et quadraginta diebus extra stallum abbatis.


25 Serviens abbatis Villae Gradae de Moravia qui saecularem usque ad effusionem sanguinis percussit, separatur in instanti ab ipsius consortio et ab omnibus domibus Ordinis nostri, si notus fuerit elongetur, et abbas et conversus, poenam super hoc scriptam anno praeterito, sustineant : scilicet ut conversus septem diebus continuis abstineat a vino, et abbas non adducat ad Capitulum servientem, nec de cetero infra quatuor domos, nisi de licentia Capituli generalis.


26 De abbate Vallis bonae de quo dictum est quod dure et minus ordinate se habuit erga visitatorem suum, committitur abbati Morimundi, qui de his et aliis diligenter inquirat, et comperta digne corrigat et emendet, auctoritate Capituli generalis.


27 De abbate de Ligno qui propter paupertatem et corporis infirmitatem parcitur ad praesens, praecipitur ut omni occasione postposita sequenti Capitulo se praesentet, alioquin depositum se esse cognoscat. Abbas de Marmosolio hoc ei nuntiet.


28 Abbas Vallis regis qui saecularem contra formam Ordinis recepit in sepulturam, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


29 Causa abbatis de Chiminon quem abbas Trium Fontium minus iuste deposuisse dicitur, committitur abbati Claraevallis qui rem diligenter inquirat et quod invenerit, auctoritate Capituli generalis, corrigat et emendet.


30 Abbas de Furcardi monte qui mortuos suscepit ad sepulturam, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


31 Abbas de Caritate qui, omissa charitate, subpriorem electum in abbatem ad eludendam electionem eius cellerarium fecit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


32 Cellerarius Sacrae cellae qui panem et caseum personis Ordinis nostri denegavit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


33 Abbas Rimel qui dissimulavit quod monachus eius benediceret ferrum candens, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua, et quadraginta diebus extra stallum abbatis. Monachus vero sit ultimus in ordine, et non celebret usque ad nutum Capituli generalis.


34 Causa quae vertitur inter abbatem Dalonensem et abbatem de Bonauda, de abbatiis transmutatis Dalonensi adiudicatur auctoritate Capituli generalis, nisi in sequenti Capitulo probare potuerit, auctoritate Capituli generalis esse translatas.


35 Abbates non recedant a patribus abbatibus donec ordinaverint quomodo pecunia quae adhuc restat persolvanda in obsequium domini Papae plene persolvatur. Qui aliter ab eis recesserint, omni sexta feria sint in pane et aqua, donec ad nutum patris abbatis satisfaciant.


36 Abbas de Salem qui non venit ad Capitulum nec executus est mandatum Capituli generalis cum abbate de Tulleio, in sequenti Capitulo veniam petat super iis responsurus. Abbas de Lucela hoc ei denuntiet.


37 Abbas Casae novae qui non renuntiavit Capitulo poenam sibi iniunctam anno praeterito, pro eo quod inobediens fuit patri abbati, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua ; et poenitentiam ipsam nihilominus peragat, si non egit, et utrumque Capitulo sequenti significet. Abbas de Tulleio hoc ei nuntiet.


38 Abbas de Ferraria qui anno praeterito non venit ad Capitulum, infirmitate detentus, et hoc Capitulo per litteras suas minime nuntiavit, poenam scriptam sustineat, scilicet, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


39 Abbas de Joiaci qui in filia de Risu Agni neglexit corrigere quae sunt emendanda et minus diligens existit usque modo, tribus diebus sit in levi culpa, et taliter ordinet et provideat domui illi usque ad Pascha ut secundum formam Ordinis se habere valeant ibidem habitantes ; alioquin auctoritate Capituli generalis eamdem abbatiam abbati Pontiniaci curandam committet et ordinandam.


40 Abbas de Saceda qui non venit ad Capitulum cum venire deberet, poenam sustineat super hoc constitutam, scilicet omni sexta feria sit in pane et aqua, et extra stallum abbatis sit usque dum Cistercio se praesentet. Abbas de Spina hoc ei denuntiet.


41 De abbate de Oia qui remansit infirmus in via, et sicut dicitur quod senectute gravatur, committitur abbati Claraevallis.


42 Abbas de Folles qui non venit ad Capitulum cum venire deberet, statutam super hoc poenitentiam agat, scilicet omni sexta feria sit in pane et aqua, et extra stallum abbatis sit usque dum Cistercio se praesentet. Abbas de Populeto hoc ei denuntiet.


43 Abbas de Alta Cumba qui non venit ad Capitulum cum venire deberet, statutam super hoc poenitentiam agat, scilicet omni sexta feria sit in pane et aqua, et extra stallum abbatis sit, usque dum Cistercio se praesentet. Abbas de Sancto-Sulpitio hoc ei denuntiet. Prior eius qui venit ad Capitulum cum venire non deberet, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


44 Abbas de Valle-Sancti-Petri qui non venit ad Capitulum, eamdem poenam sustineat. Abbas de Claustro hoc ei denuntiet.


45 Abbates de Albis Petris et de Bono Fonte qui distulerunt creare abbates in filiabus suis de Petris et de Parinac, tribus sextis feriis sint in pane et aqua et usque ad festum B. Martini abbates ibidem provideant ordinare.


46 De conversis de Pelis qui conversum vivum subterraverunt, committitur abbatibus de Aceio et de Sancto-Godardo et de Sancta Cruce, qui accedant ad domum et diligenter inquirant rei veritatem, et quod invenerint, auctoritate Capituli generalis digne corrigant et emendent, sequenti anno quod fecerint Capitulo rescribentes.


47 Praecipitur auctoritate Capituli generalis abbatibus Bonti Montis et de Alpibus ut novam constitutionem Ordinis insinuent monialibus Bituminis de restrictione ipsarum et ceteris quae sunt scripta. Abbas vero de Tamis faciat fieri litteras et deferat ex parte Capituli priorissis et monialibus illis quae spectant ad abbatiam Bituminis continentes ut obedientes sint in omnibus abbatissae eiusdem domus, et praefatam restrictionem eis denuntiet. Quod si renuerint, denuntiet easdem moniales ab Ordinis unitate praecisas auctoritate Capituli generalis.


48 Abbati de Claustro conceditur a Capitulo ut faciat anniversarium Treverensis archiepiscopi sedendo.


49 De abbate de Castellariis qui dicitur novitium recepisse infra annos, committitur abbati Claraevallis qui digne corrigat quod invenerit corrigendum, secundum instituta Capituli generalis.


50 De magistro de Chalma grangia Firmitatis qui abbatibus ad Capitulum venientibus tam in verbo quam in facto se inhumanum exhibuit, praecipitur auctoritate Capituli generalis ut pedes veniat Cistercium, et ibi comedat ad terram tribus diebus grossum panem sine vino.


51 Praecipitur abbati Belli Loci in Anglia ut adeat ad virum nobilem Willermum, Marescallum domini regis Angliae, et auctoritate Capituli generalis ei supplicet humiliter et devote quatenus indempnitati domus provideat quam etiam fundavit.


52 De monachis Praedicatoribus de Tuscia de quibus scripsit Dominus Papa, committitur abbati Morimundi, qui taliter temperet rem gerendam, ut et Summo Pontifici satisfaciat nec rigor Ordinis nostri enervetur.


53 Abbas Sambucinae qui dimisit conversum suum principi suo, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua, et a vino abstineat donec eumdem conversum revocet.


54 De comite de Marchia committitur abbatibus Pruliaci, Fontis Joannis, et de Sancto-Portu qui adeant Dominum Regem Franciae ex parte Capituli generalis, supplicantes ut a gravamine domorum Ordinis nostri eumdem comitem revocet et compescat.


55 Petitio Domini Tridentini de construenda abbatia, committitur abbati Morimundi qui per se vel per alium locum consideret et quod viderit Capitulo nunciare procuret.


56 Petitio Domini Patriarchae Antiocheni de abbatia de Nigra Montana cui abbas Morimundi contradicit, committitur Domino Cistercii.


57 Petitio Aurasiensis episcopi qui cum habeat habitum monachi albi vult incorporari Ordini nostro et esse sicut unus de episcopis Ordinis inter nos, gratanter admittitur et devote.


58 Petitio Roderici Fernandi de construenda abbatia committitur abbatibus de Mera, de Armentaria et de Pelis qui accedant ad locum et videant et inquirant diligenter, et quod invenerint sequenti Capitulo significare procurent.


59 Petitio Domini archiepiscopi et Capituli Turonensis de monialibus Ambasiensis territorii incorporandis Ordini conceditur, si includi voluerint, ut non egrediantur extra claustrum sine nutu abbatis, ad cuius curam pertinent. Simul admittitur petitio Ambianensis episcopi et comitis Pontini pro monialibus de Hispania, secundum formam praetaxatam.


60 Querela prioris Grandimontis contra abbatem de Domo Dei committitur abbatibus de Bonoradio, et de Callovio, auctoritate Capituli terminanda.


61 Querela decani Treverensis contra abbatem Destreborc pro comite Yrsuto, committitur abbatibus de Brebac et de Sconaugia ut personaliter accedant ad archiepiscopum Moguntianum et haeredes defuncti et modis omnibus elaborent ut satisfaciant pro defuncto.


62 Querela comitis Wintoniensis contra abbatem de Quinquesuda de non construenda abbatia in territorio quod dicit esse suum, committitur abbatibus de Wardona et de Bello Loco Regis ut quae definienda cognoverint statuant, auctoritate Capituli generalis.


63 Querela abbatis de Superaddo contra abbatem de Carrazeto committitur abbatibus de Mera et de Ursaria auctoritate Capituli terminanda.


64 Querelae mutuae abbatis Belliloci in Anglia et abbatis de Stagleia committitur abbatibus de Varveleia et de Forda et de Tamina, iudicio vel compositione terminanda, et quod factum fuerit sequenti Capitulo nuntietur.


65 Querela abbatis Vallis Dei contra abbatem S. Salvatoris committitur abbatibus de Bilduas et de S. Maria, de Surio et de Magio, auctoritate Capituli terminanda. Abbas de Magio abbati de Surio denuntiet hanc commissionem.


66 Querela Bellae Perticae et Bardonaris committitur abbati Scalae Dei.


67 Querela abbatis Buliensis contra abbatem de Scaleis committitur abbatibus Pruliaci, Vallis Lucidae et Sancti Portus, auctoritate Capituli terminanda.


68 Abbates quibus indicta fuerit aliqua poenitentia, debebunt renunciare sequenti Capitulo utrum satisfaciant nec ne.


69 Quolibet anno abbates qui non venerunt ad Capitulum, si venire debuerant, punientur.


70 Iudices Ordinis commissi ex parte Capituli debebunt sequenti Capitulo renunciare de successu causarum sibi commissarum, alioquin plectebuntur ad arbitrium Capituli. Similiter quibus indicta fuerat aliqua poenitentia, debebunt renunciare utrum satisfecissent nec ne.





 Document 78

 Date: 1214




1 Abbas de Balerna qui domum Sancti-Andreae visitare neglexit quam visitandam requisierat, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aque.


2 Abbates de Arneborc, de Caesarea, de Lapide S. Michaelis, et de Gundonio, qui ad Capitulum non venerunt cum venire deberent, omni sexta feria sint in pane et aqua, et extra stallum abbatis donec Cistercio se praesentent.

 Abbas de Brebac, hoc denuntiet abbati de Arneborc ; abbas de Lucela abbati de Caesarea ; abbas de Wolkeret abbati de Lapide S. Michaelis ; abbas de Parinia abbati de Godonio.


3 Abbas Vallis Dei in Hispaniis qui non venit ad Capitulum cum venire deberet, poenam super hoc statutam sustineat, scilicet ut omni sexta feria sit in pane et aqua et extra stallum abbatis, donec Cistercio se praesentet. Nisi usque ad Pascha Cistercio se praesentaverit, depositum se esse cognoscat. Abbas de Bonadiela hoc ei denuntiet.


4 Abbas de Kalercio qui non venit ad Capitulum cum venire deberet, poenam super hoc scriptam sustineat, scilicet ut omni sexta feria sit in pane et aqua, et extra stallum abbatis, donec Cistercio se praesentet. Nisi usque ad Pascha Cistercio se praesentaverit, depositum se esse cognoscat. Abbas Grandis Silvae hoc ei denuntiet.


5 Abbas Stamedii qui monialibus de Bitumine mandatum Capituli generalis nuntiare neglexit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et iterum eisdem mandatum Capituli generalis studeat nuntiare.


6 Abbas Vallis Bonae qui dure et minus reverenter respondit visitatori, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


7 Abbas Mansiadae qui minus reverenter in Capitulo locutus est, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


8 Abbas de Lucela qui patri abbati in domo propria spoliato equitaturam providere neglexit, sex diebus sit levi culpa, duobus eorum in pane et aqua.


9 Abbas de Ferraria qui nec anno praeterito nec praesenti venit ad Capitulum, omni sexta feria sit in pane et aqua, et extra stallum abbatis, donec Cistercio se praesentet, et ad sequens Capitulum veniat super hoc veniam petiturus ; alioquin sciat se deponendum. Abbas Casemarii hoc ei denuntiet.


10 Abbas Belli Loci qui de Domino Guillermo Marescallo mandatum Capituli adimplere neglexit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Abbas de Coquasala hoc ei denuntiet.


11 Abbas Casae Novae qui hoc anno non venit ad Capitulum cum venire debuisset, scriptam super hoc poenitentiam agat, scilicet ut omni sexta feria sit in pane et aqua, et extra stallum abbatis, donec Cistercio se praesentet et sequenti anno veniat ad Capitulum super hoc veniam petiturus. Abbas Casamarii hoc ei denuntiet.


12 Abbati de Camina quia Curiam Romanam adiit, et in reditu spoliatus fuit, parcitur. Similiter abbati de Claustro propter mandatum Domini Papae, ita tamen ut ad sequens Capitulum veniant super hoc veniam petituri. Similiter excusatur abbas de Versac ad petitionem domini Regis Federici ; qui tamen ad sequens Capitulum veniat de numero equorum de quibus conqueruntur aliqui responsurus. Istud abbati de Camina denuntiabit abbas de Lubens ; abbati de Claustro, abbas de Aurea Valle ; abbati de Versac, abbas de Placem.


13 Abbas de Falera qui non renunciavit abbati Fossae novae poenitentiam a Capitulo indictam, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Abbas Casaemarii hoc ei denuntiet.


14 Abbates qui conversos in expeditionem miserunt hoc anno, tanto tempore in sextis feriis sint in pane et aqua quanto eosdem in expeditionibus constitit commoratos. Similiter et conversi eamdem poenam sustineant.


15 De abbatia Prati benedicti in qua de nocte abbas in lectulo vulneratus est, committitur abbati Dalonensi, qui ad locum accedens digne corrigat quae corrigenda cognoverit.


16 Praecipitur abbati Pontiniaci ut ad domum Caricampi cui, pro nimietate debitorum, iam excidium imminet, personaliter accedens, tale consilium adhibere procuret ne super hoc ad sequens Capitulum querimonia deferatur.


17 Abbati de Topliz qui anno praeterito non venit ad Capitulum, parcitur ad petitionem regis Hungariae, ita tamen ut ad sequens Capitulum veniat. Abbas Claraevallis hoc ei denuntiet.


18 De monialibus Fossatae latronosi committitur abbati de Columba, ut faciat sicut viderit expedire.


19 Abbas Sancti-Spiritus qui hoc anno non venit ad Capitulum, excusatur ad mandatum domini Papae, sequenti tamen Capitulo se praesentet.


20 Abbas de Buxeria qui recepit mortuos ad sepulturam, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


21 Abbas de Claro loco qui corpus ducis Lotharingiae qui sepulturam elegerat in Stulcerburna, tumulari se praesente permisit in ecclesia sua, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua, et corpus permittat tollere abbati Stulcerburnae cum voluerit.


22 De monachis quos abbas de Nucaria misit ad abbatiam construendam sine licentia Capituli generalis, committitur abbati de Claravalle, qui auctoritate Capituli generalis ordinare satagat sicut viderit expedire.


23 Abbas Loci Dei qui novitium qui necdum octavum decimum annum compleverat, dicitur recepisse, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua ; et ei parcitur ad praesens de multa misericordia propter penuriam personarum.


24 De abbate de Liza qui noluit recipere visitatorem abbatem de Hobzea et de quo multa alia sunt audita, committitur abbati de Fontanis et de Karkestel, et nihilominus sequenti anno Capitulo se praesentet, veniam petiturus. Abbas de Coquasala hoc ei denuntiet. Abbatia de Lisa iterum Claraevallensi committitur.


25 Abbas de Roseriis qui inconsulto patre abbate monachos recepit quos pater abbas eiecerat, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua ; et monachi contumaces ad domos alias extra provinciam emittantur, ubi ultimi per annum sint, et omni sexta feria in pane et aqua ; nec revertantur nisi per generale Capitulum.


26 Abbas de Cicador de cuius assensu, ut dicitur, monachos eius in abbatem nigrum a rege fuit assumptus, sequenti Capitulo se praesentet super hoc responsurus. Abbas de Accio hoc ei nuntiet.


27 De abbate de Hylda qui deposito excommunicato dicitur scienter communicasse, committitur abbatibus de Riguevel et de Radacsusen qui quod contra ius actum cognoverint, auctoritate Capituli digne corrigant. Abbas de Walkenrede hoc ei nuntiet.


28 Abbas de Egris qui hoc anno venire debuit ad Capitulum et non venit, sequenti Capitulo veniat responsurus.


29 De abbate de Moralora qui monialem in domo iuxta portam longo tempore tenuit, cui habitum et velum dicitur tradidisse, committitur abbati Claraevallis qui rem diligenter inquirat et digne corrigat et emendet.


30 De abbate de Monte ramorum et monachis et conversis ipsius qui dicuntur male se habuisse erga visitatorem suum, committitur abbati Claraevallis.


31 De retractandis definitionibus, committitur domino Cistercii et quatuor primis abbatibus, qui auctoritate Capituli generalis convocent secum quos viderint convocandos, et corrigant quod viderint corrigendum.


32 Praecipitur abbatibus de derivatione Morimundi, qui pecuniam in subsidium terrae Ierosolymitanae assignatam iam per septem annos persolvere neglexerunt, ut in sequenti Capitulo ex integro persolvant ne gravior in eos sententia promulgetur. Illis autem qui praesentes sunt, auctoritate Capituli generalis praecipitur ut ante quam recedant, ad voluntatem et consilium abbatis Morimundi super hoc satisfaciant.


33 Prior Altae cumbae qui non procuravit ut Fossa nova visitaretur, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Monachus Altae cumbae qui praesens est hoc ei denuntiet.


34 Conceditur priori de Valle Caulium ut domus ipsius associetur beneficiis Ordinis, et cum ceteris conscribatur.


35 De abbate Sancti-Ioannis qui anno praeterito et praesenti non venit ad Capitulum, cum venire deberet, et de quo alia multa dicuntur, committitur abbati Claraevallis.


36 Praecipitur illis qui accessuri sunt ad nundinas Sancti-Bodulfi in Anglia, ut de paupere domo de Capite suis non accipiant avenam nisi nocte una, et de cetero sibi et suis in omnibus necessariis de proprio provisuri.


37 Querimonia abbatis Exoldunensis de abbate de Pratea, committitur abbatibus de Bono radio et de Varanis.


38 Querimonia abbatis de Begar contra abbatem de Querquestoda, committitur abbatibus de Bilduas et de Croquedono qui vocent quos viderint convocandos. Abbas de Blanchalanda hoc eis denuntiet.


39 Querimonia abbatis de Abelchonio contra abbatem de Pultona committitur abbatibus de Pola et de Basinwen.


40 Querela quae vertitur inter abbates Belli loci et de Stanlia, committitur abbatibus de Wardona et de Wodurna et de Dore auctoritate Capituli terminanda, non obstante aliqua contradictione saecularium. Abbas de Coquesala hoc nuntiet eis.


41 Querela Iacobi clerici contra abbatem de Rufort committitur abbati de Kirkestel qui sine dilatione, mediante iustitia, quod iustum fuerit eidem clerico faciat exhiberi. Dominus Cistercii hoc eis faciat nuntiari.


42 Querela Decani et Capituli Treverensis contra abbatem de Ostreborc committitur iterum abbatibus Uterinae vallis et de Sconaugia, auctoritate Capituli terminanda.


43 Querela abbatum Sancti-Andreae et de Tileto committitur abbatibus de Columba et de Alta ripa qui quod auctoritate Capituli generalis statutum est super hoc inviolabiliter faciant observari, transgressores digne punientes.


44 Iniungitur abbatibus de Sacra moenia et de Ursaria ut causam quae vertitur inter abbatem Claraevallis et abbatem de Superaddo ex una parte, et abbatem de Carrazeto ex altera parte super abbatiis de Monte ramorum et de Monte fero diligenter inquirant, et causam plenius instructam remittant ad audientiam Capituli generalis.


45 De conversis de Anglia qui lanas dicuntur emere ut carius vendant, committitur abbatibus de Fontanis et de Blancha landa qui rem diligenter inquirant et auctoritate Capituli corrigant et emendent, providentes nihilominus cum abbatibus de de Bildoas et de Furnesio, qui et quales abbates de partibus transmarinis singulis accedant ad Capitulum generale, et maxime anno subsequenti.


46 Conversus de grangia de Rabiola qui inhoneste dicitur recepisse abbatem ad Capitulum venientem, omni sexta feria usque ad Pascha sit in pane et aqua et semel in hebdomada disciplinam accipiat. Ultimus sit usque ad tempus praefinitum.


47 De monacho de Escure, committitur abbati Morimundi qui episcopum Lingonensem super eo conveniat et ei supplicet ex parte Capituli generalis ut consilii et auxilii manum apponat.


48 Petitio Roderici Ferrandi de construenda abbatia admittitur.


49 Petitiones Malcobni et comitis Willermi de abbatiis construendis, committuntur abbatibus de Kinlos et de Cupren, qui vocato secum abbate de Neobotl, ad loca illa accedant, et diligenter inquirant si Ordini sint idonea si sufficientiam habeant in possessionibus, et quod invenerint, Capitulo sequenti renuntiant.


50 Petitio episcopi Tridentini de abbatia construenda committitur abbati Morimundi.


51 Petitio comitis de Arber de abbatia construenda exauditur.


52 Petitio de Landegravi de recipiendis monialibus committitur abbati Morimundi.


53 Abbates Boni Montis et de Trapa qui in dedicationibus ecclesiarum suarum, ultra terminum constitutum, receperunt ingressum mulierum, deponuntur in instanti.


54 Anno ab Incarnatione Domini MCCXIV, statutum est in generali Capitulo, ut nullus audeat deinceps terras, vineas, furnos vel molendina emere vel acquirere, nisi in puram eleemosynam et solemnem donationem nobis donata fuerint ; quas tamen propriis sumptibus aut manibus non excolamus, sed aliis vendamus, vel excolendas tradamus. Trangressor, si abbas fuerit, sine retardatione deponatur. Alii quorum consilio factum fuerit, ad aliam domum emittantur sine spe reversionis.


55 In omnibus locis nostris in quibus constat ecclesias cum cimeteriis exstitisse et adhuc vestigia supersunt, si ecclesiarum aedificia supersunt, altaria construantur. Si parietes corruerint, novae capellae reaedificentur, et bis tantum in hebdomada missas ibi liceat celebrare.


56 In litania sanctus Ioannes Evangelista, et sanctus Thomas martyr, et sancta Catherina nominentur. Et de sancta Catherina festum duodecim lectionum fiat. Missa sicut de sancta Prisca, cetera sicut de sancta Lucia.


57 Nullus ecclesias parochiales recipiat. Transgressor, si abbas fuerit, sine retardatione deponatur. Alii quorum consilio factum fuerit a domo propria emittantur.


58 Constitutio de non habenda societate cum saecularibus in terris excolendis et pecoribus nutriendis firmiter in posterum teneatur ; nec liceat alicui terras alienas excolere vel conducere ad excolendum. Transgressor, si abbas fuerit, ab officio altaris abstineat, ceteri quorum consilio factum fuerit ad aliam domum non redituri emittantur.


59 Clerici sub habitu saeculari et in sacris ordinibus constituti, qui in conversos recipiuntur, cum hoc abbati constiterit, eiiciantur.


60 Abbatiarum commutatio vel transmutatio non fiat, nisi de consensu generalis Capituli.


61 In omnibus missis in conventu, quando elevatur hostia salutaris, campana uno ictu pulsetur. Omnes qui audierint, flexis genibus orationem quam Dominus inspiraverit faciant.


62 Decretum Capituli generalis Ordinis Cisterciensis. Frater Arnaldus dictus abbas Cisterciensis totumque Capitulum generale omnibus qui praesentem sunt paginam inspecturi in perpetuum. Dum memoria mortalium labilis est, ad evitandum oblivionis periculum, commendabilis Dei ecclesiae consuetudo introduxit, ea quae perpetuitatem desiderant scriptis authenticis adnotari. Hinc est quod universitati vestrae notum sit volumus, quod cum inter W[illelmum] Dalonensem et Hug[onem] Bonaudae abbates super abbatiis de Loco-Dei et de Chamboniis, et earum pertinentiis contentio versaretur, tandem in venerabiles coabbates nostros R[ogerium] de Belbec, D. [Oliverium] de Quinciaco et R[adulfum] de Floragia, quos in eadem causa eisdem generale Capitulum concesserat auditores, fuit hinc inde amicabiliter compromissum, dicti vero abbates coram nobis in generali Capitulo constituti, arbitrium suum protulerunt in hunc modum, videlicet quod abbatia Loci-Dei cum omnibus quae in praesentiarum possidet, vel in futurum possessura est, ad Dalonensem ecclesiam libera et absoluta de cetero tamquam filia spectaret, abbate Bonaedae de consilio et assensu patris sui Phi[lippi ?] abbatis Mansiadae pro se et conventu suo concedente et resignante ; et si quid quaestionis inter eos moveri poterat, sopitis querelis omnibus, alterutrum remiserunt. Abbates vero et conventus Bonaldae domum de Chamboniis cum possessis et possidendis in filiam propriam perpetualiter obtineat, concedente et resignante sibi pro se et conventu suo abbate Loci-Dei, de voluntate et consilio patris sui Willelmi abbatis Dalonensis omnino cessante figmento. Ut autem haec rata et integra perpetuo perseverent, praesenti cartulae sigillum nostrum et quatuor primorum abbatum Simonis Firmitatis, J[oannis] Pontiniaci, C[onradi] Claraevallis, et P. Morimundi apponi fecimus ad obtinendam perpetui roboris firmitatem. Actum anno Incarnati Verbi M.CC.XIV.





 Document 79

 Date: 1215

 Titre: EPISTOLA FREDERICI IMPERATORIS AD CAPITULUM GENERALE CISTERCII ET ISTIUS RESPONSUM.



 Extat haec epistola in ms. (XII/XIII s.) e Cisterciensi abbatia, nunc in Divionensi bibliotheca asservatum sub n° 228, fol. 98r et 99. Ab Ang. Manrique publicata fuit in Annalibus cister. t. II, p. 267, sed erronee attributa Frederico I, † 1188, et ad annum 1155 relata. Capituli vero responsum in supra laudato ms. tantum legitur.

 Litterae Domini Frederici regis romanorum, regis siciliae, missae capitulo generali anno Domini MCCXV.

 Venerabilibus in Christo Patribus et amicis dilectissimis, omnibus abbatibus Cysterciensis ordinis, F[ridericus] Dei gratia Romanorum rex, semper augustus, et rex Siciliae, salutem in Domino, et ad omne beneplacitum ipsorum paratum, et expositum.

 Si iuxta veritatis vocem ubi duo vel tres congregati fuerint in nomine Domini nostri Iesu Christi, ipse in medio eorum est : quid credendum est, ubi non solummodo duo, vel tres, sed tot nobiles athletae Christi, tot excelsae columnae Ecclesiae suae in nomine suo, imo ad honorem nominis sui, de diversis mundi partibus coadunati sunt, et congregati : nisi quod ipse in medio vestrum habitat, et Spiritus suus : quem in vos ipse transfudit, et sanctissima pectora vestra seipso inflammavit ? De qua igitur re, succensi flamma charitatis consenseritis, certissime obtinebitis, et fiet vobis, et quidquid postulaveritis Patrem in nomine dilectissimi filii sui Domini Iesu, dabit vobis affluenter, et non improperabit.

 Credimus enim, immo vere scimus, quod tanta est sanctitas huius reverendi Ordinis, tamque est placens, tamque suave, et acceptabile holocaustum orationum vestrarum, quod ei quotidie offertis sub carnis vestrae maceratione, et mortificatione : quod omne id, quod a Creatore nostro duxeritis petendum, cum pius ipse sit, et promptus ad benefaciendum, obtinebitis a multitudine miserationum suarum. Est etiam fides nostra non utique parva, quod hic mundus, qui lubricus et immundus est, et in maligno positus orationibus vestris sustentatur, et a facie furoris illius tremendi iudicis, cuius iram peccatis nostris accendimus, defensatur, avertendo suam quam meremur indignationem.

 Cum igitur hoc firmissime credamus, quod ab ipso Patre misericordiarum piis orationibus vestris impetretis, quidquid ab ipso in nomine unigeniti Filii sui humiliter postulaveritis ; nos, qui peccati pondere recognoscimus oppressos nos esse, omni humilitate, omni devotione ab universis vobis et singulis, qui in nomine Christi hic convenistis ; petimus, et obsecramus omnium precum instantia, quatenus in fraternitatem vestram nos recipientes, et in consortium sanctissimum orationum vestrarum nos colligentes, speciales Creatori nostro preces effundere dignemini, ut gratia sua misericorditer in nobis deleat et emendet quidquid hactenus commisimus, ex humana carnis infirmitate ; et in his, quae sibi placita sunt, nos conformare dignetur : et licet peccatores simus, cum tamen per ineffabilem misericordiam, Romani Imperii gubernacula susceperimus, det ipse nobis, vestro pio interventu, spiritum iudicii et veritatis, ut sic sub nobis regatur Imperium, et disponatur, ut ad laudem et gloriam nominis sui, sancta sua Ecclesia, quam in ara crucis sanguine suo redemit, pacis gaudeat optata tranquillitate ; et nos post decursum huius temporalis Imperii, una vobis cum ad Imperium sine fine mansurum pervenire possimus, et ipsum videre in decore gloriae suae, qui pro nobis humilis et despectus fieri non despexit. Et quia hoc, timore meritorum nostrorum, obtinere formidamus, piis orationibus vestris hoc consequi posse speramus et optamus.

 Ceterum quia signum vivificae crucis, die nostrae coronationis humeris nostris affiximus, fundantes ad hoc omnem nostram voluntatem et iacturam nostrae coronationis ut labore et studio nostro, terra sancta, terra illa quam calcarunt pedes Domini, terra illa in qua Dominus omnium salutem nostrorum operatus est, a manibus inimicorum crucis Christi, qui eam violenter detinent, capiatur ; suppliciter petimus, ut vestris sanctissimis orationibus desiderium nostrum compleatur. Adhuc quia recognoscimus, quia omnino ea, quae divina clementia circa nos, et in nobis misericorditer et miserabiliter operata est, per Dominum et patrem nostrum summum Pontificem, sicut per vicarium et ministrum suum dignata est operari ; petimus humiliter et devote, ut quia ad persolvendas debitas gratiarum actiones, pro tantis beneficiis nos ipsos iudicamus insufficientes, vos vice et loco nostro, hoc apud ipsum velitis piissimis orationibus vestris promereri : ultimo orationibus vestris nos recommendantes, scire volumus vos quod omnibus diebus nostris, huius sanctissimi Ordinis defensores esse volumus, et omnia facta sua tamquam nostra propria promovere.

 Datum apud S. Naborem XII° Kalend. Septembris Indictione IIIa.

 RESCRIPTUM CAPITULI AD EUNDEM.

 Illustrissimo F[rederico] dei gratia regi romanorum semper augusto et regi Sicilie, fr[ater] A[rnaldus] dictus abbas Cistercii totusque capituli generalis abbatum conventus, salutem et de temporali regimine ad regni celestis gloriam pervenire. Quum iuxta veritatis vocem omnis arbor bona fructum bonum facit, ex regiis apicibus vestris mellitum devotionis fructum gustando cognovimus et cognoscentes plurimum gratulamur quod divina bonitas bonitatem vestram in paradiso suo, quod est ecclesia, posuit velut arborem fructuosam et congruentissimam ad vineam domini sabaoth preregendum. Non est enim parva devotio quae tantae cedri sublimitatem ad tantillos frutices inclinavit, in tantum ut nos qui sumus obprobrium hominum et abiectio plebis dignata sit salutare et suae coronationis exhilarare gaudio, excitare ad devotionem, inflammare ad caritatem, dum pannosi ac pauperis gregis orationibus tam affectuose, tam ardenter, tam humiliter se commendat. Quamvis autem de vestra coronatione non gaudere non possumus, habundantius tamen nobis est gaudium quod illud evangelicae veritatis eulogium ad nos intelligimus pertinere quo apostolis dictum est : Regnum dei intra vos est. Ipsum est fides christiana qua christianissimum pectus vestrum summus pontifex futurorum bonorum Christus unctione divina sicut indubitanter credimus consecravit. Sed et capiti interioris hominis vestri coronam imposuit ornatam lapidibus preciosis, videlicet Salomonis sapientia, Samuelis iusticia, mansuetudine Moysi et fortitudine Sansonis, ut per sapientiam subiectos regatis populos, per iusticiam reos puniatis, per mansuetudinem foveatis pusillanimes, per fortitudinem conteratis rebelles. Hoc et oramus deum omnipotentem ut haec et cetera suae bonitatis dona semper augeat et confirmet in vobis ut ipsum bonorum nostrorum retributorem inveniatis, quem tam humiliter eorumdem recognoscitis tributorem. Siquidem inter cetera suae largitatis beneficia quibus vos excellentius decoravit, illud potissimum est scire cuius esset hoc donum et illi in gratiarum assurgere actiones. Ad quod dum vosmetipsos iudicatis minus ydoneos, minus sufficientes, humillima postulatione orationum nos omnes ad humilitatis devocionem non mediocriter excitastis. Qua et nos regiae devocioni pio concurrentes assensu, vos sicut postulastis in fraternitatem recipimus, et in consortium orationum nostrarum, et omnium quae in ordine fiunt et de cetero fient bonorum colligimus facturi pro vobis cum extremae dies vocationis vestrae nobis innotuerit quantum pro unoquoque nostrum fieri consuevit. Interim autem illud specialibus et devotis deo orationibus commendamus quod sanctae crucis signaculum suscepistis ut terram sanctam de pollutis infidelium manibus eripiatis, rogantes omnipotentis dei misericordiam ut secundum pium desiderium vestrum de suis adversariis triumphalem vobis gloriam conferre dignetur.

 Illud vero totis affectibus graciarum prosequimur actione, quod sicut in calce litterarum vestrarum legimus nostri ordinis defensores esse vultis et omnia facta eius tanquam vestra propria promovere.

 II STATUTA ANNI 1215


1 Quando minor campana pulsatur in elevatione hostiae salutaris, in missis de conventu, omnes qui pulsationem audierint, flectant genua praeter eos qui in dormitorio fuerint, orationem quam Deus inspiraverit facientes ; et in letania nominetur sanctus Iacobus ante sanctum Ioannem.


2 Domus Sancti-Facundi inter familiares nostros conscribatur.


3 Rescriptum indulgentiae Domini Papae, quod continet quod nullae litterae pro fugitivis firmitatem habeant, in quibus non scribitur  Salva Ordinis disciplina , studeant habere universi.


4 Liceat cuilibet abbati vel priori, si abbas defuerit, auferre habitum monacho fugitivo etiam renitenti.


5 Abbates ad Capitulum venientes, non adducant monachos secum, sed conversos, sine certa necessitate, excepto abbate Savigniaci cui permissum est ab antiquo. Qui aliter fecerint, veniam petant in Capitulo generali.


6 De pueris acuminatos cultellos portantibus, antiqua sententia teneatur.


7 Sententiae quae lata est de abbatibus ad Capitulum venientibus, ne infra quindecim dies ante Capitulum generale plusquam duas noctes morentur in domo Cistercii, nisi infirmitate vel necessitate detenti, additum est ut a vino abstineant omnino sine dispensatione, quamdiu amplius ibi fuerint commorati.


8 Sententia de reaedificandis capellis intelligitur de illis tantum quae sunt infra grangias.


9 Cum constitutum sit a Capitulo generali quod creationes et electiones abbatum non fiant nisi in domibus quae vacant, tamen auctoritas Capituli generalis dispensat circa illas quae a matribus ultra quindecim dietas distare noscuntur, in quibus si seniores domus illius in patrem abbatem vota sua transtulerint, poterit illuc abbatem dirigere.


10 Sententia antiqua de Sarracenis teneatur, videlicet ut non emantur, nec baptizari prohibeantur.


11 Abbates venientes ad Capitulum qui introducunt secum in Cistercium servientes in equis tempore Capituli generalis contra institutionem eiusdem Capituli, veniam petant super hoc ad nutum Capituli satisfacturi.


12 Petitio Beanensis abbatiae ut associetur inter familiares Ordinis admittitur.


13 Abbas de Sancto-Spiritus qui anno praeterito non venit ad Capitulum cum venire deberet, et nihilominus a Capitulo vocatus, hoc anno non venit, omni sexta feria sit in pane et aqua, et extra stallum abbatis donec Cistercio se praesentet, et nisi ad sequens Capitulum se praesentaverit, sciat se esse depositum. Abbas Casemarii hoc ei denuntiet, admonitus per abbatem Sancti-Stephani de Bosco.


14 Abbas de Egris qui non venit hoc anno ad Capitulum cum venire deberet tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et sequenti Capitulo se praesentet, et cui parcitur ad praesens propter suam novitatem, veniam super hoc petiturus. Abbas de Toplis hoc ei denuntiet.


15 Definitionum retractatio iterum committitur domino Cistercii et quatuor primis abbatibus qui, convocatis quos viderint evocandos, retractare satagant prout noverint expedire utilitati totius Ordinis intendentes.


16 Abbates de Ligno-Sancti-Patricii et de Fonte vivo qui hoc anno non venerunt ad Capitulum cum venire deberent, omni sexta feria sint in pane et aqua, et extra stallum abbatis, donec Cistercio se praesentent, et anno sequenti omni occasione postposita, Capitulum veniant, veniam super hoc petituri. Abbas de Valle salutis hoc eis nuntiet.


17 Abbas de Sancto-Thoma de Venitiis qui hoc anno non venit ad Capitulum cum venire deberet, omni sexta feria sit in pane et aqua et extra stallum abbatis, donec Cistercio se praesentet. Abbas de Cherreto hoc ei denuntiet.


18 Abbas Sancti-Anastasii qui hoc anno nec praeterito ad Capitulum accessit cum venire deberet, omni sexta feria sit in pane et aqua et extra stallum abbatis donec Cistercio se praesentet, et anno sequenti accedat ad Capitulum veniam super hoc petiturus. Abbas de Fossa nova hoc ei denuntiet.


19 Abbates de Cara insula et de Tuta valle de Datia qui propter pericula guerrarum non venerunt ad Capitulum cum venire deberent, omni occasione postposita sequenti Capitulo se praesentent, veniam super hoc petituri. Abbas de Saba hoc eis denuntiet.


20 Abbas de Buxeto qui non renuntiavit Capitulo de poena conversi sui de Rabiola, a Capitulo iniuncta, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Abbas de Sancto-Prudentio hoc ei denuntiet.


21 Abbas Sancti-Petri-de-Gomer qui hoc anno non venit ad Capitulum cum venire deberet, omni sexta feria sit in pane et aqua et extra stallum abbatis donec Cistercio se praesentet et nihilominus ad sequens veniat Capitulum veniam super hoc petiturus. Abbas de Orta hoc ei denuntiet.


22 Abbas de Tironello qui conversum abbatis de Berdela remisit ad domum propriam sine nutu abbatis proprii quem non tenuerat per tres menses, tribus diebus sit in pane et aqua.


23 Abbas Sciciae qui in proprietate et excommunicatione est promotus in abbatem, sicut constat ex trium abbatum testimonio, nec admonitus a visitatoribus cessare voluit, et qui novitium infra annum probationis contra Regulam beati Benedicti procuravit, et de quo multa alia proferuntur, deponitur in instanti. Abbas de Accubatia hoc ei denuntiet.


24 Praecipitur abbatibus de Cadunis et de Bella pertica, auctoritate Capituli, ut convocent priorem de Ardonello qui obolos aureos accepit in depositum a fugitivo Grandis sylvae, et rei veritate diligenter inquisita, ordinent de pecunia, et corrigant de persona prout viderint expedire.


25 Praecipitur abbatibus de Karrazeto et de Buxeto, auctoritate Capituli generalis, ut ad locum de Lironis, in quo nobilis vir Rodericus, Roderici filius, et nutritor illustris regis Castellae, promittit se constructurum abbatiam, personaliter accedant, et consideratis omnibus et diligenter inspectis quae ad rem pertinent, utrum locus idoneus, et possessiones pacificae et sufficientes sint ad necessaria et constructionem abbatiae, sequenti Capitulo quae viderint et cognoverint studeant nuntiare.


26 Praecipitur abbati et conventui de Claro loco, auctoritate Capituli generalis ut corpus ducis Lotharingiae pacifice reddant, et extra abbatiam efferant abbati et monachis de Turceburne, usque ad octavam Paschae. Quod si non fecerint, interdicitur eis, auctoritate Capituli generalis, ne divina in ecclesia praesumant celebrare, quamdiu ibi fuerit corpus ducis.


27 Abbas Mansiadae qui inobediens fuit mandato domini Cistercii et sine aliquibus abbatibus, contra Chartam charitatis recepit cessionem abbatis de Sinancha, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua. Conversos et monachos vero illos qui, ausu temerario, oves Aquaebellae peremerunt, ad domos remotissimas extra regnum eiiciat, et omni sexta feria sint in pane et aqua, et quoties in Capitulo praesentes adfuerint accipiant disciplinam, ultimi in ordine permansuri, usque ad nutum Capituli generalis. Liceat tamen abbati conversos in domo propria retinere, si voluerit damna ab eis illata moderate resarcire, ubi praedictam poenitentiam explere non obmittant.


28 Iniungitur abbatibus de Montepetroso et de Alta comba, auctoritate Capituli, ut die condicta personaliter accedant ad loca illa in quibus de pasturis quaestio vertitur inter abbatias Mansiadae et Aquae bellae, et auditis allegationibus et inspectis instrumentis utriusque partis, dissidentes ad concordiam inducant metas et terminos utriusque praefigentes quos transgredi non audeant, certam poenam transgressoribus imponendo et quod fuerit ratum et firmum statuant, auctoritate Capituli generalis.


29 Conversus de Lanconio, de Oratorio, qui cellerrario et monachis de Ré dure respondit, et eis necessaria ministrare noluit, septem sextis feriis sit in pane et aqua et septies disciplinam coram fratribus suis in capitulo Oratorii accipiat infra annum.


30 Abbas Sancti-Stephani de Bosco qui monachum et conversum ad se missos recipere noluit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


31 Abbas Fontis frigidi qui mulierem quae regina publice vocabatur, in oratorio sepelivit, quia in nomine potuit decipi, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua, et quadraginta diebus extra stallum abbatis et conventus sex sextis feriis abstineat a vino.


32 Abbas de Bona valle qui monachum non sibi professum promovit in abbatem in domo Montis petrosi, et ipse abbas qui in professionibus recipiendis obediens ei fuit cum sciret se esse professum alterius, stent arbitrio et voluntati Domini Cistercii.


33 De conspiratione, quae dicitur facta contra abbatem in domo de Coronato, committitur abbati Morimundi.


34 De abbate de Florano qui non venit ad Capitulum cum venire deberet, et de quo dicitur quod iniuste monachum suspenderit per verenda et nimis inhoneste et creduliter tractari fecit, et quod iuraverit et iurare fecerit conventum suum pro pecunia in domo sua perdita, committitur abbatibus de Bardonis et de Portaglon, qui auctoritate Capituli generalis, ad domum illam accedant, et de his omnibus diligenter inquirant, praecipue de quantitate pecuniae, et de modo torturae, et quod invenerint, Capitulo sequenti studeant nuntiare. Abbas autem ille, quia non venit ad Capitulum, omni sexta feria sit in pane et aqua, et extra stallum abbatis, donec Cistercio se praesentet.


35 Abbas de Monte-ramorum qui non venit ad Capitulum generale cum venire deberet, sententiam a Capitulo generali constitutam sustineat scilicet ut sit extra stallum abbatis et omni sexta feria sit in pane et aqua donec Cistercio se praesentet, sequenti anno veniat super hoc veniam petiturus. Abbas de Superrado hoc ei denuntiet.


36 Abbates Nucariae et Curacii qui non venerunt hoc anno ad Capitulum generale cum venire deberent, poenam a Capitulo generali constitutam sustineant, scilicet ut sint extra stallum abbatis et omni sexta feria sint in pane et aqua donec Cistercio se praesentent. Abbas Sancti-Stephani de Bosco hoc eis denuntiet, et sequenti Capitulo omni occasione remota veniant super hoc veniam petituri. Hoc idem sustineat abbas de Aquilis qui hoc anno non venit ad Capitulum cum venire deberet et hoc ei denuntiet abbas S. Joannis de Tarrocha.


37 Abbas de Florano qui hoc anno non venit ad Capitulum cum venire deberet, poenam sustineat a Capitulo generali constitutam, scilicet ut sit extra stallum abbatis et omni sexta feria in pane et aqua, donec Cistercio se praesentet, sequenti tamen anno veniat super hoc veniam petiturus. Abbas de Scala Dei hoc ei denuntiet.


38 Abbati de Gargano qui hoc anno non venit ad Capitulum, cum venire deberet, ad preces Camerarii Domini Papae parcitur, sequenti tamen anno veniat super hoc veniam petiturus. Abbas de Fossa nova hoc illi denuntiet.


39 Abbates de Colomba et de Ripa alta qui non renuntiaverunt Capitulo generali de commissione sibi facta quid inde fecerint, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Abbas de Locedio hoc eis denuntiet.


40 De abbate de Vacellis qui novitium infra annos constitutum dicitur recepisse, committitur abbati Claraevallis.


41 Praecipitur abbati et conventui Belli Loci ut omni contradictione remota inviolabiliter observent sententiam latam a iudicibus a Capitulo generali delegatis, videlicet abbatibus de Wardone et Wuburna et de Dorée. Si autem per quemcumque religiosum vel saecularem sententiae executio impedita fuerit, ex tunc abstineat tam abbas quam conventus a divina celebratione donec totum fuerit pacificatum. Iudices autem diligenter procurent ut executioni sententia demandetur et partibus ad se, auctoritate Capituli generalis, convocatis, de iniuriis, damnis et expensis pronuntient et ad satisfactionem abbatem et conventum, prout iustum fuerit, compellant. Ista fiant infra octavam Epiphaniae.


42 Abbas Sanae vallis qui hoc anno non venit ad Capitulum cum venire deberet, poenam sustineat a Capitulo constitutam, scilicet ut sit extra stallum abbatis et omni sexta feria in pane et aqua, donec Cistercio se praesentet et sequenti Capitulo, omni occasione remota, veniat super hoc veniam petiturus. Abbas de Charreto hoc illi denuntiet.


43 Abbas de Recluso in cuius grangiae horto extra septa grangiae mulieres pernoctaverunt longo tempore ad pectendam lanam, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua ; et caveat ne de cetero talia in domo illa contingant.


44 De Galfrido de Mandevilla, filio Iusticiarii Angliae, qui detractat reddere 100 libras sterlingas quas pater eius legavit Capitulo generali, committitur abbati Claraevallis.


45 De abbate de Stanleia qui petit ab abbatibus Walliae sive Angliae quatuor marchas quas expendit in itinere post Dominum Narbonensem et Comitem Montisfortis, committitur abbati de Bordeleia qui auctoritate Capituli generalis faciat ei reddi quod viderit expedire.


46 Abbas de Petrosa qui inhumanum se praebuit in domo sua abbatibus hospitibus, nec per se, nec per priorem visitavit abbatem infirmum, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


47 Abbates de Melen et Valle ecclesiarum, qui cum visitatores essent in abbatia S. Joannis de Torracha, deposito abbate, priorem et subpriorem instituerunt ibidem contra formam Ordinis, sex diebus sint in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua ; prior et subprior deponantur, liceat tamen abbati suo, si voluerit eosdem restituere.


48 Abbas Belli loci in Anglia qui coram tribus comitibus et quadraginta militibus inordinate se habuit in mensa, scilicet bibendo ad garsacil, et qui habet canem cum catena argentea ad custodiendum lectum suum, et qui adduxit secum servientes saeculares in equis qui ei, flexis genibus, ministrant, et qui in vasis argenteis de consuetudine facit sibi ministrari, et de quo multa alia dicuntur, sequenti Capitulo, omni occasione remota, Cistercio se praesentet, obiectis et obiiciendis responsurus ; alioquin sciat se esse depositum. Abbas de Quarreria hoc ei denuntiet.


49 Duo monachi Willerus et Arfulsus qui vagando diffamant Ordinem, revocentur ad claustra sua, et neuter eorum equitet nisi in comitatu abbatis sui et nisi revertantur, pro fugitivis habeantur.


50 Monachus de Maceriis qui manipulos asportavit de campo Cistercii contra prohibitionem Cistercii, manipulos in eundem campum reducat, et veniat Cistercium satisfacturus. Dominus Cisterciensis provideat ne domus de Maceriis gravetur.


51 Testamentum praedecessoris abbatis de Sacedai de possessionibus ecclesiae suae in extremis factum, non teneat, nisi in hoc quod spectat ad manumissionem servorum.


52 Contentio Pruliacensis et Savigniacensis de voluntate et beneplacito abbatis Cistercii ita sopitur quod Saviniacus tempore Capituli generalis unum monachum secum adducere poterit in Cistercium, et Pruliacensis remanet prioratus.


53 Querela abbatis S. Stephani de Bosco contra abbatem Sambucinae pro auro quod prior S. Stephani in domo Sambucinae dicitur amisisse, committitur abbatibus Casemarii et Fossae novae qui rem diligenter inquirant, et auctoritate Capituli querelam praedictam compositione vel iudicio studeant terminare.


54 Querela abbatis Mortui maris contra abbatem Vallis S. Mariae committitur abbatibus de Beubec et de Karoliloco, qui ad loca personaliter accedentes, ordinent de eis, auctoritate Capituli generalis, quod viderint et cognoverint faciendum.


55 Querimonia abbatum de Claro fonte et de Caroloco super pascuis, committitur abbatibus Bellae vallis et Longi vadi, qui auctoritate Capituli compositionem super eis factam a Capitulo confirmatam, diligenter inspiciant, et illos quos culpabiles invenerint et transgressores corrigere satagant et punire.


56 Querela abbatis de Abercono contra abbatem de Basinguere super quinque libris et quibusdam aliis rebus, committitur abbatibus de Cumbremare et de Stalhauze, qui auctoritate Capituli generalis quod iustum viderint et cognoverint de praedictis statuant et disponant. Abbas de Deslocrescha hoc eis denuntiet.


57 Querela abbatum de Sancto-Leonardo et de Bona valle super maresco et aliis rebus, committitur abbatibus de Oratorio et de Domo Dei, auctoritate Capituli terminanda.


58 Conquestio Willermi de Helpestinoc contra abbatem Vallis S. Petri super eleemosyna quam dedit Brucamnus Coloniensis ad construendam abbatiam committitur abbatibus de Everbac et de Sconaugia qui diligenter cognoscant de praemissis et cognita sequenti Capitulo studeant nuntiare.


59 Petitio Cremonensium de construenda abbatia committitur abbatibus de Caravalle et de Colomba, qui ad locum personaliter accedant, et diligenter inspectis quae ad rem pertinent utrum locus idoneus sit et possessiones sufficientes et pacificae ad constructionem et necessaria abbatiae, sequenti Capitulo quae viderint et cognoverint studeant nuntiare.


60 Petitio abbatis de Orta de faciendo anniversario Domini Martini episcopi in domo sua, exauditur, non tamen stando. Idem conceditur abbati de Campo-S.-Mariae de anniversario episcopi sui.


61 Petitio fratrum de Monte Frag ut incorporentur Ordini sub magisterio fratrum de Calatrava et custodia abbatis Morimundi, admittitur.


62 Clerici qui sub habitu laicali et in sacris ordinibus constituti in conversos recipiuntur, cum hoc abbati constiterit, eiiciantur.


63 Inhibetur auctoritate Capituli generalis ne de cetero aliquis praesumat ecclesias parochiales accipere. Transgressor autem, si abbas fuerit, sine retractatione deponatur, alii vero a domibus propriis sine spe reversionis eliminentur.


64 Constitutio quae facta est de non habenda societate cum saecularibus in terris excolendis et pecoribus nutriendis firmiter in posterum teneatur. Nec liceat alicui alienas terras excolere ; transgressores vero, si abbates fuerint, ab altaris officio abstineant. Alii autem a domibus propriis eliminentur, sine spe reversionis.


65 Statutum est a Capitulo generali ut nullus deinceps audeat terras arabiles, vineas, furnos, vel molendina emere vel acquirere, nisi in puram eleemosynam et solemnem donationem data fuerint nobis, quae tamen propriis manibus et sumptibus nequaquam excolamus, sed aliis tradamus excolendas. Si autem aliquis abbas huius constitutionis transgressor fuerit comprobatus, sine retractatione aliqua a patre abbate deponatur, et omnes quorum consilio factum fuerit, a domo illa eliminentur sine spe reversionis permansuri.


66 Abbatiarum transmutatio vel commutatio nusquam fiat nisi de licentia Capituli generalis. Conventus vero novem feriis sextis continuis sit in pane et aqua, nisi grandis solemnitas exigat dispensationem. Qui autem absentes erant, vel manifeste contradixerunt, sint immunes.


67 Praecipitur ut Bs. Ioannes evangelista et Bs. Thomas martyr Cantuariae in letaniis nominentur, et Sa. Catharina, de qua festum duodecim lectionum fiet, et[iam] in letaniis nominetur.


68 Tempore tonsionis, missae post Primam celebrentur in his locis ubi monachi tondere consueverunt.





 Document 80

 Date: 1216





1 Statutum est a Capitulo generali ut causae deinceps ad Capitulum generale delatae, tribus committantur abbatibus ; et si omnes nequiverint interesse, duo nihilominus exequantur.


2 Sententia de non acquirendo retractatur.


3 Abbates a quibus decimae exiguntur de terris ante Concilium possessis, privilegiis suis utantur, nec de illis decimas reddere consentiant, nisi prius reddidissent.


4 Auctoritate Capituli generalis districte praecipitur ne aliquis Ordinis nostri alicubi negotium aliquod contra Dominum Simonem comitem Montis fortis, militem Jesu Christi audeat attentare.


5 Abbates de Ligno-Sancti-Patricii et de Fonte vivo qui anno praeterito non venerunt ad Capitulum generale cum venire deberent, et nihilominus hoc anno venire neglexerunt, omni sexta feria sint in pane et aqua et extra stallum abbatis, donec Cistercio se praesentent, et nisi Capitulo sequenti se praesentaverint veniam super hoc petituri, noverint se esse depositos. Abbas vero de Valle salutis qui poenam supra scriptam eisdem debuit nuntiare nec renuntiavit Capitulo quid egerit, tribus diebus sit in levi culpa. Abbas de Basinguere his tribus praedictis poenam suprascriptam procuret nuntiare et sequens Capitulum certificet eosdem.


6 Praecipitur abbatibus de Orta et de Berola auctoritate Capituli generalis ut occurrente eis priore Ardonelli personaliter accedant ad domum de Petra in festo Ascensionis Dominicae, et diligenter inquirant de obolis aureis quos idem prior se dicit expendisse in operibus domus praedictae et cum abbate computasse, et veritate diligenter inquisita, si expensas in utilitatem domus receperint, persolvere faciant domui Grandis sylvae, et sequenti Capitulo per litteras quid egerint studeant nuntiare. Abbas de Spina hoc eis denuntiet. Abbas vero de Cadunio priorem de Ardunello die statuta in domo de Petra faciat interesse.


7 Sententiae interdicti quae lata est a Capitulo generali de reddendo corpus Ducis Lotharingiae, abbati de Turceburna districte teneatur, cui super additum est ut nisi infra festum B. Martini corpus Ducis extra portam delatum et redditum abbati de Turceburna fuerit, ex tunc abbas Clariloci, prior et cellerarii et omnes officiales tam monachorum quam conversorum, tribus diebus in hebdomada ieiunent in pane et aqua. Ceteri vero, tam monachi quam conversi, quarta et sexta feria praedictam poenitentiam peragant in grangiis et in abbatia, usquedum impleverint mandatum Capituli generalis.


8 Abbatibus ad quos mandatum Domini Cistercii et quatuor primorum abbatum pervenit et perveniet, districte praecipitur ut usque ad sequens Capitulum pecuniam assignatam sibi reddere satagant, in solutionem expensarum Concilii et debiti antiqui.


9 Abbas de Zuetela in Austria qui ad preces abbatis de Plaz non visitavit abbatiam de Wellegrat in Moravia, sequenti Capitulo se praesentet super hoc veniam petiturus. Abbas de Walbrebac hoc ei denuntiet.


10 Abbas Vallis bonae in Hispania qui abbatibus supervenientibus iuxta Chartam Caritatis, stallum abbatis, licet admonitus, relinquere noluit ; qui etiam ipsis praesentibus divina celebravit, et mortuum tradidit sepulturae, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua, et quadraginta diebus extra stallum abbatis, et sequenti Capitulo se praesentet veniam super hoc petiturus. Abbas de Spina hoc ei denuntiet.


11 Praecipitur iterum abbatibus Caroliloci et de Beubec, auctoritate Capituli generalis, ut querelam abbatis Mortuimaris contra abbatem Vallis S.-Mariae, infra sequens Capitulum satagant terminare, quibus ad praesens parcitur propter eius evidentem infirmitatem.


12 Praecipitur abbati de Claustro ut adeat Dominum Treverensem, et ex parte Capituli generalis roget et supplicet ut partes suas interponat in causa Willermi de Helpestinh contra abbatem Vallis S.-Petri, qualiter pace vel iudicio terminetur.


13 Abbas de Mera in Galetia qui non venit ad Capitulum cum venire deberet, extra stallum abbatis sit et omni sexta feria in pane et aqua donec Cistercio se praesentet, et in sequenti Capitulo generali veniam inde petat. Abbas de Carrezeto hoc ei denuntiet.


14 Similem sententiam sustineat abbas de Cara-Insula in Dacia qui non venit ad Capitulum cum venire deberet. Hoc ei denuntiet abbas de Insula-Dei.


15 Abbas Novae vallis in Suecia et abbas de Clariana et abbas S.-Angeli in Calabria qui non venerunt ad Capitulum cum venire deberent, similem sententiam sortiantur. Abbas de Alvastro abbati Novae vallis et abbati de Clariana denuntiet abbas de Cadunio, et abbati Sancti-Angeli denuntiet abbas de Nugaria.


16 Abbates de Casamarii et de Fossa nova qui non renuntiaverunt Capitulo generali quid actum sit de querela abbatis S.-Stephani de Bosco contra abbatem Sambucinae quae necdum terminata est, ut dicitur, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et iterum eisdem committitur querela praedicta quam compositione vel iudicio studeant terminare, et sequens Capitulum certificent de eadem. Abbas de Coratio hoc eis denuntiet.


17 Abbati de Ponte ut sit in Ordine quinquaginta annorum, conceditur a Capitulo generali.


18 Quoniam auditum est mulieres intrare in abbatiam Belli loci, abbate prohibente, committitur abbatibus Albae ripae et Longivadi ut re diligenter inquisita quos culpabiles invenerint, districte punire non omittant. Pecunia vero ad altaria oblata per manus eorum in usus pauperum erogetur.


19 Iniungitur abbatibus de Colomba, de Casamarii et de Fossa nova ut die condicta personaliter accedant ad Summum Pontificem, supplicantes humiliter et devote, ex parte Capituli generalis, ut liceat nobis absolvere fratres nostros, si forte miserint manus violentes in clericos saeculares, et de iis, quod absit, qui scienter celebraverint excommunicati, dispensare ubi noverimus expedire.


20 Praecipitur abbati de Montepetroso et de Domo Dei ut ad domum Bellae aquae quae dicitur annuari personaliter accedant, et auctoritate Capituli generalis ordinent et disponant omnia, tam de possessionibus quam de personis, ne domus praedicta Dei servitio in posterum defraudetur.


21 Absentia abbatis de Wallia et de Abercon propter infirmitatem excusatur, sed sequenti Capitulo se praesentet. Abbas de Cunis hoc ei denuntiet.


22 Abbas de Ardunello qui non venit ad Capitulum cum venire deberet, ad preces Comitis Montisfortis excusatur.


23 Institutum est a Capitulo generali ut in domo de Alba ripa a die Nativitatis B. Mariae in conventu pisces non administrentur alicui, donec post reditum Capituli generalis in Claramvallem.


24 De domo Sancti-Petri de Aquilis in Hispania quae ad nimiam dicitur devenisse paupertatem, commissum est abbati Claraevallis ut de ea disponat prout utilitati et honestati Ordinis et domus viderit expedire.


25 De domo Castaneolae et de abbatia de Cliente in quibus ut dicitur, lana venditur ut panni delicati comparentur, committitur abbatibus de Locedio et de Caravalle, sequenti Capitulo quid actum sit procurent renuntiare.


26 Festum S. Martialis in dioecesi Lemovicensi eodem die et uniformiter celebretur sicut in ecclesia matrice.


27 De abbate Clarifontis qui negavit se carnes ministrasse in infirmitorio monachis nigris et de quo alia referuntur, committitur abbati Morimundi.


28 Illorum nomina qui perpetuas eleemosynas generali Capitulo assignaverunt inter illos conscribantur pro quibus die ultimo orationes statuuntur.


29 Abbas Sancti-Prudentii qui non denuntiavit abbati de Buxeto mandatum generalis Capituli, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et quid super hoc factum fuerit, in sequenti Capitulo denuntiare procuret. Abbas de Carrazeto hoc illi denuntiet.


30 Abbas de Accubatia qui non renuntiavit Capitulo generali quid fecerit de abbate Seiciae tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua ; et sequenti Capitulo quid super hoc factum fuerit insinuare procuret. Abbas de Spina hoc ei denuntiet.


31 Abbates Mansiadae et de Aqua bella qui cum recepissent iudices delegatos a Capitulo generali et eorum praetermittentes iudicium in personam quae non est de Ordine, et promiserunt, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et ad praedictos recurrant iudices qui causam pace terminent vel iudicio, quod de cetero non redeat ad Capitulum ; duobus tamen iudicibus addatur tertius nempe abbas Cassaneae.


32 Praecipitur abbati Claraevallis ut in domo Mellifontis in qua multa enormia succrevisse dicuntur, quae corrigenda invenerit tam in capite quam in membris sic emendet quatenus tot et tantarum enormitatum querelae ad Capitulum generale de cetero non perveniant. Similiter et de ceteris domibus Hiberniae et Scotiae patres abbates studeant providere.


33 Abbatibus episcopatus Andegavensis conceditur ut faciant festum S. Mauritii, ita tamen ut conventus laboret.


34 Committitur abbatibus de Straford et de Crokedena ut pro loco et tempore conveniant haeredes Gaufridi filii Petri quondam Iusticiarii Angliae, super 100 libras sterlingorum quas praedictus Gaufridus Capitulo legavit generali, et quid super hoc factum fuerit, in sequenti Capitulo denuntient.


35 Abbas de Monte Ramorum qui nec anno praeterito nec in praesenti venit ad Capitulum cum venire deberet, de quo etiam dicitur quod assidue moratur in infirmitorio et quaedam alia de eo dicuntur, in sequenti Capitulo omni occasione remota veniat Cistercium veniam super hoc petiturus. Interim vero sit extra stallum abbatis et qualibet sexta feria in pane et aqua donec Cistercio se praesentet ; alioquin sciat se depositum. Abbas Saltus Novalis hoc ei denuntiet.


36 Abbas de Bebenhuse in Suevia qui hoc anno non venit ad Capitulum cum venire deberet, sit extra stallum abbatis et omni sexta feria in pane et aqua, donec Cistercio se praesentet veniam super hoc petiturus, et de monachis qui ei expensam denegasse dicuntur, sit in patris abbatis arbitrio. Abbas autem pater hoc ei denuntiet.


37 Abbates de Benedictione-Dei et de Periniaco in Gasconia qui hoc anno non venerunt ad Capitulum cum venire deberent, sint extra stallum abbatis et omni sexta feria in pane et aqua donec Cistercio se praesentent veniam super hoc petituri in sequenti Capitulo. Abbas de Cadonio hoc eis denuntiet.


38 Praecipitur abbati de Bildewas ut inquirat de abbatibus de Hibernia qui eorum deberent venire hoc anno ad Capitulum et non venerunt et iniungat eis ut sint extra stallum abbatis et omni sexta feria in pane et aqua, donec Cistercio se praesentent et in sequenti Capitulo super hoc veniam petant. Abbas de Cumermare hoc eis denuntiet.


39 Idem committitur abbati de Rivaus de abbatibus Scotiae. Abbas de Furnaus hoc illi denuntiet. Uterque eorum id est de Cumermare et de Furnaus quid super hoc fecerint sequenti Capitulo denuntiare procurent.


40 Abbas de Morolorna in Hispaniis qui hoc anno non venit ad Capitulum cum venire deberet, nec recipere voluit duos monachos ab abbate de Carrazeto missos, sit extra stallum abbatis et omni sexta feria sit in pane et aqua donec Cistercio se praesentet et in sequenti Capitulo veniat responsurus et veniam super hoc petiturus. Abbas de Spina hoc illi denuntiet et quid super hoc fecerit in sequenti Capitulo insinuare procuret.


41 De abbatissa Bituminis quae ad mandatum Capituli generali noluit reddere corpus comitissae, committitur abbatibus de Alta cumba et Bonae vallis qui et corpus infra terminum competentem reddi faciant et excessum digne corrigere satagant, et quid super hoc fecerint in sequenti Capitulo denuntient.


42 Conceditur abbati de Karz cuius abbatia multum distat ab aliis abbatiis Hungariae ut tribus annis remaneat et quarto veniat ad Capitulum.


43 Auctoritate Capituli generalis praecipitur Magistro de Calatrava ut infra Pentecosten, omni occasione remota, satisfaciat vicecomiti de Fronsac, de quodam equo a quodam milite sibi ut dicitur legato, ita ut praedictus vicecomes de cetero propter praedictum equum Ordinem non vexet vel impediat. Si vero Ordo propter praefatam causam aliquam iacturam incurrerit, a praedicto Magistro restituetur. Abbas Sancti-Petri de Gummer hoc ei denuntiet et tam litteras Capituli generalis quam Morimundensis ad eum deferat, et quid super hoc factum fuerit, sequenti Capitulo diligenter insinuet.


44 Abbates de Alba et de Caesaria qui hoc anno venire debuerunt ad Capitulum et non venerunt, ad petitionem Regis Frederici qui eos ad praesens ad curiam destinavit romanam, excusantur.


45 Imagines et cruces sculptae quae dicuntur esse in domo Sancti-Prudentii, infra Natale Domini amoveantur ; sin autem abbas et prior et cellerarius et sacrista sint omni sexta feria in pane et aqua. Abbas de Carrazeto hoc eis denuntiet.


46 Praecipitur auctoritate Capituli generalis ut controversia de marisco quodam aliquandiu ventilata inter abbatem Sancti-Leonardi et abbatem Bonaevallis ita sopiatur ut domus Bonaevallis in eadem maneat possessione in qua fuit in die in qua ad Ordinem est conversa, et auctoritate eiusdem Capituli ei in perpetuum confirmatur.


47 De abbatiis quae sunt in Graecia et in partibus transmarinis visitandis et earumdem abbatibus creandis, ita statuit Capitulum ut abbas qui ob has causas in partes illas perrexerit, si ad Capitulum venire non poterit, sequenti Capitulo veniam petat.


48 Abbas-Sancti Andreae qui hoc anno propter infirmitatem ad Capitulum venire non potuit, sequenti anno, omni occasione remota, veniat super hoc veniam petiturus. Abbas de Spina hoc ei nuntiet.


49 Abbates Graeciae anno quarto veniant ad Capitulum. Abbates vero de Syria et de Palestina, quinto.


50 Praecipitur ut domus Sancti-Vincentii in territorio Astoricensi quae tantae paupertatis est, ut dicitur, quod vix ad sustentationem duorum monachorum sufficiat, in grangiam redigatur.


51 Abbas Bellae Branchae qui dure se habuit et respondit in visitatione patris sui abbatis, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


52 Retractatio de definitionibus iterum Domino Cistercii et quatuor primis abbatibus committitur, qui discretis viris quos voluerint secum assumptis, usque ad sequens Capitulum corrigere studeant quae viderint corrigenda.


53 Causam quae vertebatur inter domum de Stanleg et domum Belli loci in Anglia, sicut terminata est a iudicibus a Capitulo generali delegatis, scilicet de Wardona, de Voburna et de Dora abbatibus confirmamus, praecipientes ut sicut definitum firmiter teneatur. Abbatibus vero de Kingeseude et de Brueria districte praecipimus ut sententiam istam executioni demandent. Si quid autem dubietatis emerserit, Domino Cisterciensi et abbati Claraevallis relinquatur, et quid super hoc factum fuerit, omni occasione remota, in sequenti Capitulo nuntiare procurent.


54 De abbate Belli loci qui in multis dictis et factis scitur offendisse, arbitrio Domini Cistercii committitur.


55 Querela Willermi de Brukinkam contra abbatem de Woburn, committitur abbatibus de Thama de Bordeleia et de Mitea in Anglia. Abbas de Brueria hoc eis denuntiet.


56 Querela abbatis de Alwastro contra monachos et conversos suos qui eum ad portam eduxerunt violenter, et ei sigillum abstulerunt, committitur abbati Claraevallis qui, auctoritate Capituli generalis, per se vel per vicinos abbates digne corrigat et emendet ; sed et de abbate de Saba committitur eidem, qui conversum suspectum contra patrem abbatem dicitur ad Claramvallem misisse cum sigillo patris abbatis et conspiratoribus consensisse.


57 Querela abbatum de Clarofonte et de Caroloco committitur abbatibus de Claravalle et de Morimundo, auctoritate Capituli generalis terminanda.


58 Querela monialium de Moleisa contra abbatem de Maceriis committitur abbatibus de Fonteneto, de Bruxeria et de Balerna qui personaliter ad locum de quo questio fit accedentes, auctoritate Capituli generalis ordinare satagant prout viderint honestati et utilitati utriusque partis expedire.


59 Querela abbatis de Ripa alta super quadam grangia contra abbatem Locedii, committitur abbatibus de Colomba, de Coronato et de Sancti-Andrea auctoritate Capituli generalis terminanda.


60 Querela abbatum Mansiadae, Bonaevallis et Bonaecumbae Rutenensium, committitur abbatibus de Bullio, et de Grandi silva, et de Obazina, qui causam diligenter inquirant et cognita digne corrigant et emendent in monachis et conversis. Culpam vero abbatum, si quam invenerint, ad Capitulum referant generale.


61 Pro querela comitis Montisfortis mittantur in instanti ad Dominum Narbonensem duo de discretioribus abbates, qui ex parte Capituli generalis ipsum rogent et efficaciter inducant ut pax reformetur inter eos, cum comes praedictus promiserit se libentissime iudicio vel arbitrio Ordinis stare, seu aliorum virorum bonorum.


62 Querela quae vertitur inter abbatem de Alcresta et monachos de Tela, committitur abbatibus de Altacumba et de Roseriis et de Altaripa.


63 Querela abbatis de Karrazeto quam habet adversus abbatem Claraevallis pro domo de Monte Ramorum, committitur abbatibus de Sacramoenia et de Orta et Sancto-Prudentio qui cum abbate de Ursaria et cum iudicibus iisdem in causa ista datis, ab eis iam pridem susceptas si quas habent accipiant, diligenter inquirentes quid de eis factum sit. Si non inveniatur, et auditis allegationibus et testibus iam receptis, et inspectis instrumentis utriusque partis, causam sufficienter instructam, et attestationes tam novas quam antiquas sub sigillis suis inclusas necnon et instrumenta remittere studeant ad audientiam Capituli generalis.


64 Petitio de dispensando cum furibus redeuntibus et ablata restituentibus differtur. Similiter et petitio de suscipiendis mortuis ad sepulturam differtur.


65 Petitio abbatis Clari campi de abbatia nigri Ordinis incorporanda Ordini nostro, committitur abbatibus Sancti-Bernardi et Vallis-Sancti-Petri qui accedentes ad locum, diligenter inquirant utrum locus sit competens, possessiones sufficientes et pacificae, si abbas et monachi loci illius consentiunt, si episcopus loci assensum praebuit et si haec omnia ita se habeant, liceat praedicto abbati eam recipere et Ordini incorporare, et nihilominus quod super hoc factum fuerit in sequenti Capitulo denuntient.


66 Petitio illa de terris nostris dandis colonis saecularibus, et de societate habenda cum saecularibus de animalibus nutriendis, differtur usque ad sequens Capitulum.


67 Petitio Domini Cistercii de domibus alterius Ordinis sub cura sua recipiendis hoc anno admittitur praeterquam de domo Pirario quae ad praesens differtur, quia, ut dicitur, res est litigiosa.


68 Petitio abbatis de Sconaugia de construenda abbatia in Apulia, committitur abbatibus Casemarii et de Fossa nova qui rem diligenter inquirant, et considerent utrum locus idoneus et possessiones sufficientes et pacificae, si consentiat episcopus, et per litteras suas in sequenti Capitulo quod viderint manifestent. Abbas de Casa nova hoc eis denuntiet.


69 Petitio abbatis de Casa nova de incorporanda abbatia nostro Ordini committitur abbatibus Sanctae Mariae de Arrobona et Sanctae-Mariae de Priscina qui locum et possessiones et alia necessaria diligenter inspiciant et sequenti Capitulo quod viderint satagant nuntiare.


70 Petitio Domini Hostiensis de quadam domo quae Ordini nostro incorporanda est, exauditur.


71 Petitio abbatum de Sicilia non exauditur.


72 Petitio comitis Stephani Burgundiae de abbatia construenda committitur abbati Claraevallis.


73 Abbati tamen de Sancto-Spiritu ad suggestionem domini archiepiscopi Cusantini indultum est tempore Concilii a Domino abbate Cistercii, abbatibus Pontiniaci, Claraevallis et Morimundi, eo quod domus eius a Sarracenis nimis oppressa fuit, et exinanita fere usque ad desolationem extremam, ne usque ad quinquennium veniat ad Capitulum generale.


74 Tempore tonsionis, post primam missas celebrentur in locis ubi monachi tondere consueverunt.





 Document 81

 Date: 1217



1 Auctoritate Capituli generalis statuitur ut quicumque abbas, monachus vel conversus, praeter causas in Usibus allatas, post Completorium locutus fuerit, in crastino sit in pane et aqua.


2 Firmiter inhibetur ne aliquis in Ordine nostro post secundam ablutionem, pro mortuo vel aliquo alio casu celebrare praesumat. Quod autem in Usibus scriptum est corrigatur.


3 Mortui saeculares qui in coemeteriis nostris sepulturam sibi eligunt, si de licentia sacerdotum suorum hoc faciant, recipiantur.


4 Quicumque officialis monachus vel conversus habens proventus aliquos suo officio assignatos non penes se retineat, sed custodi communium depositorum custodiendos committat, et eos de consensu proprii abbatis expendat. De receptis vero et expensis abbati suo vel cui ipse iusserit, in singulis computationibus rationem reddat. Ipsis etiam abbatibus modis omnibus inhibetur ne pro expensis suis habeant proventus vel redditus specialiter assignatos, et quamdiu hoc habuerint, quia species proprietatis est, ab officio altaris se abstineant.


5 Auctoritate Capituli generalis statuitur ne servientes saeculares, tempore Capituli generalis, in quatuor primas domos intrent. Si vero contigerit conversos abbatum venientium ad Capitulum in aliquibus quatuor domorum vel infra infirmari, abbas illius domus illi provideat de converso. Indulgetur etiam ipsis conversis ut interim in stabulis dormiant, et equos suos diligenter custodiant, et ad observationem ordinis interim absolvantur.


6 De pellibus et mantellis conversorum antiqua sententia teneatur. Trangressores vero mantellis careant per annum, et vapulent in Capitulo et sex sextis feriis sint in pane et aqua.


7 Quoniam ex saecularium frequentia claustralium perturbatur tranquillitas, statutum est ut ad claustri ostia duae personae vicissim sedeant qui saeculares ingredi volentes, diligenter studeant amovere et ibidem horas solvant canonicas, uno eorum absente, alius in claustro remaneat, et interim a labore absolvantur.


8 Redditus et eleemosynae collatae ad faciendas pitancias conventibus ad abbatis arbitrium disponantur, et prior non se intromittat de eisdem, et monachi pitancias ex consuetudine non requirant. Monachus vero vel conversus qui pitanciam requisierit, uno die sit in pane et aqua et semel in capitulo verberetur.


9 Quoniam detractionis malum omnem fere religionis virtutem corrumpit, huic morbo cupientes adhibere remedium, statuimus et volumus firmiter observari, ut si quis frater alteri fratri detraxerit aut exprobraverit, si conversus fuerit super hoc comprobatus, sex diebus continuis in terra comedat pane et aqua, et uno tantum pulmento contentus. Si monachus, sex diebus continuis in Capitulo vapulet, et per mensem ultimus omnium habeatur. Qui vero detrahentem vel exprobrantem audierit, si eum proclamare noluerit, donec eum proclamaverit, gradum altaris non ascendat. Qui vero ex consuetudine huic vitio inventus fuerit subiacere, eliminetur a domo propria non reversurus, nisi per Capitulum generale. Qui vero Superiori suo detraxerit vel exprobraverit, gravius puniatur secundum quod in gradum altiorem peccaverit. Prior vero et subprior, quoniam de ipsis potissimum pendet vel pax vel perturbatio domus, si abbati suo detraxerint vel exprobraverint, vel contra eum detractionem receperint, eiiciantur de domo propria non reversuri, nisi per Capitulum generale. Tunc autem iudicabuntur recepisse, si maledico non resisterint, in capitulo non proclamaverint coram omnibus, ut ceteri metum habeant. Porro detractionem vel exprobrationem vocamus, cum aliquis in absentem vel praesentem verbum dixerit in quo eius aestimatio vel fama valeat minui vel denigrari ; et ne quis ab hoc vitio se excuset dicens quod non maliciose dixerit, quomodocumque dixerit, nisi ei qui potest corrigere, detractor iudicetur. Si quis autem alicui crimen imposuerit quod probare non poterit, eamdem poenam sustineat quam meruerat accusatus, si de imposito posset crimine comprobari. Abbates vero qui inventi fuerint huius tam pessimi vitii tepidi correctores, vel negligentes executores sententiae Capituli generalis, per patres abbates vel etiam visitatores corripiantur acerrime, vel per generale Capitulum, si ipsorum innotuerit negligentia, graviter puniendi.


10 Item prohibemus omnino ne quis monachus vel conversus praesumat proclamatori signo aut verbo indignationem ostendere, vel sententiam abbatis aut prioris seu eius qui praeest capitulo audeat iudicare vel de eo loqui aut significare extra capitulum, nisi ei qui potest corrigere. Qui vero aliter praesumpserit, sex diebus continuis in capitulo verberetur. Additum est etiam quod monachus qui libellum scripserit vel in medium proiecerit eliminetur a domo propria non reversurus, nisi per generale Capitulum, et sit ultimus omnium, et omni sexta feria sit in pane et aqua usque ad nutum Capituli generalis.


11 Monachus vel conversus qui aliquam personam domus suae apud aliquem per eamdem domum transeuntem diffamaverit, eamdem poenam patiatur, et ut ista definitio monachorum cordibus firmiter inseratur, praeceptum est ut affigatur tabulae quae in armario librorum iugiter dependeat, ut ibi a monachis quotidie videatur.


12 Quoniam vero in quibusdam domibus contra formam Ordinis eliguntur priores, statutum est a Capitulo generali quod abbates sibi priores instituant cum consilio fratrum Deum timentium, quos et quomodo voluerint convocare.


13 De visitationibus faciendis antiqua et communis forma teneatur.


14 De abbatiis quae sunt in Graecia, Livonia, et Norvegia provideant patres abbates ut ad minus in anno tertio visitentur. Abbates autem anno quinto veniant ad Capitulum generale.


15 Statuitur ut abbates Hungariae, Poloniae, Boemiae et Alemanniae, et in aliis quibusdam regionibus, conversos secundum formam Ordinis in equis secum ducant et patres abbates provideant ne in proximo Capitulo gravius super hoc puniantur.


16 Abbas Sancti-Angeli qui remansit infirmus in domo Casemarii, sequenti Capitulo veniat Cistercium super hoc veniam petiturus. Abbas Sambucinae hoc ei denuntiet.


17 Abbatem de Monte Ramorum qui ter vocatus ad Capitulum non venit, et cui denuntiatum est eum esse depositum si non veniret, depositum esse denuntiamus.


18 Abbas Joraevallis qui propter infirmitatem hoc anno non venit ad Capitulum, sequenti anno, omni occasione remota, Cistercium se praesentet, super hoc veniam petiturus. Similiter faciant abbates de Ponte Roberti et de Methmehan. Abbas de Waverleia hoc illis denuntiet.


19 Abbas de Crista per cuius negligentiam abbatia Fullientii, filia sua, hoc anno non fuit visitata, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


20 Abbates de Caudre et de Dundrian, de Welduus et de Sautre qui per litteras se excusaverunt quia hoc anno ad Capitulum, ut dicunt, venire non poterant, sequenti anno, modis omnibus, ad Capitulum veniant, super hoc veniam petituri. Abbas de Ruffort qui pro infirmitate sua per litteras se excusavit, similiter faciat. Abbas de Kirkestalle hoc illis denuntiet.


21 Abbas de Bilduas qui pro infirmitate sua per litteras se excusavit, sequenti anno veniat ad Capitulum, super hoc veniam petiturus. Abbas de Giredonia hoc illi denuntiet.


22 Abbas de Monte S.-Mariae in Hungaria, cui pro novitate et paupertate parcitur ad praesens, anno sequenti veniat ad Capitulum super hoc veniam petiturus. Abbas Sanctae-Crucis hoc illi denuntiet.


23 Abbas de Vallas qui per litteras regis Bohemiae propter urgens negotium quod ei iniunctum est excusatur, modis omnibus in sequenti anno veniat super hoc veniam petiturus, et si non venerit, ex tunc omni sexta feria sit in pane et aqua et extra stallum abbatis donec Cistercio se praesentet. Abbas de Lanchem hoc ei denuntiet.


24 Abbates de Stanforda et de Crochedena quibus iniunctum fuit ex parte Capituli, ut convenirent haeredem Galfridi, filii Petri, de 100 libris sterlingorum, quos Galfridus, filius Petri, legavit Capitulo generali, et quid inde fecissent Capitulo denuntiarent, et non denuntiaverunt, sex diebus sint in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua, et iterum eisdem committitur, et quid inde fecerint sequenti Capitulo denuntient. Abbas de Waverleia hoc illis denuntiet.


25 Quatuor abbates scilicet de Valle salutis, de Valle Dei, de Benedictione et de B[eat]itudine, qui perturbationi quae facta est in domo de Ieriponte contra visitatores interfuerunt et assensum praebuerunt, infra hos quadraginta dies extra stallum abbatis maneant. De abbate tamen de Beatitudine qui dum prior esset Mellifontis hominem, ut dicitur, in cippo posuit qui et ibi mortuus est, abbati Claraevallis committitur qui omnem diligentiam et industriam adhibeat ut domus Mellifontis tam in spiritualibus quam in temporalibus corrigetur et ordinetur.


26 De abbate de Misericordia in cuius grangia, ut dicitur, mulieres intrant et ibi panem faciunt, committitur abbatibus de Bausades et de Stella, qui rei veritatem diligenter inquirant, et quae corrigenda invenerint, studeant emendare.


27 Abbas de Boeris in cuius domo campanile contra formam Ordinis et institutum factum est, infra sequens Capitulum iubeat illud diruere penitus.


28 Abbates qui tenentur reddere pecuniam expensarum Concilii anni praeteriti, non recedant a Divione donec inde satisfecerint. Qui vero non sunt ituri Divionem, in Cistercio ipsam pecuniam reddant in praesenti, alioquin veniant Divionem non recessuri inde donec dictam pecuniam plenarie persolverint. Qui vero huius sententiae transgressores fuerint, sint extra stallum abbatis et omni sexta feria in pane et aqua, donec praedicta pecunia plenarie persolvatur, et ipsi nihilominus sequenti anno veniant ad Capitulum super hoc veniam petituri. Illis vero qui praesenti Capitulo non intersunt, praesentes abbates intimare procurent, quatenus supradictam pecuniam infra proximum Pascha patribus suis abbatibus plenarie reddant, vel apud Firmitatem, vel Pontiniacum vel Claramvallem aut Morimundum quantocius deferendam.


29 Abbati de Portu S.-Mariae firmiter inhibetur ne parochianos episcopi Frennensis sine licentia ipsius episcopi vel sacerdotum ad sepulturam recipere praesumat.


30 De abbate de Tinterna de quo dicitur quod post Completorium locutus fuerit et etiam cum episcopo et monachis suis solemniter biberit, et quod iuxta portam grangiae mulieres habitent, et etiam in grangia laborent, committitur abbatibus de Dora et de Bordesleya, qui rei veritatem diligenter inquirant, et si ita invenerint, ut in sequenti Capitulo veniat super hoc veniam petiturus illi denuntiet ; litteras etiam suas rei veritatem continentes nobis praesentet. Abbas de Kingeseude hoc eis denuntiet.


31 De abbatibus de Dora et Tinterna in quorum abbatiis, ut dicitur, triparti vel quadriparti voce, more saecularium canitur, committitur abbatibus de Neth et de Flesleya, qui ad praedicta loca personaliter accedentes, rei veritate diligenter exquisita, quae viderint emendanda diligenter corrigant et quid inde fecerint, in sequenti Capitulo denuntient.


32 Abbas Aquae bellae qui non punivit conversos qui intraverunt pascua abbatis Mansiadae, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et dictos conversos digne puniat et qualiter eos punierit sequenti anno denuntiet Capitulo generali.


33 Abbas de Mataplana qui hoc anno venire debebat ad Capitulum et non venit, ad preces reginae Castellae excusatur, sequenti tamen anno veniat ad Capitulum super hoc veniam petiturus. Abbas de Morelora hoc ei denuntiet.


34 Abbas Aquae bellae qui nimis tarde misit litteras suas de filia sua visitanda, et ita per eius negligentiam non fuit visitata, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


35 Abbas de Franeia qui patre suo inconsulto et absente cessit, restituatur, et pro inordinata cessione sit tribus diebus in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Pater abbas restituat eum et denuntiet ei poenam impositam a Capitulo generali.


36 Abbas Sancti-Albini qui hoc anno non venit ad Capitulum cum venire debuisset, sit extra stallum abbatis, et omni sexta feria in pane et aqua, donec Cistercio se praesentet et anno sequenti veniat ad Capitulum super hoc veniam petiturus. Abbas de Eleemosyna hoc ei denuntiet.


37 Abbas de Ferraria et de Rivo sicco in Hispaniis qui hoc anno non venerunt ad Capitulum cum venire deberent, poenam similem patiantur. Abbas de Sancto-Prudentio hoc illis denuntiet.


38 De abbate de Lysa qui dicitur inordinate promovisse filium suum abbatem de Tuta insula, et de ipso abbate de Tuta insula qui contra patrem abbatem dicitur aliqua procurasse, committitur abbatibus de Asylo et de Guedeija, qui culpas eorum diligenter inquirant, et eorum culpas sequenti Capitulo studeant nuntiare. Abbas de Herivado hoc eis denuntiet.


39 Abbas de Campo qui non venit ad Capitulum cum venire deberet, ad petitionem Domini Cistercii et abbatis Morimundi, excusatur, ita tamen quod anno sequenti veniat ad Capitulum super hoc veniam petiturus. Abbas de Bergis hoc ei denuntiet.


40 De abbate Sancti-Prudentii qui monachum infirmum per violentiam a parentibus, ut asserit, asportatum, per duos menses non requisivit, sed eum in saeculo mori permisit, committitur abbatibus de Buxeto et de Ferraria. Abbas de Orta hoc eis denuntiet et quid super hoc factum fuerit, sequenti Capitulo denuntiet.


41 De abbatia de Franeya in qua omnes fere dicuntur esse proprietarii, committitur abbatibus de Gratia Dei et de Stella, qui hoc diligenter inquirant, et auctoritate Capituli generalis digne corrigant quae invenerint corrigenda, et quid inde fecerint sequenti Capitulo denuntient.


42 Abbas Sancti-Marcelli qui debuit hoc anno venire ad Capitulum et non venit, poenam sustineat super hoc a Capitulo constitutam, scilicet ut omni sexta feria sit in pane et aqua et extra stallum abbatis donec Cistercio se praesentet. Abbas de Garda Dei hoc ei denuntiet.


43 De abbatibus de Boxelée, de Stanlée, Wiltissire, et de Miravalle et de Comir, qui dicuntur contra formam Ordinis monachos remisisse sibi missos, et de abbate de Comir qui, ut dicitur, contra formam Ordinis conversum remisit abbati de Margan, committitur abbati de Wauerlée qui hoc diligenter inquirat, et si dictos abbates super hoc culpabiles invenerit, auctoritate Capituli iniungat eis ut sint sex diebus in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua.


44 De abbatibus de Septia et de S.-Petro de Aquilis in Hispania, qui apud Maius-monasterium hospitati non erant contenti sepiis, ovis et halecibus quae eis sunt apposita, sed sicut dicitur, conversi eorum petebant aquam ad abluendas manus tanquam sepiae foeterent, et abbates in crastino fecerunt emi bonos pisces in burgo, et dixerunt hospitali ut eos pararet sibi, quod ille noluit facere, nisi redderet ei nummos, sed dedit eis panem et vinum ea ratione ut longe ab abbatia comederent sicut promittebant ; qui statim egressi comederunt in villa ad portam ubi nullus monachus comedere solet, praeceptum est a Capitulo generali ut dicti abbates in praedicto monasterio uno die sint in pane et aqua, et conversi eorum ab abbatia quae dicitur Eleemosyna ad praedictum monasterium pedites eant, ibidem in capitulo verberandi ad illius nutum qui in ipso capitulo praesidebit ; et tam abbates quam conversi per annum unum a piscibus abstineant, nisi grandis necessitas vel evidens infirmitas exegerit aliquam dispensationem, et ipsi abbates tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Iniunctum est etiam abbati de Oratorio ut praedictos abbates et conversos ad praedictum monasterium ducat et hanc definitionem in capitulo legi faciat.


45 De abbatia monachorum nigrorum in Frisia quae petit incorporari Ordini, committitur abbatibus Vallis S.-Petri et Floridi campi, qui accedentes ad locum diligenter considerent commoditates et alia quae sunt necessaria ad abbatiam construendam et faciant quod viderint expedire, auctoritate Capituli generalis.


46 Prior de Bevenhuse qui cum esset cellerarius eiusdem domus et nollet administrare expensas abbati suo ad veniendum ad Capitulum, qualibet sexta feria per annum sit in pane et aqua, nisi gravis infirmitas vel grandis solemnitas impedierit, et nisi se humiliaverit deponatur. Abbas de Sconaugia hoc ei denuntiet.


47 De monachis et conversis de Alavastro qui propter conspirationem factam contra abbatem suum ad portam Claraevallis missis, pro quibus rogat rex Suessiae et archiepiscopus Daciae, abbatis Claraevallis arbitrio committitur.


48 Causa de conspiratione proposita contra abbatem S.-Joannis de Thoraca, et quosdam monachos eiusdem domus qui, ut dicitur, ei contra visitatores adhaerent in signum defensionis manus suas, ut dicitur, in Capitulo levaverunt, abbati Claraevallis committitur, qui per se vel per alias idoneas personas tantum excessum, tam in capite quam in membris satagant emendare. Abbas vero de Oia qui in visitatione illa proponenda non audebat proponere, sicut ipse in Capitulo confessus est, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


49 Corpus monachi de Monte petroso qui extra sepulturam ponitur canonicam, in continenti in coemeterio sepeliatur. Illi vero quorum consilio factum est ad nutum patris abbatis durius puniantur, et quid inde factum fuerit, in sequenti Capitulo denuntiet.


50 De monachis de Lanouua qui elegerunt unam personam in abbatem contra formam Ordinis committitur abbati Pontiniacensi. Abbas quidem de Ioiaco in sequenti Capitulo veniat super hoc veniam petiturus.


51 Causa quae vertitur inter abbatem de Macenaria et abbatem Vallis bonae de pecunia cuiusdam fugitivi, committitur abbatibus de Orta et de Spina. Abbas de Orta abbati de Spina hoc denuntiet.


52 De monacho Claraevallis qui missus est in Daciam et gessit se pro visitatore cum non esset, et de quo dicitur quod diffamavit abbatem Hermandi, committitur abbati Claraevallis qui rei veritate diligenter inquisita, sicut viderit expedire satagat emendare.


53 Magistro de Calatrava scribatur auctoritate Capituli generalis ut restituat vice comiti equum quem dicitur habuisse, usque ad proximum Pascha. Abbas de Valbona litteras Capituli ad eum deferat vel deferri faciat.


54 De definitionibus retractandis quod iam inceptum est per eos quibus iniunctum fuit, perficiatur.


55 Querela abbatis S.-Trinitatis in Calabria contra abbatem Aquae formosae super detentione quarumdam rerum, committitur abbatibus de Curatio, de Sagittario, qui eam pace vel iudicio terminent, et sequenti anno quid de ipsa factum fuerit, certificent Capitulum generale. Abbas de Sambucina hoc eis denuntiet, et ex parte Capituli supplicet Domino archiepiscopo Gusentino ut ad dictam querelam pace vel iudicio terminandam velit interponere preces suas.


56 Festum S. Martialis in episcopatu Lemovicensi, sicut de uno confessore uniformiter fiat in crastino octavae S. Joannis-Baptistae.


57 Querela quae vertitur inter abbatem de Accubatia et fratres Ebracenses committitur abbatibus de Ursaria, de Salceda et de Orta qui eam pace vel iudicio terminent infra Capitulum generale, et quid de ipsa factum fuerit, sequenti anno studeant nuntiare.


58 Querela abbatis de Karrezeto quam habet adversus abbatem Claraevallis pro domo de Monte Ramorum, iterum committitur abbatibus de Sacramoenia, de Orta et de S. Prudentio qui de abbate de Ursaria et cum iudicibus eius olim in causa ista datis, attestationes ab eis iam pridem susceptas, si quas habent, accipiant diligenter inquirentes quid de eis factum sit. Si non invenerint, et auditis allegationibus, testibusque receptis et inspectis instrumentis utriusque partis causam sufficienter instructam et attestationes tam novas quam antiquas sub sigillis suis inclusas, necnon et instrumenta remittere studeant ad audientiam Capituli generalis ; et quia in executione huius commissionis anno praeterito negligentes fuerunt, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


59 Querela abbatum de Ursaria et de Melone committitur abbatibus de Oia, de Armentaria et de Superaddo ab eis pace vel iudicio terminanda, qui etiam anno sequenti nuntient Capitulo generali quid factum fuerit de eadem.


60 Querela abbatis S. Leonardi contra abbatem Gratiae Dei committitur abbatibus de Columna, de Morellio et de Ré.


61 Querela abbatum de S. Agatha et de Valle S. Lamberti de vicinitate loci, committitur abbatibus de Camberona, de Villari et de Alna, qui auctoritate Capituli ordinent prout viderint expedire.


62 Querela W. de Comer contra abbatem Fontis Danielis committitur abbatibus de Savigniaco, de Tironello et Campania qui, auctoritate Capituli generalis eam determinent, si miles dare noluerit cautionem, stabit iuri.


63 Querela abbatum de Gondeio et de Villalonga committitur abbatibus de Fonte frigido et de Vallemagna et de Borbona qui eam pace vel iudicio terminent et quid inde fecerint certificent sequens Capitulum generale.


64 Petitio Domini Cistercii de retractanda sententia qua dictum est ut quindecim diebus ante Capitulum non morentur abbates apud Cistercium ultra duos dies, exauditur, et de libro deleatur.


65 Petitio conventus Casemarii super anniversario Domini archiepiscopi Reginae et fratris Renerii faciendo exauditur.


66 Petitio abbatis S.-Agathae de mittendo Romam pro negotiis domus suae exauditur.


67 Petitio nobilis viri J. militis de Mouili in Wallia de facienda abbatia admittitur, ita quod possessiones et alia mobilia quae promisit se daturum compleat et persolvat. Abbati Morimundi committitur ut mittat viros discretos qui rem diligenter inquirant et proximo Capitulo quod ab ipsis audierint studeat nuntiare.


68 Petitio Capituli de habenda societate cum saecularibus usque ad correctionem definitionum differtur.


69 Petitio Domini archiepiscopi Coloniensis sic exauditur scilicet ut festum XI virginum cum duodecim lectionibus in domibus Ordinis nostri in provincia sua tantum celebretur.


70 Petitio Domini Patriarchae Constantinopolitani de abbatia de Monte S.-Gregorii Ordini nostro incorporanda, et abbati S. Thomae in Venetiis supponenda exauditur, ita tamen si dicto abbati visum fuerit expedire.


71 Petitio Pontiniaci et Claraevallis abbatum ut pro comite Ioviniaci et multis aliis benefactoribus Ordinis ab unoquoque sacerdote Ordinis una missa de Spiritu Sancto et alia pro defunctis celebretur, exauditur.


72 Petitio abbatis Longi pontis de solemnitate sanctorum Crispini et Crispiniani cum XII lectionibus in domo Longi pontis tantum facienda, exauditur.


73 Petitio ducis Brabantiae de abbate de Villari secum ducendo ad partes transmarinas admittitur, ita quod voluntati dicti abbatis relinquitur utrum cum ipso voluerit transfretare.


74 Petitio episcoporum Poloniae de festivitatibus sanctorum Alberti et Venerelais illius gentis apostolorum admittitur ut scilicet omnis domus Ordinis in illa regione cum XII lectionibus celebrent festum eorumdem.


75 Abbas Clari loci qui ter inobediens extitit Capitulo generali, et sub interdicto Capituli celebravit, eo quod corpus Ducis contra inhibitionem retinere praesumpsisset, et adhuc retinet, deponitur in instanti. Prior autem et subprior et ceteri officiales, si corpus non reportaverint ad tutum locum bona fide, eliminentur a domo propria numquam in perpetuum reversuri, et domus subiaceat interdicto donec corpus fuerit reportatum. Si autem obedientes fuerint, exequendo mandatum Capituli, licebit eis remanere in domo propria ad arbitrium patris abbatis puniendis.


76 Quia in tabula in qua notantur nomina abbatiarum videtur esse discordia de tempore abbatiarum, volumus ut nova et certa tabula fiat. Visitatores autem super hoc diligenter inquirant, et in sequenti Capitulo certitudinem reddant cantori Cisterciensi.


77 Abbas de Falera qui per quinquennium non venit ad Capitulum nec etiam adhuc benedictionem accepit, et maxime qui domum suam, ignorante patre abbate, nititur subtrahere, et alii abbatiae quam matri adiicere, auctoritate Capituli generalis in consequenti deponitur.


78 Abbas Mellifontis qui Visitatores irreverenter repulit, et qui multa enormia in domo sua sustinuit diutius et non correxit, et qui portas violenter clausas per multitudinem conversorum visitatoribus egressum prohibuit, et qui filium abbatem de quo multa turpia et enormia dicta sunt, cum correxisse debuisset, diu sustinuit, deponitur in instanti.


79 Abbas de Ieriponte qui, cum quatuor aliis abbatibus, tertia die visitationis a patre abbate vocatus ad omnimodam contumaciam, inobedientiam et turbationem contra visitatores et patrem abbatem devenit, et quia totum conventum concitavit, deponitur in instanti.


80 Abbas de Lanouua, qui praedecessorem suum apud religiosos et saeculares pessime diffamavit, et eum usque ad cessionem persecutus est, quia ab abbatiam, ut dicitur, aspiravit, et contra prohibitionem patris abbatis in abbatem electus est, deponitur in instanti.


81 Abbas de Scarliis qui abbatem de Reigniaco nisus est supplantare de possessione quadam quam emerat, et qui prohibitus est a Cisterciensi et Claraevallensi, et triginta fere aliis abbatibus per definitivam sententiam ne impediret Reigniacensem super possessione praedicta, qui tot et tantorum patrum prohibitioni honorem non detulit, sed nihilominus prohibitione contempta, censum vero domino reddidit, et possessionem praedictam in quantum potuit perturbavit, deponitur in continenti. Chartas vero, si quas habet, Cisterciensi reddet.


82 Abbas S.-Leonardi qui se pro abbate gessit, cum non esset abbas, patri abbati reddat sigillum in instanti.


83 Abbas de Strataflorida qui praeter conscientiam abbatum, nomine ipsorum, cardinali scripsit, deponitur in instanti. Priores vero qui ad illum diem fuerunt, ab officiis suis amoveantur et ad domos alias emittantur. Pater vero abbas, cui iniunctum est a Legato ut secundum formam Ordinis puniret eum, et non punivit, similiter deponitur in instanti.


84 Item monachus vel conversus qui suggesserit alicui seculari ut eleemosynas quas dare voluerit abbatiae det conventui specialiter ad pitanciam faciendam, per totum annum careat pitancia, nisi fuerit infirmus vel minutus.


85 Item monachus vel conversus qui scienter in mensa silentium fregerit, ipsa die sit in pane et aqua et in proximo capitulo verberetur.





 Document 82

 Date: 1218




1 Omni die, finito Capitulo incipiat cantor Responsorium : Aspice Domine, sub mediocri voce eundo in oratorium usque ante altare, sicut itur in sexta feria ad VII psalmos. Finito Responsorio dicatur versus cum Gloria et repetitione Responsorii ; et post incipiat cantor Salve Regina sub mediocri voce ; quam cum inceperit, omnes veniam petant et sic maneant usque ad misericordiae, et tunc surgant fratres donec tota finiatur. Qua finita, dicat qui tenet conventum : Ora pro nobis sancta Dei Genitrix, conventu petente veniam et prono existente, donec ille collectas stando dixerit : Adsit nobis et Concede nos, quae non praemisso Dominus vobiscum dicentur et per Christum Dominum nostrum finientur.

 Missa quoque de Spiritu Sancto ab unoquoque sacerdote semel in hebdomada celebretur, pro qua clerici VII psalmos persolvant, et omnibus sextis feriis conventus disciplinas accipiant. Qui autem accipere non voluerint, VII psalmos pro disciplina persolvant.


2 Mandato Domini Papae de facienda solemnitate SS. Martyrum Ioannis et Pauli obeditur, ita quod fiat de eis lectiones et responsoria sicut de SS. Fabiano et Sebastiano. Missa vero quae in nostris Gradalibus de eis proprie notatur, cum collecta dicatur, evangelium quidem mutetur et dicatur : Descendens Jesus de monte. In letania vero post S. Thomam coniunctim nominentur.


3 De S. Guillelmo fiat sicut de S. Nicholao cum duabus missis. Festum autem fiat IV° Idus Ianuarii.


4 Abbatiae monialium de cetero non construantur infra VI leucas a nostris abbatiis, et infra se habeant distantiam X leucarum, et recipiant se alterutras sicut monachi facere consueverunt. Indulgetur etiam eis ut festum XI M virginum celebrent cum XII lectionibus.


5 Praecipitur ut omnis varietas pavimentorum de ecclesiis nostris intra sequens Capitulum amoveantur, ab eo tempore abbas in cuius domo istud emendatum non fuerit, ad Capitulum generale veniat super hoc veniam petiturus.


6 Monachi egredientes de Ordine, si celebrent in saeculo, cum reversi fuerint et recepti, non celebrent, nisi de licentia Capituli generalis.


7 Sententia de adducendis equis ad Capitulum generale, sicut in quinta Distinctione VI° Capitulo continetur, firmiter teneatur. Qui vero eam transgressus fuerit, veniam petat in Capitulo generali, ad arbitrium Capituli puniendus, vel ab eo qui cognoverit proclametur.


8 Praecipitur omnibus abbatibus ut abbatiarum suarum tam nomina quam aetates nec non et kalendas in sequenti Capitulo cantori Cistercii studeant declarare. Patres vero abbates qui praesentes sunt studeant hoc filiis suis absentibus in invicem prout melius potuerint indicare.


9 Abbas vel monachus Ordinis nostri, si in episcopum eligatur, numquam consentiat sine consensu abbatis sui et Cisterciensis, nisi forte a Domino Papa cogatur. Qui vero aliter egerit, a societate Ordinis noverit se amotum. Similiter qui contra hanc sententiam iam episcopatus receperunt, a societate Ordinis noverint se amotos, donec Cistercio se praesentent.


10 Novitius qui ea die qua egreditur regreditur, nihil perdit de ordine suo.


11 Districte inhibetur abbatibus ne novitiorum professionem recipiant infra annum probationis. Qui autem receperit, omni sexta feria sit in pane et aqua et extra stallum abbatis, donec generali Capitulo se praesentet super hoc veniam petiturus.


12 Inhibetur districtius ne abbatibus celebrantibus tapetia supponantur, et si alicubi de cetero praesumptum fuerit, monachi qui supposuerint, et abbas qui supra celebraverit, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


13 Nullus abbas de cetero habeat duo sigilla, et quamdiu habuerit, omni quarta et sexta feria sit in pane et aqua.


14 Praecipitur ut Duci Burgundiae per totum Ordinem sicut eidem dudum concessum fuerit, plenarium servitium reddatur.


15 Conversi venientes ad domos Ordinis nostri qui nolunt dicere ordinem suum refectorario requirenti, sedeant ubi refectorarius voluerit, et non apponatur nisi panis et aqua.


16 Prohibetur abbatibus ne ea die qua ingrediuntur infirmitorium, egrediantur.


17 Unusquisque conventus Ordinis qui proprium sigillum habet, frangat, et quamdiu habuerit, omni quarta et sexta feria sit in pane et aqua.


18 Abbates Hyberniae qui non venerunt ad Capitulum cum venire deberent, omni sexta feria sint in pane et aqua et extra stallum abbatis donec Cistercio se praesentent. Patres abbates hoc eis denuntient.


19 De abbate Grandis sylvae qui quasdam litteras cuidam abbati infra Tholosam missas, quae devenerunt ad manus Domini Cistercii, ipsi Cisterciensi subripuit et eas decerpsit, de quo etiam per litteras suas generali Capitulo directas Dominus Bernardus Cardinalis multa conqueritur, committitur Claraevallensi.


20 Abbas de Roseriis qui comiti Stephano reddidit pecuniam cuiusdam sui servientis sine eius assensu, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


21 Abbatibus Trium Fontium et de Alba ripa et de Monasterio in Argona praecipitur a Capitulo generali ut accedentes ad abbatiam de Claro loco, diligenter inquirant a conventu iuramento ab eis corporaliter praestito, de corpore Ducis Lotharingiae, si vere translatum sit ad domum D’ esturneburne iuxta mandatum Capituli generalis. Quod si vere translatum invenerint, hoc ipsum sequenti Capitulo generali studeant nuntiare. Prior autem et cellerarius qui, ut dicitur, Duci et Ducissae dixerunt adhuc penes se dicti Ducis corpus se habere in dehonestationem et scandalum totius Ordinis, si eos hoc dixisse constiterit, mittantur Cistercium ad arbitrium Cisterciensis puniendi. Porro si ex iuramento conventus constiterit adhuc ibi corpus detineri, omnes illi de quorum consilio factum fuerit, mittantur Cistercium ad arbitrium Cisterciensis similiter puniendi.


22 De abbatia de Alta crista quae valde adnihilata est, committitur abbati Claraevallis.


23 Abbas Theoloci qui fecit ministrari carnes canonicis saecularibus in loco non competenti, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua. Conversus vero qui in grangia monacho nigro carnes ministravit, omni sexta feria sit in pane et aqua et ultimus per annum, et singulis capitulis quibus interfuerit, verberetur.


24 Abbas Bellae perticae qui in via Capituli dixit comitem Raymundum Tholosanum et filium eius orthodoxos esse, sex diebus continuis sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua, et de cetero tam ipse quam alii caveant sibi a tali verbo ne sibi deterius aliquid contingat.


25 De abbate de Fresneta qui anno praeterito venire debuit ad Capitulum et non venit, nec renuntiatum est Capitulo si poenitentiam sibi iniunctam fecerit nec etiam hoc anno venit, licet a patre abbate iussus, tribus diebus sit in levi culpa uno eorum in pane et aqua. Sequenti vero anno modis omnibus veniat super hoc veniam petiturus. Pater abbas hoc ei denuntiet.


26 Abbas de Bitikiam qui hoc anno non venit ad Capitulum cum venire deberet, nec sufficienter se excusavit, qualibet sexta feria sit in pane et aqua et extra stallum abbatis donec Cistercio se praesentet super hoc sequenti Capitulo veniam petiturus. Abbas de Begar hoc ei denuntiet.


27 Abbas de Alneto qui noluit recipere monachum abbatis de Claro maresco, licet ei mandaverit quod satisfaceret ei de vestibus, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


28 Abbati de Gonaria conceditur ut de licentia episcopi sui possit baptizare Sarracenos.


29 De abbate Locedii qui monachum qui sponte cesserat nec una nocte voluit in hospitio recipere, committitur abbati de Firmitate, qui rei veritatem diligenter inquirat, et si ita factum esse repererit, ex parte Capituli generalis iniungat ut tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et sequenti Capitulo super hoc veniam petat.


30 De Galtero quondam abbate Beilandae, praecipitur ut mittatur ad Claramvallem, ad arbitrium Claraevallensis puniendus, et tam ille quam monachi qui cum eo exierunt, sententiae conspiratorum subiaceant.


31 Abbas de Bello loco qui commodavit conversum suum Falconi militi, qui postea factus est custos castri eiusdem Falconis, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua, et conversus ille statim revocetur.


32 Abbas de Briestella qui abbati de Vacellis remisit conversum suum laborantem quartana, ut dicit, licet abbas de Vacellis multos annos tenuisset conversum eius, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


33 Abbas de Lakuein qui visitans filiam suam, reliquit in scriptis suis ut non posset filius eius quatuor officiales suos deponere sine eius assensu, per quadraginta dies sit extra stallum abbatis, et sex diebus in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua.


34 Praecipitur a Capitulo generali ut in coemeterio corpus monachi de Monte petroso sepeliatur infra festivitatem Omnium Sanctorum, et abbas qui mandatum Capituli neglexit exequi sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua, et si ultra distulerit sepelire, omni sexta feria sit in pane et aqua et extra stallum abbatis, donec sepultum sit corpus eius.


35 Praecipitur ex parte Capituli generalis abbatibus de Bethania, de Domo Dei et de Callovio ut ad partes Albigensium accedant, et abbates et monachos vel conversos quos invenerint puniendos, districte punient et castigent. Garinum vero monachum qui a Tholosanis missus in Pictaviam ad conducendos stipendiarios cum eorum litteris est deprehensus et duos monachos Borbonae, qui pro comite Fuxensi et pro Appamiarum proditoribus appellaverunt, mittant Cistercium, ad Cisterciensis abbatis arbitrium puniendos. Praecipitur autem abbatibus de terra illa ut eis provideant, quamdiu ibi fuerint in securo conductu et aliis necessariis competenter.


36 Auctoritate Capituli generalis praecipitur ut ossa abbatum de Locedio quae extra capitulum sepulta sunt, infra Pascha in capitulum reducantur ; nec luminaria de cetero super sepulcra eorum ardeant.


37 Praecipitur abbatibus de Eurebac et de Novo Castro et de Valle uterina ut haeredes comitis Villosi moneant et inducant quatenus ecclesiae Sancti-Simeonis in Treveri satisfaciant. Quod si facere noluerint, corpus praefati comitis apud Otteburg sepultum sine dilatione extumulari faciant, et quid inde factum fuerit, sequenti Capitulo studeant nuntiare.


38 Praecipitur ex parte Capituli generalis ut abbates de Alba domo et de Beldewas personaliter accedant ad Madocium filium Grifini et diligenter inquirant utrum legitima sit possessio quam contulit domui de Valle crucis, et quid invenerint, sequenti Capitulo diligenter studeant nuntiare.


39 Praecipitur ex parte Capituli generalis Magistro de Calatrava ut vicecomiti de Frenac, de equo pro quo eidem Magistro pluries Capitulum scripserat, infra Pascha proximum satisfaciat. Quod si non fecerit qualibet sexta feria abhinc usque dum satisfactum fuerit sit in pane et aqua. Abbas de Sacramoenia hoc illi denuntiet et quid inde fecerit sequenti Capitulo satagat nuntiare.


40 Prior de Outrebrouruc de quo dicitur quod conductum negavit abbatibus sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua et de cetero caveat sibi ipse et alii officiales illius domus ne nimia inhumanitate et duritia de qua conqueruntur multi notabiles inveniantur.


41 Monachi et conversi mercatores in civitate Londoniensi moram ultra tres dies facientes abstineant a piscibus nec in domo de Straforda ultra tres dies commorentur.


42 Monachi et conversi de Monte fero qui abbati suo volenti venire ad Capitulum abstulerunt equitaturam, sententiae conspiratorum per omnia subiaceant. Praecipitur patri abbati ut eos coerceat qui volunt se subducere Ordini ; quod si per se non possit, adhibeat brachium saeculare.


43 De monachis fugitivis qui dicuntur moram facere in civitate Bremensi et violenter occupaverunt domum legatam domui de Luca, scribatur episcopo et capitulo Bremensi ut eos expellant et eis habitum Ordinis auferant, quem sibi in dehonestationem Ordinis usurpaverunt. Abbas de Lucca litteras portet.


44 Monachus Montis frigidi, Arnaudus, qui opposuit se in Curia romana nuntiis comitissae Montisfortis revocetur et ei per abbatem Casemarii nuntietur ut infra Nativitatem Domini Cistercio se praesentet.


45 Conventui Superaddi districte praecipitur ut sigillum proprium, quod habere dicitur, si habet confringat, et quicumque conventus, vel ille vel alius, quamdiu sigillum proprium habuerit, omni quarta et sexta feria sint in pane et aqua.


46 Monachus qui in grangia Vallis lucentis oblationes mulierum recepit, et conversi qui in eadem grangia mulieribus cibaria ministraverunt, omni sexta feria per annum abstineant a vino, nisi gravis infirmitas impedierit, et ultimi sint in Ordine.


47 Monachus Fusniensis qui in sermone suo abbatem suum notare praesumpsit, emittatur Villarium ubi ultimus sit in ordine, vel ad arbitrium Claraevallensis reversurus.


48 Monachi et conversi de Sturmer qui debuerunt ministrare abbatibus venientibus ad Capitulum generale, et conversis abbatum vocando eos leccatores et negaverunt eis necessaria, mittantur pedites Claremvallem ad arbitrium Claraevallensis puniendi.


49 Causa quae vertitur inter abbatem de Macennaria et abbatem Vallis bonae de pecunia cuiusdam fugitivi, committitur abbatibus de Orta et de Spina, qui diligenter inquirant de monachatu illius et in locis illis in quibus conversatus est, et quantum de rebus illius unusquisque dictorum abbatum perceperit, et quid de hoc fecerint sequenti Capitulo generali renuntient. Abbas de Accubatia hoc eis denuntiet et ipse quid de hoc cognoverit, in praesenti certificet Capitulum generale.


50 Causa Hyberniensum super distributione lanae, quae fit singulis annis tam monachis quam conversis et super aliis exordinationibus de quibus notantur, committitur abbati Claraevallensi.


51 De milite qui vult emere grangiam de Camberon ad faciendam abbatiam, committitur abbatibus de Vacellis, de Boeriis et de Laude, qui locum considerent, et quid inde factum fuerit, renuntient sequenti Capitulo generali, et quod utile fuerit domui et honestum Ordini exequantur.


52 Retractatio definitionum iterum committitur eisdem.


53 De campanili de Boëriis abbatibus Igniaci et Longipontis committitur ; abbas vero de Boëriis qui praeceptum Capituli generalis transgressus est, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Abbates quidem praedicti diligenter intendant ut superflua resecentur.


54 Querela abbatis Sanctae-Trinitatis in Calabria contra abbatem Aquae formosae super detentione quarumdam rerum iterum committitur abbatibus de Curatio et de Sagittario qui eam pace vel iudicio terminent et sequenti anno quid de ipsa factum fuerit certificent Capitulum generale. Abbas vero de Sambucina, qui denuntiare debuit et super hoc Capitulum certificare et non fecit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Abbas vero de Curatio qui de executione sibi commissa Capitulo non renuntiavit poena simili puniatur. Abbas Casemarii hoc eis denuntiet.


55 Querela abbatis Sancti-Leonardi et abbatis Bonaevallis super iis quae non sunt terminata per Capitulum generale, committitur abbatibus de Morellio, de Castellario et de Tila, et quid inde factum fuerit sequenti Capitulo nuntietur.


56 Querela abbatum de Ursaria et de Melone iterum committitur abbatibus de Oia, de Armentaria et de Superaddo, qui eam pace vel iudicio terminent et anno sequenti nuntient Capitulo generali quid factum fuerit de eadem, et quia praedicti abbates neglexerunt facere praeceptum Capituli generalis sint in levi culpa tribus diebus, uno eorum in pane et aqua. Abbas de Alcubatia hoc eis denuntiet.


57 Querela abbatis de Thames contra abbatem de Betedane committitur abbatibus de Waverleia et de Geroldone et Hoisdeslée, et quid inde fecerint, renuntient sequenti Capitulo generali.


58 Querela magistri Hugonis contra abbatem de Bullio, committitur abbatibus de Obezina, de Dalona et de Valeta, et quid inde factum fuerit, sequenti Capitulo renuntient.


59 Querela quae vertitur inter Willelmum Aquilarum et abbatem de Voto committitur abbatibus de Bello becco et de Bello prato et de Valle Richerii qui eam infra sequens Capitulum studeant terminare et quid inde fecerint, renuntient sequenti Capitulo generali.


60 Querela abbatis de Gratia-Sanctae-Mariae contra abbatem de Obazina committitur abbatibus de Dalona, de Sancto-Leonardo et de Ré, et quid inde factum fuerit sequenti Capitulo nuntietur.


61 Querela abbatis de Karrazeto quam habet adversus abbatem Claraevallensem pro domo de Monte Ramorum, iterum committitur abbatibus de Sacra moenia, de Orta et de Sancto-Prudentio, qui de abbate de Ursaria et coniudicibus eius olim in causa ista datis attestationes ab eis iam pridem susceptas, si quas habent, accipiant, diligenter inquirentes quid de eis factum sit. Si non invenerint, et auditis allegationibus testibusque receptis et inspectis instrumentis utriusque partis causam sufficienter instructam et attestationes tam novas quam antiquas sub sigillis suis inclusas, nec non et instrumenta remittere studeant ad audientiam Capituli generalis, et ad istud negotium diligenter exequendum omnimodam curam studeant adhibere et quid super hoc fecerint in sequenti Capitulo studeant nuntiare. Abbas de Sacramoenia istam executionem abbati de Orta et abbati Sancti-Prudentii denuntient ; sed et ipse cum eis sicut supra dictum est exequatur.


62 Querela abbatis de Fontanis in Anglia contra abbatem de Furnesio committitur abbatibus de Rievalle, de Deulacresse et de Cocheshale, qui diligenter inquirant rei veritatem et pace vel iudicio terminent, et quid inde fecerint sequenti Capitulo nuntiare procurent.


63 Querela abbatis Vallis Christianae ordinis Praemonstratensis contra abbatem Longipontis ex parte Capituli Cisterciensis committitur abbatibus Igniaci et Signiaci qui compositione inter duos Ordines iamdudum facta diligenter inspecta cum aliis duobus ab abbate Vallis Christianae pro parte sua assumptis, pace vel iudicio studeant terminare. Quid autem super hoc fecerint sequenti Capitulo denuntient.


64 Querela quae vertitur inter abbatem de Scaleriis et abbatem de Reigniaco committitur abbatibus de Fonte Morini, de Ripatorio et de Alba ripa, qui rei veritate diligenter inquisita, negotium illud infra sequens Capitulum modis omnibus satagant terminare, et quid inde fecerint sequenti Capitulo denuntient.


65 Querela episcopi Sagiensis et domini Ioelis de Meduano contra abbatem Perseniae de quodam deposito committitur abbatibus de Curia Dei, de Eleemosyna et de Oratorio, qui rei veritatem diligenter inquirant et quid inde fecerint in sequenti Capitulo denuntient.


66 Querela monialium Sancti-Georgii contra abbatem de Alna committitur abbatibus de Villari, de Vacellis et de Camberona, qui rei veritate diligenter inquisita, pace vel iudicio terminent et quid inde fecerint, sequenti Capitulo denuntient.


67 Querela quae vertitur inter Carum locum et Clarum fontem committitur abbatibus Vallis lucentis, Quintiaci et de Buxeria et quid inde fecerint sequenti Capitulo denuntient.


68 Petitio domini Papae de militibus Calatravae exauditur, et Morimundensis ipsius constituitur executor.


69 Petitio Archiepiscopi Dublinensis et coepiscoporum suorum de facienda solemnitate sancti Severiani exauditur.


70 Petitio abbatis Fossae novae de facienda commemoratione sancti Stephani in cuius honore ecclesia sua dedicata est, in vesperis et in laudibus, exauditur.


71 Petitio Iacobi thesaurarii Suessionensis de habendo plenario servitio per ordinem exauditur.


72 Petitio episcopi Culburgensis exauditur.


73 Petitio abbatis de Bello loco exauditur.


74 Petitio abbatum Angliae exauditur ut statuantur abbates in partibus illis, quorum consilio omnes alii utantur in causis gravioribus et tribulationibus, si tale quoddam emerserit quod non possit Capitulum generale expectare vel consilium patrum abbatum, salva tamen auctoritate patrum abbatum et paternitate. Illi vero cum necesse fuerit consilio patrum abbatum mutari poterunt. Haec sunt nomina patrum abbatum, de Fontanis, de Rievalle, de Waverlegia, de Margan et de Bello loco.


75 Petitio comitis Syfridi de procurando pauperes in hospitali abbatiae Sancti-Michaelis secundum redditus quos assignaverit exauditur, ita tamen quod per personas illius domus hospitale id administretur.


76 Abbatibus de Fontanis, de Rievalle, de Waverleia, de Sola et de Margan, de Furnesio et de Estaford, auctoritate Capituli generalis committitur ut pecuniam colligant quam abbates Angliae, Scotiae, Walliae et Hyberniae, in usus eorum qui Romam ituri sunt, dare deberent, et eam infra festum Purificationis B. Mariae, in domo de Claromaresco, omni occasione postposita reconsignent. Abbates autem qui eis inobedientes extiterint in solvendo, extra stallum abbatis sint, et omni sexta feria in pane et aqua et ad instans Capitulum generale veniant super hoc veniam petituri. De summa autem pecuniae eis credatur : residua autem pars Ordinis committitur Domino Cistercii et quatuor primis abbatibus, et praecipitur ut istis abbatibus quos isti miserint, credatur. Qui vero eis inobedientes extiterint, poena supradicta puniantur.


77 Siardus qui, meritis suis exigentibus, eiectus est ad portam de Tuta insula, et quia mortem minatus est patri abbati revocatus est a porta, et promotus in abbatem, de quo et alia peremptoria dicuntur, deponitur in continenti, et ad Claramvallem ibidem moram facturus. Pater vero abbas qui tam indignum promovit et statim post promotionem litteras visitationis domus de Hovedia tam indigno commisit, deponitur similiter in instanti.


78 Abbas de Tileto qui filium abbatem Casae novae electum in episcopatum sine postulatione clericorum et sine mandato archiepiscopi Turitani, auctoritate propria confirmavit ad ipsius petitionem, et qui quasdam litteras sigillatas ad quemdam militem missas sine licentia aperuit, et ubi decem librae appositae fuerunt, duodecim apposuit et iterum sigillavit, deponitur in instanti. Abbas Locedii et Strafarde qui dictae confirmationi interfuerunt nec restiterunt, sex diebus sint in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua. Abbas Strafarde abbati Locedii hoc denuntiet.


79 Abbas Sambucinae qui in abbatia de Everbac per sex septimanas moram faciens in infirmitorio, et monachos fraudulenter et ignorante abbate domus seduxit, et usque in terram suam secum duxit, quorum unus in itinere decessit, deponitur in instanti.


80 Abbas de Plachiis qui supra formam Ordinis filium suum deposuit, sicut tres abbates testantur per litteras, deponitur in instanti.


81 Capitulum generale moniales de Trebnitz Ordini incorporat. Abbates C[onradus] de Cistercio, R. de Firmitate, G[ualterus] de Pontiniaco, W[illelmus] de Claravalle, P. de Morimundo hoc testantur.


82 Praecipitur ut abbatibus et personis Ordinis per totum Ordinem tam in grangiis quam in abbatiis necessaria secundum domorum facultates ministrentur, nec oporteat conqueri. Transgressores vero super hoc comprobati, per visitatores vel per generale Capitulum, prout meruerint, puniantur.


83 Nullus abbas amodo quamdiu conventum tenuerit, monachum vel conversum sibi destinatum renuat retinere. Potest tamen pater abbas in visitatione praecipere, si domum invenerit nimis oppressam, ut omnes hospites emittantur.


84 Moniales quae de cetero incorporantur Ordini, sicut definitum est, penitus includantur, et nullum habeant proprium. Liceat tamen abbatissae cum duabus egredi propter inevitabiles causas, de licentia abbatis cui commissae sunt, si potest fieri, quod tamen rarissime fiat et honeste. Qui visitator taxet numerum personarum quem transgredi non liceat.


85 In singulis domibus nostris dicatur ab unoquoque sacerdote collecta Praesta Domine quaesumus, in crastino Annuntiationis dominicae, pro rege Richardo.


86 Innovamus ut quicumque monachus vel conversus pro culpa sua vel inquietatione a domo sua emittitur, pedes eat et redeat, et hoc in litteris suis viaticis conscribatur.





 Document 83

 Date: 1219





1 Praecipitur ut nullus abbas, quamdiu conventum suum tenuerit, monachum vel conversum sibi ab abbate aliquo destinatum renuat detinere.


2 Innovamus ut quicumque monachus vel conversus pro culpa sua, vel inquietatione a domo propria emittitur, non nisi pedes eat et redeat, et hoc in litteris suis viaticis conscribatur.


3 Sententia de garcionibus retractatur de ingressu in quatuor primas domos.


4 Sententia vero de poena conversorum quorum servientes rixam fecerint, teneatur, scilicet quod sex diebus continuis a vino abstineant.


5 Universis abbatibus inhibetur ne pelles secum deferant ad cooperiendum ; transgressores autem omni sexta feria sint in pane et aqua, quamdiu talia habuerint ad hunc usum.


6 Inhibetur abbatibus ad Capitulum venientibus et redeuntibus, ne de cetero morentur ultra unam noctem apud Vezelaïcum ubi benigne suscipiuntur, nisi gravi fuerint infirmitate detenti.


7 Omnibus abbatibus Angliae, Walliae et Hyberniae, auctoritate Capituli generalis praecipitur ut omnibus personis Ordinis per se transeuntibus ita charitative et liberaliter, tum in abbatiis quam in grangiis, quae necessaria sunt tam personis quam equis, ministrentur, ut clamor qui in generali Capitulo super hoc insonuit, per correctionis evidentiam subito conquiescat ; ab aliis omnibus et in omni regione et natione, haec sententia iuxta domorum facultates inviolabiliter observetur. Transgressores super hoc convicti, per visitatores vel per generale Capitulum, prout meruerint, puniantur.


8 Petitio domini Portuensis, ut singulis diebus statim post Primam voce mediocri cantetur : Salve Regina cum versiculo et tribus collectis, videlicet Adsit nobis, Concede nos famulos tuos… Deus fidelium omnium pastor… quae dicendae sunt ab eo qui conventum tenuerit, monachis in stallis suis manentibus dum antiphona canitur, et semotis a podio et facies suas habentibus ad altare, exauditur.


9 Petitio domini Cistercii de faciendo anniversario regis Richardi in domo Cisterciensi exauditur, et in singulis domibus Ordinis nostri dicatur a singulis sacerdotibus in missa privata : Praesta Domine… in octava Annuntiationis Dominicae, pro dicto rege qui eodem die dicitur migravisse.


10 Statuitur, auctoritate Capituli generalis, ut quadrigarii Ordinis nostri euntes ad halletia vel redeuntes, in domo de Clairmarais vel in grangiis eius non ibi pernoctent, nisi ter in eundo et redeundo ; quod si amplius pernoctaverint, sibi provideant in avena.


11 Quicumque Londonias veniunt, causa litigii vel cuiuscumque negotiationis, non morentur in domo de Strafford infra quindenam nisi per tres dies ; diutius immorantibus, non vinum, non sincera nec cervisia ministretur, non eorum equis avena vel palea praebeantur.


12 Moniales quae de cetero incorporantur Ordini nostro, sicut diffinitum est, penitus includantur et nihil habeant proprium. Liceat autem abbatissae cum duabus egredi monialibus propter inevitabiles causas, de licentia abbatis si fieri potest ; quod tamen rarissime fiat et honeste, et abbas visitator taxet numerum personarum quem transgredi non licebit.


13 Singuli abbates, cum ad domos proprias venerint, missam de Spiritu Sancto celebrent in persona propria solemniter in conventu, monachis omnibus assistentibus, donec post evangelium singuli singulas missas celebrent de Spiritu Sancto pro domino Papa.


14 De abbate de Moris qui dicitur improperasse domino Cistercii in capitulo Claraevallis quod in 150 equis ad domum suam venisset, cum in sex tantum venerit, et quod conversi sui bibebant de nocte aliis dormientibus, quod inventum est aliter se habere et de converso quem remisit ad abbatem suum vacuum dicens, quod abbas Fusniacensis furem suum ei misisset sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua, tres dies faciat in Cistercio, tres in Claravalle, et per quadraginta dies sit extra stallum abbatis et amodo sibi a verbis levibus et risum moventibus caveat, intuentibus se compositum exhibens et maturum.


15 Abbas de Petra qui suscepit professionem abbatis Grandis sylvae, inordinate cedentis, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


16 Abbas Superadi qui dicit quod non potuit certificare Capitulum generale utrum puniti fuissent monachi et conversi Montisferi qui abbati suo volenti venire ad Capitulum generale abstulerunt equitaturam, sententia conspiratorum cui subiacere adiudicati fuerant per Capitulum generale, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et statim eidem committitur et quid inde factum fuerit, sequenti Capitulo studeat nuntiare.


17 Abbas de Luca qui dicitur benedixisse novitium ante annum probationis, omni sexta feria sit in pane et aqua, donec Cistercio se praesentet.


18 De abbate de Ochet de quo conqueritur episcopus Pragensis, et contra quem scribit dominus Portuensis conquerendo, committitur priori abbati qui convocatis vicinis abbatibus, causam diligenter inquirat, et si depositione dignum invenerit, auctoritate Capituli generalis exequatur. Abbas de Place hoc ei denuntiet.


19 Abbas de Benehuse qui sepelivit comitem Palatinum in capitulo suo, qui plurimis damnificatis non satisfecerat competenter, et quemdam alium nobilem sepelivit in capella quam construxerat, quod ad parrochialem presbyterum pertinebat ei persolvens, unde in terra illa exortum est scandalum magnum, sex diebus sit in levi culpa, tribus eorum in pane et aqua, et per quadraginta diebus maneat extra stallum abbatis.


20 Abbas de Estafarda ab impetitione monachi qui conqueritur de mantica perdita absolvitur et sexaginta secundum quos eidem monacho mutuo tradidit si amissam pecuniam rehaberi de ipsa recipiat, residuum vero pecuniae abbati Claraevallensi restituet, ad quem dinoscitur pertinere ; abbas vero pro posse suo laboret qualiter illa pecunia valeat rehaberi, quod si non contingat abbas Claraevallensis cuius erat nuntium, si tamen illa pecunia non fuerit mutuata. Primus abbas qui presens est hoc illi denuntiet.


21 Abbas de Claustro pro excessibus suis pro quibus proclamatus fuit in Capitulo, sit tribus diebus in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


22 Abbates quibus collecta imposita pro itinere romano, a Divione non recedant donec satisfecerint. Patres abbates eos faciant qui solverunt et qui soluturi sunt diligentius annotari.


23 Abbas Lucae qui non renuntiavit Capitulo generali quid actum sit de monachis fugitivis moram facientibus in civitate Bremensi, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua et iterum committitur eidem in sequenti Capitulo renunciare quid actum sit, super hoc veniam petiturus. Abbas de Campo-Sanctae-Mariae hoc ei denuntiet.


24 Abbas Casemarii qui non denuntiavit abbatibus Curatii, Sambucinae et de Sagittario poenam eis a Capitulo iniunctam, non certificavit super hoc Capitulum generale, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Abbas Claraevallis hoc ei faciat denuntiare.


25 Abbas Casemarii qui requisitus a domino Portuensi, ut concederet ei monachum ad habitandum cum eo, noluit consentire, sed etiam contumeliose locutus est, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua, et sexaginta diebus extra stallum abbatis, et veniat ad pedes domini Portuensis veniam petiturus. Abbas Claraevallis hoc ei faciat nuntiari.


26 Abbates de Miratorio et de Persenia, in quorum ecclesiis sepultae sunt personae saeculares contra statuta Ordinis, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et locus aptus provideatur corporibus transferendis tempore opportuno.


27 De abbate de Rocha qui electus et promotus in matre domo, susceptis professionibus, sequenti die cessit, ut dicitur, iterum promotus est in abbatem non professus, committitur abbatibus de Claromonte et de Trapa, qui auctoritate Capituli generalis, si ita invenerint, ipsum sine retractatione deponant, et quod factum fuerit, sequenti Capitulo nuntietur.


28 Abbas de Charmeia qui monachum suum noluit recipere ad mandatum domini Cistercii, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua ; provideant autem de cetero omnes abbates ut monachis sibi destinatis a Cisterciensi, ita provideant ut in domibus suis recipiantur, vel in aliis competenter, si recipi valeant ordinate.


29 Abbas de Sauterea qui hospitem sibi missum de Bellanda retinere noluit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua et monachum remissum retineat. Abbas de Furnesio hoc ei nuntiet.


30 Abbates de Anglia qui monachos vel conversos concesserunt episcopis vel aliis personis saecularibus, ut essent in obsequio vel officiales eorum, infra Pascha eos revocent, alioquin omni sexta feria sint in pane et aqua quousque fuerint revocati, et pro excessu quem fecerint tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


31 De priore de Albis petris qui sine licentia abbatis sui venit ad Claramvallem et, ut dicitur, litteras misit, emittatur a domo propria non nisi per generale Capitulum reversurus.


32 De priore Curiae Dei qui conversos venientes ad Capitulum generale vocavit ribaldos, ut dicitur, visitatori committitur.


33 Auctoritate Capituli generalis praecipitur abbatibus de Trapa et de Cume, ut personaliter accedant ad partes Hyberniae ubi multa, sicut dicitur, enormia successerunt, et eadem auctoritate, quae corrigenda sunt corrigant et statuant statuenda, et quid inde factum fuerit sequenti Capitulo nuntietur.


34 Auctoritate Capituli generalis praecipitur ut frater Peregrinus quondam abbas Villae Longae sine speciali licentia Capituli in Gasconiam nullatenus revertatur.


35 Auctoritate Capituli generalis praecipitur Magistro Calatravae quod pretium equi pro quo toties abbates venientes ad Capitulum generale sunt vexati, abbati de Sacramoenia committatur ad sequens Capitulum generale deferendum et fiat huius pretii aestimatio de bonorum virorum arbitrio sine dolo.


36 Auctoritate Capituli generalis praecipitur omnibus abbatibus in legatione Bertrami constitutis ut quoscumque monachos aut conversos, fautores haereticorum comprobaverint vel modo aliquo excepto confessionis titulo compererint, a domibus propriis eliminent, ad loca remotissima transmittentes, non reversuros, nisi de licentia Capituli generalis. Inobedientibus huic sententiae, habitus auferatur, et de Ordine expellantur. Qui praesentes sunt hoc absentibus studeant nuntiare.


37 Abbatiae de Bellomonte et de Jubin, per indulgentiam Capituli mutuo se visitent ad tempus, quia non possunt aliter visitari.


38 De abbatia de Barona paupere et oppressa pondere debitorum utrum retineri valeat an non debeat derelinqui, committitur abbatibus de Locedio, de Caravalle et de Ponte qui rem diligenter inquirant et quid invenerint, sequenti Capitulo studeant nuntiare ; interim autem abbas de Tylieto curam domus illius habeat.


39 Monachi Novae Vallis, qui requisiti a detentoribus alicuius rei in maleficio deprehensi, quidnam deberet de illo fieri, responderunt : Facite quod facere debetis, et ita suspensus est, sine dispensatione speciali domini Papae officia sua exequi non praesumant.


40 Conversus de Ousburge qui contra prohibitionem abbatis sui discurrens non vult reverti, revocetur et nisi infra Purificationem beatae Mariae reversus fuerit, pro fugitivo habeatur. Abbas de Sancta-Cruce in Austria hoc ei denuntiet.


41 Magister grangiae de Esturmiers qui noluit visitare duos abbates infirmos et appositus est eis panis sine pitantia, ad abbatiam Fontineti pedes vadat, in capitulo verberetur, et ad terram tribus diebus comedat, grosso pane et aqua et uno pulmento contentus.


42 De grangia Villaelongae quam abbas Gundoniae sibi vendicat, et repetit tamquam suam, committitur abbatibus de Grandisylva, de Borbona et Bellaeperticae, qui pace vel iudicio terminant quid inde factum fuerit in sequenti Capitulo narraturi.


43 Negotium de distractione grangiae de Cambrun, ad construendam abbatiam committitur abbatibus Signiaci et de Bello prato in territorio Belvasensi, qui diligenter inquirant si cum pace conventus et utilitate domus sit talis distractio facienda.


44 Pecunia suscepta ab abbate Aquaebonae a quodam converso fugitivo, quam requirit abbas de Petris, detur monasterio monialium, in quo per annos plurimos moram fecit.


45 De pecunia quam dicitur asportasse Galderus quondam abbas Longivadi et de eius excessibus committitur abbati Claraevallis.


46 Querela domini cardinalis legati Albigensium contra abbatem Mansiadae, committitur abbatibus de Leoncellis, de Cassania et de Benedictione-Dei, qui rem diligenter inquirant, et corrigant quod fuerit corrigendum ; et quod factum fuerit sequenti Capitulo nuntietur. Ipse autem abbas ad dominum cardinalem accedens, petita venia, humiliter se excuset.


47 Scribatur a Capitulo generali domino Papae et domino regi Hungariae pro libertate domorum Ordinis, quae sunt in Hungaria, ne prae nimia servitute et gravamine abbates iterum conqueri compellantur.


48 Querela Hybernensium abbatum venientium ad Capitulum scilicet quod male ministratum est eis in domo de Boxlee, et quod pabulum negatum est equis eorum, committitur abbatibus Clarimontis et de Trappa qui rem diligenter inquirant et corrigenda digne corrigant et quod factum fuerit sequenti Capitulo nuntietur.


49 Querela abbatis Dalonae contra abbatem Petrosae committitur abbatibus Obazina, Gratiae-Dei, de Boscarii, qui rem diligenter inquirentes pace vel iudicio terminent ; et quid inde factum fuerit sequenti Capitulo studeant nuntiare.


50 Querela abbatis Loci Dei contra abbatem Mansiadae super animalibus apud eum depositis, committitur abbatibus de Silvanecto, de Bonacomba et de Belloloco, qui eam pace vel iudicio terminent et quid inde factum fuerit sequenti Capitulo nuntietur. Item abbati Mansiadae auctoritate Capituli generalis iniungitur ne sua animalia in pastura abbatum de Roseriis, de Miratorio introducat, nisi eorum assensu in supra dictorum praeiudicium et gravamen.


51 Petitio domini Antissiodorensis de abbatia monialium construenda et Ordini incorporanda exauditur.


52 Petitio abbatis nigri de Merosa in Frisia, de abbatia sua incorporanda Ordini exauditur, ita tamen quod dioecesani voluntas interveniat super hoc et assensus. Porro abbati de Sancto-Bernardo conceditur ut eam sibi assumat in filiam lege expressa superius observata.


53 Petitio domini Coloniensis de monialibus incorporandis Ordini, cum non constet utrum eas velit includi, differtur, donec de eius voluntate super hoc nobis plenius innotescat. Abbas Bergensis super hoc eum adeat, et de voluntate eius sequens Capitulum plenius instructurus.


54 Petitio comitis Geldrensis de construenda abbatia monialium, committitur abbatibus de Villari in Brabantia, et Campensi, qui ea quae in tali negotio requirenda sunt, diligentius inquirant, et quod invenerint sequenti Capitulo ostensuri.


55 Petitio abbatissae de Burgis, ut ei liceret celebrare festum Iustae et Rufinae virginum, exauditur.


56 Petitio domini Stephani, filii Stephani comitis, de subdendo Monasterio Sanctae-Mariae Sancti-Godardi in Hungaria, et Ordini incorporando, committitur abbatibus de Egris, de Runis et de Sancta-Cruce et quod invenerint studeant sequenti Capitulo nuntiare.


57 Petitio abbatis de Topli de commutando loco abbatiae suae, committitur abbati Claraevallis, qui de competentia loci et sufficientia possessionum et de necessitate mutandi diligenter inquirat, et quod invenerit, in sequenti Capitulo studeat nuntiare.


58 Petitio abbatis Locedii de commutanda abbatia Aquae longae, vel si mutari non potest penitus dimittenda, committitur abbatibus de Tylieto, de Caravalle et de Columba, qui ad hoc pertinentia diligenter inquirant ; et quod factum fuerit, in sequenti Capitulo studeant nuntiare. Abbas de Tylieto hoc aliis denuntiet.


59 Petitio marchionis Brandeburgensis de construenda abbatia committitur abbatibus de Sichem, de Senna et de Valle-Sanctae-Mariae, qui locum cum suis pertinentiis diligenter inspiciant et quod invenerint nuntient sequenti Capitulo generali.


60 Petitio Henrici de Alilesce in Anglia de aedificanda abbatia committitur abbatibus de Bildeuvas, de Brueria et de Tama qui rem diligenter inquirant et quod invenerint sequenti Capitulo generali studeant nuntiare. Abbas de Brueria hoc aliis denuntiet.


61 Petitio abbatis de Carrazeto de aedificanda abbatia non admittitur.


62 Petitio domini Tolosani de abbate mittendo Romam, et de scribendo domino Papae pro terra Albigensium exauditur.


63 De ossibus ducis Lotharingiae, quia iuravit conventus Clari loci quod credebant esse translata ad domum de Estorceborne, praecipitur a Capitulo generali, ut si quis modo de utralibet domo super hoc in Capitulo generali moverit quaestionem, si abbas fuerit sine retractatione deponatur ; et si monachus, de domo illa emittatur, non nisi de licentia Capituli generalis reversurus. Subprior autem, per quem domus diffamata fuit, numquam ulterius revocetur.





 Document 84

 Date: 1220






1 Abbas qui per se vel per aliquem procuraverit ut a Capitulo generali remaneat, extra stallum abbatis sit, et omni sexta feria sit in pane et aqua quousque Cistercio se praesentet.

 In receptione conversorum ista sit consideratio, ut solo victu contentus antequam vestiatur, sex mensibus serviat in habitu saeculari, et tunc si utilis invenitur, habitum recipiat, et probationem faciat in Ordine consuetam, nisi talis persona fuerit quam pro evitando periculo illis sex mensibus oporteat non probari.


2 De numero personarum tam clericorum quam laicorum quilibet abbas sibi provideat ut iuxta possibilitatem domus suae de consilio fratrum habeat numerum personarum.


3 Conceditur abbatibus Ordinis nostri ut monachos vel conversos suos archiepiscopis, episcopis et regibus liceat commodare, ad hoc tantum ut illis assistant, eleemosynas eorum distribuant et si monachi fuerint, confessiones, si eis iniungitur ab iis qui possunt iniungere, recipiant. Quod si se contra honestatem Ordinis se saeculariter habuerint, statim a suis abbatibus revocentur.


4 Inhibetur auctoritate Capituli generalis ne aliqua abbatia monialium de cetero Ordini incorporetur. Moniales Ordinis nostri includantur, et quae includi noluerint, a custodia Ordinis se noverint eliminatas. Liceat tamen abbatissae cum duabus, vel cellerariae ad procurandum negotia domus exire.


5 De grangiis et terris minus utilibus colonis ad tempus concedendis, permittitur abbatibus ut cum consilio seniorum suorum, patrum abbatum vel visitatorum, si patrum haberi non possit copia, faciant super hoc quod iussum fuerit faciendum.


6 In sabbatis vacantibus, quando missa de Beata cantatur in conventu, dicatur Gloria in excelsis ob reverentiam Beatae Virginis, et solemniter sicut in dominicis diebus cantetur, cum praefatione : Et te in veneratione, etc. ; et qui privatim cantaverit similiter faciat. Item in octava Assumptionis eius, et in octava Epiphaniae, et in octava Ascensionis Domini, praefationes dicantur.


7 Antiphona videlicet Salve Regina de cetero non cantetur, sed privatim dicatur a singulis quotidie, cum collectis consuetis.


8 Innotuit Capitulo generali quod quidam abbatum et officialium de consuetudine quaedam secrete accipiunt de magistris grangiarum vel etiam aliorum modo decem, modo viginti solidos, vel amplius pro sumptibus suis et expensis de quibus tamen in computationibus non fit sermo ; unde praecipitur ut de cetero non faciant sed omnia sumant de communi, et omnia velint communiter computari.


9 Petitio Domini Papae de eius anniversario singulis annis post mortem ipsius faciendo, exauditur.


10 Petitio Domini Coloniensis super Commemoratione undecim martyrum vigilia facienda annuatim in festum earum admittitur, duodecimo kalendas novembris ad vesperas antiphona O quam pulchra es amica mea ; in laudibus antiphona Prudentes Virgines ; versus Adducentur regi virgines ; collecta : Exaudi nos Deus personaliter.


11 Abbas de Rouga qui cessit inordinate, a patre abbate restituatur, et postea advocatis secum duobus vel tribus abbatibus discretis, causam eius diligenter discussiat et si dignum depositione invenerit, in instanti deponatur. Si vero dignus depositione non fuerit, pro inordinata cessione sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua. Pater etiam abbas qui non significavit inordinatam cessionem eius abbati qui recepit professionem ipsius, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


12 Correctio Mellifontis in capite et in membris de Malachia, sicut dicitur, promoti in ordine abbatum et aliarum per Hyberniam abbatiarum de quibus dicuntur enormia multa abbati Claraevallis auctoritate Capituli generalis committitur qui, si in propria persona non potuit accedere, tales et tam ferventes et ordinis aemulatores ad excessus corrigendos dirigat qui destruant et corrigant et evellant quod fuerit corrigendum ad utilitatem Ordinis et honorem, et etiam, si indiguerint, brachium sibi adhibeant saeculare ; abbates etiam quibus iniunctum fuerit mandatum abbatis Claraevallis, auctoritate Capituli generalis exequantur.


13 De abbate de Bellanda qui iamdudum habet conventum dispersum et non revocat, cum melius sit ei, ut dicitur, quam solebat, patri abbati committitur ut conventum revocari faciat, si viderit expedire.


14 Robertus de Verdun, Michael et Odo conversi qui turbaverunt domum Cistercii et grande moverunt scandalum, poenae conspiratorum per omnia subiaceant, nec in perpetuum intrent domum Cistercii vel grangias vel cellaria, sed nec quatuor primas domos intrent nec eas quae infra sunt, omnibus diebus vitae suae.


15 Abbates de Saya et de Joiaco assumptis secum abbatibus de Orta et de Sacraminia, accedant ad castrum de Fronzac composituri cum haeredibus vicecomitis de Fronzac super equo quem a Calatrava rapuerat idem vicecomes, et illi abbates de Orta et de Sacramoenia recipiant pretium a Calatravensibus et per manum abbatis Sancti-Petri tradatur abbati de Saya qui satisfaciat haeredibus dicti vicecomitis.


16 Negotium Gondonii et de Longa villa deferatur ad Capitulum generale anno sequenti et veniant pariter cum instrumentis suis.


17 Negotium Loci Dei abbatis et de Mansiade sequenti anno referatur ad Capitulum cum partium instrumentis.


18 Causa abbatis de Dalona adversus abbatem de Petrosa committitur abbatibus Obezina, de Gratia Dei et de Boscanio, et renuntietur Capitulo generali quid inde factum fuerit.


19 Abbas de Tyleto qui debuit nuntiare abbatibus de Columba et de Caravalle petitionem abbatis Locedii de commutanda abbatia, vel penitus dimittenda, et non nuntiavit tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Negotium autem iterum committitur eisdem abbatibus qui sequenti Capitulo quid inde factum fuerit denuntient. Abbas de Ripa alta ei hoc denuntiet.


20 Abbas de Bonalda in Rutinensi qui non fecit visitationem a patre suo sibi iniunctam, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


21 Conceditur fratribus de Calatrava quod quandocumque gratiam et libertatem in Curia romana potuerint impetrare, impetrent et habeant, dummodo non sit contra Ordinis nostri libertatem. Iterum conceditur eis moniales dispersas in unum congregare, et includere in loco competenti et distanti a Calatrava per duas aut tres dietas. Quomodo autem iidem fratres se debeant habere in abbatiis Ordinis nostri, sicut ab olim statutum est, ita per omnes abbatias scribatur et teneatur.


22 Abbates de Hybernia vel de Anglia apud Blancham landam venientes, si ultra quindecim dies ibi moram fecerint, sibi provideant in avena et appositis sint contenti.

23 Causa inter abbatem de Saviniaco et abbatem de Botrinhan super abbatia de Bona requie, committitur abbatibus de Oratorio, de Claromonte et de Longonio qui diligenter quae audienda sunt audiant, et nisi potuerint inter eos componere causam, ad sequens Capitulum deferant sufficienter instructam.


24 Iniungitur auctoritate Capituli generalis abbati Sancti-Martini de Viterbio, ut cum litteris Domini Cistercii deprecatoriis accedat ad dominum Papam ut liceat nobis absolvere fratres nostros qui manus violentas in clericos saeculares iniiciunt, vel se invicem usque ad mutilationem membri enormiter laedunt.


25 Abbas de Bardonis qui sigillum apposuit in litteris quae commendabant personam infamem, sex diebus sit in levi culpa, et uno eorum in pane et aqua. Inquisitio autem super quodam equo quem habuisse dicitur, committitur abbatibus de Scala Dei et de Bono fonte, qui diligentissime inquirant in ambabus domibus de Bardonis et de Villa longa utrum illum equum habuerit per emptionem vel per donationem vel per alio aliquo modo (sic) quem dominus abbas de Bardonis constantissime negavit coram diffinitoribus se habuisse a monachis Longaevillae et conversis ; sequenti autem anno quam super hoc poterunt inquisisse veritatem Capitulo generali significare procurent.


26 Abbas Sancti-Spiritus qui revocavit conspiratores sine licentia Capituli generalis et petit eos reconciliari, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua. Conspiratores autem eiiciantur de domo, de cetero numquam revocandi.


27 De monialibus, quae in diebus dedicationis ecclesiae Saviniacensis in choro dicuntur cantasse, et in refectorio comedisse, abbati Claraevallis committitur, ut super hoc faciat diligenter inquisitionem et condignam adhibeat correctionem.


28 Abbas Sancti Portus qui crudeliter se habuit contra abbatem praedecessorem suum, minus discrete et contra inhibitionem patris abbatis obloquendo et qui in auribus totius Capituli confessus est se habere penes se libellum infamationis eiusdem, et pluribus personis per ipsum innotuit liber ipse, quadraginta diebus sit extra stallum abbatis, et sex diebus in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua, et omni sexta feria usque in Pascha sit in pane et aqua et uno pulmento nisi grandis infirmitas vel grandis infirmitas vel grandis solemnitas exegerit dispensationem. Ipse autem tam devotum, tam humilem, tam benignum se exhibeat, ut pater suus qui de eo multum conqueritur, de emendatione sua et laudabili conversatione gaudeat ; alioquin infra sequens Capitulum generale sine correctione ab ipso patre abbate sub testimonio coabbatum, quos ipse pater abbas ad hoc ipsum secum adduxerit, deponatur. Monachi vero qui infami libellulo consenserint, ad arbitrium abbatis Pruliaci relinquuntur puniendi.


29 Praecipitur ut abbates in istis casibus non dispensent : in simonia, in homicidiis, in bigamiis, in falsariis litterarum Domini Papae, in illis qui iniiciunt manus violentas in episcopum vel in abbatem vel in clericum saecularem et in mutilationibus membrorum. In istis casibus supradictis recurratur ad consilium Capituli generalis ; in aliis casibus conceditur abbatibus dispensare hoc anno, usque ad sequens Capitulum generale.


30 Stabula equorum in Anglia, quae sunt extra portam ubi conversi iacent, et ubi multa possunt fieri inhonesta, infra sequens Capitulum intra septa abbatiarum redigantur.


31 Abbas Claraevallis qui filio suo deposito non permisit adire domum quam elegerat, sed litteras quas eidem dederat revocavit, tribus diebus sit in levi culpa et praedictus monachus permittitur domum eligere in qua valeat profiteri, a poena conspirationis penitus absolutus.


32 De abbate de Hirrestal de quo dicitur quod miserit monachum suum cum servientibus suis ad eiiciendum hominem qui tenebat possessionem quamdam ipsius et tradidit eos cuidam qui dicebatur habere capitales inimicitias contra invasorem et invasor ille fuit interfectus, committitur abbatibus de Cumbremare et de Geroldona [qui] duobus consociis suis hoc idem denuntiet.


33 Abbates de Lubens, de Sichem, de Volcorost et de Porta qui cedulae vacuae sigilla sua praesumpserunt apponere, sex diebus sint in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua.


34 De abbate de Halsbronne in cuius domo monachi dicuntur iacere super fultra, conversi extra domum, et passim loqui ad mensam, committitur patri abbati de Ebraco ut ista digne corrigat usque ad sequens Capitulum.


35 Monachus qui quondam fuit abbas Candeliae, qui propter pacem domini Bertrandi Legati debuit mitti extra provinciam, mittatur ad Domum Dei, et abbas Bonaecumbae qui recepit eum ad commorandum contra inhibitionem Capituli generalis tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.


36 De abbatia de Barona abbati de Firmitate committitur ut praesentaliter accedat ad locum et de ea plenarie disponat ut melius viderit expedire, et quid inde, et cetera.


37 Abbas Armentariae depositus qui sine praecepto patris abbatis ad eandem domum reversus est, emittatur ad aliam domum remotam ad minus per duas dietas.


38 De abbate Septem Fontium in cuius grangiis conversi passim dicuntur loqui ad mensam, et comedunt sine cappis, et monachus grangiarum loqui dicitur ad mensam, patri abbati committitur, si ita invenerit, digne corrigat et quod inde factum fuerit renuntiet.


39 De furtivis nuptiis quae factae dicuntur in capitulo de Grosso bocco prope Rupellam, committitur patri abbati ut si ita est diligenter inquirat, et si ita invenerit, digne corrigat et quid factum fuerit, et cetera.


40 Abbas Caricampi qui duobus episcopis professionem facere praesumpsit, quadraginta diebus sit extra stallum abbatis et sex diebus in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua.


41 Abbas de Ebera qui duobus paribus litterarum monachum suum commendavit, qui non solum non erat commendandus, verum etiam de Ordine expellendus, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua ; et quia confessus est litteras illas minime se inspexisse, districte praecipitur ipsi et aliis, ne de cetero litteras non inspectas faciant sigillari, et monacho suo provideat in alia domo praedictus abbas.


42 Abbas Pontiniacensis qui conversum Quintiaci eiectum pro vitio indicibili, inconsulto proprio abbate, ad domum Pontiniaci revocavit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Conversus vero ad domum Curiae Dei emittatur, ubi in gradu ultimo receptus, sub arcta disciplinae custodia conservetur ; hoc etiam ut non equitet, et de domo ad quam mittitur egredi minime permittatur.


43 Monachus cellerarius Claudus de Moris qui de partu Virginis per verbum ambiguum protulit, in Capitulo verberetur, et ipsa die sit in pane et aqua.


44 De monachis et conversis Clarifontis qui facta conspiratione cum impetu irruerunt in bornas quae dividunt territorium abbatiarum Clarifontis et Chariloci, districte praecipitur ut mittantur infra festum Omnium Sanctorum in domum Kariloci, ubi monachi levi culpae subiaceant, conversi triduo ad terram comedant grosso pane et uno pulmento contenti unde remittantur ad domum propriam, ubi poenae conspiratorum subiaceant per annum et infra praedictum terminum tales bornae reparentur quae fractis bornis deteriores minime videantur.


45 De monachis de Fontanis in Turonia, qui de praecepto abbatis sui ierunt ad dedicationem ecclesiae monialium et cantaverunt alternatim in choro simul cum eisdem monialibus, et comederunt, et abbas de cuius mandato factum est hoc, decessit, in quem vindicari non potest talis praesumptio, committitur abbatibus de Oratorio, et de Claromonte, ubi praesentaliter ad praedictam domum accedentes, inquirant si per aliquem vel aliquos monachorum id procuratum sit, et si factum, est, digne corrigant, et in sequenti Capitulo istud denuntient.


46 De converso hospitali de Secanae portu, qui dixit cuidam magistro parisiensi, quod non tam bene ministratur abbatibus redeuntibus a Capitulo sicut euntibus, et quod non timeret abbates usque ad annum, committitur abbati Pruliaci.


47 Monachus quondam prior de Albis Petris qui per sententiam Capituli generalis debuit deponi et noluit intrare capitulum ad praeceptum abbatis sui ut audiret sententiam, sed contumaciter distulit per tringinta dies, ad ultimum audita depositionis suae sententia, in capitulo arroganter reversus est in sedem prioris, et cum increparet eum abbas quod ibi sedere non deberet, surgens improperavit ei quod ipse melius deponi deberet, sicut et stultissimus de domo extrahi et velut insanus exiens de capitulo, fracto per totam abbatiam silentio, multa in abbatem suum movens convicia, tandem deposita domus facta saeculari cuidam revelavit, unde plurimum damnificata est dicta domus, et praeterea procuravit cum notario abbatis sui falsationem litterarum quas detulit ad abbatem Claraevallis occasione quarum depositus est praedictus abbas de Albis petris, sententiae conspiratorum subiaceat.


48 Auctoritate Capituli generalis liceat Domini Cistercii scribere Domino Papae pro canonisatione venerabilis viri Hugonis quondam abbatis Bonaevallis ad petitionem archiepiscopi Viennensis et suffraganeorum eius.


49 Praecipitur auctoritate Capituli generalis, ut duo clerici provideantur assidui in Curia romana pro negotiis Ordinis ad impetrandum et contradicendum. Abbates vero S. Martini Viterbiensis et Casemarii taxent de salario quod eisdem clericis competet, et id sequenti Capitulo studeant nuntiare.


50 Querela abbatis de Croquedena contra abbatem de Cumbremare, qui sicut dicitur, contra Ordinis instituta, aedificare praesumit abbatiam infra terminos suos, committitur abbatibus de Geroldona et de Ruforda qui loca considerent, et sequenti Capitulo veritatem renuntient. Interim autem ab aedificatione cessetur.


51 Querela abbatis de Bilduwas qui petit sibi restitui abbatiam de Dolber in Hybernia, abbatibus de Mellifonte et de Valle victoriae committitur, qui audiant quae audienda sunt et nisi potuerint inter eos componere, ad sequens Capitulum causam sufficienter instructam studeant destinare.


52 Petitio Domini archiepiscopi Cabilonensis et episcopi Maurianensis exaudiuntur.


53 Petitio abbatis Molismensis de scribendo Domino Papae pro canonizatione venerabilis Roberti abbatis exauditur.


54 Petitio comitis Gelrensis et matris eius de monasterio monialium incorporando Ordini nostro exauditur, ita tamen quod includantur.


55 Petitio de cereo ponendo ante reliquias beati Bernardi exauditur.


56 Petitio Domini Kracoviensis de construenda abbatia committitur abbatibus de Lubens et de Camina ut accedant ad locum quem diligenter considerent, utrum sit idoneus ad abbatiam construendam et quod invenerint sequenti Capitulo renuntient.


57 Petitio domini episcopi Verzellensis de construenda abbatia committitur abbatibus de Sancto-Andrea et de Camena ut ad locum accedant et diligenter inspiciant si idoneus fuerit, et quid invenerint sequenti Capitulo renuntient.


58 Petitio abbatis de Ferraria de duabus domibus Ordini nostro incorporandis committitur de Fossa nova, de Casamario abbatibus, ut accedant ad loca, et videant si idonea et sufficientia fuerint et quid invenerint sequenti Capitulo renuntient. Idem abbas de Ferraria dictis abbatibus nuntiet.


59 Petitio nobilis viri Henrici Tuandelvale super construenda abbatia committitur abbatibus de Luceia et de Porta coeli ut ad locum accedant et diligenter, et cetera.


60 Petitio Dominae de Britolio de construenda abbatia monialium in dioecesi Senonensi pro qua rogat dominus Silvanectensis episcopus exauditur, ita tamen quod includantur ; quae vero includi noluerint ubicumque fuerint a custodia se noverint eliminatas. Liceat tamen abbatissae cum duabus vel cellerariae ad procuranda negotia domus exire.


61 Petitio abbatis de Blancalanda de inspectione loci ad abbatiam construendam quae ei offertur, committitur abbatibus de Margan et de Neth qui ad locum accedant diligenter inspecturi utrum fuerit idoneus, et cetera.


62 Petitio abbatis de Porta de abbatia monialium transferenda ad abbatiam monachorum, in qua abbatia sunt duae moniales, committitur abbatibus Campensi et Belgensi, qui positionem loci diligenter inspectam in sequenti Capitulo studeant nuntiare.


63 Petitio abbatis de Loco-Sanctae-Mariae de transferenda abbatia sua ad alium locum, committitur abbatibus de Bergis et de Valle S. Petri qui praesentialiter ad locum accedant et auctoritate Capituli generalis statuant secundum quod viderint expedire.


64 Petitio cuiusdam militis qui petit ut liceat sibi construere capellam iuxta infirmitorium quod ipse construxit in abbatia Sanctarum-Crucium, exauditur.


65 Petitio cantoris de Ulixbona de construenda abbatia in possessione sua ut sit filia Alcubatiae, committitur abbatibus de Ursaria, de Oia et de Belone qui accedant ad locum, et consideratis omnibus quae ad construendam abbatiam sunt necessaria, quaecumque viderint et invenerint, sequenti Capitulo generali studeant nuntiare.
 Document 85
 Date: 1221
 1
 
  Missa Beatae Mariae cum duobus ministris et cum Gloria in excelsis secundum tempus, et in praefatione videlicet : Et te in veneratione, et sine genuflexione in omnibus sabbatis omnino vacantibus celebretur, omissis collectis usitatis in conventu. In diebus vero Septuagesimae, dicitur tractus : Gaude Maria ; in diebus Resurrectionis duo Alleluia ; hoc praeviso ut propter hoc missa pro defunctis nullatenus dimittatur. Abbas autem in vigilia Assumptionis B. Mariae celebret in conventu. In omnibus vero sabbatis, monachi qui privatim celebrare voluerint, secundum tempus Gloria in excelsis dicunt cum praefatione.


 2
 
  Committitur patribus abbatibus ut in filiabus suis secundum modum et qualitatem possessionum ordinent, auctoritate Capituli, de numero personarum.



 3
 
  Praecipitur de conversis qui passim et de consuetudine frangunt silentium, et correpti negligunt emendare, ut in familiares redigantur, et anni 1220 teneatur sententia.



 4
 
  Abbates quibus causae Ordinis committuntur, habeant auctoritate Capituli generalis omnem potestatem coercendi tam in capite quam in membris, praeter depositionem abbatum et excommunicationem personarum, et generale interdictum ecclesiae.


 5
 
  Indulgetur a Capitulo ut liceat abbatibus absolvere hospites apud se commorantes, si excommunicationem incurrerint, in illis dumtaxat casibus in quibus licet Ordini absolvere.


 6
 
  Monachus aut conversus qui scienter in mensa fregerit silentium uno die sit in pane et aqua, et proximo capitulo verberetur.


 7
 
  Antiphona Salve Regina cum collectis consuetis dicatur a singulis. Dicatur etiam Verba mea, et Pater noster, et Ave Maria, pro domino Papa et domino Portuensi.


 8
 
  Monachi vel conversi fugitivi usque tertio iuxta Regulam recipiantur. Praecipitur autem, auctoritate Capituli generalis, ne ulterius admittantur. Quod si quis abbas contra hoc facere praesumpserit, omni sexta feria sit in pane et aqua usque ad sequens Capitulum generale et in sequenti Capitulo veniam inde petat.
 

 9
 
  Qui autem de sodomitico vitio convictus fuerit, aut publice confessus, expellatur de Ordine, numquam in Ordine denuo recipiendus.


 10
 
  Monachus vel conversus qui cum furto recesserit, seu in proprietate aut in furto deprehensus fuerit, ultimus omnium quos invenerit semper erit, et omni sexta feria per annum sit in pane et aqua, et quadraginta diebus grossiori pane vescatur. Conversus autem in terra comedat per eosdem dies, et in claustro sedeat non locuturus nisi de confessione et cum abbate vel cum eo qui tenet conventum, et omnibus horis canonicis intersit, et omnibus capitulis per annum quibus intererit, verberetur. Monachus autem singulis capitulis per quadraginta dies in capitulo verberetur. Abbas vero secundum modum culpae manum suam poterit aggravare. Taxatio furti penes abbatem sit. Abbas, prior, aut qui conventum tenuerit, si huius sententiae esset negligens executor, omni sexta feria usque ad sequens Capitulum sit in pane et aqua. Abbas vero in sequenti Capitulo veniam inde petat.


 11
 
  Sacerdotes fugitivi qui in saeculo celebrare praesumpserint, cum reversi fuerint, tamdiu abstineant a celebrando quamdiu celebraverint in saeculo, et omni sexta feria per annum sint in pane et aqua, et unam in ipsa die in capitulo accipiant disciplinam. Abbas vero secundum modum culpae, vel merita personae, manum suam poterit aggravare, et sic fiat ut de cetero non oporteat super hoc Capitulum onerari.


 12
 
  Visitatores una tantum pitantia sint contenti, exceptis ovis, caseo et butiro.


 13
 
  Praecipitur ut privatis diebus monachi hebdomadarii coquinae intersint missae, nisi necessitas aliter exegerit, et illa necessitas ostendatur priori.



 14 

 Praecipitur ut Gloria in excelsis cum Kyrie eleison solemniter dicatur in conventu in missa de Spiritu Sancto, in vigilia Sanctae Crucis apud Cistercium, sicut dominicis diebus.


 

 15 

 Commemoratio de So Aegidio fiat ante commemorationem S. Prisci, et missa de ipso in conventu canitur, sicut notatur in Graduali de Bo Benedicto.



 

 16 

 Fratribus Calatravae conceditur ut in ecclesia et in aliis locis nobiscum intrent cum cucullis tamen, excepto capitulo et refectorio, clerici inter clericos, magistri inter sacerdotes, laici inter monachos et novitios ; et in infirmitorio separati a nostris, ad benedictiones sicut monachi Ordinis tam in eundo quam in redeundo accedant.



 

 17 

 Prohibetur ne in vecturis in grangiis et abbatiis laborent diebus dominicis et festis quibus conversi non laborant, nisi in victualibus deferendis, et ecclesiis construendis. Quicumque vero abbas, prior, cellerarius, contra hanc constitutionem fecerit laborare, nisi propter grandem necessitatem, toties sit in pane et aqua.



 

 18 

 Abbas de Salzeda qui commodavit conversum cuidam nobili matronae ad cohabitandum, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua, et conversus revocetur. Abbas S. Joannis de Tarouca hoc ei nuntiet.



 

 19 

 Abbas Longae villae de quo multa nobis dicta sunt, infra Natale Domini Cistercium se praesentet, et stet ad arbitrium Cisterciensis. Abbas Bonifontis hoc ei denuntiet.



 

 20 

 Abbas Prulliaci qui non observavit modum in depositione abbatis Sacri Portus sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua, et quadraginta extra stallum abbatis permaneat, et quotiens aliquis abbas fuerit deponendus et amovendus, fiat sub testimonio duorum vel trium abbatum, et in Capitulo si poterit convenienter interesse.



 

 21 

 Abbatiae in Hibernia quae conventum non habent, nec habere possunt, per patres abbates vel in grangias redigantur, vel infra sequens Capitulum penitus deleantur. Qui si huius mandati tepidi executores extiterint, a sancto Pascha usque ad sequens Capitulum omni sexta feria sint in pane et aqua, et extra stallum.



 

 22 

 Correctio Mellifontis committitur abbati Claraevallis, qui personas religiosas per quas Ordo possit in partibus illis reformari, in domo praedicta substituere auctoritate Capituli procuret.



 

 23 

 Abbates Angliae qui sententiam Capituli generalis de stabulis equorum in abbatiis revocandis non observaverunt, sex diebus sint in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua, et infra sequens Capitulum emendetur.



 

 24 

 Monacho Clarimarisci qui in habitu saeculari eadem die subdiaconatum et diaconatum suscepit, iniuncta sibi poenitentia ab abbate suo competenti et peracta, de licentia Capituli generalis conceditur celebrare.



 

 25 

 Patres abbates qui nec per se, nec per alios hoc anno filias suas in terra Albigensium visitaverunt, tribus diebus sint in levi culpa.



 

 26 

 Abbas de Bardonis qui in visitatione filii sui mulum accepit, et de quo in aliis Capitulis multa fuerunt dicta et probata, Morimundo se praesentet, et stet ad arbitrium Morimundensis.



 

 27 

 De abbate Bonae Cumbae qui minus ordinate locutus est subpriori Cistercii, duabus sextis feriis sit in pane et aqua.



 

 28 

 De eo quod episcopus Firenensis conqueritur de abbate Dieroto in Hybernia quod excommunicatos ad sepulturam receperit, committitur abbati Claraevallis qui de hoc diligenter inquirat, et si ita invenerit, auctoritate Capituli generalis corrigat prout viderit expedire, et quod inde, etc.



 

 29 

 Causa abbatis de Dalona contra abbatem Petrosae, interim committitur abbatibus de Obezina, de Boscanio et de Albis petris, ut secundum retractata procedant, et infra proximum Pentecostes causam istam studeant terminare, et quod inde, etc.



 

 30 

 Iniungitur abbati Prulliaci ut de facto cellerarii de Varennis diligenter inquirat, et si invenerit quod manum miserit in abbatem, pedes mittatur ad Dominum Papam absolvendum, et postea ad domum aliam transmittatur, in qua poenam conspiratorum sustineat, numquam ad domum propriam reversurus nisi per Capitulum generale. Qui autem in hoc facto favorem, consilium, et auxilium praebuerint eidem, ad domum aliam mittantur et prout meruerint puniantur.



 

 31 

 Abbas de Escharliis qui negavit utrem vini abbati graviter infirmanti, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.



 

 32 

 De illo qui fuit prior de Sancto Joanne de Tarauca, cum a domo propria sit expulsus, discurrit per Hispaniam in habitu, habens mulum in proprietate, praecipitur abbatibus et prioribus ut quicumque eum invenerit, auferat ei habitum et mulum, et pro excommunicato habeatur quoadusque satisfactioni debitae humiliter se supponat ; sed et de universis exordinatis discurrentibus eadem sententia teneatur.



 

 33 

 Auctoritate Capituli generalis iniungitur abbatibus S. Joannis de Tarauca et de Horta, assumpto secum tertio quemcumque voluerint, Ordinis zelatore, ut visitent filias et neptes Claraevallis et Morimundi, utriusque scilicet generationis, et digne corrigant quae invenerint corrigenda, et quae per se corrigere in Hispania non potuerint, sequenti Capitulo referant.



 

 34 

 Prohibetur ne venientibus aut redeuntibus abbatibus a Capitulo generali in Longo vado, et grangia Fontineti, scilicet Ostormiar, pisces ad comedendum ministrentur, exceptis sepiis et granetiis. Monachus et conversus qui abbatibus a Capitulo redeuntibus perturbationem fecerunt non modicam in grangia supradicta, praecipitur ut monachus missus ad domum de Carleis, inde mittatur ad Curiam non nisi per generale Capitulum revocandus ; conversus etiam non nisi per generale Capitulum revocetur.



 

 35 

 Auctoritate Capituli praecipitur ut abbates ad Capitulum venientes in quatuor primas filias, non nisi cum duobus equis veniant, exceptis illis quibus a Capitulo generali aliter est concessum. Qui aliter praesumpserit, veniam inde petat in Capitulo.



 

 36 

 Abbates etiam qui domui Claraevallis in debitis tenentur obligati, a Divione vel a Claravalle non recedant, nisi prius abbati eiusdem domus vel cellerario satisfecerint competenter.



 

 37 

 Domino Papae scribatur de eo quod episcopi et clerici exigunt a nobis professionem non addito : salvo ordine nostro, et quod aliter profitentes per excommunicationem familiarium suorum et operariorum coerceant, et quod episcopi quidam repetant a nobis oblationes quae offeruntur in exequiis eorum qui in fine sepeliuntur apud nos, et de hoc quod dicunt ad se pertinere de iure monachos nostros in suis dioecesibus ad confessionem et absolutionem commorantes recipere, quod apud nos est hactenus inauditum, et pro aliis prout domino Cistercii viderit expedire.



 

 38 

 Praecipitur ut quoties recurritur ad Capitulum generale, de ipso Capitulo duo vel tres eligantur viri boni et discreti, qui causas terminent quae ad Capitulum deferuntur. Quod si quae questio fuerit quae merito desideret audientiam Capituli generalis, ad ipsum Capitulum referatur. Duo nihilominus eligantur qui litteras omnes diligenter inspiciant, et mentem ipsarum a tergo scribentes sub brevitate perstringant, nisi forte aliquae fuerint quae pro mittentis reverentia in omnium vero audientia debeant recitari.



 

 39 

 Praecipitur abbati Grandis Sylvae ut in domo Candelii filia sua quae per annum caruit abbate, infra Natale Domini abbatem secundum formam Ordinis, studeat nuntiare. Abbas de Carlecio hoc ei denuntiet.



 

 40 

 Abbas Sancti Martini de Viterbio qui debuit renuntiare Capitulo de petitione Capituli ad Dominum Papam sibi commissa, et non renuntiavit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua Abbas Casemarii hoc ei denuntiet.



 

 41 

 Praecipitur auctoritate Capituli generalis abbatibus Sancti Michaelis de Reata et Sanctae Mariae de Arbona ut accedant ad locum Sancti Leonardi qui offertur fratribus Sancti Bartholomei ad transferendam illuc abbatiam, qui loco diligenter inspecto, si idoneus fuerit et sufficiens, secundum quod viderint expedire faciant, non expectato Capitulo generali.



 

 42 

 Praecipitur ut ad abbatiam de Surio abbates Trium Fontium et de Altofonte personaliter accedant, et diligenter inquirant utrum abbas, nomine Haymo, ordinate in praesentia duorum vel trium abbatum fuerit destitutus, nec ne. Quod si aliter invenerint, auctoritate Capituli generalis restituant contra ordinem destitutum.



 

 43 

 Causa abbatis de Chirchestede de abbatia de Sancto Laurentio auctoritate Capituli generalis committitur abbatibus de Suinesheved, de Boylei et de Ponte Roberti, iudicio vel compositione terminanda, et quod factum fuerit, etc.



 

 44 

 Causa abbatis Frigidimontis et abbatis Fulcardimontis committitur auctoritate Capituli generalis abbatibus de Bello becco, de Prato et de Mortuo mari, iudicio aut compositione terminanda infra proximum Pentecostes, et quod factum, etc.



 

 45 

 Causa abbatum de Saviniaco et de Bochian committitur abbatibus de Eleemosyna, de Curia Dei, de Valle Richerii compositione terminanda infra proximum Pentecostes, et quod factum, etc.



 

 46 

 Causa abbatis de Scala Dei committitur abbatibus de Populeto, de Horta, et de Petra, qui diligenter inquirant utrum sit verum quod dicitur de eo, videlicet, quod quando visitat filias suas, nimiam facit moram in illis, et cum multis equitaturis, et recedens accepit denarios pro expensis ; et quod de iis quae proposita sunt contra filium abbatem quando visitabat, nihil emendavit, sed statuit et posuit in charta sua : quod si quis de cetero faceret mentionem conspiratorum sententiae per omnia subiaceret. Quod si ita invenerint, in instanti deponant eum auctoritate Capituli generalis, et quod inde de cetero, etc.



 

 47 

 Querela abbatum de Carleum et de Tinterna committitur abbatibus de Bildoas et de Blancha landa, auctoritate Capituli generalis compositione vel iudicio terminanda, et quod inde, etc.



 

 48 

 Petitio Dominae Blanchae venerabilis comitissae Campaniae de abbatia monialium construenda ita exauditur, ut duo abbates, scilicet de Vacellis et de Prato mittantur, qui locum diligenter inspiciant, et si viderint locum illum competentem, idoneum Ordini, indemnem et possessionibus sufficientem, abbati Claraevallis renuntient, in cuius potestate sit, auctoritate Capituli generalis, secundum quod audierit, infirmare vel confirmare, ita tamen quod includantur.



 

 49 

 Petitio abbatum de facienda solemnitate S. Othonis, sicut in festivitate S. Ambrosii, illis domibus quas fundavit, exauditur.



 

 50 

 Petitio abbatum Angliae de facienda solemnitate Edmundi, regis et martyris, ita exauditur ut eius festivitas in domibus Ordinis per Angliam, sicut de uno martyre celebretur cum duodecim lectionibus, collecta : Esto Domine.



 

 51 

 Petitio abbatum Angliae de solemnitate S. Hugonis quondam Lincolniensis episcopi facienda sicut in festivitate S. Gregorii, ita exauditur ut in domibus Ordinis nostri in eadem dioecesi constitutis, cum duodecim lectionibus et una missa in conventu celebratur.



 

 52 

 Petitio abbatis Ursicampi de solemnitate beati Eligii in domo sua solemniter facienda, videlicet sicut de beato Nicolao, exauditur.



 

 53 

 Petitio nobilis viri Joannis de Menemue, de construenda abbatia, hoc modo exauditur, quod mittantur tres abbates videlicet de Bilduas, de Bordesia, et de Brueria, qui diligenter inspiciant si locus idoneus sit ad fundendam abbatiam, si sufficientes habeat possessiones, si possit aedificari sine indemnitate aliarum abbatiarum, et quod invenerint, etc.



 

 54 

 Petitio archidiaconi de Braccan de construenda nova abbatia hoc modo exauditur, quod mittantur tres abbates, videlicet de Alcubatia, de Seytia et de So Petro aquilano qui diligenter inspiciant si locus idoneus sit ad fundendam abbatiam, si sufficientes habeat possessiones, si possit aedificari sine indemnitate aliarum abbatiarum, et quod invenerint inde, etc.



 

 55 

 Petitio Domini Ambianensis de incorporanda abbatia de Pantemont admittitur, licet praeceptum fuerit in Capitulo generali ne aliqua incorporetur ulterius ; sed idem Capitulum iudicat dispensandum maxime cum venerabilis pater Conradus tunc Cisterciensis abbas, nunc Portuensis et S. Rufinae episcopus de incorporanda dicta abbatia domino electo Belvacensi promiserit.



 

 56 

 Abbas de Bongard, de quo multa dicuntur quae non sunt ad praesens recitatione digna, deponitur in instanti.



 

 57 

 Abbas de Surio qui contra formam Ordinis de Choro-Benedicti, de sorore in sororem fuit translatus, deponitur in instanti. Abbas de Valle Dei hoc ei denuntiet.



 

 58 

 De abbate Carrazeti, de quo dicitur quod ante promotionem suam conspirator fuerit manifestus, et quod abbatem suum diffamaverit coram rege, obiiciens ei quod mediante pecunia obtinuerit abbatiam, et quod domum suam subtrahere nitatur Ordini et multa alia dicuntur, committitur abbati S. Joannis de Tarouca, qui assumptis secum abbatibus quos duxerit assumendos, diligenter de supradictis inquirant, et si ita invenerint, auctoritate Capituli generalis ipsum in instanti deponant, et alium iuxta formam Ordinis instituant, non expectato Capitulo generali.



 

 59 

 Abbas Vallis Bonae qui mulum dedit in visitatione et qui psalmum Deus laudem meam, et alias imprecationes solemnes contra adversarium suum in conventu fieri iussit, et hoc negavit in Capitulo, cum inde nihilominus sit convictus, deponitur in instanti.



 

 60 

 De abbate de Ardurello de quo dicitur quod frater eius est prior, et nepos eius cellerarius, et non habet fratrem aliquem obedientiarium qui non sit de cognatione sua, et dicitur quod tradidit priori viginti quinque libras, qui reliquit ordinem et ivit ad scholas et modo reversus est, et factus est prior ; et isti dilapidant bona domus illius, comedendo carnes et pisces bonos, cum non sint infirmi, et bene vestiendo se, cum alii nudi sint, committitur abbatibus de Loco Dei, de Chalercio et de Bona Cumba, qui diligenter inquirant de iis, et si ita invenerint, abbatem ipsum in instanti deponant auctoritate Capituli generalis ; et quod inde fecerint, etc.





 Document 86

 Date: 1222







 

 1 

 Sententiae furum additum est ut in illis quadraginta diebus quibus in claustro commorari tenentur, operentur in silentio quod illis iniunctum fuerit ; et qui secundo puniti super hoc non emendaverint, a domo propria in qua furtum fecerunt emittantur, non reversuri nisi per Capitulum generale.



 

 2 

 De pitantiis visitatoribus faciendis, antiqua consuetudo cum omni mensura et moderamine teneatur.



 

 3 

 Conceditur ut abbatiae Ponliveti, de So Joanne in Vineis, de So Eligio, inter familiares scribantur.



 

 4 

 Petitiones fratrum de Calatrava, sicut concessae fuerunt eis a Capitulo anno Concilii confirmantur, videlicet ut cum ad domos Ordinis nostri venerint, sint cum monachis nostris in choro, in capitulo, in refectorio, in infirmitorio. In choro magister eorum post sacerdotes immediate, alii laici fratres post omnes monachos supra novitios locabuntur ; clerici vero eorum inter monachos secundum tempus suum in Ordine habebuntur. In capitulo autem magister eorum post abbatem aut priorem sedebit ; ceteri vero tam clerici quam laici in capitulo et in refectorio ordinem suum consequentur, eundo et redeundo sicut monachi benedictiones accipiant.



 

 5 

 Auctoritate Capituli generalis inhibetur, ne ad pernoctandum, conventus tempore messionis ad grangias mittatur, nisi pro inevitabili necessitate. Liceat tamen illis qui in claustro remanent a labore, dum cantatur missa, missae interesse, et abbatibus, si voluerint, celebrare.



 

 6 

 Conversi qui equitant cum abbatibus, et mercatores, et alii qui equitant, a festo S. Crucis, nisi fuerint in grangiis, ieiunium ut monachi teneant consuetum. Qui aliter praesumpserit, in crastino sit in pane et aqua.



 

 7 

 Quoniam confusio est de esu carnium verbum toties iterare, auctoritate Capituli generalis inhibetur, ut nullus omnino abbas, monachus vel conversus pro minutione, solatio aut consortio alicuius, aut aliqua levi occasione, nisi quemadmodum in Regula continetur, debilis fuerit omnino vel aegrotus, carnes praesumat vel audeat manducare. Qui contra hanc institutionem carnes comederit, aut ad comedendum ministrare fecerit, sequenti die sit in pane et aqua. Volumus autem hanc legem cursores nostros observare.



 

 8 

 Praecipitur ut diffinitiones visitationum et Capituli generalis singulis annis ter recitentur in capitulis, ne quis omnino de ignorantia se valeat excusare. Abbas qui huius constitutionis neglector fuerit, veniam super hoc petat in Capitulo generali.



 

 9 

 De fundatoribus sepeliendis antiqua consuetudo teneatur.



 

 10 

 Prohibetur a Capitulo generali ne petitiones fiant de faciendo festo alicuius sancti, nisi de consensu et licentia domini Cistercii et Diffinitorum. Qui autem contravenire praesumpserit, ad arbitrium Diffinitorum puniatur.



 

 11 

 Statuitur a Capitulo generali, ut quod in Carta Caritatis continetur de promotione et depositione abbatum, simpliciter et inviolabiliter ad omnibus observetur ; et ne scrupulus, qui hoc impedire possit, valeat remanere, praecipitur abbati Claraevallis, ut litteras quas penes se habet, quas constat tempore Concilii impetratas contra Cartam Caritatis, maxime cum in eis contineatur, quod possit fieri recursus ad Diffinitores, infra festum Omnium Sanctorum reddat Cisterciensi. Dominus autem Cistercii ita se habeat, ut in institutione et destitutione filiorum suorum, et in omnibus agendis suis non excedat fines patrum antiquorum, servata in omnibus Regula S. Benedicti et Carta Caritatis.



 

 12 

 Monachus vel conversus qui suggesserit alicui saeculari, ut eleemosynas quas voluerit dare abbatiae, det conventui specialiter ad pitantiam faciendam, per totum annum careat pitantia, nisi infirmus fuerit vel minutus.



 

 13 

 De beato Roberto primo abbate Cistercii fiat festum XV° kalendas maii cum XII lectionibus, sicut de beato Hieronymo, et una missa sicut de beato Benedicto.



 

 14 

 Abbates de Anglia qui stabula equorum non revocaverunt infra terminos abbatiae, sicut constitutum est in Capitulo generali, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua ; et si usque ad festum beati Joannis Baptistae non emendaverint, videlicet praesentis anni, ex tunc abbas, cellerarius sint omni sexta feria in pane et aqua donec fuerint emendati. Abbas de Brueria nuntiabit omnibus qui sunt in Anglia ; abbas de Tinterna nuntiabit illis qui sunt in Wallia.



 

 15 

 Abbas de Locedio qui filiam suam non visitavit, nec tempore opportuno aliis iniunxit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.



 

 16 

 Idem sustineat abbas Claraevallis qui non visitavit filiam suam Sanaevallis.



 

 17 

 Idem sustineat abbas Sancti Martini qui iniunctam sibi visitationem de Cliento non peregit. Abbas de Fossa hoc ei denuntiet.



 

 18 

 Abbas de Fossa nova qui filiam suam de Ferraria non visitavit eamdem poenam sustineat.



 

 19 

 De abbate de Ulcotram qui ad Capitulum generale non venit octo annis, ut dicitur, committitur abbatibus de Beilanda et de Joriavalle, qui veritatem diligenter inquirant et quod invenerint sequenti Capitulo studeant nuntiare. Ipse etiam abbas de Hulcotram omni occasione postposita Cistercio se praesentet. Abbas de Furnesio hoc eis denuntiet.



 

 20 

 De abbatia de Sancto Bartholomeo quae petit incorporari Ordini, committitur abbatibus de Ponte, de Charreto, et de Fonte qui, si ita invenerint quemadmodum nuntiatum est Capitulo generali, suscipiant eam cum gaudio et honore et faciant eam incontinenti a Domino proprio confirmari.



 

 21 

 Abbates de Sancto Martino in Reata et Sanctae Mariae in Arbona qui non renuntiaverunt Capitulo generali commissa, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.



 

 22 

 De abbate de Rota qui non venit ad Capitulum generale cum venire deberet, eo quod sicut ipse testatur in litteris suis costam fractam habeat et brachium, committitur abbatibus de Berola et de Gimun, qui ad illum locum personaliter accedant et veritate diligenter inquisita et quod invenerint sequenti Capitulo studeant nuntiare. Ipse et abbas de Rota sequenti anno Capitulo se praesentent, super hoc responsurus.



 

 23 

 De abbate de Cella Sanctae Mariae in Thuringia, qui celebrasse dicitur in abbatia sua mulieribus praesentibus, quod episcopus saecularis propter Ordinis instituta facere noluerit, et qui ita debilis est quod non potest abbatizare, committitur abbati Morimundi, qui usque ad Adventum Domini ita emendare studeat quod plane satisfactum sit Capitulo generali.



 

 24 

 Conceditur abbatibus de Scotia ut in abbatiis suis festum beatae Brigittae virginis celebretur.



 

 25 

 De inhumanitate facta in abbatia et grangia de Pelis abbati et monacho de Cicador, quae etiam multis aliis de Ordine exhibetur, committitur abbati de Aceio ut quod videbit dignum emendatione corrigat et sequenti Capitulo quod actum fuerit studeat enuntiare.



 

 26 

 Frater Richardus Saviniaci monachus, qui dixit quod dominus Cistercii non poterat iniungere in Capitulo generali nisi septem psalmos, qui vocavit abbatem suum clericum, et qui dixit abbati Curiae Dei qui erat iudex a Capitulo generali : frangentur vobis cornua, et multa alia convicia, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Qua poenitentia peracta in domo sua, statim mittatur ad aliam domum non reversurus nisi per generale Capitulum.



 

 27 

 Abbati de Caro campo qui de triplici mendacio coram Diffinitoribus convictus est et quemdam abbatem de equo more militari deiecit, et per quem multa scandala orta sunt, ut dicitur, praecipitur ut incontinenti vadat Pontiniacum et ibi stet ad arbitrium abbatis Pontiniaci.



 

 28 

 De commutandis filiabus de Joiaco, de Risuanni, de Altofonte, abbatibus de Caduino et de Fazia, committitur abbati Pontiniaci, qui consensus conventuum diligenter inquirat et auditis omnibus quae ad utilitatem huius rei et firmitatem sunt necessaria, faciat quid viderit expedire.



 

 29 

 Querela abbatis Aureaevallis et monialium de Herquenroda, committitur abbati Claraevallis, et monachus Aegidius qui, non expectato consensu abbatum delegatorum, appellavit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.



 

 30 

 Supplicandum Domino Papae, ne compellat nos ad mittendos monachos nostros et conversos ad cohabitandum cum monialibus, et in temporalibus eisdem providendis ; vergit enim res ista ad praeiudicium Ordinis et periculum animarum.



 

 31 

 Petitio canonicorum monasterii Lavacensis Ordini nostro incorporari desiderantium, committitur abbatibus de Berdona et de Foilant, qui ad locum personaliter accedant ; et si invenerint fratres loci illius in hoc proposito et desiderio concordes, locum ipsum in possessionibus et ceteris commoditatibus Ordini competentem, sicut in litteris eorumdem quas Capitulo generali miserunt continetur, abbati Bonifontis, cuius domum in matrem sibi dari desiderant licentiam dent, ut cum eis Romam mittat et faciant locum cum pertinentiis suis a Domino Papa confirmari.



 

 32 

 Petitio nobilis viri Joannis de Munemut de abbatia construenda exauditur, ita tamen quod abbatibus de Brueria et de Bordelea committitur ut cum ille omnia quae abbatiae promisit compleverit, habeant potestatem mittendi illuc conventum de domo de Dora, auctoritate Capituli generalis.



 

 33 

 Festum B. Joannis Evangelistae ante Portam latinam in Bisuntinensi dioecesi exauditur.



 

 34 

 Petitio Odonis de Barris in Hibernia de construenda abbatia, committitur abbatibus de Surio et de Magio qui personaliter accedant ad locum et circumspectis omnibus quae necessaria sunt ad abbatiam construendam, sequenti Capitulo quod invenerint studeant nuntiare.



 

 35 

 Petitio abbatis de Eleemosyna de anniversario fundatorum suorum faciendo et semel in anno sedendo admittitur.



 

 36 

 Petitio abbatis de Egris de festo S. Stephani regis Hungariae faciendo admittitur ; fiat de eo sicut de uno confessore non pontifice, et in terra sua.



 

 37 

 Petitio episcopi Claromontensis de festo S. Astromonii faciendo admittitur in abbatiis nostri Ordinis in sua dioecesi.



 

 38 

 Sententia lata anno praeterito de silentio non frangendo firmiter teneatur, hoc correcto quod qui ex consuetudine hoc fecerint, si saepius correcti non emendaverint omni sexta feria sint in pane et aqua, et ultimi omnium usque ad nutum proprii abbatis.



 

 39 

 Abbas de Alnebroch qui confitetur se et alium suum socium Bertoldum nomine votum vovisse et sic iuramento firmasse quod ad domum de Alnebroch post reditum suum de transmarinis partibus, causa sumendi habitum venirent et hoc ipsum de consilio poenitentiarii Domini Papae habuerunt, et postea spreto voto ac iuramento ad aliam domum se transtulerint, tamquam qui contra votum ac iuramentum suum venerit, deponitur in instanti ; et tam ipse quam supra nominatus Bertoldus in domo de Arnelboch remorentur suo satisfacturi iuramento.



 

 40 

 Abbas de Florido Campo qui in Capitulo generali publice confessus est quod multos monachos et conversos sub conditione ad conversionem recepit, quod est species simoniae, deponitur in instanti.



 

 41 

 Petitio domini C[onradi] Portuensis et domini S[tephani] Cantuariensis et domini R[ichardus] Sarisberiensis de plenario officio conceditur, audito obitu eorum.



 

 42 

 Garcionibus ad edendum carnes non dentur nisi graviter infirmentur.





 Document 87

 Date: 1223







 

 1 

 Sanctorum patrum nostrorum inhaerentes vestigiis, qui statuentes in Carta Caritatis scripserunt, quod si forte aliqua controversia inter aliquos abbates emerserit, vel de aliquo eorum tam gravis culpa fuerit propalata, ut suspensionem aut etiam depositionem mereatur, quidquid inde fuerit a Capitulo diffinitum, sine retractatione observetur. Suffulti quoque auctoritate trium Summorum pontificum Anastasii, Adriani et Alexandri, qui in privilegiis suis Cartam Caritatis confirmantibus ita ponunt :  Praeterea si aliqua controversia inter aliquos abbates de Ordine vestro emerserit, vel de aliquo illorum tam gravis culpa fuerit propalata, ut suspensionem vel etiam depositionem mereatur, quidquid inde a Capitulo vestro secundum ordinem fuerit diffinitum, sine aliqua retractatione teneatur . Adiuti nihilominus exemplo patrum nostrorum, qui ante aliquot annos statuerunt in Capitulo generali, quod si quis in Ordine nostro appellaverit, sit a Deo et ab Ordine anathema. Freti etiam auctoritate domini Papae Honorii III sub cuius felici regimine degit in praesentiarum Ecclesia generalis, in cuius litteris ad Cisterciensem et Clarevallensem transmissis, haec inter cetera continentur, videlicet, ne de cetero appelletur, statuimus atque praecipimus in virtute obedientiae, ne quis de cetero in Ordine nostro vocem appellationis emittat. Excommunicamus etiam et anathematizamus omnem tam conventum quam personam qui vel quae in Ordine nostro contra Ordinis instituta, seu contra obedientiam de cetero taliter appellaverit, ita quod quisquis in Ordine nostro taliter appellaverit, sciat se statim in canonem latae sententiae incidisse. Addimus etiam quod quicumque contra praesentem institutionem vocem appellationis emiserit, si sit abbas, sciat se esse depositum, si monachus aut conversus, poenam conspiratorum sustineat. Actum anno gratiae M. CC. XXIII, in praesentia venerabilium patrum G[ualteri] Carnotensis, F[ulconis] Tholosani, in generali Capitulo, universis abbatibus huic constitutioni suum assensum praestantibus in eodem Capitulo constitutis.



 

 2 

 Constitutionem sanctorum patrum sequentes, qui statuentes in Carta Caritatis scripserunt, ne aliqua ecclesia vel persona Ordinis nostri adversus communia Ordinis instituta privilegium a quolibet postulare audeat, vel obtentum quomodolibet retinere. Subnixi quoque auctoritate trium Summorum pontificum praedictorum, qui in suis privilegiis Cartam Caritatis confirmantibus nominatim et expresse ponunt supra dictam clausulam et confirmant, excommunicamus et anathematizamus omnem tam conventum quam personam nostri Ordinis, qui vel quae privilegium, seu indulgentiam, seu litteras quascumque a quolibet postulaverit, adversus communia Ordinis instituta, praeter consensum Capituli generalis, vel saltem domini Cistercii et quatuor primorum filiorum abbatum, seu qui tale quid obtentum quomodolibet audeat retinere.



 

 3 

 Ordinamus atque constituimus, ut in qualibet abbatia certus sit numerus personarum, et discretioni patrum abbatum hoc committitur taxandum.



 

 4 

 Praecipitur quod omnibus transeuntibus personis Ordinis nostri, sicut in aliis ita in ferraturis provideatur in omni loco et natione.



 

 5 

 In omnibus abbatiis Ordinis nostri processio fiat in Assumptione B. Mariae : ita quod in egressu dicatur r[esponsorium] Hodie Maria, in secunda statione Felix namque, in introitu ecclesiae antiphona Ascendit Christus.



 

 6 

 Antiqua sententia de non mittendo ad Curiam teneatur.



 

 7 

 Inhibetur ne de cetero possessiones abbatiarum gratis dentur saecularibus ad vitam, nisi pro evidenti domorum utilitate, et de consilio patris abbatis et conventus.



 

 8 

 Praecipitur ut anniversarium Berengariae reginae Anglorum post eius obitum per totum Ordinem fiat.



 

 9 

 Instituitur a Capitulo generali ne priores Ordinis nostri de cetero habeant scriptoria, neque claves, neque cappam, neque calcaria, sed nihil omnino proprium ; neque eleemosynas recipiant sub custodia sua. Additur etiam ut nihil omnino dare praesumant, tam ipsi quam cellerarii et alii officiales domus, sine permissione abbatis. Quod qui transgressus fuerit, omni sexta feria sit in pane et aqua usque ad nutum abbatis sui.



 

 10 

 Conceditur episcopo et capitulo Suessionensi ut associentur Ordini nostro, et inter familiares nostros conscribantur.



 

 11 

 Anniversarium regis Angliae Richardi per Ordinem universum in crastino Annuntiationis dominicae fiat sedendo, ita quod omnes sacerdotes celebrent pro ipso et in conventu dicatur collecta.



 

 12 

 Monachi vel conversi qui ad Ordinem Praedicatorum vel Fratrum Minorum transierint, habeantur pro fugitivis.



 

 13 

 Nos G[ualterus] abbas Cistercii et Diffinitores et totum Capitulum generale compositionem factam hoc anno per venerabilem patrem Portuensem et Sanctae Rufinae episcopum, Apostolicae Sedis legatum, inter Cisterciensem et Claraevallensem acceptamus et ratam habemus et eam decernimus et statuimus perpetuo conservandam. Adicientes de consensu omnium et volentes ut sit de cetero plena concordia inter eos et omnia sint hinc inde remissa, ita quod quidquid a decimo anno usque [diem] in qua facta est compositio per episcopum supradictum apud Gernières fuit ab alterutra parte in praeiudicium alterius partis acceptatum vel factum vel dictum, totum plenarie sit remissum, ut nunquam de cetero tale factum vel dictum possit ei qui fecit vel dixit obici vel obiectum ei nocere nec aliqua poena de cetero ei infligi. Actum anno Domini MCC XXIII apud Cistercium tempore Capituli generalis presentibus venerabilibus patribus G[ualtero] Carnothensi, F[ulcone] Tolosano episcopis qui sigilla sua apposuerunt necnon et nos praedictus G[ualterus] Cistercii, et quatuor primi filii abbates sigilla nostra apposuimus in confirmationis testimonium instrumento presenti.



 

 14 

 Abbas et conventus Sancti Dionysii inter familiares nostros conscribantur.



 

 15 

 Abbates Ordinis nostri sic profiteantur salvo Ordine nostro ; aliter, non.



 

 16 

 Anniversarium piae recordationis Philippi regis Francorum fiat per totum Ordinem 2° Idus Julii in perpetuum. Prima collecta : Praesta, Domine, quaesumus, singulariter ; secunda Fidelium.



 

 17 

 Abbas de Arnesburch, qui depositus fuit in Capitulo generali eo quod male intraverat, sicut dicebatur, et modo restitutus est in eodem loco de quo eiectus fuerat, de misericordia Capituli remaneat in loco suo, cum de rigore Ordinis deberet deponi. Sed ne omnino remaneat impunitus, extra stallum suum per quadraginta dies maneat, et sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Et pater suus de Everbach, qui eum sustinuit, poena simili puniatur. Et hoc statuitur ut nullus destitutus a Capitulo generali restituatur in loco de quo depositus fuit, sine nutu Capituli generalis.



 

 18 

 Abbas de Lenda in Polonia qui hoc anno nec praeterito venit ad Capitulum cum venire debuisset, praecipitur ut sequenti Capitulo, omni occasione et excusatione remota, Cistercio se praesentet, veniam super hoc petiturus. Abbas de Andreo hoc ei denuntiet.



 

 19 

 De abbatia de Sancto Bartholomeo quae petit incorporari Ordini, committitur abbatibus de Ponte, de Charreto, de Fontevivo, qui si ita invenerint quemadmodum nuntiatum est Capitulo generali, suscipiant eam cum gaudio, et a domino Papa quam citius potuerint faciant confirmari.



 

 20 

 Monachi Claraevallis qui, sicut a multis fide dignis asseritur, perturbatores sunt domus illius, videlicet Radulphus Remensis, qui turpia et talia quae relatu non sunt digna contra dominum Cistercii protulit, et hoc ipsum in Capitulo non negavit, mittatur ad Dunas. Philippus autem Trecensis, qui dixit domino Cistercii quod pepercit ei ne inquisitio fieret super eum, eo quod sodomitam et haereticum sustineret, transmittatur ad domum de Albis Petris. Radulphus vero qui fuit Saviniacensis qui probrose de domino Cistercii dixit, quod ipse pepercerat abbati Willelmo, ne deponeretur propter mille libras quas ei accommodavit et multa alia dixit quae turbant pacem Ordinis, et in quibus scandala gravia nutriuntur, transmittatur ad aliam domum ad voluntatem abbatis Claraevallis. Et his tribus regressus ad Claramvallem omnino interdicitur, nisi per Capitulum generale. Henricus vero socius cellerarii deponitur de officio suo, et de cetero non equitet, nisi forte de consilio seniorum abbati visum fuerit, quod eum necesse sit equitare.



 

 21 

 Abbates de Brueria et de Bordesleia, quibus fuit iniunctum, ut abbatiam quam dominus Joannes de Munemut construere voluit, inspicerent : quod facere neglexerunt, nec aliquid in Capitulo generali renuntiaverunt, sex diebus sint in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua, et iterum eisdem idem iniungitur ut infra sequens Capitulum id exequantur : ita quod si expedire viderint, conventum introducant, et quod inde fecerint, omnibus modis sequenti Capitulo renuntient. Abbas de Margan hoc eis denuntiet.



 

 22 

 Conceditur habitantibus in dioecesi Bisuntina ut festum B. Johannis ante Portam latinam celebrent, ita quod missa fiat sicut continetur in Gradali, lectiones sicut in alio festo, cum responsoriis de S° Marco.



 

 23 

 De abbate de Pomoch qui priorem suum misit ad Curiam, sicut dicitur, contra episcopum suum, committitur abbati de Ebra ut rem diligenter inquirat, et prout viderit expedire auctoritate Capituli emendet, secundum quod continetur in constitutione. Quid autem inde fecerit, sequenti Capitulo denuntiet.



 

 24 

 Abbas de Ponte Octrano qui litteras quas non inspexit sigillavit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua ; et monachus qui ei litteras obtulit, eadem poena puniatur, et in capitulo vapulet.



 

 25 

 Abbas de Dunis qui conspirationem in filia neglexit digne corrigere, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua ; et infra festum Omnium Sanctorum sic corrigat, ut conversi qui in terra illa nimis sunt praesumptuosi, inflicta sibi poenitentia, a consimilibus terreantur.



 

 26 

 De monacho de Bella brancha, qui piscabatur in stagno, cuius piscationis occasione quidam submersus est, dicitur ut Dominus Papa super hoc consulatur.



 

 27 

 Abbati Sanctae Crucis qui hoc anno debuit venire ad Capitulum et non venit, praecipitur ut sequenti Capitulo se praesentet, omni occasione remota. Abbas Morimundi faciat hoc ei denuntiari.



 

 28 

 De mutatione abbatiae de Nucaria, committitur patri abbati, ut assumptis secum aliis abbatibus locum mutationis consideret, et faciat quod melius viderit expedire.



 

 29 

 Petitio domini Camerarii regis Hungariae de construenda abbatia exauditur, et committitur abbati de Sylyo et de Copurnice, qui eant ad locum et ad camerarium regis ; et si impleverit quod promisit, habeant potestatem mittendi conventum de domo de Camina.



 

 30 

 Petitio Cantuariensis et Domini Sarisberiensis de abbatia iterum Ordini incorporanda exauditur.



 

 31 

 Petitio Domini Tholosani de abbatiis monialium incorporandis Ordini, videlicet abbatia de Pontio cum filiabus suis, admittitur, ita quod infra annum includantur.



 

 32 

 Petitio Marescalli imperatoris admittitur : ita quod committitur abbatibus de Capella et de Belenhusa quod considerent et locum et quantitatem possessionum, et quod invenerint Capitulo sequenti nuntient.



 

 33 

 De anniversario Roberti Rothomagensis archiepiscopi in domo de Mortuomari faciendo, exauditur.



 

 34 

 Petitio Garciae Fernandi, pro quo supplicavit rex Castellae pro abbatia construenda exauditur, et committitur abbatibus Vallis Bonae et Sacramoeniae, qui eant ad locum, et si invenerint quod promissum est, faciant quod conventus de S. Petro cum consilio praedictorum mittatur.



 

 35 

 Petitio Domini Odonis de Barri exauditur, de mittendo conventu committitur Claraevallensi et abbati de Blancha landa.



 

 36 

 Abbas de Florido Campo qui depositus fuit propter symoniam quam confessus est in Capitulo generali, et iterum in eadem domo est promotus, tanquam ex ore proprio iudicatus, deponitur in instanti. Abbas vero qui eum instituit, in sequenti Capitulo inde veniam petat, et ad arbitrium Capituli iudicetur.



 

 37 

 Abbas de Moriolo, de quo multa mala dicuntur, et qui nimia laboret infamia apud bonos et graves, deponitur in instanti.



 

 38 

 Praecipitur a Capitulo generali ut tam abbates quam ceteri officiales expensas accipiant de communi, et in singulis computationibus eas exprimere non omittant.



 

 39 

 Item de cultellis acuminatis, antiqua sententia teneatur.





 Document 88

 Date: 1224







 

 1 

 Tales de cetero recipiantur in conversos, qui in labore taliter occupentur, quod evidens sit et certum ipsos in officio sibi commisso laborem unius mercenarii compensare, exceptis magistris grangiarum, qui singulis diebus excitent et compellant ad opera mercenarios et conversos.



 

 2 

 Nullus dirigatur in via, nisi pro evidenti domus utilitate. Si cui vero in spe utilitatis monasterio proveniendae vel etiam procurandae concedenda fuerit licentia equitandi, primum in capitulo licentiam illam petat. Quod si pro urgente necessitate non potuerit capitulum expectare, reversus inde veniam petat, licentiam sibi datam, et causam licentiae similiter manifestans.



 

 3 

 Parcitatem esus carnium approbet visitator et reprimat, non foveat murmurantes, regularis tamen misericordiae non oblitus.



 

 4 

 Monacho de via venienti cum converso portario loqui licet, sive sit domesticus, sive hospes, quamdiu est extra terminos abbatiae.



 

 5 

 Nullus a domo sua emittatur, cuius culpa sine gravi periculo vel scandalo in eadem domo poterit emendari.



 

 6 

 Quadrigarii nostri contenti sunt illa mensura avenae quae dabitur equis domus illius in qua fuerint hospitati, et mensuras proprias in domibus aliis non attendant.



 

 7 

 Nullus ad instantiam suam ad domum aliam emittatur ; sed in sua moriatur aut vivat.



 

 8 

 Diffinitiones Capituli generalis omni anno ab omnibus uniformiter habeantur, sicut fuerint ab originali Diffinitorum transcriptae.



 

 9 

 Dicatur omnibus a Capitulo generali, ut omnes qui tam ex parte Capituli, quam ex parte Cisterciensis abbatis habent litteras quaestuosas, omni occasione postposita reddant eas, nec de cetero tales habeat aliquis, nisi super hoc veniam petierit in Capitulo generali.



 

 10 

 Indulgetur abbatibus Ordinis nostri auctoritate Capituli generalis, qui sibi crediderint expedire, dare saecularibus terras, vineas et etiam grangias, et alias possessiones ad excolendum cum consensu et voluntate conventus sui et patris abbatis, vel visitatoris, facta tamen prius de decimis compositione assensu et auctoritate episcopi dioecesani.



 

 11 

 Abbas qui mutuaverit pecuniam contra Ordinis instituta, illi etiam quorum consilio dictum mutuum factum fuerit, poenam sustineant quae est contra transgressores huiusmodi diffinita.



 

 12 

 Cum abbas aliquis mittitur a patre abbate visitare cum plenitudine potestatis, exponit Capitulum generale ut eamdem potestatem habeat tam in capite quam in membris qui mittitur, quam haberet pater abbas qui mittit.



 

 13 

 Praecipitur auctoritate Capituli generalis, ut qui pro culpa ad aliam mittantur abbatiam, quamdiu ibi fuerint, nisi promotionis vel alia causa necessaria equitare minime permittantur.



 

 14 

 Petitio dominae reginae uxoris quondam bonae memoriae Philippi Francorum regis exauditur, ut eius anniversarium post eius obitum fiat per Ordinem universum.



 

 15 

 Nulla persona Ordinis nostri vadat vel mittat pro rege Francorum contra regem Angliae, vel e converso, vel pro principibus contra principes terrarum. Qui contra hoc venire praesumpserit, si abbas fuerit, deponatur ; si monachus vel conversus, eiiciatur de domo propria, non nisi per Capitulum generale reversurus.



 

 16 

 Fratribus Calatravae conceditur a Capitulo generali, ut in ingressu suo in Ordine cuculla ab aliquo benedicatur abbate. Conceditur etiam priori domus illius, ut cum venerit ad domos Ordinis nostri post priorem loci illius permittatur esse ubique.



 

 17 

 Anniversarium domini Richardi regis Angliae fiat semper tertia feria post octavam Paschae sedendo. Prima collecta : Praesta, Domine, quaesumus ; secunda : Fidelium Deus. Quod si eadem die supervenerit festum XII lectionum, in crastinum fiat idem.



 

 18 

 Inhibetur abbatibus Ordinis nostri, ne sub alia forma debeant profiteri, quam sub forma illa, quam Dominus Cistercii facit episcopo Cabilonensi, quae talis est :  Ego N. abbas Cistercii, subiectionem, reverentiam, et obedientiam a sanctis patribus institutam secundum Regulam S. Benedicti tibi pater N. episcope, tuisque successoribus canonice substituendis et sanctae sedi Cabilonensi, salvo ordine nostro, perpetuo me exhibiturum promitto . Quicumque abbas ausus fuerit aliter profiteri, sciat se in sequenti Capitulo deponendum. Eamdem etiam poenam sustineat qui se ab aliquo saeculari permiserit installari.



 

 19 

 Quando aliquis promittit Capitulo generali construere abbatiam monachorum Ordinis nostri : si mutaverit voluntatem, et ibi posuerit moniales, illae nunquam incorporentur Ordini nostro. Et si incorporentur, abscindantur.



 

 20 

 Petitio dominae Comitissae Campaniae pro conversis de Argenseolis abbatiae monialium, quam construxit, taliter exauditur, ut conversi praedicti, si tamen habuerint ordinatum habitum in tonsura, barba et vestibus, et scierint ordinem suum, cum per domos Ordinis nostri transierint, admittantur in oratoriis et refectoriis conversorum, in ultimo tamen loco.



 

 21 

 De illis qui in sodomitico vitio fuerint deprehensi statuitur, ut expellantur ab Ordine, omni spe reversionis ablata, nisi quod in extremis agentes in infirmitorio pauperum misericorditer admittantur, et defunctis ac vere confessis plenarium servitium persolvatur. Sed si convaluerint, iterum expellantur ab Ordine, sicut prius. Concedantur tamen eis litterae generales omnibus communi vita degentibus.



 

 22 

 Festum beati Roberti, sicut statutum est, fiat III° kalendas maii.



 

 23 

 Abbates et monachi et conversi ubique extra abbatias, quando exeunt in expensis propriis, vel etiam Ordinis nostri, una tantum pitantia piscium sint contenti.



 

 24 

 Quidquid receptum fuerit ad usuras in visitationibus recitetur.



 

 25 

 Statuitur a Capitulo generali ne aliqua domus Ordinis nostri quamdiu fuerit debito centum marcarum ad pondus Trecense obligata, personam aliquam recipiat in monachum vel conversum, nisi fuerit talis persona quae sine scandalo repelli non possit.



 

 26 

 Item inhibetur a Capitulo generali ne de cetero dentur cursoribus vel transeuntibus sive aliis saecularibus subtalares panni vel vestimenta vel tale aliquid, exceptis pedulibus vel aliis rebus minimis.





 Document 89

 Date: 1225







 

 1 

 Auctoritate Capituli generalis praecipitur, ut abbates quibus causae Ordinis committuntur attente provideant, quod in causis sibi commissis odiosi conflictus, subtiles cavillationes saecularium, in quantum fieri, potest, evitentur, et simplicitas Ordinis observetur, nec unquam admittantur advocati clerici saeculares.



 

 2 

 Redariis Ordinis nostri avenae mensura sufficiens tribuatur, et ipsi ad propriam mensuram praebendas non exigant equis suis.



 

 3 

 Sententiae de recipiendis conversis et de ferculis piscium anno praeterito editae, quia opportune servari non poterant, revocantur.



 

 4 

 Firmiter praecipitur ut legatis Papae omnis honor, omnis reverentia omnisque humanitas secundum domorum possibilitatem, ad quas venerint, exhibeantur, in quantum fieri potest ordinate, et qui non fecerit, a generali Capitulo digne prout meruerit puniatur.



 

 5 

 De electione Claraevallensi, de qua multi scandalizati sunt propter formam ipsius, et non propter personam, statuimus licet omnibus remittendum esset, quia pro bono pacis ad hoc inducti sunt ; tamen propter pacem et honestatem Ordinis, omnes tam electores quam abbates, quorum consensu vel consilio hoc factum est, una die infra Adventum in pane et aqua abstineant. Illa vero electionis forma quae tunc dispensatione concessa est, de cetero nullatenus attrahatur ad consequentiam. Quod si fieri contigerit, qui sic institutus fuerit, deponatur.



 

 6 

 Statuitur et firmiter praecipitur observari, ut nulli de cetero anniversarium ita de facili, sicut hactenus factum est, concedatur. Si autem necesse fuerit, quod forsitan alicui concedatur, sic intelligi debeat, ut in unaquaque abbatia pro eo, cui concessum fuerit, annuatim una missa privatim tantummodo celebretur.



 

 7 

 Sententiae monialium anno gratiae M. CC. XIX editae, quae praecipitur firmiter observari, additur quod abbatissae et priorissae, quae taxatum numerum personarum transgredi praesumpserint, sciant se deponendas. Nullus autem praeter visitatores claustra earum ingrediatur, nec detur eis licentia loquendi cuiquam nisi per fenestram ad hoc honestius preparatam ; et per eamdem fenestram loquantur etiam de confessione, nec ullae de cetero incorporentur Ordini, aut incorporatae ad novas mittantur abbatias, donec peractis competenter aedificiis, et ita possessionibus et rebus necessariis sufficienter dotatae fuerint et ditatae, quod possint includi penitus, et inclusae sustentari de suo, ita quod eas non oporteat mendicare. Illae autem quae a quatuor annis incorporatae sunt, sicut statutum est, includantur, aut ab Ordinis corpore abscindantur.



 

 8 

 Conceditur ut domus monialium de Argenceolis in filiabus suis, si quas ipsa genuerit, eamdem habeat potestatem quam de consuetudine et constitutionibus solent matres in filiabus suis obtinere, hoc excepto, quod abbatissa dictae domus sine consilio et assensu abbatis Claraevallis, nec destituere, nec instituere poterit abbatissas. Conceditur etiam conversis filiarum dictae domus, si quos habuerit, ut quo modo concessum est conversis de Argenceolis, cum ad domos Ordinis venerint, possint ingredi refectorium conversorum.



 

 9 

 Domino abbati Sancti Vulmari in nemore, et conventui, conceditur auctoritate Capituli generalis ut inter familiares Ordinis conscribantur.



 

 10 

 Venerabili patri abbati Molismensi, de cuius domo tamquam de radice sancta prodierunt sancti patres, a quibus totius Ordinis religio pullulavit, conceditur, ut cum eius obitus fuerit nuntiatus, tantum fiat pro eo per Ordinem universum, quantum pro unoquoque nostrum fieri consuevit ; hoc addito quod audito eius obitu, a singulo sacerdote una missa pro eo celebretur ; prima collecta Inclina singulariter, secunda Fidelium Deus.



 

 11 

 Abbas Sancti Matthaei de Reata, qui hoc anno non venit ad Capitulum generale cum venire deberet, sit extra stallum abbatis et omni sexta feria sit in pane et aqua, donec Cistercium se praesentet. Abbas Sancti Anastasii hoc ei denuntiet.



 

 12 

 Causa quae vertitur inter domos de Gilmundo et de Grandi silva, super pascuis, iniuriis et damnis illatis, committitur abbatibus de Dalone et de Caduno, pace vel iudicio infra sequens Capitulum generale terminanda ; qui excessus digne corrigantur secundum instituta, et tam in hac quam in aliis causis Ordinis conflictus et mos causarum saecularium, in quantum fieri poterit, caveatur, et simplicitas Ordinis observetur.



 

 13 

 De abbate Utinae Vallis, de quo multi multa loquuntur, de Lucella et de Salem abbatibus committitur, ut rem diligenter inquirant, et secundum quod invenerint, auctoritate Capituli digne studeant emendare, et quod inde, etc.



 

 14 

 Conceditur abbatibus de Wallia, ut eant aut mittant ad Curiam pro iniuriis sibi ab episcopo Menevensi illatis, et Domino Papae pro eis a Capitulo supplicetur.



 

 15 

 Abbas Aquae Formosae, qui interfuit et non contradixit institutioni supprioris de Mattina in abbatem Sanctae Trinitatis inordinate celebratae, tribus diebus sit in levi culpa.



 

 16 

 Abbas de Rocha amatoris in Sicilia, qui numquam, ut dicitur, venit ad Capitulum generale, sequenti anno, omni occasione remota veniat ; qui si non venerit, sciat se esse depositum. Abbas de Matina hoc ei denuntiet.



 

 17 

 De conspiratione fratrum in domo Sancti Galgani, committitur Sancti Anastasii et de Cliento abbatibus qui diligenter inquirant et secundum Ordinis instituta districte corrigant auctores, scilicet David quondam priorem, Magnum quondam cellerarium et Joannem quondam portarium, extra matrem domum emittantur et secundum statuta Capituli generalis graviter puniantur. Quod autem inde fecerint sequenti Capitulo denuntient.



 

 18 

 De abbatiis Azimariae et Sancti Claudii in Hispania, quae petunt incorporari Ordini, committitur abbati Claraevallis qui inde faciat quod viderit Ordini expedire.



 

 19 

 De abbate Mansiadae cui imponitur quod quemdam nobilem excommunicatum sepulturae tradidit, committitur patri eius abbati Bonaevallis, qui rem diligenter inquirat, et quod corrigendum invenerit, corrigat. Deferat ei litteras ex parte Capituli generalis ad archiepiscopum Viennensem et episcopum Vivariensem pro pace ipsorum excusatorias eius quod abbati Mansiadae impositum est.



 

 20 

 Prior Boni radii qui infirmum abbatem inhumane recepit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.



 

 21 

 Querimonia episcopi Dolensis de abbate Veteris villae abbati Savigniaci committitur.



 

 22 

 Abbas de Pelisio qui sabbato sancto balneum intravit et in balneo radi se fecit, quadraginta diebus sit extra stallum abbatis, et sex in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua, et omni sexta feria ad usque Pascha sit in pane et aqua. Abbas de Egris hoc ei denuntiet.



 

 23 

 Abbas de Villa longa, qui pendente lite inter domum suam et moniales de Garriga, commissione quoque super hoc a Capitulo generali facta, irreverenter dictas moniales excommunicavit, violenter claves domus illarum abstulit, cartas et munimenta fregit, alterum de iudicibus suis in fraude circumvenire tentavit, datos iudices a Capitulo recusavit, dictas moniales apud nobiles et ignobiles vulgariter diffamavit, deponitur in instanti. Commutatio quoque grangiarum inter dictas moniales et domum de Longa villa, pro nulla habeatur, tum quia sine consensu patrum abbatum facta est, tum quia simoniacam continere visa est pravitatem.



 

 24 

 Abbas de Camberon et de Valcellis adeant comitissam Flandriae et audiant qualiter abbatiam monialium fundare voluerit et dotare, ita quia eas mendicare non oportet sed clausae remaneant, sicut visum est Capitulo generali expedire. De alia etiam paupercula sic ordinet, et sic larga manu eis provideat, si tamen ei Dominus inspiraverit, ut sicut hactenus, eas non oporteat amplius mendicare.



 

 25 

 Committitur de Camberon et de Valle Dei abbatibus ut inquirant de homicidio cuiusdam hominis G. de Scotem domini de Breda, quam ipse G. dicit de voluntate abbatis Villariensis et cuiusdam conversi sui interfectum, et quod invenerint Capitulo generali sequenti renuntient.



 

 26 

 Conversus de Altacumba qui abbates ad Capitulum generale venientes inhumane tractavit, eo quod abbatem suum in generali Capitulo proclamaverant, emittatur de domo propria, non reversurus usque ad sequens Capitulum.



 

 27 

 De abbate Bonae vallis qui asportavit res Mansiadae, praecipitur ei ut restituat eas secundum beneplacitum illius abbatis.



 

 28 

 Abbatia de Furneio scribatur in tabula eodem loco a quo nuper abrasa est, donec ad sequens Capitulum de prioratu inter ipsum et abbatem de Vuaverleia determinetur.



 

 29 

 Controversia inter abbatem et conventum de Fontanis in Turonia et moniales de Monceio, committitur de Curia Dei et de Eleemosyna abbatibus ut de omnibus generaliter terminent, et quod inde fecerint, sequenti Capitulo renuntient generali.



 

 30 

 Querela abbatum de Fonteneto et de Quintiaco, committitur de Pontiniaco et de Claravalle abbatibus, et quid inde, etc.



 

 31 

 Querela abbatis et conventus de Cumir ex una parte, et abbatis et conventus de Pola ex altera, de Dora, de Alba domo et de Parlion abbatibus committitur compositione vel iudicio terminanda. Quid autem inde fecerint renuntient sequenti generali Capitulo. Abbas de Parlion hoc eis denuntiet.



 

 32 

 Querela abbatum Chingesuude et de Margan committitur de Boueris et de Stausleia in Vute Syrius abbatibus compositione vel iudicio terminanda, et quod inde etc. Abbas de Steth hoc eis denuntiet.



 

 33 

 Querela abbatum de Pipewelle et de Comba committitur abbatibus de Straford et Vubua abbatibus compositione vel iudicio terminanda, et quid inde, etc. Abbas de Brueria hoc ei denuntiet.



 

 34 

 Querela abbatum de Fontibus in Anglia et de Beelanda, committitur abbatibus de Furnesio, de Rievalle et de Belloloco regis, pace vel iudicio terminanda ; ita quod sententia lata de compositione facta teneatur et Bellandesibus interim licet operari in mineria.



 

 35 

 Abbas Clari campi, qui propter aegritudinem iam tertio anno non venit ad Capitulum, cum venire deberet, omni sexta feria sit in pane et aqua, et extra stallum abbatis donec Cistercio se praesentet.



 

 36 

 Abbas de Faesia qui fratrem Petrum quondam abbatem de Morelio recepit et retinet cum rebus quas dictae surripuit abbatiae, sex diebus sit in levi culpa duobus eorum in pane et aqua, et sit extra stallum abbatis usque ad sequens Capitulum generale, quo se praesentet inde veniam petiturus. Monachus vero dictus ab ipso tamdiu in vinculis teneatur quosque fur ille ablata restituat, et de tanto excessu poenam sustineat congruentem.



 

 37 

 De abbate de Lanvavet qui permisit mulieribus suam ingredi abbatiam et eis celebrari divina per multos dies, committitur patri abbati de Langoneto, qui excessum huiusmodi taliter investiget et puniat, ne ipse de remissione vel negligentia valeat castigari.



 

 38 

 Abbas Pontigniaci qui non bene correxit, sicut debetur, excessum illum qui factus est in domo de Joyaco contra abbatem eiusdem domus, qui etiam regi Hierosolymitano et sociis familiae eiusdem carnes ad comedendum ministrare praesumpsit, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua, et quadraginta extra stallum abbatis, qui utique gravius puniretur, nisi eum praesens infirmitas excusaret. Prior autem Joyaci, qui in excessu iam dicto non videtur carere nota consensionis occultae, deponatur, et a domo propria emittatur, non reversurus, nisi ad nutum domini Cistercii, et frater eiusdem prioris, qui est apud abbatiam Fontis Johannis, non habeat licentiam equitandi.



 

 39 

 Johannes de Murmur qui promisit facere abbatiam Ordinis et non facit, moneatur ex parte Capituli generalis per abbates de Margan et de Bordeleia et de Bildevas, ut usque ad sequens Capitulum compleat quod promisit.



 

 40 

 Supplicetur ex parte Capituli generalis Domino Papae, ut generaliter inhibeat universis archiepiscopis et episcopis ne aliam formam professionis ab abbatibus Ordinis exigant, quam ab antiquo noscitur instituta.



 

 41 

 Abbas de Clivio qui inconsulto abbate cessit, de praecepto Capituli generalis infra quindecim dies postquam ei a patre abbate fuerit nuntiatum, ad domum propriam revertatur, quod si non fecerit pro fugitivo habeatur.



 

 42 

 Abbas de Bulleio, qui recepit in grangia sua conversum qui se abscidi fecit in saeculo contra instituta Capituli, sit tribus diebus in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et conversus de grangia illa expulsus ad domum aliam emittatur.



 

 43 

 Abbas Sancti Johannis de Taura de quo multa dicuntur a fide dignis, infra quindecim dies vadat Claramvallem et ibi audiat a patre abbate mandatum Capituli generalis.



 

 44 

 Praecipitur abbati Pontis Otranni ut novitium de quo inter ipsum et filium suum abbatem de Mellerio quaestio orta est, ad eamdem domum remittat, cum rebus et possessionibus suis, et abbas de Oratorio novitium istum ad hoc faciendum competentius quam potest moneat et inducat ; et abbas de Ponte Otranni qui novitium inordinate recepit, quadraginta diebus sit extra stallum abbatis et omni sexta feria in pane et aqua usque ad Pascha.



 

 45 

 Abbas de Bongard qui ante promotionem suam et post intolerabili laboravit et adhuc laborat infamia, vadat ad domum Belli prati, cum patre abbate, ibidem mandatum Capituli auditurus.



 

 46 

 De priore Firmitatis qui munera in visitatione recepit, committitur abbati de Firmitate qui eum deponat auctoritate Capituli generalis.



 

 47 

 De domo Aquae longae, de qua dicitur quod non potest esse abbatia vel grangia, committitur de Sancto Andrea et de Casa nova abbatibus, qui ad eamdem domum accedant ; et si ita esse invenerint concedant eam auctoritate Capituli generalis monialibus de Sancto Spiritu civitatis Astensis. Abbas de Tileto hoc eis denuntiet.



 

 48 

 Causa quae vertitur inter domum de Pola et domum Vallis crucis, committitur de Albadomo, de Chomio et de Deulatres, qui causam audiant et ad utilitatem Ordinis studeant terminare et quid inde, etc. Abbas de Basinquuer, hoc eis denuntiet.



 

 49 

 De ducentis marcis argenti quas Durandus de Boscho burgensis cluniacensis contulit Capitulo generali, committitur de Firmitate et de Benedictione Dei abbatibus qui eleemosynam praedictam efficaciter requirant diligentius et procurent, et quod invenerint sequenti Capitulo studeant nuntiare.



 

 50 

 Abbas de Condonio qui hoc anno ad Capitulum venire deberet et non venit, sit extra stallum abbatis et omni sexta feria in pane et aqua donec Cistercium se praesentet.



 

 51 

 Conceditur domino Cisterciensis ut mittat conventum ad abbatiam sibi concessam a Domino Papa, secundum quod sibi viderit expedire.



 

 52 

 Prior Saltus novalis, qui manifeste mentitus est, dicens pueros domini Cistercii viginti duo paria calceorum accepisse, cum non acceperint nisi duo, deponatur ab officio prioratus, et hoc abbas de Spina fieri faciat auctoritate Capituli generalis.



 

 53 

 Abbas de Novo castro, qui hoc anno venire debuit ad Capitulum, et non venit, et quia professionem inordinatam fieri fecit, et missam in porta permisit celebrari a monacho, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua, sit etiam extra stallum abbatis et omni sexta feria in pane et aqua, donec Cistercio se praesentet, pecunia vero quam est pro his excessibus assecutus pauperi domui de Loco crescenti integre persolvatur ; et hoc abbati de Lucela iniungitur exequendum.



 

 54 

 Abbati de Populeto iterum committuntur duae abbatiae monialium de quarum excessibus multa denuntiantur, ita quod abbatissam quae se voluit violenter defendere, sine retractatione deponat et si contumax et rebellis extiterit, eam excommunicet auctoritate Capituli generalis.



 

 55 

 Abbas Claraevallis qui modo indebito abbatem de Fonmoriano filium suum deposuit, sit extra stallum abbatis ubique usque ad Natale Domini, et sex diebus in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua, et omnibus sextis feriis in pane et aqua in adventu et quadragesima huius anni, cui pro reverentia ipsius et domus Claraevallis parcitur, cum debuerit graviori animadversione puniri. De sene illo miserrimo, qui huius inordinatae depositionis fuit malitiosissimus procurator, dicendo se ipsum simoniacum, ut abbatem suum respergeret infamia simoniae, de quo solo verbum huius infamiae emanavit, mittatur in Claramvallem et sit ibi omni sexta feria in pane et aqua per annum, et in capitulo eisdem diebus accipiat disciplinam.



 

 56 

 Abbas Rievallis qui contra dominum Pontiniaci quaedam protulit inhonesta sit tribus diebus in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.



 

 57 

 Querela abbatum de Fontanis et de Beellanda et de Rievalle committitur abbatibus de Vuaverleia et de Gerodona et de Cambemare ut causam compositione vel iudicio auctoritate Capituli generalis studeant terminare, et quod inde fecerint sequenti Capitulo renuntient.



 

 58 

 De prioratu Carazeti, ubi comedunt carnes, faciunt minutiones, recipiunt novitios, ut dicitur, praecipitur ut vel ibi construatur abbatia, cum largas habeat possessiones, vel per omnia se habeant sicut illi qui sunt in grangiis.



 

 59 

 Petitio principis Achaiae de construendo monasterio Ordinis nostri committitur abbati Morimundi.



 

 60 

 Petitio abbatis Altae de transmutatione abbatiae exauditur a Capitulo generali.



 

 61 

 Petitio nobilis viri Bernardi de Vesta de construendo nostri Ordinis monasterio committitur abbatibus de Dobrelu et de Cella Sanctae Mariae, qui ad locum ipsum personaliter accedentes diligenter considerent si aptus sit ad construendum monasterium, et quod invenerint vel per se vel per alios sequenti Capitulo studeant nuntiare.



 

 62 

 Petitiones abbatis et conventus Sancti Georgii de Jubino exaudiuntur videlicet de anniversario P[etri] patriarchae Antiocheni et de festo S. Georgii in eadem domo tantummodo celebrando et quod de tertio anno ad minus in tertium annum per maris discrimina visitetur, et in sexto anno veniant ad Capitulum generale.



 

 63 

 Petitio ducis Poloniae de nova abbatia construenda admittitur, et fundationis inquisitio committitur abbatibus de Syleyo et de Copevenia, qui modis omnibus provideant de loci convenientia et possessionibus sufficientibus ; et quod invenerint abbati de Morimundo renuntient, qui si sibi conveniens visum fuerit, illuc mittendi conventum habeat potestatem.





 Document 90

 Date: 1226







 

 1 

 In processionibus quae fiunt in Ordine, duo cerei ante crucem a duobus monachis indutis albis candidis deportentur.



 

 2 

 Quaestio de casulis olosericis et unius coloris diu ventilata sic a Capitulo definitur, ut qui casulas unius coloris et sine aurifrigio habent, et in posterum per eleemosynam habuerint, Deo dante, eis utantur ; et qui in casulis de serico emptis scienter celebraverit, quoties celebraverit, toties sit in pane et aqua.



 

 3 

 Diffinitioni factae de ingressu mulierum in abbatiis Ordinis nostri tempore consecrationis ecclesiarum hoc additur, ut eaedem mulieres infra septa abbatiarum pernoctare minime permittantur.



 

 4 

 Sententiae furum additur, ut conversi qui summam seu valorem viginti solidorum monetae currentis in patria excesserint in furando, quamcumque rem, vel bladum, vel aliud, seu proprietatem habendo, ab Ordine expellantur, omni spe reversionis ablata. Concedantur tamen eis litterae generales extra Ordinem ad omnes vita communi degentes. In extremis tamen laborantes in hospitio pauperum admittantur sepulturam cum pauperibus habituri. Qui tamen si convaluerint, expellantur sicut prius.



 

 5 

 Sententiae de prioribus, quod non habeant eleemosynas sub cura sua, additur : nec per alium faciant custodiri, nec de ipsis se aliquatenus intromittant. Priores transgressores huius sententiae deponantur. Ad nutum autem abbatis tam eleemosynae quam cetera omnia disponantur.



 

 6 

 Statuitur a Capitulo generali ut abbates ad Capitulum venientes ultra tres dies, excepta die qua ingrediuntur in domo Cistercii, ante festum S. Crucis moram non faciant, nisi graviter infirmentur.



 

 7 

 De introductione vero monachorum servientium et equitaturarum in Cistercium et in quatuor primas domos et in eas quae sunt infra tempore Capituli generalis, antiqua sententia teneatur.



 

 8 

 Statuitur a Capitulo generali, ut nulla persona Ordinis carnes comedat a Septuagesima usque ad Pascha.



 

 9 

 In vigilia S. Benedicti semper per totum Ordinem fiat commemoratio de S° Cudberto, pontifice et confessore ; collecta : Deus qui conspicis.



 

 10 

 Abbas et conventus Soxinensis inter familiares conscribatur.



 

 11 

 Petitio de Latiniaco et de Juliaco abbatum et conventuum, ut inter familiares nostri Ordinis conscribantur, et ut illi anniversario aggregentur, quod annis singulis celebrari solet pro nostris familiaribus, exauditur.



 

 12 

 Abbas de Stucebrune, qui monachum cum pecunia alterius abbatiae recepit, et priorem fecit illum in sua domo, qui et alium monachum infamem et lubricum in suis litteris appellavit brachium suum dexterum, de quo dicta sunt et alia, omni sexta feria sit in pane et aqua, nisi grandis solemnitas aut gravis infirmitas hoc impediat faciendum ; per idem etiam tempus usque ad Pascha maneat extra stallum. Pecuniam vero praedictam reddat abbati de cuius domo fuit. Monachus autem praedictus de prioratu deiectus mittatur ad aliam domum, ubi nec potestatem, nec licentiam habeat evagandi.



 

 13 

 Committitur Casaemarii et Casaenovae abbatibus ut in propria persona omnes abbatias de Calabria, de Apulia et de Sicilia, tam suas quam alias de quarum aliquibus dicitur quod male vivant et inordinate, visitentur in plenaria potestate et emendent et corrigant quae viderint corrigenda, ita quod qui fuerint earum excessus et qualiter fuerint emendati, anno sequenti renuntient Capitulo generali.



 

 14 

 Contentio abbatum de Furnesio et de Vaverleia super prioratu domorum suarum, committitur de Pontiniaco et de Claravalle et de Eleemosyna abbatibus, ut anno sequenti quando praesentes esse debent dicti abbates rei veritatem diligenter inquirant, quis eorum debeat esse prior et statuant quod inde viderint statuendum.



 

 15 

 Correctio domus Mellifontis et generationis ipsius committitur abbati Claraevallis ut eam auctoritate Capituli generalis corrigat per se, vel per illos quos illuc miserit in plenaria Ordinis potestate, prout viderit expedire.



 

 16 

 Querimonia abbatis de Claustro super conversis suis infirmantibus, qui in domo Sconaugiae dure recipiuntur et inhumane tractantur, ut dicitur, committitur abbatibus de Cuerbach et Villariensi, qui causa diligenter discussa laborent, pro ut potuerint, quod caritas Ordinis ad domesticos praecipue non tepescat, et quod inde decreverint faciant auctoritate Capituli firmiter observare.



 

 17 

 Excessus abbatis Fossae novae per venerabilem patrem C[onradum] Portuensem et S. Rufinae episcopum cardinalem Capitulo generali intimatus, videlicet quod dictus abbas piae recordationis N[icolaum] quondam episcopum Tusculanensem in extremis laborantem, et eius familiam nimis inhumane in domo sua tractavit ; monachum eius, sicut dicitur, capi fecit, verberari ac spoliari, et ipsum episcopum cum mitra tantum et annulo sine aliis insigniis episcopalibus, cum ea penes se haberet, ut dicitur, sepelivit ; deponitur in instanti ; ita tamen quod Altae cumbae et Casemarii abbates personaliter cum reverentia, qua convenit, accedant ad dominum Portuensem, qui si culpabilem, ut dicitur, invenerint dictum abbatem, denuntient hanc depositionem eidem. Si vero repertus fuerit sine culpa, et placatus fuerit dominus Portuensis et alii cardinales, restituatur ab eis. Quod si forte in sacrosancta romana Ecclesia ortum fuerit intolerabile scandalum de abbate, sententia depositionis in eum lata remaneat inconcussa.



 

 18 

 Abbas de Bona cumba, qui scandalizavit venerabilem patrem dominum cardinalem Romanum, deferendo ad ipsum litteras Raymundi quondam comitis Tolosani excommunicati, in quibus continebatur quod idem Raymundus prohibebat domino cardinali, ne suam terram intraret, et excommunicatio communicavit, omni sexta feria sit in pane et aqua, et extra stallum abbatis, et abstineat a divinis, donec gratiam obtineat domini cardinalis, et cum litteris eius continentibus offensam eiusdem sibi remissam, Cistercio se praesentet.



 

 19 

 Querimonia de monachis Vallis magnae moram indebitam apud Montem Pessulanum, ut dicitur, facientibus, committitur patri abbati ipsius.



 

 20 

 Abbati de Frasneda, qui quatuor marchas argenti Capitulo debitas cuidam dicitur mutuasse, praecipitur ut eas anno sequenti, omni occasione cessante, restituat Capitulo generali. De quibusdam autem notabilibus propositis contra ipsum, committitur de Re et de Morolia abbatibus qui, rei veritate diligenter inquisita, culpam eius, si reperta fuerit, auctoritate Capituli corrigant et emendent in plenaria potestate.



 

 21 

 Committitur auctoritate Capituli generalis de Frigidomonte et de Borbona abbatibus ut commutationem grangiarum factam inter abbatiam Villae longae et moniales de Garriga denuntient partibus nullam esse. Abbas de Calertio hoc eis denuntiet.



 

 22 

 Abbas de Fulcardimonte, qui contra praeceptum et consilium domini Cistercii monachum suum furem absolvit a vinculis quibus tenebatur, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.



 

 23 

 Auctoritate Capituli generalis statuitur ut conversi de Bondelo quorum unus, instigante diabolo, abbatem proprium interfecit propter quod ab eadem domo omnes merito sunt eiecti, de cetero minime revocentur, et domus ipsa quinque conversorum numero in perpetuum sit contenta.



 

 24 

 Indulgetur auctoritate Capituli generalis abbati de Suetia ut domus Gothonandiae, quae filia eius est, de tertio anno in tertium visitetur, qui tamen abbas domus illius statum per aliquem monachorum suorum addiscere studeat annuatim.



 

 25 

 De monacho Joiaci de quo dicitur quod abbatem proprium per novaculam voluit occidere, committitur patri abbati qui rem diligenter inquirat, et si tanti flagitii reum invenerit, in carcerem perpetuum retrudatur.



 

 26 

 Similiter committitur abbati Pontiniaci ut assumptis secum Igniaci et Ursicampi abbatibus, diligenter inquirat de eorum malitia, qui abbati de Charoliloco mortem minati fuisse dicuntur ; et si nefandae comminationis vere [reum] invenerit, perpetuo carceri mancipetur.



 

 27 

 De abbate Sanctae Crucis in Hungaria, de quo dicitur quod quemdam monachum suum usque ad mortem fecit verberari, et confirmationem pro domo de Egris impetrandam a Curia romana titulo Sanctae Crucis impetravit, committitur de Bocean et de Pelis abbatibus, qui rei veritatem diligenter inquirant, et si ita invenerint, sicut dicitur, deponatur.



 

 28 

 De sortilegio quod in domo Sancti Godardi dicitur esse factum, committitur abbati Trium fontium, qui rei veritatem diligenter requirat, et si factum invenerit sortilegium, digne pro meritis patrati sceleris puniantur auctores.



 

 29 

 Petitio domini Carnotensis de abbatia monialium quae vocatur Sancta Martha de aquis Ordini socianda, committitur abbatibus de Eleemosyna et de Curia Dei ut personaliter accedant ad locum, et si invenerint ut habeant sufficientes proventus, et quod sint inclusae secundum formam Ordinis, exauditur. Abbati vero de Eleemosyna committitur visitatio earumdem.



 

 30 

 Petitio domini Stephani cardinalis ut abbati de Sancto Galgano concedatur licentia habendi societatem cum saecularibus de animalibus nutriendis, ob necessitatem domus et domini cardinalis reverentiam, exauditur.



 

 31 

 Petitio domini Henrici de Tempres Viler de fundanda abbatia Ordinis nostri et abbatiae de Salem substituenda, committitur de Paris et de Caissey abbatibus, qui accedant ad locum et inquirant de possessionibus, de loco, et quod invenerint anno sequenti renuntient Capitulo generali.



 

 32 

 Petitio abbatis Casamarii de facienda commemoratione S. Dominici exauditur.



 

 33 

 Petitio domini Senonensis de quadam abbatia monialium, quae vocatur Curia Sanctae Mariae, Ordini socianda, committitur abbatibus de Pontiniaco et de Sacracella, ut personaliter accedant ad locum, et si invenerint quod moniales sufficienter habeant unde vivant et inclusae secundum statutum Capituli generalis fuerint, exauditur.



 

 34 

 Petitio viri nobilis Petri de Barris de abbatia monachorum construenda, committitur de Landesio et de Callovio abbatibus, qui personaliter accedentes ad locum, diligenter considerent et inquirant de situ loci, de possessionibus abbatiae collatis, maxime si cum pace episcopi et capituli Nivernensis, et hominum vicinorum istud possit effectui mancipari. Quod autem invenerint, anno sequenti Capitulo generali studeant renunciare.



 

 35 

 Querela abbatum Furnesii et Jorevallis super quibusdam pasturis committitur abbatibus de Sarleia, de Fontibus et de Vlecressae qui pace vel iudicio dictam querelam studeant terminare, et quid inde, etc.



 

 36 

 Abbas de Dalone qui in visitatione domus suae super quibusdam adversus eum propositis non est ausus expectare probationem, sed non requisitus dedit suae litteras cessionis et duobus mendaciis de uno quod dixit in sua domo, de altero convictus est in audientia Capituli generalis, deponitur in instanti.



 

 37 

 Abbas de Caduino propter nimiam dissolutionem et multa gravia et peremptoria, quae contra ipsum proposita sunt et probata, deponitur in instanti.



 

 38 

 Abbas de Grosso bosco, qui pecuniam Capitulo missam sine nutu Capituli in proprios usus expendit, et super hoc rite convictus in Capitulo et requisitus in animam suam, inficiatus est veritatem ; et postmodum coram Diffinitoribus octo libras se expendisse confessus est, tam pro fraude quam pro mendacio deponitur in instanti.





 Document 91

 Date: 1227







 

 1 

 In infirmitoriis dicatur communiter in audientia officium defunctorum, et illi qui circa defunctum in ecclesia vigilant, vigilias Beatae Mariae simul cantent.



 

 2 

 Moniales nostri Ordinis si excommunicatae fuerint, a patre abbate debent absolvi, vel ab alio cui ipse super hoc commiserit vices suas.



 

 3 

 Sententiae falsariorum addatur, quod si falsarius inventus fuerit alias fugitivus, si capi potuerit, in domo de qua fuit, carceri mancipetur.



 

 4 

 Qui monachos quacumque de causa miserit vel conversos, vecturas eis tradat, si voluerit ut equitent ; alioquin pedes eant, et nullus eis vecturas tradere teneatur, nisi forte aliquis pro negotiis domus suae vel Ordinis missus fuerit, et in via defecerit, vel mortuus fuerit equus suus.



 

 5 

 Festum dedicationis quando suo die fieri non potuerit, transferatur.



 

 6 

 Quoniam multae domus in Ordine in multis terris et specialiter in regno Franciae multis debitis sunt oppressae, et de necessitate ac debito caritatis est omnes illas quae se habent aliquanto melius vel minus male, oppressarum onera supportare, statuitur ut nullus in dicto regno recipiatur hoc anno, nisi sit persona multum utilis, quae non possit sine gravi damno vel scandalo recusari. Illud statutum teneatur ubique in domibus quae ultra summam seu valorem centum marcharum ad pondus Trecense fuerint obligatae, et quia Ordinis reformatio pertinet specialiter ad abbates, caveant ipsi quantum potuerint, subire causas et negotia saecularium personarum, et in domibus suis sint magis assidui, ut eorum exemplo ab evagationis dissolutione coerceantur tam monachi quam conversi, sicut hactenus fecisse noscuntur, ea non audeant attentare, a quibus abbates viderint abstinere.



 

 7 

 Specialiter autem statuitur ut cellerarius et alii officiales cum paucioribus expensis et equitaturis, quam potuerint sua officia exequantur.



 

 8 

 Nomen Domini Papae, videlicet Gregorius in missalibus scribatur, et in Memento nominetur.



 

 9 

 Commemoratio de S. Barbara per totum Ordinem XVII° kalendas januarii in perpetuum fiat. Collecta : Omnipotens sempiterne Deus, qui infirma mundi.



 

 10 

 Anniversarium beatae recordationis Domini Papae Honorii, decimo quinto kalendas aprilis per totum Ordinem fiat, et missa pro eo solemniter dicatur in conventu.



 

 11 

 De felicis vero memoriae Philippo Francorum et Richardi Angliae regibus, fiat idem diebus olim in diffinitionibus assignatis, et pro ipsis celebrent universi.



 

 12 

 Petitio domini regis Franciae de anniversario piae recordationis Ludovici patris eius septimo idus novembris per totum Ordinem, sicut de bonae memoriae Philippo patre ipsius Ludovici faciendo, exauditur. Cum vero illustrem reginam matrem istius regis obire contigerit, isti associetur anniversario.



 

 13 

 Abbas de Gondonio qui rem litigiosam transtulit in personam saecularem in qua domus de Villa longa dicitur ius habere, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua. Causa vero eorum super grangia de Garrigua committitur de Borbona et de Fonte frigido abbatibus, pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 14 

 De abbatia monialium novae domus prope Sanctum Desiderium associanda Ordini, committitur de Igniaco, de Bulencuria et de Qualida abbatibus, qui compositione facta inter ipsas et vicinas Ordinis abbatias, faciant quod viderint faciendum ; compositio vero facta inter ipsas moniales et domum de Tribus Fontibus confirmatur.



 

 15 

 De patre abbate de Sity, qui propter turpem infamiam bis, ut dicitur, de prioratu fuit depositus, et postea promotus est in abbatem, committitur de Sancta Cruce in Austria et de Campoliliorum abbatibus, qui diligenter inquirant rei veritatem, et si vera esse invenerint quae dicuntur, eum deponant, auctoritate Capituli generalis.



 

 16 

 Frater Bernardus quondam abbas de Dalone, qui iniuste voluit procurare confusionem successori suo, imponens ei multa quae non potuit probare, per quae et propter quae multa turbatio facta est in Capitulo generali, committitur domino Cistercii, eius iudicio puniendus, numquam in abbatem nisi per generale Capitulum promovendus.



 

 17 

 Ad preces illustrium regis et reginae Castellae, petitio viri nobilis domini Garsiae Roumae de abbatia monialium construenda, ex speciali gratia exauditur, sententia contra quam fieri videtur in suo robore permanente, ita tamen ut domus Sancti Petri de Gomer expensas quas fecit occasione concessionis sibi prius factae velit benignissime resarcire.



 

 18 

 Abbas de Valle Dei qui abbatissam sine certa causa deposuit, et cum haberet abbatem de Villariis praesentem, consilium eius non requisivit, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua, et quadraginta extra stallum ; et de cetero nec illas, nec alias moniales visitet, nonnisi de licentia Capituli generalis.



 

 19 

 Abbas Casemarii et Casae novae, quibus commissum fuit ut visitaverint abbatias de Calabria, Appulia et de Sicilia, qui non renuntiaverunt Capitulo generali quid inde fecerint, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et nihilominus quod hoc anno renuntiasse debuissent, sequenti anno studeant nuntiare. Abbas de Bosco Sancti Stepham hoc eis denuntiet.



 

 20 

 Abbates de Tilieto et de Claravalle qui consenserunt electioni factae illius qui depositus fuerat a Capitulo generali, non expectata Capituli licentia, sex diebus sint in levi culpa duobus eorum in pane et aqua. Abbas de Colomba hoc eis denuntiet. Excessus vero illorum qui ipsum elegerunt, patri abbati committitur corrigendus.



 

 21 

 Ad consilium domini Romani legati, dominus abbas Cistercii, de Firmitate, de Claravalle, de Tribus Fontibus et de Landesio abbates pro negotiis Ordinis et communibus expensis ad Curiam romanam mittuntur.



 

 22 

 Abbati de Albasto et alii domui filiae eius conceditur ut faciant anniversaria regum et reginarum qui domos easdem fundaverunt.



 

 23 

 Controversia quae vertitur inter abbates de Fontibus in Anglia et de Furnesio super quibusdam pasturis committitur de Gerodona et de Bethlesdene et de Bello loco abbatibus pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 24 

 Monachi Caroliloci qui minati sunt mortem nonno Joanni quondam abbati eiusdem loci, ultimi sint in domibus ad quas sunt missi, non reversuri nisi per Capitulum generale, nec suum ordinem habituri.



 

 25 

 Monachus Joyaci qui posuit novaculam in loco abbatis sui, et adhuc incendium minatur, cum sit in saeculo, si capi potuerit, capiatur, et perpetuo carceri mancipetur ; ita tamen quod si voluerit in Ordine satisfacere de commisso, ad remotas partes mittatur, non reversurus nisi per Capitulum generale, et numquam ad ordinem nisi de licentia Capituli generalis promovendus.



 

 26 

 Iniungitur abbati Fontis frigidi ut abbatissam Franchesiarum, de qua multa mala delata sunt ad audientiam Capituli generalis, deponat.



 

 27 

 Abbas de Portaglon qui non venit ad Capitulum cum venire deberet, omni sexta feria sit in pane et aqua donec Cistercium se praesentet. Abbas de Scala Dei hoc ei denuntiet.



 

 28 

 Sicut commissum fuit anno praeterito abbati Claraevallis ut abbatias de Hybernia per se vel suos visitaret auctoritate Capituli in plenaria potestate, ita committitur eidem ut quod bene coeptum est, dante Domino, melius consummetur.



 

 29 

 De Samaria, de Buellio, de Castro Dei, de Kyrie eleison, de Viridi ligno abbates qui fuerunt de principalibus conspiratoribus in conspiratione Mellifontis, deponuntur in instanti. Abbates Sanctae Mariae Dublinensis et de Portu Sanctae Mariae hoc eis denuntient.



 

 30 

 Abbatia monialium pro qua rogat dominus episcopus Olmucensis, abbati de Vuelgred committitur visitanda.



 

 31 

 Abbas de Boqian qui hoc anno non venit ad Capitulum cum venire deberet, omni sexta feria sit in pane et aqua et extra stallum abbatis donec Cistercium se praesentet.



 

 32 

 Conceditur a Capitulo generali ut anniversarium domini Vu[illelmus] de Bouera fiat in domo de Duncherill qui bene ditavit eam, sicut dicitur, et multis aliis monasteriis benefecit.



 

 33 

 De Sancto Johanne de Tauraucha et de Alcobatia abbatibus committitur de abbatia monialium construenda a filia regis Portugaliae, qui faciant inde quod viderint faciendum et sequenti anno Capitulo generali studeant renuntiare.



 

 34 

 De abbate Pontiniaci qui fecit grangiam superfluam, et nimis sumptuosam, et adhuc cum magnis sumptibus quaedam aedificat molendina, cum domus eius sit nimis debitis obligata et de ordine a reformatione domus eiusdem in temporalibus ac spiritualibus committitur domino Cistercii ut per se vel per illos quos illuc duxerit transmittendos ordinet ac disponat, sicut in tanta necessitate viderit expedire.



 

 35 

 Abbatiae Montis feri dudum Ordini sociatae licet aliquando resilierit, quia modo poenitet et obedit, redditur gratia Capituli generalis ; et mandatur quod in catalogo abbatiarum in aetate viginti annorum ponatur.



 

 36 

 Abbatia de Maio huc usque filia Mellifontis datur in perpetuam filiam abbatiae de Margan ob ordinis reformationem. Abbatia Vallis salutis huc usque filia Mellifontis datur eodem modo abbatiae de Fontanis in Anglia, et abbatia Geripontis huc usque filia Vallis salutis datur eodem modo abbatiae de Fontanis in Anglia. Abbatia de Surio huc usque filia de Maio eodem modo datur abbatiae de Furnesio. Abbatia de Valle Dei huc usque filia Geripontis, quia per se subsistere non valet, unitur abbatiae Sancti Salvatoris cum omnibus bonis suis. De abbatia vero Sanctae Crucis huc usque filia de Maio, statuitur ut si visitatores Capituli generalis viderint quod per se subsistere non valeat, abbatiae de Vuquchin uniatur.



 

 37 

 Petitio abbatis de Vualsaxa de faciendo festo S. Joannis ante portam latinam, cum duodecim lectionibus, in domo sua, quia ecclesia eius tali fuerit insignita titulo, priusquam veniret ad Ordinem, exauditur.



 

 38 

 Petitio [abbatis] Hersendeuse de faciendo anniversario in domo sua sui fundatoris, exauditur.



 

 39 

 Petitio regis Scotiae de aedificanda Ordinis nostri abbatia committitur de Rievalle et de Cupro abbatibus, qui consideratis possessionibus et bonis quae dominus rex illi promisit abbatiae, si viderint quod illam abbatiam velit sufficienter dotare, concedatur eodem conventus de domo de Melros auctoritate Capituli generalis.



 

 40 

 Petitio abbatis S. Petri de Aquilis de sua abbatia transmutanda committitur patri abbati et abbati de Salzeda qui faciant quod inde viderint expedire.



 

 41 

 Petitio filiarum regis Legionis de abbatia monialium facienda, de Spina et de Morerola abbatibus committitur, et ipsi anno sequenti quod invenerint renuntient Capitulo generali.



 

 42 

 Petitio de monialibus de Usan associandis Ordini committitur de Campililiorum et de Sancta Cruce abbatibus qui ad locum accedentes, si illae includi voluerint et habuerint unde vivant, et ipsi viderint expedire, concedant quod fuerit concedendum.



 

 43 

 Petitio domini Roberti de Curtiniaco de construenda abbatia monachorum committitur de Pontiniaco, de Curia Dei et de Callovio abbatibus, qui ad locum attendant et inspiciant, et secundum quod invenerint, faciant quod noverint faciendum.



 

 44 

 Petitio comitis Marchiae de construenda abbatia committitur de Castellariis, de Pinu et de Miandi abbatibus, qui ad locum accedentes diligenter inspiciant situm loci et inquirant de redditibus et possessionibus et aliis quae dictus comes se collaturum promittit, et secundum quod invenerint faciant quod viderint expedire.



 

 45 

 Petitio comitis Flandriae de abbatia monialium construenda committitur de Camberon, et de Villariis abbatibus, qui diligenter inquirant si secundum Ordinis instituta construi valeat et secundum quod invenerint faciant quod viderint expedire.



 

 46 

 Petitio abbatis Alcubatiae de mutanda abbatia monachorum in praedio suo, committitur de Sancto Joanne in Tarauca, de Sancto Petro de Aquilis et de Salsede abbatibus, qui accedentes ad locum diligenter inspiciant et inquirant et secundum quod invenerint faciant quod viderint expedire.



 

 47 

 Item petitionem domini Romani cardinalis olim ex parte eius factam ad preces ipsius innovamus, ut videlicet audito eius obitu plenarium pro eo servitium per totum Ordinem persolvatur.



 

 48 

 Petitio[nem] domini Romani cardinalis ex parte eius factam ad preces eius innovamus ut pro ipso et negocio fidei dicatur a singulis cotidie Verba mea et Pater noster, versus Ave Maria cum flexione genu[um], collecta Deus auctor pacis.



 

 49 

 Item capitulum Carnotense, Suessionense et Fontis ebraudi inter familiares scribantur.



 

 50 

 Abbates de Pontiniaco et Barbereio taxantur hic pro quodam defectu in visitatione.



 

 51 

 Item abbas de Buxeto qui tenuit puerum in baptismo, etc.



 

 52 

 Missa de Spiritu Sancto a singulis sacerdotibus pro negocio fidei dicatur.





 Document 92

 Date: 1228







 

 1 

 De capellis grangiarum antiqua sententia teneatur.



 

 2 

 De beato Francisco, confessore, quarto Nonas octobris, commemoratio fiat, collecta Deus qui nos beati Francisci…



 

 3 

 Per octavam Assumptionis beatae Mariae dicatur praefatio de festo.



 

 4 

 De abbatiis quae sunt in Sicilia et alibi, in quibus non sunt duodecim monachi cum abbate, sicut continetur in prima distinctione, capitulo octavo, teneatur.



 

 5 

 Piae recordationis domini papae Honorii, Richardi regis Anglorum, Philippi et Ludovici Francorum regum anniversaria sedendo fiant, sicut olim diebus in diffinitionibus assignatis. Tertium responsorium dicatur cum tribus versibus a cantore. Si anniversaria ista feria secunda evenerint, vesperae nihilominus die dominica dicantur. In anniversario vero domini papae Honorii, quod semper evenit in quadragesima, duae missae dicantur in conventu, prima de ieiunio, secunda de anniversario, et tam in isto, quam in praedictorum regum anniversariis prima collecta Praesta, Domine, quaesumus, secunda Fidelium, responsorium Si ambulem, et tractus Absolve Domine celebretur cum duobus ministris. Abbates vero in istis anniversariis non tenentur celebrare, nisi voluerint. Missa vero de anniversario domini papae Honorii, si praesens defunctus fuerit, usque in diem qua congrue dici poterit, differatur.



 

 6 

 Anniversarium piae recordationis Ludovici, quondam regis Francorum, sexto idus novembris celebrandum est, per totum Ordinem, in kalendariis innotetur.



 

 7 

 De Blancha illustri comitissa Campaniae, conceditur ut post eius obitum, anniversario quod debet fieri pro domina B[er]engaria, illustri regina Anglorum societur, et fiat anniversarium personaliter pro duabus.



 

 8 

 Illustri dominae Margaritae Blesensi comitissae conceditur, ut post eius obitum, fiat anniversarium eius per Ordinem universum.



 

 9 

 Petitio domini episcopi Helenensis de faciendo plenario servitio per Ordinem post eius mortem, exauditur.



 

 10 

 Petitio domini Cabilonensis episcopi, de una missa pro eo celebranda post eius obitum a singulis sacerdotibus Ordinis, exauditur.



 

 11 

 Domino episcopo Vingeniensi, conceditur a singulis sacerdotibus Ordinis una missa singularis, cum eius obitus nuntiatus fuerit Capitulo generali.



 

 12 

 Priorissa et conventus de Saxessa, prior et capitulum Helienses, fratres hospitales Teutonicorum ultra mare, inter familiares Ordinis conscribantur.



 

 13 

 Abbatissae monialium quae filias habent visitationibus quae fient ab abbatibus non intersint ; sed ipsi abbates quibus commissum fuerit per se visitent, corrigenda corrigant, et statuant secundum formam Ordinis quae viderint statuenda. Abbatissae vero matres, si postea accesserint, possunt caritative, si qua invenerint corrigenda, corrigere, dummodo caveant prae omnibus, ne de his quae statuerit visitator praesumant aliquid immutare, aut statuere contrarium, vel ea quae ipsae gesserint redigere in scripturam.



 

 14 

 De conversis qui furtum committunt ad valentiam viginti solidorum ita sententia temperatur quod sicut olim diffinitum est, ad portam ablato eis habitu emittantur : tamen si compuncti, poenituerint, ad veniam poterunt recipi, non tamen in conversos sed in familiares ; ita quod grossiori pane per annum vescantur, et omni sexta feria in pane et aqua, nisi minuti fuerint aut infirmitas aliqua exegerit dispensationem : in aliis vero victualibus morem solitum teneant conversorum et lineis non utantur. Si autem in hoc statu commiserint iterum tale furtum, de Ordine penitus eiiciantur.



 

 15 

 Moniales quae noluerint subire iudicium Ordinis, a societate Ordinis abscindantur ; confessiones non recipiant abbatissae.



 

 16 

 Nulla monasteria monialium de cetero sub nomine aut sub iurisdictione Ordinis nostri construantur, vel Ordini socientur. Si quod vero monasterium monialium nondum Ordini sociatum vel etiam construendum, nostras institutiones voluerit aemulari, non prohibemus ; sed curam animarum earum non recipiemus, nec visitationis officium eis impendemus. Qui vero super hoc faciendo petitionem ad Capitulum deportaverit, vel aliquid scienter procuraverit, per quod possit institutio tam utilis enervari ; si monachus fuerit, vel conversus, a domo propria emittatur, non reversurus, nisi per Capitulum generale ; si abbas fuerit, sit in pane et aqua, extra stallum abbatis usque ad sequens Capitulum generale, in ipso Capitulo veniam petiturus.



 

 17 

 De his quae sunt iam Ordini societae a septem annis et infra, antiqua sententia teneatur, videlicet ut penitus infra triennium includantur ; et quae includi noluerint, ubicumque fuerint, a custodia Ordinis se noverint separatas. Huic etiam sententiae additur, ut abbas, qui post triennium visitaverit non inclusas, irrefragabiliter deponatur. Ut autem removeatur a Capitulo generali earumdem taedium et gravamen, Diffinitores in posterum omni anno de ipsis Diffinitoribus ad decidendum causas earum, tres constituant auditores.



 

 18 

 Pro domino Papa, pro pace romanae Ecclesiae et imperii, pro domino Romano apostolicae Sedis legato et negotio Albigensium, et pro statu Ordinis nostri et totius sanctae Ecclesiae, pro rege Franciae et regina et eius liberis, et pace regni, et regina uxore quondam Philippi regis, omni sexta feria, dictis septem psalmis in ecclesia, mediocri voce cantetur responsorium Aspice Domine, antiphona Salve Regina, versus Ora pro nobis, et collecta anno praeterito constituta, et omnes qui praesentes fuerint, exceptis minutis et infirmis, privatim accipiant disciplinam, et semel in hebdomada, die quae vacaverit, in conventu haec missa Salus populi celebretur. Hanc eamdem missam Salus populi, cum eis vacaverit, semel in hebdomada dicant singuli sacerdotes ; et alii qui sacerdotes non fuerint dicant semel in hebdomada septem psalmos poenitentiales. Psalmus Verba mea antea iniunctus decantari, de cetero non dicatur.



 

 19 

 Ille qui quondam fuit abbas de Syti, de quo iussum fuit anno praeterito, quod deponeretur, et ipse non expectato mandato Capituli generalis cessit, non promoveatur de cetero in abbatem, nisi de licentia Capituli generalis, ac si esset depositus a Capitulo generali.



 

 20 

 Conversus qui subito defunctus inventus est habere quinque denarios et non fuit confessus, immo et in sacra solemnitate Nativitatis Dominicae accessit ad sacram communionem non facta confessione, remaneat prout est extra cimeterium tumulatus.



 

 21 

 Causa quae vertitur inter abbatem Sancti Ioannis in Tarauca et abbatem de Burio, committitur amoto abbate de Monteramorum, abbati de Mera et aliis duobus quibus fuit anno praeterito commissa, qui Deum habentes prae oculis secundum quod statutum est causas Ordinis protractari, inquirant super utriusque domus iure diligentius veritatem, et causam plenius instructam, sequenti anno remittant Capitulo, iniungentes partibus, ut veniant aut mittant sententiam recepturae, sine abbate vero de Mera, duo alii non procedant.



 

 22 

 Causa quae vertitur inter abbatem de Relec et abbate de Cormeleommoray committitur de assensu partium, de Boquiam, de Sancto Mauritio et de Veteri Villa abbatibus pace vel iudicio terminanda et quid inde, etc.



 

 23 

 Frater Willelmus monachus Sancti Andreae de Gofer, qui de se ipso turpissima non erubuit publice confiteri, absque spe reversionis de Ordine emittatur. Frater vero Richardus, quondam abbas eiusdem domus, qui ad Ordinem Carthusiensium transiit, si forte voluerit reverti, propter quaedam enormia quae de ipso dicta sunt, omnis ei reversionis aditus denegetur.



 

 24 

 De priore et aliis monachis de Fontanis, qui maligno spiritu agitati, irreverenter contra abbatem suum surrexerunt, et convitiis ac contumeliis eum maximis affecerunt, et tam ipsum quam patrem abbatem extra abbatiam longius ad mortem, ut ipsi metuebant cum gladiis et fustibus prosequendo, in quamdam ecclesiam includi compulerunt, committitur abbati patri de Saviniaco, qui sententia in conspiratores olim lata nequissimos, absque omni dilatione percellere non postponat.



 

 25 

 Causa quae vertitur inter abbatem Grandis sylvae et abbatem de Gilmundo, committitur abbatibus de Bella pertica, de Alto ponte et de Bono fonte abbatibus, pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 26 

 Abbates de Colbas in Sclavia, qui cum anno praeterito venire debuisset et non venit, nec etiam hoc anno, poenam sustineat in Usibus constitutam. Abbas de Asylo hoc eis denuntiet.



 

 27 

 De querimonia quam abbates de Hispania faciunt de monachis Boni radii et conversis, committitur patri abbati, qui rei diligentius inquirat veritatem et quos invenerit culpabiles, digne corrigat et castiget. Prior vero, cuius consensu porta domus abbatibus egredi volentibus clausa fuit, deponatur.



 

 28 

 Inquirat pater abbas de abbate Sancti Prudentii, qui manus violentas iniecisse dicitur in conversum, et quod invenerit, sequenti anno Capitulo renuntiet generali.



 

 29 

 Abbas de Barberio, qui in visitatione domus Sancti Andreae monacho de abbate domus turpissimum dixit verbum, quod pudor in sacro conventu prohibet recitare : quod verbum idem abbas negavit coram omnibus se dixisse, et protinus fuit super hoc convictus manifeste, licet pro solo mendacio in Capitulo generali prolato, abbates deponi soleant, tamen quia in continenti dixit se non recolere, cum negavit, et quia in aliis bene satis se dicitur habere, parcitur quidem ei quod non deponitur ; sed praecipitur ei, ut quadraginta diebus sit extra stallum abbatis et sex diebus in levi culpa, et in omni sexta feria in pane et aqua a festo sancti Martini ad Nativitatem Domini.



 

 30 

 Iacobo, civi Attrebatensi conceditur ut monasterium construat monialium. Committitur autem de Vacellis et de Caricampo abbatibus ut cum aedificia constructa et alia secundum Ordinis instituta necessaria fuerint praeparata, conventum monialium illuc introducant.



 

 31 

 De abbate Duremundae qui cessit, ut dicitur, absque cuiusquam abbatis praesentia, et de illo qui in eadem domo postea substitutus est a quodam episcopo vel potius intrusus, committitur patri abbati, qui si ita esse invenerit deponat ultimum, et primum restituere non postponat.



 

 32 

 Petitio illustris ducissae Austriae de faciendo in terra sua festo beatae Margaretae, cum duodecim lectionibus, exauditur.



 

 33 

 Vallis magnae et de Sanctis crucibus abbatibus iniungitur ut abbatiam de Raimut, quae vult incorporari Ordini, accedentes, tam loci quam possessionum et aliarum circumstantiarum secundum formam Ordinis opportunitate pensata, auctoritate Capituli, eam incorporent Ordini si viderint expedire.



 

 34 

 Abbati Sancti Urbani conceditur ut in domo sua fiant in festo eiusdem duodecim lectiones.



 

 35 

 Abbas de Busseto qui tenuit parvulum in baptismo, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et omni sexta feria in pane et aqua a festo Omnium Sanctorum usque ad Natale Domini. In grandi vero solemnitate aut gravi aegritudine haec ei poenitentia relaxetur.



 

 36 

 Iniungitur de Clienti et de Castegneola abbatibus ut ad domum Sancti Leonardi de Petachat accedentes, tam loci quam possessionum secundum formam Ordinis opportunitate pensata, videant si locus ille possit sustinere duodecim monachos cum abbate. Quod si ita invenerint, maneat abbatia, alioquin in grangiam redigatur.



 

 37 

 Distributio abbatiarum de derivatione Mellifontis, quam auctoritate domini Cisterciensis et Capituli fecit abbas de Stamleia, confirmatur, et quia nullam sibi retinuit, conceditur abbati Claraevallis, ut unam assignet domui de Stamleia, reliquum negotii in eadem potestate committitur nunc eidem.



 

 38 

 Abbati Sancti Christophori, viginti anni in Ordine concedantur, et in tali aetate cum ceteris in tabula conscribatur.



 

 39 

 Conceditur abbatiae Campi benedicti ut Ordini societur et sit filia Pruliaci. De Pruliaco vero et de Ioiaco abbatibus iniungitur ut ad locum iam dictum cum domino Carnotensi episcopo accedentes, ordinent ibidem quod secundum formam Ordinis viderint ordinandum.



 

 40 

 De Scala Dei, et de Berola de Yrantia abbatibus iniungitur, ut accedant ad locum in quo illustris rex Navarrae proponit construere abbatiam centum monachorum, et si viderint rem habere, sicut continetur in litteris abbatis Olivae, quae litterae debent eis tradi, faciant abbatiam illam, non expectata amplius licentia Capituli.



 

 41 

 Monachus quondam de Borbona fugitivus qui contritus et confessus in saeculo mortuus est, apud Borbonam sepulturae christianae tradatur, et pro eo in ipsa domo plenarium servitium persolvatur.



 

 42 

 Quando antiqua abbatia petebat incorporari Ordini, deputabantur commissarii a Capitulo generali duo abbates qui ad locum ipsum se transferentes considerabant situationem loci, possessiones, et omnes alias circumstantias secundum formam Ordinis requisitas, et postea, si viderint expedire, cum pace et iustitia episcoporum dioecesanorum et aliorum ad quos pertinebat, eam uniebant ; quamvis postea debebat auctoritate apostolica confirmari.



 

 43 

 Abbates qui deponuntur vel aliqua de causa non possunt in suis domibus remanere et illi qui sponte cesserint, eligant sibi ad habitandum domos quascumque voluerint et illi ad quos venerint benigne suscipiant et a nemine repellantur.





 Document 93

 Date: 1229







 

 1 

 Abbates quibus scribit dominus Cistercii pro fugitivis Ordinis, si eis in domibus propriis vel alibi, iusta tamen de causa, non duxerint consulendum, ei rescribant per ipsos fugitivos, si litteras eorum accipere voluerint quod eis non possunt consulere, salva Ordinis disciplina. Dominus autem Cistercii benefaciet, si eis non crediderit, si ad eum sine litteris revertantur.



 

 2 

 Districte praecipitur, ut de introducendis personis et equitaturis in Cistercium antiqua sententia et consuetudo irrefragabiliter teneatur, videlicet ut nullus plusquam duas equitaturas introducat tempore Capituli generalis, exceptis quatuor primis patribus qui possunt introducere singuli tantum quatuor equos, et abbate Savigniaci cui concessum est, ut tres secum adducere possit. Si autem aliquis monachus aut conversus eo tempore negotium urgens habuerit in Cistercio, de licentia Cisterciensis ingredi poterit, ita quod expedito negotio pro quo venit, exeat sine mora. Abbas qui contra hoc venerit, in Capitulo veniam inde petat ; monachi vero vel conversi poenam subeant olim in Usibus constitutam.



 

 3 

 Statuitur ut cum saeculares contra personas Ordinis impetraverint litteras a Capitulo generali, si iudices ultra duas dietas remoti fuerint ab abbatiis contra quas impetrantur, litterae tales nisi de hac constitutione expresse fecerint mentionem, nullam habeant firmitatem ; et si saeculares sistendi iudicio coram ipsis iudicibus praestare noluerint cautionem, illi quos impetunt eis reddere nullatenus compellant, et in ipsis litteris ponatur, usuris cessantibus, et si forte non fuerit appositum, nihilominus subintelligatur.



 

 4 

 Ut saluti animarum, utilitati et honestati Ordinis, possit salubrius in posterum provideri, statuitur ut nullus omnino de Ordine nostro quascumque infra decennium possessiones emat immobiles, nisi feodales vel censuales fuerint, vel aliquo alio iure ad ipsum qui emerit pertinentes, vel nisi quis possessionem aliam prius vendiderit de cuius pretio absque constitutionis huius fraude, fieri possit emptio, vel de pecunia in eleemosynam specialiter ad hoc data. Commutationes vero possessionum, si utile videatur, acquisitiones decimarum, pensionum, vel reddituum quas debemus, et pasturarum et usurariorum fieri minime prohibentur. Abbas vero qui contra hoc facere scienter praesumpserit, deponatur. Monachi vero et conversi qui hoc fecerint, vel quorum consilio factum fuerit, a propriis domibus emittantur, non reversuri nisi per Capitulum generale. Excipiuntur ab hac lege abbatiae a triginta annis aedificatae et aedificandae in posterum si quae sunt forte aut fuerint, tam modicas possessiones habentes, ut emere necesse habeant ampliores.



 

 5 

 Sententia olim lata in abbates qui moniales visitant non inclusas, temperatur, ita quod non deponantur, sed omni sexta feria ex quo visitaverint usque ad sequens Capitulum sint in pane et aqua, veniam in ipso Capitulo petituri.



 

 6 

 Statuitur ut in singulis abbatiis Ordinis, in quibus fieri poterit fortes et firmi carceres construantur, ubi ad abbatis arbitrium retrudantur et detineantur, secundum quod exegerint crimina, criminosi. Criminosos autem hic vocamus indicibili vitio laborantes, fures, incendiarios, falsarios, homicidas. Abbas vero consideret se de omnibus iudiciis suis redditurum in districto Dei iudicio rationem.



 

 7 

 Conversi monialium quae associatae sunt Ordini, si in habitu et tonsura capillorum et barba a conversis nostris non discrepent, conceditur ut cum ipsis tantum in refectoriis admittantur.



 

 8 

 De duabus personis habendis in Curia, in communibus expensis Ordinis, antiqua sententia teneatur, sicut in distinctione quinta decima continetur.



 

 9 

 Praecipitur ut in omnibus cellariis Ordinis, ubi habentur vineae, omnibus abbatibus ad Capitulum generale venientibus et redeuntibus vinum omni tempore more solito ministretur.



 

 10 

 In grangia de Berneriis omnibus personis Ordinis necessaria secundum Ordinis consuetudinem ministrentur, exceptis illis qui cum quadrigis vel equis quadrigarum venerint, qui nihil inde percipient usque ad nutum Capituli generalis.



 

 11 

 Conceditur nobili dominae bonae memoriae B[lanchae] quondam comitissae Campaniae, ut singulis annis, pridie idus Martii, dicatur una missa pro anima ipsius in singulis domibus Ordinis, donec post obitum nobilis dominae Berengariae, sororis suae anniversario ipsius societur, sicut ei concessum fuit a Capitulo generali, et nihilominus hoc anno plenarium sicut ei concessum fuit, persolvatur.



 

 12 

 Petitio domini Romani apostolicae sedis legati de ipsius anniversario faciendo post obitum eius exauditur.



 

 13 

 Pro abbate Sancti Vedasti, cui similiter concessum fuit, idem fiat.



 

 14 

 Pro domino Arnaldo quondam abbate Cistercii plenarium, sicut ei concessum fuit, servitium persolvatur.



 

 15 

 Petitio domini Thomasii cardinalis de plenario servitio faciendo post eius obitum exauditur.



 

 16 

 Pro domino A[damo] quondam episcopo Morinensi, una missa de Spiritu Sancto a singulis sacerdotibus Ordinis celebretur.



 

 17 

 Pro domino Papa et cardinalibus et tota curia romana, pro pace imperii, pro rege Franciae et regina et liberis eius ac pace regni, pro omnibus certantibus et laborantibus pro fide christiana, pro statu totius Ordinis et universae Ecclesiae sanctae Romanae responsorium, A spice Domine, antiphona Salve Regina, collecta, septem psalmi, disciplina, missa Salus populi, sicut anno praeterito statutum fuit, teneatur.



 

 18 

 Controversia quae vertitur inter abbates de Fontanis et de Furnesio committitur de consensu partium, de Valle Dei, de Dullacressiae et de Bello loco regis abbatibus, pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 19 

 Controversia quae vertitur inter abbates Mansiadae et Aquaebellae, committitur Bonae vallis, Campi boni et Sylvaecanae abbatibus, pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 20 

 Controversia quae vertitur inter abbates de Alcrest et de Altaripa committitur de Altacumba et de Alpibus abbatibus pace vel iudicio infra sequens Capitulum terminanda, et quod ipsi statuerint compellant partes, auctoritate Capituli, cohortatione qua viderint expedire, firmiter observari, et quid inde, etc.



 

 21 

 Controversia quae vertitur inter abbates de Crista et de Loco Dei super abbatia de Folenes, committitur abbatibus de Grandis sylvae et Boni fontis abbatibus, fine debito terminanda, et quid inde, etc.



 

 22 

 Abbas de Adorello qui hoc anno debuisset venire ad Capitulum et non venit poenitentiam agat in Usibus constitutam, videlicet, quod a die Capituli generalis, extra stallum abbatis et omni sexta feria sit in pane et aqua, donec Cistercium se praesentet. Abbas de Candelio hoc ei studeat renuntiare.



 

 23 

 Abbas de Riveto qui similiter non venit eamdem agat poenitentiam, et hoc ei denuntiet abbas Boni loci in Burdelgala.



 

 24 

 Eamdem poenitentiam agat abbas de Oliva, qui non venit, cui hoc denuntiet abbas Salutis. Abbates quoque de Buxeto et de Sancto Prudentio non venerunt et agant poenitentiam supradictam, quibus hoc denuntiet abbas de Sacramoenia.



 

 25 

 Abbas de Oliva in Hispania non venit, similiter agat poenitentiam supradictam cui denuntiet abbas de Ficerii.



 

 26 

 Abbates Senevallis et Sancti Thomae non venerunt et ipsam agant poenitentiam, quibus hoc denuntiet abbas de Gareto.



 

 27 

 Abbas de Monte Sanctae Mariae in Hungaria non venit, similiter abbas Sanctae Crucis in Austria ei denuntiet, ut agat poenitentiam praetaxatam.



 

 28 

 Abbas de Victoria non venit, abbas de Sytic ei denuntiet ut praedictam poenitentiam agere non omittat.



 

 29 

 Abbas de Gondonio similiter non venit, ut eamdem agat poenitentiam abbas ei denuntiet Grandis sylvae et quia sine iusta causa frequenter idem dicitur remansisse, veniam inde nihilominus petat sequenti anno in Capitulo generali.



 

 30 

 De domo de Clariana, quae abbatem non habet, nec conventum habere potest, committitur Vallismagnae et Fontis frigidi abbatibus, qui ad locum accedentes, considerent diligenter aedificia, facultates et possessiones domus utrum ad hoc sufficiant quod ibi possit haberi abbatia, et si non potest qualiter possit haberi de ipsa domo commodius ordinari, et quod invenerint sequenti anno renuntient Capitulo generali.



 

 31 

 De abbatia de Cuna quam mutari opportet, ut dicitur, patri abbati committitur qui diligenter inspiciat utrum inveniri possit locus idoneus ad quem possit transferri congrue dicta domus ; et si non invenitur, qualiter possit de ipsa domo salubrius ordinari, et quae invenerit sequenti anno Capitulo generali renuntiet.



 

 32 

 Subprior Regalis montis curam regiminis domus ad quam vocatur suscipiat ; si renuerit, per abbatem proprium compellatur.



 

 33 

 Abbates de Oratorio et de Claromonte accedant nobilem dominam B[erengariam] uxorem quondam inclytae recordationis Richardi, regis Anglorum, et prout honestius poterint, curent ab ea certificari de aedificiis, facultatibus et possessionibus, quibus dicta domina dotare et ditare disponit abbatiam quam aedificare desiderat monachorum ; et si ita omnia fuerint praeparata, quod ibi conventus manere valeat, conventus illic de Cistercio transmittatur.



 

 34 

 Abbates de Claravalle et de Cerreto, accedant ad domum de Lena et considerent iterum si dicta domus in loco ubi est remanere non potest, ad locum alium commode transferri valeat ; et si non potest, qualiter possit de ipsa domo competentius ordinari, et quod invenerint sequenti anno Capitulo generali denuntient.



 

 35 

 Abbas Belgensis qui propter imbecillitatem proprii corporis, officium abbatis, ut dicitur, non potest exequi, et de quo alia quaedam non bona delata sunt ad aures Capituli generalis, ad patris abbatis arbitrium cedat. De monachis vero qui dictum abbatem dicuntur graviter diffamasse, inquirat idem pater abbas diligentius veritatem, et si quos eius rei reos invenerit, punire prout meruerint non postponat. Similiter et conversum de Foresta digne puniatur, si verum est quod abbati de Oliva venienti ad Capitulum generale iniuriam fecerit : sic intimatum est a Capitulo generali.



 

 36 

 Abbas Novae vallis qui fratrem suum tradidit iudici saeculari, a quo postmodum est suspensus, cum quo, ut dicitur, fuit postea dispensatum a domino legato, relinquitur iudicio propriae conscientiae.



 

 37 

 Abbati de Placiol, in Hispania conceditur ut in tertio anno tantum veniat ad generale Capitulum, sicut abbates qui ultra Pisorga fluvium commorantur.



 

 38 

 De abbatia Rarimontis quae petit associari Ordini, committitur de Vallemagna et de Crucibus abbatibus, sub eadem forma qua fuit eis anno praeterito commissum.



 

 39 

 Auctoritate Capituli, praecipitur abbati et conventui de Porta ut 82 marchas argenti, quas ipsi domui Claraevallis debent, et sicut abbas per litteras suas promisit generali Capitulo, omni occasione, disceptatione et exceptione remota, in sequenti Capitulo, abbati Claraevallis afferant et persolvant ; alioquin ex tunc dicti abbas et conventus Portensis, omni sexta feria sint in pane et aqua donec dicta pecunia Claraevallensibus persolvatur. Insuper dicta domus Portensis tenebitur Claraevallensibus ad omnes expensas quas ipsi facient pro dicta pecunia repetenda. Abbas Campensis hoc eis denuntiet.



 

 40 

 Petitio domini episcopi Cinneuttensis, de facienda festivitate beati Ceddi episcopi in domibus Ordinis nostri, in eius constitutis dioecesi, exauditur, et de eo fiat sicut de beato Nicolao fieri consuevit.



 

 41 

 Abbati[bus] de Pomorania, ut quarto anno tantum ad Capitulum veniant, indulgetur.



 

 42 

 Causa quae vertitur inter abbates Grandis sylvae et de Gismundo, committitur de Firmitate et de Maceriis abbatibus, apud Divionem in redditu praesentis Capituli, fine debito terminanda.



 

 43 

 Praecipitur de Columba et de Fonte vivo abbatibus ut ad abbatiam de Cava, in Cremonensi dioecesi constitutam, personaliter accedentes, inspectis locis, facultatibus, possessionibus, si omnia secundum formam Ordinis praeparata ad introducendum ibidem conventum cognoverint, conventum quam citius potuerint introducant. Si autem aliter invenerint, illud idem sequenti anno renuntient Capitulo generali.



 

 44 

 Abbas de Esron in Dacia, qui filii sui cessionem sine praesentia alicuius abbatis suscepit, alium ei solus substituit, quadraginta diebus sit extra stallum abbatis sex diebus in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua. Ei autem parcitur quia multa mala de deposito dicebantur. Abbas de Tuta valle hoc ei denuntiet faciendum.



 

 45 

 De Bella branchia et de Relec abbatibus committitur ut ad locum ubi dominus Gaufridus de Ponte novam se promisit fundaturum abbatiam accedant personaliter et considerent locum, facultates et possessiones, quibus dotari debet abbatia et quod invenerint sequenti anno renuntiari generali Capitulo non omittant.



 

 46 

 Causa quae vertitur inter abbatem de Campania et abbatem de Cultura Dei, super quodam deposito, committitur abbati Savigniaci ut, convocatis partibus et auditis, causam terminent modo qui fuerit terminanda, et quid inde, etc.



 

 47 

 Abbas de Capella qui a monachis suis in quadam villa quae fuerat interdicta fecit divina celebrari, contra episcopi loci illius voluntatem, et in totius cleri scandalum, quadraginta diebus extra stallum abbatis et sex diebus in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua. Prior vero eiusdem domus qui procuravit talia deponatur, et ad domum aliam missus non revertatur, nisi per Capitulum generale.





 Document 94

 Date: 1230







 

 1 

 Festum sanctae Trinitatis cum tribus lampadibus in posterum semper fiat, et abbas celebret solemniter in conventu, sed sermonem in Capitulo propter difficultatem materiae fieri non opportet.



 

 2 

 De beato Eligio confessore fiat commemoratio in posterum omni anno in crastino sancti Andreae per Ordinem universum ; collecta Da quaesumus omnipotens Deus…



 

 3 

 Quaestio de decimis ita terminatur, quod quaelibet Ordinis nostri abbatia terras post Concilium acquisierit, de quibus decimae ratione praediorum antea solvebantur, tenetur etiam solvere abbatiis Ordinis nostri, quae de consensu dioecesani ab illo cui decimae debentur vel debebantur, ius illarum acquisierunt decimarum.



 

 4 

 Sententia de non acquirendis possessionibus immobilibus, sicut fuit anno 1229 lata, usque ad terminum statutum maneat illibata.



 

 5 

 Sententia de mutuis non faciendis firmiter observetur addito hoc quod filii abbates per patres abbates minime se excusent.



 

 6 

 Monachi qui mittuntur cum abbatibus ad visitandas abbatias cum litteris continentibus plenariam potestatem, sciant quod ad abbates illa pertinet plenitudo : verumtamen abbates omnia debent facere in casibus gravioribus cum consilio monachorum qui sibi in visitationibus adiunguntur. Si vero abbates et monachi in aliqua sententia sint discordes, debet abbatis sententia praevalere ; quamvis etiam monachi in visitationibus sint abbatibus sociati, visitatores non faciant se vocari.



 

 7 

 Nullus etiam monachus cuiuscumque abbatis visitatoris socius in domo, in qua visitaverit cum abbate, in abbatem ubi abbas in visitatione depositus fuerit eligatur illo anno quo visitat ; cedenti tamen vel decedenti, si canonice fuerit electus, conceditur ut ei succedat.



 

 8 

 Quia saepe et multum non sine confusione et rubore de esu carnium in generali Capitulo statutum est, ut ab eis secundum regulam abstineatur et non est hactenus observatum ; iterum et iterum districte praecipitur ut abbates, nisi cum fuerint omnino debiles et aegroti, ab esu carnium abstineant, nec fiant de cetero sanctae regulae transgressores. Abbas vero qui huius constitutionis fuerit transgressor, quoties excesserit, toties sit in pane et aqua, inde veniam petat in generali Capitulo ad Diffinitorum arbitrium puniendus. Quicumque vero monachus comederit carnes, in primo capitulo postquam reversus fuerit in chorum, petat veniam et se comedisse carnes coram omnibus confiteatur ; et conversi similiter se de eodem in suis capitulis recognoscant.



 

 9 

 Statuitur ut duae personae Ordinis discretae mittantur ad Curiam pro necessitatibus Ordinis.



 

 10 

 De domo Sanctae Mariae de Plane, de qua incorporanda Ordini dominus Papa misit litteras suas abbati Sanae vallis, pro reverentia domini Papae conceditur, ut Ordini incorporetur. Iniungitur nihilominus abbatibus ad curiam profecturis, ut insinuent domino Papae statutum Capituli generalis de monasteriis monialium Ordini de cetero non sociandis et impetretur ab eo, quod si quas ad Capitulum direxerit litteras, non facta mentione de praedicto statuto, non habeant firmitatem.



 

 11 

 Statuitur ut abbates Sancti Sebastiani et Sancti Anastasii provideant duos procuratores, de quorum fidelitate securi sint, pro toto Ordine in Curia romana, ad expensas Capituli generalis. Salarium procuratorum non excedet summam duodecim marcharum, secundum consilium domini Renerii cardinalis, et abbatis Sancti Martini de Monte.



 

 12 

 Praecipitur ut sententia conspiratorum quae est in decima distinctione, cui subiecti sunt conversi Karoliloci, propter iniectionem manuum violentam in proprium abbatem, et deiectionem eiusdem ad portam, integra et inviolabiliter teneatur erga eosdem conversos, et sicut in eadem sententia continetur, videlicet ut illi qui emittuntur numquam revertentur, et in eadem domo nullus de cetero recipiatur conversus, absque nutu Capituli generalis.



 

 13 

 Similiter statuitur in Pontiniaco, ut conversi qui eiecti sunt numquam revertantur, et nullus in conversum usque ad sequens Capitulum recipiatur, et sexta feria a vino abstineant.



 

 14 

 De abbatia quae vocatur Clariana, quia non habet possessiones, personas, libros et aedificia, statuitur ut in grangiam redigatur, ita tamen quod si pater abbas viderit quod processu temporis, possit ibi vivere conventus, ad consilium Capituli generalis ibi instituatur.



 

 15 

 De abbate de Stanlegia de quo dictum est quod fieri fecit duellum, committitur abbati de Rievalle et abbati Vallis floridae, et quid inde… et abbas de Salleya hoc ei denuntiet.



 

 16 

 Abbas de Floriano qui benedixit novitium anno non expleto, tribus sextis feriis continuis sit in pane et aqua.



 

 17 

 Inspectio abbatiae quam se constructuram promittit comitissa Namurcensis, committitur abbatibus de Cambrone et de Alna, qui viso situ loci et pensatis omnibus circumstantiis, quae ad faciendam abbatiam pertinent, si viderint quod res ipsa ad bonum effectum valeat pervenire, auctoritate Capituli generalis praecipiant abbati de Villari, ut de domo sua mittat illuc conventum, nulla ulterius Capituli licentia expectata.



 

 18 

 Abbatia monialium de Vesola, pro qua scripsit dominus Papa, ob reverentiam ipsius in societatem Ordinis suscipitur, definitione tamen contra quam fieri videtur, in suo robore permanente.



 

 19 

 Abbas de Aquilis qui hoc anno venire debuit ad Capitulum et non venit, poenitentiam agat in Usibus constitutam. Abbas de Sarceda hoc ei denuntiet.



 

 20 

 Praecipitur universis abbatibus Angliae, Scotiae, Walliae et Hiberniae, ut in reditu Capituli singuli in domibus suis accensis candelis, diebus quibus fit sermo in capitulo, excommunicatos denuntient omnes illos, qui abbatem de Castro Dei et monachum de Surio occiderunt, et omnes qui morti illorum praestando consilium vel auxilium consenserunt. Occisores etiam, si qui de Ordine fuerint, si capi potuerint, capiantur, et in Ordine perpetuo carceri mancipentur.



 

 21 

 Translatio abbatis de Scola Dei committitur abbatibus de Sancto Bernardo et de Claro Campo qui, pensatis omnibus locorum et aedificiorum, faciant quod viderint expedire.



 

 22 

 Abbas Castenogle de quo dicitur quod pro electione sua in episcopum misit Romam causa litigii et bona domus suae propter hoc expendit et damnificavit, committitur patri abbati de Locedio, qui convocatis duobus abbatibus vel uno ad minus, rei veritate diligenter inquisita, si invenerint quod dictus abbas pro electione sua Romam miserit causa litigii, vel bona domus suae propter hoc expenderit, deponant eum, ne pernitiosum ambitionis exemplum in posteros propagetur. Depositus autem in domo propria non remaneat, sed ad aliam quamcumque voluerit, se conferat non reversurus nisi per Capitulum generale.



 

 23 

 Causa quae vertitur inter abbates de Crista et de Loco Dei, committitur abbatibus de Bona valle et de Maceriis, qui de causa cognoscant apud Lugdunum, partibus convocatis et causam instructam omnino, propter quod partes comparere debent sufficienter instructae, sequenti anno reportent ad Capitulum generale, Diffinitoribus definitivam sententiam reservantes.



 

 24 

 Causa quae vertitur inter abbatem Sancti Angeli et abbatem Sancti Stephani super… committitur abbati Sancti Thomae fine debito terminanda, et anno sequenti quid inde fecerit renuntiet Capitulo generali.



 

 25 

 Causa abbatissae de Gradefes contra abbatem Vallis Dei super quadam possessione committitur abbatibus de Saltu novali, de Carrazeto et de Morerola, fine debito terminanda, qui sequenti anno quid inde fecerint renuntient Capitulo generali. Abbas de Spina hoc eis denuntiet.



 

 26 

 Inspectio abbatiae quam nobilis domina Oda de Mertigen [vult aedificare] committitur abbatibus de Valle Sanctae Mariae et de Radesusen, qui locum videant et de possessionibus quas ei vult dare et aliis circumstantiis diligenter inquirant et quod invenerint anno sequenti renuntient Capitulo generali. Abbas de Lapide Sancti Michaelis hoc eis denuntiet.



 

 27 

 Monachi de Fontanis qui propter conspirationem a domo propria sunt eiecti, in domibus in quibus sunt sua officia exequantur.



 

 28 

 Abbas Mansiadae qui concessit grangiam quamdam cuidam priorissae depositae sex diebus sit in levi culpa duobus eorum in pane et aqua. Abbati vero de Obezina praecipitur ut studiose laboret ad hoc ut grangiam supradictam dimittat, et si noluerit eam dimittere, excommunicet illam monialem auctoritate Capituli generalis.



 

 29 

 Controversia quae est inter abbatem de Alcobatia et abbatem de Carraceto committitur abbatibus de Spina, de Nucharia et de Ursaria fine debito terminanda. Abbas de Spina qui praesens est hoc eis denuntiet.



 

 30 

 Causa quae vertitur inter abbates Bonaecumbae et Bonaevallis committitur abbatibus Fontisfrigidi et Vallismagnae et Obezinae fine debito terminanda, et quid inde fecerint anno sequenti renuntient Capitulo generali.



 

 31 

 De abbatia de Zena, de qua dicitur quod non possit remanere abbatia, committitur patri abbati qui conveniat dominum episcopum Mutinensem qui fundavit eam, et si voluerit eam ditare, ita quod conventus ibidem convenienter secondum formam Ordinis valeat permanere, permaneat abbatia sin alias disponat de ipsa cum consilio vicinorum abbatum prout viderit expedire.



 

 32 

 Frater Stephanus monachus Rievallis curam domus de Coquesale ad quam est electus suscipere compellatur.



 

 33 

 Controversia quae est inter abbatem de Verbo Dei Praemonstratentis ordinis et abbatissam de Rameya super vicinitate grangiarum, contra compositionem quae est inter utrumque Ordinem ut debet praedictus Praemonstratensis, committitur abbatibus de Villari et de Alna fine debito terminanda.



 

 34 

 De abbate de Egris qui possessionem bonam suae domus sine consilio visitatoris vel assensu dicitur vendidisse, committitur patri abbati qui rei veritatem diligenter inquisita, Deum prae oculis habens, puniat eum secundum merita suae culpae.



 

 35 

 Abbas de Kreis de quo olim praeceptum fuit a Capitulo generali ut deponeretur propter inhonestam dissolutionem quae eo praesente et concludente facta fuit, in qua nates quorumdam monachorum nude nudis manibus percutiebantur de quo et multa alia gravia ad audientiam Capituli sunt delata, accedente etiam multa tergiversatione verborum, de qua in praesentia Diffinitorum notatus fuit, deponitur in instanti.



 

 36 

 Abbati de Bodelo est concessum ut super numerum quinque conversorum, ad quem numerum restrinxit eos propter enormem excessum factum in illa domo Capitulum generale, quinque novitios recipere valeat in conversos ; sed hoc denarium non excedat.



 

 37 

 Querela abbatis de Queertio contra abbatem de Borbona committitur abbatibus de Scala Dei et de Fonte frigido pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 38 

 De abbate de Villario de quo dicitur quod vendidit quamdam villam contra conventionem quam habuit cum dicta villa, et quod causa venditionis illius suspensus fuit quidam ex hominibus illius villae, committitur abbatibus…





 Document 95

 Date: 1231







 

 1 

 Abbates qui anno quo venire debent ad Capitulum modo quolibet excusantur, sequenti anno venire non omittant, inde veniam petituri.



 

 2 

 Sicut prohibitum est ut nullus electionis suae causam prosequatur, sic quoque districte prohibetur ut nullus depositionis suae causam prosequi audeat ; vicini autem abbates, si quem iniuste depositum audierint, denuntiare studeant Capitulo generali.



 

 3 

 Nullus alicui pecuniam tribuat subsidium vel quadrigas aut vecturas accommodet ad villarum vel castrorum munitiones faciendas vel ad machinas seu arma in expeditione deferenda ; quod si quis facere praesumpserit in sequenti Capitulo inde veniam petat ad Capituli generalis arbitrium puniendus.



 

 4 

 Sententiae de esu carnium anno praeterito latae hoc additur, ut abbates qui quacumque de causa carnes comederint, in Capitulo generali veniam inde petant.



 

 5 

 Provideant cellerarii et portarii Ordinis, ac magistri et hospitalarii grangiarum, ut mulierculae notam ferentes prostitutionis a portis domorum Ordinis, quanto longius fieri poterit, repellantur, alioquin ipsi graviter puniantur.



 

 6 

 Omnes moniales Ordinis quaecumque sint loquantur de confessione per fenestram ad hoc, prout statutum est, deputatam, praeter graviter infirmantes et exceptis visitatoribus cum quibus in capitulo loqui possunt.



 

 7 

 Omnes fugitivi Ordinis nostri qui modo extra Ordinem sunt vel a modo exierint, nisi infra septem dies redierint omnium quos invenerint ultimi semper erunt, et monachi si bis exierint numquam promoveantur in abbates.



 

 8 

 Districte praecipitur ut novitates et superfluitates in picturis, in sculpturis, in aedificiis, in vestibus pretiosis et aliis similibus, quae deformant antiquam Ordinis honestatem ab omnibus domibus Ordinis penitus evellantur, nec abbates nec alii de Ordine sibi emant de cetero palefridos precio summam XX librarum turonensium excedente, et haec omnia patres abbates in visitationibus diligenter inquirant et faciant firmiter observari.



 

 9 

 Pueri euntes assidue cum personis Ordinis non deferant cultellos acuminatos, nec vestes varias, nec serta in capitibus, nec chryrotecas in manibus, sed mitanas, qui aliter se habentes secum duxerint, omni sexta feria sint in pane et aqua ; utantur tamen pueri vestibus quas nunc habent.



 

 10 

 Sententiae anno praeterito latae de visitatoribus haec subtrahitur clausula : si vero abbates et monachi in aliqua re sint discordes, debet abbatis sententia praevalere, etc.



 

 11 

 Quia de emissione monachorum et conversorum multa emergunt animarum pericula et gravamina domorum, districte praecipitur abbatibus universis ut sententia XV distinctionis 1224 : de non emittendis, nullatenus teneatur.



 

 12 

 Sententiae de non recipiendis novitiis infra annos hoc additur, ut novitii infra tempus statutum a modo recepti eiiciantur a visitatoribus, et abbates qui tales receperint, quanto tempore eos tenuerint, tanto tempore omni sexta feria sint in pane et aqua. In recipiendis a modo tanta in litteratura, in probatione spirituum, si ex Deo sint, diligentia adhibeatur, ut cedere possint ad utilitatem Ordinis et honorem.



 

 13 

 Episcopo Erelenensi cui plenarium concessum est servitium, quia decessit, debitum persolvatur.



 

 14 

 Anniversarium bonae memoriae Berengariae, quondam Anglorum reginae, et comitissae Campaniae sororis eius, sicut eis promissum fuit, decimo kalendas ianuarii celebretur insimul.



 

 15 

 Item comitissae Flandriae conceditur ut in omnibus domibus Ordinis in terra sua de Flandria aut de Annonia eius anniversarium post ipsius obitum celebretur.



 

 16 

 Abbatiae Sancti Salvatoris de Monte Amiato, gradus in ordine annorum conceditur, sexaginta.



 

 17 

 Aspice Domine, Salve regina cum tribus collectis et Deus venerunt gentes amplius non dicantur.



 

 18 

 Petitio domini Iacobi electi Praenestini, de faciendo pro eo plenario servitio post obitum eius exauditur.



 

 19 

 Domino Petro de Janicuria conceditur una missa post eius obitum per Ordinem universum.



 

 20 

 Supplicetur domino comiti Flandriae per litteras, per abbates de Alna et de Camberone pro abbatia cuius inspectio commissa fuit anno praeterito eisdem abbatibus et [quid] inde factum fuerit sequenti anno Capitulo generali renuntient.



 

 21 

 Abbas Mellifontis qui monachum suum Malachiam, cuius malitiam non debuit nec potuit ignorare, permisit remanere cum archiepiscopo Armacano, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et infra mensem postquam ad domum suam reversus fuerit, dictum monachum ad claustrum suum revocet, qui absque licentia Capituli generalis inde egredi non praesumat, nisi tantummodo cum conventu, et si mandato Capituli noluerit obedire, sententiis conspiratorum et eorum qui appellant denuncietur subiacere, quibus videlicet sententiis idem monachus fuerat innodatus quoniam de multa benignitate Ordinis beneficium obtinuit reconciliationis.



 

 22 

 Iniungitur abbati de Revebi ut denuntiet filio suo abbati de Valle Florida, quod si fuit Romam sine licentia secundum formam Ordinis obtenta, et poenitentiam non egit in Usibus constitutam, tanto tempore sit in omni sexta feria in pane et aqua quanto tempore eundo et redeundo moram fecit, et anno suo veniat ad Capitulum inde veniam petiturus.



 

 23 

 Abbas de Monte Ramorum qui vocatus non venit ad Capitulum, et officio cessit abbatis debita licentia non obtenta, per patrem abbatem ad locum suum redire compellatur, aut idem pater abbas diligenter inquirat causam eius, et eum prout meruit puniat, ac de ipso faciat quod secundum Deum loco et personae noverit expedire.



 

 24 

 Abbas Sancti Thomae, qui non renuntiavit quod ei anno praeterito fuit iniunctum a Capitulo generali, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Hoc ei vel per se vel per visitatorem, si quem mittendum duxerit, abbas de Roseriis, pater eius [denuntiet].



 

 25 

 Causa quae vertitur inter abbates de Alcubatia et de Carrazeto infra sequens Capitulum per ipsos abbates quibus anno praeterito fuit commissa pace vel iudicio terminetur ; abbas vero de Carrezeto, qui in Capitulo et coram Diffinitoribus non simpliciter prout debuit, sed tergiversando respondit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.



 

 26 

 Abbates Bonaecumbae et Bonaevallis qui per cavillationes advocatorum quos secum habebant ausi sunt causae suae processum impedire, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua ; causa vero per abbates Fontisfrigidi, Vallis-magnae et Loci Dei infra sequens Capitulum pace vel iudicio terminetur.



 

 27 

 Super enormi facto Hyberniensium ; de abbate ab eis interfecto et de alio exulato, mittatur ad dominum Papam ad eius consilium pariter et auxilium implorandum, ut et ipso scribat principi terrae et aliis quibus et qualiter viderit expedire.



 

 28 

 Negotium domus Montis Sanctae Mariae pro qua petit aliam abbas alibi construi, comittitur Sanctae Crucis in Austria, Sancti Godardii et de Bocan abbatibus, qui inde statuant quod secundum Deum et Ordinis instituta noverint expedire.



 

 29 

 Abbas de Villari qui licet generalem consensum vendendi possessiones aliquas a patre abbate et conventu suo habuerit, villam tamen minus discrete et sine speciali conventus sui vel saltem seniorum suorum consilio vendidit, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua.



 

 30 

 Abbates de Sturceburnae, de Utrina Valle et de Vuarneviler, qui gravia et enormia crimina abbati de Villario imponere praesumpserunt, a quibus per inquisitores a generali Capitulo missos inventus est immunis, qui etiam asseruerunt litteris suis patentibus se eorumdem criminum in animabus suis testes esse et coram Diffinitoribus recognoverunt se de ipsis criminibus nisi de auditu nihil scire ; licet viri sint magni nominis, tum quia iusti iudicii gladius nulli parcit, deponuntur in instanti. Inhibetur etiam eis ne aliquam earumdem quatuor domorum, videlicet de Sturceburnae, de Utrina Valle, de Vuarneviler et de Villario, de cetero ingredi audeant, et per annum abstineant ab altaris officio, et numquam promoveantur in abbates, nisi de licentia Capituli generalis.



 

 31 

 Conceditur abbati de Cerreto quod recipiat monasterium Sancti Stephani de Cornu, pro quo associando Ordini dominus Papa scribit.



 

 32 

 De expensis quas fecerunt visitatores a Capitulo generali in Hyberniam, committitur abbati de Saviniaco ut ipse inde statuat quod censerit esse iustum.



 

 33 

 Abbas de Firmitate qui non punivit eos qui carnes ministraverunt mulieribus in domo coniuncta clausurae abbatiae, tribus diebus sit in levi culpa, et qui ministraverunt, aut quorum iussione hoc factum fuit, sex diebus. Provideat etiam idem abbas ut numquam de cetero mulieres hanc domum ingredi permittantur.



 

 34 

 Quia conventus de Surio, de Castro Dei, de Petra fertili, noluerunt recipere visitatores a patre suo abbate de Furnesio missos, priores, suppriores, cellerarii, et subcellerarii domorum earumdem ab introitu ecclesiae arceantur et omni sexta feria sint in pane et aqua ; deinde ad dictam domum matrem suam veniant super hoc satisfacturi ad arbitrium dicti patris ; conventus quoque earumdem trium domorum omni sexta feria in pane sint et aqua, donec id compleatur. Abbas autem Mellifontis hoc eis denuntiet.



 

 35 

 Petitio principis Ruianorum de abbatia monachorum nostri Ordinis exauditur. Abbas autem Campensis conventum illuc mittat cum viderit expedire.



 

 36 

 Iniungitur abbati de Scala Dei ut assumptis duobus abbatibus de filiis suis, accedant ad domum de Ferola in plenario potestate, et inquirant diligenter de traditione duorum castrorum quae facta fuisse dicitur ab abbate, si ipsum vel aliquos alios de Ordine culpabiles ex hoc invenerit, digne pro meritis puniat, et quod inde fecerit anno sequenti renuntiet Capitulo generali.



 

 37 

 Quaestio de maioritate domorum de Gauellaia et Furnesio committitur Cisterciensi… abbatibus, pace vel iudicio terminanda.



 

 38 

 Abbas Sancti Petri de Gomerel non venit hoc anno ad Capitulum cum venire debuisset, abbas Sancti Prudentii ei denuntiet ut faciat poenitentiam in Usibus constitutam.



 

 39 

 Abbas de Sacramenia qui similiter non venit, faciat eamdem poenitentiam et hoc ei denuntiet abbas de Spina.



 

 40 

 Abbas quoque de Fiterio non venit ; renuntiet abbas de Oliva ut agat poenitentiam praetaxatam.



 

 41 

 Abbas Montis Salutis qui nec venit, eandem poenitentiam agat, et hoc ei abbas de Saltu novali [denuntiet].



 

 42 

 Abbas de Ribeto similiter non venit ; abbas de Gondonio ei denuntiet ut agat poenitentiam supra determinatam.



 

 43 

 Conversi Firmitatis qui cum comite Cabilonensi morantur, infra festum Omnium Sanctorum revocentur.



 

 44 

 Petitio domini Papae de abbatia monialium de Coeli Porta Ordini associanda, propter ipsius reverentiam exauditur.



 

 45 

 Abbati Casenovae conceditur ut in grangia Sancti Bartholomei quae fuit quondam abbatia, tres monachi habeantur, qui possint ecclesiae, quae ibi est, divinum officium celebrare.



 

 46 

 Petitio domini Viennensis de festo beati Antonii faciendo cum duodecim lectionibus et duabus missis in domo Bonaevallis, exauditur.



 

 47 

 Abbas de Campolilorum, in cuius domo ducissa Austriae est ingressa, et non fecit poenitentiam in Usibus institutam nec veniam inde petiit in Capitulo, sit tribus diebus in levi culpa.



 

 48 

 Inspectio abbatiae quam vult fundare archiepiscopus Golossensis, committitur abbatibus de Sancto Godardo, de Cycadorum et de Pelesio qui circumstantiis omnibus diligenter conspectis, mittant illuc conventum de domo de Bocham, auctoritate Capituli ulterius non expectata, si ita viderint expedire.



 

 49 

 Abbates Vallebonae et de Mataplana qui per litteras hoc anno se excusaverunt, sequenti anno veniant ad Capitulum, omni occasione remota, inde veniam petituri. Abbas de Spina hoc eis denuntiet.



 

 50 

 Petitio vero abbatis Ursicampi de faciendo festo dicti sancti in domo sua cum duodecim lectionibus et duabus missis et utrisque vesperis, exauditur. Abbati etiam Longipontis conceditur ut cum duodecim lectionibus et una missa in domo sua celebretur omni anno in posterum solemnitas supradicta.



 

 51 

 Petitio domini Regis Angliae de faciendo festo sancti [Eduardi] regis cum duodecim lectionibus in cunctis abbatiis Angliae exauditur ; specialem tamen historiam non habeant, sed communiter sicut unius martyris.



 

 52 

 Negotium de recipienda abbatia Sancti Gregorii in Urbe totum domini Papae beneplacito committatur ; cui tamen ita diligenter scribatur et honeste quod Ordo notari de cupiditate nequeat vel de ambitione.



 

 53 

 Verbum illud quod ponitur distinctione secunda quod abbates monacham non benedicant, intelligendum est de benedictione illa solemni quae consecratio dicitur, et pertinet ad solos episcopos ; benedictionem illam quae fit super novitios Ordinis elapso anno probationis ad mutationem status, faciant super moniales patres abbates et visitatores ipsarum, vel alii abbates Ordinis nostri tantum de ipsorum licentia speciali.





 Document 96

 Date: 1232







 

 1 

 Festum sancti Dyonisii martyris cum duabus missis celebretur per Ordinem universum. Conversi tamen propter hoc a labore non cessabunt.



 

 2 

 Commemoratio sancti Servatii episcopi et confessoris festo die ipsius, videlicet tertio idus Maii fiat per Ordinem universum. Collecta : Deus qui conspicis…



 

 3 

 In elevatione hostiae salutaris, consecratione peracta, hostia aliquantulum elevetur, ut videri possit.



 

 4 

 Liceat monachis qui benedictionem viae accipiunt, si necesse fuerit, ante evangelium celebrare.



 

 5 

 Propter collationes illicitas de medio tollendas, statuitur ut quando monachi causa solatii ad colloquium ab ordinis custode vocantur, illud colloquium sit de sanctorum miraculis, de verbis aedificatoriis, et de his quae pertinent ad salutem animarum, exclusis detractionibus, contentionibus et aliis vanitatibus. Hoc ipsum abbates conservent, ubicumque convenerint nisi de suis necessitatibus loquantur, et adiicitur praesenti statuto ne servitores inter se coram infirmario colloquantur.



 

 6 

 Antiqua sententia de carnibus extra infirmitoria non comedendis, in navibus, et in omnibus aliis locis firmiter observetur. Adiungitur huic sententiae quod nec episcopis, nec aliis personis, infra septa abbatiae, nec in domibus contiguis carnes aliquatenus ministrentur, vel comedere permittantur, nisi graviter infirmentur.



 

 7 

 Cum episcopi et praelati ad domos Ordinis veniunt, secundum possibilitatem domorum honeste excipiantur, hoc proviso, quod familiae eorum, si forte secum detulerint aliqua victualia, nulla eis propter hoc pecunia refundatur.



 

 8 

 Statuitur ut abbates et monachi semel ad minus in hebdomada confiteantur, si copiam habeant confitendi. Hoc idem praecipitur de conversis, qui in abbatia morantur. Conversi vero qui in grangiis morantur, quoties eis tenebitur capitulum, confiteantur.



 

 9 

 De admittendis hospitibus vel non admittendis, sententia septimae distinctionis, quae sic incipit : Quoniam manifestum est, inviolabiliter observetur. Abbas transgressor huius constitutionis veniam petat in Capitulo generali.



 

 10 

 Conversi qui cum principibus et baronibus habitant revocentur, nisi ibi fuerint de licentia Capituli generalis.



 

 11 

 Praecipitur ne aliquis de cetero de Ordine nostro recipiat in custodia sua munitiones aliquas vel castella.



 

 12 

 Duo procuratores in Curia pro toto Ordine annis singulis habeantur, et constitutio istius anni abbati Casemarii est commissa.



 

 13 

 Scribatur amicis Ordinis in Curia ex parte Capituli generalis ut ipsi suggerant domino Papae loco et tempore opportuno, ut quando scripserit abbatibus Ordinis pro aliquo in Ordine admittendo, talem mittat personam, quae sit idonea recipi secundum Ordinis instituta.



 

 14 

 Petitio illustris regis Angliae de anniversario ipsius post eius obitum faciendo per Ordinem universum, exauditur.



 

 15 

 Petitioni domini Cistercii conceditur ut pro Hildephonso illustri rege Castellae bonae memoriae et regina uxore ipsius anniversarium una die simul celebretur per universum Ordinem in octava sancti Michaelis.



 

 16 

 Dux Austriae reginae Berengariae anniversario societur.



 

 17 

 Petitio domini Lausannensis de celebranda una missa pro eo per Ordinem universum a singulis sacerdotibus post eius obitum exauditur.



 

 18 

 Abbatibus de Jubino et de Bello monte conceditur ut de septennio in septennium veniant ad Capitulum generale, et novitii ipsarum domorum possunt duci, completo anno probationis causa benedicendi de domo in domum, facta prius in domo propria solemni renuntiatione.



 

 19 

 Abbatiae Saltus Alborum conceditur ut habeat annorum gradum in Ordine quadraginta.



 

 20 

 Quaestio prioratus inter abbatem de Waverleia et abbatem de Furnesio per provisionem domini Cisterciensis deciditur, ut de Furnesio habeat prioratum in tota generatione Eleemosynae in Anglia, et in generatione Saviniaci in Anglia tantum ; abbas autem de Waverleia habeat prioratum ubique alias tam in congregationibus abbatum quae fuerint per Angliam, quam alias per Ordinem universum.



 

 21 

 Litterae domini Papae pro negotio Hybernensium Ordinis nostri directae legantur in omnibus capitulis abbatiarum Hyberniae et diligenter originalia conserventur.



 

 22 

 Abbas de Tela qui ministravit carnes cuidam saeculari personae infra terminos abbatiae, sex diebus sit in levi culpa et tribus sextis feriis in pane et aqua.



 

 23 

 De monialibus de Moleges quae deferunt vela alba et garnachias et nutriunt crines longos, praecipitur ut ordinate se habeant, vel ab Ordine abscindantur. Idem praecipitur de monialibus Sancti Pontii, et filiabus suis, et hoc committitur visitatoribus earumdem.



 

 24 

 Frater Guillemus Formõs conversus domus Bonaecumbae propter manifestos excessus suos a domo emissus propria, ad remotiorem domum per abbates de Domo Dei super Carrum et de Albis petris mittatur, non reversurus nisi per Capitulum generale ; qui abbates quam citius potuerint ad partes illas personaliter accedentes, si rebellis fuerit, excommunicent eum auctoritate Capituli generalis ; praecipitur insuper eisdem abbatibus ut ad domum Bonaecumbae patre abbate vocato personaliter accedentes, inquirant de statu domus eiusdem, et si quos excessus invenerint corrigant auctoritate Capituli generalis ; praeterea de querela quam dictus abbas Bonaecumbae proposuit adversus abbatem Bonaevallis Ruthenensis dioecesis diligenter inquirant et renuntient quod invenerint Capitulo generali.



 

 25 

 De expensis quas petunt visitatores Calabriae, Apuliae, Siciliae, committitur abbatibus Casemarii et Fossaenovae ut ipsi faciant eas restitui a domibus visitatis.



 

 26 

 Abbas de Renebi qui debuit renuntiare Capitulo utrum abbas de Valle Florida complesset sententiam Capituli generalis et non renuntiaverit, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Abbas de Parcolude hoc ei denuntiet.



 

 27 

 Abbatia Sancti Spiritus in Calabria, redacta in grangiam per visitatores Capituli generalis, transferatur ad locum qui dicitur Sancta Maria de Coronata collatum a domino Papa et ille locus prior maneat grangia abbatiae transaltae cum omnibus bonis suis, et eadem abbatia cum omnibus pertinentiis suis subsit abbatiae de Ferraria sicut prius.



 

 28 

 Translatio abbatiae Galesii facta per visitatores Capituli ad locum qui dicitur S. Symon approbatur.



 

 29 

 Ob gratiam et reverentiam domini P[etri] Capuani cardinalis, inspecta confirmatione domini Papae, Canonica de Almaphia restituitur in abbatia et praecipitur patri abbati ut tot mittat monachos ibidem et tales quod possint servare Ordinis instituta.



 

 30 

 De abbatia Roqueamatoris praecipitur patri abbati de Nucarra quatenus illuc mittat duodenarium numerum monachorum infra sequentem dominicam Palmarum, procreans ibi abbatem ; quod si non fecerit, hoc idem praecipitur abbati de Mathina in sequens festum sancti Joannis Baptistae faciendum. Quod si forte abbas de Mathina non fecerit infra terminum supradictum, hoc idem abbati Casaemaris infra sequens Capitulum praecipitur faciendum ; ita tamen quod abbatia Roqueamatoris perpetuo sit filia illius abbatis qui prius praedictum numerum monachorum illuc duxerit transmittandum.



 

 31 

 Quia generatio Mathinae circa correctionem filiarum suarum diu se habuit negligenter, imo et vitiose, nec etiam spes reformationis sit aliqua per eamdem statuitur, ut abbatia Sancti Spiritus de Panorma subsit de cetero immediate tanquam filia matri abbatiae Casaemarii ; abbatia vero Rocadiae remaneat in eo statu in quo erat ante adventum visitatorum Capituli generalis.



 

 32 

 Super negotio de Jubino scribatur supplicando domino Papae et patriarchae Antiocheno.



 

 33 

 Quoniam abbas et monachi de Berola in redditione castrorum per pusillanimitatem graviter deliquerunt, cum pro iustitia debuissent usque ad sanguinem restitisse, praecipitur quod abbas per annum extra stallum suum maneat et sex diebus sit in levi culpa, et tam idem quam totus conventus duobus eorum in pane et aqua. Monachi vero qui tunc erant vel modo sunt officiales tribus sextis feriis sint in pane et aqua.



 

 34 

 Praecipitur de Camberona et de Laude abbatibus ut ad abbatiam monialium de Fortenella personaliter accedentes iniungant abbatissae firmiter ex parte Capituli ut moniales quas miserat ad abbatiam construendam revocet sine mora et ab aedificatione desistat, alioquin excommunicentur auctoritate Capituli generalis ; sub eadem forma committitur abbati Villariensi de abbatia de Brenia.



 

 35 

 De aedificanda abbatia Paradisi committitur abbatibus de Colbas et de Lugna ut ad locum inspiciendum accedant et si viderint expedire, introducendi ibidem conventum habeant potestatem.



 

 36 

 Abbas Belliloci Ruthenensis dioecesis, qui anno praeterito non venit ad Capitulum generale, agat poenitentiam in diffinitionibus constitutam. Similiter faciat abbas de Stit.



 

 37 

 Ad mandatum domini Papae conceditur ut abbatia Camerae Sanctae Mariae Ordini societur et per abbatem de Alna visitetur.



 

 38 

 Conceditur abbati de Oubrulluc ut in festo sancti Henrici missa in conventu domus annis singulis celebretur.



 

 39 

 Conceditur Eurebacensi abbati ut ad consilium inspectorum videlicet abbatum Loci Sanctae Mariae et Vallis Sancti Petri statim mittat conventum ad locum qui dicitur Ageona, si viderint expedire.



 

 40 

 Conceditur domino Cistercii ut scribat nomine Capituli generalis pro negotio de Polongeio, quomodo et eo modo quo viderit expedire, ita tamen quod Ordo propter istud negotium non gravetur expensis.



 

 41 

 Factum abbatiae Laurisiẽn committitur abbatibus de Villerio, de Novo castro, Maceriarum, ut ipsi videlicet inquirant fundamentum et processum facti et instrumentorum tenorem et rationes et omnia quae ad factum huiusmodi spectant, nulla innovatione vel immutatione interim facta. Hoc etiam inhibetur ne aliqui de Ordine supplicando vel rogando vel quocumque modo procurando se intromittant de hoc facto donec renuntiatum fuerit Capitulo generali.



 

 42 

 Iniungitur abbatibus de Igniaco et Ursicampo et de Frigidomonte ut pro sopiendis dissentionibus et querelis quae sunt inter Ordinem nostrum et Ordinem Praemonstratensium, abbati Praemonstratensi diem et locum competentem assignent ad quem utraque pars debeat convenire.



 

 43 

 Petitio abbatis Lucellensis de possessionibus emendis ad abbatiam construendam, committitur patri abbati et abbati Clarifontis, qui locum diligenter inspiciant et de monachis mittendis faciant quod viderint expedire.



 

 44 

 Querela inter abbates de Port et de Ruoc de abbatia construenda committitur abbatibus Olberluc et de Cenna qui eam diligenter examinent et quid fecerint renuntient Capitulo generali.



 

 45 

 Pro eo quod, sicut intelleximus, domus de Pelesio in Hungaria in visitationibus factis in ipsa, suos saepe redemit excessus per pecuniam, statuitur ut pater abbas ita se habeat ordinate de cetero in visitatione eiusdem domus, ne ipse depositionem incurrat ex hac causa, et domus ipsius ius maternitatis quod habet in illa domo amittat, et quia de excessibus illius domus multa enormia audivimus, iniungitur visitatoribus Claraevallis et Trium fontium quod inquirant et corrigant in domo de Pelesio, et domo de Pasto tam in capite quam in membris, quae viderint corrigenda auctoritate Capituli generalis et renuntient quae fecerint Capitulo generali.



 

 46 

 De abbate de Thama qui arma pugili dicitur ministrasse, committitur abbati de Eleemosyna ut diligenter inquirat et auctoritate Capituli generalis corrigat et puniat secundum quod viderit expedire.



 

 47 

 Abbati Sancti Stephani in Nemore conceditur quod revocet quamdam possessionem quae dicitur fuisse abbatiae ipsius, si tamen potuerit fieri sine mutuo contrahendo.



 

 48 

 Super petitione episcopi Lealensis de fundanda abbatia nova, iniungitur abbatibus de Lugna et de Clara tumba ut locum et possessiones et cetera necessaria abbatiae inspiciant diligenter et renuntient quae invenerint sequenti Capitulo generali et habeant insuper potestatem introducendi illuc conventum, si ita viderint expedire.



 

 49 

 Petitio ducis Carinthiae de abbatia fundanda committitur abbatibus de Runa et Cithi ut ad locum personaliter accedentes ipsum locum et cetera abbatiae necessaria diligenter inspiciant et habeant potestatem introducendi ibi conventum, si viderint expedire, renuntiantes quae fecerint Capitulo generali.



 

 50 

 Abbates de Hybernia qui hoc anno debuerunt venire ad Capitulum et non venerunt, agant poenitentiam in Usibus constitutam et hoc eis denuntiet abbas de Portu Sanctae Mariae.



 

 51 

 De abbate de Wellegri de quo dictum fuit in Capitulo generali quod frequenter Iudeos admisit ad mensam, iniungitur patri abbati adiunctis sibi abbatibus de Ruma et de Iutoria quatenus super hoc inquisitionem faciat diligentem et si ita invenerit ipsum absque retardatione deponat, et quid inde fecerit nuntiet Capitulo generali.



 

 52 

 Quoniam inter abbatiam Sancti Thomae et abbatiam de Venetiis nimia vicinitas esse dignoscitur, iniungitur abbati de Valeriis quatenus easdem faciat moniales includi.



 

 53 

 Quoniam de abbate de Wallegrada multa nuntiata sunt Capitulo generali, iniungitur abbati de Sancta Cruce in Austria ut assumptis secum duobus abbatibus inquirant super his diligenter et pro meritis ipsum corrigat et puniat auctoritate Capituli generalis, nuncians quid inde fecerit Capitulo generali.



 

 54 

 De monachis de Ilda qui manus violentas iniecerunt in proprium abbatem et de ipso abbate, committitur patri et visitatoribus Claraevallis ut ipsi, auctoritate Capituli generalis, veritate plenius inquisita, tam de praedicta iniectione quam ipsius abbatis depositione emendent et corrigant quae fuerint corrigenda, praedictum, qui fuit abbas, si invenerint ipsum iniuste depositum restituentes et monachos pro meritis excessum acrius punientes, et quid inde fecerint nuntient Capitulo generali.



 

 55 

 Capitulum generale ex petitione abbatis Portensis plenam fraternitatem confert Everhero militi eiusque uxori, liberis, nepotibus quia renuntiavit omni iuri, quod in bonis monasterii Portensis habere videbatur.





 Document 97

 Date: 1233







 

 1 

 Collecta Ecclesiae intermittitur his diebus : in vigilia Nativitatis Domini, Paschae, Pentecostes, in Coena Domini, in sabbatis quatuor temporum, in Exaltatione Sanctae Crucis, in quatuor praecipuis officiis defunctorum.



 

 2 

 In primis vesperis de sancto Dyonisio, dicatur responsorium Laverunt.



 

 3 

 Sententiae anno praeterito latae de revocandis conversis qui cum principibus commorantur, hoc additur ut nullus eis de cetero monachus vel conversus commodetur, nisi de licentia Capituli generalis ; et si quis forsitan urgente necessitate contra facere compulsus fuerit, in sequenti Capitulo tamen inde veniam petat.



 

 4 

 Caveant de cetero Hispaniae et Vasconiae et alii omnes abbates Ordinis nostri ne sellis equorum curiosis, aut frenis ornatis laminis, vel lunulis stanneatis, nec strepis utantur ferreis, sed absque omni faleramento curioso sint haec omnia, et a communi Ordinis forma non discrepantia, sed talia quae divitias non ostentent, sed voluntariae paupertatis redoleant honestatem.



 

 5 

 Universi tam monachi quam conversi ter vel bis ad minus in anno suis abbatibus, si copiam eorum habuerint, confiteri fideliter non omittant, definitione nihilominus anno praeterito edita de confessionibus in suo robore permanente.



 

 6 

 Definitio anni praeteriti de colloquiis abbatum et monachorum taliter reformetur : studeant abbates, monachi pariter et conversi, ut quando ad colloquium conveniunt, talia inter se habeant colloquia, quae gravitatem redoleant et salutem respiciant animarum, attendentes quod de omni verbo otioso reddituri sunt aequissimo iudici rationem.



 

 7 

 Liceat abbatibus, qui voluerint, facere proponi praedicationem familiis suis dominicis diebus et festivis.



 

 8 

 Monacho cui ex regula claustrum propria debet esse habitatio, licet quidem, quoties ad grangias vel cellaria mittitur, ire, sed numquam diutius habitare, nisi forte ad tempus certa necessitate cogente, et si quae sunt aliae definitiones de hac materia revocantur, et qui aliter sunt in grangiis vel cellariis sine mora revocentur.



 

 9 

 Patres abbates in visitationibus suis definitiones de aedificiis non faciendis, et emptionibus inordinatis, et de certo numero personarum, faciant inviolabiliter observari.



 

 10 

 Sententiae de monachis abbatibus in visitationibus associandis editae, est adiunctum quod visitationes suas ultra triduum continuum non protelent ; elapso vero triduo, visitatoris non exerceant potestatem. Si vero postquam visitaverint, electio cuiusquam abbatis facienda occurrerit, electionem illam secundum formam Ordinis, si eis ab eo qui eos miserit concessum fuerit, prosequantur. In cunctis tamen abbatiis quas visitaverint, ante visitationem et post eis caritative et honorifice necessaria ministrentur.



 

 11 

 Quoniam volumus et desideramus cunctos visitatores nostri Ordinis innocentes esse manibus et mundos corde, excutiant omnes, tam eundo quam redeundo et visitando, manus suas ab omni suspecto munere ; nec quicquam recipiant nisi in cunctis necessitatibus, et prout bona conscientia ipsos visitatores dictaverit indigere, ut tam nervo conscientiae quam publicae infamiae careant omni nota, nec quisquam compellatur visitatorum servientibus praeter necessaria quidquam dare.



 

 12 

 Abbates quibus incumbit abbatias monialium visitare, viros honestos et prudentes eisdem monialibus instituant confessores, nec aliis nisi de patris abbatis licentia liceat ipsis monialibus confiteri.



 

 13 

 Abbates ad Capitulum generale venientes, die praecedente vigiliam Sanctae Crucis de cetero intrent Cistercium, consueto dierum numero nihilominus observato, et missa de Spiritu Sancto ipso die per totum Ordinem celebretur ; nullusque saecularis, aut de altero Ordine, ante festum Sanctae Crucis ingredi permittatur, et si quis ultra numerum dierum ab antiquo constitutum, monachum, conversum, servientem, vel equum ad quatuor primas domos, vel ad eas quae infra sunt adducere praesumpserit, vel adductos admittere, die altero factae transgressionis huiusmodi sit in pane et aqua, veniam inde nihilominus in Capitulo petiturus.



 

 14 

 Ad communionem bonorum temporalium nulli familiares recipiantur a modo, nisi ad abrenuntiationem proprietatis, ad votum continentiae, et ad obedientiam se voluerint obligare, habitum et tonsuram familiaribus deputatam quamdiu vixerint portaturi. Si qui sunt in Ordine qui nondum ad haec sunt obligati, ad hoc faciendum, si fieri potuerit, inducantur.



 

 15 

 Abbates possessiones monasteriorum suorum distrahere sine seniorum consilio non praesumant. Priores vero suis sint contenti officiis, secundum quod in diffinitionibus continetur, et ad ea quae sibi sunt inhibita manus extendere non attentent, sine abbatis licentia speciali.



 

 16 

 Petitio domini regis Scotiae exauditur in hunc modum, quod in singulis domibus Ordinis celebretur una missa de Spiritu Sancto, et in regno ipsius a singulis sacerdotibus et in ipso regno post illius obitum anniversarium eius fiat.



 

 17 

 Petitio abbatis et conventus Sancti Mansueti Tullensis qui petunt quod scribantur inter familiares, exauditur.



 

 18 

 Petitio nobilis comitissae Flandrensis de celebrando plenario servitio per totum Ordinem pro bonae memoriae Ferrando comite viro eius, exauditur, et huic associatur servitio Ioannes Urgeolus pro quo dominus Mitelensis archiepiscopus preces fudit.



 

 19 

 Nobili militi Ioanni de Fay, ob ipsius devotionem et instantem supplicationem ad multorum preces, conceditur una missa a singulis sacerdotibus Ordinis post eius obitum celebranda.



 

 20 

 Petitio primogeniti regis Ungariae de construenda abbatia monachorum nostri Ordinis exauditur ; abbas Trium fontium illuc mittat conventum quando viderit expedire.



 

 21 

 Petitio domini Praenestini electi de abbatia de Parno incorporanda Ordini exauditur, et sit filia Sancti Condoardi ; abbas autem ille conventum de domo sua infra sequens Capitulum illuc mittat.



 

 22 

 Petitio comitissae Carnotensis de transferenda abbatia monialium de Aqua prope Carnotum committitur Curiae Dei et Landesio abbatibus, qui prius loquentes super hoc cum domino episcopo Carnotensi, ad locum accedant et inspiciant diligenter et quae invenerint sequenti anno renuntient Capitulo generali.



 

 23 

 Petitio abbatis de Sichem de habenda paternitate domus de Gruennehaven et abbatis de Bohoc qui pater eiusdem domus est, prout fieri viderint, concedatur ei id quod petit, auctoritate Capituli generalis.



 

 24 

 Petitio domini P[etri] Capuani cardinalis super domo quae vocatur Canonica de almafia committitur duobus abbatibus qui mittuntur ad Curiam, et si cum gratia et pace ipsius cardinalis potest fieri paternitas eiusdem domus remaneat abbati Fossaenovae, ita tamen quod nunquam redigatur in grangiam sine Capitulo generali, alioquin praedicti duo abbates, habito prudentum virorum consilio, statuant auctoritate Capituli generalis quae viderint statuenda.



 

 25 

 Petitio nobilis comitis Ultensis de construenda abbatia monachorum nostri Ordinis committitur de Iugo Dei, de Insula et de Cumba abbatibus, qui ad locum abbatiae construendae assignatum accedentes, inspiciant quae secundum Ordinis instituta inspicianda sunt et quae invenerint sequenti anno per se vel per alios renuntient Capitulo generali.



 

 26 

 Petitio reverendi patris domini Rad[olphi] episcopi Agennensis de mittendis ad Curiam romanam abbatibus vel monachis pro negotiis ecclesiae suae, et de retinendo converso de Pratea, exauditur.



 

 27 

 Petitio domini Henrici Leodiensis archidiaconi de associanda Ordini abbatia monialium de Brenia committitur de Alna et de Camberone abbatibus, qui ad locum accedentes inspiciant et considerent diligenter si secundum formam Ordinis et sine alterius praeiudicio petitio eius debeat exaudiri, ita tamen quod includantur moniales et si ita potest fieri, faciant id quod petit auctoritate Capituli generalis, alioquin desistant, et quid inde fecerint sequenti anno renuntient Capitulo generali.



 

 28 

 Petitio abbatis de Floregia qui poscit in filiam recipere domum canonicorum Insulae arearum committitur de Sinaqua et de Silvacana abbatibus, qui consideratis omnibus quae secundum Ordinis instituta consideranda sunt, statuant inde auctoritate Capituli generalis quod viderint expedire.



 

 29 

 Petitio Radulphi mil[itis] de construenda abbatia monachorum nostri Ordinis et domui de Bona requie in filiam assignanda, committitur de Veteri villa, de Begar et de Sancto Albino abbatibus qui ad locum accedentes inspiciant quae secundum Ordinis instituta inspicienda sunt et quid invenerint, etc.



 

 30 

 Petitio monialium monasterii de Valle Sanctae Crucis Constantiensis dioecesis de incorporando nostro Ordini earum monasterio, cum dominus Papa pro eis scribat, exauditur ita quod includantur.



 

 31 

 Petitio priorissae et monialium monasterii de Valle Dominae Nostrae Herbipolensis dioecesis, pro quibus dominus Papa scribit de incorporanda Ordini nostro earum monasterio, exauditur ita quod includantur.



 

 32 

 Petitio Ioannis Alataque civis Tornacensis de fundanda quadam abbatia monialium, quia pro ea scribit dominus Papa domino abbati Cisterciensi, exauditur, de contradictione tamen abbatis de Laude qui huic fundationi se opponit, committitur abbatibus de Valcellis et de Camberone qui gravamen abbatis de Laude inspiciant diligenter et si dictus Ioannes ad arbitrium ipsorum voluerit satisfacere abbati de Laude super gravamine quod praetendit, rata sit concessio quae facta fuit eidem Ioanni in Capitulo generali.



 

 33 

 Abbas Claraevallis accedat in propria persona vel mittat quas [personas] mittendas censuerit auctoritate Capituli generalis ad domum Bonaecumbae, et facta inquisitione diligenti super statu domus ipsius, reformanda reformet et corrigat corrigenda, et quid inde, etc.



 

 34 

 Districte praecipitur Casemarii, Fossaenovae et Sancti Anastasii abbatibus ut Caraevallis et Fontisvivi abbatibus quondam visitatoribus Siciliae, Apuliae et Calabriae refundi faciant XIV marchas argenti pro expensis quas fecerunt in visitando ipsas domos, proviso quantum unaquaeque domorum ipsarum solvere debeat ita quod pecunia praetaxata infra Pentecosten praedictis duobus abbatibus transmittatur, alioquin ex tunc tres praemissi abbates extra stallum abbatis sint donec mandatum Capituli generalis exequantur.



 

 35 

 Abbas Sancti Galgani mandatum domini Papae super monasterio Sancti Pantaleonis sicut in litteris apostolicis ad ipsum directis continetur, adiuncto secum abbate Sancti Salvatoris de Monte Amiato diligentius exequatur.



 

 36 

 Executio poenae anno praeterito inflictae monachis de Berola patri abbati committitur, qui sequenti anno quod inde factum fuerit renuntiet Capitulo generali.



 

 37 

 Conceditur ut fratres laici de Calatravia, qui egrediuntur de Ordine, cum postea revertuntur possint ad arbitrium magistri sui in pristinum ordinis sui gradum restitui, ita quod usque ad tempus constitutum debeant ultimi omnium remanere.



 

 38 

 Modus alienationis factae super monasterio de Barona committitur inquirendus et diligentissime perscrutandus Caraevallis et Fontisvivi abbatibus, et quid inde invenerint sequenti anno renuntient Capitulo generali.



 

 39 

 Licet de Quanarleia, de Furnesio, de Rievalle et de Fontibus abbates qui super exacta nomine quadragesimae pecunia ab illustri rege Anglorum cum eo contra libertatem Ordinis composuerunt certam summam pecuniae promittentes, digni essent depositione, eis de benignitate Capituli ad praesens parcitur, ita tamen quod tam ipsi quam omnes illi, quorum consilio teste ipsorum conscientia factum fuit, XL diebus extra stallum abbatis sint et tribus diebus in levi culpa uno eorum in pane et aqua, praecaventes modis omnibus ne talia de cetero audeant attemptare, si depositionis poenam voluerint evitare.



 

 40 

 Abbati de Pontealto indulgetur ut uno anno remaneat et alio veniat ad Capitulum generale.



 

 41 

 Querela abbatis de Bildewas contra abbatem de Crokesdome super vicinitate quarumdam grangiarum limitibus et pasturis committitur de Cumbremare et de Staulane et Rievalle abbatibus pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 42 

 Querimonia domini Torcellani episcopi de nimia vicinitate monasterii Sancti Thomae Veneciarum et alterius monasterii feminarum et notabili frequentia monachorum cum monialibus et aliis multis, committitur de Caravalle et Sanavalle abbatibus qui ad locum accedentes corrigant quae sine gravi scandalo corrigi potuerunt, auctoritate Capituli generalis et quid inde fecerint vel facienda reliquerint, sequenti anno renuntient Capitulo generali.



 

 43 

 Inspectio loci ad quem abbas de Cava suam abbatiam vult mutare committitur abbatibus de Columba et de Fontevivo qui, cunctis circumstantiis diligenter pensatis, quid invenerint sequenti anno renuntient Capitulo generali.



 

 44 

 Inquisitio et correctio eorum quae dicta sunt de abbate Bostoniae committitur abbati Claraevallis.



 

 45 

 Excessus facti contra abbates ad Capitulum venientes in domo de Quintiaco committitur abbati Pontigniaci taliter corrigendi quod omnes qui audierint a praesumptione simili se compescant.



 

 46 

 Abbas Fontis Guillelmi qui non venit ad Capitulum generale poenitentiam agat in Usibus constitutam. Abbas de Gundonio hoc ei denuntiet.



 

 47 

 Isti abbates de Hybernia hoc anno non venerunt ad Capitulum : abbas de Surio, abbas de Magio, abbas de Castro Dei, abbas de Choro Benedicti, abbas de Petrafertili, abbas de Arvicampo abbas de Lege Dei, abbas de Comor ; ipsi faciant poenitentiam in Usibus constitutam et hoc eis denuntient de Vallesalutis et de Benedictione Dei abbates, prout eis singulis sunt propinqui.



 

 48 

 Inquisitio eorum quae dicuntur de abbate de Oliva committitur patri abbati et abbati de Irantio, et quid inde, etc.



 

 49 

 De duobus procuratoribus habendis in Curia domini Papae in communibus expendis Ordinis, Casemarii et Fossaenovae abbatibus committitur annis singulis exequendum, donec generale Capitulum aliter super hoc duxerit disponendum.



 

 50 

 De mutatione abbatiae de Plani committitur abbatibus Sanaevallis et Caraevallis iuxta Mediolanum qui omnes circumstantias inspiciant diligenter, et quid invenerint, etc.



 

 51 

 Quoniam de abbatia Pelisii, tam de abbatibus qui pro tempore illi domui praefuerunt, quam de monachis et conversis, multa mala ad audientiam Capituli per inquisitionem abbatum, qui illuc missi fuerunt, delata sunt, et excessus tam intolerabiles et enormes sunt auditi, quos pudor et prolixitas hic ea prohibent recitari ; sic est auctoritate Capituli ordinatum quod duo abbates Aceii et Pelisii, qui cesserunt, cum talis cessio illusio potius quam cessio debeat appellari, eo quod per hanc cessionem non fuerunt sufficienter puniti, mittantur Claramvallem, ibi si abbati Claraevallis visum fuerit, et quamdiu iudicaverit moraturi, vel ad eius arbitrium ad domos alias emittendi ; in quacumque vero domo fuerint, ultimi sint per annum in ordine sacerdotum, numquam in Hungariam reversuri, et numquam in abbates de cetero promovendi.



 

 52 

 Quia vero probabile aut probatum, quod tam aliqui abbates, quam aliae personae de Aceyo per extorsiones quas fecerunt in illa domo, eum in muneribus iudicantes, tantorum excessuum fuerunt consortes, in spe futurae meliorationis et emendationis, quae per Dei gratiam et providentiam abbatis de Aceyo nuper promoti creditur proventura, excessus personarum de Aceyo, quorum consilio, si quae factae sunt extorsiones praedictae, ipsi committuntur corrigendae. Correctio itidem domus Pelisii atque reformatio, tam de personis inutilibus emittendis, quam bonis introducendis cum consilio patris abbatis et Claraevallis eidem abbati committitur exequenda. Ipse autem etiam caveat sibi et suae domui filiam suam taliter gubernando, quod malorum praedecessorum suorum maculam non incurrat, et domus sua ius maternitatis de iure ultionis in domo Pelisii non amittat.



 

 53 

 Abbates de Colbas et de Lugna qui non renuntiaverunt Capitulo generali quid fecerint de negotio sibi commisso anno praeterito poenitentiam agant super tali negligentia constitutam, et negotium illud si prosecuti non sunt citius prosequantur, renuntiaturi nihilominus sequenti anno quid fecerint Capitulo generali.



 

 54 

 De translatione abbatiae Sancti Stephani de Bosco committitur Casemarii et Sancti Anastasii abbatibus ut ad locum personaliter accedentes videant si translatio necessaria sit, et quid invenerint sequenti anno renuntient Capitulo generali.



 

 55 

 Cessio quam fecerunt abbas et conventus Sconaugia patri abbati et conventui de Eberbac iuris quod habebant in abbatiam de Laurisa approbatur et confirmatur a Capitulo generali ; et conceditur abbati de Eberbac quod de domo sua mittat illuc conventum, creato abbate, quam citius poterit et viderit expedire.



 

 56 

 Inspectio abbatiae quam vult fundare Nuno nobilis comes Rossilionis in regno Maioricarum committitur de Sanctis Crucibus et de Populeto abbatibus ut ad locum personaliter accedentes, omnibus circumstantiis prudenter pensatis, mittant illuc conventum de domo Fontisfrigidi non expectato ulterius mandato Capituli generalis, si ita viderint expedire ; abbas autem Fontisfrigidi hoc eis denuntiet.



 

 57 

 Querela quae vertitur inter abbatem Rivisicci et abbatem Sancti Prudentii committitur abbatibus Vallisbonae, de Yrantio et de Horta infra sequens Capitulum compositione vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 58 

 De monacho de Mera qui Ieremias vocatur, qui sicut dicitur in diffamationem Ordinis inordinate discurrit, committitur abbati Claraevallis, ut huius accusationis veritatem a suis visitatoribus faciat diligenter inquiri, et si ita invenerint faciant eum digne puniri, et teneri sub arcta Ordinis disciplina.



 

 59 

 Causa quae vertitur inter abbatem Morimundi et abbatem Sancti Petri de Gomel committitur abbatibus Vallisbonae et Sacrameniae qui privilegiis utriusque partis diligenter inspectis, testibusque receptis, causam ipsam audiant et plenam instruant, reservata sententia diffinitiva Capitulo generali, ad quod Capitulum accedant anno sequenti partes sufficienter instructae iustam, auctore Domino, sententiam recepturae.



 

 60 

 Frater Bernardus quondam prior Marmussolii, qui domum Sancti Martini de Viterbio ad quam assumptus fuit in abbatem, a Summo Pontifice munere benedictionis accepto, tamquam repudiatus et ingratus gratiae tanti patris non sine grandi nota levitatis reliquit, tali poena punitur a Capitulo generali, quod in primis habeatur eius cessio rata, Pontiniacum etiam veniat sine mora, ad domum aliam ad Pontiniacensis arbitrium emittendus, et ultimus sit per annum, numquam in abbatem aut priorem vel cellerarium promovendus. Abbas Fossaenovae hoc ei denuntiet.



 

 61 

 De exactione extraordinaria quam faciunt fratres Calatravenses pedagium de animalibus domorum nostri Ordinis extorquendo, committitur abbati Morimundi ut eos ab hac exactione cessare faciat auctoritate Capituli generalis.



 

 62 

 Malachias Hybernensis monachus, persecutor antiquus Ordinis et destructor, et per suam malitiam Ordini bene notus, qui, inter plurima mala quae fecit, quasdam domos Ordinis in magna summa pecuniae obligavit, propter hoc a Capitulo sic punitur quod numquam ad aliquod officium cui cura sit animarum annexa, nec ad officium cellerarii assumatur.



 

 63 

 Abbas Villaenovae qui misit quemdam monachum contra Ordinis instituta sex diebus sit in pane et aqua, monachus autem ille non exeat de abbatia nisi cum conventu, usque ad sequens Capitulum generale.



 

 64 

 Calatravenses extra fines Hispaniae aliter quam personae Ordinis carnibus non utantur.



 

 65 

 Inspectio abbatiae quam vult fundare archiepiscopus Colocensis committitur abbatibus de Bocham et de Godoardo qui, omnibus circumstantiis diligenter inspectis, sequenti anno renuntient Capitulo generali.



 

 66 

 Duo abbates, Maceriarum videlicet et de Grandisylva, eant ad Curiam domini Papae, et quae pro communibus negotiis Ordinis diriguntur, expensis Ordinis communibus procurentur ; quibus etiam Casemarii et Fossaenovae abbates praestent consilium et iuvamen ; litterae vero quae necessariae erunt eis a domino Cistercii auctoritate Capituli sigillentur.



 

 67 

 Propter excessum qui factus fuit in grangia Fontineti quae dicitur Fons siccus contra abbates et servientes eorum, duo conversi qui culpabiliores fuisse dicuntur, videlicet hospitalis et alius qui servientes grangiae armatos ad hoc malum, ut dicitur, instigavit, ad domos valde remotas mittantur, ubi poenae conspiratorum subiaceant non reversuri nisi per Capitulum generale ; ceteri conversi qui praesentes fuerint omni sexta feria usque ad Pascha sint in pane et aqua, remansuri tamen in grangia si suus abbas viderit expedire ; omnes vero servientes grangiae supradictae, qui praesentes erant in illa grangia illa die, a domo Fontineti et ab omnibus domibus eiusdem et operibus expellantur, nec in aliqua domo nostri Ordinis habeant, postquam cogniti fuerint, refugium vel iuvamen.



 

 68 

 Frater Iacobus quondam prior de Pontigniaco, qui non expectato adventu sui abbatis, qui veniebat ad domum Pontigniaci electus, una die XVII recepit personas minus idoneas, ut dicitur, in conversos ; monachum etiam quemdam ad domum Pontiniaci revocavit, et gradum pristinum ei restituit, quod nisi abbati proprio non liceret, et propter alios suos excessus qui ad audientiam Capituli sunt delati, ad domum aliam emittatur, et ibi ultimus sit per annum.



 

 69 

 Petitio Domini Papae de celebranda una missa a singulis sacerdotibus Ordinis, et ab aliis monachis VII [p]salmis cum letania et conversis septies Pater noster dicendis pro bonae memoriae A[lberto] quondam Mademburgensi episcopo, exauditur.



 

 70 

 Capitulum generale abbatissae in Quedeligenbure, quia domum Lapidis Sancti Michaelis fovet, participationem omnium bonorum concedit.





 Document 98

 Date: 1234







 

 1 

 Districtius inhibetur ne monachi Ordinis nostri parochiales ecclesias regere, vel in eis deservire aut curam animarum habere, vel ibidem moram diutius facere occasione qualibet permittantur, et si qui sunt alicubi in ecclesiis huiusmodi protinus revocentur ; id ipsum statuitur de domo Sancti Galgani apud Senas.



 

 2 

 Nullus abbas irregularem monachum mittat ad Curiam causa dispensationis obtinendae, nec in fraudem huius constitutionis ad proximas abbatias, nisi de Capituli generalis licentia speciali ; quod si quis facere praesumpserit in sequenti Capitulo veniam inde petat et sit in levi culpa sex diebus duobus eorum in pane et aqua, et quadraginta diebus extra stallum abbatis.



 

 3 

 Cum iuxta B. Benedicti regulam tales esse debent abbates qui sint et sciant unde proferant nova et vetera, praecipitur tam patribus abbatibus quam electoribus, ut tales de cetero eligantur in abbates, qui sint competentis litteraturae, vitae laudabilis et aetatis legitimae, et maxime circa Romam.



 

 4 

 Conversi de cetero non fratres sine proprio nomine, sed conversi vocentur ; qui contra hoc scienter praesumpserit veniam petat in capitulo ad arbitrium praesidentis puniendus. Conversi vero qui in villis, grangiis, cellariis, vel mensis saecularium comederint sine cappis, vel in grangiis extra refectorium comederint vel biberint, sequenti die sint in pane et aqua.



 

 5 

 Monachi qui in domibus vel in capellis a decennio et infra, quocumque modo Ordini acquisitis, ad commorandum missi sunt, revocentur sine mora, alioquin quamdiu ibi fuerint tam abbates eorum quam monachi omni sexta feria sint in pane et aqua ; abbates nihilominus super hoc veniam petant in Capitulo generali ; alii autem abbates qui capellas habent huiusmodi sequenti anno per se vel per alios rationem cur eas teneant reddant Capitulo generali.



 

 6 

 Conceditur ut in domo Claraevallis fiat commemoratio B. Bernardi tam ad vesperas quam ad laudes.



 

 7 

 Nullus de haeresi convictus vel notatus aut vehementer suspectus recipiatur in Ordine quacumque ratione et si quisquam huiusmodi poterit in Ordine reperiri, eiiciatur protinus aut penitus includatur, proviso diligentius ne veneno pestiferae suggestionis possit alios corrumpere quoquomodo, et si quis abbas scienter contra facere praesumpserit absque retractatione deponatur, et alii quorum consilio factum fuerit a propriis domibus emittantur, non reversuri nisi per Capitulum generale.



 

 8 

 Conversi non mittantur in expeditione cum quadrigis vel aliis vecturis quacumque ratione ; quod si contra factum fuerit tam mittentes quam missi, quamdiu ibi fuerint, in pane sint et aqua.



 

 9 

 Provideant patres abbates in quantum poterint ut viros discretos et zelum habentes Ordinis visitatores mittant, et maxime ad remotas regiones, ac specialiter circa Romam, visitatores autem, qui forma gregis esse debent, praecipue his intendant sollicite quae salutem respiciunt animarum, et ad ordinis spectant disciplinam, et ita se habeant ne discipulorum animi qui de illorum praesentia aedificari debuerant, eorum exemplo ad ea quae non decent provocentur et numquam in capitulis vel tunc vel alio tempore quaestio de victualibus proponatur ; quod si quis facere praesumpserit, ipsa die sit in pane et aqua, et in ipso capitulo verberetur.



 

 10 

 Depositionis sententia numquam de cetero in aliquem feratur abbatem quemcumque etiam contumacem, nisi in aliquo capitulo nostri Ordinis aliquantulo abbatum numero, prout in Charta Caritatis continetur nihilominus congregato, et tunc si praesens fuerit sive per contumaciam absens abbas huiusmodi sententia si dignum fuerit feriri potest.



 

 11 

 Per litteras quas dominus Cistercii misit abbati de Candeleio praecipiendo mandans ut filium suum deponeret abbatem scilicet Bonaecumbae, nullum alicui praeiudicium generetur nec ab aliquo tale quid in posterum praesumatur.



 

 12 

 Petitio domini Otthonis cardinalis de faciendo plenario servitio pro eo post eius obitum per universum Ordinem exauditur.



 

 13 

 Petitio illustris regis Castellae de faciendo ipsius anniversario post eius obitum exauditur.



 

 14 

 Petitio domini Radulphi Agennensis episcopi de plenario servitio per totum [Ordinem] pro eo post eius obitum exauditur, et pro domino episcopo Carnotensi et pro ipso domino Agennensi ac pro terra Albigensi dicatur a singulis sacerdotibus Ordinis una missa de sancta Maria et loco competenti dicatur collecta Ecclesiae.



 

 15 

 Petitio domini Bauduini Samigaliensis episcopi de faciendo plenario servitio pro eo per universum Ordinum post eius obitum exauditur.



 

 16 

 Petitio dominae comitissae Flandrensis de anniversario suo VI° kalendas augusti per universum Ordinem, adiunctis sibi bonae memoriae Ferrando comite et nobili viro W[illelmo] de Dampierre pariter cum uxore sua sorore dominae comitissae, post suum obitum, exauditur pro omnibus simul uno die faciendo.



 

 17 

 Petitio abbatis et conventus Sancti Iacobi Provigniensis qui petunt ut inter familiares Ordinis conscribantur, exauditur.



 

 18 

 Petitio domini episcopi Semigaliensis de abbatia monialium quae vocatur Iardinus Nostrae Dominae Ordini associanda, si secundum Ordinis instituta potest fieri, exauditur, et sit filia abbatiae de Alna, et hoc considerent abbates et de Villari et de Camberone.



 

 19 

 Petitio regis Arragonensis de construenda abbatia committitur de Fontefrigido et de Sanctis Crucibus abbatibus qui ad locum personaliter accedentes locum et universas abbatias diligenter inspiciant et si universa parata invenerint, auctoritate Capituli generalis, non expectato alio generali Capitulo, de domo Populeti mittant illuc conventum, et quid inde, etc.



 

 20 

 Petitio domini Agriensis episcopi de construenda abbatia committitur de Egris et Bouquam abbatibus qui ad locum personaliter accedentes, locum et universas circumstantias diligenter inspiciant, et si universa parata invenerint auctoritate Capituli generalis de domo de Pelis illuc mittant conventum, et quid inde, etc. Pater autem abbas, videlicet de Aceyo hoc eis denuntiet.



 

 21 

 Petitio marchionis Moraviae de construenda abbatia committitur de Lanquen et de Plays abbatibus qui ad locum personaliter accedentes, locum et circumstantias diligenter inspiciant et quid invenerint sequenti anno renuntient Capitulo generali. Abbas de Lanquen hoc alteri collegae suo denuntiet.



 

 22 

 Petitio domini Iacobi Praenestini electi de transferenda abbati Sancti Mathiae Reatinensis exauditur, et sibi committitur. Hoc ei abbas Sancti Mathiae annuntiet.



 

 23 

 Petitio nobilis comitis Ultensis de construenda monachorum nostri Ordinis abbatia committitur iterum de Inis, et Iugo Dei et de Cumba abbatibus qui ad locum accedentes inspiciant quae secundum Ordinis instituta inspicienda sunt, et quid invenerint anno sequenti renuntient Capitulo generali. Abbas de Holma hoc eis denuntiet.



 

 24 

 Petitio abbatis de Floregia qui poscit in filiam recipere domum canonicorum Insulae Arearum, committitur de Sinanqua et de Silvacana abbatibus qui, consideratis omnibus quae consideranda sunt, faciant inde auctoritate Capituli quod viderint expedire.



 

 25 

 Petitio comitissae Flandrensis et sororis eius de duobus abbatiis monialium associandis Ordini exauditur, si potest fieri secundum Ordinis instituta, et hoc inspiciendum committitur de Laude et de Camberone abbatibus, qui potestatem habent faciendi inde quid viderint expedire, et sint filiae Claraevallis.



 

 26 

 Petitio dominae comitissae Carnotensis de abbatia monialium construenda, committitur de Curia Dei, de Eleemosyna et de Oliveto abbatibus, qui ad locum personaliter accedentes, locum et circumstantias diligenter inspiciant et faciant quod viderint expedire, et quid ibi invenerint sequenti anno Capitulo renuntient.



 

 27 

 Retractatio et compilatio diffinitionum et ordinatio committitur quatuor abbatibus de Savigniaco, de Balantiis, de Callovio et de Maceriis, ut conveniant prope Parisios in communibus Ordinis sumptibus ad hoc opus ut opere consummato referant ad dominum Cistercii et quatuor primos abbates, et illi referant Diffinitoribus et per Diffinitorum manus quod factum fuerit, Capitulo generali referatur.



 

 28 

 De abbate et conventu de Surio qui litteras impetraverunt per quas in causam traxerunt, ut dicitur, abbatem et conventum de Portu Sanctae Mariae contra Ordinis instituta, quod si traheretur in exemplum, posset in destructionem Ordinis redundare, unde ipso facto excommunicationis sententiam incurrerunt, committitur Sanctae Mariae iuxta Dublinium Vallis Sancti Salvatoris et de Voto abbatibus qui super hoc inquirant diligentius veritatem, et si ita esse invenerint, dictum abbatem excommunicatum esse denuntient et deponant in instanti, omnes etiam quos super hoc invenerint culpabiles, similiter excommunicatos denuntient, et eos quorum consilio principaliter factum fuerit ad alias domos mittant, non reversuros nisi per Capitulum generale, ceteros vero puniant prout meruit unusquisque. Habeant etiam potestatem absolvendi eos qui poenituerint et humiliter petierint absolutionem ; sed tamen cum illis qui sic excommunicati celebraverunt, non poterunt dispensare, nisi cum solis decem qui minus malitiose ac magis simpliciter noscuntur hoc egisse.



 

 29 

 Abbates de provincia Eboracensi quos visitatores exemptorum monasteriorum voluerunt visitare mittant in expensis suis communibus ad Curiam idoneum nuntium festinanter et ita studeant providere quod Ordini per eorum negligentiam aut defectum nullum possit evenire periculum aut praeiudicium generari, si gravamen Capituli animadversionem voluerint evitare.



 

 30 

 Fratri Bernardo quondam abbati Sancti Martini quia ita domino Papae placet parcitur ut venire Pontigniacum non cogatur, in domo tamen in qua manet poenitentiam anno praeterito sibi pro culpa sua impositam agere non omittat, videlicet ut ultimus sit per annum numquam in abbatem aut priorem vel cellerarium promovendus. Abbas de Falera hoc ei denuntiet.



 

 31 

 Abbates Sanctae Mariae iuxta Dublinium et Vallis Sancti Salvatoris accedant personaliter ad Hibernienses episcopos nostri Ordinis, quorum vita miserabilis, habitus notabilis, victusque detestabilis denigrat, ut dicitur, honestatem Ordinis, ipsosque moneant auctoritate Capituli generalis, et ut corrigantur efficaciter elaborent et quod inde fecerint sequenti anno renuntient Capitulo generali. Abbas de Cliva eis denuntiet.



 

 32 

 Abbates Fossaenovae et Casemarii accedant personaliter ad dominum Praenestinum et dominum Renerium cardinales, et de eorum consilio procedant auctoritate Capituli generalis ad admonitionem episcoporum Ordinis nostri quorum vita detestabilis, habitus et victus abominabilis totius denigrat, ut dicitur, Ordinis honestatem et ut ipsi episcopi corrigantur efficaciter elaborent, prout dicti cardinales consuluerint faciendum, et quod inde fecerint anno sequenti renuntient. Abbas de Falera hoc eis denuntiet.



 

 33 

 Inquisitio, correctio, reformatio domus de Cella de qua multa dicuntur committitur de Doberluc et de Boch abbatibus qui potestatem habeant auctoritate Capituli generalis tam in capite quam in membris, et quid inde, etc.



 

 34 

 Abbates Fontisfrigidi et Scalae Dei sententiam in quosdam monachos et conversos Bonaecumbae latam ab abbatibus de Moris et de Domo Dei super Carum missis auctoritate Capituli generalis, executioni faciant demandari et excommunicando contradictores et rebelles habeant potestatem vel aliter cohercendi prout viderint expedire.



 

 35 

 Causa quae vertitur inter abbatissas et moniales de Belloprato et de Brena super quadam summa pecuniae committitur de Alna et de Camberone abbatibus pace vel iudicio terminanda, et quid inde factum fuerit sequenti Capitulo referant generali.



 

 36 

 Inspectio abbatiae quam vult fundare dominus episcopus Colocensis committitur iterum de Bochan et de Sancto Godardo abbatibus qui, omnibus circumstantiis diligenter inspectis, quid invenerint sequenti anno renuntient Capitulo generali et quia non sunt executi mandatum huiusmodi quod anno praeterito iniunctum eis fuit nec renuntiare curaverunt, poenitentiam agant in Usibus constitutam, videlicet ut tribus diebus sint in levi culpa uno eorum in pane et aqua. Abbas de Cicador hoc eis denuntiet.



 

 37 

 Abbas de Coronata, qui non venit iam biennium est ad Capitulum, poenitentiam agat in Usibus constitutam. Abbas Sancti Matthei hoc ei denuntiet.



 

 38 

 Querela abbatis de Ripatorio et abbatissae de Argenteolis committitur de Igniaco et de Charmeia abbatibus, pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 39 

 Abbas de Fiterio non venit ad Capitulum et agat poenitentiam in Usibus constitutam. Abbas de Berola hoc ei denuntiet.



 

 40 

 De abbatia monialium Sanctae Mariae de Horto Dei Ordini associanda committitur de Paris et de Sancto Urbano abbatibus qui, inspectis quae inspicienda sunt, et quid invenerint sequenti anno renuntient Capitulo generali.



 

 41 

 De abbate Bonaevallis Ruthinensis qui quamdam persecutorem proprii abbatis et alias indignum promovit in abbatem contra consilium, ut dicitur, patris abbatis, Aquaebellae et Sylvaecanae abbatibus committitur qui ad locum personaliter accedentes, de modo electionis, promovente et promoto diligentius inquirentes auctoritate Capituli generalis in plenaria potestate faciant inde quod secundum formam Ordinis viderint faciendum, et quid inde, etc.



 

 42 

 De abbatia monialium quae Oliva vocatur Ordini associanda committitur de Villario et de Alna abbatibus qui, inspectis omnibus circumstantiis, faciant quod viderint expedire et sit filia de Alna.



 

 43 

 Abbates Sancti Galgani et Sancti Salvatoris de Monte Amiato quibus commissum fuit negotium quod in litteris domini Papae continebatur super monasterio Sancti Pantaleonis, quia non renuntiaverunt Capitulo generali quid inde fecerint, poenitentiam agant in Usibus constitutam, videlicet ut tribus diebus sint in levi culpa uno eorum in pane et aqua. Abbas de Falera hoc eis denuntiet.



 

 44 

 Abbates Casemarii et Sancti Anastasii quibus commissum fuit negotium de translatione abbatiae Sancti Stephani de Boscho quia non renuntiaverunt Capitulo generali quid inde fecerint agant poenitentiam in Usibus constitutam, et nihilominus quid inde fecerint sequenti anno renuntient Capitulo generali. Abbas Sancti Mathiae hoc eis denuntiet.



 

 45 

 Negotium abbatum de Domdregnan et Glamluyx committitur de Rievalle et de Ruppe et Salleya abbatibus, qui accedentes ad dictas domos quae ibidem invenerint corrigenda corrigant et quae reformanda reforment, et quos invenerint puniendos puniant secundum formam Ordinis tam in capitibus quam in membris et si omnes non possunt, duo nihilominus dictum mandatum exequi non omittant, et quid inde, etc. Abbas de Salleya hoc duobus collegis suis denuntiet.



 

 46 

 Querimonia abbatis de Castro Dei contra abbatem de Magio committitur de Tracten et de Voto et de Sancta Maria iuxta Dublinium abbatibus et quid inde, etc. Abbas de Castro Dei hoc eis denuntiet.



 

 47 

 Quod factum est de abbatia quae vocatur Canonica Amalphiae per abbates de Maceriis et de Grandisylva solemniter coram domino Papa quibus totum negotium eiusdem domus et dispositio a generali Capitulo commissum fuerat in plenaria potestate, videlicet ut perpetuo sit filia Claraevallis, Capitulum generale gratum habet et ratum et confirmat. Abbas etiam Claraevallis ad eam mittat conventum auctoritate Capituli generalis et perpetuum super hoc imponitur silentium abbati et conventui Fossaenovae, et scribatur hoc illi abbati auctoritate Capituli generalis.



 

 48 

 Abbas de Sancta Cruce in Wallia, qui contra Ordinis instituta litteras impetravit ut liceret mulieribus ingredi domum suam, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua, et quadraginta diebus extra stallum abbatis, et iisdem diebus abstineat ab altari ; impetratis etiam litteris non utatur.



 

 49 

 De abbatia Gratiae Dei in Vuallia quae in loco litigioso constructa esse dicitur et fundata, committitur de Brueria et de Quinqesode abbatibus, qui ad domum illam personaliter accedentes, si ita esse invenerint fundatorem moneant et inducant ut pacificet cum suis adversariis vel alium eis locum conferat competentem in quo sine alterius iniuria eadem possit abbatia fundari, alioquin si possessiones habet alias competentes licentiam tribuat alias transferendi, quid inde fecerint sequenti anno referant Capitulo generali.



 

 50 

 Committitur de Grandisylva et de Scala Dei abbatibus ut diligenter inquirant et examinent electionem Willelmi abbatis Bonaecumbae et si invenerint quod ab excommunicatis vel ipse existens excommunicatus sit electus, deponant eum absque mora auctoritate Capituli generalis et potestatem habeant revocandi et absolvendi ab omnibus excommunicationibus tam ipsum abbatem quam ipsius domus monachos et conversos, tam illos qui adhaeserunt quondam abbati quam alios, prout viderint expedire (salva commissione facta abbatibus de Scala Dei, de Fontefrigido auctoritate Capituli generalis).



 

 51 

 Correctio et ordinatio monasterii Sancti Thomae et mulierum prope illud monasterium habitantium in Veneciis de quibus constat multa [perpetrari] quae denigrant Ordinis honestatem, committitur de Caravalle, de Colomba et de Cherreto abbatibus qui illam domum mulierum ex toto expirare faciant aut ad alium locum competentem transferant et remotum, reservato iure eidem monasterio Sancti Thomae in possessionibus earumdem si quas habent, et quid inde fecerint sequenti anno referant Capitulo generali. Abbas de Cherreto hoc duobus aliis suis collegis denuntiet.



 

 52 

 De domibus Caduni et Gondonii de quibus multa mala dicuntur committitur patri abbati Pontigniaci quid inde fecerit sequenti anno referat Capitulo generali.



 

 53 

 Isti sunt abbates de Hispania qui debuerunt venire hoc anno ad Capitulum nec venerunt : de Iuncaria, de Sephia, de Macenaria, de Sancto Petro de Aquila, de Stella, de Penna maiore ; isti faciant poenitentiam in Usibus constitutam. Abbas de Spina hoc eis denuntiet.



 

 54 

 Querela abbatis de Altofonte contra abbatissam Sancti Desiderii committitur de Bellencuria, de Cheminum et de Monasterio in Argona abbatibus pace vel iudicio terminanda, et quid inde fecerint sequenti anno referant Capitulo generali, anno Domini millesimo tricesimo quinto.





 Document 99

 Date: 1235







 

 1 

 Decimo tertio kalendas decembris fiat commemoratio de sancta Elisabeth per Ordinem universum ; collecta : Exaudi nos Deus salutaris.



 

 2 

 Monachi qui sunt in capellis quas Ordo possidet ubicumque infra festum Purificationis beatae Mariae virginis revocentur, et nec illi nec alii de cetero in ipsis deserviant aut morentur, sed qui capellas habent, per donatos vel per capellanos saeculares, si necessitas id deposcit, in eis faciant deserviri.



 

 3 

 Universae moniales Ordini nostro sociatae vel etiam de cetero sociandae in singulis domibus habitum habeant uniformem, videlicet cucullam sine mantello, vel mantellum sine cuculla, ita quod illae quae mantellos hactenus habuerunt habeant ipsos, sed cucullis de cetero non utantur ; quae vero cucullis hactenus sunt usae, utantur in posterum, a mantellis penitus abstinentes, velaminibus nigris semper et scapularibus tempore laboris utantur, et sint sine caputiis tam scapularia quam cucullae.



 

 4 

 Nullus convictus aut publice confessus vel notorie de indicibili vitio diffamatus in abbatem vel priorem de cetero promoveatur quin etiam tales, si iam alicubi sunt promoti, deiiciantur omnino.



 

 5 

 Sententiae de non emittendis monachis vel conversis de cetero irrefragabiliter observentur, hoc addito, quod nullus mittatur ultra decem dietas vulgares, emissum autem ultra decem dietas nullus recipere teneatur. Abbas etiam qui contra diffinitiones praedictas conscientia remordente emiserit monachum vel conversum omni sexta feria sit in pane et aqua quousque taliter missus fuerit revocatus. Pater vero abbas vel visitator in visitatione inquirat de emissionibus eorum, de quibus teneatur respondere visitatus, si causae fuerint manifestae, de occultis causis suae conscientiae relinquatur.



 

 6 

 Nobili viro comiti Richardo fratri regis Angliae, conceditur anniversarium post eius obitum per Ordinem universum.



 

 7 

 Quarto idus iulii fiat anniversarium comitissae Blesensis per Ordinem universum.



 

 8 

 Venerabili patri domino Roberto episcopo Lingonensi conceditur quod post eius obitum fiat pro eo plenarium servitium per Ordinem universum.



 

 9 

 Domino Helnensi episcopo cui promissum fuit plenarium servitium per Ordinem universum persolvatur.



 

 10 

 Nullus monachus aut conversus ad moniales cuiuscumque Ordinis vel reclusas causa colloquendi vel hospitandi divertat nisi de abbatis sui licentia speciali ; qui contravenire praesumpserit, in visitatione graviter puniatur.



 

 11 

 Domino Radulpho episcopo Nivernensi conceditur quod post eius obitum per totum Ordinem pro eo plenarium servitium persolvatur.



 

 12 

 Inhibetur ne de cetero in abbatiis nostris aut grangiis coquatur panis extra deferendus pro aliqua religiosa, saecularive persona nec pro blado panis coctus aliquatenus commutetur.



 

 13 

 Pro comite Tolosano una missa de Spiritu sancto a singulis sacerdotibus Ordinis persolvatur.



 

 14 

 Nullus in Ordine, de quacumque domo sit, per quamcumque domum transiens et audiens a quocumque peccata vel vitia cuiuscumque, ipsa praesumat scribere, vel scripta recipere, vel secum portare, quia istud pessimum genus detractionis seu infamationis merito reputatur. Qui autem hoc fecerit, tam ille qui scripsit quam ille qui alicui scedulam talem tradiderit, et qui eam receperit, vel recitare praesumpserit, poenam sustineant quae contra illos qui scribunt libellum infamiae vel in medio proiiciunt, in Usibus continetur.



 

 15 

 In quindena sancti Michaelis per totam Angliam fiat festum S. Eduardi cum duodecim lectionibus, ad preces illustris regis Angliae.



 

 16 

 Conceditur monialibus Leodiensis dioecesis ut possint festum beati Lamberti martyris in suis tantum domibus celebrare.



 

 17 

 Petitio regis Navarriae ut post eius obitum associetur matris suae anniversario exauditur.



 

 18 

 Pro domino Thoma quondam nobili comite Sabaudiae dicatur una missa pro defunctis a singulis sacerdotibus per Ordinem universum.



 

 19 

 Retractatio, compilatio diffinitionum et ordinatio iterato committitur de Prulliaco, de Savigniaco, de Maceriis et de Quintiaco abbatibus ut conveniant in octava sancti Mathaei apostoli, apud grangiam de Pruliaco quae vocatur Achoos, communibus Ordinis sumptibus, ad hoc opus, et opere consummato referant ad dominum Cistercii et quatuor primos abbates et illi referant Diffinitoribus, et per manus Diffinitorum quod factum fuerit referatur Capitulo generali.



 

 20 

 Ad honorem Dei et propagandam in Ordine charitatem quae non tam verbis quam operibus comprobatur, abbates congregati in Capitulo generali zelo charitatis accensi sponte et sine aliqua exactione consilium habuerunt inter se sublevandi domum Cistercii, quam tam tempestatibus quam subtractione fructuum, morte animalium et aliis afflictionibus, tetigit manus Domini, qui suos taliter tangere consuevit, volentes et inter se statuentes quod haec benedictio quam Domino dante dabunt ad manus trium abbatum deveniat qui solvent ex ea, cum necesse fuerit, debita dictae domus ; et quod maius est, cum manu auxilii ad sublevationem praedictam, manum consilii apponentes ex debito correctionis et restrictionis faciendae in domo iam dicta cui sponte se offerunt et obligant fratres Cistercienses, volunt iam dicti abbates quod in domo Cistercii et in membris nulla fiant aedificia, nec aliqua mutentur nisi ea quae permittit fieri Ordo. Item possessiones non emant ; item debita non augmentent, donec ad summam mille marcarum, minuantur debita dictae domus, hoc proviso etiam promisso quod istud in consequentia non trahetur. Et quia docet veritas primum quaerere regnum Dei, et dicit quaerentibus id principaliter bona temporalia secundario provenire ; volunt et statuunt Diffinitores quod statuta Ordinis serventur et flamma charitatis et devotionis qua succensi sunt in hoc facto abbates, sit flamma ignis devorantis in gyro, et si quid fuit in fratrum moribus spinosum, comburatur ; si quid tepidum vel frigidum, accendatur. Volunt etiam abbates quod singulis annis in visitatione Cistercii coram quatuor primis status huius domus recitetur, et abbates qui tenebunt pecuniam quae dabitur, de ea reddant coram eisdem abbatibus rationem. Haec autem supputatio in perpetuum, sed quousque melioratio domus Cistercii appareat, non durabit.



 

 21 

 Infamia de crimine hereseos contra abbatem de Oratorio qui nuper cessit ad Capitulum est delata. Domino Cistercii committitur inquirenda qui, assumptis secum abbatibus quos voluerit, ad domum Oratorii personaliter accedens inquirat diligenter de infamia supradicta et corrigat quod decreverit corrigendum.



 

 22 

 Abbates Fossaenovae et Casemarii accedant personaliter ad dominum Praenestinum et dominum Reinerii cardinales, et insinuent eis se missos a Capitulo generali ad admonitionem episcoporum qui sunt in illis partibus de Ordine nostro, qui non nullos, ut dicitur, in victu et vestitu superfluo etiam quibusdam aliis excessibus scandalisant, et ab ipsis cardinalibus consilium et formam accipiant monendi supra dictos episcopos.



 

 23 

 Inspectio loci ad quem vult mutare rex Aragonensis abbatiam de Lavaxio committitur de Sanctis Crucibus, de Populeto et de Scarpio abbatibus qui pensatis omnibus quae secundum formam Ordinis sunt pensanda, quid invenerint anno sequenti renuntient Capitulo generali. Abbas Fontisfrigidi hoc eis denuntiet.



 

 24 

 Inspectio abbatiae monialium prope Trecas quam petit associari Ordini venerabilis episcopus Lingonensis, committitur de Ripatorio, de Bellencuria et de Moris abbatibus, qui abbates recipiant eam in Ordine si viderint expedire, nec expectata licentia Capituli generalis, pensatis omnibus quae secundum formam Ordinis sunt pensanda, et sit filia Claravallis, et quid inde, etc.



 

 25 

 Praecipitur abbati de Liza in virtute obedientiae quod incontinenti accedat ab abbatiam de Fontibus in Anglia matrem suam, abbas vero de Fontibus assumpto sibi de Rievalle et de Boxleia audiat quid abbas proponere voluerit pro se et quid visitatores voluerint proponere contra ipsum et faciant inde quod viderint faciendum, in plenitudine potestatis.



 

 26 

 Translatio monialium a loco qui dicitur ecclesia Sanctae Margaretae prope abbatiam Sancti Thomae de Veneciis, quam fecerunt abbates de Caravalle, de Columba et de Serreto, auctoritate Capituli confirmatur, hoc addito quod ad locum praedictum nulla in posterum revertatur. Quia hic locus ad quem translatae sunt, minus competens esse dicitur a quibusdam, inspectio loci illius committitur de Sanavalle, de Victoria et de Sythin abbatibus et, habeant potestatem transferendi moniales iam dictas ad locum quem iudicaverint potiorem, si dante Domini potuerint inveniri, sin alias in loco ad quem sunt translatae maneant quousque dignetur eis divina gratia providere. Paternitatem autem integram in eodem loco ubi sunt modo, vel in loco ubi fortassis mutabuntur perpetuo habeat quicumque pro tempore abbas fuerit Sancti Thomae, servato etiam iure pleno in possessionibus primi loci monasterio Sancti Thomae si quod habet in eisdem.



 

 27 

 Quoniam constat Diffinitoribus quod abbas Sancti Petri de Gomel anno praeterito renuntiavit quaestioni super visitatione et prioratu, quae dicebat se de iure habere in domo fratrum Calatraviae inter ipsum et patrem suum abbatem Morimundi in audientia Capituli aliquamdiu ventilata, fuit anno praeterito terminata ; constat aliis legitimis documentis quod iniustam fovebat causam contra patrem, cum constet Capitulo quod Calatravia sit propria filia Morimundi immediate pertinens ad eamdem, nunc auctoritate Capituli confirmatur, et imponitur perpetuum silentium tam conventui quam abbati Sancti Petri de Gomel, ita quod quicumque quaestionem super aliquo articulo ad causam pertinente iam dictam ausus fuerit suscitare, si abbas fuerit sciat se esse depositum ipso facto, alii vero si monachi aut conversi de domo propria emittantur non reversuri nisi de licentia Capituli generalis. Monachus autem qui per abbatem Sancti Petri dicitur esse promotus in priorem Calatraviae, et illi qui sunt cum eo revertantur ad domum propriam sine mora, alioquin nisi infra Natale Domini non fuerint reversi, sciant se excommunicatos esse auctoritate Capituli generalis. Abbas de Rivosicco hoc eis denuntiet.



 

 28 

 Abbas de Borbona qui abbati Morimundi equitaturam unam ab eo petitam in necessitate sua non accommodavit, cum domus eius per Dei gratiam, ut dicitur, sit abundans, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.



 

 29 

 Petitio abbatis Casemarii qui petit quod possit mittere conventum filiae de Matina annis singulis ad grangiam quae dicitur Santbutina, moraturum ibidem tribus mensibus in aestate exauditur, ita quod ordinem teneant et non negligant Ordinis instituta.



 

 30 

 Pavimentum curiosum quod est in ecclesia de Gardo penitus evertatur et ad antiquam simplicitatem Ordinis redigatur. Abbas qui hoc fieri permisit vel qui factum sustinet, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.



 

 31 

 Querela abbatis de Net conquerentis de abbate de Margan qui, sicut debet, compositionem quae facta fuit inter eos auctoritate Capituli, [non observat], alias ei multipliciter iniuriosus existens, committitur de Boxel, de Beldeluas, de Kinigunde pace vel iudicio terminanda et quid inde fecerint anno sequenti renuntient Capitulo generali. Abbas de Kingude collegis suis hoc denuntiet.



 

 32 

 Causa quae vertitur inter abbatem Claraevallis et abbatem de Alna super filiatione monialium de Angueres committitur de Prulliaco, de Tribus Fontibus et de Capella in Flandria abbatibus, si interim partes non composuerint, ut causam istam terminent pace vel iudicio, et quid inde fecerint, etc.



 

 33 

 Querela abbatis et conventus de Tillieto et de Sancto Andrea super pasturis, molendino, possessionibus et rebus aliis committitur in plenitudine potestatis de Columba, de Caravalle et de Fontevivo abbatibus pace vel iudicio terminanda, etiam factum suum faciant auctoritate Capituli generalis firmiter observari, et quid inde, etc.



 

 34 

 Petitio nobilis comitis Wiltensis de construenda abbatia monachorum nostri Ordinis iterato committitur de Inis de Iugo Dei et de Cumba abbatibus qui ad locum accedentes diligenter inspiciant quae secundum Ordinis instituta inspicienda sunt et quod invenerint sequenti anno referent Capitulo generali. Abbas de Mellifonte hoc eis denuntiet.



 

 35 

 Abbas de Castro Dei qui non denuntiavit de Tracten, de Voto et de Sancta Maria iuxta Dubliniam abbatibus commissionem eisdem factam a Capitulo generali pro causa abbatis de Castro Dei et abbatis de Magio, faciant poenitentiam in Usibus constitutam et eadem causa iterato eisdem abbatibus committitur, et quid inde, etc. Abbas de Voto hoc collegis suis denuntiet.



 

 36 

 De abbatia Gratiae Dei in Wallia quae in loco litigioso constructa esse dicitur et fundata, iterato committitur de Brueria et de Quingesode abbatibus qui ad locum personaliter accedentes, fundatorem moneant ut locum conferat competentem in quo pacifice possit abbatia fundari, et quid inde, etc. Abbas de Quingesode hoc collegae suo denuntiet.



 

 37 

 Abbates de Hungaria videlicet de Pelis, de Pasto et de Kerc qui hoc anno venire debuerunt ad Capitulum nec venerunt, poenitentiam faciant in Usibus constitutam. Abbas de Aceyo hoc eis denuntiet.



 

 38 

 Querela abbatis de Bellabrancha contra abbatem de Caloceyo committitur de Claromonte, de Campania et de Pietate abbatibus, pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 39 

 Causa quae vertitur inter abbatem Savigniaci et abbatem Fontis Danielis committitur de Persenia, de Thyronello et de Pietate Dei abbatibus pace vel iudicio terminanda, si interim partes non composuerint, et quid inde, etc.



 

 40 

 Inspectio abbatiae prope Priuinum quae vocatur Mons Sanctae Mariae quam Petrus clericus petit nostro Ordini sociari, committitur de Prulliaco, de Ioyaco et de Sigilleriis abbatibus ut ad locum personaliter accedentes, pensatis omnibus quae secundum formam Ordinis sunt pensanda, recipiant eam in Ordine, non expectata ulterius licentia Capituli, si viderint expedire, et sit filia Pruliaci.



 

 41 

 Monachi de Cella qui certis de causis a domo propria sunt eiecti, non revertantur de cetero ad eamdem, nisi de licentia Capituli generalis, et a matre domo videlicet de Porta penitus emittantur. Abbas autem de Porta qui recepit monachos qui erant incontinenti eiiciendi, cui imponitur quod per negligentiam suam in filia sua tot et tantorum excessuum praeputia excreverunt, et hoc constat per inquisitores missos a Capitulo generali, stet ad voluntatem abbatis Morimundi.



 

 42 

 Correctio et reformatio abbatiarum de Ardorello, de Caduino et de Sancto Marcello, de quarum excessibus clamosa insinuatio ad Capitulum pluries est delata, committitur de Fresneda et de Grossobosco abbatibus ut ad loca praedicta personaliter accedentes, corrigant et reforment quae corrigenda et reformanda invenerint in plenitudine potestatis, et quod inde, etc.



 

 43 

 Abbates de Calabria, videlicet Sancti Stephani de Bosco et Aquaeformosae et de Romatoris et de Arcu in Sicilia, quia hoc anno debuerunt venire ad Capitulum nec venerunt, poenitentiam faciant in Usibus constitutam. Abbas de Nucharia hoc eis denuntiet. Similem poenitentiam faciat abbas de Coronata ; abbas Casemarii hoc ei denuntiet.



 

 44 

 Inspectio loci qui vocatur Paradisus in Postnonensi dioecesi in quo nobilis vir Bronosius palatinus in Polonia vult fundare monachorum monasterium, committitur de Sicham, de Colba et de Cenna abbatibus ut ad locum personaliter accedentes, pensatis omnibus quae pensanda sunt secundum formam Ordinis, de domo de Lenin mittant istuc conventum, non expectato ulterius super hoc mandato Capituli generalis, et quid inde, etc.



 

 45 

 Abbas Sanctae Crucis in Austria qui monacho suo quem Dominus vocabat ad praelationis honorem, extitit inhumanus, nec voluit honorare, cum non dederit ei novum aliquod vestimentum praecipue cum domus sua sit abundans, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.



 

 46 

 Inspectio abbatiae quam vult fundare N. Th. Franconiae palatinus, committitur de Silea, de Camina et de Coperniceya abbatibus, ut ad locum personaliter accedentes, pensatis omnibus quae secundum formam Ordinis sunt pensanda, illuc mittant conventum de domo Andreo, si viderint expedire, et sit filia de Porta, et quid inde, etc.



 

 47 

 Querela quae vertitur inter abbatem de Lucela et de Sancto Urbano pro filiatione abbatiae de Orto Dei committitur de Porta Coeli, de Paris et de Wagtejneyo abbatibus pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 48 

 Moniales de Bontebruc ad petitionem domini Papae nostro Ordini socientur. Item petitio domini Papae de abbatia monialium de Hilmetas, similiter de abbatia de Presborc in Hungaria in archiepiscopatu Strigoniensi Ordini sociandis, exauditur, et sint filiae Cistercii.



 

 49 

 Correctio et reformatio abbatiae de Clamlux auctoritate Capituli generalis, in plenitudine potestatis committitur de Rievalle, de Rupe, et de Salleya abbatibus, qui ad dictam domum personaliter accedentes quae corrigenda et reformanda invenerint, corrigant et reforment, tam in capite quam in membris, et quid inde, etc.



 

 50 

 Abbas Campiboni qui electionis suae nuncium habuit et alias inutilis est regimini animarum, sicut constat ex testimonio plurimorum, stet ad mandatum abbatis Bonaevallis Ruthenensis. Pater autem abbas ipsius, videlicet Bonaevallis Ruthenensis qui eum taliter promovit, priorem eiusdem domus amovit et alium substituit, electores non per priorem, sed per abbatem socium nominavit, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua, et extra stallum abbatis per annum.



 

 51 

 Inspectio coenobii iam constructi ad mittendum illuc conventum de domo Cariloci, pro quo petit illustris ex Hungariae, committitur de Egris et de Pasto abbatibus, qui ad locum personaliter accedentes, pensatis omnibus quae secundum formam Ordinis sunt pensanda mittant illuc conventum de domo Cariloci, non expectata ulterius licentia Capituli generalis, si viderint expedire, et quid inde, etc. Abbas Cariloci hoc eis denuntiet.



 

 52 

 Querela inter abbates Mansiadae et Aquaebellae super pasturis committitur de Leoncello, Francharum vallium, et de Sinanqua abbatibus auctoritate Capituli generalis pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 53 

 Inspectio loci qui dicitur Montana Sancti Petri in Marchia, iterato committitur de Bochan et de Sancto Gotardo abbatibus qui ad locum personaliter accedentes si viderint expedire mittant illuc conventum auctoritate Capituli generalis de domo Egriensi, non expectata ulterius licentia Capituli generalis, et quid inde, etc. Abbas de Aceyo hoc eis denuntiet.



 

 54 

 Inspectio coenobii monachorum quod dicitur Fons Beatae Mariae pro quo petit episcopus Monasteriensis committitur Campensi et Bergensi abbatibus ut ad locum personaliter accedentes, quid invenerint sequenti anno renuntient Capitulo generali.





 Document 100

 Date: 1236







 

 1 

 Commemoratio beati Francisci et sanctae Elisabeth in Martyrologiis et in kalendariis conscribatur et pronuncietur hoc modo : Quarto nonas octobris depositio beati Francisci ; tertio decimo kalendas decembris depositio sanctae Elisabeth.



 

 2 

 Absolutio defunctorum Ordinis nostri quae solet fieri quarto decimo kalendas octobris fiat de cetero quinto decimo kalendas eiusdem.



 

 3 

 Abbatiis quae fuerunt alterius Ordinis conceditur ut in capellis quas habebant priusquam nostri Ordinis susciperent instituta et modo habent, quibus animarum cura non est annexa, serviatur per personas per quas in eis serviri consuevit ; cetera monasteria quae alterius Ordinis non fuerunt teneant diffinitionem super hoc anno 1235 latam, cum abbatibus tamen de Dunis et de Capella qui capellas habent in quibusdam insulis maris ad quas non est accessus aliquo tempore sicco pede, propter pericula quae frequenter intrantibus mare mortem minantur, dispensat Capitulum generale, et conceditur utrique illorum habere tres monachos in capellis praedictis, qui ministrare possint sacramentalia habitantibus in eisdem, praecipue cum ibidem sit grandis numerus conversorum et saecularium personarum quibus, saepe si sacerdos deesset eis, immineret periculum animarum.



 

 4 

 Conversi qui iuxta abbatiam in domibus habitantes laborant, iuxta pristinam consuetudinem in ipsis domibus comedant, nec abbatibus id liceat immutare ; extra monasteria vero ubi commorantur, vinum, cervisiam vel siceram non bibentes observent consueta ieiunia monachorum.



 

 5 

 Petitio domini Reneri cardinalis de faciendo anniversario suo in domibus Sancti Martini et Sancti Galgani, et in aliis domibus quas acquisivit Ordini nostro et de cetero acquiret, et de plenario servitio suo faciendo per universum Ordinem exauditur.



 

 6 

 Petitio dominae M[argaritae] Romanorum reginae de oratione facienda speciali pro se et pro marito suo per universum Ordinem exauditur, videlicet quod a singulis monachis et conversis semel dicatur Pater noster et Ave Maria.



 

 7 

 Petitio illustris Regis Angliae pro anniversario reginae uxoris suae faciendo per universum Ordinem exauditur.



 

 8 

 Pro domino Praenestino et pro domino Viennensi archiepiscopo Apostolicae Sedis legato, pro domino duce Burgundiae, pro domino Anmarico comite Montis fortis et sociis eorum, dicatur una missa de Sancta Maria a singulis sacerdotibus per totum Ordinem, et huic missae associentur infantissae de Hispania, filiae illustris reginae Terasiae, et pro bonae memoriae Odone quondam duce Burgundiae, et pro domino Simone quondam comite Montis fortis, dicatur una missa pro defunctis a singulis sacerdotibus per Ordinem universum.



 

 9 

 Piae recordationis domino Radulpho quondam Lugdunensi archiepiscopo plenarium servitium, sicut eidem concessum est a Capitulo generali per universum Ordinem persolvatur.



 

 10 

 Pro Ioanne vero quondam abbate Sancti Vedasti Attrebatensis plenarium servitium per totum Ordinem persolvatur.



 

 11 

 Pro domino episcopo Virgonensi una missa pro defunctis a singulis sacerdotibus per totum Ordinem persolvatur.



 

 12 

 Mandatum domini Papae et petitio illustris regis Franciae et dominae Blanchae reginae matris suae, de fundanda abbatia monialium iuxta Peronam et Ordini socianda, etiam quod sit filia Cistercii, exauditur, et inspectio loci illius committitur de Caro Campo et de Balanciis abbatibus, qui ad locum personaliter accedentes inspectis omnibus quae secundum formam Ordinis inspicienda sunt, faciant quod viderint expedire, et quid inde, etc.



 

 13 

 Petitio nobilis viri Ioannis de Mosnemue de transferendo conventu Gratie Dei ad locum aptiorem quem inspectores illius loci viderint, exauditur, et a Capitulo generali iniungitur patri abbati ut transferat illuc conventum sine morae dispendio. Abbas de Bildevas hoc ei denuntiet et quid inde, etc.



 

 14 

 Petitio domini Hostiensis de revocando quodam monacho Caraevallis, et de relaxatione poenae eiusdem monachi, exauditur.



 

 15 

 Petitio domini Gaufridi cardinalis de monachis moraturis in ecclesia Sancti Mathaei de Reathe committitur abbati Sancti Anastasii qui, servata forma Ordinis, faciat quod sibi viderit melius expedire.



 

 16 

 Petitio domini Reneri de duabus abbatiis monachorum nigrorum in Ordinem nostrum admittendis, videlicet monasterii Sancti Antimi, et Sanctae Crucis Fontis Avellanae exauditur, et committitur Sancti Anastasii et de Monte Amiato abbatibus, qui ad loca personaliter accedentes, pensatis omnibus quae secundam formam Ordinis sunt pensanda quae invenerint sequenti anno renuntient Capitulo generali.



 

 17 

 Petitio domini Amaurici comitis Montis fortis de abbatia monialium quae vocatur Thesaurus Sanctae Mariae nostro Ordini socianda exauditur, et committitur de Fulcardimonte, de Prato et de Mortuomari abbatibus qui ad locum personaliter accedentes, inspectis quae secundum formam Ordinis inspicianda sunt, illam associent Ordini, si viderint expedire, et quid inde, etc.



 

 18 

 Mandatum domini Papae de incorporanda abbatia monialium Ordini nostro quae vocatur monasterium in Boz, et sita est in Constantiensi dioecesi, exauditur et sit filia de Salem ita quod de Portacoeli et Deutiquen abbates ad locum accedant et habita prae oculis illa sententia quae de monialibus in diffinitionibus continetur, eam associent Ordini, si viderint expedire, et quid inde, etc.



 

 19 

 Petitio comitissae Nivernensis de construenda abbatia monialium exauditur et dantur inspectores a Capitulo generali de Quintiaco, de Bonoradio et de Regniaco abbates, et sit filia Cistercii, et quid inde, etc.



 

 20 

 Mandatum domini Papae de abbatia monialium monasterii Dominici Sepulcri, in loco Sancti Petri de arena Ianuensis dioecesis nostro Ordini socianda, et sit filia domus Cistercii, exauditur, et inspectio loci illius committitur de Tillieto et Ripalta abbatibus, qui ad domum illam personaliter accedant, et faciant secundum formam Ordinis quae viderint expedire. Abbas Locedii hoc eis denuntiet, et quid inde, etc.



 

 21 

 Mutatio abbatiae de Lavaxio quam rex Arragoniae vult mutare committitur patri abbati et abbati de Scarpio qui mittant illuc conventum de dicta domo, non expectata licentia Capituli generalis, si viderint expedire, et quid inde, etc.



 

 22 

 Correctio et reformatio abbatiae de Sancto Marcello, de cuius excessibus clamosa insinuatio ad Capitulum pluries est delata, committitur abbati Pontiniaci qui corrigat et reformet quae corrigenda et reformanda invenerit in plenaria potestate, et quid inde, etc.



 

 23 

 Auctoritate Capituli generalis iniungitur abbati Sancti Sulpicii ut cum viris discretis ad correctionem et emendationem excessuum filiae suae de Phalera personaliter accedat, et sic se habeat super hoc quod eius diligentia et zelus ordinis in correctione ita a Capitulo generali debeat commendari, et quid inde, etc.



 

 24 

 Conceditur abbati de Andreo ut mittat conventum de domo sua ad locum quem concessit et nobilis vir Th[eodorus] Cracoviae palatinus cum viderit expedire, et quid inde, etc.



 

 25 

 De Hynis, de Iugo Dei et de Cumba abbatibus qui non renuntiaverunt Capitulo generali de commissione sibi iniuncta, si nuntiatum eis fuerit per abbatem de Mellifonte, sententiam peragant in Usibus constitutam. Abbas autem de Mellifonte, si in annuntiatione ista fuit negligens, praedictam poenam sustineat, et alii sint immunes, et hoc eis denuntiet abbas de Greynaldo, et quid inde, etc.



 

 26 

 Scribatur episcopo Candidae casae quod cum sit de Ordine, Ordinis dispositionibus se non opponat, sed circa domos Ordinis in sua dioecesi constitutas, se devotum exhibeat ac benignum, libertates Ordinis ita promovendo quod merito debeat eius devotio ab omnibus commendari, ne per contrarium, quod absit, necesse sit ad altiorem audientiam querimoniam deportari, quomodo autem se habuerit et quid super hoc fecerit abbas novi monasterii sequenti anno renuntiet Capitulo generali.



 

 27 

 Abbates de provincia Turonensi et alii qui de oppressione sibi facta a praelatis suis Capitulo generali querimoniam attulerunt, si executores habeant super iniuriis sibi illatis ad eos recurrant, si executores non habeant pro causis istis et casibus, eis adire curiam conceditur a Capitulo generali, si viderint expedire.



 

 28 

 Abbates hoc anno ad Capitulum venientes, qui ad quatuor primas domos et infra adduxerunt equitaturas ultra quam debuerunt, sententiam peragant in Usibus constitutam, scilicet ut sint uno die in pane et aqua.



 

 29 

 Abbas de Rivosicco qui nimis oblocutus est proterve contra diffinitionem Capituli generalis anno praeterito latam de negotio Caltraviae, sit in levi culpa sex diebus, duobus eorum in pane et aqua, et stet quadraginta diebus extra stallum abbatis. Inhibetur etiam tam ipsi quam aliis abbatibus sub poena depositionis ne de cetero talia audeant attentare.



 

 30 

 Abbates de Caroloco et de Gardo qui, sub praetextu peregrinationis, minus honeste per provinciam Cantuariensem discurrerunt et apud Cantuariam per sex dies morati sunt, sex diebus sint in levi culpa duobus eorum in pane et aqua, et viginti diebus sint extra stallum abbatis.



 

 31 

 Notum sit omnibus quod domus Cistercii tenetur omni anno in posterum in decem libris Divionensibus Capitulo generali pro illa summa pecuniae quam dedit Capitulo illustris regina Franciae domina Eugerburgis quondam uxor Philippi regis.



 

 32 

 Ad petitionem abbatis de Camberone conceditur filio eius abbati de Bodelo habere quindecim conversos, receptis et recipiendis in hoc numero comprehensis.



 

 33 

 Inquisitio criminis haereseos ultimo facienda in domibus Ordinis nostri quae sunt in Terraconensi provincia, quae dicitur huiusmodi infamia laborare, committitur de Grandisylva et de Fontefrigido abbatibus qui ad domos illas personaliter accedentes, vocato venerabili patre [Bernardo], episcopo Vicennensi, si voluerit interesse ; inquirant et digne puniant in plenaria potestate auctoritate Capituli generalis, si quid invenerint puniendum, et quid inde, etc.



 

 34 

 De abbate de Brondolio qui dicitur celebrasse in domo monialium quae erant excommunicatae, et qui, ut dicitur, professionem fecit altari Sancti Marci Veneciarum cum non sit de sua dioecesi, et qui, ut dicitur, fidelitatem sub iuramento promisit communitati civitatis illius, committitur de Victoria, et de Sithim abbatibus ut diligenter inquirant utrum praesentes in ecclesia fuerint excommunicatae personae quando celebravit ibi dictus abbas, et quid inde, etc.



 

 35 

 Cum ex gratia Spiritus Sancti opus charitatis subventio videlicet domus Cistercii in abbatum cordibus sit inceptum part[us] laudabilis sequi debet qui [finem] imponat operi ut benedictio Dei possit si quid voluntarie est promissum, voluntarie persolvatur. Iniungit igitur Capitulum generale abbatibus universis quod petitionem et assignationem quam facient in filiabus aut neptibus patres abbates de summa quatuor millium marcharum quae liberaliter est promissa ; ratam habeant et acceptam et solvant termino qui eis fuerit assignatus ; fratres autem Cistercii ea ad quae se anno praeterito obligaverunt, specialiter quod istud alias in consequentia non trahetur, studeant observare.



 

 36 

 Abbas de Roca amatoris qui permisit pernoctare mulieres intra septa monasterii sui, tempore dedicationis, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.



 

 37 

 Abbas Casaenovae in regno Siciliae, qui non solum Imperatori sed etiam principibus et iustitiariis multos conversos et monachos accommodavit ad habitandum cum eis, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua ; praecipitur etiam eidem quod revocet omnes illos quos accommodavit aliis personis quam Imperatori, revocet absque morae dispendio longioris ; illos autem qui sunt cum Imperatore revocet si sine scandalo Imperatoris potuerit revocare, et quid inde, etc.



 

 38 

 Verbum quod imponitur abbati de Client, videlicet quod per conspirationem electus fuerit, et quod prius benedictionem suam a domino Papa susceptam ultra se obtulit ad sacramentandum et iuravit fidelitatem domino Papae et Sanctae Sedi romanae ecclesiae sicut episcopus saecularis, committitur inquirendum de Colomba et Fontis Vivi abbatibus, qui ad locum personaliter accedentes diligenter inquirant et corrigant auctoritate Capituli generalis in plenaria potestate, et quid inde, etc.



 

 39 

 Petitio domini Leodiensis episcopi et ducis Lotharingiae de suscipienda in Ordine nostro domo monialium quae dicitur Vinea Beatae Mariae, ordinis Sancti Augustini, exauditur, et sit filia Claraevallis.



 

 40 

 Quia multi tam abbates quam monachi et conversi diversarum abbatiarum habentur suspecti de nece abbatis et prioris de Insula, et de successoris electione tam celeri plures sunt scandalizati, in qua non bonum consilium dedisse dicitur abbas Monasterii in Argona, verbum quod male dixisse dicitur contra electionem abbatis Claraevallis, ita ordinavit Capitulum generale quod istorum articulorum et omnium circumstantiarum quae quoquomodo pertinent ad hoc factum quoscumque tangant, sive abbates sive monachos sive conversos, inquisitio et correctio committatur de Crista, de Clarofonte et de Moris abbatibus, qui ad domum de Insula et ad domos alias prout factum requisierit personaliter accedentes, vocatis ad suam praesentiam quos viderint evocandos, inquirant cum omni diligentia et sollicitudine de praemissis, et digne corrigant ac puniant quoscumque culpabiles invenerint in hac facto, auctoritate Capituli in plenaria potestate, quia vero homicida qui abbatem interfecit citra meritum, ut dicitur, est punitus, si est ita, digne prout meruit puniatur, et quid inde, etc.



 

 41 

 Ad petitionem domini Cistercii conceditur monachis Beati Thomae Cantuariensis qui aedificant ecclesiam quamdam, quod una missa de Spiritu Sancto dicatur a singulis sacerdotibus Ordinis per Angliam, Scotiam, Hyberniam, pro universis qui, de bonis sibi a Deo collatis, eleemosynas contulerint ad aedificationem ecclesiae supradictae, et omnium bonorum quae de cetero fient in toto Ordine sint consortes.



 

 42 

 Abbati Sancti Anastasii committitur cura reformationis abbatiae Sancti Justi et servatio possessionum eiusdem.



 

 43 

 Iniungitur abbati de Silvacana ut infra festum instans Omnium Sanctorum fratrem Petrum Carbonelsi monachum domus suae, de quo multa mala delata sunt ad audientiam Capituli generalis ad domum propriam revocet, et detineat sub arcta Ordinis disciplina, et de excessibus suis ita eum corrigere studeat, ut eius diligentia et zelus ordinis a generali Capitulo merito debeat commendari, et si forte infra praedictum terminum redire et humiliter obedire noluerit, ex tunc fugitivus et excommunicatus ab omnibus habeatur, et quid inde, etc.



 

 44 

 Querela abbatis de Sacracella contra abbatissam de Sancto Antonio Parisiensi, de Pruliaco, de Curia Dei et de Sancto Portu abbatibus committitur pace vel iudicio terminanda ; et quid inde, etc.



 

 45 

 Querela abbatis de Valle Sancti Lamberti, de Karmeya, de Vaucellis et de Valle Dei abbatibus committitur, pace vel iudicio terminanda, et quid inde.



 

 46 

 Querela abbatis de Pasto contra abbates de Egris et de Pelis, committitur de Sancto Godardo et Bellifontis in Ungaria abbatibus, pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 47 

 Querela abbatis de Koofort contra abbatem de Kirquestede committitur de Gardone, de Loco Sanctae Mariae et de Valle Dei abbatibus, pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 48 

 Querela abbatis de Beelande contra abbatem Rievallis committitur de Rupe, de Kyquestal et de Melsa abbatibus, pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 49 

 Querela comitis Saynensis contra abbatem et conventum de Cella dudum commissa de Everbac et de Wisrbourch abbatibus, iterato eis committitur infra sequens Capitulum pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 50 

 Querela abbatis de Domo Dei super Carum contra abbatem de Petris committitur de Pratea et de Fonte Morengny abbatibus pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 51 

 Querela abbatissae Vallisbonae contra priorem et conventum Populeti committitur de Scarpeio, de Bonofonte et de Lavaxio abbatibus pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 52 

 Querela abbatis de Deulacresse contra abbatem de Huilton committitur de Rupe, de Kyquestal et de Gyrovalle abbatibus pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc. Abbas de Rupe hoc collegis suis denuntiet.



 

 53 

 Querelae quae vertuntur inter dominam M[argaritam] de Damperre et abbatissam et conventum Sancti Desiderii ex una parte, et abbatem Altifontis ex altera, committitur de Claravalle et de Tribus Fontibus abbatibus pace vel iudicio terminanda infra sequens Capitulum generale, et quid inde, etc.



 

 54 

 Querela quae vertitur inter abbatem Sancti Andreae et abbatem de Ripalta super filiatione abbatiae de Perello, committitur de Colomba, de Caravalle et de Fontevivo abbatibus pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc. Abbas de Carreto hoc eis denuntiet.



 

 55 

 Querela inter abbates Fulcardimontis et Frigidimontis committitur de Balanciis, de Bellobecco et de Bonoportu abbatibus, pace vel iudicio terminanda infra Capitulum generale, hoc non obstante quod ad generale Capitulum non accessit.



 

 56 

 Visitatio et correctio domus monialium quae vocatur Tresoares et est filia de Berola, committitur abbati de Scarpio, auctoritate Capituli in plenaria potestate, et quid inde, etc.



 

 57 

 Querimonia novem abbatum de Hispania qui miserunt litteras suas ad Capitulum generale de iniuria quam asserunt sibi factam in grangia Bonaevallis Viennensis dioecesis a quibusdam monachis et conversis, diffinitur hoc modo quod frater Stephanus monachus, qui lapidem iecit contra quemdam abbatem, ut asserunt abbates novem, de domo propria emittatur non reversurus per annum. Roch… vero monachus qui dicitur improbus in illo facto fuisse et iniuriosus abbatibus et molestus, sex diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua. Conversus autem qui tunc erat magister illius grangiae si nundum est amotus, amoveatur ab ea, et talis instituatur ibidem qui credatur fore propitius abbatibus hospitibus et benignus, et viri religiosi et devoti mittantur de cetero tempore Capituli ad recipiendum abbates in grangia supradicta, residuum vero iniuriae supradictae committitur abbati Bonaevallis inquirendum et corrigendum et quid inde, etc.



 

 58 

 Querela quae vertitur inter abbatem Francharumvallium et abbatem de Mansiade committitur de Vallemagna et de Leoncello abbatibus, pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 59 

 Inspectio abbatiae quae debet esse filia de Villari quam vult fundare vir nobilis H[enricus] dux Lotharingiae committitur de Camberone, de Alna et de Grandiprato abbatibus, qui pensatis omnibus quae secundum formam Ordinis sunt pensanda, mittant illuc conventum de Villari, si viderint expedire, et quid inde, etc.



 

 60 

 Inspectio abbatiae monialium quam illustris regina Franciae Blancha petit associari Ordini nostro, committitur de Pruliaco et de Sancto Portu abbatibus, qui pensatis omnibus quae secundum formam Ordinis sunt pensanda recipiant et associent eam Ordini, non expectata ulterius licentia Capituli generalis, si viderint expedire, et quid inde, etc. ; et sit domus Cistercii filia specialis.



 

 61 

 Inspectio abbatiarum videlicet domus Gaudii et alterius iuxta Cortratum in Flandria quam petit associari nostro Ordini comitissa Flandriae, committitur de Dunis, de Claromarisco et de Capella abbatibus, qui ad loca personaliter accedentes pensatis omnibus quae secundum formam Ordinis pensanda sunt, eas associent Ordini si viderint expedire, et sint filiae Claraevallis ; et quid inde, etc.



 

 62 

 Inspectio loci in quo vult fundare abbatiam nostri Ordinis dominus comes Bocoxae, committitur de Luca et de Linda abbatibus, qui ad locum personaliter accedentes, pensatis omnibus quae secundum formam Ordinis sunt pensanda, mittant illuc conventum de domo Sancti Georgii si viderint expedire, non expectato ulterius mandato Capituli generalis, et quid inde, etc.



 

 63 

 Inspectio abbatiae monialium iuxta Nemosum quam domina Blancha Franciae regina nostro Ordini petit associari, de Pruliaco, de Sancto Portu et de Vallibus de Sernay abbatibus committitur, qui ad locum personaliter accedentes, pensatis omnibus quae secundum formam Ordinis sunt pensanda, eam associant Ordini si viderint expedire, et quid inde, etc.



 

 64 

 Inspectio abbatiae quam petit Ioannes abbas et conventus Albae coronae nostro Ordini incorporari, committitur de Veterivilla, de Melereyo et de Morolia abbatibus, ut ad locum personaliter accedentes diligenter inspiciant quae secundum formam Ordinis inspicienda sunt, salvo iure paternitatis, et quid inde, etc.



 

 65 

 Inspectio abbatiae quae vocatur Camera in Zelandia quam petit associari nostro Ordini comitissa Flandrensis, committitur de Camberone, de Dunis et de Capella abbatibus, qui ad locum personaliter accedentes, habita prae oculis illa sententia quae de monialibus in diffinitionibus Capituli generalis continetur, illam associent Ordini si viderint expedire, et sit filia Claraevallis, et quid inde, etc.



 

 66 

 Inspectio abbatiarum monialium de Nazareth, de Valle Sancti Bernardi et de Solismonte quas petunt dominus Leodiensis episcopus et dux Brabantiae et comitissa Flandrensis associari Ordini, committitur de Villari et de Valle Sancti Lamberti et de Grandi prato abbatibus, qui ad locum personaliter accedentes, habita prae oculis sententia quae de monialibus in diffinitionibus continetur, eas associent Ordini si viderint expedire ; abbatiae vero de Nazareth et de Valle Sancti Bernardi sint filiae Cistercii, et abbatia de Solismonte sit filia de Alna, et quid inde, etc.



 

 67 

 Inspectio abbatiae iuxta Barram desuper Albam quam petit associari Ordini Petrus miles de Ianicuria, committitur de Fonteneto, de Quintiaco et de Albaripa abbatibus qui ad locum personaliter accedentes faciant secundum formam Ordinis quae viderint expedire, et quod inde, etc.





 Document 101

 Date: 1237





 

 1 

 Diffinitio facta ne monachi visitatores a patre abbate missi in plenitudine potestatis, visitationes suas ultra triduum continuum protelent, ita temperatur ut contra hoc venire abbates non praesumant, nisi grandi et inevitabili necessitate compulsi, et eamdem potestatem habeant missi in plenaria potestate, tam in instituendo, etc., quam haberent patres abbates si ibi personaliter interessent.



 

 2 

 Omnes abbates qui non servaverunt statutum Capituli generalis, videlicet de ieiunio conversorum et abstinentia vini, tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et illis tribus diebus extra stallum abbatis. Qui vero publicare omiserint, sex diebus extra stallum abbatis, et nihilominus tribus peragant levem culpam.



 

 3 

 Omnibus abbatibus qui non habent plusquam octo conversos indulgetur a Capitulo generali ut in coquinis suis tam in abbatiis quam alibi faciant, si voluerint, saeculares deservire, servata in omnibus in quantum poterunt honestate.



 

 4 

 Inhibetur auctoritate Capituli generalis ne de cetero abbatissae monialium seu etiam moniales nostri Ordinis accedant personaliter ad Capitulum generale ; quae contra hoc venire praesumpserint, a die egressionis domus suae usque in diem ingressus in domos suas, a vino penitus abstineant universae.



 

 5 

 Inhibetur auctoritate Capituli generalis ne de cetero conversi nostri infra portas abbatiarum nostri Ordinis equitare praesumant ; qui hoc transgressus fuerit in capitulo verberetur, excepto Cistercio tempore Capituli generalis.



 

 6 

 Sententia anno praeterito lata de ieiunio conversorum et de abstinentia vini, ita temperatur ut a prima dominica Adventus Domini usque ad Pascha a modo plenarie observetur.



 

 7 

 Moniales Ordini nostro incorporatae nulli confiteantur nisi soli patri abbati, vel cui commiserit vices suas ; pater autem abbas visitator ita provideat, quod talibus committat de quibus defectum non patiantur et unde non debeat scandalum provenire.



 

 8 

 Petitio abbatis Sancti Remigii Remensis exauditur in hunc modum, quod cum obitus eius nuntiatus fuerit Capitulo generali in unaquaque abbatia Ordinis nostri una missa pro defunctis celebrabitur, et omnibus bonis quae de cetero in Ordine nostro fient, associatur.



 

 9 

 Petitio abbatis Claraevallis de clericis habendis Parisius in cappis et tunicis albis pro se et pro omnibus abbatibus aliis qui ibi eodem modo clericos habere voluerint, exauditur ; abbati autem Claraevallis ut ibi monachum et duos conversos habeat, qui clericis necessaria provideant, indulgetur.



 

 10 

 Petitio Idelcensis, Tornacensis et Vinctoniensis episcoporum de duobus conversis et uno monacho secum habendis ad cohabitationem, exauditur.



 

 11 

 Bonae memoriae Dunelmensi episcopo, quondam Saleberiensi decano, conceditur una missa pro defunctis a singulis sacerdotibus per Ordinem universum.



 

 12 

 Pro domino rege Franciae et regina uxore sua, et matre sua regina et fratribus suis a singulis sacerdotibus una missa de sancta Maria per Ordinem universum.



 

 13 

 Pro bonae memoriae domino Iohanne quondam rege Ierosolimitano et uxore eius quibus fuerat concessum plenarium servitium a Capitulo generali per universum Ordinem, persolvatur.



 

 14 

 Petitio domini Papae et domini Stephani cardinalis et aliorum cardinalium de ecclesia Sanctae Mariae de Palazaro cum bonis suis unienda Ordini et abbatiae Sancti Anastasii incorporando, secundum tenorem in litteris domini Papae generali Capitulo super hoc destinatis contentum, exauditur, ita tamen quod ibi regulariter vivant monachi in silentio et aliis observantiis secundum mores Ordinis Cisterciensis.



 

 15 

 Petitio domini Papae pro quondam monasterio nostro incorporando Ordini quod aedificavit comitissa Cypri, et quod sit monasterium monialium, exauditur, et sit filia Cistercii specialis ; et inspectio loci illius abbati de Iubino et si viderit ei expedire associet Ordini, non expectata ulterius licentia Capituli generalis ad informandam ibi religionem de diversis abbatiis liceat ei sicut comitissa petiit accipere moniales, et quid inde, etc.



 

 16 

 Petitio domini Papae de abbatia monialium quae vocatur Amor Dei in dioecesi Suessionensi Ordini nostro incorporanda exauditur, et, sicut in litteris domini Papae continetur, sit filia Claraevallis.



 

 17 

 Petitio domini Renerii de quodam monasterio abbatiae Casaenovae incorporando, eo modo quo petiit, exauditur.



 

 18 

 Conceditur abbati de Firmitate auctoritate Capituli generalis ut pro discordia quae vertitur inter dominum patriarcham Antiochensem et abbatiam filiam suam de Iubino, eat vel mittat ad curiam domini Papae et plenariam habeat potestatem componendi et pacificandi de ea secundum quod sibi melius viderit expedire, ita tamen quod si casu aliquo dictam abbatiam ab Ordine separari numquam ad Ordinem redeat sine licentia et voluntate abbatis Firmitatis, et super hoc fiant litterae, si necesse fuerit, auctoritate Capituli generalis.



 

 19 

 Petitio domini episcopi Pampilonensis de introducendo conventum monachorum nostri Ordinis in monasterio quod fuit monachorum nigrorum, per abbates de Oliva et de Hyrantio exauditur, et quid inde, etc.



 

 20 

 Petitio abbatis Pontigniaci de faciendo anniversario bonae memoriae domini Stephani quondam archiepiscopi Cantuariensis in Pontiniaco, exauditur a Capitulo generali.



 

 21 

 Petitio abbatum Daciae, Suasciae, Norgeviae, de faciendo festo sancti Olani cum duodecim lectionibus in suis abbatiis tantum, exauditur.



 

 22 

 Petitio abbatis Portae Coeli in Suevia de transferenda abbatia monialium ad locum commodiorem, exauditur.



 

 23 

 Petitio abbatis de Pratea de facienda commemoratione sanctae Faustae in solemnitate ipsius in sua solum ecclesia, exauditur.



 

 24 

 Petitio abbatis Fossaenovae pro monacho Marmorsorrii exauditur.



 

 25 

 Petitio abbatis Bellimontis de construenda abbatia in loco qui vocatur Pyrgae exauditur, et sit filia Bellimontis, et committitur abbati de Iubino qui ad locum personaliter accedens, pensatis omnibus quae secundum formam Ordinis sunt pensanda, conventum ibi mitti faciat, non expectata ulterius licentia Capituli generalis, et quid inde, etc.



 

 26 

 Supplicatio domini Odonis qui rogavit pro domino Girardo milite iam defuncto, et supplicatio facta pro Petro domicello filio Odonis domini de Corbieres, et pro Erardo quondam domino de Chacenay, nec non et supplicationes quorumdam aliorum qui rogaverunt plures mortuos orationibus nostri Ordinis associari, exauditae sunt in hunc modum : conceditur eis participatio omnium bonorum quae in Ordine nostro de cetero fiant et associantur tribus missis, quae pro defunctis iniunguntur, et omnibus aliis quae praecipiuntur in Capitulo generali per Ordinem universum.



 

 27 

 Petitio serenissimae dominae Blanchae reginae Franciae de monialibus in diversis abbatiis accipiendis ad informandam abbatiam monialium quam de novo facit aedificari, exauditur.



 

 28 

 Petitio Bureti domicellae de construenda abbatia monialium in fundo suo qui vocatur Marcelleyum exauditur, et mittatur conventus de Insula Antissiodorensis, et sit filia Rigniaci.



 

 29 

 Petitio viri nobilis de Anteric de incorporanda abbatia monialium de Roseto Ordini nostro, exauditur in hunc modum quod inspectio illius loci committitur de Aurea valle et de Kayerio abbatibus qui, pensatis omnibus quae secundum formam Ordinis sunt pensanda, incorporent eam Ordini, si viderint expedire, et sit filia Claraevallis, et quid inde, etc.



 

 30 

 Petitio abbatis de Lucela de mutatione loci monialium Orti Dei et quod ibi sorores duodecim relinquantur, exauditur ita quod de Wetinguch et de Aurora abbates ad locum personaliter accedentes, hanc petitionem confirment auctoritate Capituli generalis, si viderint expedire, et quid inde, etc.



 

 31 

 Petitio dominae Mariae quondam Imperatricis de facienda quadam abbatia iuxta Helmont, exauditur ; dantur inspectores abbas Villariensis et abbas de Loco Sancti Bernardi qui ad locum personaliter accedentes, pensatis omnibus quae secundum formam Ordinis sunt pensanda, eam associent Ordini, si viderint expedire auctoritate Capituli generalis, et sit filia Cistercii.



 

 32 

 Cum secundum Ordinis instituta nullus conversus, monachus fieri debeat a die petitionis ipsius factae in capitulo monachorum, auctoritate Capituli generalis praecipitur ut frater Lambertus quondam de Karoliloco conversus et in monachum nuper receptus, deposito habitu monachi infra XV dies emittatur et si postea digne poenituerit potest recipi in conversum.



 

 33 

 Abbas Sancti Anastasii qui non renuntiavit Capitulo generali de monachis moraturis in ecclesia Sanctae Mariae de Riethe ad preces domini Gaufridi cardinalis, poenam peragat super hoc a generali Capitulo constitutam.



 

 34 

 Abbas de Rocca amatoris qui non renuntiavit utrum fecerit sibi penitentiam a Capitulo generali inflictam, poenam sustineat super hoc in Usibus constitutam ; abbas de Matina hoc ei denuntiet.



 

 35 

 Abbas de Floridocampo qui hoc anno non venit ad Capitulum generale nec se excusavit, poenam peragat super hoc in Usibus constitutam ; abbas de Sancto Bernardo hoc ei denuntiet.



 

 36 

 Abbas de Ferraria qui iam duobus annis ad Capitulum generale nec venit nec se excusavit, poenam faciat de talibus super hoc in Usibus constitutam ; abbas de Scala Dei hoc ei denuntiet.



 

 37 

 Abbas de Cruce qui non venit hoc anno ad Capitulum generale et venire deberet, poenam peragat de talibus super hoc in Usibus constitutam ; abbas de Villegrande hoc ei denuntiet.



 

 38 

 Abbas de Gondonio, qui hoc anno non venit ad Capitulum generale, poenitentiam faciat super hoc in Usibus constitutam ; abbas de Paregniaco hoc ei denuntiet.



 

 39 

 Petitio cantoris Quinensis qui vult fundare quoddam monasterium Ordinis exauditur in hunc modum : quod illius loci inspectio de Colbas et de Hylda abbatibus committitur, qui ad locum personaliter accedentes, quod invenerint, sequenti anno renuntient, etc.



 

 40 

 Abbati de Caduino iniungitur ut in locum Sancti Marcelli infra sequens Capitulum abbatem et conventum ponat, alioquin in grangiam redigatur, et quid inde, etc.



 

 41 

 Abbati de Melona conceditur ut usque ad quinquennium in capella pro qua veniam petiit per aliquos monachorum suorum faciat deserviri.



 

 42 

 Monachi vel conversi de Insula Barri eiecti per nuntios Capituli generalis nullatenus revocentur, nisi de mandato speciali Capituli generalis et quemadmodum nuntii Capituli statuerunt.



 

 43 

 Paternitas abbatiae de Thesauro Beatae Mariae abbati de Valle Sernai conceditur et iniungitur a Capitulo generali.



 

 44 

 Conceditur abbati de Mathyna ut possit habitare in domo Sambucinae per totam aestatem.



 

 45 

 Abbati Bonifontis et abbati de Scarpio iniungitur ut iterum in negotio de Lavaxio procedant secundum quod eis fuerat iniunctum anno praeterito a Capitulo generali, et quid inde, etc.



 

 46 

 Omnibus abbatibus habentibus redditus in Ledone iniungitur ut omnes simul duos constituant procuratores, abbatem scilicet de Balerna et abbatem de Miratorio, ita quod nullus eorum sine altero possit componere, et quod illi duo expenderint in expeditionem dictorum negotiorum de communi, secundum quod unusquisque habet ibi plus vel minus, persolvatur ; litterae autem, si necessariae fuerint expedientibus hoc negotium, fiant eis auctoritate Capituli generalis ; dominus autem Cistercii huic necessitati se non submittat.



 

 47 

 Quoniam de Colle Victoriae et de Buellio, de Sameria et de Kyrie eleison abbates ad Capitulum generale non venerunt, nec se legitime excusaverunt poenam peragant in Usibus constitutam ; abbas de Flumine Dei hoc eis denuntiet.



 

 48 

 Auctoritate Capituli generalis, de Reth et de Sancto Leonardo abbatibus iniungitur ut per dioecesanum procurent quod dominus Mansiaci reddat quinquaginta solidos annui redditus generali Capitulo, sicut antea fieri consuevit.



 

 49 

 Benefactoribus eorum qui conversi sunt a iudaismo, ad petitionem Prioris provincialis in Francia, conceditur participatio omnium bonorum quae fiunt, et de cetero in Ordine nostro fient ; et fiant inde litterae.



 

 50 

 Inspectio abbatiae de Lesines quam petit associari Ordini nostro vir venerabilis episcopus Lingonensis, de Fonteneto et de Rigniaco abbatibus committitur, qui ad locum personaliter accedentes, pensatis omnibus quae secundum formam Ordinis sunt pensanda, quid invenerint anno sequenti renuntient Capitulo generali.



 

 51 

 Inspectio abbatiae monachorum nigrorum iuxta Mediolanum quam petit incorporari Ordini nostro abbas de Caravalle, committitur de Colomba et Ripalta abbatibus qui ad locum personaliter accedentes, pensatis omnibus quae secundum formam Ordinis sunt pensanda, associent Ordini si viderint expedire, non expectata ulterius licentia generalis Capituli, et quid inde, etc.



 

 52 

 Inspectio loci in quo dominus Matheus de Koe petit aedificare monasterium monialium, de Balanciis et de Carocampo abbatibus committitur qui ad locum personaliter accedentes pensatis omnibus quae in libro retractationum de monialibus continentur, mittant illuc conventum non expectato ulterius Capituli generalis mandato, si viderint expedire, et sit filia Cistercii si potest fieri sine praeiudicio abbatiae Ursicampi, et quid inde, etc.



 

 53 

 Inspectio duorum monasteriorum scilicet Vallis gratiae et Vallis Sanctae Crucis quae petit episcopus Herbipolensis incorporari Ordini nostro, de Bildeusa et de Brunebal abbatibus committitur qui ad locum personaliter accedentes, consideratis omnibus quae secundum formam Ordinis consideranda sunt, associent ea Ordini si viderint expedire et sint patres illorum monasteriorum, et quid inde, etc.



 

 54 

 Translatio abbatiae de Spys ad locum qui vocatur de Luchanche committitur abbati Morimundi ut auctoritate Capituli generalis ibi faciat quod viderit faciendum in plenaria potestate, et quid inde, etc.



 

 55 

 Correctio et reformatio de Scedelis de qua clamosa insinuatio ad aures Capituli generalis devenit, committitur de Sichemen et de Walquarede, qui ad domum illam personaliter accedentes auctoritate Capituli generalis in plenaria potestate corrigant et reforment quae corrigenda et reformanda invenerint, tam in capite quam in membris, et quid inde, etc.



 

 56 

 Inspectio abbatiae de Pernello committitur de Tyleto et de Stapharda abbatibus a Capitulo generali qui, pensatis omnibus quae secundum formam Ordinis sunt pensanda, associent eam Ordini si viderint expedire, et sit filia Ripaealtae, et quid inde, etc.



 

 57 

 Correctio et reformatio abbatiae Cobas de qua clamosa insinuatio venit ad Capitulum generale abbati de Herynado committitur, qui assumpto secum aliquo abbate Ordinis nostri ad locum personaliter accedat et tam in capite quam in membris, quae correctione digna repererit, corrigat et reformet in plenaria Ordinis potestate, et quid inde, etc.



 

 58 

 Inspectio monasterii monialium Sanctae Mariae de Valle Donsoll quam dominus Papa nostro Ordini petit incorporari, de Sanctis Crucibus et de Populeto abbatibus committitur ut ad locum personaliter accedentes, pensent omnia quae secundum formam Ordinis sunt pensanda et quid inde, etc.



 

 59 

 Inspectio abbatiae monialium de Lingi quam dominus Leodiensis nostro Ordini petit incorporari, de Valle Sancti Lamberti et de Grandi prato abbatibus committitur qui, pensatis omnibus quae secundum formam Ordinis sunt pensanda, associent eam Ordini si viderint expedire, non expectata ulterius licentia Capituli generalis, et quid inde, etc. Et sit filia de Alna.



 

 60 

 Inspectio abbatiae monialium quae vocatur Sifristorf quam nostro Ordini regina Boemiae petit associari, de Sichem et de Oceth abbatibus committitur a Capitulo generali, ut ad locum personaliter accedentes pensent omnia quae secundum formam Ordinis sunt pensanda et associent eam Ordini si viderint expedire, et sit filia abbatiae Cellensis, et quid inde, etc.



 

 61 

 Correctio et reformatio abbatiae de Ferraria in Hispania, de qua clamosa insinuatio venit ad Capitulum generale, abbati de Scala Dei committitur ut assumpto secum aliquo abbate Ordinis nostri ad locum personaliter accedat, et quaecumque ibi repererit corrigenda, tam in capite quam in membris diligenter corrigat in plenaria potestate, et quid inde, etc.



 

 62 

 Inspectio loci qui vocatur Cella Sancti Bernardi, in quo petit abbatiam nostri Ordinis fundari abbas de Oceth, et conventum transmitti, non expectata licentia Capituli generalis, de Gradis et de Sedelis abbatibus committitur ut ad locum personaliter accedentes pensent omnia quae secundum formam Ordinis sunt pensanda, et statuant fieri quod decreverint faciendum auctoritate Capituli generalis in plenaria Ordinis potestate, et quid inde, etc.



 

 63 

 Inspectio abbatiae monialium quae vocatur Vallis Sancti Trudonis quam nostro Ordini comes de Loz petit associari, de Valle Sancti Lamberti et de Villari abbatibus committitur ut ad locum personaliter accedentes, pensent omnia quae secundum formam Ordinis sunt pensanda, ipsam associent Ordini si viderint expedire, et sit filia Cistercii, et quid inde, etc.



 

 64 

 Inspectio abbatiae monialium quae vocatur Aula Beatae Virginis quam nostro Ordini associari petit vir venerabilis Dei gratia episcopus Leodiensis, de Valle Dei et de Alna abbatibus committitur a Capitulo generali ut ad locum personaliter accedentes, pensent omnia quae secundum formam Ordinis sunt pensanda, et dictam abbatiam associent Ordini nostro, si viderint expedire, et sit filia Claraevallis, et quid inde, etc.



 

 65 

 Inspectio abbatiae quae vocatur Mons Sanctae Mariae quam nostro Ordini vir nobilis dux Lotharingiae petit associari, de Balanciis et de Camberone abbatibus committitur a Capitulo generali ut ad locum personaliter accedentes, pensent omnia quae secundum formam Ordinis sunt pensanda, associent eam si viderint expedire, et quid inde, etc.



 

 66 

 Conversi Grandisylvae qui sceleratas manus violentas mittentibus in dictae domus abbatem et socios eius abbates concitaverunt auxilium suum verbo vel opere imponendo eisdem, et hii etiam qui interfuerunt fractioni cellarii, tamquam conspiratores ad domos alias emittantur et poenam sine aliqua diminutione in Usibus conspiratoribus indictam patiantur ; omnia alia dictum negotium tangentia domino Aginensi, de Scala Dei, de Bonofonte et de Prigniaco abbatibus committitur auctoritate Capituli generalis in plenaria potestate, ut ad locum personaliter accedentes, inquirant quae fuerint inquirenda, ordinent, statuant et reforment quae viderint ordinanda, statuenda et reformanda, nihil de contingentibus omittentes. Insuper, et si viri venerabiles dominus Legatus Albigensis, dominus episcopus Tolosanus, nec non et vir nobilis comes Tolosae, cum humiliate et modestia qua decet requisiti, de conversis malefactoribus ac rebellibus congruum remedium adhibere voluerint ut decet et prout exegerit negotium supra dictum, dispergendi conventum dictae domus si viderint expedire liberam habeant facultatem et circa principales actores possint manus aggravare pro ut videri, et haec usque ad Nativitatem Domini compleantur.



 

 67 

 Querela domini abbatis Cistercii contra abbatem de Macennaria quae ad praesens plene non potuit definiri, Ursicampi, Quinciaci et Longipontis abbatibus committitur, qui ad dominum Gauch[erum] quondam abbatem Cistercii personaliter accedentes una cum dicto abbate de Macennaria, inquirant diligenter nihil de contingentibus omittentes, utrum licentialiter dictum abbatem quondam monachum Cistercii quod reciperet abbatiam, si ad eam regulariter vocaretur et quod frater Stephanus socius eius iniungeret ei de recipiendo, et audita ipsius responsione deliberatione praehabita diligenti circa dictum abbatem de Macennaria, infirmando vel confirmando faciant auctoritate Capituli generalis in plenaria potestate, quod secundum formam Ordinis viderint faciendum ibidem, et quod inde, etc., nisi ex probabili causa negotium suspendi oporteat.



 

 68 

 Querela abbatis de Valle Sancti Lamberti et de Rameya iterum committitur de Alna, de Villari et de Valle Dei abbatibus, pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 69 

 Querimonia de conversis et servientibus quam Theutonici ad Capitulum generale detulerunt de iniuria in domo de Theoloco servientibus suis facta abbati Clarifontis committitur, qui ad locum personaliter accedens auctoritate Capituli generalis corrigat quod invenerit corrigendum, et quid inde, etc.



 

 70 

 Querela abbatis Trium Fontium et dominae de Damperre, de Aureavalle et de Bellencuria abbatibus committitur, pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 71 

 Querela quae vertitur inter praepositum de Nivella et inter abbatissam et conventum de Anneria, committitur Fosniacensi, Camberonensi et de Villari abbatibus, qui pro posse pacem inter eos reforment, et quid inde, etc.



 

 72 

 Querela abbatis de Stallana iuxta Scestriam contra abbatem Miraevallis committitur de Rupe, de Sallaya et de Kriquetal abbatibus pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc. Abbas de Cumba hoc eis denuntiet.



 

 73 

 Querela abbatis de Reth contra abbatem de Castellariis, de Trizaeyo et de Sancto Leonardo abbatibus committitur pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 74 

 Querela abbatis de Valle Dei contra abbatem de Gerondone, de Resvebi, de Krikestec et de Santere abbatibus committitur pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 75 

 Querela abbatis de Petra fertili contra abbatem de Colle Victoriae, committitur de Mellifonte, de Valle salutis et de Geriponte abbatibus, pace vel iudicio terminanda et quid inde, etc.



 

 76 

 Querela quae vertitur inter abbatem Cellensem ex una parte et comitem Senensem ex altera, de Herehuse et de Hesterbac et de Famelisborne abbatibus committitur a Capitulo generali pace vel iudicio terminanda, salvis iuribus utriusque partis, et quid inde, etc.



 

 77 

 Querela abbatis et conventus de Crista contra abbatissam et conventum monialium de Benedicta valle iuxta Rinellum, de Longovado et de Clarofonte abbatibus committitur a Capitulo generali in plenaria potestate, ut ad locum personaliter accedentes, audiant et inquirant quae fuerint audienda et inquirenda, et pace vel iudicio terminent causam secundum quod viderint expedire, et quid inde, etc.





 Document 102

 Date: 1238





 

 1 

 Iniungitur auctoritate Capitulis generalis ut Eucharistia in cunctis domibus Ordinis nostri sub clavi et bona sera conservatur.



 

 2 

 Pro devotione beatorum Benedicti et Bernardi, quibus speciali prerogativa tenetur Ordo noster, praecipitur ut de cetero in omnibus abbatiis Ordinis nostri post commemorationem Virginis gloriosae fiant commemorationes eorum tantummodo in laudibus et in vesperis, de sancto Benedicto ad vesperas antiphona : Sanctissime confessor, ad laudes : Fuit vir vitae, versus : Amavit eum, collecta : Excita, Domine, in ecclesia tua, etc. ; de beato Bernardo ad vesperas antiphona : Beatus Bernardus ab infantia, etc., ad laudes antiphona : Consurgens diluculo, versus : Ora pro nobis beate Bernarde, collecta : Perfice, quaesumus Domine. Quoties commemoratio Beatae Mariae intermittitur, toties dictorum sanctorum commemoratio non dicatur, nec in horis Beatae Mariae Virginis a modo ipsorum commemorationem facere aliquis teneatur.



 

 3 

 Sigilla abbatum cedentium vel decedentium sub tanta diligentia custodiantur, quod nullum possit inde periculum provenire.



 

 4 

 Per diffinitionem factam anno praeterito, in qua continetur de missione monachorum a patre abbate missorum in plenitudine potestatis, diffinitioni scriptae in 7 distinctione, capitulo 9°, videlicet quod illa plenitudo pertinet ad solos abbates, nullo modo derogatur, nec monachi de cetero visitatores faciant se vocari.



 

 5 

 Sententia de ieiunio conversorum et abstinentia vini in locis illis, in quibus de consuetudine antiqua vino uti consueverant prius edita, ex causis rationabilibus dispensative relaxatur, ita tamen quod in omnibus domibus, in quibus occasione dictae sententiae sunt conspirationes vel scandala notabilia, nullus recipiatur in conversum usque ad quinquennium, nec deinceps absque nutu Capituli generalis.



 

 6 

 Quoniam modus subventionis quem quidam fieri voluerunt contra Charitatis Chartam et antiquam Ordinis libertatem, multorum animos perturbavit, districte inhibetur auctoritate Capituli generalis ne tale quid in posterum attentetur, nec alicui liceat super subventione huiusmodi pecuniaria alicui personae, quae non sit de nostro Ordine, supplicare, sed si forte Cistercio aut alicui alii abbatiae nostri Ordinis generale Capitulum subvenire decreverit, iuxta verbum Apostoli, non necessitate sed mera liberalitate, prout unusquisque destinaverit in corde suo, faciat, ita quod semper sit gratia in principio, in medio et in fine.



 

 7 

 Pro pace et unitate Ordinis indissolubiliter in perpetuum conservanda districtissime inhibetur a Capitulo generali, ne aliquis abbas vel quicumque alius de Ordine nostro, nisi forte fuerit fugitivus, licet etiam excommunicatus sit, repellatur aut excludatur ad ingressu abbatiarum seu aliorum quorumcumque locorum Ordinis nostri ; abbas qui contra fecerit, vel fieri procuraverit, absque retractatione a patre abbate vel a generali Capitulo deponatur ; monachus vero vel conversus qui simili modo transgressus fuerit, sententiae conspiratorum per omnia subiacebit ; abbas autem illuc intrare volens, si forte excommunicatus fuerit, infra in loco congruo honeste seorsum ad communionem temporalium admittatur.



 

 8 

 Inhibetur auctoritate Capituli generalis ne aliquis in priorem vel cellerarium quemquam audeat promovere in fraudem, quod in alia domo promoveri non valeat in abbatem.



 

 9 

 Sententias suspensionis et interdicti a I[acobo] quondam abbate Cistercii in abbatem et conventum Karoliloci latas Capitulum generale definiendo pronuntiat esse nullas, cum nullus pater abbas iurisdictionem habeat nisi in propriis filiabus. Districte vero prohibetur omnibus patribus abbatibus auctoritate Capituli generalis ne de cetero propria auctoritate sententiare praesumant nisi in personas abbatiarum quae sunt suae filiae immediatae, et hoc modo debito et secundum Ordinis instituta.



 

 10 

 Inhibetur auctoritate Capituli generalis ne dominae nobiles et aliae mulieres in claustris vel infirmitoriis monialium pernoctare de cetero permittantur.



 

 11 

 Pro domino rege Francorum et regina matre, ipsius regis quoque uxore, et fratribus ipsius ; pro domino rege Hungariae atque regina, pro [comitissa] Boloniae et filia eius, dicatur una missa de Spiritu Sancto a singulis sacerdotibus per Ordinem universum, cui missae associetur venerabilis episcopus Pictaviensis.



 

 12 

 Petitio domini Renerii cardinalis, qui tam devotus amator et defensor est Ordinis, de anniversario ipsius per Ordinem universum faciendo post eius obitum, exauditur.



 

 13 

 Bonae memoriae Hyldeburgensis reginae Aurel[ianensis] sicut concessum fuerat eidem a Capitulo generali, anniversario viri sui regis Richardi, quod fit per totum Ordinem pridie idus iulii, societur.



 

 14 

 Petitio domini archiepiscopi Lugdunensis exauditur in hunc modum, quod audito eius obitu dicatur pro eo una missa a singulis sacerdotibus per Ordinem universum.



 

 15 

 Petitio domini comitis Nivernensis exauditur in hunc modum videlicet, quod post eius obitum dicatur una missa pro defunctis a singulis sacerdotibus per Ordinem universum, et anniversarium eius et antecessorum ipsius fiat sedendo in conventu de Benedictione Dei, auctoritate Capituli generalis.



 

 16 

 Pro anima bonae memoriae Philippi quondam comitis Boloniae pro quo hoc anno magnam eleemosynam habuit Capitulum generale, dicatur una missa pro defunctis a singulis sacerdotibus per Ordinem universum, et associetur anniversariis Philippi patris sui, et Ludovici fratris sui, quondam regum Francorum.



 

 17 

 Petitio domini episcopi Pictaviensis ut habeat unum conversum de Escharleiis ad commorandum secum exauditur.



 

 18 

 Petitio episcopi Cameracensis quod habeat duas personas Ordinis nostri vel tres ad morandum secum, exauditur ita tamen quod curam negotiorum saecularium non habeant.



 

 19 

 Petitio magistri Philippi, nuntii domini Papae, de mittendo monachum ad Curiam romanam pro negotio crucis, exauditur.



 

 20 

 Petitio dominae comitissae Boloniae ut possit habere secum unum conversum Ordinis nostri, ita tamen ut se non intromittat de saecularibus negotiis, exauditur.



 

 21 

 Petitio abbatis Bellimontis de construenda abbatia monachorum in loco qui vocatur Pyrga exauditur, et committitur de Iubino, de Sancto Sergio et de Bellomonte abbatibus qui ad locum personaliter accedentes, pensatis omnibus quae secundum formam Ordinis pensanda sunt, conventum illuc mittant non expectata ulterius licentia Capituli generalis et sit filia Bellimontis, et quid inde, etc.



 

 22 

 Petitio abbatis Rievallis de mittendo ad Curiam romanam exauditur.



 

 23 

 Petitio abbatis Olivae quod fiat anniversarium pro bonae memoriae Santio rege Navarrae sedendo in domo sua exauditur.



 

 24 

 Petitio abbatis Casemarii de festo sancti Quintiani faciendo tantum in domo Sancti Salvatoris, exauditur.



 

 25 

 Petitio comitis et comitissae Flandriae quod habeant tres conversos prout in litteris eorum continetur, exauditur ita tamen quod secundum formam Ordinis se habeant eos.



 

 26 

 Petitio abbatissae et monialium de Sarto Beatae Mariae prope Tornacum de abbatia sua transferenda ad alium locum magis idoneum, cum careant aquis competentibus ubi manent, committitur visitatori qui assumpto secum aliquo abbate, de translatione facienda faciant quod secundum Ordinis formam ad ipsarum honestatem ipsis abbatibus videbitur expedire.



 

 27 

 Inspectio abbatiae monachorum quam bonae memoriae episcopus Vinctoniensis in Anglia fundari instituit, committitur de Ganaleya et de Krarya abbatibus, qui ad locum personaliter accedentes, pensatis omnibus quae secundum formam Ordinis sunt pensanda, faciant de toto illo negotio prout eis videbitur expedire, et quid inde, etc. Abbas de Bellobecco hoc eis denuntiet, et sit eius filia specialis.



 

 28 

 Inspectio alterius abbatiae monachorum quam idem episcopus fundari instituit in Turonia, committitur de Oratorio, de Pietate Dei abbatibus qui ad locum personaliter accedentes pensatis omnibus quae secundum formam Ordinis sunt pensanda, faciant prout eis visum fuerit expedire, et quid inde, etc. Dominus abbas Cistercii hoc eis denuntiet et sit eius filia specialis.



 

 29 

 Abbas de Candeleio qui hoc anno non venit ad Capitulum generale, nec misit pro se responsales, poenitentiam peragat talibus super hoc in Usibus constitutam ; abbas de Ardurello hoc ei denuntiet.



 

 30 

 Abbas Sylvaecanae qui hoc anno non venit ad Capitulum generale nec misit pro se responsalem, poenitentiam peragat talibus super hoc in Usibus constitutam ; abbas de Ulmeto hoc ei denuntiet.



 

 31 

 Abbas de Burnebach qui hoc anno non venit ad Capitulum, nec misit pro se responsalem, poenitentiam peragat super hoc in Usibus talibus constitutam ; abbas de Speciosavalle hoc ei denuntiet.



 

 32 

 Abbas de Porta gloriae qui hoc anno non venit ad Capitulum generale nec misit pro se responsalem, poenitentiam peragat talibus super hoc in Usibus constitutam ; abbas de Pariniaco hoc ei denuntiet.



 

 33 

 Inspectio loci qui vocatur Vosic in quo petit abbatiam monachorum fundari B. cancellarius ducis Galroniae, committitur de Silio et de Clara tumba abbatibus qui ad locum personaliter accedentes, pensatis omnibus quae secundum formam Ordinis sunt pensanda, mittant illuc conventum de Andreo si viderint expedire, non expectata amplius licentia Capituli generalis, et sit filia de Andreo specialis, et quid inde, etc. Abbas de Lubes hoc ei denuntiet.



 

 34 

 Inspectio abbatiae monialium de Macherat Treverensis dioecesis quam dominus Papa petit associari Ordini, committitur de Villario metensi, de Sancto Godardo et de Warnesuile abbatibus qui personaliter accedentes ad locum, pensatis omnibus quae secundum formam Ordinis sunt pensanda, faciant prout viderint expedire, et quid inde, etc. Abbas de Claustro hoc eis denuntiet, et sit eius filia specialis.



 

 35 

 Correctio scandali quod subortum est in domo Lucelensi committitur de Bethania, de Roseriis et de Lococrescenti abbatibus qui ad locum personaliter accedant et corrigant auctoritate Capituli generalis quod ibidem invenerint corrigendum, et quid inde, etc.



 

 36 

 De translatione domus Sancti Sergii ultra mare, si quando locus competentior fuerit assignatus, committitur de Iubino et de Bellomonte abbatibus qui ad locum personaliter accedentes, pensatis omnibus quae secundum formam Ordinis sunt pensanda, mittant illuc conventum prout viderint expedire, et quid inde, etc.



 

 37 

 Abbatissa et conventus Vallis Benedictae Tullensis dioecesis, quae res de quibus agebatur inter ipsas ex una parte et abbatem de Crista ex altera, auctoritate Capituli generalis pendente lite fraudulenter in quemdam saecularem potentiorem transtulisse dicuntur, rebus illis careant in perpetuum.



 

 38 

 De loco Lunaxii a quo translata fuerat abbatia, conceditur quod ibidem iterato construatur abbatia auctoritate Capituli generalis ; et sit filia Bonifontis.



 

 39 

 De procuratoribus bonis et fidelibus habendis in Curia romana more solito iniungitur a generali Capitulo Casemarii et de Sancto Anastasio abbatibus, quibus abbatibus satisfaciet de salario tempore Capituli generalis.



 

 40 

 Translatio abbatiae monialium quae dicitur Horst Sanctae Mariae committitur abbati Campensi, qui assumpto secum aliquo abbate nostri Ordinis inspecto loco translationem faciat, si viderit expedire et quid inde, etc.



 

 41 

 De abbatia monialium quae vocatur Episcopia de qua petit abbas Bellimontis ut incorporetur Ordini, committitur de Iubino et de Sancto Sergio abbatibus qui ad locum personaliter accedentes, pensatis omnibus quae secundum formam Ordinis sunt pensanda, mittant illuc conventum prout viderint expedire, et quid inde, etc., et sit filia Bellimontis.



 

 42 

 Abbas de Roca amatoris qui non renuntiavit utrum fecerit poenitentiam sibi a generali Capitulo inflictam, et abbas de Matyna qui hoc ei debuit nuntiare nec nuntiavit, poenam sustineant talibus super hoc in Usibus constitutam. Abbas Casemarii hoc eis denuntiet.



 

 43 

 De abbate de Tylieto qui noluit non solum non recipere archiepiscopum Mitilenensem ; imo nec loqui cum ipso in domo sua, et de conversis domus ipsius qui abbatem de Miratorio, qui nuntius erat domus Cistercii, recipere noluerunt, patri abbati videlicet de Firmitate auctoritate Capituli generalis committitur ut istud corrigat in plenaria potestate, prout viderit expedire, et quid inde, etc.



 

 44 

 Abbati de Bella landa committitur ut cum maior civitatis Londensis solemniter donationem fecerit Deo et Ordini domorum suarum in civitate Londensi sitarum, et per cuncta instrumenta prout debuerit fecerit confirmari, liceat ei mittere duos conversos de domo sua ibidem moraturos vitae laudabilis et honestae, et eidem abbati procuratio et provisio praedictarum domorum cum pertinentiis suis iure perpetuo conceditur a Capitulo generali.



 

 45 

 Abbati de Caldra, quia remotus est et propter maris pericula transeunda, conceditur ut quarto anno ad Capitulum veniat et propter causam paupertatis quam praetendit litteras habeat quaestuales.



 

 46 

 Abbates de Ré et de Sancto Leonardo id negotium, quod anno praeterito commissum fuit, ut procuraretur per dioecesanum, quod dominus Musiaci redderet Capitulo generali quinquaginta solidos exacta prosequantur diligentia, et quid inde, etc.



 

 47 

 Abbati de Bonoportu conceditur quod in die quando generaliter fit in toto Ordine piae memoriae Richardi regis Angliae, in domo sua anniversarium stando fiat.



 

 48 

 Inspectio loci de Cella Sancti Bernardi, de Cedelyx et de Gradis abbatibus iterato committitur ut, pensatis omnibus quae secundum formam Ordinis sunt pensanda, si viderint expedire mittant illuc conventum monachorum de Ocheth, non expectata ulterius licentia Capituli generalis, et quid inde, etc.



 

 49 

 Pro bono pacis concedit Capitulum generale ut abbatia de Iubino perpetuo sit filia Locedii, filiae Firmitatis ; de manuali autem professione, decimis et ceteris honoribus quae ipse patriarcha Antiochenus a dicta abbatia requirit, committitur abbati de Firmitate, ut ipso mediante honeste et tolerabiliter componatur.



 

 50 

 Correctio monialium de Burgis in Hispania domino Cistercii committitur auctoritate Capituli generalis in plenaria potestate, ut corrigat secundum quod viderit expedire, et quid fac[tum], etc. ; et scribatur eis incontinenti auctoritate Capituli generalis.



 

 51 

 Correctio excessuum tam conversorum quam monachorum nonno Iacobo quondam abbate Cistercii factorum in abbatiis Pontigniaci et Prulliaci et praecipue de prioribus utriusque domus, domino Cistercii abbati committitur auctoritate Capituli generalis, ut emendet prout secundum formam Ordinis viderit faciendum.



 

 52 

 Correctio excessuum conversorum de Eurebach et de Grandisylva abbati Claraevallis auctoritate Capituli committitur in plenaria potestate, ut per se vel per alios ad tale negotium sufficientes faciat quod viderit expedire secundum Deum et Ordinis instituta, et quid inde, etc.



 

 53 

 Abbas Pontigniaci cuius consilio et assensu abbas Caroliloci exclusit domnum Iacobum quondam abbatem Cistercii, cui licet alia imposita fuerunt multa, tamen quia neque convictus super iis extitit, nec confessus, sex diebus sit in levi culpa, duobus eorum in pane et aqua, et quadraginta diebus extra stallum abbatis.



 

 54 

 Abbas de Caroliloco qui de consilio patris sui exclusit domnum Iacobum quondam abbatem Cistercii, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et viginti diebus extra stallum abbatis.



 

 55 

 De Ioyaco, de Fonte Ioannis, de Ripatorio et de Sacracella abbates qui simpliciter et minus discrete sigilla sua apposuerunt apud Prulliacum quibusdam litteris quibus continebatur quod ipsi credebant nonnum Iacobum quondam abbatem Cistercii excommunicatum, parcendo eis iniungitur auctoritate Capituli generalis, ut tribus diebus sint in levi culpa, uno eorum in pane et aqua.



 

 56 

 Abbas de Vallibus Sarnai qui per simplicitatem suam excludi fecit domnum Iacobum quondam abbatem Cistercii a grangia sua, tribus diebus sit in levi culpa, uno eorum in pane et aqua, et viginti diebus extra stallum abbatis.



 

 57 

 Querela abbatis Bellimontis contra dominum abbatem Cistercii super filiatione domus monialium in Achon, quae vocatur Magdalena, committitur de Iubino et de Sancto Sergio abbatibus qui rei veritatem diligenter inquirant, et omnia quae invenerint diligenter redacta in scriptis sub sigillis suis inclusa quam citius poterunt, transmittant Capitulo generali. Abbas de Iubino hoc collegae suo denuntiet.



 

 58 

 Querela inter abbatem de Claravalle et abbatem de Alna super filiatione domus de Averia, de Aurea valle et de Balanciis abbatibus committitur pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 59 

 Querela inter abbatem de Villanova et abbatem de Villaveteri, de Oratorio et de Caletio abbatibus committitur pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 60 

 Querela inter abbatem de Sancto Urbano et abbatem de Altaripa, de Bonomonte, de Capella et de Werugue abbatibus committitur pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 61 

 Querela inter abbatem Egriensem et abbatem de Pasto committitur de Bellofonte et de Sancto Godardo abbatibus pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 62 

 Querela abbatis de Villari quam habet contra abbatissam domus monialium de Averia, de Balanciis et de Aurea valle committitur eodem modo supradicto.



 

 63 

 Querela inter dominum archiepiscopum Colosensem in Ungaria et inter abbatem Egriensem, committitur de Citador et de Bouquen abbatibus pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc. Abbas de Bouquen hoc alii collegae suo denuntiet.



 

 64 

 Querelam inter abbatem de Valle Sancti Lamberti et abbatissam de Rameia, abbates de Villari et de Alna et de Valle Dei usque ad finem debitum pace vel iudicio prosequantur, et quid inde, etc.



 

 65 

 Querela inter abbatem de Rupe et inter abbatem de Miravalle committitur de Gardona, de Delacresse et de Groskedane abbatibus pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 66 

 Querela inter abbatem Sancti Leonardi et abbates de Trisagio et de Charon, iterato committitur de Castellariis, de Pinu et de Reth abbatibus ut eamdem querelam auctoritate Capituli generalis prosequantur, et causa terminata, quid inde fecerint, etc.



 

 67 

 Querela praepositi Nivellensis contra abbatissam de Aneriis committitur de Fusniaco et de Aurea valle abbatibus iudicio terminanda et quid inde, etc.



 

 68 

 Querela inter abbatem de Stannera in Wlterise et abbatem de Voto in Hibernia committitur de Sancta Maria iuxta Dubliniam et de Ieriponte et de Wethni abbatibus pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc. Abbas Sancti Salvatoris hoc eis denuntiet.



 

 69 

 Querela inter abbatem Ripae altae et abbatem Sancti Andreae de Sexto committitur de Tylieto, de Columba et de Strafarda abbatibus pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 70 

 Querela abbatis de Sanctis Crucibus contra abbatem Populeti, committitur de Scarpio et de Clarofonte abbatibus pace vel iudicio terminanda. Abbas de Roca hoc eis denuntiet.



 

 71 

 Querela inter abbatem de Aurora et abbatem de Capella committitur de Alta ripa et de Sancto Urbano et de Wetinguen abbatibus pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 72 

 Querela inter abbatem de Bellalanda et abbatem Rievallis committitur de Fusnesio, de Combromare et de Bello loco Regis abbatibus qui auctoritate Capituli generalis eamdem causam pace vel iudicio prosequenter et quid inde, etc. Abbas de Rupe hoc eis denuntiet.



 

 73 

 Querela inter abbatem Sancti Urbani et abbatissam de Orto Dei committitur de Porta coeli et de Capella et de Wetint abbatibus pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 74 

 Abbas de Prulliaco qui minus discrete et nimis praecipitanter denuntiavit domnum Iacobum quondam abbatem Cistercii excommunicatum et conspiratorem, et exclusit et excludi fecit non solum eum sed et alios abbates et alias personas Ordinis a domo et a filia sua de Vallelucenti et grangiis eiusdem domus, et multa alia contra formam Ordinis perpetravit, deponitur in instanti.



 

 75 

 Abbas de Signiaco qui dixit quaedam verba erronea et valde suspecta de Virgine gloriosa, et defendit per triduum et qui etiam contra formam Ordinis infra septa abbatiae suae mulieres induci permisit, et propter multa alia de quibus Diffinitoribus constat, quae secundum Ordinis instituta in praesentiarum sustinere non possunt, deponitur in instanti.



 

 76 

 Nullus promoveatur in priorem vel cellerarium, qui non possit promoveri in abbatem.





 Document 103

 Date: 1239





 Anno Domini millesimo ducentesimo trigesimo nono, acta sunt haec in Cistercio tempore Capituli generalis.



 

 1 

 Illud quod continetur in sententia anno praeterito lata, quod quoties commemoratio Beatae Mariae intermittitur, toties beatorum Benedicti et Bernardi commemoratio non fiat, ita intelligitur quod per octavam Assumptionis B. M. V. dictorum sanctorum commemoratio non dicatur, excepto quod in festo beati Bernardi fiat commemoratio beati Benedicti.



 

 2 

 Cum dominus Papa ab Ordine nostro orationes requirendas duxerit speciales, iniungitur ut pro ipso et cardinalibus et statu totius sanctae Ecclesiae in omnibus Ordinis nostri conventibus finito capitulo et perdicto Adiutorium nostrum, incontinenti cantor incipiat voce mediocri responsorium Aspice Domine, quod conventus eundo ante maius altare eo ordine quo sexta feria ad septem psalmos fieri solet, percantent subiugentes stando ante ipsum altare Salve Regina cum venia, quo completo, subsequatur versiculus Ave Maria, flexis genibus deinde stando dicat qui capitulum tenuit voce mediocri, sicut in vesperis tres collectas : 1a Concede nos famulos, etc. ; 2a Ecclesiae tuae, etc. ; 3a Ineffabilem misericordiam tuam, etc., subiungens per Christum Dominum nostrum.



 

 3 

 Sexta feria post septem psalmos ante altare idem fiat, excepto quod intermittatur collecta Ecclesiae tuae, etc. ; monachi vero qui capitulo praesentes non fuerint, dictam orationem devote dicere non omittant, conversi autem quotidie septies Pater noster et toties Ave Maria persolvant. Dictis orationibus speciali devotione associentur Ordo noster, dux Burgundiae omnesque cruce signati tam pro servitio terrae sanctae quam pro negotio Constantinopolitano.



 

 4 

 Ut conscientiis personarum et bono nomini Ordinis in posterum salubrius consulatur, districte praecipitur a Capitulo generali ut nullus omnino de Ordine nostro per se vel per interpositam personam, homines seu quascumque possessiones adquirat immobiles, nisi ad se iure feodi vel census sive alterius redditus cuiuscumque pertineant. Redditus autem annuos ex solis denariis pure ad hoc in eleemosynam datis, seu possessionibus nostris usque ad quantitatam futurae emptionis prius venditis, emere concessit Capitulum generale. Acquisitiones quoque possessionum vel reddituum quae debemus, usurariorum, nec non et decimarum, iuxta iuris canonici formam, commutationes etiam possessionum ad paritatem sine refusione aliqua ex parte Ordinis facienda, fieri minime prohibentur. Ea autem quae nobis in puram et simplicem donationem, absque aliqua huius constitutionis fraude occulta vel manifesta pie collata fuerint recipere non vetamur. Abbas autem qui contra facere praesumpserit absque retractatione aliqua deponatur. Monachi vel conversi quorum consilio contra factum fuerit emitantur, non reversuri nisi de licentia Capituli generalis. Excipiuntur ab hac lege abbatiae de novo constructae sive aedificandae quae usque ad quintum decimum suae fundationis annum possessiones acquirere poterunt ampliores. Scribatur ista diffinitio in singulis nostri Ordinis domibus post illam de nimietate debitorum in singulis visitationibus recitanda et iniungitur visitatoribus ut tam istam quam illam sententiam de nemietate debitorum in domibus quas visitaverint cum omni diligentia inviolabiliter faciant observari, nec aliquis de cetero scribi permittat in cartis suis se habere titulo eleemosynae sive donationis quod acquisierit titulo emptionis, propter mala quae inde possent Ordini provenire.



 

 5 

 Quoniam in quibusdam domibus Ordinis nostri suborta est iam pravitas quaedam a specie proprietatis minime aliena, quod videlicet conventus vineas proprias, vina, pecuniam et redditus nec non et animalia sibi habent appropriata, insuper et bursarios ad custodiam praedictorum tenent, unde graves dissensiones et schismata in ordine possent emergere, cum iam dudum de ipsis abbatibus sit statutum, ut ad expensas suas nullos redditus habeant assignatos, sed totum accipiant de communi, ea qua fieri potest districtione, praecipitur ne quis conventus seu quaecumque Ordinis persona talia de cetero audeat attentare, sed secundum formam regulae ad arbitrium abbatis omnia disponantur, si quae vero super huiusmodi appropriatione extant instrumenta seu excommunicationes fuerint promulgatae, quantum ad hoc, omni cassantur vigore. Insuper transgressores in hac parte rebelles monachi vel conversi, seu qui datores dictorum bonorum sunt praefatis quocumque modo sollicitaverint, sententiae proprietariorum per omnia subiacebunt. Visitatores vero appropriationibus huiusmodi a modo nec auctoritatem praestent nec foveant murmuratores.



 

 6 

 Abbatiae quae vocatur Claritas Dei concessum est a Capitulo generali ut abbas et conventus dictae domus non teneatur exhibere hospitalitatem in suis sumptibus personis Ordinis nostri usque ad annos quatuor subsequentes, monachos et conversos ad morandum nullatenus recipere teneatur.



 

 7 

 Sententia illa de monialibus Ordini nostro associandis quae sic incipit : Nulla monasteria, praecipue quae ad finem capituli : si quae vero ex praecepto domini Papae, etc., inviolabiliter observetur ; inspectores autem dati a generali Capitulo in abbatiis monialium de novo construendis seu incorporandis dictam sententiam exquisita observent diligentia, alioquin cum grande periculum ex incorporatione talium minus circumspecta fuerit iam subortum, inspectores favore principum seu alia quacumque de causa dictae sententiae transgressores deponantur, nec de cetero propter grave scandalum Ordinis, quod per indiscretam monialium susceptionem iam evenit, aliqua persona ad conversionem recipiatur in domibus quibuscumque monialium, nisi per patrem abbatem vel eius mandatum speciale. Abbatissae seu priorissae quae contra praedictum statutum venire praesumpserint, absque retractatione deponantur.



 

 8 

 Item praecipitur de pueris remanentibus apud Divionem, sive prope Cistercium ad sex leucas tempore Capituli generalis, quod nullus abbas det sive relinquat puero suo pro expensis eiusdem temporis ultra valorem quinque solidos divionensis monetae, praeter expensas equorum.



 

 9 

 Petitio comitissae Boloniae cuius progenitores omnibus personis Ordinis transitum per omnes suos portus maris liberum concesserunt, de anniversario decimo quinto kalendas februarii per universum Ordinem faciendo, pro bonae memoriae Philippo defuncto quondam rege, Philippi filio pro quo etiam anno praeterito generale Capitulum magnam eleemosynam habuit, et multae Ordinis abbatiae aliis temporibus multas eleemosynas habuerunt, exauditur.



 

 10 

 Abbati Molismensi iam defuncto cui olim concessum fuit speciale servitium reddatur per Ordinem universum.



 

 11 

 Praecipitur ut abbates, kalendae et nomina abbatiarum vel quae de novo constructae sunt, vel quae in Cistercii tabula non sunt scriptae, ad cantorem Cistercii quam citius fieri poterit apportentur, et in eadem tabula cum aliis annotentur.



 

 12 

 Petitio domini Coloniensis electi de una missa post eius obitum dicenda a singulis sacerdotibus per universum Ordinem, exauditur.



 

 13 

 Praecipitur auctoritate Capituli generalis ut quicumque habuerit litteras apostolicas, vel quascumque alias, de subventione pecunaria domui Cistercii facienda, destruat eas in continenti, alioquin eadem auctoritate sit anathematis vinculo innodatus.



 

 14 

 Domino Renerio et domino Iacobo Praenestino, quibus concessum est anniversarium per totum Ordinem post eorum obitum, dentur litterae Capituli generalis.



 

 15 

 Petitio domini Amaurici comitis Montisfortis de anniversario pro anima bonae memoriae Simonis quondam comitis Montisfortis patris sui et sua post mortem ipsius in domibus Cadunii et filiarum suarum annuatim semper faciendo, exauditur et praecipitur auctoritate Capituli generalis abbati et conventui eiusdem domus quod illud vas aureum quod dedit idem Amauricus ipsi domui de Cadunio ad hoc quod sit ibidem repositorium ad custodiendum semper sudarium Iesu Christi, ad alios usus non deputetur nec alienetur aliquomodo a domo eadem nec pignori obligetur. Illud autem vas argenteum in quo reponi solebat, semper serviat reliquiis ponendis.



 

 16 

 Petitio abbatis Bellaevallis quod fiat commemoratio de sancto Petro Tarentasiensi archiepiscopo ad laudes et ad vesperas in domo sua in qua tumulatus est, exauditur.



 

 17 

 Petitio Praemonstratensis abbatis de renovanda pace inter suum et nostrum Ordinem committitur Fusniacensi, Ursicampi et Frigidimontis abbatibus, qui soluto Capitulo conveniant cum illo apud Compendium ad tractandum et ordinandum quod utrique Ordini viderint expedire, et quod inde, etc.



 

 18 

 Petitio abbatis de Belloloco de faciendo anniversario pro bonae memoriae Thoma, quondam Baiocensi episcopo, sedendo in domo propria, exauditur.



 

 19 

 Petitio abbatis de Bildeuans quod in domo propria liceat ei facere festum duodecim lectionum sanctae Milburgae in die solemnitatis suae, exauditur.



 

 20 

 Duobus episcopis Caducano scilicet quondam Magorenensi et Iocelino quondam Ardachanensi, de quibus intimatum est Capitulo generali quod in domibus ubi morantur, videlicet de Dora et Sancta Maria iuxta Dublinium, observantias Ordinis et Capituli instituta negligendo tam in silentio quam in forma vivendi graves dissolutiones generant, et nutriunt dissensiones et scandala, iniungitur auctoritate Capituli generalis ut de cetero religiose vivendo, prout decet personas Ordinis, et praecipue tantae dignitatis, a talium praesumptione desistant ; alioquin se noverint ab Ordinis societate privatos, et ex tunc secum personas Ordinis non habebunt. De Bildeuans et de Neth abbates hoc eis denuntient.



 

 21 

 Inspectio abbatiae in Bullinchein quam illustres Corradus in Romanorum regem electus et regina uxor H[enrici] fratris sui bonae memoriae, quondam romani regis, petunt Ordini nostro incorporari, committitur de Brunebach et de Lankehin abbatibus qui ad locum personaliter accedentes, pensatis omnibus quae secundum formam Ordinis sunt pensanda, faciant de toto illo negotio prout eis visum fuerit expedire, non expectata licentia Capituli generalis, et quid inde, etc., et sit filia Ebracensis.



 

 22 

 Correctio et reformatio abbatiae de Colebas, de qua clamosa insinuatio facta est Capitulo generali committitur de Lamin et de Paradiso Dei abbatibus, qui ad eamdem domum in plenaria potestate accedentes personaliter corrigant auctoritate Capituli generalis quae viderint corrigenda, et quid inde, etc.



 

 23 

 Inspectio abbatiae monialium quae vocatur Salvatorium iuxta Laudunum, committitur de Valleclara et de Boheriis abbatibus qui ad locum personaliter accedentes, secundum formam Ordinis faciant quae viderint facienda, et quid inde, etc.



 

 24 

 Inspectio et correctio excessuum abbatissae de Aweriis committitur de Ursicampo, de Frigidimonte et de Alna abbatibus, qui ad locum personaliter accedentes, diligenter inquirant et corrigant secundum quod viderint expedire, et quid inde, etc.



 

 25 

 Inspectio abbatiae monialium de Loco Sanctae Mariae Ratisponensis dioecesis committitur de Walrebach et de Alrespa abbatibus qui personaliter accedentes ad locum, pensatis omnibus quae secundum formam Ordinis sunt pensanda, de toto illo negotio [faciant] quod eis visum fuerit expedire, et abbatis de Karslem sit filia specialis, et quid inde, etc.



 

 26 

 Inspectio loci qui dicitur Tusagar in Ungaria, in quo Palatinus Ungariae petit fieri nostri Ordinis abbatiam monachorum, committitur de Sancta Cruce in Ungaria et de Kaercia abbatibus qui personaliter accedentes ad locum, inspectis omnibus quae secundum formam Ordinis sunt pensanda, faciant de toto illo negotio prout eis visum fuerit expedire, et quid inde, etc. Praedictus abbas de Sancta Cruce hoc collegae suo denuntiet.



 

 27 

 Liceat domino Cistercii visitationem abbatiae sanctimonialium de Bello videre commissam olim abbati Loci regii a domino Gauchero quondam abbate Cistercii quandocumque voluerit revocare, et litterae, quas super hoc dictus abbas Loci regii habuerat, censentur irritae et inanes.



 

 28 

 Translatio abbatiae de Clariana committitur abbati Pontigniaci, ut faciat auctoritate Capituli generalis quod viderit expedire, non expectata ulterius licentia Capituli generalis, et quid inde, etc.



 

 29 

 De abbate de Schola Dei qui, ut dicitur, introduxisse quamdam matronam in domum monialium per violentiam, committitur visitatoribus quos abbas Claraevallis ad partes Frisiae destinabit in plenaria potestate auctoritate Capituli generalis, et quid inde, etc.



 

 30 

 Querela abbatis de Caloceclio et abbatis de Bellabrancha, de Eleemosyna, de Campania et de Pietate Dei abbatibus, committitur pace vel iudicio terminanda et quid inde, etc.



 

 31 

 De querela quae vertitur inter abbatem Claraevallis et abbatem de Escurio, committitur de Clarofonte et de Bulencuria abbatibus, et quid inde, etc.



 

 32 

 Querela inter [abbatem] de Borbona et abbatem de Calercio committitur de Elnis et de Benedictione Dei in Gasconia abbatibus, pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 33 

 Querela quam habet abbas de Campo Sanctae Mariae super filiatione abbatiae de Dunemonte contra abbatem de Porta, committitur de Campo, de Calquerede et de Herwendekusen abbatibus, pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 34 

 Querela abbatis de Tinterna contra abbates de Dora et de Gratia Dei, committitur de Neth, de Margan et de Karleyn abbatibus, pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc.



 

 35 

 Querela inter abbatem de Dalone et abbatem de Garda Dei, committitur de Obezina et de Albiniaco abbatibus, pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc. Abbas de Albiniaco hoc collegae suo denuntiet.



 

 36 

 Conceditur domino Willelmo Cistercii et Willelmo Claraevallis abbatibus ut auctoritate Capituli generalis possint unire filias suas monialium duas vel plures in unam, prout viderint expedire, et illarum conventus transferre ad loca quae viderint aptiora, absque tamen aliarum abbatiarum laesione, ita tamen quod ad successores suos minime extendantur.



 

 37 

 Querela inter abbatem de Petrosa et abbatem Dalonis committitur de Obezina et de Albispetris et de Boscanio abbatibus, pace vel iudicio terminanda, et quid inde, etc. Abbas de Albispetris hoc collegis suis denuntiet.



 

 38 

 Querela inter abbatem de Caravalle et abbatem de Stapharda, abbati de Locedio committitur pace vel